 |
|
|
Adanada AK Partinin Çukurova təşkilatının zəlzələ səbəbiylə boşaldılmış binasına atəş açılıb.
"Report"un "TRT Haber"ə istinadən xəbərinə görə, gənc kişi ümumilikdə 14 dəfə atəş açıb.
Polis tərəfindən saxlanılmış 24 yaşlı E.K. hazırda dindirilir.
AK Parti sədrinin müavini Erkan Candemir məsələyə münasibət bildirərək hadisəni qınayıb: "Bütün təşkilatımıza keçmiş olsun".
Ədliyyə naziri Bəkir Bozdağ da hadisəni pisləyib.
Suyun alqı-satqı müqaviləsinin imzalanmasına dair yeni təkliflər hazırlanacaq.
Bu, Baş nazir Əli Əsədovun imzaladığı müvafiq sərəncamda əksini tapıb.
Sərəncama əsasən, İqtisadiyyat Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Ədliyyə Nazirliyi, Azərbaycan Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyi, “Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti və icra prosesində müəyyən ediləcək digər aidiyyəti dövlət orqanları (dövlətin hüquqi şəxsləri) ilə razılaşdırmaqla, “Dəniz suyunun duzsuzlaşdırılması yolu ilə içməli su istehsalı sahəsində pilot layihənin icrası ilə əlaqədar “Suyun alqı-satqı müqaviləsi”nin və digər razılaşmaların imzalanmasına dair təkliflərini iki ay müddətində Nazirlər Kabinetinə təqdim etməlidir.
Eyni zamanda İqtisadiyyat Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Ədliyyə Nazirliyi, Azərbaycan Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyi, “Azərenerji” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti və icra prosesində müəyyən ediləcək digər aidiyyəti dövlət orqanları (qurumları) layihənin icrası ilə əlaqədar aidiyyəti üzrə zəruri tədbirlərin görülməsini təmin edib Nazirlər Kabinetinə məlumat verməlidir.
Bu Sərəncamın icrasına nəzarət Baş nazirinin müavini Şahin Mustafayevə tapşırılıb.
Bu Sərəncam imzalandığı gündən qüvvəyə minir.
“Övladım 4 ildir ki, Bakı Atatürk Liseyində təhsil alır. İllik təhsilhaqqı birinci sinfə qəbul zamanı 1200 AZN idi. Hazırda ödəniş məbləği artırılaraq 3500 manata çatdırılıb. Əslində köhnə məbləğlə təhsilə başlasa da, yeni qiymət bu ildən övladıma da şamil olunacaq”.
Belə bir şikayətlə övladı həmin təhsil müəssisəsində oxuyan valideyn müraciət edib. Rəhbərliyə müraciət etsə də, problemin həll olunmadığını deyən şikayətçi təhsilhaqqının yüksək olmasından gileylənir.
Son vaxtlar özəl məktəblərdə təhsilhaqlarının yüksək olması ilə bağlı sosial şəbəkədə də xeyli şikayətə rast gəlinir. Valideynlər təhsilhaqlarının verilən xidmətdən çox yüksək olduğunu düşünürlər. Onların sözlərinə görə, özəl məktəblər artıq təhsil qiymətlərini 20-40 faiz artırıb.
Qeyd olunur ki, yeni özəl məktəblərin açılmasına maneə olduğu üçün bu seqment üzrə rəqabət demək olar ki, yoxdur və bazar payı kiçik qruplar arasında bölüşdürülür. Onlar isə istədikləri məbləğdə ödəniş tələb edə bilirlər.
Bakı şəhərində əsas özəl təhsil müəssisələrində illik qiymətlərlə maraqlanıb. Məlum olub ki, hazırda özəl məktəblərdə təhsilhaqları 5-6 min manatdan başlayır. Ödəniş məbləği şagirdin oxuduğu bölmə, ibtidai və ya orta təhsil səviyyəsindən asılı olaraq dəyişir.
Müasir İnnovasiyalar Liseyində Azərbaycan bölməsində təhsilhaqqı ibtidai siniflər üçün 6500 AZN, yuxarı siniflər üçün isə 7000 AZN-dir.
Liseyin ingilis dili bölməsində də müvafiq olaraq 7500-8500 AZN nəzərdə tutulub.
XXI Əsr Beynəlxalq Təhsil və İnnovasiya Mərkəzində təhsilin ibtidai və ya orta səviyyəsindən asılı olmayaraq ödəniş dəyişmir. Burada illik təhsilhaqqı Azərbaycan bölməsi üçün 8800 AZN, ingilis dili bölməsi üçün isə 12800 AZN-dir.
“Landau School”da ibtidai siniflərdə illik təhsilhaqqı Azərbaycan bölməsi üçün 5800-8000 AZN-dir. İngilis dili bölməsi üçün isə ibtidai siniflər üçün qiymət 6800 AZN-dən başlayır. 5-7-ci siniflərdə 9300, daha yuxarı siniflərdə isə 9900 və 12500-15000 aralığında dəyişir.
“Kaspi” Liseyində Azərbaycan bölməsi üçün təhsilhaqqı liseyin filialından asılı olaraq ibtidai siniflərdə 7300-7800 AZN, 5-11-ci siniflərdə isə 8300 AZN-dir.
Liseyin ingilis dili bölməsində isə ibtidai siniflər üçün 9700, 5-6-cı siniflər üçün 10500 AZN nəzərdə tutulub. Hələ ki təhsil müəssisəsində bu bölmə üçün ən yuxarı sinif 5-6-cı siniflərdir.
“Sabis Sun” Beyəlxalq Məktəbində təhsil yalnız ingilis dilində aparılır. Burada ibtidai siniflər üçün illik təhsilhaqqı 15 000 AZN, yuxarı siniflər üçün isə 17 000 AZN-dir. Təhsil müəssisəsindən qiymətlərin yüksək olmasını məktəbdə dərs keçən müəllimlərin 90 faizdən çoxunun əcnəbi olması ilə əlaqələndirirlər.
“Baku Oxford School”da da təhsil dili ingilis dilidir. Burada ibtidai siniflər üçün qəbul qiymətləri 16500 AZN-dir. VI-VIII siniflərdə illik təhsilhaqqı 16800 AZN, IX-XII siniflərdə isə 17000 AZN müəyyənləşdirilib. Təhsil müəssisəsindən bildirilib ki, bu məbləğə kitablar, uniforma, qəlyanaltı, nahar və dərsdən sonra məşğələ daxildir. Nəqliyyat xərcini qarşılamaq üçün isə əlavə ödəniş tələb olunur. Məktəbdən, həmçinin bildirdilər ki, ödənişi bütöv deyil, rüblərə bölərək etmək olar.
Xəzər Universiteti Dünya Məktəbində isə Azərbaycan və rus bölmələrində ibtidai siniflər üçün təhsilhaqqı 9000 AZN-dir. V-XI siniflər üçün isə bu məbləğ 9500 AZN-dir.
Məktəbin ingilis dili bölməsində isə təhsilhaqqı illik 10500 AZN təşkil edir.
Avropa Azərbaycan Məktəbində də təhsil dili yalnız ingilis dilidir. İbtidai siniflər üçün təhsilhaqqı 10400 AZN, V-IX siniflər üçün 12500 AZN, X-XI siniflər üçün isə 15500 AZN təşkil edir.
Bakıda Britaniya Məktəbində isə yerli müəllim qrupu və ya əcnəbi müəllim qrupunun seçilməsindən asılı olaraq ibtidai siniflər üçün təhsilhaqqı fərqlidir. Məsələn, yerli müəllimlərlə I-V siniflər üçün illik ödəniş 12 min manat, əcnəbi müəllimlərlə isə 14 min manatdır. Məktəbin V-XI siniflərində isə təhsilhaqqı 14 min AZN-dir.
“Hədəf” Liseyində də illik təhsilhaqları orta göstəriciyə uyğundur. Bu təhsil müəssisəsində Azərbaycan bölməsində ödəniş 6500 AZN, ingilis bölməsində isə 7500 AZN-dir.
Bakı Atatürk Liseyində isə təhsilhaqqı 3500 AZN təşkil edir. Tədris Azərbaycan və türk dillərində aparılır.
Liseydən ibtidai sinifdən sonra təhsilhaqqının artımla hesablanmasına cavab olaraq bildirilib ki, mətbuata telefonla cavab verilmir. Şikayəti olan valideyn təhsil müəssisəsinə yaxınlaşıb, aydınlaşdıra bilər.
Bəs özəl təhsil müəssisələrinin qiymətləri necə müəyyənləşdirilir? Bu məktəblərdə illik təhsilhaqları əhalinin büdcəsinə uyğundurmu?
Məsələ ilə bağlı açıqlama verən təhsil eksperti Kamran Əsədovun sözlərinə görə, qiymətlər əslində tələb və təklif əsasında müəyyənləşdirilməlidir. Ekspert deyir ki, hazırda Azərbaycanda 4432 dövlət orta ümumi təhsil məktəbi var. Bu məktəblərdə 1,6 milyon şagird təhsil alır. Azərbaycanda özəl orta ümumi təhsil məktəblərinin sayı 31-dir, ümumi şagird sayı isə 3 min nəfərdən artıq deyil.
Ekspertin sözlərinə görə, dövlət məktəbləri üçün büdcədən ayrılan maliyyəyə baxsaq, o, heç də aşağı rəqəm deyil: “Dövlət məktəblərində biz sanki təhsil pulsuzdur kimi qəbul etmişik. Amma əslində dövlət bunun üçün kifayət qədər pul xərcləyir. Ölkədə təhsilin saxlanması üçün dövlət büdcəsindən bu il 4,4 milyard manat vəsait ayrılıb. Özəllər isə bu vəsaiti almırlar. Özəl təhsil xidməti göstərən müəssisələrdə bütün xərclər şagird sayına bölünür və xidməthaqqı müəyyənləşdirilir. Bu gün Azərbaycanda ən ucuz özəl orta ümumi təhsil məktəbinin xidməthaqqı 5 min manatdır, ən baha isə 42 min dollardır. Dövlət müəssisələri dövlət tərəfindən təsdiq olunmuş xidmətləri göstərir. Amma özəl müəssisələrdə əlavə xidmətlər göstərilir. Məsələn, günorta yeməyi, ev tapşırıqlarının məktəbdə edilməsi və s. Əgər bina özünündürsə, qiymətlər nisbətən ucuz olur. Yox bina icarədirsə, o da xidməthaqlarına təsir göstərir”.
K. Əsədov bildirib ki, ölkədə özəl məktəblərin təhsil haqları kifayət qədər yüksəkdir: “Misal üçün, İstanbulda 7 min məktəb var, onlardan 3500-ü özəldir. Azərbaycanda say aşağı olsa da, qiymət yuxarıdır. Ölkədə ən bahalı universitet ADA hesab olunur, amma bakalavr pilləsi üçün 6500 manat illik təhsilhaqqı var. Bu, artıq ali təhsil diplomu verir. Hər hansı diplom verməyən orta məktəbin illik təhsilhaqqı kifayət qədər yüksəkdir – orta hesabla 7-9 min manat arasında dəyişir.
Bu məktəblərin qəbul imtahanlarının nəticələrini müqayisə edəndə, Neftçala rayonu Xıllı qəsəbə 1 saylı kənd orta məktəbinin ali məktəbə qəbul və olimpiada nəticələri 7 min manat təhsilhaqqı olan bir çox özəl təhsil məkəblərindən daha yaxşıdır. Və ya hər hansı xidmət haqqı almayan “Dəyanət” liseyi, Biləsuvarda Mübariz İbrahimov adına lisey və ya Z.Əliyeva adına liseyin nəticələri kifayət qədər yuxarı xidməthaqqı alan məlktəblərdən daha yaxşıdır. Fərq isə odur ki, özəl məktəblər IB, SAT, TOEFL, İELTS və digər imtahanlardan keçə biləcək mütəxəssis hazırlayırlar. Onlarda digər bacarıqlar olmur”.
Ekspert deyir ki, əslində ölkədə özəl məktəblərin illik təhsilhaqları 4 min manatı keçməməlidir: “Bizə daxil olan məlumatlara görə, 2023-cü ilin sentyabrından özəl məktəblər 20 faizdən 60 faizədək xidmət haqqını artıracaqlar. Bunu ölkədəki ümumi inflyasiya ilə əlaqələndirirlər.
Özəl məktəblər xidmətlərinə görə xidməthaqqı müəyyən edirlər, lakin bu da reallığı əks etdirmir. Bina özündən olmaqla, müəlimlərin alacaqları əməkhaqları da nəzərə alınmaq şərti ilə, hesab edirəm ki, heç bir halda Azərbaycanda özəl məktəbin illik təhsilhaqqısı 4 min manatdan çox ola bilməz”.
Qafqazinfo
Paytaxtın Nərimanov rayonu, Sabit Rəhman küçəsində yerləşən binanın sakinləri avtomobillərini park etməyə yer tapa bilmirlər. Buna səbəb binanin zirzəmisində kifayət qədər park yerinin olmamasıdır.
Teref.az Xəzər TV-yə istinadən xəbər verir ki, sakinlər avtomobillərini binanın qarşısındakı yolun kənarında park edirlər. Bu zaman müvafiq yol nişanının tələblərini pozduqları üçün kütləvi şəkildə cərimə olunurlar.
Sakinlərin sözlərinə görə, küçədə yerləşdirilən "dayanmaq qadağandır" nişanı onları təngə gətirib.
Onlar deyirlər ki, bina inşa olunan zaman təhlükəsizlik məqsədilə avtomobillərin saxlanmaması üçün nişan quraşdırılıb və bina hazır olduqdan sonra sökülüb.
İndi isə həmin yol nişanı yenidən quraşdırılıb. Bu səbəbdən də bina sakinləri avtomobillərini park etməyə yer tapa bilmirlər.
Məsələ ilə əlaqədar Bakı Nəqliyyat Agentliyindən bildirildi ki, sözügedən küçədə hazırda həm parklanma, həm də ümumi nəqliyyat şəraiti baxımından problemlər mövcuddur. Bu səbəbdən də Agentliyin mütəxəssisləri tərəfindən həmin küçədə təhlillər aparılıb və nəticələrinə əsasən müvafiq layihə hazırlanır.
Layihə müvafiq qurumlarla razılaşdırılandan sonra icrasına başlanacaq.
Xəbər verdyimiz kimi, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva aprelin 18-də Neftçalanın Yenikənd kəndində “Azerbaijan Fish Farm” MMC-nin Nərə Damazlıq Təsərrüfatında yaradılan şəraitlə tanış olublar.
Dövlət başçısına və birinci xanıma zavodda yaradılan şərait barədə məlumat verilib. Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva hazır məhsullara baxıblar.
Neftçala rayon icra hakimiyyətinin başçısı Mirhəsən Seyidov deyib ki, nərə cinsli balıqlar da var. Prezident İlham Əliyev isə bildirib ki, göstərilən balıq nərə cinsli deyil. İcra başçısı isə cavab verə bilməyib.
Sosial şəbəkələrdə icra başçısı sərt tənqid edilib, bildirilib ki, balıq məhsullarından anlayışı olmadığından dövlət başçısına səhv məlumat verir.
Pravda.az
Naxçıvanda nazirlə hüquqşünas arasında qalmaqal yaşanıb.
Teref.az xəbər verir ki, manset.az-ın əldə etdiyi məlumata görə, Naxçıvan MR Kənd Təsərrüfatı nazirinin müavini, nazir vəzifəsini icra edən Xəyalə Dadaşova ilə nazirliyin hüquqşünası Gülşən Hacıyeva arasında insident baş verib.
Belə ki, nazir vəzifəsini icra edən Xəyalə Dadaşova hüquqşünası tutduğu vəzifəsindən uzaqlaşdırmaq istəsə də, Gülşən Hacıyeva buna etirazını bildirib. Nəticədə ikili arasında nazirliyin inzibati binasında böyük qalmaqal yaşanıb. Hazırda Xəyalə Dadaşovanın rəhbərliyi ilə nazirlikdə təcili toplantı keçirilir.
Adıçəkilən şəxslərlə əlaqə saxlamağa çalışsaq da, zənglərimiz cavabsız qaldı.
Türkiyədə təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin Vətənə quru sərhədlə keçməsinə icazə verilib. Bu barədə Azərbaycanın Türkiyədəki Səfirliyinin orada təhsil alan Azərbaycan vətəndaşlarına müraciətində bildirilib. "Türkiyədə ikinci semestrdə təhsilin distant qaydada həyata keçirilməsi ilə bağlı qəbul edilmiş qərar səbəbindən hazırda həmin ölkədə subbakalavr, bakalavr, magistratura, doktorantura və rezidentura təhsili alan Azərbaycan vətəndaşları və onların birinci dərəcəli ailə üzvlərinin (ata/ana, ər/arvad, övladlar) tələbə biletini təqdim etməklə zəruri icazə olmadan mayın 10-dək quru sərhədlər vasitəsilə Azərbaycana daxil olmalarına icazə verilib",- müraciətdə qeyd olunub.
TEREF.AZ-ın məlumatına görə, təhsil eksperti Kamran Əsədov “Şərq”ə açıqlamasında qeyd etdi ki, məlum qərar tələbələrin daha rahat gediş-gəlişinin təmin edilməsi məqsədi daşıyır:
- Bildiyimiz kimi qardaş Türkiyədə baş vermiş dəhşətli zəlzələ təhsilə də mənfi təsirini göstərdi. Orta məktəblərdə tədrisdə fasilə yarandı, ali məktəblər də məcburi distant təhsilə keçdi. Hətta tələbə yataqxanaları boşaldılaraq zəlzələdən zərər çəkənlərə müvəqqəti sığınacaq oldu. Mayın 10-dan etibarənsə Türkiyədə ali məktəblərin ənənəvi tədrisə qayıdacağı gözlənilir. Ona görə də tələbələr, o cümlədən də xarici ölkə vətəndaşı olan tələbələrin rahat gediş-gəlişinin təmin olunması məqsədilə quru sərhədləri vasitəsilə sərbəst keçidinə icazə verilir. Məlumdur ki, Türkiyədə təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayı çoxdur. Türkiyənin 206 ali təhsil müəssisəsində 22 minə yaxın azərbaycanlı tələbə təhsil alır. Bu qədər tələbə üçün təyyarə sayı da yetərli deyil, reyslər də rentabelli deyil deyə, quru sərhədlərlə keçidə üstünlük verilir. Quru yolla gediş-gəliş təbii ki, tələbələr üçün daha əlverişlidir. Yol xərci təyyarə ilə uçuşdan dəfələrlə ucuzdur. Quru yolla gediş-gəlişdə daşınma xərcləri də lazım gəlmir. Elə tələbələr var Türkiyənin iç bölgələrində təhsil alırlar. Təyyarə ilə gediş-gəlişdə məcburdurlar təyyarədən sonra avtobusla uzun məsafə qət edib başqa bölgəyə səfər etsinlər. Bu da ikiqat xərc deməkdir. Bütün mənalarda quru yolla hərəkət etmək sərfəlidir.
K.Əsədov yaxın zamanda quru sərhədlərin ümumiyyətlə bütün təbəqədən olan vətəndaşlar üçün açılmasını arzu etdiyini dedi:
- Əlbəttə, mən də arzu edirəm ki, quru sərhədlər tezliklə açılsın, təkcə tələbələr yox, digər vətəndaşlar da daha rahat və əlverişli şəkildə bir ölkədən digərinə gediş-gəliş edə bilsin. Çünki problem yalnız təhsil alanlarla bağlı deyil. İqtisadi məsələlər var, tibbi müayinə, müalicə üçün getmək istəyənlər, doğmasını, qohumunu ziyarət etmək istəyənlər var, həm də quru sərhədlərin açılması turizmi daha da canlandıra bilər.
Amma bu, bizim istəyimizə bağlı məsələ də deyil. Yəqin ki, hökumət bu məsələ üzərində düşünür. Vəziyyətə uyğun qərar veriləcək.
20 milyon çırpışdıran nazir azadlığa buraxıldığı halda, 500 min manat oğurlayan Aparat rəhbəri niyə həbsdə saxlanılır?
Sabiq əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Səlim Müslümovun məhkəməsini izləyən hər kəsi haqlı bir sual düşündürür – Səlim Müslümovun məhkəməsi niyə saqqıza dönüb uzandıqca uzanır?
Bu haqlı sualla məhkəmələrdən reportajlar hazırlayan jurnalistlərə müraciət edənlər az deyil. Bəlkə işin çoxepizodlu olması, ziyanın böyüklüyüdür prosesin bunca uzanmasına səbəb?
Yaxın keçmişimizin məhkəmə tarixinə nəzər salsaq, görərik ki, Səlim Müslümov və komandasının cinayət işi hər gün baxılan işlərdən çox da fərqlənmir. Bu məhkəmənin divarları qəlizliyi, kriminal yükü və digər məziyyətlərinə görə xeyli ağır olan məşhur adam oğrusu və sifarişli qətllər icraçısı Hacı Məmmədovla daha 26 nəfər dəstə üzvünün məhkəməsinə şahidlik edib. 1 ildən artıq davam edən məhkəmə prosesində dövlət ittihamçısı Hacı Məmmədova və dəstə üzvlərinə - 26 nəfərə iş istəmək üçün cəmi 1 ay vaxt istəyib, hakim Əli Seyfəliyev 15 gün vaxt verib. Dövlət ittihamçısı Abdulla Yusifov 15 günə hazırlaşmaqla Hacı Məmmədov dəstə üzvlərinə cəza istəmişdi.
Səlim Müslümovun məhkəməsinə gəlincə, iş materialları 2022-ci ilin iyulunda Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə daxil olub. Az sonra, avqustun 8-də hakim Faiq Qəniyevin sədrliyi ilə iş üzrə ilkin hazırlıq iclası keçirilməklə məhkəmə baxışına başlanıb. Məhkəmə başlanmazdan əvvəl Səlim Müslümov dövlətə vurduğu 20 milyon manat ziyanı tam şəkildə ödədiyindən onu həbsdən azad edib ev dustaqlığına buraxıblar. İş məhkəmədə araşdırılarkən Səlim Müslümovun nazirliyi dövründə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Aparat rəhbəri olmuş Əjdər Cəbiyev də dövlətə vurduğu ziyanı tam şəkildə ödəyib. İstintaq materiallarına görə o, Aparat rəhbəri vəzifəsində olarkən əlinə keçən 500 min manat büdcə vəsaitini mənimsəyib. Maraqlıdır ki, həm də Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Əjdər Ol təxəllüsü ilə tanınan şair-publisist Əjdər Cəbiyevi bundan sonra ev dustaqlığına buraxmadılar.
Bu gün Səlim Müslümovun cinayət işi üzrə məhkəmədə paradoksal vəziyyət yaranıb – 20 milyon manatı mənimsəmiş nazir azadlıqda, ondan 19 milyon 500 min manat az mənimsəmiş Aparat rəhbəri isə həbsdədir.
Ədalət, məhkəmə-hüquq islahatları budur?
20 milyon çəki baxımından da 500 min manatdan ağır deyil? Femidanın bir əlinə 20 milyonu, o birinə də 500 min manatı versək, heç şübhəsiz ki, ağırlıq çəkib ədalət ilahəsinin əlinin üzünü 20 milyon tərəfdə yerə vurmalıdır. Ağırdır axı. Mənimsəmə cinayətinin ağırlığı da elə bu məbləğə bərabərdir. Əjdər Ol da, Səlim Müslümov da əlini xalqın cibinə salıb oğurluq ediblər. Səlim Müslümov razılaşmasaydı, “dabro” verməsəydi, Əjdər Ol uzağı 5 min, lap elə 50 min manatı çırpışdıra, oğurlaya bilərdi.
Maraqlandığımız ünvanlardan Səlim Müslümovun rahat şəkildə məhkəmədən azadlığa buraxılmamasının səbəbi kimi də məhz Əjdər Olla bağlı olduğunu dedilər. Səlim Müslümovu azad etmək niyyəti ortada olsa da, Əjdər Olla bağlı belə bir mövqe yoxdur.
Bildirdilər ki, hakim ötən il dekabrın 26-da məhkəmə istintaqının yekunlaşdırılması istiqamətində fikirlərini bildirmək üçün dövlət ittihamçısına söz verib. Prokuror məhkəmədən vaxt istəyib. Hakim dövlət ittihamçısı və müdafiə tərəfinə son təkliflərini hazırlamaq üçün vaxt verib. Tərəflər hazır olardısa, proses dekabrın 30-da davam etdirilməli idi. O gün, bu gün, proses uzandıqca uzanır. Halbuki, lap uzağı fevralın əvvəlində dövlət ittihamçısı təqsirləndirilənlərə iş istəyə bilərdi. Lakin bu günə qədər dövlət ittihamçısı çıxış etməyib. Hər dəfə müxtəlif bəhanələrlə proses uzanır. Səlim Müslümovun cinayət işi üzrə məhkəmənin yekun hökmü verilmir. Məsələ həll edilib – Səlim Müslümov necə lazımdırsa, pulları elə də ödəyib. Onu məhkəmə zalından azad etməlidirlər. Bu halda Əjdər Ol da məhkəmə zalından azad olunmalıdır. Əks halda çıxarılan hökm elan edildiyi andan şübhə altına alınacaq. Bunu hakim də, prokuror da, Səlim Müslümov da yaxşı bilirlər. Səlim Müslümov Əjdər Ol aşırımını aşmasa, yaxın illərdə məhkəmə qapılarını gəzmək məcburiyyətində qalacaq.
Yada salaq ki, Səlim Müslümovun cinayət işi üzrə sonuncu proses aprelin 17-də baş tutub. Hakim Faiq Qəniyev proses başlayan kimi deyib ki, istintaqı aparılan israfetmə epizodu üzrə dəymiş ziyanın tam ödənilməsi ilə bağlı işlər tamamlanmayıb. Buna görə də vəkillər aprelin 17-nə təyin olunan prosesin təxirə salınmasını istəyirlər. Hakim qeyd edib ki, tərəflər iş üzrə dəymiş ziyanın tam və hərtərəfli ödənilməsini istəyirlər. Buna görə də proses aprelin 28-dək təxirə salınıb.
Səlim Müslümov Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin keçirdiyi əməliyyat nəticəsində həbs olunub. Daha sonra onun səhhətində yaranan problemlərlə bağlı ev dustaqlığına buraxılıb. Onun rüşvət alma yolu ilə 13 milyon 296 min 355 manat, mənimsəmə yolu ilə 7 milyon 237 min 188 manat, israf edilmiş yolla dövlətə 7 milyon 87 min 671 manat ziyan vurduğu üzə çıxıb. Səlim Müslümovun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 308.2-ci (ağır nəticələrə səbəb olan vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə), 311.3.2-ci və 311.3.3-cü maddələri (təkrar külli miqdarda rüşvət alma) ilə ittiham elan edilib. Cinayət işi üzrə Maliyyə Nazirliyi zərərçəkmiş qismində tanınıb.
Səbail rayon Məhkəməsinin 1 iyul 2022-ci il tarixli qərarına əsasən, sabiq nazirə məxsus mənzil, qeyri-yaşayış sahəsi və avtomobillərin üzərinə həbs qoyulub.
Musavat.com
Çağdaş dünya təhsilində təhsilalanların təhlil və tədqiqatyönümlü bacarıqlarının, proseslərə yaradıcı yanaşma vərdişlərinin inkişaf etdirilməsi və bunun effektli tətbiqinin həyata keçməsi istiqamətində prioritet addımlar atılmışdır.
Çağdaş dünya təhsilinin simasını müəyyən edən belə yanaşmalardan biri də STEAM təhsil modelidir. STEAM şagirdləri XXI əsrə hazırlayan və “Gələcəyin təhsili” adını alan strateji modeldir. 5 sahənin birgə və inteqrasiya olunmuş tədrisi ideyası üzərində qurulan bu model çağdaş təhsil sisteminin texnoloji dünya, ixtiraçılıq, mühəndislik istiqamətlərində kreativ yanaşmalarının əmək bazarına tətbiqini əsas götürür.
STEAM təhsil modelini təşkil edən 5 ana xətt - Elm (Science), Texnologiya (Technology), Mühəndislik (Engineering), İncəsənət (Art) və Riyaziyyat (Math) şagirdlərdə problemə tam fərqli baxış müstəvisində yanaşmanı, praqmatik düşüncə ilə yanaşı, yaradıcı kontekstdə qərarqəbuletməni əsas götürür.
Azərbaycanda STEAM təhsil
Təhsil modeli 2019-2020-ci tədris ilindən etibarən ölkəmizdə “STEAM Azərbaycan” layihəsi adı altında tətbiq edilir. Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə start götürən layihə 2021-ci ildə 302 ümumtəhsil məktəb və 10 STEAM Mərkəzini əhatə etmişdir. Bakı, Xırdalan, Şirvan, Quba, Gəncə, İsmayıllı, Bərdə, Lənkəran, Sabirabad və Ağdaşda STEAM Mərkəzləri fəaliyyətə başlamışdır.
2022-ci ildə isə layihənin miqyası daha da genişlənmiş, təhsil modeli 318 ümumtəhsil məktəb və 19 STEAM Mərkəzini əhatə etmişdir. Ümumilikdə 135 000-ə yaxın şagird STEAM tədrisinə cəlb olunmuşdur.
İl ərzində Tovuz, Mingəçevir, Şəmkir, Bakı, Zaqatala, Saray qəsəbəsində STEAM mərkəzləri fəaliyyətə başlamışdır.
05.01.2023 tarixində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və Birinci xanım Mehriban Əliyevanın Bakıda “STEAM İnnovasiya Mərkəzi”nin açılışında iştirakı və yeniliklərlə tanış olmaları bu tədris modelinin inkişafına göstərilən diqqətin böyük nümunəsidir.
Azərbaycan məktəblərində tədris olunan STEAM modelinin əsas məqsədləri:
-təhsilalanlarda kreativlik meyillərinin inkişafı;
-tənqidi və çoxvariantlı düşüncə tərzinin formalaşdırılması;
-proseslərin icrası zamanı komandadaxili əməkdaşlıq və qarşılıqlı ünsiyyətin inkişaf etdirilməsi;
-proqramlaşdırma dillərinin tətbiqi və İKT avadanlıqlarından səmərəli istifadə bacarıqlarının öyrənilməsi.
STEAM dərsləri VI sinifdən başlayaraq, həftədə iki dəfə keçirilir. Dərslərdə aşağıdakı metodların mənimsənimləsinə xüsusi diqqət yetirilir:
- Layihə əsaslı öyrənmə - PBL (Project Based Learning);
- Fənlərarası inteqrasiya və fənlərararası öyrənmə (Interdisciplinary&Cross-dissplinary);
- Araşdırma əsaslı öyrənmə (Inquiry Based Learning);
-Oyun əsaslı öyrənmə (Gamification);
-Analogiyaya əsaslanan öyrənmə (Learning by Analogies),
-Mobil əsaslı öyrənmə (Mobile learning),
Beynəlxalq təcrübə
Beynəlxalq təcrübədə STEAM modeli əsas təhsil strategiyası kimi qəbul edilir. Bu istiqamətdə ilk addım atan ölkə ABŞ olmuşdur. STEM konsepsiyasına “A” əlavəsinin (ART) artırılaraq STEAM modelinə çevrilməsinin ideya müəllifləri də ABŞ alimləridir. 2008-2009-cu illərdə yaranan iqtisadi böhran zamanı o zamankı ABŞ prezidenti Barak Obama təxirəsalınmaz təhsil islahatlarının aparılmasını bildirmiş və yerli mütəxəssislər bu istiqamətdə müxtəlif ölkələrin (xüsusilə də inkişaf edən Asiya dövlətlərinin) təhsil sistemlərini tədqiq edilərək ümumi nəticəyə gəlmişdilər. Tədqiqatlar zamanı ortaya çıxan ən zəruri detal isə bu olmuşdur: incəsənətin dəqiq elmlərlə inteqrasiyası və bir arada tədris edilməsi.
2009-cu ildə Con Hopkins Universitetinin apardığı nevroloji tədqiqatlar sənətlə elmi biliklərin inteqrativ əlaqələrinin bir çox müsbət tərəflərini üzə çıxardı. Beynin hər iki yarımkürəsin
in paralel şəkildə işlənməsinin–məntiqi düşüncə ilə yaradıcı təfəkkürün ortaq iş mexanizminin öyrənmə bacarıqlarının inkişafına, yaddaşın və diqqətin güclənməsinə səbəb olması müəyyənləşmişdir.
Üstəlik, STEAM-ın əsas nüvəsini təşkil edən bu tendensiyanın (məntiqi təfəkkürlə, yaradıcı düşüncənin) “4 K sistemi” adı verilən proseslərə müsbət təsiri aşkarlanmışdır. 4 K prinsipi-kreativlik, kommunikasiya, kritik düşünmə və kooperasiya (əməkdaşlıq)-təhsil modelinin əsas faydalılıq göstəricisi kimi qəbul edilmişdir.
ABŞ-də STEAM təhsil modelinin tətbiqindəki uğurun əsas səbəbi onun tədrisinin artıq məktəbəqədər təhsil müəssisələrində, 3 və daha yuxarı yaş qruplarına keçirilməsidir. Uşaqların şəxsiyyətyönümlü inkişafı üçün ən vacib yaş aralığında tədris olunan STEAM onlarda yaradıcı yanaşma, müşahidə aparmaq qabiliyyəti, fərqli və kreativ mühakimə irəli sürmək bacarıqlarını irəli aparmış oldu. Müqayisə üçün deyək ki, Azərbaycanda heç bir məktəbəqədər təhsil müəssisəsində STEAM metodu tədris olunmur, ümumiyyətlə bu prosesə orta ümumtəhsil məktəblərinin VI sinfindən etibarən başlanılır. 3-12 yaş aralığında STEAM yanaşmasından kənarda qalmaq isə azyaşlıların birbaşa şəxsiyyətyönümlü inkişafına, onların gələcəkdəki elmi və işgüzar karyeralarındakı uğurlarına mənfi təsirini göstərmiş olacaqdır.
ABŞ məktəbəqədər təhsil müəssisələrində STEAM yanaşması ilə 3 yaşdan etibarən tanış olmuş fərddə özünəinam, özünüifadə kimi xarakterik göstəricilər yaxşı inkişaf edir və o ibtidai siniflərdə artıq layihə əsaslı işlərdə komandadaxili faydalar barəsində düşünə bilir. Bu zaman 4 K qaydası təhsilalanlar tərəfindən daha effektiv həyata keçmiş olur.
Asiyanın yüksək təhsil göstəriciləri ilə fərqlənən ölkələrində (Çin, Sinqapur, Yaponiya) də STEAM yanaşması məktəbəqədər dövrdən başlayır. Əsaslı fərq isə Asiyanın STEAM təcrübəsində “Art” (sənət) bəndinə xüsusi diqqətin yetirilməsidir. Bu ölkələrdə yaradıcı düşüncə uşaqların yenilikçi qabiliyyətlərinin formalaşması üçün əsas mexanizm hesab edilir. Çin təhsil sistemində yaradıcı düşüncənin innovasiya problemlərinin həllindəki rolu 45%, biznes bacarıqlarına tətbiq göstəricisi isə 23% kimi göstərilir.
Dünya təhsilinin yaradıcılıq, innovasiya və dizayn mərkəzi hesab edilən Sinqapurda isə təhsil islahatlarının əsas faktoru yaradıcı yanaşma meyillərinin gücləndirilməsi və bunun dəqiq elmlərə, innovativ meyllərə tətbiqidir.
Avropada STEAM-in daha çox inkişaf etdiyi ölkələrdən biri İtaliyadır. Təhsil metodu burada da məktəbəqədər dövrdən tədris edilməyə başlanır. Bu yaş qrupunda STEAM tədris modelinin oyun əsaslı metodlarına xüsusi önəm verilir. Azyaşlılara xəyal dünyasında səyahət, nağıl qəhrəmanlarının imitasiya, xüsusi situasiyalarda plan qurma bacarıqları elə bu yaşdan etibarən öyrədilir.
Orta məktəblərdə isə Leonardo STEAM Laboratoriyası şagirdləri STEAM təhsilə yönləndirən yoldur. Burada uşaqlar dahi alimin yaradıcılığı ilə yaxından tanış olur, robot texnikası və kodlaşdırma elementlərini öyrəndikdən sonra görülən işləri sənədləşdirən Leonardo maşını qururlar və fərdiləşdirirlər.
Qeyd edək ki, İtaliyanın STEAM təhsil modeli təcrübəsi başqa Avropa ölkələrində- Bolqarıstan, İspaniya, Polşa, Rumıniya, Şimali Makedoniyada da tətbiq olunur.
Qonşu ölkələr arasında STEAM təhsil modeli ən effektiv şəkildə qardaş Türkiyədə tədris edilir. Şagirdlərin Beynəlxalq Qiymətləndirmə Proqramlarında (PISA, TIMSS)-də zəif nəticə göstərməsi qardaş Türkiyədə STEAM tədris modelinə keçidin əsas şərti olmuş və bu qısa zaman ərzində öz müsbət nəticəsini vermişdir. Türkiyədə əsasən ali təhsil pilləsində STEAM yanaşmalarına xüsusi önəm verilmiş, böyük universitetlərdə STEAM mərkəzləri və universitetləri yaradılmışdır. Bu mərkəzlərdə NASA və ABŞ-ın STEAM proqramlarından istifadə, oranın mütəxəssisləri ilə təcrübə mübadiləsinin aparılması tezliklə bu modelin faydalılıq göstəricisinin artmasına səbəb olmuşdur.
Təsadüfi deyil ki, ölkəmizdə yaradılan STEAM təhsil mərkəzlərində qardaş Türkiyə təcrübəsindən yararlanmış, onların mütəxəssisləri ilə məsləhətləşmələr aparılmışdır.
Rusiyada isə STEAM təhsil modeli qardaş Türkiyə qədər inkişaf etməsə də, hazırda bu istiqamətdə müəyyən addımlar atılır, əsasən ABŞ təcrübəsindən istifadə edilir. Uşaq mərkəzlərində 3 yaşdan başlayaraq azyaşlılar özlərini mühəndis kimi sınaya, texnologiyalarla tanış ola, təcrübə qoya və kəşf edə bilərlər.
Qonşu Gürcüstan Respublikasında STEAM təhsil modeli yeni tətbiq olunmaqdadır. Sevindirici haldır ki, Gürcüstan bu məsələdə Azərbaycan təcrübəsindən də istifadə edir. Azərbaycan Elm və Təhsil Nazirliyi ilə Gürcüstanda STEAM layihəsinin həyata keçməsi ilə bağlı razılığa da gəlinib. Mərkəzin soydaşlarımızın yaşadığı Marneuli rayonunda salınacağı bildirilir.
Elmin Nuri
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin əməkdaşı, təhsil tədqiqatçısı
moderator.az
Ermənistan təkcə suverenliyini və özünü müdafiə etmək qabiliyyətini itirməyib, həm də qonşuları ilə dinc yanaşı yaşamağa hazır deyil.
Bu barədə “EU Reporter” nəşrində dərc olunan “Ermənistan öz suverenliyini necə itirib?” başlıqlı məqalədə deyilir.
Məqalə müəllifi qeyd edir ki, Ermənistan hakimiyyəti uzun illərdir ki, Rusiya, İran, Fransa, Avropa İttifaqına, həmçinin erməni diasporuna və şübhəli keçmişi olan oliqarxlara “suverenliyindən parçalar” paylayıb: “Amma bu suverenliyin itirilməsi narahatedicidir. Bu o deməkdir ki, münaqişə vəziyyətində olan ölkə mübarizə apara və ən əsası, sülh müqaviləsi bağlaya bilməz. Suverenliyin itirilməsi danışıqlar aparmaq qabiliyyətinin olmamasının sübutudur”.
Məqalədə bildirilir ki, Ermənistan Rusiyaya sanksiyalardan yan keçməyə kömək edir: “Erməni sahibkarlar da Nikol Paşinyandan narazıdırlar. Ermənistan baş nazirinin Almaniyaya səfəri zamanı ona sanksiyalardan yayınaraq Rusiyaya yardım göstərilməsinin qəbuledilməzliyi barədə xəbərdarlıq edilib”.
Müəllifin sözlərinə görə, aprelin 15-də həm politoloqların, həm də idmansevərlərin diqqətini cəlb edən hadisə baş verib: “Həmin gün Ermənistanın paytaxtı İrəvanda keçirilən ağır atletika üzrə Avropa çempionatının açılış mərasimində Azərbaycan bayrağı yandırılıb”.
Qeyd edilir ki, Azərbaycan bayrağını yandıran Aram Nikolyana qarşı Ermənistanda cinayət işi açılmayıb: “Ermənistan hüquq-mühafizə orqanları bu cür davranışda qəbahət görmürlər. O, polis bölməsindən tez bir zamanda sərbəst buraxıldıqdan sonra qəhrəmancasına qarşılanıb. Erməni siyasətçilər, ictimai xadimlər, on minlərlə sosial şəbəkə istifadəçisi onu nümunə kimi göstərib”.
Müəllifin fikrincə, Ermənistan indiki vəziyyətində bütün region üçün təhlükə yaradır: “Qərb regiondakı münaqişəyə Ermənistanla Azərbaycan arasındakı toqquşma kimi baxmaqdan əl çəkməlidir. Bu, Rusiya və İranın marioneti olan ölkə ilə Avropanın enerji təhlükəsizliyinin asılı olduğu dövlət arasındakı münaqişədir. Odur ki, Avropanın qərar qəbul etməsinin və onlardan birinin tərəfini saxlamasının vaxtı çatıb”.