Ölkənin avtomobil parkında vəziyyət ürəkaçan deyil. Nəqliyyat vasitələrinin əksəri köhnədir. Əhalinin sosial durumu avtomobil parkında yeni maşınların çəkisinin artmasına imkan vermir. Əksinə, köhnə avtomobillərin sayı dayanmadan artır.
Bizimyol.info xəbər verir ki, 2023-cü ilin ilk 9 ayı ərzində ölkəyə 72 mindən çox avtomobil gətirilib.

Ümumi say 1,7 milyonu keçib. Yəqin ki, yaxın illərdə 2 milyon həddi aşılacaq. Gətirilən avtomobillərin əksəri “ikinci əl” kateqoriyasına aiddir.

Hər il ölkəyə gətirilən avtomobillərin sayında artım müşahidə edilir. Son 15 ildə ölkədə nəqliyyat vasitələrinin sayı iki dəfə artıb. İlin sonuna qədər Azərbaycanda bütün dövrlərin rekordu qeydə alına bilər.

Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il 29 mart tarixli “İstismar olunan minik avtomobillərinin Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirilməsinin məhdudlaşdırılması haqqında” qərarına əsasən zavod buraxılış tarixinə görə yaşı 10 ildən çox olan minik avtomobillərinin ölkə ərazisinə gətirilməsinin məhdudlaşdırılması köhnə maşınların parkda payının azaldılmasına hesablanmışdı. Belə görünür ki, qərar lazımi effekt verməyib. İndi də ölkəyə yaşı 10 ilə çox yaxın olan xeyli avtomobil gətirilir.

Ölkədə yaşı 10 ildən artıq minik avtomobillərinin payı 80 faizdən çoxdur. Qərar bir sıra məqsədlər daşıyırdı. Ekoloji təmiz hibrid və elektrik avtomobillərin ölkəyə gətirilməsini stimullaşdırmaq, yararsız avtomobillərin dövriyyədən çıxarılması ilə avtomobil parkı yeniləmək, yol-nəqliyyat hadisələrinə səbəb olan halları azaltmaq nəzərdə tutulmuşdu. Bundan başqa, ekoloji təmiz avtomobillərin sayının artması karbon emissiyasının azalmasına və daha sağlam ətraf mühitin formalaşmasına səbəb olacağı güman edilirdi. Avtomobil istehsalının stimullaşdırılması da düşünülürdü.

Bəs nə baş verdi? Nə ölkənin avtomobil parkı yenilənir, nə yol-nəqliyyat hadisələrinin sayı azalır, nə də yerli istehsalın stimullaşdırılması müzakirə mövzusudur. Necə deyərlər, köhnə hamam, köhnə tas. Sadəcə, ölkədə köhnə avtomobillərin sayı artır. Tezliklə gətirilən bu maşınların da yaşı 10-u keçəcək. Əksəri Bakı qeydiyyatındadır deyə, paytaxt nəqliyyatı bir az da yüklənir. Əhalinin sosial vəziyyəti yaxşılaşmadığından, yeni avtomobillərə maraq da zəifdir. Yəni ümumi mənzərə dəyişmir. Halbuki ortaya konkret konsepsiya qoyulmalıdır. Avtomobil parkının yeni nəfəsə ehtiyacı var. İnfrastruktur da say artımına hazır olmalıdır.

Aytən, Bizimyol.info

“Azercell Telecom” abunəçilərindən oğurluq etməyə davam edir.

Teref.az Tribunainfo.az-a istinadla ki, “Azercell” bu dəfə də Turab Rzayevin balansından oğurluq edib. Bu barədə o özü yazıb. Bildirib ki, bir günə 5 GB balansından yox olub:

“Əziz və deyərsiz “Azercell”, bu oğurluğun da bir limiti yoxdur?!
Əvvəl hər 10-15 günə oğurluq edirdiniz. Sonra 1 həftəyə endi. İndi də 1 günə enib? Mənim daimi WiFi çıxışım ola-ola 1 günə necə 5 GB yox ola bilər? Oğurluğun də bir həddi olmalıdır da”.

Çoxlarının istifadə etdiyi “Ayıq sürücü” xidmətindən son dövrlərdə şikayətlərin ardı-arası kəsilmir. Sosial şəbəkələrdə sürücülük vəsiqəsi olmayan, sürücülük hüququ məhdudlaşdırılan və ya daha dəhşətlisi sərxoş halda gələn “ayıq sürücü”lər olur. Bütün bu şikayətlərə rəğmən məsələni nəzarətə götürən isə yoxdur.

Vətəndaşlar deyirlər ki, “ayıq sürücü” xidmət növü olaraq bəyənilir və yol-nəqliyyat hadisələrinin baş verməsinin nisbətən azalmasına səbəb olur. Amma bir çox mövzular kimi bu xidmət də ilk yarananda normal fəaliyyət göstərsə də, bu gün vəziyyət bərbaddır.

Bu gün dünyanın bir çox ölkələrində ayıq sürücü xidməti var. Amma bu qədər şikayət var, ya yox, o müəmmalıdır…

Sosial şəbəkələrdə paylaşımlarda qeyd edilir ki, sürücülərin hansı meyarlarla işə götürüldüyü bəlli deyil:

“Müştəriyə yaxınlaşan sürücü özünü təqdim eləmir, gəldiyi şirkətin vəsiqəsini göstərmir. Hətta elə sürücülər var ki, sabah həmin nömrəni yığanda zəng belə çatmır.

Bəzən şirkətə zəng edib ayıq sürücü çağırırsan, şirkət öz işçisini göndərir, amma onun işi çıxdığı üçün sifariş yerinə dostunu göndərir.

Bəs vətəndaşın təhlükəsiz şəkildə ünvan başına çatmasına kim zəmanət verir? Yolda sürücü səhlənkarlığı səbəbindən baş verəcək bədbəxt hadisə zamanı kim məsuliyyət daşıyacaq?

Hər kəs ayıq sürücü kimi işə götürülə bilər? Bu işə cəlb edilənlərdən niyə sağlamlıq kağızı, sürücülük təcrübəsi tələb edilmir?

Bu da xidmət bazarında şirkətlərin sayı artsa da keyfiyyət səviyyəsi düşüb.

Məsələ ilə bağlı hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət etsək də, bildirildi ki, bu xidmət sektorunda çalışanlara nəzarət yalnız şəxslərin sükan arxasında olduğu, yəni yol hərəkəti qaydalarını pozduqları zaman başlayır.

Nəqliyyat üzrə ekspert Yasin Mustafayev mövzu ilə bağlı Oxu.Az-a açıqlamasında bildirib ki, əhali arasında “ayıq sürücü” xidməti ilə bağlı ona da dəfələrlə sual ünvanlayıblar:

“İnsanlar bu xidməti başa düşmürlər. Məndən soruşurlar ki, bu necə xidmətdir, təhlükəsizlik necə tənzimlənir, hər hansı hadisə baş verərsə, məsuliyyəti kim daşıyır? Ölkədə belə bir sistem formalaşsa da, hazırda heç bir hüquqi əsası yoxdur. Əslində taksi fəaliyyəti kimi bu da ayrı bir xidmət sahəsi olmalıdır. Xidmətdə isə təhlükəsizlik qaydaları, işləmə mexanizmi və s. tərtib edilməlidir. Bu mənada “ayıq sürücü” xidməti göstərən şəxslər üçün məzkəzləşmiş qaydada fəaliyyət mexanizmi hazırlanmalıdır. Belə olanda bu xidmətə də dövlət nəzarəti olacaq. Çünki hazırda bu xidməti göstərən şəxslər arasında sürücülük vəsiqəsi olmayan, sükan arxasında müəyyən müddət təcrübəsi bilinməyən insanlar var. Yaxud da insanlar sağlamlıq cəhətdən bu xidmət sektorunda çalışa bilərlər, ya yox - bunlar araşdırılmalıdır”.

Y.Mustafayev onu da əlavə edib ki, çox vaxt ayıq sürücü ilə bağlı iş elanları tələbələrə ünvanlanır:

“Rast gəldiyimiz elanların böyük əksəriyyətində tələbələrin bu işə cəlb edildiyini görürük. Çünki məvacib aşağıdır, tələbə üçün isə əlavə gəlirdir. Eləcə də “ayıq sürücü” xidmətinə daha çox günün axşam saatlarında ehtiyac duyulduğundan bu saatlarda tələbələr boş olurlar.
Amma onların şəhəri nə dərəcədə tanıması, sürücülük vərdişlərinin, təcrübələrinin olub-olmaması isə tam ayrı və araşdırılması gərəkən mövzudur. Ümumiyyətlə, tövsiyə edərdim ki, daha yaxşı olardı ki, insanlar sükan arxasında olarkən içki içməsinlər. İçki aludəçiliyi yaxşı hal deyil. “Ayıq sürücü” çağırmaqla yollarda qanun pozuntusu və cərimə hallarından yayınmaq olur. Amma içkili insanların sağlam düşünə bilməməsi səbəbindən evdə, getdikləri yerdə, ailədə söz-söhbət və digər problemlərin yaranma riski hər zaman qalır. Bir sözlə “ayıq sürücü” xidmətinə dövlət tərəfindən nəzarət olunmalı, işləmə mexanizmi tərtib edilməlidir. Bu, çox vacib məsələlərdən biridir”.

Məsələnin təfərrüatını elə birinci ağızdan eşitmək üçün internet üzərindən paytaxtda ayıq sürücü xidməti göstərdiyini elan edən şirkətlərdən biri ilə əlaqə saxladıq.


“Bizim müştərilərimiz gədə-güdələr deyil. Müştərilərə ancaq bəy, müəllim deyə xitab etməlisiniz”

Telefona cavab verən operatora ayıq sürücü xidmətində işə düzəlmək istədiyimizi dedik. İşin təfərrüatını danışmaq üçün - “hara yaxınlaşa bilərik?” - deyə soruşanda aldığımız ilk cavab bizi təəccübləndirməyə bəs etdi:

“Biz hazırda ofisdən işləmirik. İşləri elə ev şəraitindən idarə edirik”.

Daha sonra operator bizim "mexaniki ötürmələr qutusu ilə təchiz edilmiş nəqliyyat vasitələrini rahat idarə edə" bilməyimizlə maraqlandı. Biz motosiklet və yük maşınları istisna olmaqla, digər nəqliyyat vasitələrini idarə edə bildiyimizi qeyd etdik.

Sağlamlıq haqqında arayış lazım deyil!

Ayıq sürücü şirkətinin operatoru şəhəri naviqasiya proqramları olmadan yaxşı tanıyıb-tanımadığımızı soruşdu:

“Biz naviqasiya proqramları ilə çalışmırıq. Sürücü gərək şəhəri çox yaxşı tanısın. Bizim müştərilərimiz gədə-güdələr deyil, hamısı səviyyəli insanlardır. Onlara bəy, müəllim deyə xitab etməlisiniz. Bir neçə müştərimiz var ki, onların öz istəkləridir ki, adları ilə müraciət edilsin. Bu nüanslara diqqət edə bilərsinizsə, sizi işə götürə bilərik”.

İş prosesini daha da aydın başa düşmək üçün dediklərinə razılıq verdik. Söhbət məvacibə və əmək müqaviləsinə gələndə operator deyir ki, heç bir müqavilə yoxdur. Şirkət sifarişlərin qiymətini sürücü ilə 50/50-yə bölür:

“Heç bir sənədə, sağlamlıq haqqında arayışa da ehtiyac yoxdur. Sadəcə şəxsiyyət və sürücülük vəsiqələrinin hər iki üzünün fotosunu çəkib verəcəyim nömrəyə göndərin. Bizdə şəhəriçi sifarişlərin minimum qiyməti 10 manatdan, Bakının kəndlərindən, paytaxt ətrafı qəsəbələr üçün isə sifarişin minimum qiyməti 20 manatdan başlayır. Məsələn, 10 manatlıq sifarişə getmisənsə, onun 5 manatı sənindir, 5 manatı şirkətin. Bəzən sürücülər ödənişi artıq verir, o da sürücünün özünə qalır. Biz gündəlik kim neçə sifarişə gedib hesablayırıq, yarı-yarıya faizimizi alırıq. Kiminsə kiməsə yaxınlaşmasına gərək yoxdur. Sürücülərə kart hesabı göndərilir. Günün sonunda onlara mesajla şirkət hesabına nə qədər pul göndərəcəkləri deyilir”.

Təəssüf ki, bu “şirkətlərin” nə adı-sanı, nə də kimə tabeçiliyi bilinir. Şirkət heç işə götürəcəyi şəxsdən sağlamlıq haqqında arayış belə tələb etmir. Əsas odur ki, qazandığın 10 manatın 5-ni vaxtı-vaxtında onlara verəsən.

Qlobal iştiləşmə, iqlim dəyişmələri ən qızmar illərdən birini yaşamağımıza səbəb oldu. Əlbəttə ki, iqlim dəyişmələri planetimizi çox ciddi təhülkələrlə, çağırışlarla üz-üzə qoyur. Bu dəyişikliklər yer kürəsində həyat şəraitinə, o cümlədən, ekosistemə və ekologiyaya müxtəlif yollarla təsirlər göstərir, bir sıra bitki və heyvan növlərinin nəslinin kəsilməsinə gətirib çıxarır.

Bununla bağlı Trend-ə müsahibə verən Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli hidrometeorologiya xidmətinin rəisi Nazim Mahmudov bildirib ki, Ümumdünya Meteorologiya Təşkilatının rəsmi məlumatına əsasən, 2023-cü ilin iyul ayında bütün instrumental müşahidələrə görə qlobal orta temperatur ən yüksək səviyyədə olub.

"Bu, özünü ölkəmizdə necə göstərib? Nəzərə almalıyıq ki, bəzən mətbuatda yer alan qlobal göstəricilər haqqında məlumatlarla tanış olan insanlar onları birbaşa öz yaşadıqları əraziyə şamil edirlər. Bu, düzgün yanaşma deyil, çünki bu ümumi tendensiyanı göstərən ortalama bir rəqəmdir. Müxtəlif ölkələrdə göstəricilər bir-birindən xeyli fərqli ola bilər. Bu baxımdan, Azərbaycan ərazisində 2023-cü ilin yayında orta temperatur bəzi dövrlərdə iqlim normasından yüksək olsa da, rekord göstəricilərə çatmayıb. Məsələn, iyul ayının orta temperaturu ölkədə normadan cəmi 0,4-1,7 dərəcə yüksək olub. Düzdür, avqust ayı daha isti keçib və bu fərq 3-5 dərəcə intervalında olub. Eyni zamanda, digər hava-iqlim hadisəsi olan lokal leysan yağışları nəticəsində sel-daşqın hadisələri keçən ilin rekordunu 3 dəfə üstələyərək 147-yə çatıb.

İqlim dəyişmələri fəsadlarından danışanda, bəzən hətta yaxın ərazilərdə belə bir-birinə zidd olan anomal hadisələrin baş verdiyini qeyd etməliyik. Bu ilin misalında ölkəmizdə rekord daşqın hadisələri ilə yanaşı, bir çox çaylarda axının azalması, əsasən, aran ərazilərdə quraqlığın baş verməsinin şahidi olduq. İqlim dəyişmələrinin bəzən gözlənilməz və təzadlı tərəfləri budur.

Bir sözlə, iqlimin nisbətən "sabit" dövründən 30-40 il keçib. Ümumiyyətlə, iqlimşünaşlıqda müasir dəyişmələri qiymətləndirmək üçün müqayisələr iqlim norması kimi qəbul edilən 1961-1990-cı illər dövrü ilə aparılır.

Anomal hava-iqlim hadisələrinin həm sayının, həm də intensivliyinin artmasını hamımız müşahidə etməkdəyik və iqlim ssenarilərinə görə, bu, davam edəcək. Quraqlıq, sel-daşqın, isti hava dalğaları kimi hadisələrə, yəni baş vermiş və gözlənilən iqlim dəyişmələrinə uyğunlaşmaq vacibdir", - deyə N.Mahmudov vurğulayıb.

Qış üçün bu dəyişmələrin hansı təbii hadisələrin baş verməsinə gətirib çıxaracağı məsələnə toxunan N.Mahmudov vurğulayıb ki, monitorinq və elmi araşdırmaların nəticələrinə əsasən, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının 66 ölkədən 234 alim üzvü olan İqlim Dəyişikliyi üzrə Hökumətlərarası Ekspet Qrupu (IPCC) 2023-cü ildə Yer kürəsinin iqliminin son dərəcə sürətlə dəyişəcəyi qənaətinə gəlib.

"Onların fikrincə, yaranan tendensiyaların bəziləri artıq geridönülməzdir. Qlobal səviyyədə qış temperaturları da artmaqdadır. Lakin bu, qısamüddətli soyuq dalğaların gəlməsini də istisna etmir. Biz bilməliyik ki, ümumdünya iqlim mərkəzlərində hazırlanmış mövsümi proqnozlar, əsasən, ümumi orta göstəriciləri əks etdirir. Bu da konkret ərazidə konkret dövr üçün bir ay öncədən hər hansı proqnozu tərtib etməyə imkan vermir.

Bu səbəbdən uzunmüddətli proqnozlar ehtimal səciyyə daşıdığından qışda hansı hadisələrin baş verəcəyindən, tendensiyanın necə olacağından indidən danışmağımız düz olmazdı. Ümumilikdə son illər qış fəsli daha mülayim keçir. Şaxtalı və qarlı günlərin sayı daha az müşahidə olunur. Bunun müsbət və mənfi tərəfləri vardır. Qışın mülayim keçməsi qarlı günlərin azalmasına, nəticədə çayların sululuğuna təsir göstərir, zərərvericilərin artması ilə bitkiçiliyə mənfi təsir edir və s. Müsbət tərəfi odur ki, mülayim keçən qış aylarında istilik təhcizatı sahəsində tələbat nisbətən azalır.

Ümumiyyətlə, iqlim faktoru həyatımızın bütün sahələrinə təsir göstərir. Bu səbəbdən fəaliyyətimizi, həyatımızı iqlim dəyişmələrinin mənfi təsirlərini azaltmaq, müsbət tərəflərindən isə faydalanmaq yolu ilə davam etdirməliyik", - deyə o əlavə edib.

"Şikayətim var... "Kristal Abşeron"un Xırdalanda yerləşən komendantlığından narazıyam" DİA.AZ bildirir ki, bu barədə "Şikayətim var" sosial qrupundakı paylaşımında Tural Abbasov adlı istifadəçi giley edir.

Narazı qalan vətəndaş daha sonra qeyd edib: "Şənbə-bazar demədən ərazidə tikintiyə icazə verirlər ki, bu da sakinlərin istirahətini, dincliyini pozmaqdadır. Şikayət bildirirsən, komendant atır günahı prorabın üstünə... Prorab da atır komendantln üstünə... Komendantla danışanda şikayət edirsən, deyir böyük-böyük danışma, ağıllı ol...

Qanunsuz kommunal borcuna görə vətəndaşın işığını kəsirlər... Azərişıq-a zəng edirsən, deyir bizlik deyil... komendantla danışın...

Heç bir kompleksdə belə qanunsuzluq yoxdur. Bunlardan kimə şikayət edəsən... kimə deyəsən... bilmirsən.

Dövlət qurumları niyə bunlarla maraqlanmır görəsən..."

İddia olunanlarla bağlı dia.az olaraq qarşı tərəfi də dinləməyə hazırıq...

Əgər bu sektor bu günə qoyuldusa, görün ölkədə nə qədər haqqı tapdanan var.

Bəli, səsimizi yazırlar, montaj edirlər, digər QHT-lərə və yuxarı instansiyalara göndərirlər. Ən iyrənc oyun səfər qrantları ilə bağlıdır. Kimlər qrant almamışdı, çoxlarına səfər qrantı verilərək, indi haqqı deyən, neqativ hallara, oyunlara qarşı olanlara, yəni bizlərə qarşı qaldırırlar.

Artıq cücərtiləri var. O qədər naşıdılar ki, sifariş verilən yazıya, sevincək olub layk da qoyurlar.

Dəyərli dostlarımız, biz, bir qrup QHT Agentlikdəki rəhbərlərlə nə düşmənik, nə də qərəzimiz var! Sadəcə Vətəndaş Cəmiyyətini öz cib maraqlarına görə məhv etmək istəyənlərə yerlərini göstəririk. Sizlər, kiminsə troluna çevrilməyin! Haqq nazirlər, üzülməz, bir gün QHT- ləri bir- birinə düşmən etmək istəyənlər öz layiqli cəzalarını alacaqlar.

Xəbərimiz var, şişirdilmiş faktlar, çamur, atmaq kimi oyunlar gedir. Bunu da cənab Prezidentə təqdim etmək istəyirlər.Belə oyunların cavabını Prezidentimiz gözəl verdi ki, bir çox hallarda köməkçilərim də məni aldadırlar.

Lakin mən faktları bir neçə mənbədən alıram. Haqq işimizdə Tanrı bizə yar olsun! Allah cənab Prezidenti qorusun!!!

QHT sədri Mətanət Əsgərqızı

Bu gün Xocalının Meşəli kəndində soyqırımı törətməkdə ittiham olunanlardan biri Vaqif Xaçatryanın məhkəmədə ağlamasını görəndə qulağımıza 31 il əvvəldən bir səs gəldi: Üzünü qaldır, qaldır üzünü… Bu, Vaqif Xaçatryanın da iştirakı ilə törədilən faciəni lentə alan Milli Qəhrəman Çingiz Mustafayevin səsi idi.

Tribunainfo.az xəbər verir ki, bunun eynisini məhkəmədə başını aşağı salaraq timsah göz yaşları tökən Xaçatryan da eşitdi. Amma Çingizin yox, hakimin dilindən:

– Üzünü qaldır, qaldır üzünü…

Bu, dejavü deyil, tarixi ədalətin bərpasıdır!