 |
|
|
Gürcüstan Prezidenti Salome Zurabişvili Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin gürcülər üçün viza rejimini ləğv etməsinə dair qərarına etiraz edib.
Jamaz.info xəbər verir ki, bu barədə Gürcüstan Prezidentinin Mətbuat Xidməti məlumat yayıb.
Zurabişvili qərarı qəbuledilməz adlandırıb.
Qeyd edək ki, Prezident Vladimir Putin Rusiya ilə Gürcüstan arasında viza rejiminin ləğvinə dair sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, mayın 15-dən Gürcüstan vətəndaşları üçün viza rejimi ləğv olunur. Bundan sonra Gürcüstan vətəndaşları 90 gün Rusiyaya vizasız səyahət edə biləcəklər.
Ümummilli Lider Heydər Əliyevin şəkli İstanbulun tarixi Qalata qülləsinə proyeksiya olunub.
Bu barədə Azərbaycanın Türkiyədəki səfiri Rəşad Məmmədovun tviter hesabında etdiyi paylaşımda deyilir.
Azərbaycanda xüsusi karantin rejiminin müddəti iyulun 1-ə kimi uzadılıb.
Bunu Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının İqtisadi məsələlər və innovativ inkişaf siyasəti şöbəsinin müdiri Şahmar Mövsümov quru sərhədlərinin açılması məsələsinə münasibət bildirərkən deyib.
Prezidentin köməkçisi Şahmar Mövsümov qeyd edib ki, quru sərhədlərinin açılacağı ilə bağlı məsələyə bundan sonra baxılacaq. //apa//
Ukrayna Xarici İşlər Nazirliyi Ermənistanın Baş nazirinin, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistan prezidentlərinin mayın 9-da Rusiyanın paytaxtı Moskvada Qızıl meydanda Qələbə Gününə həsr edilən təntənəli hərbi paradda iştirakını amoral və qeyri-dost addım hesab edir.
Bu barədə xarici siyasət idarəsinin bəyanatında bildirilib.
“Tədbir zamanı hərbi cinayətlər törətdiyinə görə beynəlxalq axtarışa verilən Rusiya Prezidenti Vladimir Putin ukraynalıların öldürülməsinə, Ukraynanın şəhər və kəndlərinin dağıdılmasına, ukraynalı uşaqların oğurlanmasına və işğal olunmuş Ukrayna ərazilərinin sakinlərinə qarşı repressiyalara haqq qazandırıb”, – bəyanatda deyilib.
Qeyd olunub ki, sözügedən paraddan öncəki gecə Rusiya Ukrayna torpaqlarında daha çox insan tələfatına və daha çox dağıntıya yol açmaq üçün Ukraynaya 15-i Kiyevə olmaqla 25 qanadlı raket atıb.
Bundan əlavə, XİN Moskvada keçirilən tədbirin iştirakçılarına Rusiyanın Ukraynaya qarşı əsassız təcavüzkar müharibəsində “onuncu ildir ki, iştirak edən” Rusiya hərbi texnikasının nümayiş etdirilməsinə diqqət çəkir.
“Biz bu xarici dövlətlərin rəhbərlərinin Avropada İkinci Dünya müharibəsindən bəri misli görülməyən miqyasda savaşa başlaması ilə öyünən hərbi cinayətkarın yanında ictimai tədbirdə iştirakını Ukraynaya qarşı əxlaqsız və qeyri-dostcasına addım, həmçinin yaşam və azadlığı uğrunda mübarizə aparan Ukrayna xalqına sayğısızlıq kimi dəyərləndiririk”, – XİN bildirib.
Xatırladaq ki, mayın 9-da Moskvada İkinci Dünya müharibəsində nasist Almaniyası üzərində Qələbə Günü münasibətilə keçirilən paradda yalnız keçmiş SSRİ ölkələrinin adıçəkilən liderləri, o cümlədən Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenko edib. Sonuncu Ukraynanın bəyanatında ümumiyyətlə anılmayıb.
Belarus prezidenti Aleksandr Lukaşenkonun mayın 9-da Moskvada keçirilən Qələbə Paradı zamanı halı pisləşib. O, rəsmi ziyafətə qatılmayıb.
Məlumata görə, dövlət başçısı Moskvaya səfəri ərəfəsində xəstələnib. O, hələ Minskdə ikən nəfəs almaqda və danşmaqda çətinlik çəkib.
Belarus prezidentinin Moskvada gəzərkən axsadığı görünüb. Jurnalistlər mayın 9-da Moskvada keçirilən paradda Lukaşenkonun sağ əlinin sarğı ilə bağlı olduğunu müşahidə ediblər.
Paraddan sonra Lukaşenko naməlum əsgərin məzarına əklil qoymaq üçün 300 metr belə gedə bilməyib. O, təhlükəsilzik əməkdaşları tərəfindən tez bir zamanda elektrik maşınına mindirilib. Bundan sonra belarus lideri üçün həkim briqadası çağırılıb və ona damcı-sistem vurulub. Həmçinin, siyasətçinin Rusiya paytaxtındakı bütün görüşləri ləğv edilib və o, təcili olaraq vətənə qayıdıb.
Belarus ordusu ölkənin sərhədlərini pozmaq istəyən hər kəsə cavab verməyə hazırdır.
Axar.az xəbər verir ki, bunu Belarus müdafiə naziri Viktor Xrenin deyib.
“Elə edəcəyik ki, kimsə belaruslara öz torpaqlarında necə yaşamalı olduqlarını əmr etməsin”, - Xrenin bildirib.
2000-ci ildə hakimiyyətə gəldikdən sonra 9 may - Qələbə günü paradını hərbiləşdirən Vladimir Putinin dünyaya “güc nümayişi” bu il də sönük təsir bağışladı.
“Qırmızı Meydan”da çox güclü görünən Rusiya ordusu Ukraynada ağır məğlubiyyətlə üzləşdiyindən, bu ilki paradda daha az hərbçi və döyüş avadanlıqları nümayiş olundu. Parad həm də ötən illərlə müqayisədə çox tez başa çatdı. Həmçinin, ötən il olduğu kimi, bu dəfə də aviasiya qüvvələri hərbi paradda iştirak etmədi.
Qeyd edək ki, parad ənənəvi olaraq “Müqəddəs müharibə” mahnısının sədaları altında meydana Rusiya Federasiyasının dövlət bayrağının və Qələbə bayrağının – 150-ci piyada İdritsa diviziyasının döyüş bayrağının təqdim edilməsi ilə başlayıb. Daha sonra Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin çıxışı, ardınca isə hərbi qulluqçuların yürüşü olub. Parad hərbi texnika kolonunun keçidi ilə başa çatıb.
Xatırladaq ki, 2022-ci ildə baş tutan hərbi parad 2 saata yaxın davam etdiyi halda, bu dəfəki tədbir 1 saat 20 dəqiqə ərzində yekunlaşıb. Hərbi texnikaların, eləcə də hərbçilərin sayı da əvvəlki illərlə müqayisədə daha az olub. Məsələn, 2021-ci ildə keçirilən paradda 191 hərbi texnika, 12 min hərbçi, 77 aviasiya vasitəsi iştirak edib. 2022-ci ildəki paradda isə bu say xeyli aşağı düşüb. Həmin il keçirilən paradda ümumilikdə 11 min hərbi qulluqçu, 131 hərbi texnika iştirak edib. Bu gün baş tutan hərbi paradda da bu azalma davam edib. Açıqlanan məlumara görə, bugünkü paradda 10 min hərbçi iştirak edib, 125 ədəd silah və texnika nümayiş olunub
Burada diqqət çəkən əsas məqamlardan biri bu il keçirilən paradda nümayiş olunan texnikaların daha çox eyni növlü olması ilə bağlıdır. 125 texnikanın nümayiş olunduğu bildirilsə də, paradda yalnız - “T-34” tankı, “S-400” hava hücumundan müdafiə sistemi, “BTR-82A” zirehli maşını, “İsgəndər-M” raket sistemi, “Yars” raket sistemi və ”Bumeranq" zirehli maşını yer alıb. Onu da qeyd edək ki, bu paradda heç bir yeni texnika gözə dəyməyib, sözügedən texnikalar isə ötən ilki paradlarda nümayiş olunanlardır.
Bu ildən fərqli olaraq, 2022-ci ildə baş tutan paradda hərbi texnika sayı aşağı-yuxarı bərabər olsa da, (131-red.) müxtəlif təyinatlı döyüş vasitələri geniş tərkibdə nümayiş olunub. Bu hərbi paradda - “Yars”, “Bumeranq” K-17, “S-400”, “T-72”, “Uran-9” kompleksi, “Msta-S” özüyeriyən artilleriya qurğuları, “Epoxa” döyüş modulu, “Kurqanets-25” tırtıllı piyada döyüş maşını, “Tayfun-VDV” zirehli texnikası, “T-85” tankı, "İsgəndər-M" operativ-taktiki raket kompleksi (OTRK), “Buk-M3” zenit-raket kompleksləri, T-80BVM tankları, 2S35 Koalisiya-SV özüyeriyən artilleriya qurğuları, TOS-1A “Solnsepek” ağır alov qurğuları, “Pansir-S” zenit kompleksi və müxtəlif təyinatlı zirehli maşınlar nümayiş olunub.
Görünən odur ki, 1995-ci ildən ənənəvi şəkildə keçirilən 9 may paradı rus ordusunun Ukraynadakı mğlubiyyətləri fonunda ildən-ilə daha sönük təsir bağışlayır. Bir çox müşahidəçi hesab edir ki, Kreml Ukrayna müharibəsindəki ağır itkilər fonunda Rusiya ordusunun hərbi gücünü şişirtməməyə çalışır. Lakin gerçəklik odur ki, bu gün iki ilə yaxındır davam edən Ukrayna savaşında rus ordusu ağır məğlubiyyətlərlə üzləşib, çoxlu sayda hərbçi və texnika itirib. Və təbii ki, müharibədə on minlərlə hərbi texnika itirən Rusiyanın bu silahlara “Qırmızı Meydan”da yox, Ukraynada daha çox ehtiyacı var.
İtaliya ilin sonuna qədər Çinin “Bir kəmər – bir yol” təşəbbüsündə iştirakını dayandırmağı planlaşdırdığı barədə ABŞ-ni xəbərdar edib.
“Report” xəbər verir ki, bu barədə “Bloomberg” mənbələrə istinadən məlumat yayıb.
Bildirilib ki, İtaliyanın Baş naziri Corca Meloni mayın 4-də ölkəsinin paytaxtı Romada keçirilən görüşdə ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasının spikeri Kevin Makkartiyə bildirib ki, yekun qərar hələ qəbul edilməsə də, kabinet üzvləri təşəbbüsdən geri çəkilməsindən yanadırlar.
Agentliyin məlumatına görə, bu niyyət Meloninin İtaliyaya Çin investisiyası ilə bağlı mövqeyi ilə əlaqəlidir. Həmçinin, “Bloomberg”in məlumatına görə, İtaliyanın təkər istehsalçısı “Pirelli”nin ən böyük səhmdarı olan Çinin “Sinochem” kimya korporasiyasının İtaliyaya təsirini məhdudlaşdırmaq üçün ölkə rəhbərliyinin səlahiyyətlərinin işə salınması mümkündür.
Agentlik mənbələri vurğulayıblar ki, Vaşinqton uzun müddət Romaya bu məsələdə ictimai mövqe tutmaq və təşəbbüsdən geri çəkilmək üçün fəal şəkildə təzyiq göstərib.
Baş nazirin nümayəndələri “Bloomberg”ə şərh verməkdən imtina ediblər.
Xatırladaq ki, İtaliya 2019-cu ildə Baş nazir Cüzeppe Kontenin dövründə Çinin “Bir kəmər - bir yol” təşəbbüsünə qoşulub və iştirak etmək üçün memorandum imzalayan yeganə “G7” ölkəsi olaraq qalır. Romanın müdaxiləsi olmasa, İtaliyanın təşəbbüsdə iştirakı 2024-cü ildə avtomatik olaraq uzadılacaq.
Qeyd edək ki, “Kəmər və Yol Təşəbbüsü” (əvvəlki adı ilə “Bir kəmər – bir yol”) Çin hökumətinin 2013-cü ildə 70-ə yaxın ölkəyə və beynəlxalq təşkilata sərmayə yatırmaq məqsədilə qəbul etdiyi qlobal infrastruktur inkişaf strategiyasıdır. “Kəmər” sözü “İpək Yolu İqtisadi Kəməri”nin qısaltmasıdır.
Bu Çin təşəbbüsünün mahiyyəti Pekinlə mövcud regional ikitərəfli və çoxtərəfli mexanizmləri və qarşılıqlı fəaliyyət strukturlarını gücləndirməklə beynəlxalq əməkdaşlıq və inkişafın yeni modelini aramaq, formalaşdırmaq və təşviq etməkdir. Qədim İpək Yolunun ruhunun davam etdirilməsi və inkişafına əsaslanan “Bir kəmər – bir yol” regional iqtisadi tərəfdaşlıq üçün yeni mexanizmlərin işlənib hazırlanmasına, iştirakçı ölkələrin iqtisadi rifahının təşviqinə, bütün sahələrdə mədəni mübadilə və əlaqələrin gücləndirilməsinə çağırır. Çinin rəsmi məlumatlarına görə, “Bir kəmər – bir yol” Avrasiyanın əksər hissəsini əhatə edir, inkişaf etməkdə olan ölkələri, o cümlədən “yeni iqtisadiyyatları” və inkişaf etmiş ölkələri birləşdirir. Meqalayihənin ərazisində dünya əhalisinin 63 %-i yaşayır və təxmin edilən iqtisadi miqyası 21 trilyon ABŞ dollarıdır. 2022-ci ilə qədər bu təşəbbüsə 1 trilyon dollardan çox sərmayə qoyulub.
Bəzi müşahidəçilər və skeptiklər bunu Çin mərkəzli beynəlxalq ticarət şəbəkəsi yaratmaq planı kimi şərh edirlər. Buna cavab olaraq, ABŞ, Yaponiya və Avstraliya 2019-cu ildə “Blue Don Network” (“Mavi Nöqtə Şəbəkəsi”) əks-təşəbbüsünü, ardınca 2021-ci ildə “G7” “Build Back Better World” (“Daha Yaxşı Dünya Yaratmaq”) təşəbbüsünü irəli sürüblər.
Layihənin neokolonializmin bir forması olması ilə bağlı narahatlıqlar da mövcuddur. Bəzi hökumətlər “Kəmər və Yol Təşəbbüsü”nü neokolonial olmaqda ittiham ediblər, çünki onlar Çinin təşəbbüsün infrastruktur layihələrini maliyyələşdirmək üçün borc tələsi diplomatiyası tətbiq etdiyini iddia edirlər.
“Brüssel görüşü ənənəvi görüşlərdən heç nə ilə fərqlənməyəcək”.
Bu sözləri mayın 14-də Brüsseldə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan arasında keçiriləcək görüş və ehtimal nəticələri haqda danışarkən politoloq Züriyə Qarayeva Globalinfo.az-a açıqlamasında deyib.
Onun sözlərinə görə, bundan öncəki görüşdə sərhədlərin delimitasiyası ilə bağlı komissiyanın yaradılması və iş planının hazırlanması qərara alınsa da, Paşinyan bu istiqamətdə yenə də prosesə əngəl yaradacaq bəyanatlar səsləndirdi:
“Hazırda xəritə məsələsində fikir ayrılığı var. İrəvan 1975-ci il xəritəsinin, Bakı isə AXC dövrünün xəritəsi əsasında bölgü aparılmasının tərəfdarıdır. Hesab edirəm ki, bu məsələdə Bakı tələbini davam etdirəcək. Çünki delimitasiya Cümhuriyyət sərhədlərinə uyğun aparılarsa, Nüvədi kəndi Azərbaycana qaytarıla bilər və bu zaman Naxçıvana vasitəsiz keçid üçün bizim nə Rusiyanın diktəsinə, nə də Ermənistanın razılığına ehtiyacımız olmayacaq. Beləcə, Paşinyanın sabotaj etdiyi sülh müqaviləsi imzalanmadan belə biz Zəngəzur dəhlizinin işləkliyini təmin edə biləcəyik. Əks təqdirdə, Bakı İrəvandan proseslərin kompleks həllini tələb edə bilər ki, düşünürəm, hər iki vəziyyətin Brüsseldə razılaşdırılması mümkünsüzdür.
Rus sülhməramlı qüvvələrin Qarabağda olduğu vaxtda, Ermənistanın Rusiyadan asılı olduğu şərtlərdə (Paşinyanın Moskvada 9 may Paradına qoşulması bunu bir daha sübut edir) bu məsələnin Qərbdə həll olunacağını ehtimal etmək çətindir”.
Xeyli vaxtdır ki, bütün dünyanın diqqəti gözlənilən Ukrayna əks-hücumuna yönəlib. Ukrayna Ordusunun işğal olunmuş əraziləri azad etmək niyyətilə başladacağı əks-hücumun tarixi və istiqamətilə bağlı indiyə qədər çoxsaylı proqnozlar verilsə də, döyüş meydanında hələlik böyük əməliyyatın əlamətləri bir o qədər sezilmir. Baxmayaraq ki, bir çox proqnozlara görə bu əməliyyat indiyə kimi artıq başlamalı idi...
Hərbi mütəxəssislərin əhəmiyyətli qismi hesab edir ki, zaman keçdikcə müdafiə mövqeyinə çəkilməyə məcbur olan Rusiya işğal olunmuş ərazilərdə daha dərin və dayanıqlı müdafiə istehkamları tikmək imkanı qazanır. Bu isə Ukrayna əks-hücumunun effektinə, sürətinə, canlı qüvvə və texnika itkisinə və nəhayət, ümumilikdə əməliyyatın uğuruna ciddi təsir edə bilər.
Digər yandan, tam hazır olmayan, lazımi səviyyədə texnika, hərbi silah-sursat və təlim keçmiş canlı qüvvə ilə təmin olunmayan ordunun tələm-tələsik hücum əməliyyatına başlaması da olduqca risklidir.
Məsələ ondadır ki, Qərb dövlətlərinin NATO Baş katibi Yens Stoltenberqin dili ilə Ukraynanın tələb etdiyi silah-sursatın 98 faiz təmin olunduğu barədə bəyanatına baxmayaraq, ordunun xüsusilə aviasiya sarıdan qıtlıq çəkdiyi və bunun hücumun effektinə mənfi təsir edəcəyinə dair iddialar var.
Doğrudur, Ukrayna Müdafiə naziri Aleksey Reznikov və bəzi digər hərbi rəhbərlər Ukraynanın hücum hazırlığının demək olar, başa çatdığına dair bəyanatlar verirlər. Bunu bir çox hərbi ekspertlər də təsdiqləyir.Lakin əməliyyatın yubadılması və bunun hava şəraiti ilə izah edilməsi hansısa problemlərin qaldığına dair şübhələr yaradır...
“AzPolitika.info” xəbər verir ki, tanınmış rusiyalı hərbi ekspertlərdən olan Yan Matveyev əks-hücumun başlama vaxtının uzadılmasının Ukraynanın xeyrinə olmadığını bildirib: “Hər dəqiqə qiymətlidir. Tərəflərin hər birinin əks-hücumla bağlı öz məntiqi var. Nəzəri cəhətdən, hücumu nə qədər yaxşı hazırlasan, o, bir o qədər uğurlu keçəcək. Ancaq qədim zamanlardan hərbi nəzəriyyə bizə öyrədir ki, müharibədə qiymətsiz olan yeganə resurs var. Bu, zamandır!
Torpaqları qaytarmaq, yeni əsgərləri yığmaq, hərbi texnikanı təmir etmək olar. Ancaq ordu zaman itirirsə, o, həmin zamanı düşmənə verir...”
Ekspertin fikrincə, Ukrayna vaxt itirir, Rusiya isə ötən vaxtdan öz hərbi potensialını, hərbi sənayesini gücləndirmək, bərpa etmək üçün istifadə edir: “Putin və onun hakimiyyəti Rusiyanı bütünlükdə hərbi relslərə keçirməyə, hərbi sənaye kompleksini miqyaslandırmağa çalışır. Bəli, biz hiss olunan nəticələr görmürük. Lakin bir il əvvəl tamamilə qeyri-effektiv olan hərbi zavodlar indi xeyli effektiv işləməyə başlayıblar. Vaxt keçdikcə, onlar istehsalı daha yaxşı təşkil edəcəklər, mümkündür ki, yeni zavodlar və sexlər tikəcəklər”.
Y.Matveyev qeyd edib ki, Ukrayna əks-hücumu gecikdikcə, Ukrayna Ordusunun əməliyyatı uğurla başa çatdırması üçün lazım olan zaman daralır: “Unutmayaq ki, Ukraynada quru vaxtlarda döyüşmək asandır. Ancaq keçən hər gün payızın ortalarına - hava korlanana kimi, yəni hücumun başlanğıc və bitmə anına qədər olan vaxtı daha da qısaldır. Deməli, bu vaxt ərzində nəzərəçarpan uğurlar qazanmaq da çətin olacaq və yenidən qışı gözləmək, çətin qış şəraitində döyüşmək məcburiyyətində qalacaqlar. Ukrayna üçün müharibənin hər növbəti ili ölkənin dağılması və Qərbin yardım imkanlarının tükənməsi riskidir. Rusiya isə diktatorun idarə etdiyi ölkədir. Rusiya hakimiyəti ölkənin resurslarından istədiyi kimi istifadə etməkdə azaddır və o, uzun müddətdə, bir neçə il ərzində öz hərbi sənayesinin miqyasını artıra bilər. Buna praktiki olaraq, heç nə mane olmur. Bu isə Ukrayna üçün risklidir. Ona görə də onlar bu il hücumu sürətləndirməlidirlər. Ondan ötrü ki, gələn il yavaş-yavaş 1991-ci il sərhədinə çıxmaq üçün növbəti hücumu planlaşdırsınlar”.
Əlbəttə, həm Ukrayna xalqı, həm də ölkə rəhbərliyi əks-hücumun tezliklə başlamasında və ümumiyyətlə, müharibənin tezliklə bitməsində və torpaqların azad edilməsində maraqlıdır. Lakin hücumun yubadılması bunun üçün hələ hər şeyin hazır olmadığı barədə qənaət yaradır. Ona görə də Ukraynanı tələsməməyə çağıran mütəxəssislər və siyasətçilər də az deyil. Məsələn, bu günlərdə Çexiya Prezidenti, özü də keçmiş hərbçi və general olan Pyotr Pavel Ukraynanın bu il yalnız bir hücum şansının olacağını bəyan edərək, ölkə rəhbərliyinə tam hazır olana qədər hücuma keçməyə tələsməməyi məsləhət bilib.