Böyük Britaniyada koronavirusa qarşı “Pfizer-BioNTech” şirkətinin istehsal etdiyi peyvənd 6 aylıq körpələrdən 4 yaşa qədər olan uşaqlarda istifadə ediləcək

APA xəbər verir ki, bu barəd İngiltərə Dərman və Sağlamlıq Məhsullarını Tənzimləmə Təşkilatı məlumat yayıb.

Təşkilat peyvəndin tələb olunan təhlükəsizlik, keyfiyyət və effektivlik standartlarına cavab verdiyini bildirib.

Qərardan əvvəl 4526 könüllü arasında sınaqlar keçirilib.

Cebhe.info

2021-ci il aprelin 1-dən etibarən bütün ölkə ərazisində icbari tibbi sığortanın tətbiqinə başlanılıb.

Bundan iki ilə yaxın müddət keçsə də, vətəndaşlar ölkə üzrə tətbiq olunan icbari tibbi sığortadan tam yararlana bilmir. Hazırda icbari tibbi sığortanın tətbiqi ilə bağlı narazılıqlar bitmir.

Məhz vətəndaşlar öz narazılıqlarını sosial şəbəkələr vasitəsilə dilə gətirirlər. Xəstəxanalarda saatlarla növbə gözləyən ağır, yaşlı xəstələrin sağlamlıqları haqqında ümidləri puç olur. Onsuz da xəstəlikdən əziyyət çəkən, məvacibinin, təqaüdünün bir hissəsini dərmanlara xərcləyənlərin dərdlərinin üstünə xəstəxanalarda keçirdikləri əsəb, gərginlik də əlavə olunur.

Xəstəxanalarda növbə gözləyərkən belə vətəndaşların əyləşməsi üçün oturacaqlar yoxdur. Belə olduqda əməkhaqqından tibbi sığorta üçün vəsait tutulan vətəndaş özəl klinikalara üz tutur.

Belə neqativ halların yaşanmaması üçün icbari tibbi sığortanın modernləşdirilməsi istiqamətində nələr edilməlidir? DİA.AZ-ın məlumatına görə, mövzu ilə bağlı Cebhe.info-ya danışan həkim-radioloq Aydın Əliyev bildirib ki, burada bir neçə həll olunası məsələlər var.

O, tək-tək problemlərə toxunub, həlli yollarından danışıb:

"Bəzi sadə məsələlər var ki, onları həyata keçirmək lazımdır. Bunlar dəfələrlə deyilib, lakin əmək yoxdur. Birinci, kadr çatışmazlığı, xüsusilə, rayonlarda həm həkim, həm tibb bacısı çatışmır. Səbəb odur ki, tibb işçilərinin maddi rifah halı yaxşı deyil. İcbari tibbi sığortaya ayrılan vəsaitlərdən tibb işçilərinə qəpik-quruş verirlər, stimul yoxdur. İndiki qiymət artımı vəziyyətində onların aldığı məvacib azdır. Həkimlərin gəliri iki hissədən ibarətdir, maaş və bir də sığorta ilə işləyən həkimlərə əlavə bonuslar verirlər. Elə müayinələr var ki, ondan həkimə 70, 80 , 98 qəpik pul verirlər. Gülməlidir, küçədə dilənçiyə 50 qəpik verəndə götürmək istəmir.

İkinci, tibb müəssisələrinin, xəstəxanaların əksəriyətinin maddi-texniki bazası zəifdir. Növbələrin əsas səbəblərindən biri budur. Müəyyən maeələrə növbələr olur. Buna da sığorta üçün ayrılan vəsaitin düzgün istifadə edilməməsi səbəb olur.

Məsələn, bəh-bəhlə deyirlər ki, filan klinika açıldı və təchizatla təmin oundu. Ondan 10 dəfə artığını eləməyə imkan var. Sadəcə, biz bir cihazın qiyməti 100 mindirsə, bunlar 500 minə aldıqlarını deyirlər. Ortada qalan 400 min hara getdiyi bilinmir. Yəni vəsaitlər düzgün istifadə edilmir. Yəni klinikaların sayı çox olsa və tibb işçiləri normal əməkhaqqı ilə təmin edilsələr bunlar aradan qalxar".

Radioloq bu cür halların həkimlə xəstə arasında narahatlıq yaratdığını vurğulayıb:

"İndiki durumda xəstələrlə, əhali ilə tibb işçiləri arasında gərginlik yaranır. Növbədə duran haqlı olaraq narazılıq edir, həkim də öz işini gördüyünü, eyni anda 10 nəfəri müayinə edəcəyini deyir. Yəni hər ikisi haqlıdır. Çıxış yolu dediklərimdədir. Xəstəxanaların maddi-texniki bazası gücləndirilməlidir və tibb işçilərinin də maddi rifah halı yaxşılaşdırılmalıdır".

Aydın Əliyev bütün xəstəliklərin sığorta paketinə salınmalı olduğunu qeyd edib:

"Bir narazılıq isə sığorta paketi ilə bağlıdır. Xəstəyə deyilir ki, sizin xəstəlik sığorta paketinə aid deyil. Bu, xeyli absurd məsələdir. O yaşından, hətta doğulmamışdan ana bətnində belə insan dünyaya gəlib vəfat edənə qədər bütün xəstəliklər sığorta paketinə daxil edilməlidir.

Necə yəni bu xəstəlik daxil deyil. Bu insan işləyir, əməkhaqqından pul tutulur, işlədiyi müəssisənin büdcəsindən tutulur, dövlət tərəfindən pul ayrılır. Bəs hanı bu vəsaitlər, necə yəni sizin xəstəlik icbari tibbi sığorta paketinə daxil deyil?!

Bunun nəticəsində bir nəfər xəstə ilə yanında 5 adam gedir. Çünki inamzsızlıq var, insanları o qədər aldadıblar ki, inanmırlar. Bizim ABŞ-da yaşayan alimimiz var, xəstələnib müalicə olunandan sonra yazmışdı ki, burada sənin sığortan varsa, sənin atan da, anan, qardaşın, yaxının, hər şeyin artıq dövlətdir. Səni xəstələndiyin andan götürüb tam sağalana qədər hər şeylə təmin edirlər. Adamın paxıllığı tutur. Əlbəttə, bizdə də bunu eləmək mümkündür. O qədər savadlı, istedadlı həkimlər var ki, xaricə çıxıb gediblər”.

Qida zəhərlənməsi ilə bütün fəsillərdə rastlaşmaq mümkündür. Payız-qış mövsümündə zəhərlənməyə səbəb olan əsas qida isə adətən, turşu olur. Hətta bir neçə gün öncə Bakıda müəllimin pomidor turşusundan zəhərlənərək həyatını itirməsiylə bağlı xəbər yayıldı. Qida zəhərlənməsinin özünü büruzə vermə müddəti isə məhsuldan asılı olaraq dəyişir. Belə ki, bu müddət bəzən 1-6 saat, bəzən də 3-5 gün aralığında ola bilir. Bir çox hallarda şəxsin qidadan zəhərləndiyi ehtimal olunarkən ətrafdan ona dərhal qatıq yeməsi tövsiyə olunur. Belə bir fikir var ki, qatıq zəhərlənməni müəyyən dərəcədə önləyir.

Bəs görəsən, qida zəhərlənmələri zamanı ilkin hansı tədbir görülməlidir?

Mövzu barədə danışan Kliniki Tibbi Mərkəzin Toksikologiya şöbəsinin baş həkimi Azər Maqsudov bildirib ki, turşudan zəhərlənmələrlə bağlı müraciətlər oktyabr ayından başlayıb:

“Sentyabrda bir-iki nəfər zəhərlənmədən müraciət edib. Daha dəqiq desək, sentyabrda beş, oktyabrda yeddi, noyabrda isə səkkiz nəfər botulizmdən əziyyət çəkib. Botulizm ağır qida infeksiyasıdır. Həmin şəxslərdən beşi hazırda reanimasiyadadır, bir nəfər – Şəfəq Əliyeva isə ağır zəhərlənmədən vəfat etdi. Düzü, müraciətin daha çox olacağını gözləyirik”.

Həmsöhbətimiz ancaq ağır növ qida zəhərlənmələri ilə gələnləri qəbul etdiklərini diqqətə çatdırıb:

“Bu mövsümdə, əsasən, pomidor, xiyar, az hallarda da kələm kimi qida məhsulları konservləşmiş formada olanda kütləvi formada zəhərlənmə baş verir. Şikayətlər isə başağrısı, başgicəllənməsi, mədə nahiyəsində ağrılar, köp, bədən hərarətinin qalxması, ürəkbulanma, qusma və ikili görmə olur. Bunlar davam edərsə və tədbir görülməzsə, vəziyyət ağırlaşır. Vəziyyət o yerə çatar ki, insan huşunu itirə bilər. Qatıq isə burada heç bir praktiki əhəmiyyət kəsb etmir, biz məsləhət görmürük ki, zəhərlənən adama o verilsin. Əsas birinci tədbir mədənin yuyulmasıdır, ondan sonra peşəkar həkim müayinə etməli və tapşırığını verməlidir. Botulizm əlamətləri varsa, mütləq zərdab vurulmalıdır. Onda həyati təhlükənin haradasa qabağı alınmış olur”. (Oxu.az)

Rusiyalıların 15 faizinin psixoloqların yardımına ehtiyacı var.

Bunu Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Gənc alimlərin II konqresinin iştirakçıları ilə görüşündə bildirib.

Putin Rusiyada psixoloji yardım xidmətlərinin hələ lazım olduğu kimi inkişaf etmədiyini söyləyib:

“Bu məsələyə lazımi diqqət hələ ki, göstərilmir, amma nahaq…”

Rusiya prezidenti Nazirlər Kabinetindən Koordinasiya Şurasında xüsusi ilə hazırki vəziyyətdə psixoloji yardım xidmətlərinin yaradılması məsələsini müzakirə etməyi xahiş edəcəyini əlavə edib.

Məşhur rusiyalı dietoloq Mixail Qinzburq diabet xəstələrinin gündəlik rasionuna mütləq daxil olunmalı ərzağı açıqlayıb.
Bakupost.az xəbər verir ki, həkim bunun kök olduğunu bildirib. Diabet xəstələri hər gün 100 qram çiy kök yeməlidir.
Kök qida lifləri ilə zəngin olduğu üçün həzm sistemindən gec sovrulur, tamm həll olmur, bununla da xolesterin və qlükozanın qana sovrulmasını ləngidir, azaldır.
Məhz bu səbəbdən kök yedikdə qidanın qlikemik indeksi azalır.
Məhz qlikemik indeks yüksək olduqda, qanda şəkər kəskin artır.
“Əgər siz yeməyi köklə yesəniz, summar qlikemik indeks düşür, ona görə də şəkər xəstələri kartof, çörək,un, düyü ilə yanaşı eyni vaxtda kök əlavə edib yesələr, qanda şəkər az qalxar”.

Ölümsüz olmaq insan oğlunun əsrlərdir yetişmək istədiyi röyasıdır. Dünyanın ən ağıllı başları “Ölümsüzlüyün sirləri”, “Ölümsüzlük mümkündürmü?” – deyə, maraq ediblər. Hətta bir sıra şahlar “Ölümsüzlük iksiri” kimi dərmanlar da hazırlatmış və ya ölümsüzlüyün çarəsini tapmaq üçün öz elçilərinin dünyanın 4 bir tərəfinə göndərərək “Ölümsüzlük bitkisi” arayışı içərisinə giriblər.

Youtube-də “Arzu Sayadoğlu” kanalının ölümsüzlüklə bağlı hazırladığı maraqlı video araşdırma ölümsüzlüyün sirləri ilə bağlı gəlinmiş olan ən son nöqtəni və dərin maraq kəsb edən bilgiləri özündə daşıyır.
Gununsesi.org həmin videonu təqdim edir:

Son zamanlar Azərbaycanda qaraciyər sirrozu xəstələrinin sayı artır. Bir çoxları sirroz eşidən kimi, yəqin çox içirdi deyə düşünür.

Alkoqolun qaraciyərə mənfi təsiri təbii ki, var.
Amma hansı dozada, miqdarda və nə qədər içki siroza səbəb olur?

Bakupost.az -ın məlumatına görə, alim, professor Musa Qəniyev bildirib ki, spirtli içkilərin yüksək dozada uzun illər boyu mütəmadi qəbulu, yalnız 10-20% nisbətdə sirroza səbəb olur.

Yəni, hər 100 nəfərdən 10-20 nəfəri bu bəlaya mübtəla olur. Burada, alkoqolun miqdarı, fərdin cinsi, orqanizmin genetik, metabolitik və yaş xüsusiyyətləri, həmçinin bədən kütləsi indeksi (BKİ ≥30; piylənmə) də, əsas risk faktoru sayılır.

O, dəqiq hesablamalarla sirrozla içkinin arasındakı təsir əlaqə faizini hesablayıb.

“Belə hesab edirlər ki, narahatlıq doğuran hal, qəbul olunan alkoqolun miqdarıdır. İçkinin növü və tüntlük dərəcəsindən asılı olmayaraq, orqanizmdə spirtin mütləq miqdarı aşağıdakı şəkildə hesablanır. Məsələn, kimsə, yarım litr (500 ml) araq içibsə, onun bədənində spirtin faiz nisbəti (500x40= 20000) 200 ml-dir. Hər ml-də 0,79 qram alkoqol olduğundan, bu halda bədəndə spirtin mütləq miqdarı cəmi 158 qram təşkil edir. Yəni, yarım litr 40%-li araq, konyak və ya viski içilərsə, həmin şəxsin bədənində spirtin mütləq miqdarı cəmi 158 qram olur.

Hər 100 adamdan 10-20-nin sirroz olması üçün, 10 ildən artıq müddətdə insan mütəmadi olaraq, hər qəbulda 80 qramdan artıq (250 ml-dən artıq 40%-li spirtli içki) qəbul etməlidir. Hərgah bu miqdar 230 qramdan artıq (700 ml-dən artıq 40%-li spirtli içki) olarsa və zamanında digər xəstəliklərdən ölüm baş verməzsə, 20 ildən sonra sirrozun baş vermə ehtimalı 50% olur.

İndi düşünün, insan (hətta xroniki alkoqoliklər) gündəlik bu qədər spirtli içki qəbul edə bilərmi və ya onu almağa maddi imkanı ola bilərmi? Deməli, deyilən və yazılanların böyük əksəriyyəti mifdir. Əslində kimlər bu bəlaya mübtəla ola bilər?
Alkoqolla bağlı istər sirroz, istərsə də digər letal sonluqlu qaraciyər xəstəliklərinin əsasında ailə anamnezi durur. Bu hal, onun genetik faktora (ferment disfunksiyası) bağlılığını təsdiq edir. Təbii ki, ət xörəklərdən imtina- zülal çatışmazlığı (bu halda alkoqola həssaslıq artır), piylənmə, qara ciyərdə dəmirin toplanması və hepatit C kimi, spirtin fermentativ metabolizmini sürətləndirən səbəblər də bura əlavə olunmalıdır.

Etil spirtinin metabolizmini, əsasən alkoqol dehidrogenaza (ADH-1 tipi) və aldehid dehidrogenaza (ALDH2 tipi) fermenti törədir.

ALDH-nı kodlayan gen 12-ci xromosomda yerləşir. Onun ALDH2-1 və ALDH2-2 kimi iki izoferment forması vardır. Bunlardan ALDH2-2 inaktiv sayıla biləcək dərəcədə zəifdir. Bu ferment tipinə homozigot olan insanlar spirtli içkilərə meyilli olmur, əks halda, sirroz kimi letal gedişli qaraciyər xəstəlikləri bir qayda olaraq onların arasında müşahidə edilir. Zəif təsirli ALDH2 alelinə daha çox Asiya irqinə məxsus olan insanlarda (yaponlarda 24%, koreyalı və çinlilərdə 15%) rast gəlinir.

Avropa irqi, eləcə də Türk etnik qrupuna daxil olan insanlarıın demək olar ki, hamısında (<100%) aldehid dehidrogenazanın tipi, asetaldehidin sürətli (normal) parçalanmasını təmin edən ferment forması (ALDH2-1), eləcə də ADH-1-in qamma1 fenotipidır.

Odur ki, bizlərin müəyyən miqdarda, hətta mütəmadi olaraq spirtli içki qəbulunun, sirroz və ya letal sonluqlu digər qaraciyər xəstəliklərinə səbəb olma ehtimalı minimumdur. Digər tərəfdən, spirtli içkilərin orta dərəcədə qəbulu (miqdarını yazmıram) tərkibinə apoprotein A-I daxil olan yuxarı sıxlıqlı lipoproteinlərin YSLP2 fraksiyasını artırdığından, miokard infaktı riskini nəzərəçarpacaq dərəcədə azaldır.

Bunları yalnız, həqiqət olduğuna görə yazdım. Yazdım ki, müxtəlif səbəblərdən içkiyə qurşanan insanlar artıq gecdir deməsinlər. Digər, yanaşı ağır xəstəliklər tapmamışdan, bu zərərli vərdişdən əl çəksinlər. Ailələr dağılmasın, insanlar alçaldılmasın, təhqir olunmasın, intiharlar baş verməsin...

Fizioloji proseslərin icrası, yəni orqanizmin mövcud olması üçün insan bədənində hər gün 1 qramdan 9 qrama qədər endogen etil spirti sintez olunur. Odur ki, ömür böyu spirtli içki qəbul etməyənlərin belə, qan plazmasında təqribən 0,16 mq% (0,01 promilli) etanol olur. Normal halda qan plazmasında olan endogen spirtin ekvivalent miqdarı, gün ərzində təqribən 30 ml araq, 120 ml çaxır, 800 ml kvas və ya 1,5 litr kefirə müvafiqdir. Hərgah orqanizmdə endogen spirt əmələ gəlməsə (bu hal qeyri-mümkündür), daxili təlabatı ödəmək üçün insan hər saat 1-1,4 ml 40%-li etanol (araq; gün ərzində 24-34 ml) içməlidir.

Yaş artdıqca orqanizmdə endogen etanolun əmələ gəlməsi minimuma enir (qoca yaşda depresiyaya düşmə). 91 yaşdan sonra isə artıq o məsələ...

Bax, 95 yaşlı cərrahın 30 qram içmək tibbi göstərişdir deməsi, məhz buna görədir".