Hazırda paytaxt ərazisində sənədsiz evlərin sayı 450-600 min arasındadır. Vətəndaşların belə mənzillərə "kupça" ala bilməmələrinin əsas səbəbi isə ərazi ilə bağlı yaranan problemlərlə əlaqələndirilir. Amma əsas məsələlərdən biri isə sənədsiz evlərdə kommunal ödənişlər məsələsidir.

Maraqlıdır, bu necə tənzimlənir? Sənədsiz evlərə qanuni olaraq qaz, su, işıq və digər kommunal xidmətlər çəkilə bilər?

Məsələ ilə bağlı Qaynarinfo-ya danışan əmlak üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev qeyd edib ki, hazırda qeyri-rəsmi rəqəmlərə əsaslansaq, Bakı və Abşeron ərazisində təqribi 500 min civarında çıxarış ala bilməyən fərdi həyət evləri var:

"Onlara qanunsuz tikililər və ya sənədsiz evlər deyilsə də, bu evlərin hər hansı bir formada sənədləri var. Evlərin bəzilərində bələdiyyə tərəfindən verilən sərəncamlar, bəzilərində illər öncə İcra Hakimiyyəti, kolxoz və sovxoz tərəfindən verilmiş sənədlər var. Bakının mərkəzi hissələri olan Yasamal, "Alatava”, "Sovetski”, "Kubinka” kimi tanınan ərazilərdə Mənzil İstismar İdarələri tərəfindən verilmiş "Ev kitabçaları" var. Vətəndaşlar bu sənədlər əsasında kommunikasiya xəttləri çəkib onlardan istifadə edirlər. Həmin ərazilərdə çıxarışlarının olmamasına səbəb bu torpaqların yaşayış üçün deyil, kənd təsərrüfatı və yaxud digər torpaq sahələri olduğu göstərilir.

Bu ərazilərə çıxarışların verilməsi üçün ilk növbətə torpağın təyinatı dəyişməlidir. Ondan sonra sonra üzərində olan tikililərə çıxarışlar verilə bilər. Bundan əlavə, bir çox qadağan olunmuş ərazilərdə böyük tikinti işləri aparılır. Bunlar vulkanik, kommunikasiya xəttləri üzərində, yüksək gərginlik xəttləri altında olan və s. qadağan olunmuş ərazilərdə tikilmiş fərdi evlərdir. Düşünürəm ki, sənədləşdirilmə zamanı bu ərazilərdə köçürülmə işləri aparılacaq və ya bu ərazilərə çıxarışlar verilməyəcək. Həmin ərazilərə çıxarışların verilməsi üçün əgər kommunikasiya xəttləri üzərində və ya al
tında tikilibsə, həmin xəttlər köçürülməlidir və ondan sonra çıxarış verilə bilər. Əks halda, həmin mənzillərə çıxarışların verilməsi qanun ilə qadağandır".

Ekspert bildirib ki, SSRİ dövründə tikilmiş Bakının mərkəzi ərazilərində yerləşən fərdi həyət evlərindən ibarət massivlərin yaşı 100 ili ötsə də, bu ərazilər kənd təsərrüfatı, əkin biçin ərazisi olmasa da, sırf yaşayış massivləri olsa da, hansısa səbəbdən bu ərazilərə kütləvi şəkildə çıxarışlar verilmir:

"Çıxarış verilməməsi səbəbi ilə dövlət büdcəsində ciddi axsamalar müşahidə olunur. Bələdiyyələr əmlak və torpaq vergisi yığırlar. Ancaq bu vergilərin yığılması üçün həmin əmlakın çıxarışı olmalıdır. Bu gün 500 min civarında olan fərdi həyət evinin çıxarışı olmadığına görə həyət evlərinin sahibləri əmlak və torpaq vergilərini ödəmirlər. Həmin əmlaklar sığortalana bilmir. Bu əmlakların satışı zamanı dövlətə vergilər ödənilmir. Hər hansısa çıxarışlı əmlakın satışı zamanı həmin əmlakın ümumi sahəsinin 30 kv.m çıxılır və qalan hissəsinə vergi ödənilir. Hər gün paytaxt ərazisində qeydə alınmayan yüzlərlə həyət evləri satılır. Burada notariuslar, banklar, sığorta şirkətləri və dövlət büdcəsi bu satışlardan yararlana bilmirlər. Vətəndaşın mülkiyyət hüququ tanınmadığına, qorunmadığına görə vətəndaş öz ailəsini evə qeydiyyata sala bilmir, sahibi dünyasını dəyişir və həmin əmlakın mülkiyyət hüququ tanınmadığına görə varislər arasında düzgün bölgü aparılmır. Həmin əmlaklar bank, ipoteka yolu ilə satıla bilmir. Bu baxımdan düşünürəm ki, problemlərin aradan qaldırılması, həmçinin dövlətin bu sahədən gəlir əldə edə bilməsi üçün mütləq şəkildə bu ərazilərin çıxarışları verilməlidir".

Elnur Fərzəliyev bildirib ki, ən azından 3 səlahiyyətli qurum bu əmlaklarda mülkiyyət hüququnu tanıyıb:

Həmin ərazilərə bütün yaşayış evləri qaz, su, işıq, kanalizasiya xəttləri çəkilib. Bu isə ona əsas verir ki, ən azından 3 səlahiyyətli qurum - "Azərsu", "Azərişıq" və "Azəriqaz" həmin mənzillərin sahiblərinə aid olduğunu sübut edir. Bu mənzillərə qaz, su, işıq xəttləri çəkilibsə, sayğaclar mənzil sahibinin adına qeydə alınır. Bu da onu deməyə əsas verir ki, artıq həmin mülkün sahibini ən azından 3 səlahiyyətli qurum tanıyır. Həmin müklərə ünvanlar verilir. Ünvan verilməsi də bir sübutdur. Lakin bütün bunlara baxmayaraq, təəssüflər olsun ki, bu ərazilərə çıxarışlar verilmir. Prosesdə ciddi yubanmalar var. Əksər hallarda vətəndaşlar çıxarışın alınması üçün məhkəməyə müraciət edirlər. Onların xeyirlərinə qərar çıxdıqdan sonra qətnamə ilə çıxarış alırlar. Bu isə Azərbaycan kimi inkişaf etmiş bir ölkə üçün xoşagəlməz haldır".

"Hər il ölkəmizdə əmlak sərgiləri olur. Xarici ölkələrdən də əmlak şirkətləri gəlir və həmvətənlərimizi öz ölkələrinə dəvət edərək əmlak satırlar. Lakin biz Azərbaycan olaraq xarici investorları öz ölkəmizə dəvət etməkdə çətinlik çəkirik. Çünki hər hansısa xarici vətəndaş digər ölkədən əmlak alarkən hüquqşünaslara müraciət edir. Həmin hüquqşünaslar hər hansısa statistik göstərici ortaya çıxararkən görünür ki, bu ölkədə çıxarış sayı azdır. Bunu görüb gələcəkdə baş verəcək neqativ hallara görə xarici investorlar ölkəmizə yatırım etmirlər. Bu baxımdan ölkənin həm büdcəsi, həm də əmlak sektoru çıxarışların olmaması səbəbilə böyük itkilərə məruz qalır", deyə ekspert vurğulayıb.

Bu gün Milli Məclisin növbədənkənar sessiyası başa çatıb.

“AzPolitika.info” xəbər verir ki, iclasın sonunda Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirilib və bununla da Milli Məclisin deputatları tətilə çıxıb.

Parlamentin üzvləri iyulun 15-dən avqustun 30-dək istirahətdə olacaqlar. Parlamentin sədri, sədr müavinləri, komitə sədrləri və deputatlar üçün məzuniyyətlə bağlı veriləcək vəsaitlərin miqdarı artıq müəyyənləşib.

Milli Məclis üzvlərinin məzuniyyət zamanı alacaqları müavinət bu formadadır:

- Spiker - 21 min 300 AZN;

- Spikerin birinci müavini - 19 min 170 AZN;

- Spikerin müavinləri - 18 min 105 AZN;

- Komitə və komissiya sədrləri - 17 min 40 AZN;

- Komitə və komissiya sədrlərinin müavinləri - 15 min 975 AZN ;

- Deputatlar - 14 min 910 AZN;

Qeyd edək ki, Azərbaycanda minimum ayılıq əməkhaqqı 345 manatdır.

Uzun illərdir, ölkəmizdə sənədsiz evlərlə bağlı müzakirələr getsə də, təəssüf ki, ortada nəticə yoxdur. Sənədsiz evlər problemi bugünədək hələ də öz həllini tapmayıb. Hesablamalara görə, hazırda paytaxt ərazisində sənədsiz evlərin sayı 450-600 min arasındadır. Vətəndaşların belə mənzillərə "kupça" ala bilməmələrinin əsas səbəbi isə ərazi ilə bağlı yaranan problemlərlə əlaqələndirilir. Amma əsas məsələlərdən biri isə sənədsiz evlərdə komunal ödənişlər məsələsidir.

Bəs bu necə tənzimlənir? Sənədsiz evlərə qanuni olaraq qaz, su, işıq və digər kommunal xidmətlər çəkilə bilər?

Bu barədə Referans.az-ın sorğusunu cavablandıran hüquqşünas Turan Abdullazadə bildirib ki, hazırda sənədsiz evlərə bütün kommunal xidmətlər verilir:

“Yaxın gələcəkdə qanunvericiliyin tələblərinə əməl etmədən tikilmiş və ya tikilməkdə olan obyektlərin təbii qaz, su, kanalizasiya, elektrik və ya istilik enerjisi təchizatı sistemlərinə qoşulmasına dair məsuliyyət müəyyənləşəcəyi gözlənilir. Bu cür tikililərdə qaz, su, elektrik və kanalizasiya təchizatı müəssisələrinin vəzifəli şəxsləri qanunsuz qoşulmaya görə cəzalandırılacaqlar. Hazırda isə qanunsuz tikilililər qaz, su, işıq təchizatları ilə təmin olunur.

Hüquqşünasın sözlərinə görə, hazırda 1 milyona yaxın sənədsiz ev var və bu evlərə qaz, su, işıq verilməsinin dayandırılması hazırda ağlabatan deyil: “Statistik göstəricilərə əsasən ölkədə 1 milyona yaxın sənədsiz ev var. Bu evlərə qaz, su, işıq verilməsinin dayandırılması hal-hazırda ağlabatan və məqbul deyil. Çünki bu həm kütləvi etirazlara səbəb olar, həm də vətəndaşlarımızın konstitusion hüquqlarını pozar, həm də humanizm prinsiplərinə zidd olar. Bunun üçün əvvəlcə sənədsiz tikililərin operativ şəkildə sənədləşmə işlərinə başlanılmalı, əmlak amnistisyası tətbiq olunmalı, daha sonra sanksiyalar tətbiq olunmalıdır”.

Referans.az məsələnin rəsmi tərəfini öyrənmək üçün rəsmi qurumlarla əlaqə saxlayıb.

Sənədsiz evlərə elektrik enerjisinin çəkilməsi ilə bağlı prosedur barəsində sorğumuzu cavablandıran "Azərişıq" ASC-nin mətbuat xidmətinin rəhbəri Vaqif Aydınoğlu bildirdi ki, sənədsiz evlərə işığın çəkilməsi üçün sadəcə yerli icra hakimiyyəti orqanından arayış alınması kifayətdir.

“Azəriqaz” İstehsalat Birliyinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəisi Eldəniz Vəliyev isə sorğumuza cavab olaraq bildirdi ki, əslində evə qaz sayğacının çəkilməsi üçün evin sənədi lazımdır, amma hazırda sənədsiz evlərlə bağlı problemi nəzərə alaraq sayğaclar qanuni olaraq çəkilir. Bu təbii ki, yerli icra hakimiyyətlərinin təşəbbüsü ilə baş verir.

Azərbaycanda yeni müavinət növləri təsis edilib.

Bu, Prezident İlham Əliyevin bu gün təsdiqlədiyi "Sosial müavinətlər haqqında” qanuna edilən dəyişiklikdə əksini tapıb.

Qanuna əsasən, himayədar ailəyə verilmiş uşağın, o cümlədən 18 yaşınadək əlilliyi müəyyən edilmiş uşağın tərbiyə edilməsinə görə aylıq, himayədar ailəyə verilmiş uşaqlara mövsümi geyim alınması üçün birdəfəlik müavinətlər təsis edilib.

Himayədar ailəyə verilmiş uşağın, o cümlədən 18 yaşınadək əlilliyi müəyyən edilmiş uşağın tərbiyə edilməsinə görə aylıq və himayədar ailəyə verilmiş uşaqlara mövsümi geyim alınması üçün birdəfəlik müavinətlərin təyin olunma şərtləri də müəyyənləşib.

Qanuna əsasən, himayədar ailəyə verilmiş uşağın, o cümlədən 18 yaşınadək əlilliyi müəyyən edilmiş uşağın tərbiyə edilməsinə görə müavinət himayədar valideynlərlə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) arasında 0-18 yaş arası uşağın, o cümlədən 18 yaşınadək əlilliyi müəyyən edilmiş uşağın himayədar ailəyə verilməsinə dair müqavilə bağlanıldıqda, himayədar ailəyə verilmiş uşaqlara mövsümi geyim alınması üçün müavinət himayədar valideynlərlə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) arasında uşağın himayədar ailəyə verilməsinə dair müqavilə bağlanıldıqda təyin ediləcək.

Eyni zamanda himayədar ailəyə verilmiş uşağın, o cümlədən 18 yaşınadək əlilliyi müəyyən edilmiş uşağın tərbiyə edilməsinə görə müavinət himayədar valideynlərlə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) arasında uşağın himayədar ailəyə verilməsinə dair bağlanılmış müqavilənin qüvvədə olduğu müddətə müavinət təyin olunacaq. Himayədar ailəyə verilmiş uşaqlara mövsümi geyim alınması üçün müavinət himayədar valideynlərlə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) arasında uşağın himayədar ailəyə verilməsinə dair müqavilə bağlanıldıqdan sonra ildə 4 dəfə (mart, iyun, sentyabr və dekabr aylarında) ödənilməklə, həmin müqavilənin qüvvədə olduğu müddətə təyin ediləcək.

"Azərbaycandakı kommersiya banklarının verdikləri kreditlərin 76 %-i Bakının payına düşür, odur ki, regionlarda kreditlər əlçatan deyil".

Bunu Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vüqar Bayramov bildirib.

O qeyd edib ki, regionlarda xüsusilə sahibkarların kreditlərə əlçatanlığı aşağı səviyyədədir:

"Paytaxtdan kənarda kreditləşmə imkanlarından kifayət qədər yaxşı istifadə edilmir".

Bildirək ki, son vaxtlar ölkədə istehlak kreditlərinin həcmi sürətlə artır. Əsasən gəlirlərin az olması ilə bağlı əhali kredit üçün banklara üz tutmalı olur ki, bölgələrdə bu o qədər də əlçatan deyil.

Belə ki, bu ilin 5 ayında ölkədə 9 milyard manatdan çox istehlak və ipoteka kreditləri verilib.

Bölgələrdə əhalinin kredit əldə etməsinə maneə yaradan əsas səbəblər nədir?

TEREF.AZ-ın məlumatına görə, iqtisadçı-ekspert Əkrəm Həsənov Cebhe.info-ya bildirdi ki, kommersiya bankları özəl qurumlardır və onların məqsədi gəlir götürməkdir:

“Onlar xeyriyyə fondu deyil, kommersiya bankları da əsasən əmanətçilərin, müştərilərin cəlb edilmiş pullarını verirlər. Maraqlıdırlar ki, kreditləri vaxtında qayıtsın, qazanc da əldə edə bilsinlər. Bu baxımdan kommersiya bankı başa düşür ki, regionlarda iki məsələyə görə, kredit vermək problemdir.

Birincisi, orada girov məsələsi çətindir. Regionlarda olan daşınmaz əmlakın daha çox hissəsinin çıxarışı yoxdur. Buna görə rayon əhalisi bu əmlakları girov qoya bilmir. Bunun da günahkarı ilk növbədə Milli Məclisdir. Parlamentdə qanun qəbul etsinlər ki, bölgələrdəki daşınmaz əmlaklar rəsmiləşsin. İkincisi, regionlarda əhalinin gəliri aşağıdır. Ona görə də kommersiya bankları çox kredit vermək istəmir. Bu da başadüşüləndir. Ona görə də regionların inkişafı vacibdir ki, oraya kommersiya bankları kredit verə bilsin.

Regionların inkişafı üçün də kredit lazımdır, amma bu kreditləri dövlət verməlidir. Dövlət də prinsipcə kredit verir. Sahibkarlığın İnkişafı Fondu, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi regionlara güzəştli kreditlər verir. Ancaq bu kreditlərin verilməsi mexanizmi tamamilə qeyri-şəffafdır. Buna görə də şübhələr yaranır ki, nə dərəcədə ədalətlidir, korrupsiya varmı? Böyük ehtimalla korrupsiya yüksəkdir.

Buna görə də dəfələrlə təklif etmişəm ki, Milli Məslis qanun qəbul etsin ki, dövlət hesabına verilən güzəştli kreditlər şəffaf olmalıdır. Yəni, həmin dövlət qurumları öz saytlarında açıqlamalıdırlar kimə, niyə, hansı şərtlərlə güzəştli kreditlər veriblər? Təəssüf ki, deputatlarımız bu qanunu da qəbul etmirlər, ancaq sonra deyirlər ki, regionlara kredit əlçatmazdır. Siz lazımi qanunları qəbul edin ki, ondan sonra əlçatan olsun”.

Bir sıra inkişaf etmiş ölkələrdə pensiya kapitalından digər məqsədlər üçün istifadə edilməsi mümkündür. Bizim də təklifimiz ondan ibarətdir ki. Azərbaycanda pensiya kapitalı olan vətəndaşlarımıza belə imkan yaradılsın.

Xezerxeber.az xəbər verir ki, bu fikirləri Milli Məclisin İqtisadi, siyasət , sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü , millət vəkili Vüqar Bayramov deyib.

Pensiya kapitalından vaxtından əvvəl istifadə edilə bilərmi ?

Millət vəkili deyib ki, bu pensiya kapitalının daha səmərəli istifadəsinə şərait yaradacaq.

Bu təklif vətəndaşın rəsmi məşğulluğa təşviq edilməsinə də gətirib çıxara bilər. Bu halda vətəndaşlar əmək müqaviləsi ilə çalışmaqda daha maraqlı olacaqlar",- deyə deputat əlavə edib.

Xezerxeber.az mövzu ilə bağlı daha ətraflı videomaterialı təqdim edir:

“Kasıb təbəqə üçün mənzillər tikilməlidir”.

Bu sözləri millət vəkili Qüdrət Həsənquliyev deyib.

O qeyd edib ki, Azərbaycanda mənzil tikintisi ilə bağlı böyük potensiyal var:

“Tikilən mənzillərin sayını dəfələrlə artırmaq mümkündür”.

Daha ətraflı Baku TV-nin süjetində: