Rusiyanın Krasnodar vilayətinin Yoysk şəhərində hərbi təyyarə yaşayış binasına çırpılıb.

“Qafqazinfo” xəbər verir ki, “Su-34” təyyarəsi Yoysk şəhərinin Kommunist küçəsində yaşayış binasına dəydikdən sonra yanğın baş verib. Yanğın 9 mərtəbəli binaya keçib. İlkin məlumata görə, yanğın binanın 15 mənzilini bürüyüb. Pilotun katapult edərək xilas olduğu bildirilir.

Həlak olan və yaralananlar barədə hələlik məlumat yoxdur.

Bakıda terror cəhdi, azərbaycanlı ekstrasensin inanılmaz xilas əməliyyatı-Moskvadan gələn xüsusi təyinatlı qrup bakılı ekstrasensin köməyinə niyə möhtac qalmışdı?

1980-ci illərin ortalarından SSRİ-də yenidənqurma və aşkarlıq siyasəti yürüdüldü. Əvvəllər qadağan olunan bir çox şeylərə indi icazə verilirdi. Hələ qüvvədə olan bəzi qadağalar və məhdudiyyətlərdən biri də xarici səfərlərə qoyulan məhdudiyyət idi.

SSRİ-də sovet hökumətinin ilk illərindən “çıxış vizası” tətbiq olunurdu – ölkədən çıxmaq üçün icazə almaq lazım idi. Buna nail olmaq isə asan məsələ deyildi. Müxtəlif orqanlar razılıq verməli idilər, onlar da verdikləri razılığa görə məsuliyyət daşıyırdılar. Əgər xaricə getməsinə razılıq verdikləri adam “lənətə gəlmiş kapitalizmdə” qalardısa, bunun cəzası ağır ola bilərdi. Aydındır ki, kimsə risk edib başını ağrıtmaq istəmirdi, ən etibarlısı razılıq verməmək idi.

1967-ci ildə Stalinin qızı Svetlana Alliluyeva vətəndaş nikahında yaşadığı Braceş Sinqhi dəfn etmək üçün Hindistana getdi və buradakı ABŞ səfirliyindən sığınacaq istədi. Hadisə SSRİ üçün böyük qalmaqal idi. 30 il ölkəyə rəhbərlik etmiş adamın qızı burada yaşamaq istəmirdi, üstəlik də hər hansı başqa ölkəyə deyil, əsas düşmənə sığınmışdı. Sovet rəhbəri Leonid Brejnev KQB sədri Vladimir Semiçastnını vəzifədən azad edib, yerinə daha çox etibar etdiyi Yuri Andropovu təyin etmək üçün bu hadisədən yararlandı.

Yenidənqurma illərində xaricə çıxış azadlığı başqa azadlıqlarla müqayisədə daha ləng inkişaf edirdi. Amma burada da müəyyən irəliləyişlər vardı. Məsələn, 1988-ci ildən etibarən idmançılara xarici klublarda oynamaq hüququ verildi. Sənət adamlarının, bəzi başqa ixtisas sahiblərinin xaricdə işləməsi halları artdı. SSRİ dağılmasaydı belə, bir gün çıxış vizası məhdudiyyətinin tam aradan qalxacağını anlamaq çətin deyildi (1991-ci ilin mayında ləğv olundu).

Buna baxmayaraq, SSRİ-nin son illərində təyyarə qaçırmaq cəhdləri yenə də davam edir. Məsələn, 1988-ci ildə Oveçkinlər ailəsinin üzvlərindən ibarət “Yeddi Simeon” caz qrupu təyyarəyə odlu silahlar keçirərək, qaçırmağa cəhd göstərdilər. Cəhd ailənin 11 üzvündən beşinin (və başqa 4 nəfərin) həlak olması ilə nəticələndi. Halbuki bir neçə ildən sonra onlar tamamilə sərbəst şəkildə ölkəni tərk edə bilərdilər.

Bu məqaləmizin mövzusu isə 1989-cu ildə Bakı hava limanında baş verən, amma xoşbəxtlikdən ölümsüz, qansız yekunlaşan cəhd haqqındadır. Müəyyən cəhətlərinə görə bu hadisənin bənzəri yoxdur.

***

1989-cu il martın 30-da axşam saatlarında Binə hava limanına Voronej-Həştərxan-Bakı reysi ilə uçan Tu-134 təyyarəsi eniş etdi. Bu zaman sərnişinlərdən biri (sonralar onun Stanislav Skok adlı birisi olduğu müəyyən edildi. Skok işlədiyi idarənin vəsaitini mənimsəməkdə şübhəli bilinirdi) təyyarəni ələ keçirməyə cəhd etdi.

O bildirirdi ki, təyyarənin baqaj hissəsində olan çantasında partlayıcı maddə var və əgər o, saatına yerləşdirilmiş düymədən əlini 5-6 saniyə çəkərsə, partlayış baş verəcək. Bundan əlavə, sərnişinlər arasında iki yoldaşının olduğunu deyirdi. O, səhər saat 8-ə qədər 500 min dollar, 500 min alman markası və Pakistana uçuş tələb edirdi.

Hadisə barədə Azərbaycan KQB-nin sədri İvan Qorelovskiyə məlumat verildi. Bir neçə saatdan sonra Moskvadan ittifaq KQB-nin nəzdindəki xüsusi təyinatlı “Alfa” qrupu gəldi. Qrupa Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Viktor Karpuxin rəhbərlik edirdi.

SSRİ-nin son illərində terror hadisələrini əvvəllər olduğu kimi gizlətmək mümkün deyildi. Müəyyən həddə aşkarlıq və mətbuat azadlığı vardı. Buna görə də əməliyyatın qüsursuz keçməsinə böyük önəm verilirdi. Bir il öncə Oveçkin ailəsi ilə bağlı hadisə zamanı məhz fərasətsiz antiterror əməliyyatı üzündən 9 nəfər həlak olmuş, təyyarə isə tamamilə yanmışdı (əməliyyatı “Alfa” deyil, adi milis qüvvələri həyata keçirmişdi).

Uğurlu antiterror əməliyyatının əsas şərtlərindən biri üzləşdiyin problem haqqında maksimum informasiyaya malik olmaqdır, xüsusən də terrorçuların sayı, malik olduqları silah barədə. İndi Binə hava limanına yığışan qüvvələr təyyarədə Skokun həqiqətən bombasının və ortaqlarının olub-olmamasını müəyyənləşdirmək istəyirdilər.

Terrorçunun xəbəri olmadan təyyarənin bütün baqajı boşaldıldı və minaaxtaranlar tərəfindən yoxlanıldı. Heç bir çantada partlayıcı tapılmadı. Təyyarənin salonuna xüsusi dinləmə qurğuları da yerləşdirildi. Əldə olunan məlumata görə, terrorçu tez-tez ağzını pencəyinə tərəf tutur, ratsiya ilə danışırmış kimi sözlər deyir, kiməsə göstərişlər verirdi. Amma həmin iki nəfəri müəyyənləşdirmək cəhdləri fayda vermədi.

Baqajda bombanın tapılmaması yaxşı xəbər olsa da, onun başqa yerdə, eləcə də, Skokun çiynindən asılan çantada olmasını istisna etmirdi. Terrorçu özü isə saatındakı düymə barədə dediyini təsdiq edirmiş kimi əlini saatından çəkmirdi. Hər hansı xoşagəlməz təsadüfi istisna etmək lazım idi.

Bu zaman kiminsə ağlına Bakıda yaşayan məşhur ekstrasens Tofiq Dadaşovu əməliyyata cəlb etmək gəldi. Bu zaman onun qarşısına iki məqsəd qoyuldu: belə vəziyyətlərdə ənənəvi taktika olan vaxtı uzatmaq və terrorçunun bombasının, həm də cinayət ortaqlarının olub-olmamasını müəyyənləşdirmək.

Təxminən 07:30-da hava limanına gətirilən Dadaşova müəyyən təlimatlar verildi. O, terrorçuya bildirməli idi ki, Azərbaycanda bu qədər xarici valyuta yoxdur, Moskvadan gətirirlər. Bunun üçün isə saat 11-ə kimi gözləmək lazımdır. Söhbət zamanı ekstrasens həm də özünün xüsusi bacarıqlarından istifadə edərək, bomba və ortaq məsələsini aydınlaşdırmalı idi.

Ələ keçirilən Tu-134 təhlükəsizlik məqsədilə hava limanının uzaq küncündə saxlanılırdı. Tofiq Dadaşovu təyyarənin yanın KQB podpolkovniki Aleksandr Kuryanov xidməti maşınında apardı. Trapa yaxınlaşan Dadaşov elə aşağıdan Skokla danışmağa başlayır (terrorçu onun yuxarı qalxmasının əleyhinə idi).

Özünü Azərbaycan XİN əməkdaşı kimi qələmə verən ekstrasens pullarla bağlı ona deyilən sözləri təkrar edir. Terrorçu gözləməyə razılıq verir. Təxminən iki dəqiqə çəkən ünsiyyətdən sonra Dadaşov Kuryanovun yanına qayıdır və deyir: “Onun nə bombası var, nə də yoldaşı. Get, həbs elə. Buna görə orden alarsan”. Təklif cəlbedici olsa da, antiterror əməliyyatı zamanı belə özfəaliyyət yolverilməzdir. Kuryanov Dadaşovla birlikdə əməliyyata rəhbərlik edən qərargaha qayıdırlar.

Burada ekstrasens gəldiyi nəticəni bölüşür. Alfa komandiri Karpuxin yenə də partlayış ehtimalını minimallaşdırmaq istəyir. Bu zaman Dadaşov təklif edir ki, təyyarədə adi sərnişin kimi oturan iki KQB əməkdaşı Skokla söhbətə başlasınlar və Ermənistanda baş verən zəlzələ üzündən SSRİ-nin maliyyəyə ehtiyacı olduğunu desinlər. Onun fikrincə, bu sözlər terrorçunu xəcalət çəkməyə sövq edəcək və o, siqaret yandıracaq. Bu zaman qollarından tutaraq təyyarədən çölə itələmək lazımdır. Əgər bomba çiynindəki çantadadırsa, partlayış çöldə baş verəcək.

Təklif qəbul olunur və radioəlaqə vasitəsilə heyətə ötürülür, heyət üzvləri də KQB əməkdaşlarına çatdırırlar. Hər şey Tofiq Dadaşovun dediyi kimi olur. SSRİ-də çox az adamda alışqan vardı, əksəriyyət kibritdən istifadə edirdi. Onu yandırmaq üçün isə hər iki əldən istifadə etmək lazım gəlirdi. Skok da siqaretini yandırmaq istəyəndə KQB əməkdaşları tərəfində qolları burulur və təyyarədən çölə itələnir. Heç bir partlayış baş vermir.

Hazır vəziyyətdə duran Alfa döyüşçüləri isə terrorçunun mümkün yoldaşlarını zərərsizləşdirmək üçün arxadan salona daxil olurlar. Amma məlum olur ki, heç bir yoldaş yoxdur və kimsə qanuna zidd əməl törətməyə hazırlaşmır. Bununla da əməliyyat bir güllə belə atılmadan başa çatır.

Terrorçunu zərərsizləşdirən KQB əməkdaşları “Qırmızı Ulduz” ordeni ilə, Tofiq Dadaşov da daxil olmaqla digərləri Fəxri fərmanla mükafatlandırılırlar. Stanislav Skok 8 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilir. Amma cəmi bir il sonra həbs düşərgəsinin içində metal tullantıları yüklənmiş qatara minərək qaça bilir. Beş il saxta sənədlərlə yaşayır, 1994-cü ildə isə yenidən tutularaq, 9 il həbs cəzası alır.
Yadigar Sadıqlı

“Qarabağ”ın UEFA Avropa Liqasının qrup mərhələsindəki rəqiblərindən olan “Frayburq” Almaniya Bundesliqasında növbəti oyununu keçirib.

“Report”un məlumatına görə, Kristian Ştrayxın baş məşqçi olduğu komanda X turda səfərdə “Bavariya” ilə qarşılaşıb.

Görüş münhenlilərin darmadağını ilə yekunlaşıb – 5:0.

Bu oyundan sonra 18 xalda qalan “Frayburq” turnir cədvəlinin 3-cü pilləsində qərarlaşıb.

Qeyd edək ki, “Qarabağ” G qrupundakı ilk oyununu Almaniyada “Frayburq”a qarşı keçirib. Görüş rəqibin 2:1 hesablı qələbəsi ilə başa çatıb. Tərəflər arasında VI tur matçı noyabrın 3-də Bakıda olacaq.

Xaricdə yaşayan iranlılar molla rejiminə qarşı aksiya keçirib. Bu barədə “Azad İran” “Telegram” kanalında məlumat verilib.

Tehranın Evin zindanında yanğın baş verməsinə görə Almaniya, İsveç, Belçika və Kanadada yaşayan iranlılar həmin ölkələrin Xarici İşlər Nazirlikləri və İran səfirlikləri qarşısında etiraz mitinqi təşkil edərək İslam Respublikası əleyhinə şüarlar səsləndiriblər.

Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti və “Regional İnkişaf” İctimai Birliyi (RİİB) arasında imzalanan əməkdaşlıq memorandumuna əsasən Xəzər rayonu ərazisində - əsas magistral yolun kənarında ağacəkmə aksiyası keçirilib.
Ölkə başçısı cənab İlham Əliyevin tapşırıq və tövsiyələrinə uyğun olaraq Bakı şəhəri və Abşeron yarımadasında yaşıllıq zolaqlarının salınması, ekoloji tarazlığın bərpası və ətraf mühitin mühafizəsi istiqamətində görülən tədbirlər çərçivəsində həyata keçirilən aksiyada icra qurumlarının əməkdaşları və İctimai Birliyin könüllüləri iştirak edib.
İlk növbədə ağacların əkilməsi üçün nəzərdə tutulan ərazi daş və digər tullantılardan təmizlənərək əkin üçün hazır vəziyyətə gətirilib. Həmin əraziyə aksiya iştirakçıları tərəfindən paytaxtın iqlim şəraitinə uyğun olaraq seçilmiş 600 ədəd sərv ağacı əkilib.
Ağacların suvarılması və onlara qulluq göstərilməsi məsələləri nəzarətə götürülüb vəbunun üçün cavabdeh şəxslərtəyin edilib.
Paytaxtın yaşıllaşdırılması və daha da gözəlləşməsinə töhfə olan bu cür aksiyaların payız mövsümü ərzində Bakı şəhərinin digər ərazilərində də keçirilməsi nəzərdə tutulur.

Türkiyənin Bartin vilayətinin Amasra rayonunda daş kömür mədənindəki partlayışın dağıntıları altından 11 nəfər xilas edilib.

Teref.az "Habertürk"ə istinadən xəbər verir ki, bu barədə Amasra rayonunun Bələdiyyə başçısı Recai Çakır jurnalistlərə açıqlamasında bildirib.

Onun sözlərinə görə, dağıntılar altında ümumilikdə 87 nəfər olub, onlardan 2-i yaralı halda çıxarılıb.

Türkiyənin Bartın şəhərinin Amasra rayonunda yerli saatla 18:45-də mədən karxanasında partlayış baş verib.

Türkiyə KİV-i xəbər verir ki, yerin altında fəhlələrin olduğu bildirilib.

Hadisə yerinə çox sayda təcili yardım maşınları göndərilib.

Bartın valisi Nurtaç Arslan partlayışın hansı səbəbdən baş verdiyinin hələlik məlum olmadığını qeyd edib.

Türkiyənin İstanbul şəhərində fırtına ilə bağlı əhaliyə xəbərdarlıq olunub.

Bununla bağlı Meteorologiya İdarəsi və İstanbul Valiliyi xəbərdarlıq ediblər.

Şənbə və bazar günləri aramsız yağışların leysan və güclü küləklə müşahidə ediləcəyi bildirilib.

İnsanlar tədbirli və ehtiyatlı olmağa çağırılıb.

Suriyada qanunsuz silahlı birləşmələrdə döyüşməkdə təqsirləndirilən Samir Vəliyevin cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi başa çatıb.

Samir Vəliyevin hansı səbəbdən İŞİD-ə qoşulması və ora gedib başına nələr gəlməsi ictimaiyyətə qaranlıq qalıb.

Pravda.az həmin cinayət işi üzrə materiallarını təqdim edir:

İttihama görə, Samir Vəliyev Suriya Ərəb Respublikası ərazisində, həmin dövlətin və Azərbaycanın qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmayan silahlı birləşmənin fəaliyyətində iştirak etmək məqsədilə həyat yoldaşı ilə birlikdə Türkiyəyə gedib. Hatay şəhəri istiqamətindən sərhədi Suriya Ərəb Respublikası ərazisinə keçərək orada xüsusilə ağır cinayətlər törətmək məqsədilə yaradılmış “İŞİD” adlı cinayətkar birliyə qoşulub. O, “İkrimə” dini ləqəbli Süleyman adlı şəxsin rəhbərlik etdiyi qanunsuz silahlı birləşmənin tərkibinə fəaliyyət göstərib. Samir Vəliyev “Kalaşnikov” tipli avtomat silahla qanunsuz silahlı birləşmənin nəzarətindəki ərazilərdə yerləşən postların mühafizəsini həyata keçirməklə qeyd olunan cinayətkar birliyin (təşkilatın) fəaliyyətində iştirak edib. Daha sonra isə Samir Vəliyev silahlı birləşmədən ayrılaraq Azərbaycana qayıdıb. Bir müddət sonra Dövlət Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən saxlanılıb.

Onun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 12.1, 218.2 və 12.1, 279.1-ci maddələri ilə ittiham elan edilib.

Məhkəmədə danışan Samir Vəliyev özünü təqsirli bilməyib. O qeyd edib ki, 2011-ci ildən etibarən ibadət etməyə başlayıb:

“Həmin vaxtdan məscidlərə gedirdim və oradakı dini söhbətlərə qulaq asırdım. İbadət etməyə başladıqdan sonra ətrafımda olan din qardaşları məni Gözəl adlı, dini ləqəbi “Zəhra” olan bir qadınla evlənməyə məcbur etdilər. Məcbur qalıb, din qardaşlarımızın sözünü yerə salmadım. Gözəl ilə ailə həyatı qurdum. Bir müddət sonra Gözəl fikirlərimi dolduraraq məni Suriyaya gedib orada “hicrət” etməli olduğuma inandırdı. Həmin vaxt çox cavan olduğumdan və yeni ibadət etdiyimə görə, arvadımın sözlərinə aldanaraq Suriya Ərəb Respublikasına getməyə razılıq verdim”.

Təqsirləndirilən şəxs bildirib ki, arvadı Gözəllə birlikdə Türkiyənin İstanbul şəhərinə, oradan isə 2 gün ərzində Hatay şəhərinə gediblər:

“Hataydan qaçaq yolla Suriya Ərəb Respublikasının Atma şəhərinə keçdikdən sonra orada bizi şəxsiyyətini xatırlamadığım Əhməd adlı milliyətcə türk olan şəxs qarşıladı. O, bizi Hələb şəhərinə apardı. Oradan isə özümüz Hafar Hamra şəhərinə getdik. Orada Gözəlin və mənim yanımda olan şəxslərin təsiri və təzyiqi ilə milliyətcə türk olan “İkrimə” dini ləqəbli Süleyman adlı şəxsin camaatına qoşuldum. Həmin təşkilat İŞİD qruplaşmasına aid deyildi, orada mənə kiçik odlu silah verdilər və mən, postlara çıxmağa başladım. Təxminən 2-3 ay orada qaldıqdan sonra məni kafir adlandırdılar. Dini görüşlərimə görə məni edam etmək istəyirdilər, barəmdə hətta edam hökmü də çıxarıldı. Həmin vaxt arvadım Gözəl belə tərəfimi tutmadı. Mən məcburən təkcə həmin şəhərdən qaçaraq Türkiyə sərhədinə getdim. Oradan qaçaq yolla Hatay şəhərinə keçdim, Hataydan isə avtobus ilə İstanbul şəhərinə yollandım”.
Samir Vəliyev deyib ki, uzun müddət İstanbulda yaşayıb və fəhləliklə məşğul olub:

“Azərbaycana qayıtmaq və təslim olmaq qərarına gəldim. Bununla bağlı çox düşündüm. Sonda qərara gəldim ki, Bakıya qayıdım. İstanbuldan Bakıya gəldim. İki gün sonra özüm könüllü Baş Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsinə gedərək təslim oldum. Lakin orada məni qısa müddət saxladıqdan sonra buraxdılar. Bir neçə gün sonra mənə DTX-nın əməkdaşı zəng vuraraq xidmətin binasına çağırdı. Mən də dəvət gələn kimi DTX-ya getdim. Orada məni həbs etdilər”.
Məhkəmədə Samir Vəliyevin valideyni ifadə verib. O qeyd edib ki, oğlu Rusiyada böyüyüb:

“Əsgərlik vaxtı çatanda hərbi borcunu yerinə yetirməsi üçün Samiri Azərbaycana göndərdim. Lakin səhhəti ilə əlaqədar oğlumu hərbi xidmətə aparmadılar. Bir neçə ay sonra Rusiyada olduğum zaman Azərbaycan nömrəsindən zəng gəldi. Telefonu qaldıranda bir qadın dedi ki, oğlum Samirlə evlənib. Mən təəccübləndim. Həmin qadın sonra dedi ki, qızı Samirlə birlikdə Türkiyəyə gedirlər. Mən dəstəyi oğluma verməyini istədim. Samir telefonu götürdü və dedi ki, işləməyə gedir. Mənə də guya pul göndərəcək. Mən Samirə təkidlə heç yerə getməməsini dedim. Lakin sözümə əməl eləmədi. Uzun müddət onunla əlaqə saxlaya bilmədim. Bir il sonra Samir mənə zəng edərək Azərbaycana qayıtdığını dedi. Lakin onun Suriyaya getməsi və orada hansı işlə məşğul olmasından xəbərim olmayıb. O, həbs ediləndən sonra mən bunları bilmişəm”.

Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə 7 il 6 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.

Lent.az