Ermənistan rəsmi olaraq KTMT-nin üzvüdür, baxmayaraq ki, Paşinyan bu təşkilata üzvlüyün dondurulduğunu deyir. KTMT-nin baş katibi İmanqali Tasmaqambetov sonuncu dəfə ötən il dekabrın 21-də Ermənistana gəlib. Ermənistanda yalnız xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan KTMT baş katibini qəbul edib. Əvvəllər KTMT katiblərini qəbul edən Paşinyan onunla görüşməyi lazım bilməyib, bununla da KTMT-yə mənfi münasibətini vurğulayıb. Tasmaqambetovu Ermənistanın müdafiə naziri belə qəbul etməyib. Bu, müttəfiq qurumun yüksək vəzifəli şəxsini təhqir etməkdir.

Bu sözləri erməni politoloq Avetis Babacanyan deyib.

O bildirib ki, KTMT baş katibini təhqir edən Paşinyanın NATO-nun baş katibi ilə görüşməsi, həm də onunla birgə mətbuat konfransı keçirməsi Rusiya üçün böyük təhqirdir.

Rusiyada keçirilən prezident seçkisində Vladimir Putinin yenidən qələbə qazanması ilə Moskvanın bundan sonrakı geosiyasi doktrinası daha da sərtləşə bilər.
Çünki Putinin rəqibsiz daxili siyasi mühitdə qələbə qazanması Kremlin apardığı siyasətin Rusiya cəmiyyəti tərəfindən dəstəklənməsi tendensiyasını gücləndirəcək.
Rusiya əsasən Ukraynada apardığı hərbi kampaniyanın öz xeyrinə dinamik cəbhə xətti kimi qalmasını asanlaşdırmaqdan ötrü yeniliklər edə bilər.
Bu o deməkdir ki, Kreml Ukraynada uzun sürən müharibə üçün informasiya şərtləri yaradıb cəmiyyəti buna inandırmaq üçün təbliğat materiallarını çoxaldacaq.
Əgər Rusiya Ukraynadakı müharibədə can atdığı geosiyasi nəticələri əldə etsə, onda Kreml praktiki ambisiyalarını postsovet məkanından Avropanın içərilərinə doğru uzanan zolaq boyunca davam etdirəcək.
Moskva üçün xarici dəstəklər də vacibdir, buna görə də, Rusiyanın ən çox İran, Çin və Şimali Koreya ilə hərbi-texniki əməkdaşlıq xəttini gücləndirəcəyi ehtimal edilir.
Bunun fonunda Rusiya NATO-nun Ukraynada ata biləcəyi radikal addımlara qarşılıq olaraq nüvə ritorikasını radikallaşdıracaq.
Kremlin buradakı məqsədləri təkcə çəkindirmə deyil, həm də Qərbi danışıqlara cəlb etməkdir.
Yox, əgər NATO ilə Rusiya arasında birbaşa qarşıdurma ehtimalı ciddidirsə, o zaman Rusiya uzunmüddətli müharibə aparmaq üçün hücum və müdafiə komponentlərinə ciddi nəzər salacaq.
Bu, birbaşa Rusiyanın maraq dairəsinə daxil olan regionlarda Kreml havasını gücləndirə və Moskvanın müxtəlif üsullarla taktiki manevrlərə həvəsləndirə bilər.
Rusiya xarici siyasətinin ambisiyalı gündəlik əsasında davam etdirilməsi üçün ABŞ-dəki prezident seçkisini də həyəcanla və diqqətlə izləyir. Rusiya ABŞ-də Konqreslə Ağ Ev arasında hökm sürən və getdikcə dərinləşən gərginliyə təbliğat materialları ilə daha tünd fon verməyə çalışacaq.
Beləliklə, Kreml nəyin bahasına olursa-olsun ABŞ-dəki seçki prosesinə barmaq uzatmağa, Ukraynadakı vəziyyəti ABŞ-nin boynuna yıxmağa həvəslidir.
Rusiyaya qarşı Qərbin tətbiq etdiyi sanksiyaların praktiki ölçüsünün effektiv olmaması isə Moskvanın əlini-qolunu daha geniş açmağa şərait yaradır.
Hərçənd ki, Qərb Putinin seçkidəki qələbəsindən sonra Rusiyaya qarşı müstəsna performans göstərə bilmək potensiallarını araşdırır.
Bu araşdırmaların Moskva əleyhinə geoiqtisadi ölçülü böyük nəticə hasil etməsi isə sual altındadır, çünki heç bir təzyiq Rusiyanı Ukraynada apardığı müharibədən çəkindirmir.
Putin üçün də oxşar bir sual açıq qalır: Görəsən, Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsi NATO-nun təməl daşlarını aşındıra biləcəkmi?
NƏTİCƏ
Putinin qələbəsindən sonra Moskvanın xarici siyasətini daha da radikallaşdıracağı düşünülür.
Bununla belə, Rusiya və Qərbin bir-birini geri oturtmaq üçün həmlələrinin miqyasını indiki zamanda təsvir etmək o qədər də asan deyil.
Amma bu dəqiq hesab oluna bilər ki, Rusiya ilə NATO rəqabət aparan tərəflər kimi bir-birlərinin daha güclü və ən zəif tərəflərini tanımaq üçün imkanları genişləndirəcək.
Bu, tərəflərin maksimum resurs yaratmaq strategiyalarını yenidən müəyyən edəcəyi deməkdir.
Aqşin Kərimov
TEREF

“KTMT-nin Azərbaycanla yeni müharibə olacağı təqdirdə Ermənistana kömək edəcəyi ehtimalı azdır”.

Bunu rusiyalı ekspert, politoloq Aleksey Naumov NEWS.ru-ya bildirib.

O, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın Azərbaycanla yeni müharibə ehtimalına dair bəyanatını belə şərh edib.

Politoloq qeyd edib ki, söhbət Azərbaycana məxsus olan və çox güman ki, delimitasiya və demarkasiya komissiyasının işi çərçivəsində geri qaytarılacaq kəndlərdən gedir.

“Düşünürəm Paşinyan anlayır ki, o, müharibə edəsi, KTMT-dən kömək istəyəsi halda deyil. O, Ermənistanın qaytarmalı olduğunu dinc yolla qaytaracaq. Paşinyan ağıllı və savadlı siyasətçidir. O, başa düşür ki, indi Ermənistanın bu bölgədən kənara çıxmaq imkanı yoxdur. Təbii ki, Rusiya bu işdə ona dəstək verməyəcək və Qərb istəsə belə, bunu edə bilməyəcək”, – Naumov bildirib.

“Rusiyada prezident seçkisi arxada qaldı. Rəqabət olmadı. Nəticə əvvəlcədən bəlli idi. Vladimir Putin hakimiyyətini uzatdı. Onun daxili və xarici siyasətində dəyişən heç nə olmayacaq. O, hakimiyyətdə olduğu 20 ildən çox müddətdə Rusiya iqtisadiyyatını şaxələndirə bilmədisə, ölkə ancaq enerji resurslarının satışından asılıdırsa, bu durum gələcək illərdə də davam edəcək”.

“AzPolitika” xəbər verir ki, bunu politoloq Elxan Şahinoğlu Rusiyada keçirilmiş prezident seçkilərindən sonra Rusiyanın daxili və xarici siyasətindəki mümkün dəyişiklikləri şərh edərkən bildirib.

Ekspert hesab edir ki, qarşıdakı dövrdə Rusiyanın enerji resurslarının satışında çətinlikləri artacaq: “Rusiya Ukrayna müharibəsinə görə Avropaya sata bilmədiyi neft və qazını Çin və Hindistana yönəldib. Ancaq Hindistan Rusiya neftinin alışını azaldıb, Çin isə Rusiya qazını ucuz qiymətə almağa çalışır. Bu amillər Rusiyanın gələcək illərdə gəlirlərini azaldacaq. Vladimir Putin və onun hökumətinin işini çətinləşdirən Ukraynanın Rusiyanın neft emalı zavodlarına endirdiyi zərbələrdir. Putin Ukraynaya qarşı işğalçı müharibəni davam etdirməkdə “qətiyyətini” davam etdirsə də, müharibənin Rusiyaya vurduğu zərərləri də hesablamaq məcburiyyətində qalacaq. Rusiyanın müharibədə itkiləri yüzminlərlədir, maliyyənin böyük hissəsi savaşa xərclənir, sosial məsələrin həlli arxa plana keçib. Digər tərəfdən ABŞ və Avropa İttifaqı müharibəni Rusiyanın xeyrinə bitirməyə imkan verməməyə çalışacaq. Bu isə o deməkdir ki, Putin müharibə tələsindən hələ uzun müddət çıxa bilməyəcək”.

Təhlilçi hesab edir ki, Putin hakimiyyətdə olduğu dövrdə Rusiyanın Qərb ölkələri ilə münasibətləri normallaşmayacaq. Onun sözlərinə görə, Putin Qərb ölkələrindən heç birinə səfər edə bilməyəcək. “Rusiya vətəndaşları üçün də Qərb ölkələrinə səfərlər və bu ölkələrdə iş qurmaq məhdudiyyətləri qüvvədə qalacaq. Bu, Rusiya vətəndaşları və biznesmenləri üçün diskomfort yaratsa da, onlar Vladimir Putinin hakimiyyətinə qarşı çıxmağı düşünmürlər. Rusiyada 1990-cı illərdən fərqli olaraq alternativ fikir yürütmək, hakimiyyətin siyasətini tənqid etmək həyat üçün risklidir. Buna görə də Moskva və Sankt-Peterburq kimi iri şəhərlərdə Putinin siyasəti barədə fərqli düşünənlər olsa da, Rusiya cəmiyyətinin əksər hissəsi Putinlə yola davam etmək istəyir. Rusiyada yaxın illərdə inqilabi dəyişikliyin olmayacağını Qərbdə də qəbul ediblər”, - politoloq vurğulayıb.

Elxan Şahinoğlu Vladimir Putinin Cənubi Qafqaz siyasətinun də olduğu kimi davam edəcəyi qənaətindədir: “Putin Azərbaycanla tərəfdaşlıqda maraqlıdır, ortaq layihələr var. Kreml sahibi Rusiyadan uzaqlaşmaq istəyən Ermənistan hakimiyyətinə isə çətinliklər yaradacaq. Putin gələcək illərdə Ermənistanda güc yolu ilə hakimiyyət dəyişikliyinə nail olarsa, Kremlin Cənubi Qafqaz siyasətində yenidən Ermənistana ağırlıq verəcəyi mümkündür. Azərbaycan həmin günü gözləmədən Rusiya hərbi kontingentinin Qarabağdan çıxarılmasına nail olmalıdır”.

Rusiyanın Krımı ilhaqının 10 illiyi ilə bağlı (16 mart 2014-cü il) mövzu yenidən gündəmə gəlib və rusiyalı tarixçilər, jurnalistlər, həmçinin rəsmilər bu istiqamətdə açıqlamalar verirlər.

Ən maraqlısı bir neçə gün öncə Andrey Karaulovun tarixi sənədləri yayması və bunun üzərindən şərhi oldu. Məlum olur ki, Krım sosialist inqilabının lideri Vladimir İliç Lenin tərəfindən 50 milyon dollar müqabilində Rokfeller bankına girov qoyulub. 1946-cı ilə qədər SSRİ-nin kredit və faizləri qaytarmayacağı təqdirdə Krımın ABŞ-ın bir ştatına çevrilməsi müzakirəsi varmış. Hətta “Krım Kaliforniyası” termini də həmin zaman gündəmə gəlib.

Stalin buna imkan verməyib – nə krediti, nə faizlərini qaytarıb, nə də Krımı təslim edib. Əvəzində isə RSFSR tərkibində olan Krımı Ukraynaya birləşdirmək ideyasını irəli sürüb və Xruşşov bu tövsiyəni yerinə yetirməklə, əslində, Krım mövzusunu gündəmdən çıxarıb.

Rusiya rəsmiləri isə ümumiyyətlə 1954-cü ildə Krımın Ukraynaya verilməsini SSRİ rəhbərliyinin cinayətkar səhvi adlandırırlar. Rusiya Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin direktoru Sergey Narışkin bu gün bildirib ki, Krımın Ukraynaya verilməsi qərarı Sovet lideri Nikita Xruşşovun bağışlanmaz və faciəli səhvi, konstitusiyaya zidd addım idi.

Demək, Rusiya SSRİ liderlərinin etdiyi faciəvi və bağışlanmaz səhvi “düzəltdi”, 2014-cü ildə Krımı geri qaytardı və ən maraqlı hadisə də bundan sonra oldu. Rusiya Krımı ilhaq edərkən, Qərbin kəskin reaksiyası ilə üzləşmədi, hətta Rusiyaya qarşı ciddi və çoxsaylı sanksiyalar da baş vermədi. Bəzi Qərb liderləri isə Krımın Rusiyanın haqqı olduğunu elan etməkdən belə çəkinmədilər.

Yalnız 2022-ci il 24 fevralda Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra vəziyyət dəyişdi və “Ukraynanın ərazi bütövlüyünə” artıq birmənalı olaraq Krım da daxil edildi.

Yəni Rusiya Ukraynaya hücum etməsəydi, Krımın ilhaqı siyasi-hüquqi müzakirə mövzusundan o tərəfə keçməyəcəkdi.

Eyni cinayəti Sovet rəhbərliyi Azərbaycana qarşı törədib. 1920-ci ildə – Azərbaycanın işğalından sonra Qərbi Zəngəzur və Göyçə Ermənistana bağışlanıb.

Bu “bağışlanma” zamanı Azərbaycan xalqının rəyi soruşulmayıb, heç bir referendum aparılmayıb. Qərbi Zəngəzurun Azərbaycandan qoparılması, Narışkinin sözləri ilə desək, Sovet rəhbərliyinin bağışlanmaz və faciəvi səhvi, konstitusiyaya zidd addım idi.

Buna görə də Azərbaycanın Qərbi Zəngəzuru geri tələb etmək haqqı var. Və üstəlik, Rusiyadan daha artıqdır. Çünki:

– Rusiya RSFSR-in varisidir. 1991-ci ildə Rusiya SSRİ-dən çıxarkən, Krım RSFSR-in tərkibində deyildi. Ancaq Azərbaycan Respublikası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin varisidir və AXC-nin ərazisinə iddia etmək hüququ var.

Qərbi Zəngəzur, o cümlədən Göyçə mahalı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin mübahisəsiz ərazisi sayılıb. Belə ki, 2020-ci il 11 yanvarında AXC-nin Paris Sülh Konfransında de-fakto müstəqilliyi tanınarkən, mübahisəsiz hesab olunan 100 min kv.km ərazisi də təsdiqlənib. Halbuki AXC 100 min kv.km ilə razı deyildi və əlavə 14 min kv.km ərazini də özününkü sayırdı.

– Krım ABŞ-a girov qoyulmuşdu, SSRİ rəhbərliyi bu hüquqi məsuliyyətdən yayınmaq üçün Krımı Ukraynaya 1954-cü ildə verir.

Qərbi Zəngəzur isə heç vaxt girov qoyulmayıb və heç vaxt Azərbaycanın mübahisəli ərazisi sayılmayıb. Əksinə, 1918-ci il 29 may tarixində Milli Şura İrəvan və ətrafının (9,7 min kv.km) ermənilərə verilməsi barədə qərar qəbul edib.

İrəvan və ətrafının ermənilərə verilməsi və Ermənistan dövlətinin yaradılması ilə ermənilərin torpaq iddiasına son qoyulması razılaşdırılmışdı. Bununla bağlı ermənilər öhdəlik də götürmüşdülər.

Yəni Krım modeli tətbiq edilərsə, əslində İrəvan və ətrafının geri qaytarılması müzakirəyə çıxarıla bilər. Ancaq biz Sovet rəhbərliyinin cinayətkar və faciəvi səhvindən danışırıqsa, üstəlik, 1920-ci il 11 yanvar tarixində Fransa, Böyük Britaniya, ABŞ da daxil olmaqla, dünyanın 20 nəhəng dövlətinin AXC-ni (və həm də Ermənistanı) de-fakto tanımasını əsas götürürüksə, Qərbi Zəngəzur və Göyçə üzərində durmaq lazım gəlir.

Paris Sülh Konfransında tanınan və hazırda orijinalları Parisdə saxlanılan xəritələr əsasında Azərbaycan öz ərazisini niyə tələb etməməli və hüquqi müzakirə açmamalıdır?/axar.az

Avropa İttifaqı əməkdaşlığın genişləndirilməsi sazişi çərçivəsində 2024-2027-ci illər üçün Misirə 7,4 milyard avro ayıracaq.

Bu barədə “Reuters“ Avropa Komissiyasının yüksək səviyyəli rəsmisinə istinadən məlumat yayıb.

Saziş bu gün elan edilib. Bura 5 milyard avro makromaliyyə yardımı, 1,8 milyard avro investisiya və 600 milyon avro qrant daxil olacaq. Bu vəsaitdən təcili maliyyələşməni əhatə edən 1 milyard avro 2024-cü il ərzində ayrılacaq.

İslandiyanın Qrindavik şəhərinin sakinləri və “Mavi Laquna” kurortunda olan turistlər Reykyanes yarımadasında vulkan püskürməsi səbəbindən təxliyə ediliblər.

Yerli hakimiyyət orqanlarının məlumatına görə, geotermal kurortda təxminən 700 nəfər olub.

Qeyd edək ki, bu, son üç ayda yarımadada dördüncü vulkan püskürməsidir.

Rusiyada keçirilən prezident seçkilərində 15:45-ə olan seçici fəallığı açıqlanıb.
Gununsesi.info xəbər verir ki, bu barədə TASS məlumat yayıb.

Xatırladaq ki, Rusiya prezidenti postu uğrunda dörd namizəd – Vladimir Putin, Vladislav Davankov, Leonid Slutskiy və Nikolay Xaritanov mübarizə aparır.

Rusiyanın Mərkəzi Seçki Komissiyası seçkilərin ilkin nəticələrini martın 18-i günün birinci yarısında açıqlayacaq.

ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Tramp Ohayo ştatında keçirilən mitinqdə deyib ki, qarşıdan gələn prezident seçkilərində uduzsa, ölkə “qan gölünə” düşəcək.
Qaynarinfo xəbər verir ki, onun sözlərini “The New York Times”ın müxbiri Maykl Qold X sosial şəbəkəsində (keçmiş Twitter) yazıb.
“Mən seçilməsəm, ABŞ qan gölünə çevriləcək. Bu, baş verəcək ən kiçik hadisədir”, deyə Tramp xəbərdarlıq edib.
Tramp xatırladıb ki, o, əvvəllər 2016-cı il ABŞ prezident seçkisini ən vacib səsvermə adlandırıb, lakin əhəmiyyətinə görə 2024-cü il seçkisi onu üstələyir.
“Biz tənəzzüldəyik. Amma biz hər şeyi dəyişəcəyik. Biz ABŞ-ni yenidən böyük ölkəyə çevirəcəyik”, deyə sabiq prezident bildirib.
Tramp həmçinin qeyd edib ki, sekçiyə 7 ay qalmış Ağ Evin hazırkı rəhbəri Co Baydenin ölkəyə zərər vurmağa kifayət qədər vaxtı var.
Trampın sözlərinə görə, Bayden administrasiyasının hərəkətləri ABŞ iqtisadiyyatını məhv edib və miqrant axınına və inflyasiyanın artmasına səbəb olub. ABŞ-ın keçmiş prezidenti bütün fəlakətləri aradan qaldırmağın ən asan yolunun onun Ağ Evə qayıtması olduğunu bildirib.
“Biz bunun öhdəsindən gələcəyik”, deyə Tramp qeyd edib.
Keçmiş prezident seçkidə qələbəsinə əmin olduğunu bildirib və Baydenin rüsvayçılıqla vəzifəsini tərk etməli olacağını vurğulayıb.
“Co, işdən çıxarılmısan. Get burdan! Dəhşətli işlər gördün!”, deyə Tramp əlavə edib.
O, həmçinin Baydeni Amerika demokratiyası üçün təhlükə adlandıraraq, öz səriştəsizliyi ilə daim ölkəyə zərər verdiyini qeyd edib. Tramp buna misal olaraq Meksika ilə sərhəddə həll olunmamış miqrasiya böhranını və ABŞ-da inflyasiyanın yüksəlməsini göstərib.

HƏMAS vasitəçilərə Qəzza zolağında döyüşlərə son qoymalı olan yeni plan təqdim edib. Plan üç əsas mərhələdən ibarətdir:

İlk addım, İsrail tərəfindən saxlanılan 350 fələstinli məhbusun qarşılığında yaraqlılar tərəfindən saxlanılan 35 girovun - qadın, xəstə və qocanın azad edilməsini nəzərdə tutan altı həftəlik atəşkəs olacaq.

HƏMAS həmçinin hər bir əsgər üçün terrorizm ittihamı ilə uzun müddət cəza çəkən bəziləri də daxil olmaqla 50 məhbusun əvəzində ən azı beş qadın əsgəri azad edəcək.

Bundan əlavə, İsrail hərbçiləri məcburi köçkün fələstinlilərin Qəzza zolağının şimalına qayıtmasına icazə verməli və yardımın əraziyə sərbəst axınını təmin etməlidir.

İkinci mərhələdə hər iki tərəf daimi atəşkəs elan edəcək, HƏMAS daha çox məhbus qarşılığında girovluqda qalan İsrail əsgərlərini azad edəcək.

Üçüncü mərhələdə HƏMAS Qəzzanın blokadasının götürülməsi müqabilində ölən israillilərin cəsədlərini təhvil verəcək və bu, bölgənin yenidən qurulmasına başlamağa imkan verəcək.

Mənbə: Bloomberg