 |
|
|
Yanvarın 14-də ABŞ və Ermənistan arasında imzalanan strateji tərəfdaşlıq sazişi müzakirələrə səbəb olub. Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan və ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinkenin iştirak etdiyi bu tədbir, Vaşinqtonda baş tutub və Dövlət Departamentinin "YouTube" kanalında yayımlanıb.
Saziş, iki ölkə arasındakı ticarət, müdafiə, təhlükəsizlik və digər vacib sahələrdə əməkdaşlığın genişlənməsini nəzərdə tutur.
Mövzu ilə bağlı "Sherg.az"a danışan Türkiyənin Azərbaycandakı keçmiş hərbi attaşesi, ehtiyatda olan general-mayor Yücel Karauz bildirib ki, bu saziş, əslində, Azərbaycana qarşı yönəlmiş bir razılaşma kimi yox, Rusiyaya və İrana qarşı atılmış bir addım kimi qiymətləndirilməlidir:
"Ermənistan, bu razılaşmanı Azərbaycana qarşı balans yaradacaq, regiondakı nüfuzunu artıracaq kimi təqdim etməyə çalışsa da, əsl məqsəd Rusiyanın və İranın bölgədəki təsirini zəiflətməkdir. Beynəlxalq ictimaiyyət də bilir ki, Azərbaycanın mövqeyi beynəlxalq hüquq və ədalət prinsiplərinə əsaslanır. Kimlər arasında və hansı formada razılaşma olursa olsun, bu prinsiplərdən geri dönüş yoxdur. Bununla yanaşı, ABŞ-nin regiona daxil olması və Avropa İttifaqının missiyasının ardınca Cənubi Qafqazda möhkəmlənməsi gələcəkdə bölgədə daha böyük gərginliklərə səbəb ola bilər. Hesab edirəm ki, Birləşmiş Ştatların bölgəyə müdaxiləsinin müvəqqəti deyil, qalıcı olduğunu göstərən bu proses, Rusiyanın regional nüfuzunun azalmasına səbəb ola bilər. Ağ Ev, gömrük, miqrasiya və sərhəd məsələlərini istifadə edərək bölgədə öz təsirini artırmaq istəyir. Rusiya üçün Cənubi Qafqaz uzun illər boyu "arxa bağça" funksiyası daşıyıb və bu vəziyyəti qorumaq istəyir. ABŞ-nin bu bölgəyə qalıcı şəkildə daxil olması Moskvanın strateji mövqelərini zəiflədir və bunu ciddi şəkildə hiss edəcək. Açığı deyim ki, Birləşmiş Ştatların müdaxilə etdiyi bir ölkədə yenidən sülh və sabitlik görünməyib. Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskovun da dediyi kimi, imzalanan saziş regiondakı mövcud problemləri daha da artıra bilər".
General-mayor əlavə edib ki, bu kontekstdə, Azərbaycan və Türkiyənin "3+3" platforması təklifi daha sağlam və regional həll yollarını nəzərdə tuturdu:
"Haqqında danışdığım platforma, xarici müdaxilələrdən uzaq duraraq, region ölkələrinin öz maraqlarına uyğun sülh və sabitlik yaratmalarını təmin edə bilərdi. Lakin Ermənistan və İran bu təklifə müsbət yanaşmadılar. Əslində, Ermənistanın artıq Qərb ilə yaxınlaşması və ABŞ-nin bölgədəki təsirini artırması onu tədricən "ikinci Ukrayna"ya çevirmək riskini daşıyır. Tarix göstərir ki, bu cür siyasi kurslar əksər hallarda ölkələr üçün təhlükə yaradır. Odla oynayanlar, özlərini yandırarlar. Nəticə etibarilə, ABŞ və Avropa İttifaqının Cənubi Qafqazda fəallaşması, regionun gələcəyini qeyri-müəyyən vəziyyətə salmaqla yanaşı, daha böyük güc mübarizələrinin və qarşıdurmalarının başlanğıcı ola bilər".
Tramp Çinlə bağlı məsələdə Putini ABŞ-ın tərəfini tutmağa razı sala bilməyəcək.
Pekin Universitetinin Beynəlxalq və Strateji Araşdırmalar İnstitutunun təsisçisi Van Tszisı bildirib ki, ABŞ-ın yeni seçilmiş Prezidenti Donald Tramp Rusiya prezidentinin Çinlə münasibətlərindəki mövqeyinin dəyişməsi məsələsində rusiyalı həmkarı Vladimir Putinə təsir göstərə bilməyəcək.
Bu barədə Rusiya mediası yazır.
"Bəzi insanlar, o cümlədən ölkəmizdəki vətəndaşlar ABŞ-ın Çini cilovlamaq üçün Rusiyanı özünə tərəfinə çəkmək istədiyini düşünürlər. Tramp hakimiyyətə gəldikdən sonra Rusiya ilə münasibətləri əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bilərmi? Çinlə mübarizə aparmaq üçün Rusiyanı öz tərəfinə çəkə biləcəkmi? Düşünürəm ki, bu tamamilə mümkün deyil ", professor cavab verib.
Lakin Van Van Tszisı etiraf edib ki, Tramp Rusiya ilə münasibətlərdə bəzi dəyişikliklər edə bilər, xüsusən də ABŞ prezidenti Moskva ilə diplomatik kanallar qura bilər. Çinli professorun sözlərinə görə, yenə də ABŞ liderinin hərəkətlərinə baxmaq və onun yüksək səslə səsləndirdiyi bəyanatları nəzərə almamaq lazımdır.
Bu yaxınlarda bildirilib ki, amerikalı siyasətçinin andiçmə mərasimindən dərhal sonra Putin və Tramp arasında baş tuta biləcək görüşə hazırlıq tam sürətlə gedir.
Ağ Ev Türkiyənin sərhəd təhlükəsizliyi ilə bağlı haqlı narahatlıqlarını anlayır.
Bu sözləri Ağ Evin Milli Təhlükəsizlik Kommunikasiyalar üzrə müşaviri Con Kirbi deyib.
Con Kirbi Türkiyənin terror təşkilatı PKK/YPG ilə bağlı danışıqlar apardıqlarını bildirib.
Müşvir qeyd edib ki, ABŞ İŞİD-lə mübarizə kontekstində Suriyada baş verənləri diqqətlə izləyir:
“Orada kiçik hərbi varlığımız var və bu qüvvə yalnız İŞİD-ə qarşı mübarizə məqsədi ilə oradadır. ABŞ administrasiyası Suriyadakı vəziyyətin həssaslığını və bölgədə Türkiyə ilə əməkdaşlığın davam etdirilməsinin vacib olduğunu bilir".
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev yanvarın 15-də Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri üzrə Müşavirənin Baş katibi Kayrat Sarıbayı qəbul edib.
Musavat.com xəbər verir ki, Kayrat Sarıbay ölkəmizə Azərbaycanın Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri üzrə Müşavirəyə sədrliyi dövründə gəlməsindən məmnunluğunu bildirdi.
Azərbaycanın sədrlik prosesinin uğurla davam etdirildiyini deyən qonaq bütövlükdə Azərbaycanın çoxtərəfli diplomatiyada zəngin təcrübəsinin olduğunu qeyd etdi. Kayrat Sarıbay bu xüsusda ölkəmizin BMT Təhlükəsizlik Şurası, Qoşulmama Hərəkatı, BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyası və digər beynəlxalq təşkilatlarda uğurlu sədrliyini vurğuladı, Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri üzrə Müşavirəyə sədrliyin də bu müstəvidə aparıldığını dedi. O, Azərbaycan tərəfindən konseptual sənədin təqdim olunduğu və bu sənəddə təşkilatın gələcək inkişafı ilə bağlı, həmçinin ölkələr arasında əməkdaşlığın və etimadın gücləndirilməsi üçün geniş sahəni əhatə edən təkliflərin əksini tapdığını bildirdi.
Prezident İlham Əliyev də öz növbəsində Azərbaycanın təşkilata sədrliyinin uğurla davam etdirildiyini deyərək, üzv dövlətlər arasında əməkdaşlığın daha da möhkəmləndirilməsi, təşkilatın institusional inkişafı və təşkilat çərçivəsində müxtəlif sahələr üzrə əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətində səylərin bundan sonra da göstəriləcəyini qeyd etdi.
Bu xüsusda gənclər, media, nəqliyyat bağlantıları sahələrində və qarşılıqlı maraq doğuran digər sahələrdə əməkdaşlığın inkişafının önəmi vurğulandı. Dövlət başçısı Azərbaycan tərəfinin bu təşkilata sədrliyə çox məsuliyyətlə yanaşdığını bildirərək, ölkənin öz növbəsində bu formatın daha da möhkəmlənməsi işinə töhfəsini verəcəyinə əmin olduğunu dedi.
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın sədrliyi dövründə nəzərdə tutulan işlərin həyata keçirilməsində Azərbaycanla təşkilat arasında fəal birgə əməkdaşlığın aparılmasının zəruriliyini bildirdi. Dövlət başçısı bu təşkilatın Asiya regionunda etimadın gücləndirilməsi və ölkələrarası əməkdaşlığın inkişafı baxımından əhəmiyyətli təsisat olduğunu bir daha diqqətə çatdırdı.
Qonaq Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə COP29-un yüksək səviyyədə keçirildiyini, bu tədbirə hazırlıqla bağlı qısa müddət ərzində Azərbaycan tərəfindən böyük işlərin görüldüyünü və COP29 nəticəsində qlobal iqlim gündəliyi ilə əlaqədar çox vacib qərarların qəbul edildiyini vurğulayaraq, bu münasibətlə təbriklərini çatdırdı.
Dövlət başçısı da öz növbəsində COP29-a hazırlıqla bağlı vaxtın az olmasına baxmayaraq, lazımı tədbirlərin görüldüyünü dedi, həmçinin tədbirdə qlobal iqlim gündəliyi ilə bağlı çox əhəmiyyətli qərarların qəbul edildiyini vurğuladı, bu xüsusda yeni maliyyə hədəfi, karbon bazarı və digər məsələlər üzrə önəmli qərarların qəbuluna toxundu.
***
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev yanvarın 15-də Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri üzrə Müşavirənin Baş katibi Kayrat Sarıbayı qəbul edib.
Musavat.com xəbər verir ki, bu barədə Prezidentin Mətbuat Xidməti məlumat yayıb.
ABŞ-ın yeni seçilmiş prezidenti Donald Trampın müdafiə naziri vəzifəsinə namizədi Pit Heqset hesab edir ki, Rusiya, Çin, İran və Şimali Koreyanın hərəkətləri rəsmi Vaşinqtonun dünyada nüfuzunu zəiflətmək üçün birgə yanaşmadan xəbər verir.
Bakupost.az TASS-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə onun Senatın Silahlı Qüvvələr Komitəsinin üzvlərinin suallarına yazılı cavablarında deyilir.
"Çin, Rusiya, İran və Şimali Koreyanın Ukraynada və başqa yerlərdəki son hərəkətləri ABŞ və onun dünya üzrə müttəfiqlərinin təsirini zəiflətmək üçün onların razılaşdırılmış yanaşmasını nümayiş etdirir. Texnologiya transferləri və materialların satışı bu ölkələrə təhlükədən yayınmağa və ya onlara tətbiq edilən snksiyaların təsirinin azaldılmasına, potensialını artırmağa və hərbi əməliyyatların maliyyələşdirilməsi imkan verib", - Heqset hesab edir.
Onun fikrincə, bu aktorlardan birinin təhrik etdiyi hərbi münaqişə, -ABŞ-ı gücünün məhdud olduğunu qənaətinə gəlinəcəyi təqdirdə, -başqa bir aktorun təcavüzə başlaması üçün fürsət kimi istifadə edilə bilər:
"Strategiyanın əsas prinsipi odur ki, ABŞ-ındüşmənləri bölünmüş vəziyyətdə saxlanılmalıdır".
"Kişinyovun anti-Rusiya siyasəti" Moldovanın ya başqa dövlətin tərkibinə daxil olmasına, ya da mövcudluğunu dayandırmasına gətirib çıxaracaq".
Bakupost.az xəbər verir ki, bunu Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin müşaviri Nikolay Patruşev bəyan edib.
O, “Komsomolskaya Pravda”ya müsahibəsində bildirib ki, Moldovada baş verən enerji böhranının günahı ölkə hakimiyyətinin üzərinə düşür. Patruşev rəsmi Kişinyovu "özünü və xalqını aldatmağa" yox, "səhvlərini etiraf etməyə və vəziyyəti düzəltməyə" çağırıb:
"Mən istisna etmirəm ki, Kişinyovun aqressiv anti-Rusiya siyasəti Moldovanın ya başqa dövlətin bir hissəsinə çevrilməsinə, ya da ümumiyyətlə mövcudluğunu dayandırmasına gətirib çıxaracaq”.
Moldova Xarici İşlər Nazirliyi bu bəyanatı pisləyib:
"Bu cür bəyanatlar ölkəmizin daxili işlərinə qəbuledilməz müdaxilədir və regionda sabitliyi pozmağa yönəlib. Moldova Respublikası vətəndaşlarının iradəsinə uyğun olaraq demokratiya və Avropaya inteqrasiya yolu ilə ardıcıl gedən suveren dövlətdir".
Xatırladaq ki, Moldovanın xarici işlər naziri Mixay Popşoiy bir gün əvvəl bildirmişdi ki, o, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Mariya Zaxarovanın ölkəsi ilə bağlı bəyanatlarını artıq şərh etmir, çünki bunlar diplomatiyaya aid məsələlər deyil.
Slovakiyanın Qərbyönlü müxalifət partiyaları baş nazir Robert Fitso hökumətinə qarşı etimadsızlıq səsverməsi təşəbbüsü irəli sürməyə hazırlaşır.
Yenicag.az xəbər verir ki, TASR agentliyinin məlumatına görə, bu addım yaxın günlərdə həyata keçiriləcək.
Etimadsızlıq təşəbbüsündə Proqressiv Slovakiya, Azadlıq və Həmrəylik, Xristian Demokratlar, Slovakiya, Xalq Naminə və Xristian Birlik partiyalarının deputatları iştirak edəcəklər. Onlar Fitso hökumətini üzərinə düşən vəzifələri yerinə yetirməməkdə və ölkənin siyasi kursunu təhlükə altına atmaqda ittiham edirlər.
Proqressiv Slovakiyanın lideri isə bildirib ki, Baş nazir, demək olar ki, Slovakiyanı tərk edib:
“Ölkədəki problemləri həll etmək əvəzinə, o, dünyanı gəzərək diktatorlarla görüşlər keçirir və dəbdəbəli həyat tərzi sürür. Qonşularımızı və tərəfdaşlarımızı təhqir edir. Slovakiyanın şərqə doğru yönəlməsinə imkan verməyəcəyik”.
Müxalifət həmçinin Fitsonun yalnız Moskvaya qalmaqallı səfəri və Vladimir Putinlə görüşünü deyil, onun 14 illik idarəçilik dövründə yol verdiyi problemləri də əsas səbəb kimi göstərir.
Bundan başqa, müxalifət koalisiya partiyalarını Slovakiyanın xarici siyasət kursunu təsdiqləmək üçün parlamentin növbədənkənar iclasına qatılmamaqla ölkəni maraqsız buraxmaqda tənqid edib. Koalisiya üzvlərinin iştirakı olmadığından müxalifətin iclası açmaq üçün kifayət qədər səsi çatmayıb.
Qeyd edək ki, ötən həftə Slovakiyanın müxtəlif şəhərlərində baş nazir Robert Fitsonun Rusiyayönlü siyasətinə qarşı genişmiqyaslı etiraz aksiyaları keçirilib. Aksiyaçılar hökumətin Qərbyönlü siyasətdən uzaqlaşmasını kəskin tənqid ediblər.
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin paytaxtında yanvarın 14-də Əbu-Dabi Dayanıqlılıq Həftəsinin rəsmi açılışı və Zayed Dayanıqlılıq Mükafatının təqdimat mərasimi keçirilib.
Musavat.com xəbər verir ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tədbirdə iştirak edib.
Tədbirdə çıxış edən Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin sənaye və qabaqcıl texnologiyalar naziri Sultan Əhməd Əl-Cabir ölkəsinin dayanıqlılıq sahəsində həyata keçirdiyi siyasət və layihələr barədə məlumat verib, Əbu-Dabi Dayanıqlılıq Həftəsinin mühüm beynəlxalq platforma kimi rolunun artdığını qeyd edib.
Sonra Zayed Dayanıqlılıq Mükafatının təqdimat mərasimi olub.
Daha sonra Zayed Dayanıqlılıq Mükafatının qalibləri ilə xatirə fotosu çəkdirilib.
***
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin paytaxtında Əbu-Dabi Dayanıqlılıq Həftəsinin rəsmi açılışı və Zayed Dayanıqlılıq Mükafatının təqdimat mərasimi keçirilib.
***
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin paytaxtında Əbu-Dabi Dayanıqlılıq Həftəsinin rəsmi açılış mərasimi keçirilir.
Musavat.com xəbər verir ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tədbirdə iştirak edir.
Bakı Qafqaz masasını təkbaşına idarə edir: ABŞ və Qərb də, Rusiya da Azərbaycandan icazə ala bilmir
Azərbaycan ABŞ, Avropa Birliyi və Fransanın Qafqaz sülh masasına təkrar müdaxiləsini qətiyyən istəmir, ona görə də, bu barədə təklifləri dərhal bloklayır... Eyni zamanda, rəsmi Bakı Rusiyanın vasitəçilik cəhdlərini də dəstəkləmir, əksinə, Kremlin bu prosesdən mümkün qədər uzaq tutulmasına çalışır...
TEREF "Yeni Müsavat"a istinadən xəbər verir ki, Cənubi Qafqaza yönəlik kobud müdaxilə cəhdlərinin artmaqda olduğu müşahidə edilir. Belə ki, bu regionda geopolitik maraqları olan kənar siyasi iradə mərkəzləri Cənubi Qafqazın gələcək inkişaf perspektivlərindən pay qoparmağa can atırlar. Ona görə də, nəyin bahasına olursa-olsun, Cənubi Qafqaza yerləşmək üçün “keçid pəncərəsi” axtarırlar. Və bu baxımdan, regional sabitliyin pozulmasına yönəlik məkrli oyunlar da əslində, qətiyyən gözlənilməz deyil.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, II Qarabağ savaşından sonra Cənubi Qafqazda tamamilə yeni situasiya yaranıb. Hər halda, Azərbaycan ordusunun Ermənistan üzərindəki tarixi hərbi zəfəri bu regionda geopolitik şərtləri ciddi şəkildə dəyişdirib. İndi Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü tam şəkildə bərpa edib. Ona görə də, bu regionda Qərbin “erməni layihəsi” daha aktual deyil. Üstəlik, ABŞ və Qərbin Cənubi Qafqaza əsas müdaxilə mexanizmi olan ATƏT-in Minsk Qrupu da artıq fəaliyyətini de-fakto dayandırıb. Və bu, Cənubi Qafqaza can atan Qərb siyasi dairələri yeni regional müdaxilə mexanizmləri axtarmaq məcburiyyətində qalıblar.
Məsələ ondadır ki, rəsmi Bakı ATƏT-in Minsk Qrupunun ləğv olunması ilə bağlı bu quruma artıq çoxdan müraciət edib. Ermənistan isə hələ də artıq de-fakto mövcud olmayan bu siyasi manipulyasiya mexanizminin bərpasına ümid bəsləyir. Halbuki, rəsmi Bakı yekun sülh sazişinin imzalanmasından öncə Ermənistanın da Minsk Qrupunun ləğv olunması ilə bağlı ATƏT-ə müraciət göndərməsini tələb edir. Son vaxtlar Azərbaycanın sərt təzyiqləri qarşısında duruş gətirməkdə çətinlik çəkən rəsmi İrəvan bu məsələ ilə bağlı mövcud imkanları araşdırmağa başladığını vurğulayıb. Və bu, o deməkdir ki, Ermənistan da əvvəl-axır Minsk Qrupunun de-yure ləğvi üçün ATƏT-ə müraciət etmək məcburiyyətində qalacaq.
Deməli, ABŞ və Qərb üçün indi Cənubi Qafqazda geopolitik yerləşmə mexanizmi olaraq, tamamilə fərqli faktorların dövriyyəyə çıxarılması qaçılmaz olacaq. Halbuki, Qərbdə hələlik bu problemin optimal həlli yollarını tapmaqda çətinlik çəkirlər. Çünki Ermənistanın “geopolitik müstəmləkə”yə çevilməsi ABŞ və Qərbə Cənubi Qafqazda genişmiqyaslı manevr imkanları açmır. Və bu səbəbdən də, daha effektiv manevr faktorlarına ehtiyac duyulur.
Maraqlıdr ki, ABŞ və Qərb hazırda yenə də köhnəlmiş metodlarla hədəfə can atma cəhdləri göstərməklə, diqqəti çəkir. Belə ki, Qərbin Cənubi Qafqazda geopolitik istinad nöqtələri tapmaq üçün reallaşdırmağa çalışdığı plan çox sadədir. Yəni, növbəti dəfə bu regionda genişmiqyaslı savaş törətməyə cəhd göstərirlər. Buna nail olacaqları təqdirdəsə, sülh danışıqları üçün mütləq beynəlxalq vasitəçilik mexanizmini yaratmağa üstünlük verəcəklər. Və bununla da, Cənubi Qafqaz ölkələrinə həm təzyiq, həm də təsir imkanları qazanmış olacaqlar.
Ancaq hələlik bu məkrli planlar boşa çıxmaqdadır. Çünki Ermənistan Qərb tərəfindən nə qədər sürətlə silahlandırılsa da, Azərbaycanla növbəti hərbi qarşıdurmaya tab gətirmək şansından çox-çox uzaqdır. Bunu həm Ermənistanda, həm də Qərbdə tam dəqiqliyi ilə anlayırlar. Ona görə də, Qərbin təlqinlərinə baxmayaraq, Ermənistan Azərbaycanla yeni genişmiqyaslı silahlı toqquşmalara cəsarət etmir. Və savaş hazırlığı çərçivəsində ara-sıra atəşkəsi pozsa da, mümkün qədər özünün sığortalamağa da çalışır.
Təbii ki, belə situasiyada ABŞ və Qərbin Cənubi Qafqazda yeni savaş törədib, regional prosesləri nəzarət altına salmaq planları hələlik ləngimiş olur. Halbuki, Qərb siyasi dairələri üçün bu region uğrunda mübarizədə uduşlu mövqelər qazanmaq baxımından, sürətli nəticələr olduqca vacibdir. Ona görə də, Azərbaycan və Ermənistan arasında hələ də davam edən sülh danışıqlarına müdaxilə etmək cəhdlərindən başqa çıxış yolu qalmamış kimi görünür. Və son vaxtlar Qərb siyasi dairələrinin Qafqaz sülh masasına kobud müdaxilə cəhdlərinin intensivləşməsi sə əslində, gözlənilməz deyil.
Məsələ ondadır ki, bir müddət öncə ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken ATƏT-in Malta sammitində Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqlarına müdaxilə cəhdi göstərmişdi. Belə ki, ABŞ-ın dövlət katibi Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri arasında görüşün keçirilməsi üçün “məcburi vasitəçiliyə” çalışmışdı. Ancaq rəsmi Bakı qətiyyətlə həmin görüşdən imtina etməklə, ABŞ dövlət katibinin planını pozmuşdu. Və rəsmi Bakının ABŞ-ın Qafqaz masasına belə kobud müdaxilə cəhdini cəsarətlə bloklaması Ağ Evdə dərin məyusluq doğurmuşdu.
Ancaq ABŞ və Qərb geri çəkilmək niyyətindən də çox-çox uzaqdır. Belə ki, ABŞ Dövlət Deportamentindən verilən son açıqlamada Ağ Evin Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh danışıqlarına vasitəçilik etməyə hazır olduğu vurğulanır. Eyni zamanda, Avropa Birliyi də növbəti dəfə analoji məzmunlu istəyini gündəmə gətirib. Və buna qaralel olaraq, Cənubi Qafqazdakı mövqelərini qorumağa çalışan Rusiya da öz vasitəçilik xidmətini təklif edib.
Göründüyü kimi, həm ABŞ və Qərb, həm də Rusiya böyük israrla Qafqaz masasına can atır və vasitəçiliyə hazır olduğunu vurğulayır. Halbuki, onların vasitəçiliyə hazır olması hazırda elə bir ciddi əhəmiyyət daşımır. Çünki həm ABŞ və Qərbin, həm də Rusiyanın vasitəçiliyi üçün ilk növbədə onların belə bir missiyanı öz üzərlərinə götürmələrinə ehtiyac da olmalıdır. Və hazırda bunu təsdiqləyə biləcək hər hansı geopolitik əlamət isə qətiyyən müşahidə olunmur.
Əksinə, rəsmi Bakı ABŞ, Avropa Birliyi və Fransanın Qafqaz sülh masasına müdaxiləsini qətiyyən istəmir. Eyni zamanda, Azərbaycan Rusiyanın vasitəçilik təklifini dəstəkləmək niyyətindən də çox-çox uzaqdır. Çünki keçmiş bağlı 30 illik təcrübə mövcuddur. Yəni, ABŞ, Avropa Birliyini təmsil edən Fransa və Rusiya ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrləri kimi ermənipərəst mövqedən vasitəçilik ediblər, müxtəlif siyasi manipulyasiyalarla problemin həllini əngəlləyərək, uzadıblar. Üstəlik, elə indi də ABŞ, Avropa Birliyi və Rusiya daha çox ermənipərəst narrativlərə bağlı mövqe tutur. Və bu baxımdan, onlardan ədalətli vasitəçilik gösləmək sadəlövhlük olardı.
Ona görə də, rəsmi Bakı Azərbaycanın maraqları baxımından, yeganə doğru və effektiv variant üzrə hərəkət etməyə üstünlük verir. Belə ki, Azərbaycan və Ermənistan arasındakı sülh danışıqlarında ikitərəfli birbaşa təmaslar formatında israr edilir. Bununla “geopolitik setynota” salınmış ermənipərəst vasitəçilərin Qafqaz sülh masasına müdaxilə imkanları bloklanır. Bu baxımdan, yekun sülh sazişinin mətninin artıq böyük ölçüdə razılaşdırılmış olması da rəsmi Bakının ikitərəfli birbaşa təmaslar formatının tamamilə effektiv olduğunu təsdiqləyir. Və bu, o deməkdir ki, Qafqaz masasının uğuru məhz kənar “vasitəçilər”in müdaxilə imkanlarının bloklanmasından birbaşa asılıdır.
HƏMAS-ın 33 girovu azad edəcəyi gözlənilir. Bu, Qətərin paytaxtı Dohada keçirilən danışıqlar çərçivəsində əldə edilən atəşkəs sazişinin ilk mərhələsində baş verəcək.
Musavat.com CNN-in verdiyi məlumata istinad edərək yazır ki, tərəflər arasında yekun razılaşma üzərində işlər davam edir.
İsrail rəsmiləri girovların çoxunun sağ olduğunu hesab edir. Lakin azad olunanlar arasında ölü girovların cəsədlərinin də olacağı gözlənilir. Atəşkəsin ilkin mərhələsi 42 gün davam edəcək və 16-cı gündən sonra sazişin ikinci mərhələsinə dair yeni danışıqlar başlayacaq. Bu mərhələ münaqişəyə son qoymağı hədəfləyir.
Sazişin şərtləri
Atəşkəs razılaşmasına əsasən:
• İsrail Misir-Qəzza sərhədi boyunca yerləşən Filadelfiya dəhlizində hərbi mövcudluğunu qoruyacaq.
• İsrail Qəzzada təhlükəsizlik zonası yaradacaq, lakin bu zonanın dəqiq genişliyi açıqlanmayıb.
• Qəzzanın şimalında yaşayan sakinlərə öz evlərinə qayıtmağa icazə veriləcək, lakin əlavə “təhlükəsizlik tədbirləri” tətbiq olunacaq.
14 yanvar tarixində Dohada vasitəçi diplomatlar tərəfindən son danışıqların aparılacağı gözlənilir. Həmin gün İsrail Baş Naziri Benyamin Netanyahu girov ailələrinin nümayəndələri ilə görüş keçirəcək.
İsrail və HƏMAS arasında mövcud vəziyyət
İsrail hökumətinin məlumatına görə, hazırda HƏMAS və onun müttəfiqləri 94 girovu saxlayır. Girovlardan ən azı 34-nün öldüyü ehtimal edilir. İsrail rəsmiləri, əldə ediləcək razılaşmanı dərhal həyata keçirməyə hazır olduqlarını bildirib.
Bu saziş regionda uzun müddətdir davam edən gərginliyin azalması üçün mühüm bir addım hesab edilir. Bununla belə, tərəflər arasında davam edən qarşıdurmaların gələcək taleyi sazişin tətbiqindən asılı olacaq.
Musavat.com