Ardını oxu...
Mahaçqalada terrorçuların qarşısı Müqəddəs Fərziyyə Katedralində alınıb

İyunun 23-ü axşam saatlarında Dərbənddə terrorçular pravoslav kilsəsinə hücum ediblər. AYNA “Regnum”a istinadən xəbər verir ki, kilsənin başçısı 66 yaşlı Nikolay Kotelnikov və mühafizəçi ölüb. Cinayətkarlar sinaqoqa da hücum ediblər və nəticədə sinaqoq yanıb.

Respublika Müftiliyi ölənlərin ümumi sayının 9 nəfər olduğunu, onlardan yeddisinin hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşı olduğunu qeyd edib. 25 nəfərin yaralandığı, 16 nəfərin isə Mahaçqaladakı xəstəxanalara yerləşdirildiyini bildirib. Dərbənddə polis idarəsinin rəisi həlak olub.

Dərbənddə baş verən hücumla eyni vaxtda bir qrup terrorçu yol polisi postuna hücum edib. İnternetdə yayılan görüntülərdə polis avtomobilini ələ keçirən bir neçə cinayətkarın avtomat silahdan atəş açdığı göstərilir. Bundan əvvəl hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları dörd hücumçunun məhv edilməsi barədə məlumat vermişdilər.

Həmçinin Mahaçqaladan 65 kilometr cənubda yerləşən Serqokala kəndinin mərkəzində polis maşını atəşə tutulub, bir nəfər yaralanıb.

Milli Antiterror Komitəsi (MAK) Dağıstanda antiterror əməliyyatı rejiminin tətbiqi barədə məlumat yayıb. İdarədən bildirilib ki, bu qərar vətəndaşların təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, terror aktlarının qarşısının alınması və silahlı hücumda iştirak edən şəxslərin saxlanılması məqsədilə qəbul edilib.

Hazırda Dərbəndin mərkəzi hissəsi enerjisizləşdirilib. MAK-ın məlumatına görə, əməliyyatın aktiv mərhələsi başa çatıb. Mahaçqalada terrorçuların qarşısı Müqəddəs Fərziyyə Katedralində alınıb və döyüş də artıq başa çatıb.

Hər iki şəhərin küçələrində zirehli texnikanın peyda olduğu barədə məlumatlar var. Sağ qalan terrorçuların şəhərdən qaça bilməməsi üçün respublikanın paytaxtından çıxışlar polis tərəfindən bağlanıb.

Dağıstan hakimiyyəti operativ qərargah yaradıb.

“Bütün xidmətlər təlimatlara uyğun fəaliyyət göstərir. Hücum edənlərin şəxsiyyəti müəyyənləşdirilir. Operativ qərargah yaradılıb, respublika sakinlərinin təhlükəsizliyi naminə bütün lazımi qərarlar operativ şəkildə qəbul ediləcək”, - deyə respublika rəhbəri Sergey Melikov yazıb.

O, həmçinin terrorçuların çaxnaşma yaratmağa və qorxu toxumu səpməyə ümid etdiklərini qeyd edib və sakinləri sakit olmağa çağırıb.

Rusiya İstintaq Komitəsinin Dağıstan Respublikası üzrə İstintaq İdarəsi “terror aktı” maddəsi ilə cinayət işi açıb.

Hüquq-mühafizə orqanları oğulanları və qardaşı oğlu terror qruplaşmasının tərkibində olan Dağıstanın Serqokalinski rayonunun rəhbəri Maqomed Ömərovu saxlayıb.

Dağıstanda baş verən terror aktlarından sonra Şimali Osetiyanın təhlükəsizlik qüvvələri gücləndirilmiş iş rejiminə keçirilib. Onların üzərinə ictimai yerlərin, ticarət mərkəzlərinin və sosial müəssisələrin təhlükəsizliyini gücləndirmək tapşırılıb.

“Bir dəstə təxribatçı məhz buna nail olmağa çalışır – sabitliyi pozmaq, Qafqazda müxtəlif xalqların və dini konfessiyaların nümayəndələri arasında düşmənçilik toxumu səpməkdir. Biz artıq bundan keçmişik, lakin bu, alınmayacaq”, - deyə respublikanın rəhbəri bildirib.

Müəllif: Turan Abdulla
 
Ardını oxu...
Dünyada xəritədə tapmaq demək olar ki, mümkün olmayan mikro dövlətlər var.

TEREF kiçikdən böyüyə doğru həmin 10 ölkənin siyahısını sizə təqdim edir.

1. VATIKAN (0,44 km²) – həm ərazisi, həm də əhalisinin sayına görə, dünya dövlətlərinin ən kiçik, eyni zamanda müstəqil və suveren ölkəsidir.

2. MONAKO (2,02 km²) – dünyada ən kiçik fransızdilli ərazi sayılır.

3. NAURU (21 km²) – dünyada ən kiçik müstəqil respublika, ən kiçik ada-dövlət, Avropadan kənarda ən kiçik dövlət və rəsmi paytaxtı olmayan dövlətdir.

4. TUVALU (26 km²) – Sakit okeanda doqquz mərcan adasından ibarət Polineziya ölkəsi. Ölkə Avstraliya və Havay adalarının arasında yerləşir.

5. SAN MARINO (61 km²) – Cənubi Avropada anklav mikrodövlət. San-Marino dörd tərəfdən İtaliya ilə əhatə olunmuşdur.

6. LİXTENSŞTEYN (160 km²) – və ya rəsmi adı ilə Lixtenşteyn Knyazlığı. Mərkəzi Avropanın cənub-qərbində mikrodövlət.

7. MARŞALL ADALARI (181 km²) – Marşall Adaları Respublikası – 1986-cı ilə qədər ABŞ-nin qəyyumluğu altında olmuşdur. Respublikanın ərazisində 34 mərcan adası, 1150 digər adalar daxildir.

8. SENT-KİTS VƏ NEVİS FEDERASİYASI (262 km²) – Karib dənizinin şərq hissəsində yerləşən dövlət, Sent-Kids və Nevis adalarından ibərətdir.

9. MALDIV ADALARI (298 km²) – Hindistanın cənubunda, Hind okeanındakı atollarda, Ərəbistan dənizində yerləşir.

10. MALTA (316 km²) – və ya rəsmi adı ilə Malta Respublikası Cənubi Avropada ada-dövlət

lent.az
 
Ardını oxu...
"İranla nüvə sazişi ətrafında vəziyyət elə bir nöqtədə dayanıb ki, buradan sazişlərin tam şəkildə pozulmasına doğru hərəkət başlaya bilər".

Bu sözləri Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Sergey Ryabkov E.M.Primakov Xarici Siyasət Əməkdaşlıq Mərkəzinin "Yaxın Şərq Ekspressi" podkastında deyib.

"Diplomatik fəaliyyətin resursu tam tükənməyib, biz olduqca effektiv olan bu sxemin tam şəkildə məhvinin qarşısını almaq üçün opponentlərə ardıcıl şəkildə təsir göstərməkdə davam edirik", - deyə Ryabkov qeyd edib.

O xatırladıb ki, Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya "İranı pisləyən destruktiv qətnamə"ni baxılması üçün Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (BAEA) İdarə Şurasına təqdim ediblər.

"Bu, təbii ki, Tehranda narazılıqlara səbəb oldu. Biz də həmçinin bu cür hərəkətləri qınayırıq. Bu qəbildən addımlar problemin həllinə töhfə vermir, əksinə, nəzarətsiz eskalasiya riskini artırır. Biz avropalıları bu cür siyasətin nəticələrini ölçməyə çağırırıq, lakin indi onlar, ümumiyyətlə, ABŞ kimi, onlara tamamilə çıxılmaz və bir çox cəhətdən absurd olan öz xətlərindən fərqli olaraq təklif olunan heç bir şeyi qəbul etməyə hazır deyillər", - deyə Sergey Ryabkov bildirib.

Xatırladaq ki, iyunun 6-da Moskva, Pekin və Tehran bəyanatla çıxış ediblər və İranın nüvə proqramı üzrə Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının müddəalarının qüvvədə qaldığı fikrində olduqlarını qeyd ediblər.

2015-ci ildə İranla imzalanan Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi "beşliyi" və Almaniya tərəfindən nüvə inkişafı ilə bağlı yaranan böhranın aradan qaldırılması məqsədi daşıyıb. Sənəd Tehranın nüvə fəaliyyətlərini məhdudlaşdırması öhdəliyi müqabilində sanksiyaların mərhələli şəkildə ləğvini nəzərdə tuturdu. ABŞ-nin əvvəlki prezidenti Donald Tramp 2018-ci ildə bu sazişdən çıxmaq qərarına gəlib. Rusiya, Böyük Britaniya, Almaniya, Çin, ABŞ və Fransa 2021-ci ilin aprelindən Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının ilkin formada bərpası ilə bağlı İran tərəfi ilə Vyanada danışıqlar aparırlar. Lakin bir neçə raunddan sonra bu danışıqlar 2022-ci ilin noyabrında heç bir nəticə əldə edilmədən başa çatıb.

Mənbə: TASS
 
 
 
Ardını oxu...
“İrəvanın Fələstin dövlətçiliyini tanıması onun İsraillə münasibətlərinə mənfi təsir göstərəcək”.

Globalinfo.az xəbər verir ki, bunu baş nazir Netanyahunun ofisinin müşaviri Dmitri Gendelman deyib.

“Ermənistan tərəfindən Fələstin dövlətinin tanınması HƏMAS və digər qruplarından olan terrorçular üçün bir mükafatdır” – deyə Gendelman vurğulayıb.

Qeyd edək ki, Fələstini İspaniya, İrlandiya, Norveç və Sloveniya kimi ölkələr tanıyıb. İndi Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyi də Fələstini müstəqil dövlət kimi tanıdığını bəyan edib.

Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında qeyd olunur ki, bu, beynəlxalq hüquqa, xalqların bərabərlik, suverenlik və dinc yanaşı yaşaması prinsiplərinə sadiqlik əsasında həyata keçirilib. İsrail Xarici İşlər Nazirliyi bununla bağlı Ermənistan səfirini dəqiqləşdirmə aparmaq üçün çağırıb.
 
Ardını oxu...
Şotlandiya müstəqil bir ölkə olmadığı üçün onların milli himnləri yoxdur. Bu səbəblə onlar “Flower of Scotland” ("Şotlandiyanın Çiçəyi") adlı musiqini de-fakto olaraq himn kimi qəbul edirlər.

Himn Robert Bryusun rəhbərliyi altında şotlandların ingilislərə qarşı apardıqları müharibədən və İngiltərə kralı II Edvardın Şotlandiyanı fəth etməzdən əvvəl “yenidən düşünmək üçün” evə necə göndərildiyindən bəhs edir. Himnin son misrasındakı “o günlər geridə qaldı, amma biz yenə də millət olmaq üçün ayağa qalxa bilərik” sözləri əvvəllər senzuraya məruz qalırdı. Lakin şotlandlar 1990-cı illərdən sonra çıxdıqları futbol matçlarında himnin tam versiyasını səsləndirməyə başlayıblar. Şotlandiya millisi 1980-ci illərə qədər İngiltərə millisinin də istifadə etdiyi "God Save the Queen" ("Tanrı kraliçanı qorusun") himnini oxuyurdu.

90-cı illərə qədər Şotlandiyada milliyyətçilik zəif idi. Elə həmin dövrdə keçirilən muxtariyyət referendumu və artan millətçilik Şotlandiyanı rəsmi Londonun gözündə artıq “təhlükəsiz qonşu” olaraq görünməsindən xeyli uzaqlaşdırdı. 100 il əvvəl ölkədə müstəqillik istəyini vətənə xəyanətlə eyniləşdirirdilərsə, bu gün demək olar ki, əhalinin yarısı bunu dəstəkləyir.

Bəlkə də filmi izləyənlər razılaşar, məncə, bu dəyişiklikdə “Cəsur Ürək” ("Braveheart") filminin böyük payı var. Yuxarıda qeyd etdiyim və himnin ithaf olunduğu Robert Bryus da həmin filmdə təsvir olunduğu kimi torpaq və pula görə əvvəlcə Uilyam Uollasa qarşı çıxır və Kral I Edvardın (Edward Longshanks) yanında yer alır. Uollasın edamından sonra isə o, peşman olur və özü ordunun başına keçir. Beləliklə, Bryus Kral I Edvardın (Edward Longshanks) oğlu II Edvardı müharibədə məğlub edən şotland komandanı kimi tarixə düşür...

Apasport.az AVRO-2024-ün A qrupu çərçivəsində keçirilən İsveçrə - Şotlandiya matçından öncə bütünləşmiş bir millət kimi himni oxuyan şotlandların videosunu sizə təqdim edir:
Ardını oxu...
Azərbaycan və Mərakeş ümumvətəndaş pasportlarının sahiblərini viza tələbindən azad edir.

İndex.az xəbər verir ki, bu, Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin bu gün keçiriləcək iclasının gündəliyinə daxil edilən “Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Mərakeş Krallığı Hökuməti arasında ümumvətəndaş pasportlarının sahiblərinin viza tələbindən azad edilməsi haqqında Saziş”in təsdiq edilməsi barədə” qanun layihəsində əksini tapıb.
 
 
 

Ardını oxu...
İranda hakimiyyətyönlü “Parsine” saytının keçirdiyi rəy sorğusunun nəticələri iyunun 28-də keçiriləcək prezident seçkilərinin qalibinin adını deməyə əsas verir.

“Cebhe.info”-nun məlumatına görə, mühafizəkar mövqeyi ilə tanınan “Parsine” rəy sorğularına istinad edərək respondentlərin 52 faizdən çoxunun iyunun 28-nə təyin edilmiş növbədənkənar prezident seçkilərində səs verməyi planlaşdırdığını yazıb.

Qeyd edək ki, qarşıdan gələn prezident seçkilərində Məsud Pezeşkian, Mustafa Purməhəmmədi, Səid Cəlili, Əlirza Zəkani, Əmirhüseyn Qazizadə Haşimi və Məhəmməd Bağır Qalibaf namizəd kimi iştirak etmək hüququ qazanıblar.

Ötən həftə açıqlanan rəy sorğuları milliyətcə Azərbaycan türkü olan, sabiq səhiyyə naziri Məsud Pezeşkianın reytinq göstəricilərinin digər rəqiblərindən üstün olduğunu göstərib. İslahatçıların vahid namizədi kimi seçkilərə qatılan Pezeşkianın adının korrupsiya qalmaqallarında hallanmaması İrandakı bütün millətlər arasında ona etimadı artırıb. Hətta ölkənin ən nüfuzlu islahatçı namizədləri belə, ona səs verəcəklərini bildiriblər.

Lakin “Parsine” saytının keçirdiyi “sorğu”nun nəticələri prezident postuna ali rəhbər Ayətullah Seyid Əli Xamaneyi və İranın bütün idarəetmə strukturlarına nəzarəti ələ keçirmiş İnqilab Keçikçiləri Korpusunun (SEPAH) ortaq namizədinin təyin olunacağından xəbər verir.

Həmin şəxs mühafizəkar düşərgənin təmsilçisi və İran parlamentinin sədri Məhəmməd Bağır Qalibafdır. Əvvəllər Tehran şəhərinin meri və SEPAH-ın komandanı vəzifələrini tutmuş general Qalibaf prezidentliyə iddialı şəxs kimi tanınır. Lakin korrupsiya qalmaqallarında adı çəkilən Qalibafın cəmiyyətdə nüfuzu çox aşağıdır.

Buna baxmayaraq, Məhəmməd Bağır Qalibaf həm ali rəhbərin, həm də SEPAH-ın dəsətyi hesabına prezident olmaq fürsətini əldən buraxmaq istəmir. Sələfi İbrahim Rəisidən fərqli olaraq, o, ali rəhbər postuna iddialı deyil. Xüsusilə də Qalibafın adının korrupsiya cinayətlərində hallanması onun itaətkar şəxs kimi prezident vəzifəsinə irəli çəkilməsinə səbəb ola bilər. Qalibafın seçkilərdə qələbəsini təmin etməklə SEPAH prezident kürsüsünə nəzarəti də ələ almış olacaq.

“Parsine” sayının keçirdiyi sorğunun nəticələrinə görə, Məhəmməd Bağır Qalibaf ümumi səslərin 29 faizini qazana bilər. İslahatçıların namizədi Məsud Pezeşkianın isə 21 səs toplayacağı gözlənilir. Rəyi soruşulanların 18 faizi Səid Cəliliyə, 4 fasizi digər namizədlərə səs verəcəklərini bildiriblər.

“Sorğu”nun nəticələrindən də göründüyü kimi, İranın rəhbərliyi Məhəmməd Bağır Qalibafın üzərində dayanıb. Lakin reytinqi kifayət qədər aşağı olan Qalibafı cəmiyyətə qəbul etdirmək heç də asan olmayacaq.

“Parsine” saytının yaydığı məlumat da çox güman ki, xalqı sürpriz nəticələrə hazırlamaq məqsədi daşıyır. Yəni İran seçicilərinin kimə səs verməsindən asılı olmayaraq, Məhəmməd Bağır Qalibaf prezident elan ediləcək.

İlk debatda namizədlərin iqtisadi vədlərinə istinad edən Qalibaf zəifləri dəstəkləyəcəyini ölkə iqtisadiyyatını daha yaxşı idarə edəcəyini və diplomatik yollarla sanksiyaları qaldırmağa çalışacaq “qüdrətli” prezident olacağına söz verib.

“Associated Press” yazdığına görə, iqtisadi məsələlərin həllinə baxmayaraq, namizədlər nüvə sazişini nəzərdən keçirməkdən imtina ediblər.

İrandakı seçkilərin yekunu Qəzza müharibəsi və regional vəziyyətlə bağlı Qərb ölkələri üçün böyük əhəmiyyət daşıdığı qeyd edilir. Əgər İranda SEPAH-ın sabiq konmandanı və ultramühafizəkar mövqeyi ilə tanınan Qalibaf prezident seçilərsə, İsrail və ABŞ-la qarşıdurma daha gərgin mərhələyə daxil ola bilər.
Ardını oxu...

“Müstəqillik əldə etdikdən sonra Ermənistan siyasi isteblişmenti Ermənistan-Türkiyə münasibətlərini yaxşılaşdırmağa çalışıb. Türkiyə ilə münasibətlərin qurulması prosesi ölkədə daxili siyasi böhrana səbəb olmayacaq”.

Moderator.az xəbər verir ki, bunu erməni türkoloq Ruben Safrastyan “Kavkazskiy uzel” nəşrinə açıqlamasında bildirib.
“Sərhədin bağlanması ilə bağlı iqtisadi amil əsas rol oynayıb və oynamaqda davam edir, sərhədlərin açılması təbii ki, iqtisadi artımı təmin edəcək. Əlbəttə, risklər var, amma bu riskləri idarə etmək olar”, - deyə türkoloq izah edib.

Safrastyan Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşdırılması perspektivlərini qiymətləndirməkdən yayınıb.

“Türkiyə şərtlər irəli sürüb. Və bu gün Türkiyə hakimiyyəti münasibətlərin normallaşması prosesini Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması ilə əlaqələndirir. Bundan sonra rəsmi Ankara müəyyən addımlar atacaq”, - deyə erməni mütəxəssis əlavə edib.

Safrastyan hesab edir ki, Türkiyə həmçinin Sünik vasitəsilə eksterritorial dəhlizin açılmasını tələb edir.

“Əgər Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalansa, Türkiyə, xüsusən də sazişlərin həyata keçirilməsinə yəni üçüncü ölkə vətəndaşları, eləcə də Türkiyə diplomatik pasportu olan şəxslər üçün sərhədlərin açılmasına razı olacaq. Türkiyə sərhədlərin açılmasını Ermənistana birbaşa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edəcək. Hətta sülh imzalandıqdan sonra da- ekstraterritorial dəhlizə nail olana qədər”,- deyə Safrastyan vurğulayıb.

Türkoloq əlavə edib ki, Türkiyə Azərbaycanı hərbi əməliyyatlara başlamaqdan çəkindirməyə qadirdir, üstəlik, Türkiyə və Azərbaycan birgə hərəkət edir...
 
Ardını oxu...
Rusiya prezidenti Vladimir Putin Şimali Koreya lideri Kim Çen Ina dəbdəbəli hədiyyələr təqdim edib. Koreya Xalq Demokratik Respublikasının (KXDR) lideri də öz növbəsində Putinə hədiyyələr hazırlayıb.

Rusiya prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakovun sözlərinə görə, Koreya liderinə Rusiya istehsalı olan "Aurus" markalı yeni avtomobil, admiral xəncəri və çay dəsti hədiyyə edilib.

Bu, Putinin Kim Çen Ina verdiyi ilk bahalı avtomobil deyil.

Hədiyyə edilən "Aurus" Kim Çen Inın kolleksiyasında ikinci olacaq. Birincisini o, fevral ayında Putindən hədiyyə olaraq alıb. Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Şimali Koreya liderinin rus avtomobilini bəyəndiyini qeyd edib. Kim Çen Inın bacısı bildirib ki, bu jest iki ölkə liderləri arasında yaradılmış xüsusi dostluq əlaqələrinin bariz göstəricisidir.
Ardını oxu...
Rusiya prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakov deyib ki, Putin Şimali Koreya liderindən də “yaxşı hədiyyələr” alıb. O, təfərrüatları açıqlamayıb, lakin qeyd edib ki, hədiyyələr “prezidentimizin obrazı ilə bağlıdır”.

Qeyd edək ki, iyunun 19-da Pxenyanda keçirilən görüşdə Putin və Kim Çen In hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq haqqında saziş imzalayıblar. Sənəd müqavilənin iştirakçısı olan ölkələrdən birinə hücum zamanı yardım göstərilməsini nəzərdə tutur.

publika.az
 
 
 
Ardını oxu...
Leonid Brejnevlə SSRİ daxili işlər naziri Nikolay Şelokovun yaxın münasibətləri, ailəvi dostluğu Mərkəzi Komitədə heç kim üçün sirr olmayıb. Baş katib nazirə kifayət qədər böyük səlahiyyətlər verib, mötəbər partiya tədbirlərində onun haqqında yüksək fikirlər söyləyib. Amma buna baxmayaraq elə hadisələr də olub ki, Brejenv Şelokova səsinin tonunu qaldırmaq məcburiyyətində olub, nazirə iradını bildirib.

Belə hadisələrdən biri də 1970-ci ilin may ayında baş verib. Kuybışev vilayətindəki 7 və 16 saylı islah-əmək koloniyalarında məhbuslar qiyam qaldıranda hadisə ilə bağlı Brejnevə məruzə edilib. Baş katib dərhal hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərlərini yanına dəvət edib. Nikolay Şelokov insidentin bütün təfərrüatlarını məruzə etdikdən sonra Brejnev üzünü nazirə tutub:

-Siz hansı tədbirləri görmüsünüz?

-Leonid İliç, sizin göstərşinizi gözləyirik.

Bu cavabdan sonra “mülayim” Brejnev səsinin tonunu qaldırıb:

-Əgər bütün məsələlərə baş katib müdaxilə edəcəksə, yaxud da problemləri baş katib həll edəcəksə onda sizin nazir kimi funksiyanız nədən ibarətdir? Qiyama cəhd varsa, qanunlar pozulubsa demək, lazımi tədbirləri həyata keçirmək lazımdır. Gözləmə mövqeyi tutmaq yolverilməzdir. Mən sadəcə sizin humanistliyinizi anlaya bilmirəm. Əməliyyat hazırlayın, qoşun yeridin, problemi həll edin.

Maraqlıdır, islah-əmək koloniyalarında hadisələr nə dərəcədə ciddi olub ki, Brejnev qoşunların müdaxiləsini zəruri sayıb?

1970-ci ildə SSRİ-də Leninin 100 illiyi ilə bağlı böyük tədbirlər keçirilib. Ölkənin ayrı-ayrı bölgələrindən azadlıqdan məhrum olan məhkumların valideynləri, doğmaları Mərkəzi Komitəyə teleqramlar, məktublar ünvanlayaraq ölkə rəhbərliyindən Leninin 100 illik yubileyi ilə əlaqədar amnistiya verilməsini xahiş ediblər. Ayrı-ayrı tədbirlərdə rəsmilər belə bir qərarın verilməsinin mümkünlüyünü söyləyiblər və bununla da insanlarda bir ümid yeri saxlayıblar.

Aprel ayında ölkəni bürüyən yubiley tədbirləri sona çatıb. Daha sonra 1 May və 9 May bayramları təntənə ilə qeyd olunub. Amma amnistiya məsələsi reallaşmayıb. Bu isə cəzaçəkmə müəssisələrində ciddi narazılığa və etirazlara səbəb olub.
Mayın 21-də 17 saylı islah-əmək koloniyasında axşam saatlarında 1-ci postun gözətçi əsgəri Kiselyova məhbuslar hücum ediblər. Hadisə Kiselyovun məhbuslardan birinə xəbərdarlıq etməsi ilə başlayıb. Belə ki, gözətçi əsgər elan lövhəsindən taxta hissələri qopartmaq istəyən məhbusa geri çəkilmək əmrini verib. Əmr icra olunmayanda əsgər havaya xəbərdarlıq atəşi açıb. Lakin bu atəşin də nəticəsi olmayıb. Belə olan halda Kiselyov məhbusun ayaqlarına bir neçə dəfə atəş açaraq onu yaralayıb. Yaralını tibb məntəqəsinə çatdırdıqdan sonra təxminən 30 nəfərə yaxın məhbus Kiselyovu tərksilah edib ölümcül vəziyyətə qədər döyüblər. Onlar daha sonra koloniyanın inzibati binasına hücum edərək içəridə olan növbətçi zabitləri və nəzarətçiləri tanınmaz hala salıblar. Növbətçi otaqdan cərimə kameralarının (karserlərin) açarları götürülüb, 40 nəfərdən artıq adam dözülməz şəraiti olan cərimə kameralarından azad olunublar.

Qiyama iki “avtoritet”, Aleksandr Boqaçov və Aleksandr Yaxonov başçılıq edib. Qiyamçı məhbusların sayı 500 nəfərə çatıb. Koloniyanın ərazisindəki inzibati bina, klub, yardımçı təsərrüfat otaqları yandırılıb.

Sonra qiyamçılar koloniyaya bitişik olan digər cəzaçəkmə müəssisənə, 6 saylı islah-əmək düşərgəsinə hücum ediblər. Aradakı ikiqat daş hasarı bir göz qırpımında dağıdan məhbuslar burada da nəzarətçiləri və növbətçi zabitləri tərksilah edib kabinetlərdən birinə doldurublar. Koloniyanın ərazisində olan bütün tikililər yandırılıb.

Koloniyanın sənaye zonasına daxil olan məhbuslar anbarlardan böyük miqdarda spirt əldə ediblər. Qatqısız texniki spirti içən qiyamçılar daha qəzəbli şəkildə qarşılarına çıxan hər şeyi darmadağın ediblər.

Axşam saat 22 radələrində islah-əmək müəssisəsinin rəisi Quryev, müavini Brener və əməliyyat hissəsinin rəisi Kostyuk hadisə yerinə gəliblər. Yüksək rütbəlilərin məsələni dinc yolla həll etmək cəhdi baş tutmayıb. Hər üçü dəhşətli dərəcədə döyülərək koloniyanın giriş qapısının qarşısına atılıb.

Məsələdən xəbər tutan Kuybışev vilayət daxili işlər idarəsinin rəisi Vasili Çistyakov gecədən xeyli keçməsinə baxmayaraq, hadisə ilə bağlı SSRİ daxili işlər naziri Nikolay Şelokovu məlumatlandırıb. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi nazir də öz növbəsində hadisə ilə bağlı Brejnevə məruzə edib, baş katibin göstərişi ilə gecə yarısı daxili qoşunların hissələri koloniyaya yeridilib. 6 saata yaxın davam edən əməliyyatdan sonra koloniyada vəziyyət sabitləşdirilib.

Qarşıdurma zamanı koloniyanın 3 əməkdaşı və 4 məhbus həlak olub.

Hadisə ilə bağlı cinayət işi açılıb. Düz bir il davam edən istintaqa 140 nəfər cəlb edilib. 29 nəfər 5 ildən 15 ilə qədər azadlıqdan məhrumetmə cəzasına məhkum olunub və onların cəza yerləri dəyişdirilib. 3 nəfərə isə ən ağır cəza, güllələnmə hökmü oxunub.

İlham Cəmiloğlu
 

Dünyapress TV

Xəbər lenti