 |
|
|
“Cərimələrin artırılması, əslində, vətəndaş üçün böyük bir yükdür. Bu səviyyədə cərimə artırılmaz. Çünki bu, doğru bir yanaşma deyil. Ona görə ki, cəriməni həddən artıq sərtləşdirəndə bu pul vətəndaşın cibindən çıxır. Vətəndaş yoxsullaşanda isə dövlət yoxsullaşır. Mən bu prinsipin əleyhinəyəm”.
Bu sözləri Yenisabah.az-a açıqlamasında Böyük Quruluş Partiyasının (BQP) sədri, Milli Məclisin deputatı Fazil Mustafa deyib.
O, İnzibati Xətalar Məcəlləsinə edilən dəyişikliklərə əsasən, yol hərəkəti ilə bağlı cərimələrin artırılması məsələsinə münasibət bildirib.
Xatırladaq ki, yol hərəkəti qanunlarının pozulması ilə əlaqədar cərimələrin 5 dəfədən çox artırılması sosial şəbəkələrdə birmənalı qarşılanmayıb. Sosial şəbəkə istifadəçiləri cərimə məbləğlərinin fantastik şəkildə artırılmasının əleyhinə olduqlarını söyləyiblər.
Məlumat üçün qeyd edək ki, avtomobil yollarının saxlanılması və qorunması qaydalarının (38.1) pozulmasına görə cərimələr yeni layihəyə əsasən, 5 dəfədən çox artırılıb.
Məsələn, məcəllənin hazırkı variantında vəzifəli şəxslər 100 manatdan 150 manatadək məbləğdə, hüquqi şəxslər isə 1.000 manatdan 2.000 manatadək məbləğdə cərimə edilirsə, dəyişikliklərə əsasən, vəzifəli şəxslər 500 manatdan 800 manatadək məbləğdə, hüquqi şəxslər isə 2.000 manatdan 3.000 manatadək məbləğdə cərimə olunacaq.
Öz növbəsində, F.Mustafa söyləyib ki, son illər bu tendensiya daha da sürətlənməkdədir və ayrı-ayrı yerlərdə vəsait azlığı vətəndaş üzərindən edilməyə yönəlir:
“Bu da yanlış bir yanaşmadır. Əksinə, bacardıqca, vətəndaşın yükünü azaltmaq lazımdır. Yoxsa ki, hər şeyə rüsum, hər şeyə cərimə, ödəniş - bu, artıq normal yaşam imkanlarından kənara çıxır”.
“Biri var, vətəndaş zəngin yaşaya, bu, başqa məsələ. Məsələn, ABŞ-da səhiyyə xərci adambaşına 10 min dollardır. Bizdə isə sadəcə 100 dollar. Əgər bir adam müalicəsi üçün normal dərman ala bilmirsə, yaxud həkimə gedə bilmirsə, bunun adı nədir?! Buna görə də bu kimi cərimələr vətəndaşlara çox böyük ziyan vurur. Qısası, cərimələrin bu qədər artırılması prinsipinin əleyhinəyəm”, - deputat fikirlərini tamamlayıb.
Politoloq Natiq Miri Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.
Onunla müsahibəni təqdim edirik.
- Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyanın Türkiyə səfəri və Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın andiçmə mərasimində iştirakı günlərdir ölkəsində müzakirə olunur. Ermənilər bununla bağlı ən müxtəlif iddialar irəli sürürlər. Siz Paşinyanın bu gözlənilməz addımı ilə bağlı hansı fikirdəsiniz?
- Əvvəla, bu bir dəvət səfəri idi. Paşinyan bir qonşu ölkənin hökumət başçısı kimi Türkiyəyə dəvət olunmuşdu, o da bunu qəbul edərək Türkiyə prezidentinin andiçmə mərasimində iştirak etdi. Bu həm Türkiyənin yeni seçilən prezidentinə legitim münasibət, həm də gələcək münasibətlərin bərpası yönündə atılmış ciddi bir təməldir. Paşinyan Ermənistan hökumətinin başçısı kimi dolayı yolla nümayiş etdirdi ki, bütün düşmənçiliyi unudaraq normal qonşuluq münasibətləri qurmağa hazırdır. Məncə, verilən mesajlardan biri də bu idi.
Qənaətimə görə, Paşinyan Ermənistanın bütün siyasi çevrələrindəki şəxslərdən fərqli olaraq düşünür ki, Ermənistanın gələcəyi nə İran, nə Rusiya, nə digər ölkələrlə münasibətlərdən keçir. Buna görə də Qərbə inteqrasiya xəttini götürən Nikol Paşinyan bu yolun Türkiyədən keçdiyini anlayır. Bu səbəbdən də regionun əsas strateji ölkəsi olan iki türk dövləti – Türkiyə və Azərbaycanla normal münasibətlər qurmaq istəyir. Əlbəttə, buna mane olmağa çalışan daxili və xarici amillər var. Birincisi, daxili ictimai rəydir, ikincisi də Rusiyanın Ermənistandakı “5-ci kolon”u və “Qarabağ klanı”dır. Artıq görürük ki, Paşinyan ictimai rəyi buna hazırlamaq üçünü ciddi təbliğat sistemi qurub.
Moskva görüşü öncəsi səsləndirilən sərt bəyanatların mahiyyəti bu idi ki, Azərbaycanla sülhün yeganə alternativi müharibədir. Yəni demək istəyir ki, əgər sülh istəmirlərsə, hər bir erməni ailəsi öz övladını növbəti müharibəyə hazırlamalıdır. Paşinyan da anlayır ki, erməni xalqı yeni müharibəyə hazır deyil. Buna görə də çox seçim qoymur - ya sülh, ya müharibə. Ermənistanın ictimai rəyi buna uzunmüddətli dirəniş göstərə bilməz. Müxalifət bunu “düşmənçilik” kimi qəbul edir, Paşinyanı xalqa “satqın” kimi göstərməyə çalışır və insanları müqavimətə çağırır. Bu qondarma prosesin içində din xadimləri, erməni kilsəsi də iştirak edir. Amma biz Paşinyan hökumətinə qarşı kütləvi etiraz görmürük. Bu da onu göstərir ki, Paşinyan təbliğat baxımından istəyinə nail ola biləcək.
Artıq ictimai rəyi hazırlayan bəyanatlar və sərt anti-Rusiya açıqlamaları verilir, Qarabağın Azərbaycan ərazisi olduğu vurğulanır və sülh müqaviləsinin imzalanacağı mesajları bəyan edilir. Yəni Ermənistanda ictimai rəy sülhə hazırlanır. Digər yandan da Türkiyə ilə münasibətlərin bərpasına yönəlik ciddi bir jest edilir. Hədəf də əhatəli sülhə nail olmaqdır.
- Ermənistandan Rusiyaya yönəlik sərt və açıq mesajlara diqqət çəkdiniz. Necə düşünürsünüz: Ermənistanın Rusiyadan aralanması üçün münbit zəmin varmı?
- Ermənistanın Rusiyadan uzaqlaşması üçün ciddi cəhdləri var. İrəvan Kremlin Azərbaycanla sülh prosesində yer almasını da istəmir. Digər yandan, KTMT-dən uzaqlaşır, artıq Ermənistanın KTMT-nin heç bir toplantısında birinci şəxs səviyyəsində iştirak etmir, bu qurumun qəbul etdiyi sənədləri imzalamaqdan imtina edir. KTMT-nin hərbi təlimlərindən də yayınırlar. Artıq KTMT-dən çıxmaq məsələsi açıq formada qoyulub.
Ermənistan 10 noyabr anlaşmasının 9-cu bəndindən imtina etdi. 9-cu bənddə deyilir ki, Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvan arasında açılacaq yollara Rusiyanın sərhəd qoşunları nəzarət etməlidir. Ermənistan bu ifadədən imtina etdiyini açıqladı. Ermənistan bütün sərhədlərinin öz sərhəd qoşunları tərəfindən qorunmasının vacibliyini bildirir. Yəni Rusiyanı prosesdən uzaqlaşdırmağa çalışır. Bu da o deməkdir ki, tədricən Ermənistanın İran və Türkiyə ilə sərhədlərindəki Rusiya sərhəd qoşunları çıxarılacaq. Buna hazırlıq gedir. Bu da mərkəzdənqaçma prosesinin ən açıq nümunələrindən biridir.
Nəhayət, Ermənistan Rusiyanın Qarabağdakı sülhməramlı kontingetindən narazıdır və açıq şəkildə onları tənqid edir. Bu o deməkdir ki, Ermənistan ciddi şəkildə Rusiyadan uzaqlaşır. Paşinyan son Moskva görüşündə də göstərdi ki, Rusiya platformasında hansısa anlaşmanın əldə edilməsini istəmir. Liderlərin üçtərəfli görüşünün cəmi 20 dəqiqə çəkməsi də bunu göstərdi. Rusiyadan sürətlə uzaqlaşan bir Ermənistan görürük. İstəyir Paşinyanın öz təşəbbüsü, istəyir Qərbin təhriki ilə olsun, əsas budur ki, bu proses gedir.
Sülh müqaviləsinin imzalanmasından, Qarabağın dağlıq hissəsindəki erməni qanunsuz silahlı birləşmələrin çıxarılmasından və separatçı rejimin ləğv edilməsindən sonra növbə Rusiyanın Ermənistandakı hərbi bazalarına çatacaq. Bu gəlişmə Rusiyanın bu ölkədəki bazalarının çıxarılmasını tətikləyəcək. Əslində, Rusiyanı narahat edən ən ciddi məsələlərdən biri budur. Çünki rus qoşunlarının Azərbaycanla (Qarabağ) yanaşı, Ermənistandan çıxarılması da Rusiyanın bütövlükdə Cənubi Qafqazdan çıxarılması anlamına gəlir.
- Xarici işlər nazirlərinin növbəti Vaşinqton görüşündən, ABŞ-ın vasitəçiliyindən gözləntiniz necədir?
- Düşünürəm ki, ABŞ-ın öz əlini daşın altına qoyması və təşəbbüsü ələ alması Fransanın dağıdıcı fəaliyyətinin qarşısını almağa hesablanıb. Çünki Kişinyovdakı görüşdə Makronun öz dağıdıcı missiyasını davam etdirdiyini gördük. Diqqətçəkən bir məqam da Almaniyanın prosesə qoşulmasıdır. Yanlış olaraq düşünürlər ki, Almaniya Fransaya qarşı bir balans üçün bura daxil edilib. Bu belə deyil. Zənnimcə, bir “xristian klubu”nun müsəlman Azərbaycanına qarşı danışıqlar aparması sülh prosesinə töhfə vermir. Əlbəttə, Azərbaycan bununla razı ola bilməz. Kişinyovda elementar bir bəyanatın imzalanmaması da bunu ortaya qoydu. Buna görə də ABŞ Vaşinqton və Brüsseldə əldə edilmiş anlaşmalar, mövqelərin yaxınlaşması çərçivəsində geridönməz proses yaratmaq istəyir. Ən azı ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınması və Qarabağ məsələsinin birdəfəlik həllinin formulunun tapılmasına cəhd edir.
ABŞ Dövlət Departamenti Azərbaycan prezidentinin Moskva görüşündən öncə separatçı rejimin özünü buraxacağı təqdirdə amnistiyaya düşə biləcəyi ilə bağlı bəyanatını təqdir etdiyini açıqladı. Bu da o deməkdir ki, ABŞ həllin bu formulunu dəstəkləyir. Bu da Azərbaycanın mövqeyini gücləndirən amildir. Əslində, sülh müqaviləsinin imzalanmasını çətinləşdirən məsələ Qarabağla əlaqəlidir. Bu məsələ tam həll olunmalı və Ermənistan öz mövqeyini Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində təsdiqləməlidir ki, sülh müqaviləsi sürətlə imzalansın.
Sərhədlərin delimitasiyasına gəlincə, bu, uzunmüddətli məsələdir. Bunu illərlə danışıb, ayırıcı xətləri müəyyən etmək mümkündür. Məsələn, bu gün də Azərbaycan və Gürcüstan sərhəd məsələsini müzakirə edir. Ermənistanla da edə bilərik. Ona görə də sülh müqaviləsi ilə bağlı açar məsələ Qarabağla bağlıdır. Ermənistan ərazimizə əsassız iddiaya son qoyduğunu rəsmən təsdiqləməlidir ki, bu sazişi imzalamaq mümkün olsun. Bunun üçün də Ermənistanın Qarabağın dağlıq hissəsində qalan qoşunları çıxarılmalıdır. Ermənistan bu addımı atsa, məsələləri çözmək daha asan olacaq. Bunun alternativini isə Ermənistanla yanaşı, onun havadarları, Rusiya və Qərb də bilir. Azərbaycan bu prosesin uzun çəkməsinə uzun müddət dözməyəcək. Necə ki Laçın yolunda sərhəd-buraxılış məntəqəsini özümüz qoyduq, qalan məsələləri də birtərəfli qaydada beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində özümüz həll edə bilərik. Əvvəl antiterror əməliyyatları, sonra separatçı rejimin ləğvi və sair.
Azərbaycan bu addımları özü atsa, ABŞ-ın, ümumən Qərbin bu prosesdəki mövqeləri zəifləyəcək. Əlbəttə, ABŞ da, Avropa Birliyi də bunu istəməz. İndi ABŞ-ın imkanı var, bu imkanı fürsətə çevirə bilsə, prosesi finişə çatdırmaq mümkün olacaq.
Elm və Təhsil Nazirliyinin Ümumi və məktəbəqədər təhsilin təşkili və idarə olunması şöbəsinin müdiri Elnur Əliyev növbəti tədris ilindən 6-cı siniflərdə “Təbiət” fənninin tədris ediləcəyi, əvəzində isə biologiya və fizikanın tədris olunmayacağını deyib.
Elm və Təhsil Nazirliyindən mətbuata bildirilib ki, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 29 sentyabr 2020-ci il tarixli 361 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsilin dövlət standartları” sənədinə əsasən, ümumi təhsilin səviyyələri üzrə tədris olunan fənlərin siyahısında müəyyən dəyişikliklər edilib: “Ümumi orta təhsil səviyyəsindən “Həyat bilgisi” fənni çıxarılaraq “Təbiət” fənni əlavə edilib.
2022-2023-cü dərs ilində ölkənin bütün V siniflərində təbiət fənni tədris olunub. 2023-2024-cü dərs ilində bütün VI siniflərdə “Təbiət” fənninin tədrisinin davam etdirilməsi nəzərdə tutulur. “Təbiət” fənninin məzmununa fizika, kimya və biologiya fənləri üzrə ilkin biliklər daxil edilib. İnteqrativ məzmunlu bu fənn VII siniflərdə tədris olunacaq fizika, kimya və biologiya fənlərinə keçid xarakteri daşıyır”.
Qeyd edilib ki, V-VI siniflərdə təbiət fənni tədris edilmiş şagirdlər IX və XI siniflərə çatdıqda müvafiq imtahanların proqramları da onların təhsil aldığı standart və mövzulara uyğunlaşdırılacaq.
Qeyd edək ki, VI siniflərdə “Təbiət” fənninin tədrisi, əvəzində isə biologiya və fizikanın tədris olunmayacağı fikri birmənalı qarşılanmayıb.
Yeni fənnin tədrisi şagirdlərin dərs yükünün azaldılmasında müsbət addım olsa da, həmin fənləri hansı fənn müəlliminin tədris edəcəyi, müəllimlərin dərs yükünün azalacağı müzakirə edilir?
DİA.AZ-ın məlumatına görə, təhsil üzrə ekspert Elşən Qafarov Cebhe.info-ya bildirib ki, bu proses ötən ildən başlanılıb və V-VI siniflərində “Həyat bilgisi”nin əvəzinə “Təbiət” fənni tədris olunur:
“VI sinifdə “Həyat bilgisi” ilə yanaşı, biologiya, fizika, coğrafiya fənləri də burada öz əksini tapıb. Dərslik çox yüksək keyfiyyətlə, Sinqapur modelinə uyğun olaraq hazırlanıb. Bütün dünyada fənlərin istiqamətlər üzrə tədrisinə üstünlük verilir. Ancaq bu, o demək deyil ki, bizdə fizika, kimya, biologiya fənləri artıq tədris olunmayacaq. V-VI sinifdən həmin fənlər haqqında ilkin təsəvvürlər yaradacaq mövzular salınıb.
VII sinifdən isə dərsliyə davam edəcək. Ancaq problem ondadır ki, bunu kim tədris edəcək? Fizika, kimya, biologiya müəllimi tədris edəcək? Çox güman ki, yenə fizika, kmya, biologiya müəllimləri tədris edəcəklər”.
O bildirib ki, ümumilikdə isə yalnış anlaşma olub:
“Fənlər ləğv olunmur. VI sinifdə fənlər birləşdiriləcək və orada fizika, kimya, biologiyadan da mövzular var. Problem həmin fənni tədris edəcək müəllimlərin olmamasıdır. Yaxud da kim olması ilə bağlı bir həftəlik təlimlər lazım olan keyfiyyəti verməyəcək.
İstər-istəməz həmin dərslik Azərbaycan məktəblərində keçirilən dərsliklərə nisbətən daha keyfiyyətlidir. Ancaq fənni kimin tədris edəcəyi ilə bağlı məsələ problemlidir, kadr yoxdur. Müəllim bir fənni tədris etsə, digər fənn qalacaq. Orada eyni zamanda bir neçə fəndən mövzu var. Ümumilikdə isə “Təbiət” fənnində adıçıkilən fənlərlə bağlı ilkin təsəvvür yaradan mövzular var. Arzu edərdim ki, digər dərsliklər də həmin dərslik keyfiyyətində olsun”.
2012-ci ildən bəri yoxsulluq həddində yaşayan vətəndaşların sayı iki dəfə azalıb və o vaxtdan bəri demək olar ki, yarım milyon insan yoxsulluğun öhdəsindən gəlib.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri Gürcüstan Baş naziri İrakli Qaribaşvili deyib.
"2012-ci ildə 1,1 milyon insan yoxsulluq həddindən aşağı yaşayırdı, biz hakimiyyətə gələndən sonra bu rəqəm iki dəfə azalıb", - baş nazir bildirib.
Onun sözlərinə görə, yoxsulluq səviyyəsi 15,6%-ə çatıb və bu, hələ də böyük problem olaraq qalır, lakin tarixi minimumdur.
Prezident İlham Əliyev 2010-cu il 27 iyul tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında daşınmaz əmlakın vahid dövlət kadastrının tərtib edilməsi və aparılması Qaydaları”nda dəyişikliklər edib.
Prezident bununla bağlı yeni Fərman imzalayıb.
Dəyişikliyə görə, “3.2-1. tikintiyə icazənin alınması üçün tələb olunan sənədlərin Elektron Hökumət İnformasiya Sistemi vasitəsilə müvafiq dövlət orqanından (qurumundan) əldə edilməsi mümkün olduqda, həmin sənədlər ərizəçidən tələb edilmir. Belə sənədlərin Elektron Hökumət İnformasiya Sistemi vasitəsilə əldə edilməsi mümkün olmadığı hallarda onların təqdim edilməsi ərizəçinin razılığı ilə sorğu əsasında müvafiq dövlət orqanından (qurumundan) tələb olunur və ya ərizəçi tərəfindən təmin edilir.
2. 3.3-cü bəndin birinci cümləsinə “təqdim olunmadıqda” sözlərindən sonra “(bu Qaydanın 3.2-1-ci bəndinin müddəaları nəzərə alınmaqla)” sözləri əlavə edilib”.
Qazax rayon, Fərəhli kəndində yaşayan, Şəhid anası, 5 oğul anası, Qəhrəman ana, Qurbanova Hamaya Mustafa qızının müraciəti.
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ PREZİDENTİ, SİLAHLI QÜVVƏLƏRİN ALİ BAŞ KOMANDANI.
CƏNAB İLHAM ƏLİYEVƏ.
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ BİRİNCİ VİTSE-PREZİDENTİ, AZƏRBAYCANIN BİRİNCİ XANIMI.
HÖRMƏTLİ MEHRİBAN ƏLİYEVAYA.
SÜRƏTİ :
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna.
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Xüsusi Şərtlərlə Təyinat İdarəsi.
(Ünvan: AZ1108, Bakı şəhəri, Z. Bünyatov, 43)
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Sosial Ödənişlərin Mərkəzi Təyinatı İdarəsinə.
(Ünvan: AZ1110, Bakı şəhəri, Nərimanov rayon, H.Əliyev, ev 143)
Qazax rayon, Fərəhli kəndində yaşayan, Şəhid anası, 5 oğul anası, Qəhrəman ana, Qurbanova Hamaya Mustafa qızı tərəfindən.
Ə r i z ə
Bildirmək istəyirəm ki, Qazax rayon, Fərəhli kəndində anadan olmuşam, Vətənim Azərbaycana 5 oğul böyütmüşəm, oğlanlarımın İkisi Qoşqar və Mahmud Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrində müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmətdə olublar, bir oğlum mərhum Qurbanov Qoşqar Məqsəd oğlu 2014-cü ildə 707 nömrəli hərbi hissədə döyüş tapşırığın icra edərkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur.
İkinci oğlum Qurbanov Mahmud Məqsəd oğlu 2002-ci ildən 2004-cü ilədək 706 nömrəli hərbi hissədə, 2010-cu ildən 2017-ci ilədək 707 saylı hərbi hissədə xidmət etmiş və 2017-ci ildə ağır xəstəliklə əlaqədar Silahlı Qüvvələrdən təxris olmuşdur.
Qeyd etmək istəyirəm ki, şəhid oğlum Qurbanov Qoşqar Məqsəd oğlu 07.12.2014-cü ildə hərbi xidməti vəzifələrini icra edərkən qəhrəmancasına şəhid olmuşdur.
Mənim isə 73 yaşım var, pensianerəm.
Müraciətim ondan ibarətdir ki, şəhid oğlum Qurbanov Qoşqar Məqsəd oğlunun hərbi qulluqçu kimi pensiyasının mənim adıma təyinat aparılmasına və şəhid oğlum üçün nəzərdə tutulmuş hərbi qulluqçu kimi mənə pensiya ödənilsin.
Nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm ki, oğlum Mahmudun himayəsində mən yaşlı anası, öz ailəsi 4 nəfər və şəhid oğlumun ailəsi 3 nəfər hamısı bir yerdə yəni 8 nəfər oğlumun himayəsindədir.
Sizdən xahiş edirəm ki, şəhid oğlum Qurbanov Qoşqar Məqsəd oğlunun hərbi qulluqçu kimi pensiyasının mənim adıma təyinat aparılmasına və şəhid oğlum üçün nəzərdə tutulmuş hərbi qulluqçu kimi mənə pensiya təyin edilməsinə köməkdarlıq edəsiniz.
İmza: Qurbanova Hamaya Mustafa qızı.
Əlilliyi olan şəxslərin reyestrinin aparılması Qaydasına dəyişiklik edilib.
Bununla bağlı Baş nazir Əli Əsədov qərar imzalayıb.
Qərara əsasən, Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi əlilliyi olan şəxslərin reyestrinin aidiyyəti dövlət informasiya ehtiyatları və sistemləri ilə əlaqələndirilməsini Elektron Hökumət İnformasiya Sistemi vasitəsilə təmin etməlidir. İndiyə qədər bu səlahiyyət AzərbaycanPrezidenti yanında Vətəndaşlara Xidmət və Sosial İnnovasiyalar üzrə Dövlət Agentliyində idi.
"Hamilə və ya bir yaşına çatmamış uşağı olan qadınların əməyinin tətbiqi qadağan olunan əmək şəraiti zərərli və ağır olan istehsalatların, peşələrin (vəzifələrin), habelə yeraltı işlərin siyahısı"nın və "Hamilə və ya bir yaşına çatmamış uşağı olan qadınların iş yerlərində təmasda olması qadağan olunan zərərli istehsalat amillərinin siyahısı"nın tətbiqi qaydaları təsdiqlənib.
Baş nazir Əli Əsədov bu barədə qərar imzalayıb.
Bu Qaydalar mülkiyyət və təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq, Azərbaycan Respublikasının ərazisində fəaliyyət göstərən bütün işəgötürənlərin iş yerlərində tətbiq edilir.
Hamilə və ya bir yaşına çatmamış uşağı olan qadınların müəyyən olunmuş istehsalatlarda, vəzifələrdə (peşələrdə), yeraltı işlərdə və istehsalat amilləri olan iş yerlərində çalışdığı müəyyən edildikdə qadının hamiləliklə bağlı fizioloji vəziyyəti və uşağının bir yaşınadək olması ilə əlaqədar hallar aradan qalxdıqda işəgötürən tərəfindən işçinin Azərbaycan Respublikası Əmək Məcəlləsinə əsasən əsas vəzifəsi (peşəsi) üzrə orta əməkhaqqı saxlanılmaqla yüngül işə keçirilməsi təmin edilməlidir. Bu halda hamilə və ya bir yaşına çatmamış uşağı olan qadın hamiləliyini təsdiq edən tibbi rəyi və ya uşağın doğum haqqında şəhadətnaməsini işəgötürənə təqdim edir.
Qərarla Qaydaların tətbiq edilməsi şərtləri də müəyyənləşir.
İşəgötürən 1 nömrəli Siyahıya əsasən işçilərinin çalışdığı iş yerləri üzrə hamilə və ya bir yaşına çatmamış uşağı olan qadınların əməyinin tətbiqi qadağan olunan əmək şəraiti zərərli və ağır olan istehsalatların, peşələrin (vəzifələrin), habelə yeraltı işlərin siyahısını müəyyənləşdirməli və kollektiv müqaviləyə daxil etməlidir. Kollektiv müqavilənin bağlanılmadığı hallarında isə bu siyahı müəyyən edilərək işəgötürənin qərarı (əmri, sərəncamı) ilə rəsmiləşdirilir.
2 nömrəli Siyahı ilə müəyyən edilmiş zərərli istehsalat amillərinin səviyyəsi iş yerlərinin attestasiyasının nəticələrinə əsasən buraxıla bilən həddi keçdikdə və yaxud əmək prosesi amilləri hamilə və ya bir yaşına çatmamış uşağı olan qadınların sağlamlığına təhlükə yaratdıqda Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2000-ci il 6 mart tarixli 38 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş "İş yerlərinin attestasiyasının keçirilməsi Qaydaları"nın 2.5-ci bəndi ilə müəyyən edilmiş "Əmək şəraiti üzrə iş yerinin attestasiya xəritəsi"ndə bu iş yerlərində hamilə və ya bir yaşına çatmamış uşağı olan qadınların əməyinin tətbiqinin qadağan edilməsi barədə attestasiya komissiyası tərəfindən müvafiq qeyd aparılır.
Bu Qaydalar hamilə və ya bir yaşına çatmamış uşağı olan qadınların əmək hüquqlarının və bu hüquqların həyata keçirilməsini təmin edən qaydaların minimum səviyyəsini müəyyən edir və onların pisləşdirilməsinə yol verilmir.
Kollektiv müqavilələrlə, kollektiv müqavilənin bağlanılmadığı hallarında isə əmək müqaviləsi ilə və ya işəgötürənlə həmkarlar ittifaqları arasında razılaşmalarla bu Qaydalar ilə müəyyən edilmiş təminatlardan daha yüksək təminatlar müəyyən edilə bilər.
Mülki Prosessual Məcəlləyə dəyişiklərlə bağlı qanun layihəsinə əsasən əlillər, insan alverinin qurbanları, valideyn himayəsindən məhrum olmuş şəxslər ödənişli hüquqi xidmətdən azad olunur.
Bununla bağlı məsələ Milli Məclisin mayın 31-də keçirilən iclasının gündəliyinə daxil edilib.
İkinci oxunuşda təqdim edilən qanun layihəsinə əsasən Mülki Prosessual Məcəllənin 67-1.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş hallarda məhkəmə iddia tələbinin kifayət qədər əsaslılığına dair ilkin sübutların mövcudluğunu nəzərə alaraq, aşağıdakı şəxslərin vəkil tərəfindən göstərilən hüquqi yardım haqqını ödəməkdən azad edilməsi və ödəmənin Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına həyata keçirilməsi və ya bundan imtina barədə əsaslandırılmış qərardad qəbul edir:
- orqanizmin funksiyalarının 61-100 faiz pozulmasına görə əlilliyi müəyyən edilmiş və işləməyən, eləcə də 18 yaşınadək əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslər;
- insan alverinin qurbanları, məişət zorakılığından zərər çəkmiş şəxslər;
- valideynini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olunmuş uşaqlar;
- ünvanlı dövlət sosial yardımı alan ailələrin üzvləri;
- müvafiq icra hakimiyyəti orqanında işsiz kimi qeydiyyatda olan şəxslər;
- maddi vəziyyəti və orta aylıq gəlirinin cari il üçün yaşayış minimumundan əhəmiyyətli dərəcədə aşağı olması məhkəmə tərəfindən qiymətləndirilən digər şəxslər.
Qanun layihəsi səsvermədən sonra ikinci oxunuşda qəbul edilib.
“Bir neçə il əvvəl Əmək Məcəlləsinə edilən dəyişikliklə dövlət büdcəsindən maliyyələşən təşkilatlarda çalışanlar üçün son yaş həddi 65 müəyyən edilib”.
Bunu Milli Məclisin iclasında deputat Musa Quliyev deyib. Deputat bildirib ki, son zamanlar isə sosial, səhiyyə, təhsil sahəsində yaşı 65-ə çatanların işdən çıxarılması kütləvi hal alıb:
“Sanki o işçilər neçə il işləməyib. Elə ad günündəcə onları işdən çıxarırlar, əlavə vakansiya isə təklif edilmir. Onların pensiyaları azdır, pensiyalarını sonrakı müddətdə işləyib artırmaq isə mümkün olmur. Yaş həddi insanların çalışmasına mane olmamalıdır. İnsanları yaş həddinə görə işdən kənarlaşdırmaq doğru deyil. Təklif edirəm ki, çalışmanın son həddi 65 yaşdan 70-ə qaldırılsın. Bu təklif qəbul edilərsə, qanun layihəsini hazırlayıb payız sessiyasında qəbul edə bilərik”.
Qeyd edək ki, son vaxtlar təhsil sahəsində yaş həddi ilə bağlı məsələ birmənalı qarşılanmır.
Doğrudanmı, bu gün müəllimlərin çalışmaq üçün yaş həddinin artırılmasına ehtiyac var?
Məsələyə münasibət bildirən təhsil məsələləri üzrə ekspert Elşən Qafarov qeyd edir ki, deputat müəllimlərin çalışma yaş həddinin (65) artırılmalı olduğunu təklif edib:
“Güya müəllim çatışmazlığı var imiş. Əksinə, müəllimlər üçün çalışma yaş həddini ən yaxşı halda 60 yaşa endirmək doğru olardı. Hər il vakansiyaya çıxarılan 10 000-ə qədər vakant yerə 60 000-ə qədər namizəd sənəd verir. Ölkədə müəllim-şagird nisbəti hazırda 1/10.5-dir. Ölkədə 4500-ə (dövlət və özəl birlikdə) qədər ümumi təhsil müəssəsində 89 600 sinif komplektində 1 600 000-dən çox şagirdlə 152 000-ə qədər müəllim çalışır.
Müəllim-şagird sıxlığı bir çox ölkələrdə necədir ? Braziliya - 32,1; Çin - 27,6; Cənubi Koreya – 18,2; İndoneziya – 17,4; Finlandiya – 16,5; Hollandiya – 16,4; ABŞ – 15,3; İrlandiya – 14,8; İsveç – 14,4; Sloveniya – 14,1; Almaniya – 13,7; Yeni Zellandiya – 13,5; Böyük Britaniya– 13,4; Yaponiya – 13,1; Danimarka – 12,7; Avstraliya– 12,6; Çexiya – 12,4; Macarıstan– 12; İsrail – 11,7; İsveçrə – 11,6; İslandiya – 10,9; İtaliya – 10,8; Fransa – 10,4; Avstriya – 10,2; İspaniya – 10,1; Belçika – 9,9; Yunanıstan– 9,7; Norveç – 9,2; Portuqaliya – 7,6. Türkiyədə bir müəllimə düşən şagirdlərin sayı 25, Rusiyada 18, Koreyada 35 nəfərdir”.
TEREF.AZ-ın məlumatına görə, Elm və Təhsil Nazirliyinin ictimaiyyətlə əlaqələr sektorunun müdiri Cəsarət Valehov Cebhe.info-ya bildirib ki, qanunvericilikdə müəllimlərin yaş həddi 65 yaş müəyyən edilib:
“Yəni yaş həddini Elm və Təhsil Nazirliyi müəyyənləşdirmir. Müvafiq qanunvericilikdə çalışmanın son yaş həddi bu cür qoyulub. Ona görə də onu biz cavablandıra bilmərik. Müəllimlərin 65 yaşı olanda hamı kütləvi şəkildə işdən çıxmır. Orada müvafiq müddəalar var ki, müddəti uzana, müəllim hətta 65 yaşdan sonra da fəaliyyətini davam etdirə bilər. Bizdə kifayət qədər təcrübəli, bacarıqları yüksək olan müəllimlərimiz var.
O demək deyil ki, müəllimin 65 yaşı tamam oldusa mütləq işdən getməlidir. Hamısı əmək qanunvericiliyə uyğun nizamlanır. Göstərilir ki, hansı hallarda çalışma müddəti uzadıla, necə hallarda fəaliyyətini davam etdirə bilər. Bu gün məktəblərdə 65 yaşdan yuxarı çalışan kifayət qədər müəllimlərimiz var”.
Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsində dəyişiklik edilib.
President.az xəbər verir ki, bununla bağlı Prezident İlham Əliyev müvafiq qanunu imzalayıb.
Dəyişikliyə əsasən, 13.3-cü maddənin ikinci cümləsi üçüncü cümlə hesab edilir və həmin maddəyə aşağıdakı məzmunda ikinci cümlə əlavə edilir:
"Həmin arayış elektron formada tərtib olunaraq, tibb müəssisəsinin rəhbəri tərəfindən gücləndirilmiş elektron imza ilə təsdiqlənir və dərhal elektron informasiya sistemi vasitəsilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqana (quruma), müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən isə elektron informasiya sistemi vasitəsilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanın (qurumun) informasiya sisteminə ötürülür”.
Eyni zamanda 13.4-cü maddənin birinci cümləsi aşağıdakı redaksiyada verilir:
"Nikaha daxil olmaq barədə ərizə təqdim edilən zaman nikaha daxil olmaq istəyən şəxslərin tibbi müayinədən keçdiklərini təsdiq edən arayışı elektron informasiya sistemi vasitəsilə əldə etmək mümkün olmadıqda, həmin arayış nikaha daxil olmaq barədə ərizəyə kağız formada əlavə olunur”.
Bundan başqa, dəyişikliklə 23.3-cü maddədə "qüvvəyə mindiyi gündən 3 gün müddətində məhkəmə bu qətnamədən çıxarışı müvafiq icra hakimiyyəti orqanına göndərməyə borcludur” sözləri "qüvvəyə mindikdən sonra həmin qətnamədən çıxarış dərhal hakim tərəfindən gücləndirilmiş elektron imza ilə təsdiqlənərək "Elektron məhkəmə” informasiya sistemi vasitəsilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanın (qurumun) informasiya sisteminə ötürülür” sözləri ilə əvəz edilir.
Həmçinin, 25.3-cü maddə aşağıdakı redaksiyada verilir:
"Nikahın etibarsız sayılması barədə məhkəmənin qətnaməsi qanuni qüvvəyə mindikdən sonra həmin qətnamədən çıxarış dərhal hakim tərəfindən gücləndirilmiş elektron imza ilə təsdiqlənərək, "Elektron məhkəmə” informasiya sistemi vasitəsilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanın (qurumun) informasiya sisteminə ötürülür”.
Dəyişikliklə qanuna 179-cu və 190-cı maddələr aşağıdakı redaksiyada verilir:
"Maddə 179. Nikahın pozulmasının dövlət qeydiyyatına alındığı yer
Ərizə əsasında nikahın pozulması ər-arvadın və ya onlardan birinin seçdiyi, məhkəmə qətnaməsi əsasında nikahın pozulması isə bu barədə qətnamənin çıxarıldığı yer üzrə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanda (qurumda) dövlət qeydiyyatına alınır”;
"Maddə 190. Adın, ata adının və soyadın dəyişdirilməsinin dövlət qeydiyyatına alınması qaydası
190.1. Ərizə əsasında adın, ata adının və soyadın dəyişdirilməsi vətəndaşın seçdiyi, məhkəmə qətnaməsi əsasında dəyişdirilməsi isə bu barədə qətnamənin çıxarıldığı yer üzrə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanda (qurumda) dövlət qeydiyyatına alınır.
190.2. Adın, ata adının və soyadın dəyişdirilməsi barədə məhkəmənin qətnaməsi qanuni qüvvəyə mindikdən sonra həmin qətnamədən çıxarış dərhal hakim tərəfindən gücləndirilmiş elektron imza ilə təsdiqlənərək, "Elektron məhkəmə” informasiya sistemi vasitəsilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqanın (qurumun) informasiya sisteminə ötürülür”.
Dövlət başçısı "Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2023-cü il 2 may tarixli 864-VIQD nömrəli Qanununun qüvvəyə minməsi ilə əlaqədar həmin Qanunun tətbiqini təmin etmək məqsədilə fərman imzalayıb.