Ardını oxu...
Azərbaycanda 2018-ci ilədək "işsizlik müavinəti" adı altında əmək müqaviləsinə xitam verilmiş şəxslərə müəyyən ödənişlər olunub. İndi bu ödənişin adında da, təyinat qaydalarında da dəyişiklik var.

Belə ki, 2018-ci ildən bəri işsizlik müavinətini işsizlikdən sığorta ödənişi anlayışı əvəz edib.

Bəs, bu nədir, kimlərə və hansı meyarlar əsasında verilir? - səkkiz suala cavabda oxuyun.

1. İşsizlikdən sığorta ödənişi nədir?
Dövlət Məşğulluq Agentliyinin mütəxəssisi Eldar Əliyev deyir ki, işsizlikdən sığorta hər hansı riskin sığortalanması deməkdir.

"İşləyən şəxsin əmək müqaviləsinə özündən asılı olmayan səbəblərə görə xitam verilirsə, yəni, şəxs işdən azad olunursa, indi ona işsizlikdən sığorta ödənişi təyin olunur", - o deyir.

Eldar Əliyev deyir ki, 2018-ci ildən tətbiq olunan "sığorta ödənişi sırf sığortaya əsaslanmış sistem"dir.

2. İşsizlikdən sığorta məbləği necə təyin olunur?
"İşsizlikdən sığorta haqqında" Qanuna əsasən, əgər şəxs əmək müqaviləsinə xitam verilənədək ardıcıl 12 ay sığorta stajına malik olubsa, itirdiyi orta aylıq əmək haqqının 50 faizi məbləğində işsizlikdən sığorta ala bilər.

Bunu misalla izah edək. Əgər şəxsin itirilmiş orta aylıq əmək haqqı 1000 manatdırsa və həmin şəxs işinə xitam verilənədək 12 ay ardıcıl işləyibsə, o zaman həmin şəxsə 500 manat məbləğində işsizlikdən sığorta ödənişi verilir.

Əgər şəxsin əmək müqaviləsinə xitam verildiyi günədək sığorta stajı 12 aydan azdırsa, o zaman həmin şəxsə minimum əməkhaqqı, yəni, 345 manat məbləğində işsizlikdən sığorta alır.

Mütəxəssis Eldar Əliyev deyir ki, şəxs işdən azad olunduqdan dərhal sonra istənilən vaxt ərzində işsizlikdən sığorta ödənişi almaq üçün müraciət edə bilər.

Burada yeganə şərt odur ki, sonuncu əmək müqaviləsi üzrə sığorta hadisəsi baş versin, yəni sığorta verilməsi üçün əsas yaransın.

Yəni, şəxs bir yerdə 12 aydan artıq işləyib. Sonra işdən ayrılıb. Daha sonra başqa bir işə qəbul olub, bir-iki ay sonra bu iş yerindən də çıxmalı olub. O zaman həmin şəxsə sığorta ödənişi son iş yerinə əsasən təyin olunacaq.

Bu halda, işçinin işini itirməsindən neçə müddət sonra işsizlikdən sığorta üçün müraciət etməsi əhəmiyyət kəsb etmir.
3. İşsizlikdən sığorta ödənişini kimlər ala bilər?
"İşsizlikdən sığorta haqqında" Qanun qəbul olunanda hüquqi şəxsin ləğvi və ya dövlət orqanının ləğvi ilə əlaqədar əmək müqaviləsinə xitam verilmiş şəxslər, eləcə də ştatların ixtisarı ilə bağlı əmək müqaviləsinə xitam verilmiş şəxslər bu hüquqa malik olublar.

2023-cü ilin dekabrında Azərbaycan Prezidenti tərəfindən təsdiqlənmiş və bu ilin yanvarın 1-dən qüvvəyə minmiş qanun layihəsiylə daha üç yeni maddə sığorta hadisəsi kimi nəzərə alınacaq.

Beləliklə,

Müəssisənin mülkiyyətçisinin dəyişməsinə görə işini itirmiş şəxslərin;
Həqiqi hərbi xidmətdən geri qayıtmış şəxsin işə bərpası ilə əlaqədar (onun yerində işləyən əməkdaş işini itirirsə), onun yerində çalışmış şəxslərin;
Məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qətnaməsi əsasında şəxslərin köhnə iş yerinə bərpası ilə əlaqədar iş yerini itirmiş şəxslərin işsizlikdən sığorta ödənişi almaq imkanı tanınır.
Bundan başqa, 2023-cü ildən müddətli əmək müqaviləsi üzrə işinə son verilmiş şəxslərə işsizlikdən sığorta ödənişinin verilməsi üçün tələb olunan vaxt da azaldılıb. Beləliklə, bu şəxslərdən tələb olunan iş stajı 6 ay azaldılaraq 24 aya endirilib.

4. İşsizlikdən sığorta neçə günə verilir?
Hazırda işdən özündən asılı olmayan səbəblərə görə azad olunan hər hansı şəxs müraciət etdiyi təqdirdə, ona növbəti ayın 1-dən işsizlik sığortası hesablanır.

2018-ci ilədək işsiz statusu almış şəxslər isə işsizlik müavinəti almaq üçün üç ay gözləməli idilər.
5. İşsizlikdən sığorta məbləği nə qədərdir?
Azərbaycanda işsizlikdən sığorta məbləği əməkhaqqına və iş təcrübəsinə görə dəyişir.

İşsizlikdən sığorta ödənişi üzrə minimum ödəniş ölkə üzrə qəbul olunmuş minimum əməkhaqqına bərabərdir: 345 manat.

Dövlət Məşğulluq Agentliyinin işsizlikdən sığorta şöbəsinin müdiri Eldar Əliyev deyir ki, "şəxs bu gün işləyirsə və ondan asılı olmayan səbəbdən işini itirirsə, bu halda Məşğulluq Agentliyi dövrəyə girir və şəxsə itirilmiş əməkhaqqının, yəni, şəxsin orta aylıq əmək haqqının 50 faizi məbləğində, yaxud da minimum sığorta ödənişi məbləğində təyinat aparılır".

6. Uşağı olan şəxslər üçün işsizlikdən sığorta ödənişinin məbləğində fərq varmı?
Uşağı olan şəxslərlə də bağlı vəziyyət dəyişib. İndi işsizlikdən sığorta ödənişi alanlar həmin ödənişə ailədəki hər uşağa görə 5 faiz olmaqla əlavə vəsait ala bilərlər.

Buradakı dəyişiklik ondan ibarətdir ki, işsizlikdən sığorta ödənişi verilərkən, uşaqların sayına qoyulan məhdudiyyət aradan qaldırılıb.

Bundan əvvəl işsizlikdən sığorta ödənişi almış şəxslərin hər uşağa görə 5 faiz də əlavə almaq hüququ olub.

Lakin şəxslər sığorta ödənişini ən çoxu dörd uşağa görə, (hər uşağa beş faiz olmaqla 20 faiz-red.) ala bilərdilər.

7. Şəxs işsizlikdən sığortanı neçə müddət ala bilər?
İlkin təyinat zamanı şəxs 6 ay işsizlikdən sığorta ödənişi ala bilər.

Eldar Əliyev vurğulayır ki, 6 aydan sonra şəxs hər hansı səbəbdən iş tapa, münasib işlə təmin oluna bilməyibsə, təkrar sığorta prizmasından yanaşılaraq, ona 3 ay müddətinə minimum sığorta məbləğində işsizlikdən sığorta təyin olunur.

"Ümumiyyətlə, bir nəfər 24 ay ərzində 9 aydan artıq sığorta ödənişi ala bilməz", - o vurğulayır.

Mütəxəssis deyir ki, şəxs yenidən sığorta ödənişi almaq istəyirsə, qanunla hər maddəyə görə, tələb olunan sığorta stajını yenidən doldurduqdan sonra müraciət edib, yenidən işsizlikdən sığorta ala bilər.

Yəni, bir şəxs işsizliyə görə ən çoxu 6+3 ay sığorta ödənişi ala bilər.

8. Hansı hallarda işini itirmiş şəxslər işsizlikdən sığorta ödənişi ala bilməz?
İşsizlikdən sığorta haqqında qanunda deyilir ki, şəxs qanuni olaraq, işini itirsə də işsiz kimi qeydiyyata alına bilinməlidir.

Bəs, bu, nə deməkdir?

Eldar Əliyev deyir ki, "işsiz şəxs işi və qazancı olmayan şəxs"dir.

"Əgər şəxs ixtisara düşübsə, sığorta ödənişi üçün müraciət edirsə, lakin sahibkar kimi fəaliyyət göstərirsə, yəni, adına VÖEN varsa, bu şəxs işsiz kimi qeydiyyata alına bilmir və bu şəxslərə sığorta ödənişi təyin olunmur".

Bu halda, VÖEN-i olan şəxslər yalnız onu dondurarsa, onlara işsizlikdən sığorta təyin etmək mümkündür.

Mütəxəssis deyir ki, adında torpaq payı olan şəxslərə də işsizlik sığortası təyin oluna bilmir, çünki onlar da işsiz kimi qeydə alına bilmirlər.
Aygül Mehman
BBC
Ardını oxu...
Əhalinin ərzağa çəkilən xərclərinin xüsusi çəkisi durmadan artır – bu həyəcanverici tendensiyanı cari ilin son iki ayının statistikası göstərir. İlin əvvəlindən ərzağa edilən xərclər, hətta ev təsərrüfatlarının ümumi büdcəsinin yarısını keçib.

Bu tendensiya adətən qeyri-ərzaq məhsullarını almaqdan imtina və qənaət etmək istəyi ilə izah olunur. Bir qayda olaraq, belə istehlakçı davranışı qiymət artımı şəraitində müşahidə olunur, lakin statistikaya görə, Azərbaycanda ilin əvvəlindən inflyasiya 1 faizdən bir qədər yuxarı olub, son bir ildə illik inflyasiya isə 8,8 faizi ötməyib.

Bununla belə, cari ilin yanvar-fevral aylarında əhalinin pul kisəsindəki ərzaq seqmenti ötən ilin əvvəlində azalsa da, xərclərin yarısını ötüb. Adambaşına düşən orta aylıq pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 420 manat təşkil edib ki, bu da ötən illə müqayisədə təxminən 60 manat çoxdur. Dövlət Statistika Komitəsindən (DSK) verilən məlumata görə, hesabat dövründə ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə adambaşına orta aylıq xərclər 232 manat, qeyri-ərzaq məhsulları üzrə isə 188 manat təşkil edib.

DSK-nın məlumatına görə, 2023-cü ilin yanvar-fevral ayları ilə müqayisədə pərakəndə əmtəə dövriyyəsi real ifadədə 3,5 faiz, o cümlədən ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 2,1 faiz, qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 5,2 faiz artıb. Ərzaq xərclərinin payı ərzaq məhsullarının alınması xərclərinin bütün kateqoriyalar, o cümlədən qeyri-ərzaq malları və xidmətləri üzrə xərclərə nisbəti kimi hesablanır. Hesabat dövründə pərakəndə ticarət şəbəkəsində müştərilər tərəfindən alınan mallara sərf olunan vəsaitin 50,1 faizini ərzaq məhsulları təşkil edib.

Eyni zamanda, əhalinin ümumi xərclərinin 5,1 faizi içkilər və tütün məmulatlarına, 15,3 faizi toxuculuq, geyim və ayaqqabılara, 5,3 faizi isə avtomobil benzini və dizel yanacağına sərf olunub. Xərclərin 4,7 faizi elektrik malları və mebel, 2,4 faizi əczaçılıq və tibb ləvazimatları, 1,3 faizi kompüter, telekommunikasiya avadanlıqları və çap məhsulları, 15,8 faizi isə digər qeyri-ərzaq mallarının alınmasına sərf olunub.

Statistik məlumatlardan da göründüyü kimi, son illər əhalinin ümumi xərclərinin strukturunda ərzaq xərcləri artıb. Cəmi üç il əvvəl, 2021-ci ildə istehlakçıların son istehlak mallarına xərclədiyi pulun yalnız 48,7 faizi qidaya aid idi. İqtisadçıların fikrincə, ərzaq qiymətlərinin artmasının kökündə inflyasiya dayanır. Mütəxəssislərin fikrincə, ərzaq istehlakı üçün vəsaitin bu cür qeyri-mütənasib bölgüsü Azərbaycan vətəndaşlarının ümumi həyat səviyyəsinə mənfi təsir göstərir, onların digər zəruri ehtiyaclara qənaət etmək imkanlarını məhdudlaşdırır.

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli deyir ki, ən yoxsul ailələr üçün ərzaq almaq böyük xərcdir və ərzaq qiymətləri onların ərzaq təhlükəsizliyinə birbaşa təsir edir: “2000-ci illərdə Azərbaycanda adambaşına düşən ÜDM-in əhəmiyyətli dərəcədə artmasına baxmayaraq, əhalinin istehlak strukturunda ciddi müsbət dəyişikliklər baş vermədi. Ev təsərrüfatlarının xərclərinin demək olar ki, yarısı ərzaqla bağlıdır. Eyni zamanda, bir ölkədə həyat səviyyəsi nə qədər yüksək olarsa, bu ölkənin əhalisinin ərzağa xərclədiyi resursların payı bir o qədər az olur”.

Diqqətlə araşdıranda məlum olur ki, Azərbaycan vətəndaşları qazandıqları hər 100 manatın 70 manatını istehlak mallarına xərcləyir. Bu xərclərin yarıdan çoxu, yəni 50 manatdan çoxu sırf ərzaq məhsullarının payına düşür.

Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, ərzaqların baha olması təkcə idxaldan asılılığın deyil, həm də yerli kənd təsərrüfatı məhsullarının bahalaşmasının nəticəsidir ki, bu da ilk növbədə fermerlərin bazarlara çıxışının məhdudluğu ilə əlaqələndirilir. Bu vəziyyət məhsulların əhəmiyyətli qiymət artımı ilə istehlakçılara çatmasına səbəb olur.
 
Ardını oxu...
Kasıb ailələrdən olan uşaqlar zəngin ailələrdən olan yaşıdları ilə müqayisədə yaddaş və konsentrasiya problemlərinə daha çox meyillidirlər.

ABŞ-dən olan nevroloqlar bu qənaətdədirlər.

Mütəxəssislərin tədqiqatı “Molecular Psychiatry” jurnalında dərc olunub.

Qeyd olunur ki, tədqiqatda 9-11 yaş arası 8 739 uşağın məlumatları araşdırılıb.

Tədqiqatçılar yetkinlik yaşına çatmayanların beyin fəaliyyətini təhlil etmək üçün funksional maqnit rezonans görüntüləmə məlumatlarından istifadə ediblər.

Tədqiqatçılar həmçinin emal sürəti, iş yaddaşı, ardıcıl yaddaş, diqqət və dil bacarıqları da daxil olmaqla bir sıra qabiliyyətləri qiymətləndirən koqnitiv testlərdən əldə edilən məlumatları təhlil ediblər.

Onlar müəyyən ediblər ki, yüksək gəlirli ailələrdən olan uşaqlar bu idrak testlərində orta hesabla aşağı gəlirli həmyaşıdlarına nisbətən daha yaxşıdırlar.

Mənbə: Nature.com
 
Ardını oxu...
2024-cü il mart ayının 1-i vəziyyətinə Dövlət Məşğulluq Agentliyinin yerli qurumlarında qeydiyyata alınmış işsiz şəxslərin sayı 216,6 min nəfər olmuş, onların 42,3 faizini (91,6 min nəfərini) qadınlar, 57,7%-ni (125 min nəfərini) kişilər təşkil etmişdir. İşsizlikdən sığorta ödənişinin orta aylıq məbləği 436 manat olmuşdur.

Bu, Dövlət Statistika Komitəsinin aylıq hesabatında bildirilib.

2024-cü il martın 1-i vəziyyətinə ilkin məlumatlara əsasən iqtisadi fəal əhalinin sayı 5 milyon 250,9 min nəfər olmuş, onlardan 4 milyon 964,1 min nəfərini məşğul əhali, 286,8 min nəfərini (5,5%-ni) işsiz əhali təşkil etmişdir.

Cari il fevralın 1-i vəziyyətinə muzdla çalışan işçilərin sayı 1 milyon 725,1 min nəfər, o cümlədən iqtisadiyyatın dövlət sektorunda 901,7 min nəfər, qeyri-dövlət sektorunda isə 823,4 min nəfər təşkil etmişdir.

İqtisadiyyatın neft-qaz sektorunda 31,4 min nəfər, qeyri neft-qaz sektorunda isə 1 milyon 693,7 min nəfər çalışmışdır.

Müəssisə və təşkilatlarda muzdla çalışan işçilərin 22,5 faizi məhsul istehsalı sahələrində, o cümlədən 7,3 faizi emal sənayesində, 6,3 faizi tikintidə, 3,3 faizi kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq sahələrində, 2,0 faizi su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi və emalı, 1,9 faizi mədənçıxarma sənayesində, 1,7 faizi elektrik enerjisi, qaz və buxar istehsalı, bölüşdürülməsi və təchizatı sahələrində məşğul olmuşdur.

Xidmət sahəsində işləyənlərin 19,2 faizi təhsil, 18,6 faizi ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri, 8,5 faizi əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsi, 6,5 faizi dövlət idarəetməsi və müdafiə; sosial təminat, 5,0 faizi inzibati və yardımçı xidmətlərin göstərilməsi, 4,2 faizi nəqliyyat və anbar təsərrüfatı, 3,7 faizi peşə, elmi və texniki fəaliyyət, 3,1 faizi istirahət, əyləncə və incəsənət, 2,5 faizi turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə, 2,2 faizi maliyyə və sığorta fəaliyyəti, 1,9 faizi informasiya və rabitə, 1,1 faizi daşınmaz əmlakla əlaqədar əməliyyatlar və 1,0 faizi digər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi sahələrində çalışmışlar.

Əslində işsizlərin real sayının daha çox olduğu ilə bağlı fikirlər var.

Maraqlıdır, işsizliklə bağlı açıqlanan rəqəmlər reallığı əks etdirir?

İqtisadçı Natiq Cəfərli "Cebhe.info"-ya açıqlamasında bildirib ki, rəqəmlər çox zaman reallığı əks etdirmir:

"Azərbaycanda rəsmi muzdla çalışanların əmək müqaviləsi ilə çalışanların sayı 1,7 milyondan bir az çoxdur. O zaman sual yaranır ki, o məşğul əhali hansı ki, rəsmi statistikada sayı 4,9 milyon qeyd olunur, onun 4,2 milyonu harada çalışır, necə çalışır?

Bununla bağlı hökumətin daha detallı açıqlama verməsinə ehtiyac var. Çünki hökumətin rəsmi statistikasında bir neçə sot torpağı olanları belə fermer kimi qeydə alırlar. Onların da sayı 1,5 milyona yaxındır. Yəni, onlar belə rəsmi statistikada işləyən sayılır. Bu doğrudurmu? Bu kimi detallar çoxdur. Hökumət məşğul olan əhalinin statistikasını açıqlamalıdır ki, rəqəmlər inandırıcı olsun".
 
Ardını oxu...
Azərbaycanda pensiyaçıların sayı azalır.

2023-cü ilin əvvəlində pensiyaçıların sayı 1 milyon 114 min 200, bu ilin müvafiq dövründə isə 1 milyon 96 min təşkil edib. Yəni bir il ərzində pensiyaçıların sayı 18 min 200 nəfər azalıb.

Bu tendensiya davam edərsə, ölkədə pensiya yaşı da azaldıla bilərmi?

Əmək və sosial siyasət komitəsinin üzvü Vüqar Bayramov bildirir ki, komitədə sosial sahədəki dəyişikliklər barədə mütəmadi müzakirələr aparılır və müvafiq təkliflər hazırlanır. Yəni Pensiya sahəsində islahatların dərinləşməsi gündəmdə olan məsələlərdəndir.

Millət vəkili deyir ki, xanımlarla kişilərin orta aylıq əməkhaqqı arasında fərq mövcuddur. Ona görə də, pensiya yaşının differensial olaraq müəyyənləşdirilməsi təklif edilir.

Vüqar Bayramov bu istiqamətdə maliyyə yükünün hesablanmasını və islahatların genişləndirilməsini məqsədəuyğun hesab edir.

Daha ətraflı “Xəzər Xəbər”in süjetində:

 
Ardını oxu...
Bir günlük dayə xidməti 30 manat, 40 manat, 50 manat....

Xezerxeber.az xəbər verir ki, son vaxtlar sosial şəbəkələrdə bu cür elanların sayı çoxalıb. Hətta bunun üçün elan səhifələrində məlumatlar paylaşılıb, xüsusi proqramlar belə hazırlanıb.

Psixoloqlarların sözlərinə görə, hər yaşdan uşağın gündəlik dayə xidmətindən yararlanması məsləhət görülmür.

Psixoterapevt Elmir Əkbər deyir ki, sözügedən xidmət üçün şəxslər tibbi müayinədən keçməli və işə qəbul üçün xüsusi tələblər olmalıdır.

Gündəlik dayələrin sağlamlıqları ilə yanaşı digər ailələrdən tövsiyə məktublarının və sosial şəbəkə hesablarının əl çatan olması da məsləhət görülür.

Ətraflı süjetdə:

 
Ardını oxu...
Ali Məhkəmədə ər və arvadın ümumi əmlakının bölünməsi ilə bağlı Plenum qərarı qəbul edilib.

Gununsesi.info-nun məlumatına görə, qərarda maraqlı məqamlardan biri nikahı pozulan cütlüyün evlilik müddətində lotereya və mərc oyunlarında qazandıqları gəlirlə bağldır.

Məsələn, əgər ər birgə yaşayış vaxtı hər hansı lotareya, mərc və ya intellektual oyunda gəlir əldə edibsə, artıq həmin gəlir də ailənin ümumi əmlakı hesab ediləcək. Qayda ondan ibarətdir ki, sözügedən oyunlarda iştirak üçün verilən vəsait ər-arvadın ümumi əmlakından xərclənir. Bununla da gələcəkdə boşanma işlərində tərəflər bu məsələni də müzakirəyə çıxara bilərlər.

Bundan əlavə, digər məsələ ər-arvadın birgə nikah dövründə ipoteka krediti ilə alınan əmlakı ilə bağlıdır. Qərara əsasən, sözügedən əmlak ümumi hesab edildiyi kimi bankdan götürülən kredit də ər-arvadın birgə öhdəliyi sayılır. Yəni nikah pozulsa belə, krediti hər iki tərəf ödəməlidir.
 
Ardını oxu...
Müqəddəs bayramlar içərisində Ramazan bayramı mühüm yer tutur. Bakıda yerləşən bir çox restoranlar iftar menyuları ilə qonaqlarını qarşılayırlar. Hər il olduğu kimi, bu il də Bakıda fəaliyyət göstərən bəzi restoranların təklif etdiyi iftar menyularının qiyməti, həqiqətən, olduqca bahadır. Müşahidələr göstərir ki, "Ramazan kampaniyası" adı altında müştəri cəlb etməyə çalışan bir çox restoranların qiymətləri həddindən artıq bahadır və müştərilərin haqlı narazılığına səbəb olur.

Referans.az yerli metbuata istinadən restoranların təqdim etdiyi kampaniyalara uyğun hazırda iftar menyularının qiymətini təqdim edir:

"Etçi Umut Baku" - bir nəfər üçün 95 AZN

"Günaydın" restoranı - bir nəfər üçün 90 AZN

"Fairmont Baku" - bir nəfər üçün 80 AZN

"360 Ruby Baku" - 2 nəfər üçün 80 AZN

"Mənzərə" restoranı - bir nəfər üçün 75 AZN

"Abşeron Marriot" - bir nəfər üçün 72 AZN

"Ocakbaşı" - restoranı bir nəfər üçün 70 AZN

"Prive Steak Gallery" - bir nəfər üçün 55-65-80 AZN (menyudan asılı olaraq)

"Teleqüllə" - restoranı, 1-ci mərtəbə iki nəfər 60 AZN

"Elvet Steak House" - bir nəfər üçün 40 AZN

"Hilton Cilantro" - restoranı 1 nəfər 39 AZN

Məlum olur ki, bir sıra restoranlar iftar menyularının qiymətini olduqca bahalaşdırıb. Qiymətlərin baha olmasının səbəbi ilə bağlı adı çəkilən restoranların bir neçəsi ilə əlaqə saxladıq. Bəzi restoranlar menyuların bazar qiymətlərinə uyğun olduğunu, bəziləri isə keçən ilə nisbətən ərzaq məhsullarının bahalaşdığı üçün menyularda da bahalaşma olduğunu qeyd etdi.

Məsələ ilə bağlı danışan Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov Referans.az-a bildirib ki, azad bazar iqtisaddiyatında hər şey tələb və təklif üzərinə reallaşır:

“Qiymət siyasətinə dövlət müdaxilə etmir və biznes qurumları qiymət qoymaqda sərbəstdirlər. Lakin biznes qurumlarının vəziyyətdən sui-istifadə etməsi düzgün deyil. Dövlət orqanları biznes qurumları üçün son dərəcə toxunulmaz bir şərait yaradıb, onlar da bu vəziyyətdən sui-istifadə edir. Bəzi insanların isə iftar süfrəsi açmaqla savab qazanmaq niyyətləri var. Yaxşı bir əməldir, lakin insanların bu istəyindən biznes qurumları yararlanır. Restoranlarda halal qidanın verilib-verilməməsi ümumiyyətlə ayrı bir məsələdir”.

Qurum rəsmisi deyir ki, kimsə süfrə açıb insanları toplayıb özünü tanıtdırmaqdansa, ad, soyadını gizli saxlamaqla kiməsə hər hansı bir yardım etməsi daha məqsədəuyğundur. Onun sözlərinə görə, bu gün savab qazanmaq istəyən insanlar özlərini tanıtmaq üçün iftar süfəri arxasında oturmaqdansa, yoxsul birinə əlt tutmaqları daha düzgündür.

Milli Məclisin deputatı Fazil Mustafa bildirir ki, restoranlar özəl sektor olduğu üçün onlar öz qiymətlərini özləri təyin edir:

“Restoranların özəl sektor olduğunu unutmamaq lazımdır. Əgər xoşlarına gəlmirsə, orada iftar açmasınlar. Yəni insanlar daha çox evlərində iftarı açmağa üstünlük versələr yaxşı olardı. Bu məsələdə əslində restoranların üzərinə getmək məntiqli görünmür. Çünki onlar qiyməti qoyurlar, istəyən getsin, istəməyən getməsin. Bu rəqabət mühitidir, insanlar baxsınlar ki, hansı sərfəlidir, hara daha uyğundur ora getsinlər”.

Deputat qeyd edir ki, bunların hamısı tələb-təklifdən asılıdır və bu kapitalizmin reallıqlarıdır.
 
Ardını oxu...
Bildiyimiz kimi, bir insanın öz sağlamlığını və həyat fəaliyyətini minimum səviyyədə davam etdirə bilməsi üçün minimum istehlak səbətinə daxil olan ərzaq, qeyri-ərzaq malları və xidmətlərdən istifadə etməsi lazımdır.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, ölkədə minimum istehlak səbətinin tərkibi Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə müəyyən edilib.
Minimum istehlak səbəti isə insanın sağlamlığının və həyat fəaliyyətinin minimum səviyyəsi üçün zəruri olan ərzaq, qeyri-ərzaq malları və xidmətlərin elmi normalar əsasında müəyyən edilmiş toplusudur.
Bəs görəsən minimum istehlak səbətini “doldura” bilmək üçün, yəni bir insanın öz sağlamlığını və həyat fəaliyyətini minimum səviyyədə davam etdirə bilməsi üçün nə qədər vəsait lazımdır?
Yeniavaz.com Nazirlər Kabinetinin açıqladığı aylıq normalar və Dövlət Statistika Komitısinin açıqladığı qiymətlər əsasında minimum istehlak səbətinin dəyərini hesablayıb. Hesablama göstərir ki, insanın öz sağlamlığını və həyat fəaliyyətini minimum səviyyədə davam etdirə bilməsi üçün ən azı 283 manat lazımdır.
Ardını oxu...
 
Ardını oxu...
Paytaxtımızda müvafiq strukturlar nəqliyyat sektoru, o cümlədən taksi fəaliyyəti ilə fəal məşğul olmağa başlayıb. Ötən yay bu xidmətin qiyməti artsa da, Bakıda taksilər ucuzluğuna görə hələ də populyardır. Onlar adətən ünvana tez çatırlar və siz kifayət qədər rahat şəraitdə səyahət edirsiniz.

Amma paytaxt sakinlərinin vaxtaşırı şikayət etdikləri çatışmazlıqlar da var. Təhlükəli sürücülük, kobudluq, sizi təyinat yerinə çatdırmaqdan imtina etmək, pulun qalığını qaytarmamaq və s. Bəzi müştərilər bu kimi problemlərlə üzləşirlər. Həm də ona görə ki, heç bir kriteriyaya cavab verməyənlər də taksi sürücüsü olurlar.

Bu vəziyyəti dəyişmək üçün indi “Avtomobil nəqliyyatı haqqında” qanuna əsasən, taksi sürücüləri avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişin daşımalarını tənzimləyən etik standartlar və qaydalar üzrə xüsusi təlim keçməlidirlər. Təlimi müvəffəqiyyətlə bitirənlərə sertifikatlar verilir və yalnız onlar sürücülük fəaliyyəti ilə məşğul ola bilərlər. Bundan başqa, taksi kimi istifadə olunan avtomobillərin xarici görünüşünə və texniki göstəricilərinə qoyulan tələblərlə bağlı layihələr hazırlanıb.

Lakin dəyişikliklər taksi sürücüləri üçün bununla da bitmədi. Ola bilsin ki, yaxın gələcəkdə onların sayı xeyli azalacaq. Belə olan halda taksi qiymətlərinin qalxacağını və işsizlərin sayının nəzərəçarpacaq dərəcədə artacağını güman etmək məntiqlidir.

Rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat nazirinin müavini Rəhman Hümmətov bu yaxınlarda taksilərin sayını 20 minə qədər azaltmağın planlaşdırıldığını açıqlayıb. Onun sözlərinə görə, ötən yaydan etibarən qanunvericiliyə edilən dəyişikliklərlə taksilərin sayı 67 mindən 60 minə düşüb. Rəsmi şəsx qeyd edib ki, bu, 40 min insanın işsiz qalacağı anlamına gəlmir və bizdə ictimai nəqliyyatda sürücü çatışmazlığı var, yükdaşımalarda da sürücülərə ehtiyac var.

Nəqliyyat sahəsi üzrə ekspert, “Sürücülərin Maarifləndirilməsinə Yardım” İctimai Birliyinin sədri Fazil Məmmədov mövzuya dair AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, paytaxt taksilərinin mövzusu çox mürəkkəbdir: “Konkret şəhərin imkanlarından asılı olaraq, onun üçün tələb olunan taksilərin sayı hesablanır. Bu, orta hesabla bir taksiyə 300-500 nəfərdir. Məsələn, 400 rəqəmini götürsək, onda dörd milyona yaxın əhalisi olan Bakıya 10 min taksi bəs edər. Paytaxtda taksilərin real sayı açıqlanan rəsmi rəqəmlərdən xeyli çoxdur. Bakıda 200 minə yaxın insan taksi sürücüsü işləyir və bunların çoxu iş yerinin olmaması səbəbindəndir. Buna görə də şəxsi avtomobili olan bir çoxları sürücülüklə məşğul olurlar, çünki bir şeylə yaşamaq lazımdır. Və sual olunur: daha taksi sürücüsü işləyə bilməyənlər nə etməlidir? Rəsmi statistikanı götürsək belə, 40 minə yaxın insan gəlirsiz qalacaq, onlardan cəmi 500-ə yaxını avtobus sürücüsü ola biləcək”.

Xatırladaq ki, rəsmi statistikaya görə, hazırda Bakıda 2000-ə yaxın avtobus işləyir. Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri Anar Rzayevin sözlərinə görə, Bakıya xətt üzrə hərəkət edən avtobusların sayı qrafikdə göstəriləndən xeyli azdır - 2200 deyil, 1700. O bildirib ki, avtobusların sayı artırılmalıdır: pik saatlarda onlara olan tələbatı ödəmək üçün 2500 avtobus lazımdır.

Yükdaşıma ilə məşğul olmaq təklifinə gəlincə, F.Məmmədovun dediyi kimi, çətin ki, hazırda orada kadr problemi olsun: “Bu bazar artıq formalaşıb və zəbt olunub, ona görə də çox az adam orada iş tapacaq. Mən tamamilə tərəfdarıyam ki, nəhayət, taksi sənayesində nizam-intizam yaradılsın və onların şəhərdə lazım olan qədər olması təmin edilsin. Amma sonra hazırda taksi sürücüsü işləyənləri başqa işlərdə işə götürmək lazımdır. İnkişaf etmiş ölkələrdə iş tapa bilməyənlər sosial müavinət alırlar. Bu, bizim üçün asan deyil”.

“Ancaq başa düşməliyik ki, əgər bir insanın mövcud gəlirini əlindən alsanız və əvəzində dəyərli bir şey təklif etməsəniz, yoxsulların sayı artacaq və cinayətlər də arta bilər. Ona görə də ilk növbədə iş yerləri yaratmalıyıq ki, insan bir iş sahəsindən digərinə nisbətən ağrısız keçə bilsin. Bu, problemin həlli olardı, lakin tez-tez qeyd etdiyim kimi, bütün məsələlər kompleks şəkildə həll edilməlidir, nəinki belə”, - deyə mütəxəssis vurğulayıb.

Taksi sahəsindəki digər yeniliklərə, xüsusən də etika kurslarına toxunan həmsöhbətimiz bunun zəruri və vacib olduğunu düşünür: “Taksi sürücüsü xidmət sektorunda işləyir və hər gün müxtəlif müştərilərlə, o cümlədən bu və ya digər səbəbdən onun üçün xoşagəlməz müştərilərlə qarşılaşır. Amma o, heç bir müştəriyə qarşı kobud davranmamalıdır və təbii ki, taksi sürücüsü belə işə peşəkarcasına uyğun olmalıdır. Həm də lazımdır ki, hər reysdən əvvəl taksi sürücüsü tibbi müayinədən keçsin, özü də bu təkcə “quş qoymaq” üçün deyil, real olmalıdır. Və təbii ki, avtomobil texniki cəhətdən sağlam və təmiz olmalıdır. Bütün bunlar qanunda göstərilib, lakin həyata keçirilməlidir”.

“Üstəlik, ölkədə taksilərin icbari sığortasını tətbiq etmək lazımdır. Əgər taksi sürücüsünün təqsiri üzündən yol-nəqliyyat hadisəsi baş verərsə və şəxs dünyasını dəyişərsə və ya əlil olarsa, belə taksi sürücüsünü işə götürən şirkət zərərçəkmişlərə və ya onların ailə üzvlərinə kompensasiya ödəməlidir. Bir şəxs bədbəxt hadisə nəticəsində əlillik alırsa, təminat ömürlük olmalıdır. Bunu taksi sürücüsünün özü ödəyə bilməyəcək. Əgər şirkətlər, o cümlədən aqreqatorlar bunun üçün pul ödəsələr, onlar hər yoldan keçəni işə götürməkdən və ya hər hansı bir şəxslə əməkdaşlıq etməkdənsə, kadrları daha diqqətlə seçəcəklər”, - deyə Məmmədov fikrini yekunlaşdırıb.
 

Dünyapress TV

Xəbər lenti