Bu ilin ilk rübünün yekunlarına olan sonuncu məlumata görə, Azərbaycanda adambaşına düşən orta aylıq gəlir 345 manat 20 qəpik olub.

Yeniavaz.com xəbər verir ki, bu barədə məlumat Dövlət Statistika Komitəsinin açıqladığı “Ev təsərrüfatları tədqiqatının yekunları” adlı hesabatda yer alıb.

Məlumatda bildirilir ki, bu ilin ilk rübündə əhalinin gəlirləri xərclərindən az olub. Belə ki, ilk rübündə əhalinin adambaşına düşən orta aylıq xərcləri 349 manat 54 qəpik təşkil edib. Açıqlanan məlumatlardan da göründüyü kimi, əhalinin xərcləri gəlirlərindən 4 manat 34 qəpik çox olub.

Məişət zorakılığı hallarının qarşısının alınması dövlətimizin daxili siyasətində bu gün ən mühüm prioritetlərdən biridir. Məişət zorakılığının qarşısının alınması – məişət zorakılığı təhlükəsinin aradan qaldırılması məqsədi ilə həyata keçirilən hüquqi, sosial və qabaqlayıcı tədbirlərdir. Qanunvericiliyə müvafiq olaraq məişət zorakılığının qarşısının alınmasını yerli icra hakimiyyəti orqanları, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi, Daxili İşlər Nazirliyi, Səhiyyə Nazirliyi, Ədliyyə Nazirliyi, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və Təhsil Nazirliyi həyata keçirir.

“Məişət zorakılığının qarşısının alınması haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu məişət zorakılığının qarşısının alınması sahəsində dövlətin öhdəliklərini, məişət zorakılığına səbəb olan halların aradan qaldırılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirləri müəyyən edir və tənzimləyir.

Məişət zorakılığının qarşısının alınması sahəsində tədbirlərin aşağıdakı növləri vardır:

hüquqi xarakterli tədbirlər – məişət zorakılığı hallarının araşdırılması, məişət zorakılığına yol vermiş şəxslərin qanunla müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyətə cəlb edilməsi;
sosial xarakterli tədbirlər – zərər çəkmiş şəxslərin sosial müdafiəsi üzrə, o cümlədən müvəqqəti sığınacaqla təmin edilməsi, onlara dövlət hesabına hüquqi və tibbi yardımın göstərilməsi, habelə digər sosial yönümlü tədbirlərin həyata keçirilməsi;
qabaqlayıcı tədbirlər – əhali arasında məişət zorakılığının mənfi hüquqi, tibbi və sosial nəticələrinin izah edilməsi, məişət zorakılığının qarşısının alınmasına yönəlmiş digər maarifləndirmə tədbirlərinin təşkili.
Məişət zorakılığının qarşısının alınması sahəsində hüquqi tədbirlər aşağıdakılardan ibarətdir:

məişət zorakılığı ilə bağlı cinayət təqibinin həyata keçirilməsi;
məişət zorakılığı törətmiş şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilməsi;
zərər çəkmiş şəxslərin hüquqlarının, azadlıqlarının və qanuni mənafelərinin müdafiəsi, araşdırmanın aparıldığı müddət ərzində müraciət etmiş şəxsin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi;
zərər çəkmiş şəxslərin müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada dövlət vəsaiti hesabına hüquqi yardımla təmin edilməsi;
məişət zorakılığı ilə bağlı işlərə dair məhkəmə qərarlarının icrasının təmin edilməsi;
məişət zorakılığı ilə bağlı verilmiş xəbərdarlığın icrasına nəzarətin həyata keçirilməsi;
qısamüddətli və uzunmüddətli mühafizə orderlərinin icrasının həyata keçirilməsi;
məişət zorakılığı törətmiş şəxslərin qanunvericiliklə müəyyən olunmuş qaydada valideynlik hüququndan məhrum edilməsi və ya valideynlik hüquqlarının məhdudlaşdırılması;
məişət zorakılığı ilə bağlı statistik məlumatların toplanması;
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada məişət zorakılığı ilə bağlı məlumatların konfidensiallığının təmin edilməsi;
qeyri-dövlət yardım mərkəzlərinin fəaliyyəti ilə bağlı normativ tənzimləmənin və həmin mərkəzlərin akkreditasiyasının həyata keçirilməsi.
Məişət zorakılığının qarşısının alınması sahəsində sosial tədbirlər aşağıdakılardan ibarətdir:

zərər çəkmiş şəxslərin sosial müdafiəsinin təşkili, onlara müvafiq sənədlərin və ya qanunvericiliklə müəyyən edilmiş sosial müavinətlərin alınmasında kömək göstərilməsi;
zərər çəkmiş şəxslərə təhsilin davam etdirilməsində kömək göstərilməsi;
zərər çəkmiş şəxslərin işlə təmin edilməsində, yeni peşələrə yiyələnməsində kömək göstərilməsi;
zərər çəkmiş şəxslərə dövlət vəsaiti hesabına tibbi yardımın göstərilməsi;
zərər çəkmiş şəxslər üçün psixoloji reabilitasiya və psixoloji korreksiya kurslarının təşkili;
zərər çəkmiş şəxslər üçün yardım mərkəzlərinin yaradılması;
zərər çəkmiş uşaqların sosial qayğı ilə təmin edilməsi üçün tədbirlərin görülməsi;
zərər çəkmiş şəxslərin sosial müdafiəsi istiqamətində digər tədbirlərin həyata keçirilməsi.
Məişət zorakılığı ilə bağlı qabaqlayıcı tədbirlər məişət zorakılığının qarşısının alınmasına, ailələrdə normal münasibətlərin yaradılmasına, məişət zorakılığı hallarının və ondan yaranan mənfi hüquqi, tibbi və sosial nəticələrin aradan qaldırılmasına yönəlir.

Məişət zorakılığı ilə bağlı qabaqlayıcı tədbirlər aşağıdakılardan ibarətdir:

məişət zorakılığı əleyhinə maarifləndirmə işinin aparılması;
məişət zorakılığı hallarının və onun doğurduğu mənfi hüquqi, tibbi və sosial nəticələrin izah edilməsi;
məişət zorakılığının qarşısının alınması üsullarının izah edilməsi;
əhali arasında yüksək mədəniyyətə və qarşılıqlı hörmətə əsaslanan ailə münasibətlərinin təbliğ edilməsi;
ümumi, peşə, orta ixtisas və ali təhsil pillələrində tədris olunan müvafiq fənn və dərsdənkənar məşğələlərin məzmununa təhsilalanların yaş xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla, qarşılıqlı hörmət, qarşılıqlı yardım, mübahisələrin qeyri-zorakı yollarla həlli, gender bərabərliyi və şəxsiyyətlərarası münasibətlərə dair mövzuların daxil edilməsi;
məişət zorakılığına səbəb olan halların araşdırılması, təhlil edilməsi, onların qarşısının alınmasına yönəlmiş tövsiyələrin, proqramların hazırlanması, maarifləndirmə tədbirlərinin təşkili;
məişət zorakılığı törətmiş şəxslərin profilaktik qeydiyyata götürülməsi və həmin şəxslərlə tərbiyəvi-qabaqlayıcı işin aparılması;
məişət zorakılığına görə qanunvericiliklə müəyyən olunmuş məsuliyyətin izah edilməsi;
məişət zorakılığı törətmiş şəxslərə belə halların təkrarlanmaması barədə xəbərdarlıq edilməsi;
məişət zorakılığı ilə bağlı sorğuların keçirilməsi.
Zərər çəkmiş şəxslərə yardım göstərildikdə konfidensiallığın təmin edilməsi

Şəxs barəsində məişət zorakılığının törədilməsi faktı və zərər çəkmiş şəxslərə yardım göstərildiyi vaxt şəxsi və ailə həyatı barəsində müəyyən edilmiş məlumatlar konfidensial hesab olunur.
Məişət zorakılığı ilə bağlı müraciətlərin araşdırılması, məişət zorakılığı ilə bağlı statistik məlumatların toplanılması, zərər çəkmiş şəxslərə yardımın göstərilməsi zamanı məlumatların konfidensiallığı, şəxsi və ailə sirrinin yayılmaması təmin edilməlidir.
Məişət zorakılığı ilə bağlı məlumat bankında toplanmış məlumatların konfidensiallığı məlumat bankını aparan müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən təmin olunur.
Məişət zorakılığı ilə bağlı məlumatlar yalnız qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada verilə bilər. Məişət zorakılığı ilə bağlı statistik məlumatlar adsızlaşdırılmış şəkildə açıqlanmalıdır.
Xidməti fəaliyyəti ilə bağlı məişət zorakılığı barədə müraciətlərin araşdırılması zamanı məlumatların konfidensiallığını təmin etməyən vəzifəli şəxslər qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.
Məişət zorakılığı ilə bağlı məlumat blankı

Məişət zorakılığı ilə bağlı məlumat bankı Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən yaradılmışdır.

Məlumat bankında baş vermiş məişət zorakılığı halları, məişət zorakılığı halları ilə bağlı dövlət orqanlarına müraciət etmiş şəxslər, məişət zorakılığı halları ilə bağlı aparılmış araşdırmalar və araşdırmaların nəticələri, məişət zorakılığı halları ilə əlaqədar məsuliyyətə cəlb edilmiş şəxslər, məhkəmə qərarları, o cümlədən valideynlik hüquqlarından məhrum edilmiş və ya valideynlik hüquqları məhdudlaşdırılmış şəxslər, eləcə də valideynlik hüquqları bərpa edilmiş və ya valideynlik hüquqlarının məhdudlaşdırılması ləğv edilmiş şəxslər, akkreditə edilmiş yardım mərkəzləri, onların fəaliyyəti barədə və digər məlumatlar toplanır.

Məişət zorakılığı ilə bağlı məlumat bankının təşkili və aparılması qaydaları Nazirlər Kabineti tərəfindən müəyyən edilir.

Dövlət orqanları və yardım mərkəzləri məişət zorakılığı halları ilə bağlı məlumatları Ailə Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinə təqdim etməlidirlər.

Komitə tərəfindən məişət zorakılığı ilə bağlı məlumat bankında məişət zorakılığı halları üzrə toplanan məlumatlar əsasında ümumiləşdirmələr və təhlil materialları hazırlanır.

Zərər çəkmiş şəxslər üçün dövlət yardım mərkəzləri Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən təşkil olunur. Dövlət yardım mərkəzlərinin göstərdiyi xidmətlər ödənişsizdir.

Yardım mərkəzlərinin fəaliyyət istiqamətləri aşağıdakılardır:

zərər çəkmiş şəxsləri hüquqi və (və ya) tibbi yardımla təmin etmək;
zərər çəkmiş şəxslərin işlə təmin edilməsinə, yeni peşələrə yiyələnməsinə kömək göstərmək;
zərər çəkmiş şəxslər üçün psixoloji reabilitasiya və psixoloji korreksiya kursu təşkil etmək;
zərər çəkmiş şəxslərin sosial müdafiəsi üçün müvafiq sənədlərin hazırlanmasında və ya sosial müavinətlərin alınmasında kömək göstərmək;
zəruri hallarda zərər çəkmiş şəxsləri müvəqqəti sığınacaqla təmin etmək;
zərər çəkmiş şəxslərin ailələrində normal həyat tərzinin bərpa edilməsi üçün tədbirlər görmək;
məişət zorakılığı ilə bağlı müvafiq qabaqlayıcı tədbirlər həyata keçirmək;
zərər çəkmiş şəxslərin qarşılıqlı yardım qruplarını təşkil etmək;
zərər çəkmiş şəxslərin sosial müdafiəsi ilə bağlı digər tədbirlərin həyata keçirilməsini təmin etmək.
Yetkinlik yaşına çatmamış zərər çəkmiş şəxslər yardım mərkəzində 3 ay müddətinədək, digər zərər çəkmiş şəxslər isə 2 ay müddətinədək zəruri hallarda sığınacaqla təmin oluna bilərlər.

Yerli özünüidarə orqanları, qeyri-hökumət təşkilatları, digər qurumlar və şəxslər yardım mərkəzlərini yarada bilərlər. Fiziki şəxslərin mənzillərindən onların razılığı əsasında xeyriyyəçilik məqsədilə yardım mərkəzi kimi istifadə oluna bilər.

Qeyri-dövlət yardım mərkəzləri Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyində akkreditasiyadan keçməlidir.

Yardım mərkəzlərinin fəaliyyəti qaydası və qeyri-dövlət yardım mərkəzlərinin akkreditasiyası qaydaları Nazirlər Kabineti tərəfindən müəyyən edilir.

Benefisiar.org

Naxçıvanda vaxtilə ev hədiyyə olunmuş qazilərə verilmiş tam mülkiyyət hüququnun bir hissəsi əllərindən alınıb. Məsələn, bundan sonra onlar bu evləri nə sata, nə də girov qoya bilərlər. Bu haqda „Gündəlik Naxçıvan“a bir qrup qazi məlumat verib. Qazilər bildirirlər ki, bu məsələ onlardan bəzilərinin evlərini satmaq istərkən üzə çıxıb. Bu zaman məlum olub ki, yerli Daşınmaz Əmlak Komitəsi qazilərə verilən bütün mənzillərin üzərinə yüklülük qoyub.

Naxçıvan Qazilər Birliyinin sədr müavini Əli Əlisoy deyir ki, o da bu məsələdən bir neçə ay öncə, evini satmaq istərkən xəbərdar olub:

„Mənim ailəm 4 nəfərdən ibarətdir. Lakin 2022-ci ildə mənə iki nəfərlik, cəmi 34 kvadratlıq mənzil verilmişdi, bir müddət sonra isə, sərəncamla çıxarış verdilər. Bununla mənzilin tam mülkiyyət hüququnu əldə etdim. Yeni uşaq doğulandan sonra isə, bura sığışmağın mümkün olmayacaqğını nəzərə alıb, qərara aldım ki, bu evi satıb, daha böyüyünü alaram. Lakin, ASAN xidmətdən dedilər ki, bu hüququm bir müddətdir ki, əlimdən alınıb. Araşdırdıq, gördük ki, vaxtilə mənzil hədiyyə olunmuş bütün qazilərin bu hüququ əllindən alınıb. Məlum oldu ki, bunu edən Daşınmaz Əmlak Komitəsidir. Onlara müraciət etdik, dedilər ki, Sosial Müdafiə Nazirliyinin məktubu əsasında bunu ediblər. Daha sonra mən nazirliyə yazıb, məsələni aydınlaşdırmaq istədim. Oradan dedilər ki, onlar heç kimə belə bir məktub yazmayıblar. Bir sözlə, ötür-ötür oyunu qurublar“.

Komitənin qərarını qanunsuz sayan Əli Əlisoy bununla bağlı məhkəməyə müraciət etdiyini bildirir:

“Nazirliyin məktubu olsa da belə mülkiyyət hüququ məhdudlaşdırıla bilməz. Bunun üçün dövlət orqanının xüsus qərarı, yaxud məhkəmə qərarı olmalıdır. Bunların heç biri yoxdur. Bu qanunsuzluqları nəzər alıb, məhkəməyə müraciət etdim. Bir neçə gün sonra ilk iclas keçiriləcək. Ümid edirəm ki, ədalət öz yerini tutacaq. Mən Qarabağ döyüçlərində iki dəfə yaralanmışam. Məndən daha ağır vəziyyətdə olan qazilər var ki, hamısının mülkiyyət hüququ bu cür məhdudlaşdırılıb. Bununla nəyə nail olmaq istəyirlər, anlaya bilmirik”

Ədliyyə Nazirliyi bu ilin ilk 6 ayı ərzində aliment tələbinə dair 11 319 məhkəmə qərarının daxil olduğunu açıqlayıb.

İcraatda olan aliment işləri üzrə 4 259 nəfərin axtarışda olduğu, inzibati qaydada həbs olunan şəxslərin sayının 1 051, cinayət məsuliyyətinə cəlb olunan şəxslərin sayının isə 98 nəfər olduğu bildirilib.

Rəqəmlər kifayət qədər çoxdur. Hər müraciətin arxasında ən azı bir uşağın hüquqlarının pozulduğunu nəzərə alsaq, bu rəqəmlər minlərlə uşağın hüquqlarının pozulmasından xəbər verir.

Bu sahədə olan problemlərin azaldılması üçün müvafiq qurumlar müxtəlif işlər aparır, müəyyən təkliflər səslənir. Amma problem yenə də minlərlə insanın həyat keyfiyyətinə təsir edir. Valideynlərin münaqişəsi uşaqlara təkcə iqtisadi deyil, psixoloji problem olaraq geri dönür.

Aliment problemini qismən azaltmaq üçün hansı tədbirlər həyata keçirilir və ya keçirilə bilər?

Ümumiyyətlə, problem nə qədər aktualdır? Bu sahədə azalma, yoxsa artım müşahidə olunur?

Bu sahədə qaydaların sərtləşdirilməsinə ehtiyac varmı? Hansı üsulların tətbiqi gözlənilir?

Problemlə bağlı TNS-in suallarını cavablandıran Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin Hüquq şöbəsinin baş məsləhətçisi Tural Hüseynzadə bir sıra məqamlardan bəhs edib.

Komitə rəsmisi bildirib ki, ailələr arasında boşanma mərhələsi bitdikdən sonra quruma olan müraciətlərin yarısından çoxu alimentin ödənilməməsi məsələsi ilə bağlı olur.

Alimenti ödəməkdən boyun qaçıran, icra məmurunun tələblərini yerinə yetirməyən valideynlərin 500-1000 manat miqdarında cərimə olunduğunu, yaxud da onlara bir ay müddətində inzibati həbs tətbiq olunduğunu deyən T.Hüseynzadə bu məsələnin narahatlıq yaradan tərəflərindən danışıb: “Alimenti ödəməkdən imtina edən insanın 1000 manat cərimə olunması məntiqli sayılmır. Həmin insanın öz məsuliyyətini vaxtında dərk etməsi daha yaxşı olardı. Çünki cərimə ödəməkdənsə, məbləği uşağa verə bilər. Rəsmi iş yerləri olanlar üçün alimenti ödətdirmək daha asandır. İş yerindən sorğu olunur, gəlirləri müəyyənləşdirilir və aliment birbaşa gəlirindən tutulur. Belə olduqda problemi həll etmək rahatdır. Bir də heç yerdə işləməyənlər tərəfindən alimentin tutulması məsələsi var. Bilirsiniz ki, bizdə bir uşaq üçün yaşayış minimumu müəyyən olunur. Hər il də məbləğ artırılır. Ən son bu məbləğ 235 manat müəyyən olunub. İnsan tamamilə gəlirsiz olanda aliment həmin yaşayış minimumuna uyğun tutulur. Heç bir iş yeri olmayan şəxs aliment ödəmək iqtidarında olmayanda adına mülk varsa, aliment ora yönləndirilib alına bilər. Adına heç bir mülkiyyət olmayan insanlar da aliment verməkdən imtina edə bilmir. Bir yerdə yetkin insanın hüququ ilə uşaq hüququ kəsişirsə, uşaq mənafeyi üstün sayılır. Bu o deməkdir ki, şəxs bir manat belə qazanırsa, özü doymamışdan əvvəl uşağın alimentini ödəməlidir”.

Komitə rəsmisi bildirib ki, aliment məsuliyyətinin dərk edilməməsi, ödənilməməsi problemlərini azaltmaq üçün bu sahədə qaydaların sərtləşdirilməsinə ehtiyac var: “Biz bu məsələni araşdırmaq üçün bir sıra beynəlxalq təcrübələrə baxırıq. Məsələn, aliment öhdəliyi, borcu olan adamın sürücülük hüququnu məhdudlaşdıran ölkələr var. Qazaxıstan, Belarus, Gürcüstan, Latviya kimi ölkələr aliment öhdəliyini yerinə yetirməkdən boyun qaçıran adamların sürcülük hüququnu məhdudlaşdırır ki, insan məsuliyyətini dərk etsin. Hazırda bizim ölkədə bunlar yoxdur. Biz müzakirəsini aparmaq üçün müsbət nümunələrə baxırıq. Adını çəkdiyim ölkələr bizə daha yaxın ölkələrdir ki, biz onların tətbiq mexanizmini ölkəmizdə istifadə edə bilərik”.

Tural Hüseynzadə ölkəmizdə aliment öhdəliyini yerinə yetirməyənlərə qarşı hansı üsulla yanaşıldığını açıqlayıb: “Əgər, komitəyə valideynlərin uzun müddət yığılmış aliment öhdəliyi ilə bağlı müraciət varsa, biz Ədliyyə Nazirliyinin İcra baş idarəsinə məktub ünvanlayırıq. Alimentin ödənilməməsi, eyni zamanda, uşağa qarşı iqtisadi zorakılıq hesab olunur. Bundan başqa, Dövlət Komitəsi, Ədliyyə Nazirliyi, yerli icra hakimiyyəti tərəfindən formalaşmış qrup çərçivəsində məktub hazırlanır və Ədliyyə Nazirliyinin İcra baş idarəsinə göndərilir və ehtiyac olan məbləğin ödənilməsi üçün işlər həyata keçirilir, lazım olarsa, məhkəməyə cəlb olunur. Bu da bizim hazırda bu müstəvidə apardığımız işdir”.

O qeyd edib ki, son illərdə alimentlə bağlı müraciətlər stabildir, hətta artır: “Ailə münasibətləri bitdikdən sonra daxil olan müraciətlərin demək olar ki, 50 faizindən çoxu alimentlə bağlıdır. Hətta bəzi valideynlər alimentdən boyun qaçırmaq üçün öz maaşlarını aşağı göstərirlər. Halbuki, bonus və əlavələri olur və onları gizlədirlər. Bu zaman həmin insanın yaşayış səviyyəsinin aldığı maaşla uyğun gəlib-gəlmədiyi araşdırılır.

Məntiqli və vicdanlı yanaşılan məhkəmə mübahisəsi bunun sorğusunu aparmalıdır. Əlavə gəlirlərin olduğu müəyyən edildikdən sona deyək ki, 300 manatdan irəli gələn aliment məbləğini deyil, daha yuxarı gəlirdən irəli gələn aliment məbləğini müəyyən etməlidir. Bizim icraatımızda bu cür təcrübələr olub. Boyun qaçırmaq üçün aşağı maaş göstərildiyi müəyyən olunub. Araşdırılıb və iki uşağa görə 1000 manata qədər aliment alan valideynlər olub. Aliment bir uşağa görə ümumi qazancın dörddə biri şəklində müəyyən olunur. Deyək ki, şəxs 5 min qazanırsa, 1250 manat aliment verməlidir. İki uşağa görə qazancın üçdə biri, yəni 900 manat alırsa, 300 manat, 3 və daha çox uşaq olanda gəlirin yarısı aliment məbləği tutula bilər. Xüsusu hallar var ki, icraat haqqında qanuna görə gəlirin 70 faizə qədəri aliment kimi tutula bilər. Bu gəlir gizlədilməsi, borcların yığılması və s. hallarda ola bilir”.

Müsahibimiz bildirib ki, bu sahədə müzakirə mövzusu olan aliment fondu məsələsi tək bir qurumun yanaşmasından irəli gələn məsələ deyil: “Aliment fondunun bizim hüquq sisteminə uyğunlaşdırılıb-uyğunlaşdırılmaması məsələsi ətrafında müzakirələr aparılır, amma hazırki vəziyyətdə gündəmin aktiv mövzusu deyil. Amma sürücülük hüququnun məhdudlaşdırılması, şəxsin ölkədən çıxışına qadağa qoyulması kimi məsələlər bu sahədə qaydaları sərtləşdirməyə başlayar.

Elə insanlar var ki, alimenti qəsdlə ödəmir, prinsip aparır, intriqa yaradır. Onlar da lazım olduğu qədər məsuliyyətə cəlb olunur. Alimentin ödənilməsi məsələsində problemin cinsiyyəti yoxdur. Bəzi qadınlar özləri uşaqdan imtina edir. Aliment müəyyən olunduqda “mən qadınam, nə üçün pul ödəməliyəm?” deyənlər olur. Alimentin tərəfə yox, uşaq üçün ödənildiyini qarışdırır. Amma uşaqlar çox vaxt analarının yanında qaldığı üçün aliment problemi daha çox kişilərlə bağlı olur”.

Komitə rəsmisi alimentdən sui-istifadə iddiasına da aydınlıq gətirib: “Bizə kişilər müraciət edir və qadının alimentə görə boşandığını iddia edir. Amma əgər aliment ödəyən tərəf öz hüquqlarını yaxşı bilərsə, ödədiyi alimentin uşaq üçün xərclənib-xərclənmədiyinə nəzarət edə bilər. Belə ki, müvafiq qurumlara uşağın vəziyyətinin araşdırılması tələbi ilə müraciət edə bilər. Ödədiyi aliment məbləğinin uşağa hansı formada xərcləndiyini araşdıra bilərlər”.

Aygün İbrahimli

“Araz Supermarket” MMC-yə inzibati protokol yazılıb.
XALQ.AZ-ın xəbərinə görə, protokol İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti tərəfindən İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 447.0.1-ci (mal satan və ya əhaliyə xidmət göstərən şəxslər tərəfindən malın (xidmətin) ölçüsünə, çəkisinə, hesabına, habelə istehlak xüsusiyyətinə və ya keyfiyyətinə dair istehlakçıların az miqdarda aldadılmasına görə fiziki şəxslər üç yüz əlli manatdan beş yüz manatadək məbləğdə, vəzifəli şəxslər min beş yüz manatdan iki min manatadək məbləğdə, hüquqi şəxslər dörd min manatdan altı min manatadək məbləğdə cərimə edilir) maddəsinə əsasən tərtib olunub.
İş Binəqədi Rayon Məhkəməsinin hakimi Elçin Ağayevin icraatındadır.

Xatırlatma: Müvafiq protokol mağazalar şəbəkəsi barəsində əvvəllər də bir neçə dəfə tərtib olunub.

Qeyd: Mağazalar şəbəkəsinin icraçı direktoru və İdarə Heyətinin sədri Rəşad İbrahimovdur. MMC tanınmış iş adamı Aydın Talıbovun rəhbərlik etdiyi “Veysəloğlu Qrup”a daxildir.

Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları xarici dövlət ərazisində (Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda) nikah bağlaya bilərlər. Qanun buna yol verir. Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsinin 148-ci maddəsi məhz həmin məsələnin kollizion tənzimlənməsinə həsr edilib.

İlk növbədə qeyd edək ki, başqa dövlətin ərazisində yaşayan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları öz aralarında nikah bağlaya bilərlər. Bu halda, nikah onu qeydə alan xarici dövlətin qanunvericiliyinə əməl olunmaqla bağlanır. Məsələn, İsraildə yaşayan iki Azərbaycan Respublikası vətəndaşının bağladığı nikah dini nikah olacaqdır, ona görə ki, İsraildə yalnız dini nikah forması tanınır. Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları arasında həmin xarici ölkənin qanunvericiliyinə əməl etməklə bağlanan nikah, bu Məcəllənin 12-ci maddəsində nəzərdə tutulan hallar (nikahın bağlanmasına mane olan hallar) olmadıqda, Azərbaycan Respublikasında etibarlı hesab edilir.

Ailə Məcəlləsinin 148-ci maddəsinə əsasən Azərbaycan Respublikasından kənarda əcnəbilər arasında onların ölkəsinin qanunvericiliyinə əməl etməklə bağlanan nikah Azərbaycan Respublikasında tanınır.

İkincisi, Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı xarici dövlətin ərazisində əcnəbi və ya vətəndaşlığı olmayan şəxslə nikah bağlaya bilər. Bu nikahlar, əgər iki şərtə əməl olunmaqla bağlanmışdırsa, Azərbaycan Respublikasında tanınır və etibarlı sayılır. Birinci şərtə görə, nikah onu qeydə alan xarici dövlətin qanunvericiliyinə əməl olunmaqla bağlanmalıdır. İkinci şərt isə nikahın bağlanmasına mane olan hallar olmamalıdır (AM-in 148-ci maddəsinin 1-ci bəndi).

Üçüncüsü isə, Azərbaycan Respublikasından kənarda əcnəbilər arasında onların ölkəsinin qanunvericiliyinə əməl etməklə nikah bağlanır. Belə nikah xaricilər tərəfindən, göstərildiyi kimi həmin ölkənin qanunvericiliyinin tələblərinə uyğun olaraq bağlamışsa, Azərbaycan Respublikasında tanınır. Yəni, burada diqqətə çatdırılan əsas məsələ ondan ibarətdir ki, nikahın bağlandığı xarici dövlətin qanunvericiliyinə əməl edilsin.

Bəs hansı hallarda xarici dövlətin ərazisində bağlanmış nikah etibarsız hesab edilir?

Ümumiyyətlə, Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları arasında, Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları ilə əcnəbilər və ya vətəndaşlığı olmayan şəxslər arasında bağlanmış nikahın Azərbaycan Respublikasında etibarlı sayılması üçün nikahın bağlanmasına mane olan hallar olmamalıdır. Əks halda həmin nikah etibarsız hesab ediləcək. Həmin hallar Ailə Məcəlləsinin 12-ci maddəsində öz əksini tapıb. Nəzərə çatdırmaq lazımdır ki, yaxın qohumlar (valideynlər və uşaqlar, baba-nənə və nəvələr, doğma və ögey qardaş və bacılar), övladlığa götürənlər və övladlığa götürülənlər, ikisindən biri və ya hər ikisi başqası ilə nikahda olan şəxslər, tibbi müayinədən keçdiklərini təsdiq edən arayışı təqdim etməkdən imtina edən şəxslər, ikisindən biri və ya hər ikisi ruhi xəstəlik və ya əqli gerilik nəticəsində məhkəmə tərəfindən fəaliyyət qabiliyyəti olmayan hesab edilən şəxslər arasında nikahın bağlanmasına yol verilmir.

Nikahin etibarsız sayılması üçün digər bir qayda nikah hansı ölkənin qanunvericiliyi əsasında bağlanmışdırsa, o ölkənin də qanunvericiliyi nikahın etibarsız sayılması ilə bağlı olan münasibətlərə tətbiq edilir.

Azərbaycan hüdudlarından kənarda bağlanmış nikaha hansı formada xitam verilir?

Ailə Məcəlləsinin 150-ci maddəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikasından kənarda Azərbaycan Respublikası vətəndaşları ilə əcnəbilər və ya vətəndaşlığı olmayan şəxslər arasında, eləcə də Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları arasında bağlanan nikahın Azərbaycan Respublikasında pozulması Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikasından kənarda yaşayan Azərbaycan Respublikası vətəndaşı Azərbaycan Respublikasından kənarda yaşayan əri (arvadı) ilə bağladığı nikahı onun vətəndaşlığından asılı olmayaraq Azərbaycan Respublikasının məhkəmələrində poza bilər. Nikahın müvafiq icra hakimiyyəti orqanında pozulmasına Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə yol verilirsə, həmin nikah Azərbaycan Respublikasının diplomatik nümayəndəliklərində və ya konsulluq idarələrində pozula bilər.

Azərbaycan Respublikasının iştirak etdiyi Minsk konvensiyasının 28-ci maddəsi də «vətəndaşlıq qanunu kimi kollizion bağlama (prinsip) müəyyən edir. Bu maddədə göstərilir ki, nikahın pozulması barədə işlərə ərizə verildiyi anda ər-arvadın vətəndaşı olduğu ölkənin qanunvericiliyi tətbiq edilir. Minsk konvensiyası bu məsələdə həm də məhkəmənin mənsub olduğu ölkənin qanunu (lex fori) kollizion bağlama müəyyən edir. Belə ki, ər-arvaddan biri müxtəlif ölkələrin vətəndaşı olarlarsa, nikahın pozulması barədə işə baxan idarənin mənsub olduğu dövlətin qanunvericiliyi tətbiq edilir

MPM-in 459-cu maddəsinə əsasən :

Nikah ləğv edilən və ya etibarsız hesab edilən vaxt ər-arvaddan biri və ya hər ikisi Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda yaşadığı hallarda Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları ilə əcnəbilər arasındakı nikahın ləğv edilməsi və etibarsız hesab edilməsi barədə qətnamələr;
Nikah ləğv edildiyi və ya etibarsız hesab edildiyi vaxt ər-arvadın hər ikisi Azərbaycan Respublikasının hüdudlarından kənarda yaşadıqları hallarda Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları arasında nikahın ləğv edilməsi və etibarsız hesab edilməsi barədə qətnamələr Azərbaycan Respublikası məhkəmələri tərəfindən tanınır.
Benefisiar.org

Mediasiya haqqnda Azərbycn Respublikasə Qanununa əsasən Mediasiya – mediatorun vasitəçiliyi ilə tərəflər arasında yaranmış mübahisənin qarşılıqlı razılıq əsasında həlli ilə bağlı bu Qanunla müəyyən olunan proses hesab olunur.
Qanunun-əmək mübahisələrinə dair hissəsi ilə əlaqədar bildirirəm ki, Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsində də belə bir hüquq normaları var, lakin ən azından 25 ildir ki, qeyd olunan bu hüquq normaları praktikada tədbiq olunmur:
Azərbaycn Respublikası Əmək Məcəlləsində əmək mübahisəsinin həll edilməsi üçün işçi və işəgötürən üçün aşağıdakı barışdırıcı üsullardan istifadə olunması nəzərdə tutulur:
Razılaşdırıcı komissiyadan,vasitəçidən,əmək arbitrajından.
Tərəflər qeyd olunsm bu üsullardan birindən və ya hamısından, yaxud mübahisənin daha tez həllinə səbəb ola biləcək digər üsuldan istifadə edilməsi barədə öz aralarında razılığa gələ bilərlər. Əldə edilmiş razılıq bu tərəflır arasında protokolla rəsmiləşdirilir. Tərəflərin nümayəndələri, razılaşdırıcı komissiya, vasitəçi, əmək arbitrajı kollektiv əmək mübahisəsinin tez və ədalətlə həlli üçün bütün imkanlardan istifadə etməyə borcludurlar. Zəruri hallarda kollektiv əmək mübahisəsinin həllinin barışdırıcı üsullarından istifadə olunması üçün Əmək Məcəlləsi ilə müəyyən edilmiş müvafiq müddətlər tərəflərin razılığı ilə uzadıla bilər.
Hal hazırda Mediasiya haqqında Azərbaycan Respublikası Qanun qüvvədədir. Bu Qanun da təqribən əmək münasibətlərində eyni məna daşıyır, lakin Əmək Məcəlləsində olan normalsrdan fərqli olaraq, Mediasiya barədə olan bu Qanunda olan bu norma - imperativ olmaqla məcburi xarakter daşıyır.
Bir fakt və ya reallığı da qeyr etmək lazımdır ki, işçilər məhkəməyə əmək mübahisələri ilə əlaqədar İddia ərizələri verərkən - Dövlət rüsumundan azad olunurlar. Yəni, dövlət tərəfindən işilərə belə bir güzəşt və imtiyaz tədbir olunur. Lakin, Mediasiya haqqnda Azərbycan Qanununda belə bir güzəşt yoxdur, əmək mübahisələri ilə bağlı. Belə ki:
İlkin mediasiya sessiyası zamanı mediasiya xidmətinin göstərilməsinə görə haqqın və digər xərclərin məbləği haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 15 iyul tarixli 308 nömrəli Qərarı il təsdiq edilmiş, İlkin mediasiya sessiyası zamanı mediasiya xidmətinin göstərilməsinə görə haqq 50 manat məbləğlərdə müəyyən edilir:
İlkin mediasiya sessiyasının təşkil edilməsi ilə bağlı mediator və ya mediasiya təşkilatının çəkdiyi poçt, kargüzarlıq və digər cari xərclərin məbləği təsdiqedici sənədlər əsasında 10 manatdan çox olmayaraq müəyyən edilir.
Bu isə o deməkdir ki, məhkəmədən fərqli olaraq Mediasiyaya müraciət edən hər bir işçi - ən azı 60 manat pul ödəməlidir.
İlkin baxışda 60 manat, işçi üçün az məbləğ kimi görünsə də: işini itirmiş, əmək xəsarəti almış, əmək haqqı düzgün ödənməyən işçi üçün bu böyük məbləğ hesab olunur.
Mediasiya haqqnda Azərbycan Qanunu ilə əlaqədar mənim fikrim odur ki, bu Qanun əmək münasibətlərində müsbət mənada heç bir irəliləyişə səbəb olmadı, olmayacaq, əksinə işçilər üçün əlavə vaxt, əziyyət və xərcə səbəb olacaq. Əgər tərəflərin əmək münasibətlərində könüllü iradəsi olarsa, bunun üçün əlavə mediasiyaya ds ehtiyacı yoxdur,bu mübahisələr tərəflər arasında həm məhkəməyə qədər, həm də məhkəmə prosesində də həll oluna bilər,bir daha təkrar edirəm, bunun üçün əsas şərt tərəflərin iradəsi, könüllü razılığı və barışıqmövqeyində olmasıdır.
Mediasiya haqqnda Azərbycan Qanunu işçilər üçün aşağıdakı problemlər yaradır:
60 manat əlavə Medisiya xərci, Mediasiya sənədlərini, Mediasiya təklifi, Mediasiya ərizəsi və digər sənədlərin tərtibi üçün hüquqşünas və ya Vəkilə əlavə ödəniş. Poct xərcləri, Gargüzarlıq xərcləri, Məhkəmə prosesinin ən azı1 ay uzanması. Əksər hallarda usə İşəgötürənlərin mediasiya prosesində iştirak etməməsi, praktika da bu faktı təsdiq edir. Mediasiyada heç bir razılığa gəlnməməsi, praktika da bunu təsdiq edir.
Medisiya iclasında iştirakala bağlı, Mediasiya arayışının alınması və sair əlavə vaxt itkisi və sair.
Mediasiya Arayışının formal olaraq
məhkəməyə təqdim edilməsindən başqa, hər hansı bir hüquqi nəticə daşımaması.
Azər Quliyev.
TEREF