Sən demə, Dövlət Gömrük Komitəsində sabiq şefi Səfər Mehtiyevin qurduğu "sistem” hələ də tam iflic edilməyib, daha doğrusu, hələ də işləkdir. İndi çoxlarına qəribə gələ bilər ki, görəsən, nədir bu sistem, necə yəni fəaliyyətdədir. Bəli məhz Səfər Mehdiyevin zamanında çiçəklənən, sistemləşən "qanunsuz fəaliyyət göstərən şirkətlər" sistemi Gömrükdə özünün yeni və daha işlək mərhələsinə qədəm qoyub.

Bizimxeber.az-a daxil olan məlumata görə, uzun illər ölkənin Gömrük sistemini iflic edən, büdcədən milyonların oğurlanmasına yol açan qanunsuz fəaliyyət göstərən şirkətlər sistemi indi də öz işini görür.

Qısa xatırlatma!!!

Dövlət Gömrük Komitəsinin sabiq şefi Səfər Mehtiyevin zamanında Gömrük rəsmiləşdirilməsinin bir başqa qaydaları var idi. Pulunu veri rahatlıqla ölkəyə istədiyin malı gətir və istədikləri rəqəmləri ödə, vəssalam. Hesab kitab itmişdir, qayda-qanun hamsı pula söykənirdi. Bəyənnamə, rüsum, vergi hamsı öz qaydalarına uyğun həyata keçirilirdi. Bütün bunlarla yanaşı Gömrükdə “qanunsuz şirkətlər” deyilən bir termin də var idi. Gömrük generalları, nazirlər, icra başçıları, deputatlar yaxın adamlarının adına şirkətlər yaradır və öz bizneslərini bu şirkətlərin üstündən idarə edir, vergidən yayınırdılar.

Anbarı, vergi və DSMF ödəmələri yox, işçi yox!

İşin ən qəribə tərəfi bu idi ki, elə o zaman da Gömrüyə nəzarət mexanizmlərinin həyata keçirilməli olan İqtisadiyyat Nazirliyi yanında İdxal-İxrac Əməliyyatları üzrə Nəzarət Baş İdarəsinin rəhbəri Azər Məmmədov baş verənlərə göz yumurdu, belə şirkətlərin fəaliyyətini nəzarətə götürmürdü, cərimələr tətbiq etmirdi. Bunun da özəl səbəbləri var idi ki, bu gün bu səbəblər yenidən özünü çılpaqlığı ilə göstərir.

Redaksiyaya daxil olan məlumata görə, İdxal-İxrac Əməliyyatları üzrə Nəzarət Baş İdarəsi rəhbəri Azər Məmmədova yaxın olan şəxslər əvvəlki sistemi bərpa ediblər. Bir neçə yeni qanunsuz şirkət açaraq köhnə qaydaları "xoda" salıblar.

Məlumatda qeyd olunur ki, Azər Məmmədovun olduğu deyilən bu şirkətlər diğər qanuni fəaliyyət göstərən, onlarla işçi saxlayan, anbarı və qanuni fəaliyyəti olan şirkətlər üçün problemlər yaradır. Bu gün 100-lərlə qanuni fəaliyyət göstərən şirkət Azər Məmmədovun nəzarətində olduğu deyilən 10-larla qanunsuz fəaliyyət göstərən şirkətin əməlləri səbəbindən ciddi problemlər yaşayır. Dövlət büdcəsini vergi ilə dolduran bu qanuni şirkətlər, Azər Məmmədovun büdcədən oğurlayan qanunsuz şirkətlərinin, onların yaratdığı monopoliyanın qurbanına çevirilib.

Yenə də yada belə şirkətlərin fəaliyyətinə nəzarət etməli olan İdxal-İxrac Əməliyyatları üzrə Nəzarət Baş İdarəsi düşür. Amma təəssüflər olsun ki, bu baş idarə rəhbərliyinin adı yenə belə qanunsuz fəaliyyətin dəstəkçisi kimi hallanır. O zaman təbii ki, İdxal-İxrac Əməliyyatları üzrə Nəzarət Baş İdarəsinin rəhbəri Azər Məmmədov öz adamlarının və qazancının qabağını kəsməz və mübarizə aparmaz.

Elə isə, yenəmi, Azər Məmmədov? Bu qədər həbslər qorxutmadımı? Bu yekəlikdə etimad azlıqmı edir?

Beləliklə, bir daha xatırladaq ki, Gömrükdə yenə qanunsuz fəaliyyət göstərən şirkətlərin sayı artmaqdadır. Üstəlik bu şirkətlərin fəaliyyəti dövlət büdcəsinə böyük ziyan vurur, Belə şirkətlərin vergi borclarını, vurduqları ziyanı hesablamaq, geri almaq və diğər fəaliyyətləri həyata keçirmək mümkünsüzdür. Bu şirkətlərin auditini aparmaq belə müşküldür. Çünki gətirdikləri yüklərin miqdarı bəyannamədə az göstərilir, dərhal da buraxılır və satıça yönəlir. Bundan sonra bu şirkətlərin fəaliyyətini araşdırmaq, vurduqları ziyanı müəyyənləşdirmək mümkünsüz olur.

Sayları artdıqca, dövlətə xeyir vermək istəyən, qanuni fəaliyyət göstərən şirkətlərin fəaliyyətinə əngəllər yaranır. Gömrükdə monopoliya sistemi geri qayıdır və bunu kimsə görmək istəmir, hətta Şahin Bağırov da...

P.S.

Çox qəribədir ki, İdxal-İxrac Əməliyyatları üzrə Nəzarət Baş İdarəsi İqtisadiyyat Nazirliyinin tabe qurumdur. Eyni zamanda ölkənin iqtisadi durumundan, dövlət büdcəsinin doldurulmasından sorumlu olan şəxs də Mikayıl Cabbarovdur. Necə olur ki, cənab Mikayıl Cabbarov İdxal-İxrac Əməliyyatları üzrə Nəzarət Baş İdarəsi rəhbəri Azər Məmmədovun adı hallanan bu qanunsuz əməlləri araşdırmır və ya ona "dur" demir?

Olduqca müəmmalıdır...

Vətəndaşlara yaratdığı problemlər səbəbindən adı vaxtaşırı olaraq mediada hallanan “SAS 2015” MMC tikinti şirkəti yenidən qalmaqalla gündəmə gəlib. Şirkət bu dəfə Ceyranbatan qəsəbəsinin sakinlərini özündən narazı salıb. Belə ki, MMC-nin Abşeron rayonu Ceyranbatan qəsəbəsi, Bakı-Quba yolunun 26-cı km-də apardığı tikinti işləri ətraf ərazidə yaşayanların rahatlığını əlindən alıb.

Bir qrup qəsəbə sakini tərəfindən Konkret.az-a bu barədə müraciət daxil olub. Şikayətçilər adıçəkilən şirkətin onların uzun illərdən bəri məskunlaşdığı binalara yaxın ərazidə apardığı sürətli inşaat işlərindən narazılıqlarını bildirirlər. Etiraza səbəb isə “SAS 2015”in həmin ərazidə təməlini qoyduğu yaşayış kompleksini tezliklə tikərək başa çatdırmaq cəhdidir. Sakinlər deyir ki, ərazidə gecə saatlarında belə ağır texnikalar çalışır ki, bu da onların dincliyini pozur. Üstəlik, bununla bağlı şirkət nümayəndələrinə dəfələrlə irad bildirsələr də, hələ ki tikinti sahibləri ilə ümumi dil tapa bilməyiblər.

Əməkdaşımız şirkətin Ceyranbatandakı fəaliyyətini araşdırmağa çalışıb. Məlum olub ki, 2015-ci ildən fəaliyyət göstərən “SASGROUP” bu günə qədər əsasən Abşeron rayonu ərazisində həyata keçirdiyi bir neçə tikinti layihəsi ilə tanınıb. Amma bu layihələr şirkətə heç də nüfuz qazandırmayıb, əksinə, haqqında mənfi imic formalaşdırıb. Hətta iki il öncə Xırdalan qəsəbəsi ərazisində şirkətin satın aldığı “Köhnə statistika” binasından məcburi köçkünləri zorla çıxarmaq cəhdləri də böyük səs-küy yaratmışdı.

Mediada yayılan digər xəbərlərə görə, şirkət işlərini daha çox qeyri-qanuni yollarla həyata keçirir və belə vəziyyətlərdə Abşeron rayonunun indiki icra başçısı Abdin Fərzəliyevin “çətiri altına sığınır”. Təsadüfi deyil ki, məcburi köçkün soydaşlarımızla bağlı bəhs etdiyimiz zor tətbiqi olayında da A.Fərzəliyevin adı hallanırdı.

Ancaq bu, “SASGROUP” haqqında ictimailəşən neqativ xəbərlərin heç də hamısı deyil. Belə ki, araşdırmalarımız zamanı ortaya başqa faktlar da çıxıb. Məlum olub ki, adıçəkilən şirkət Ceyranbatan qəsəbəsi, Bakı-Quba yolunun 26-cı km-də yerləşən torpaq sahəsində apardığı tikintiyə icazəni Abşeron Rayon İcra Hakimiyyətinin sabiq başçısı İradə Gülməmmədovanın vaxtında alıb. İşin qaranlıq tərəfi isə odur ki, xanım Gülməmmədova Ceyranbatan ərazisində tikinti aparmaq üçün “SASGROUP”a eyniməzmunlu icazəni nədənsə müxtəlif illərdə (2017 və 2021-ci ildə) iki dəfə verib. Yəni təəccüb doğuran əsas məqam da hansısa şirkətin eyni tikintiyə iki icazə sənədini necə əldə edə bilməsi məsələsidir. Bax, bu sualın cavabı tapılsa, “SAS 2015”in fəaliyyətinin gizli məqamlarına da işıq düşər. Təəssüf ki, şirkətə dəfələrlə etdiyimiz zənglər cavabsız qaldığından ortada olan bəzi müəmmaları sona qədər araşdırmaq niyyətimiz baş tutmadı.

Buna rəğmən məsələ ilə bağlı Abşeron Rayon İcra Hakimiyyətinə (RİH) ünvanladığımız sorğu özünü çox gözlətmədi. İcra hakimiyyətinin rəsmi cavabından da hazırda Ceyranbatan qəsəbəsində 55.400 kvadratmetr sahədə aparılan böyük bir tikintinin qanunazidd həyata keçirildiyi məlum olub.

Bildirilib ki, müraciətə əsasən RİH tərəfindən həmin ünvana baxış keçirilib, tikinti işlərinə dair icazəverici sənədlər əldə olunanadək inşaat işlərinin aparılmasının mümkünsüzlüyü barədə tikinti sahiblərinə xəbərdarlıq edilib.

“Qanunsuzluğun təkrarlanmasına yol verilməməsi üçün AR Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsinin 75.5.1-ci maddəsinin tələblərinə əməl edilərək, Tikintilərin Dövlət Reyestrində qeydə alınması izah olunub”, – deyə RİH-dən verilən cavabda bildirilib.

Mövzu ilə bağlı “SASGROUP” şirkətinin də mövqeyini dərc etməyə hazırıq. Məsələni diqqətdə saxlayacağıq.

İctimai fəal İlkin Rüstəmzadə “Ekspressbank”la bağlı Prezidentə müraciət edəcəyini açıqlayıb. Yenisabah.azxəbər verir ki, İlkin Rüstəmzadə bankda ona qarşı haqsızlıq edildiyinə görə bu addımı atacağını qeyd edib. “Gəlmişəm “Ekspressbank”a. Cari hesab açmağa, kart açmağa uyğun bilmədilər. Açıq-aşkar dedilər ki, sən qara siyahıdasan. Dedim ki, heç vaxt heç bir bankda kreditim olmayıb, hansısa şübhəli əməliyyatım olmayıb. “Məhkumluğa görə sən bizə uyğun müştəri deyilsən” dedilər. “Voobşem”, səviyyən uyğun gəlmir bizim banka”.

İlkin Rüstəmzadə bankın etdiyinin açıq-aşkar tərbiyəsizlik olduğunu vurğulayıb. O bildirib ki, bu, həm də cinayətdir: “Diskriminasiyanın hər hansı növü və forması Azərbaycan Konstitusiyasına görə qadağandır. Mənə qarşı edilən bu ləyaqətsiz davranışla bağlı Maliyyə, Daxili İşlər Nazirliklərinə və Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinə rəsmi şikayət ünvanladım. Bir azdan Prezidentə də rəsmi şikayət ünvanlayacam. Sabah isə rəsmi qaydada məhkəməyə müraciət edəcəm. Bankdan mənə qarşı etdikləri davranışa görə 1 milyon manat təzminat tələb edəcəm”. “Expressbank” 2024-cü ilin I rübü üzrə maliyyə hesabatlarını açıqlayıb. “APA-Economics” banka istinadən xəbər verir ki, 2024-cü ilin I rübündə “Expressbank”ın xalis mənfəəti ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1.3% azalaraq 3 milyon 396 min manat təşkil edib. 2023-cü ilin müvafiq dövründə bank 3 milyon 441 min manat xalis mənfəət əldə etmişdi. Hesabat dövründə bankın faiz gəlirləri 21% artaraq 15 milyon 707 min manat, faiz xərcləri isə 26.9% artaraq 4 milyon 214 min manat təşkil edib. Bu dövrdə bankın qeyri-faiz gəlirləri 4.5 milyon manata ( illik müqayisədə 10.6% az ), qeyri-faiz xərcləri isə 10.9 milyon manata ( illik müqayisədə 1.3% çox) bərabər olub. Beləliklə bank bu dövrdə 5 milyon 40 min manat əməliyyat mənfəəti əldə edib ki, bu da illik müqayisədə 30% çoxdur.

Bu ilin ilk üç ayı ərzində “Ekspressbank” kiçilib. Belə ki, cari ilin aprel 1-nə bankın aktivləri ilin əvvəli ilə müqayisədə 5% və ya 28.4 milyon manat azalaraq 531 milyon 812 min manata enib. Cari ilin ilk 3 ayında “Expressbank”ın kredit portfeli (müştərilərə verilmiş kreditlər) 2% və ya 8.5 milyon manat artaraq 417 milyon 763 min manata çatıb. Bankın kredit portfelində istehlak kreditləri 196 milyon manat, biznes kreditləri 115.2 milyon manat, daşınmaz əmlak kreditləri isə 106.5 milyon manat təşkil edib. Bu dövrdə “Ekspressbank”ın cəmi öhdəlikləri 398.4 milyon manat təşkil edib ki, bu da ilin əvvəlinə nisbətən 7.4% və ya 31,8 milyon manat azdır. Şirkətlər üç ay ərzində bankdan 25 milyon manatdan çox depoziti geri çəkiblər. Belə ki, fiziki şəxslərin depozitləri ilin əvvəlinə nisbətən 3.1% və ya 4.7 milyon manat artaraq 156 milyon 882 min manat, hüquqi şəxslərin(şirkətlərin) depozitləri isə 32.9% və ya 25 milyon 726 min manat azalaraq 52 milyon 550 min manat təşkil edib. Bankın ümumi depozit portfeli də cari ilin ilk 3 ayında 9.1% və ya 20.8 milyon manat azalaraq 209 milyon 432 min manata enib. 2023-cü il aprel ayının 1-nə “Ekspressbank”ın cəmi kapitalı ilin əvvəli ilə müqayisədə 2.6% və ya 3 milyon 421 min manat artaraq 133 milyon 239 min manat təşkil edib.

Bununla bağlı cumhuriyyet.az bildirir ki, “Expressbank” “Azərenerji”nin sabiq rəhbəri Etibar Pirverdiyevin bankı kimi tanınır. Belə ki, 2015-ci ildə «ADOR» MMC ötən il «Expressbank»ın səhmdarlar sırasını tərk edib. Onun payını 2 şəxs alıb. «ADOR» MMC bankda 42 faiz səhmə sahib idi. İndi bu səhmlər iki nəfərin arasında (Hikmət Xammədov – 25 faiz və Hafiz Seyidov – 17 faiz) bölüşdürülüb. Elə rəsmən də bankın əsas səhmdarları “AZENCO Group” MMC və Hikmət Xammədovdur. H.Xammədovun isə E.Pirverdiyevin qaynı olduğu bildirilir. Bu şəxsə həmçinin “Bakı Yüksək Gərginlikli Elektrik Avadanlıqları» ASC-nin 98,5 faizi məxsusdur.
Məlumatlara görə, E.Pirverdiyevin bütün gizli bank hesabları da məhz “Ekspressbank” vasitəsilə qorunur. Ancaq proseslərin gedişatı onu göstərir ki, yaxın zamanlarda bu məsələyə də qanun çərçivəsində aydınlıq gətiriləcək. Bankın bağlanmasının əsas səbəbi kimi cənab Pirverdiyevin bir zamanlar rəhbərlik etdiyi “Azərenerjinin” Beynalxalq Bankda iri məbləğdə kredit borclarının olması və həmin borlcar üzrə ödəniş edə bilməməsi güman edilir. Bank daxilindən adının çəkilməsini istəməyən işçilərdən birinin cumhuriyyet.az-a verdiyi məlumata görə, 2015-ci ildə manatın dollarla nisbətdə iki dəfə dəyər itirməsi “Express Bank”ın aktivlərini xeyli azaldıb. Bankın səhv kreditləşmə siyasəti nəticəsində problemli kreditlərin həcmi artıb. Başqa bir tərəfdən isə bankən kredit portfelində manat kreditlərinin həcminin nisbətdə çox olması və istehlak kreditlərinin ücdantutma hamıya verilməsi hazırda bankı pis vəziyyətdə qoyub. Bu səbəbdən də bankın likvidlik göstəricilərinin pisləşdiyini deyən mənbəmiz bildirir ki, bankın rəhbərliyində, yəni İdarə Heyəti və Müşahidə Şurasında olanlar bank sahəsində peşəkar deyil: “Bankın maliyyə göstəricilərinin pisləşməsi ilə nəticələnən səhv qərarları da onlar verib. Bankda çalışan azsaylı işçilər verilən səhv qərarlara dəfələrlə etiraz etsələrdə onların dediklərinə məhəl qoyulmayıb”. Cumhuriyyet.az-a daxil olan başqa bir məlumata görə, bankın idarə heyətində təmsil olunan şəxslər yaxın adamlarının adına on milyon manatlarla kredit götürüb.

Azərbaycanda vəzifəli şəxslərin böyük bizneslərə, obyektlərə sahib olmaları barədə yerli və beynəlxalq mətbutda yazılar dərc olunur. Dövlətdən maliyyələşən təşkilatlara rəhbərlik edən əksər məmurların özlərinin və övladlarının sahib olduqları şirkətlərin, obyektlərin olması artıq adi hal alıb. XALQ.AZ xəbər verir ki, sabiq “SOCAR”-ın rəhbəri, hazırda İqsadiyyat nazirinin müavini vəzifəsini tutan Rövnəq Abdullayevin qızı Sevinc Əliyeva Bakı şəhərində milyonluq obyekti var.

Daxil olan məlumata görə, Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin rəsmi saytında, Bakı şəhəri Xətai rayon Natiq Əliyev küçəsi 92B ünvanında tikinti sahəsi 4100 kvadrat olan 3 mərtəbli obyekt Əliyeva Sevinc Rövnəq qızının adına sənədləşdirilib. 4,5 sot ərazidə inşa edilən obyektin hazırkı bazar qiyməti 5 milyon manatdan çox qiymətləndirilir.

Məlumatlara əsasən Sevinc Əliyeva Liv Bona Dea Hospitalın rəhbər vəzifəsində çalışır.

Bu məsələ ilə bağlı Sevinc Əliyevanın mövqeyini öyrənməyə istəsəkdə zəng etdiyimiz nömrədən onun mətbuatla maraqlı olmadığını bildirdilər.

4 aylıq körpənin sünnətdən sonra öldüyü “Real Hospital”da ilk dəfə deyil ki, belə hadisə baş verir.

Tribunainfo.az bildirir ki, klinikada əvvəllər də ölüm faktları qeydə alınıb. Misal üçün 2022-ci ildə sözügedən klinikada 46 yaşlı Bəxtiyar İsmayılov əməliyyatdan sonra ölüb. 2019-cu ildə isə” Real hospital”da müalicə alan Gürcüstan vətəndaşı 43 yaşlı İrakli Gurtsişuizi xəstəxanada vəfat edib. Elə həmin il adı çəkilən xəstəxanada müalicə alan, 1972-ci il təvəllüdlü Mehman Həsən oğlu Həsənov qəfildən ölüb. Eyni ildə 1960-cı il təvəllüdlü Əliyeva Gülnar Cavad qızı mədəkiçiltmə əməliyyatı etdirmək üçün “Real Hospital”a müraciət edib. O, ikinci əməliyyatdan sonra ölüb.

Qeyd edək ki,” Real Hospital” 2014-cü ildən fəaliyyət göstərir. Müəssisənin bundan əvvəl “Real” Tibb Mərkəzi adlandırılıb. 2015-ci ildə müəssiənin lisenziyası ləğv edilib. Bundan sonra “Real” Tibb Mərkəzi “Real Hospital”a çevrilib.

Mediada gedən məlumatlara görə, xəstəxana Xətai rayonun keçmiş icra başçısı Razim Məmmədova məxsusdur.