 |
|
|
"Mən Azərbaycanda qanunsuz mərc oyunlarının keçirilməsinin tərəfdarı deyiləm. Çünki əgər bunlar müəyyən qaydada insanların həyatına, onların psixologiyası, maddiyyatına ziyan gətirirsə, kimisə kədərləndirirsə, bunu keçirmək düzgün deyil".
Bu fikirləri Demokrat.az-a açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Tahir Rzayev deyib.
Azərbaycanda "1XBET", "Mosbet" kimi qanunsuz qumar oyunlarının yayılmasının zərərindən danışan deputat bildirib ki, bu cür fəaliyyətlər insanlarımızda ciddi problemlər yaradır:
"Təəssüf edirəm ki, belə oyunlarının keçirilməsi bir çox hallarda ailələrin dağılmasına, insanların müflis olmasına, digər neqativ hallara səbəb olur. Qanunsuz oyunların keçirilməsi tamamilə dövlətin qoyduğu qayda-qanunlara, qanunvericiliyə ziddir. Çünki Azərbaycanda qanuni mərc və lotereya oyunları müvafiq qaydada dövlət tərəfindən nəzarətdədir. Lotereyaların təşkili və keçirilməsi “Lotereyalar haqqında” qanunla və həmin qanun əsasında qəbul edilən qaydalar tənzimlənir. Amma xaricdən Azərbaycan vətəndaşlarına təklif olunan bəzi qumar növləri ilə ciddi mübarizə aparılmalıdır. Əgər qanunsuz oyunlar varsa və bu oyunlardan əldə olunan vəsait xarici ölkələrə çıxarılırsa, bu, yolverilməzdir. Müvafiq orqanlarımız bununla bağlı lazımi tədbirlər həyata keçirilməlidir".
“Dövlət xərcləmələri Azərbaycanın ağrılı sahəsidir. Çox təəssüf ki, təkcə yol tikintisində deyil, bütün istqamətlərdə dövlət xərcləmələrinin yarıdan çoxu korrupsiyaya uğrayır. Məsələn, bir layihə üzrə iş 100 milyon manata görülməlidirsə, bunun 50-60 milyonunu korrupsiya yolu ilə mənimsəyirlər. Sözsüz ki, o layihənin icra olunduğu istiqamətdə işlər də keyfiyyətsiz gedir. Dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlərə nəzarət etsək, görərik ki, həmin vəsait bir neçə mərhələdən keçərək icraçıya gəlir. Məsələn, bir şirkət onu alır, 10-20%-ni götürüb verir subicarəyə. İkinci şirkət də 10-15% götürüb yenidən subicarəyə verir… Yəni dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait icraçıya çatana qədər bir neçə əldən keçir, müəyyən məbləğ həmin şirkətlərdə saxlanılır. Bunu da hökumət səviyyəsində çox yaxşı bilirlər. Mən bilirəmsə, onlar məndən də yaxşı bilirlər. Müvafiq dövlət məmurları saxlanılan vəsaitlərdən hesab alır. Korrupsiyanın çiçəklənməsinin barı-bəhrəsi, meyvəsi hazırda ölkədə fəaliyyət göstərən oliqarxlardır, yəni məmur sahibkarlar. Onlar vəsaiti hardan alıblar? Bu gün sahibkarlıqla məşğul olan dövlət məmurları, deputatlar, hökumətin digər strukturlarında çalışan məmurlar bu gün açıq şəkildə bizneslə məşğul olurlar. Biznesə qoyduqları kapitalı haradan qazanıblar? Kapital dövlət büdcəsindən oğurlanıb, başqa heç bir yerdən oğurlanmayıb. Yol və digər layihələrə dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlər korrupsiyaya uğrayır. Buna görə də yollarımız keyfiyyətsiz çəkilir, hökumət adından görülən bütün işlər, sifarişlər keyfiyyətsiz həyata keçirilir…”
Bu sözləri Pravda.az-a müsahibəsində Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli deyib.
A.Nəsirli bildirib ki, problemin aradan qaldırılması üçün dövlət səviyyəsində, siyasi hakimiyyətin iradəsi daxilində dövlət büdcəsinin xərclənməsində şəffaflıq, dürüstlük, hesabatlılıq öz əksini tapmalıdır: “Bu, olmayana qədər hazırda yaşadığımız yol çökmələrinin, yolların tez-tez sıradan çıxması kimi hadisələrin şahidi olacağıq. Yadınıza gəlirsə, Ziya Məmmədovun çəkdiyi Şimala uzanan beton yolu tort kimi doğradılar, əhalinin gözü qabağında daşıdılar. Həmin yola tökülən betonun içində bir zərrə armatur yox idi. Sementin də keyfiyyəti göz qabağında idi. İndi o yolu sürətlə yenidən çəkirlər. Yenidən çəkilən yolun keyfiyyəti necə olacaq, hələ bilinmir. Ziya Məmmədov o vaxt həm sementi “yemişdi”, həm də armaturu. Qumu qarışdırıb tökmüşdü yolun altına, guya beton yol çəkib. Beton yolun ömrü ən azı bir əsr olur. Yadımdadır, Sovet dövründə ilk beton yol Pskov-Moskva 40 kilometrlik magistralı idi. SSRİ dağılana qədər həmin magistral ölkənin bir nömrəli yolu sayıldı. O yolu müharibədən sonra alman əsirləri çəkmişdi. İndi də həmin yol fəaliyyət göstərir, heç bir problemi yoxdur. Sadəcə, mütəmadi 10-15 ildən bir üstündə asfaltı təzələyilər. Beton yol elə olar. Yoxsa Ziya Məmmədovun çəkdiyi “beton” yol heç üç il getmədi…”
İqtisadçı vurğulayıb ki, rayonlara gedən yollar, Ələt-Astara magistralı cəmi bir neçə il dözüm gətirir: “İndi həmin yollar yamaq-yamaqdır. Çala-çuxurlu yollardır. Keyfiyyətin yüksəldilməsi üçün birinci növbədə şəffaflıq, dürüstlük və hesabatlılıq təmin edilməlidir. Gələcək inkişaf göstərəcək. Bələdiyyələrin layihələri böyüməlidir, inkişaf etməlidir. Seçkili bələdiyyələrin şəhərin daxili yollarının qayğısına qalması məsələsi gündəmə gəlməlidir. Dünyada böyük şəhərlərin hamısında belə problemləri xalq tərəfindən seçilmiş yerli bələdiyyələr həyata keçirir, dövlətin təyin etdiyi məmurlar yox. Bələdiyyələr də seçkili orqan olduqları üçün növbəti dəfə sandıq başına gələndə əhalidən səs almağa üzləri olsun deyə problemləri uğurla həll edirlər. Rayonlararası yollar pullu yollar kimi fəaliyyət göstərə bilər. Amma hələ ki Azərbaycan buna hazır deyil. Yolların bu istiqamətdə fəaliyyət göstərən sahibkarlar tərəfindən özəlləşdirilməsi yolların keyfiyyətinin yüksəlməsinə gətirib çıxara bilər. Bu, o demək deyil ki, yolla gedənlərin hamısı yoldan istifadəyə görə pul versinlər. Xeyr. Özəl sektor bu işlə məşğul olur, amma vəsaiti hökumət verir. “Ödənişli yollar” sözündən oxucular qorxmasınlar ki, yoldan istifadəyə görə onlardan mütləq pul alacaqlar. Yox. Hökumət, sadəcə, özəl şirkətlərə vəsaitini versin, şirkətdən tələb etsin ki, mənim vətəndaşımın yollarını normal şəkildə düzəlt, mənim vəsaitim hesabına işləri gör, sonda mənə hesabat ver”.
İtaliyanın şimalında uzun müddətdir davam edən intensiv yağışlar nəticəsində yaranan daşqın qurbanlarının sayı 11 nəfərə çatıb. Xilasedicilər daha iki nəfərin cəsədini Ravenna bölgəsində aşkar ediblər.
“Report” TASS-a istinadən xəbər verir ki, bu barədə “La Repubblica” qəzeti məlumat yayıb.
Daha əvvəl 9 nəfərin öldüyü bildirilirdi. Nəşrin məlumatına görə, təbii fəlakətdən 40-dan çox yaşayış məntəqəsi zərər çəkib, 250 yol bağlanıb. Bir neçə nəfər itkin düşmüş sayılır, 30 minə yaxın insan təxliyə edilib. Yerli yollarda avtomobillərin hərəkəti dayanıb, eləcə də regional dəmir yolu əlaqəsi kəsilib. Vilayətin 30 minə yaxın sakini işıqsız qalıb.
Emiliya-Romanyada hava təhlükəsinin sonuncu (qırmızı) səviyyəsi davam edir. Vilayətin geniş ərazisində çayların daşması, sellərin yaranması və onlarla şəhərin su altında qalmasına səbəb olan yağışlar bazar ertəsindən etibarən səngimir.
Tanınmış telejurnalist, idman aparıcısı Ceyhun Rzayev çıxılmaz vəziyyətdə qalıb.
O, üzləşdiyi problemlə bağlı “Qafqazinfo”ya müraciət edib.
Ceyhun Rzayev bildirib ki, sabah onu yaşadığı evdən çıxaracaqlar. Bunun səbəbini isə o, belə izah edib:
“İki ildir psixoji-emosional olaraq çökmüşəm. Məsələ nədir? 8 ildir ailəm – həyat yoldaşım və iki qızımla bərabər anama məxsus 30 kv-lıq evdə yaşayıram. Dördümüz də bu evdə qeydiyyatdayıq. Anam isə atamla bərabər illərdir Masazırda 6 sotluq ərazidə yerləşən geniş evdə yaşayır.
Valideynlərim həmişə məni əmin ediblər ki, indi yaşadığım bu ev mənim olacaq. Buna görə hətta Prezident jurnalistlərə mənzil verəndə heç vaxt müraciət də etməmişəm. Çünki fikirləşmişəm ki, evim var və evsiz həmkarlarımın haqqına girmiş olaram.
2021-ci ilin martında atam Ağasadıq Rzayev gözlənilmədən evi boşaltmağımızı tələb etdi. Şoka düşdüm. Sanki arxadan xəncərlə vuruldum. Fikrini belə əsaslandırdı ki, jurnalistlər yaxşı qazanır, qaz vurub-qazan doldururlar, özümə ev və maşın almışam, bankda hesabımda külli miqdarda pul var. Özümü bir anda məkrli planın içində gördüm. Bu çirkin planın müəllifi 35 saylı tam orta məktəbin müəllimi, bacım Xəyalə və onun həyat yoldaşı Zamiq Hacıyevdir. Valideynlərimi inandırıblar ki, mənim maddi durumum idealdır”.
Ceyhun Rzayev əlavə edib ki, anası Gülcahan Rzayevin iddiası əsasında, Nəsimi Rayon Məhkəməsində mülki iş başladılıb:
“Hakim Ceyhun Tağıyev absurd qərar qəbul edərək, yalnız məni evdə qeydiyyatda saxladı, həyat yoldaşımla azyaşlı qızlarımı isə qeydiyyatdan çıxarıb yaşayış hüququndan məhrum etdi. Qərardan apellyasiya verdim. Apellyasiya Məhkəməsinin hakimi Vahid Sadiqov övladlarımın qeydiyyat və yaşayış hüququnuz bərpa etdi, həyat yoldaşım isə yenə havada qaldı. Ən son instansiya olan Ali Məhkəməyə müraciət etdim. O ümidlə ki, həyat yoldaşıma ən azı qeydiyyat olmasa da, ailəsiylə bərabər yaşamaq hüququ tanınar. Əfsuslar olsun ki, Ali Məhkəmə Apellyasiya Məhkəməsinin qərarını qüvvədə saxladı. Yəni faktiki bizim iradəmiz xaricində bizi boşayır, ailəmizi dağıdırlar”.
Telejurnalistin sözlərinə görə, artıq ona evdən könüllü şəkildə çıxması ilə bağlı bildiriş də gəlib:
“Ötən şənbə Nəsimi rayon icra şöbəsinin məmuru Ramin Quliyevdən bildiriş gəldi ki, qərarı könüllü şəkildə icra edək. Əks halda mayın 18-i, yəni sabah özü gəlib məhkəmə qətnaməsini icra edəcək. Həqiqətən, çökmüş vəziyyətdəyəm. Ananı övladlarından necə ayırmaq olar? Ana dünyasını dəyişməyib və ya həbsxanaya düşməyib ki, övladlarından ayrı düşsün. Mən cənab Prezident İlham Əliyev və Birinci Vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya müraciət edirəm. Xahiş edirəm, mənə yardım edin. Bilirəm ki, siz bu məsələdən xəbərdar olsanız, gənc bir ailənin belə çətin durumda qalmasına əsla icazə verməyəcəksiniz. Sizin şəfqətinizə sığınıram. Çünki mənim başqa yolum yoxdur. İcra məmuru zorla həyat yoldaşımı övladlarından ayırarkən, o an nə edəcəyimi bilmirəm. Həmin an utanc hissiylə həyatıma qəsd də edə bilərəm”.
Ötən gün elm və təhsil naziri Emin Əmrullayevin iştirakı ilə keçirilən brifinqdə maraqlı anlar yaşanıb.
Hurriyyet.Az xəbər verir ki, bu, jurnalist Zülfiyyə Mustafayevanın mikrofon arxasına keçməsindən sonra baş verib.
Belə ki, jurnalist nazirə suallara verdiyi cavabların onun üçün qanedici olmadığını bildirib. O, Emin Əmrullayevə üz tutaraq qeyd edib ki, verilən açıqlamalar problemlərin həllinə işarə deyil.
Nazir isə öz növbəsində bu iradların onun üçün faydalı olduğunu bildirib və jurnalistin fikirlərinə davam etməsinə şərait yaradıb.
Həmin dialoqun videosunu təqdim edirik:
Həyatımıza internet daxil oldu, olmadı, onsuz da oyuna düşdük. Uşaqlı-böyüklü hər kəs qaldı kompüter qarşısında, saatlarla qalxmaq barədə düşünmədi. Beyinləri yoruldu, qədləri əyildi, gözləri məhv oldu, lakin, yenə də qalxmaq nədir, bilmədilər. Uşaqlarımız bütün meylini kompüterə, daha sonralar isə smartfon telefonlara saldı. Saatlarla internet aləmində gəzdilər, dolaşdılar, bizlərin isə əksəriyyəti heç bunun fərqində də olmadıq ki, axı uşaq bu qədər nə ilə məşğuldur. Əksinə, 2-3 yaşlı uşaqlarımız da zamanla telefonlarımıza dadandılar. Əllərinə telefon vermədinmi, yemək yemədilər, sakit dayanmadılar. Belə olanda bizlər asan yolu tapdıq. Telefonu verdik onların əlinə ki, səsləri kəsilsin, saatlarla qoyduq televizorun qarşısına ki, səsləri çıxmasın. Övladlarımız isə televizorda bizim mentalitetə, həyat tərzinə uyğun olmayan cizgi filmləri ilə dolduruldular. Telefonlarda uşaqlar nələrin şahidi oldu, onu da Allah bilir. Sən uşağa nəzarət etmirsənsə, buna əmin ol.
Lakin heç təsəvvür etməzdik ki, qarşıda elə oyunlar olacaq ki, bu oyunlar onun kölgəsində qalacaq. Məsələn, hansısa bir videonu, mahnını yükləmək üçün əməliyyat apararkən qarşımıza çıxan və təklif olunan oyunlar kimi. O oyunlar ki, illərdir ki, bizləri oyuna salır. Lakin bizə bu oyunlar hələ də dərs olmur ki, olmur…
Başlanğıc…
Azərbaycanda 13 illik fasilədən sonra, 2011-ci ildə ilk və yeganə qanuni idman mərc oyunu və “Caspian Tech” QSC-nin ticarət nişanı olan “ToPaz” fəaliyyətə başlayıb. Bu portal təhlükəsiz, dövlət təminatlı və qanuni hesab olunur. Digər bütün mərc və onlayn platformalardakı oyunlar isə qanunsuzdur.
İnternetdə daha çox “1xBet”, “MotsBet”, “Vulkanbet”, “22bet”, “PinUpbet” oyunlarının reklamları ilə qarşılaşmaq olur. Pandemiya dövründə əlacsızlıqdan kazino, bar, qumarxanalardan virtual aləmə köçürülən bu oyunların əksər istifadəçiləri gənclərdir. Bu yaşda olanlar belə elanlara daha tez aldanır və bu platformalara pul köçürərək, mərc etməyə başlayırlar.
Bəli, başlanğıcda hər şey çox sadədir. Qeyd etdiyim kimi, sosial şəbəkələrdə gəzişirsən, qarşına bir reklam çıxır. Səni bu oyundan yararlanmağa dəvət edir. Və yaxud da telefonuna linklər gəlir, açırsan… Elə hər şey də bunlardan sonra başlayır.
Təklif olunur ki, oyna, qazan! Milyonlara sahib ol! Həyatını dəyişdir! Sən, sən ol! Sən də nə edirsən, şirniklənirsən ki, axı qoy görüm, bu nə təklifdir, qoy bir baxım da. Beləliklə daxil olursan və ilkin olaraq sözsüz ki, qazanırsan. Çünki oyunların hamısı bu prinsipə xidmət edir ki, səni özünə cəlb etsin.
Qazandınmı, nə edirsən, qızışırsan. Daha böyük məbləğlər əldə etmək üçün mübarizəyə başlayırsan. 50 manat qoyub 70 manat götürürsən, həmin 70 manatı qoyub 100 manat əldə edirsən, beləliklə də şirnikləndirmə səni yeni bir yola yolçu edir.
Həyatın dəyişir?!
Bəli, oyunların reklamında deyildiyi kimi, həyatın dəyişir. Ancaq hansı istiqamətdə dəyişir, bunu görənlər və yaşayanlar ölkəmizdə yüzlərlədir. Həyatın dəyişir… Nə sən əvvəlki sən olursan, nə də cəmiyyətin, qohum-əqrəbanın, ailənin sənə qarşı münasibəti əvvəlki kimi olur.
İndi tez-tez belə ifadələr eşidirik: filankəsin oğlu qumara qurşanıb, xəbərin var? Filankəsin əri oyuna qurşanıb, eşitmisən? Filankəsin qızı filankəsin oğlundan qumara görə ayrılıb, bilirsən? Filankəsin əri evdən arvadının qızıl zinət əşyalarını da oğurlayıb oyunda uduzub, eşitmisən? Filankəsin oyunlarda uduzduğu pula görə banklara nə qədər kredit borcu var, xəbərin var?
Bəli, sadaladıqlarımın hər biri həyatında yaşanan onlarla insanın şahidiyik. Onların bu oyunlara aludə olması, daha sonra isə bu tilsimdən çıxa bilməmələri sadalamadığım nələrlə nəticələnib.
Adının çəkilməməsini xahiş edən ailəsi dağılan “A” adlı gənc deyir: bir neçə il əvvəl təsadüfən qarşıma çıxan reklam marağıma səbəb oldu. Bir neçə dəfə bu reklama baxmamağa cəhd etsəm də, sonda elə bil Allah ağlımı başımdan aldı, baxmalı oldum. Elə bir baxışla da həyatım dəyişdi. Əvvəlcə bir neçə dəfə uddum. Kiçik məbləğlər böyük məbləğlər üçün şirnikləndirdi məni. İşdən gəlirdim, keçirdim o biri otağa, başlayırdım oyuna. Yoldaşım bundan çox narahat olurdu. Hətta yemək üçün məni otaqdan zorla çıxarırdı. Məktəbli oğlum var, onun tərbiyəsi, dərsləri ilə məşğul olmağı birdəfəlik unutmuşdum. Evimizi ipoteka ilə almışdıq. Hər ay ödəniş etməli idik. Mən isə ailə başçısı olaraq oyuna qurşanmışdım. Əmək haqqı vaxtı baxırdım ki, ipotekanı ödəməyə, evə bazarlıq etməyə əlimdə pul qalmır. Beləliklə, həyat yoldaşımla aramızda münasibətlər pozulmağa başladı. O, əvvəllər elə bilirdi ki, mən onu hansısa bir qadınla aldadıram. Otaqda saatlarla qalmağım onda bu təəssüratı formalaşdırmışdı. Kim olsa, belə düşünərdi. Lakin sonra bildi ki, mən hansı yoldayam.
Yoldaşım həm mənim, həm də öz valideynlərinə xəbər verdi. Gəldilər, məni qarşılarına qoyub danladılar, məsləhət verdilər. Mən də onlara söz verdim ki, ta oynamayacam. Lakin aradan bir neçə gün keçməmiş baxdım ki, yenə oyundayam.
Dövlət işində işləyirəm. Yaxşı da əmək haqqı alıram. Amma nə olsun, maaşı haradan aldım, hara getdi, bilmirəm. Yoldaşım bezib məhkəməyə boşanmaq haqqında ərizə verdi. Boşandı məndən. Mən də evdən çıxmalı oldum. İndi oğlumun qayğısı da, evin ipotekası və dolanışığı-hamısı yoldaşımın üzərindədir.
Mənimsə qazancım küçələr oldu. İşdən sonra küçələrdə veyillənmək. Sonra da kirayə yaşadığım evdə oyun oynamaq. Bilirəm ki, səhv yoldayam, amma bu yoldan ayrıla bilmirəm. Heyif ailəmdən, oğlumdan. Mən onları itirdim. Bundan sonra nə etsəm də, onları geri döndərə bilmərəm. Mən ailəmi oyuna satdım. Çox təəssüf hissi içərisində yaşamaqdayam…
Adının çəkilməsini istəməyən “M” isə orta yaşlıdır. Əvvəlcə maşınını, evdən oğurladığı qızıl əşyaları, daha sonra isə evini oynadığı oyuna qurban verib. Hazırda ailəsi ilə birlikdə kirayədə yaşayır. Ailəsi dəfələrlə dağılmaq təhlükəsində olub. Lakin valideynlər buna mane olublar. Birtəhər ki, ailəni bir yerə yığıblar. Oğullarını da yolundan döndərə biliblər.
Hazırda həmin ailə çox çətinliklə yaşayır. “M” beş nəfərlik ailəsini günəmuzd fəhləlik etməklə dolandırır. Övladlarının böyüməsi, qayğılarının artması isə onun işini daha da çətinləşdirib. O, bu böyük səhvi etdiyi üçün peşman olduğunu və rayonda yaşadığı üçün el arasına çıxmaqda çətinlik çəkdiyini bildirir. Utandığından evə, işə elə gəlib-getməyə çalışır ki, onu görən olmasın.
Yenə də adının çəkilməsini qəti şəkildə istəməyən “Y” deyir ki, dövlət işində çalışıram. İllərdir ki, oyunlara aludə olmuşam. Əvvəl xeyli qazandım, daha oyundan çıxa bilmədim. Dedim elə yəqin belə də olacaq, həmişə udacağam. Lakin günlərin bir günü uduzdum. 500 manat ödəməli oldum. Əmək haqqımı aldım, ödədim, əlimdə bir o qədər pul qalmadı. Axı ailənin qayğıları, evin bazarlığı, digər xərclər-hamısı maaşıma bağlı idi. Belə olanda iş yoldaşlarımdan borc almağa başladım. Onların arasında hörmətim olduğu üçün heç kim mənə “yox” demədi. Beləliklə, 1000-1500 manata qədər borc aldım. Arada kiçik məbləğlər udub, böyük məbləğlər uduzdum. Fikirləşdim ki, əmək haqqımı buraya versəm, uşaqlar ac qalacaq. Ona görə də məcbur qalıb kredit görürdüm. Bundan heç kimin xəbəri olmadı. Kreditlə borclarımın bir qismini ödədim. Söz verdim ki, bir də oynamayacağam…
Lakin günlər sonra özümü yenə oyunda gördüm. Nə etdimsə, ayrıla bilmədim. İş yoldaşlarım bu arada verdikləri pulu istədilər, qaytara bilmədim. Artıq kollektivdə mənə qarşı inamsızlığın formalaşdığını açıqca hiss edirdim. Bir daha borc istədim, gördüm ki, artıq mənim haqqımda hamı eyni fikirdədir və mənə bir qəpik də verən olmadı. Məcbur qalıb başqa bankdan da pul götürməli oldum. Beləliklə elə bir oyuna düşdüm ki, çıxmağım mümkün olmadı.
Atamgil hadisədən xəbərdar oldular. Mənimlə söhbət etdilər. Bu yoldan dönməyimi tələb etdilər. Sözün düzü, işimi itirəcəyimdən də qorxdum. Söz verdim ki, çəkiləcəyəm. Çəkildim də. İndi atamgil ailəmin dolanışığına köməklik edirlər, özümsə aldığım əmək haqqını iş yoldaşlarımdan aldığım borclara və kreditlərə ödəyirəm. Hələ qarşıda neçə illər var ki, həmin borclar və kreditlər bitsin…
Eynilə narkomaniya…
Bütün bu söhbətləri dinləyəndən sonra bu qənaətə gəldim ki, bu oyunlar eynilə narkomaniya kimi bir şeydir. Hər ikisinin başında iradəsizlik, daha sonra asılılıq, sonda borclanmaq, oğruluq, qeyri-sağlam həyat tərzi, hətta ölüm dayanır. İnsan necə ki, ətrafında olan pis dostların tələsinə düşür, onların qurbanına çevrilir, narkomaniyaya başlayır, virtual dostlar da adamı başdan çıxarıb oyunlara sürükləməklə onu eynilə narkomaniyaya bənzər bir yola yolçu edir.
Narkoman da eyni həyatı yaşayır, oyunçu da. Narkoman da borc istəyir, oğurluq edir, öz evindən əşya götürüb satışa çıxarır, yeri gələndə kredit də götürür, oyunçu da eynilə… Bütün bunları o da təkrarlayır. Onların ortaq oxşarlığı isə iradəsizlik, bunun yaratdığı aludəlikdir.
Narkomaniyanın da sonunda ailə itkisi, yaxınların, qohumların, dostların üz çevirməsi var, oyunların da. Narkoman da zamanla hörmətdən düşür, cəmiyyətdən təcrid olunur, oyunçu da. Hər ikisi pul əldə etmək üçün üz tutmadıqları qapı, axtarmadıqları yol qalmır. Ən bağışlanmaz hal isə onların öz evlərindən oğurluq etməsidir ki, bu, hər iki səhv yolda dəfələrlə müşahidə olunan vəziyyətdir. Öz evindən oğurluq isə mənəviyyatın ölməsi, insanlığın sıradan çıxması deməkdir. Onlar üçün həyat yoldaşının, övladın heç bir qiyməti yoxdur. Çünki elə bir yola düşürlər ki, onları bu yoldakı istəklərdən başqa heç nə düşündürmür.
Odur ki, narkomaniya tək bəla deyilmiş, oyunların insanları saldığı oyunlar narkomaniyadan da pis bəla imiş…
Ha poz ki…
Elə söhbətin bu yerində hər addımda qarşılaşdığımız “Poz, qazan!” oyunu barədə də bir neçə kəlmə danışmaq, yerinə düşər. Çünki bu oyun da kimlərinsə xeyrinə, kimlərinsə ziyanınadır. Biz nəyi pozuruq, nəyi qazanırıq, heç bilirikmi? Kim bu oyundan sanballı nə isə qazanıb, xatırlayırmı?
“Poz, qazan!” yarandığı vaxtdan onun satışı ilə məşğul olan şəxs bir dəfə etiraf etmişdir ki, neçə illərdir, bu işlə məşğul oluram, bircə dəfə bir nəfər 100 manat udub. Deməli, digər insanların isə yalnız başı aldadılır.
“Poz, qazan!”ı çox vaxt vadar olub oynayırıq, yəqin bunun fərqinə varan olub. Məsələn, metroya giririk, marşrut avtobusdan istifadə etmək istəyirik, karta pul yükləmək lazım gəlir. Baxırsan ki, cibində xırda pul, yəni manatlıq yoxdur. Deməli, nə etməlisən, pul xırdalamalısan. Başlayırsan metronun, dayanacaqların ətrafında ha firlanırsan ki, pul xirdalayasan, bir yer tapa bilmirsən. Bu haldan səmərəli şəkildə istifadə edib metroya, dayanacaqlara yaxın yerlərdə məskunlaşan “Poz, qazan!”çılara yaxınlaşıb, bir dəfə pozmaqla qazanmasan da, pulunu xırdalaya bilirsən. Beləliklə “Poz, qazan!”çılar qazanır, sənsə itirirsən. Hər gün yüzlərlə adam “Poz qazan!”çıların tələsinə düşür. Ya pul xırdalamaq üçün, ya da bir manat nədir ki, bir bəxtimi sınayam dedikləri üçün…
Görəsən, olmazdı ki, metroda və dayanacaqlarda pul xırdalamaq üçün bir yer nəzərdə tutulardı? Axı əvvəllər belə idi. Manat verib qəpik alırdın ki, metrodan istifadə edə biləsən. Yaxın məsafələrdə belə bir xidmətin nəzərdə tutulması çox vacibdir. Əks təqdirdə həm insanlar əziyyət çəkir, həm də “Poz qaçan!”çılar qazanır.
Sən də ha poz ki, nə isə qazanacaqsan… Bu da oyuna salan oyunlardan biri deyilmi?..
Bəs nə etməli?..
Qeyd edək ki, ölkədə bəzi mərc saytları bloklanıb və girişi məhdudlaşdırılıb. Ölkəmizdə həm də oyunların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün tutarlı qanunlar var ki, onlar tətbiq olunmaqdadır. Amma “MostBet” və “1xBet” kimi böyük istifadəçi kütləsi olan saytların həm reklamına, həm də girişinə heç bir məhdudiyyət qoyulmayıb.
Mərc oyunları həvəskarlarının 60 faizi indi onlayn qumar ilə məşğuldur. ABŞ, Almaniya və İsveçrə dünyanın ən çox mərc oynanılan ölkələri hesab olunurlar. Elə bu səbəbdən də artıq ABŞ internetə nəzarət mexanizmini hazırlayıb tətbiq etməyə başlamaq üzrədir. Bəli, dünyanı yaratdıqları oyunlarla zəhərləyən dövlətlər indi özlərini bu bəladan xilas etmək üçün yollar axtarır. Bəs digər insanlar?..
Qonşu Türkiyədə səlahiyyətli şirkətlər istisna olmaqla, mərc oyunları qadağandır. Lakin burada da son illər mərc oyunlarına böyük həcmlərdə vəsait qoyulur. Bu səbəbdən də 18-50 yaş qrupunda olan 5 milyon insan ildə 50 milyard pul itirib.
Bu statistikaya əsasən belə bir sual çıxır meydana: tək pulmu? Xeyr, insanlar oyunlara meyil salmaqla, aldanmaqla, aldadılmaqla mənəvi dəyərlərini, ailə dəyərlərini, həyat yoldaşlarını, övladlarını da itirirlər. Pul ər çirkidir, deyirik. Onu nə vaxtsa, çətinliklə də olsa, ödəmək olur. Bəs itirilən mənəvi dəyərlərin necə, yerini doldurmaq olurmu?..
Bəs nə etməli?.. Bunun bir yolu var. Bizləri oyuna salan oyunlardan kənar olmalı. İnanmamalı, o linklərə daxil olmamalı, o reklamlara aldanmamalı. Dəhşətli hal odur ki, əsasən “Youtube”də, digər sosial şəbəkələrdə də aldanmış və aldadılmış yüzlərlə insanın etiraflarını oxusaq da, mətbuatdan bu qəbildən olan insanlar haqqında oxuyub məlumat alsaq da, yenə də aldanırıq. Deməli, biz şüurumuzda dönüş etməliyik. Ətrafımızdakı insanlara baxıb dərs almalıyıq. Dağılan ailələrə, atasız qalan uşaqlara, evsiz qalan ailələrə, kollektiv arasında hörmətdən düşən, cəmiyyət arasında pis mənada barmaqla göstərilən insanlara baxıb öz yolumuzu müəyyənləşdirməliyik.
Oynayaq, yoxsa, oynamayaq? Oynayarıqsa, sözsüz özümüzü oyuna salacağıq. Bunun başqa yolu yoxdur…
Mətanət Məmmədova
Mənbə – Səs qəzeti
https://www.tvpress.az/qumar-oyunlari-xalqi-nec%c9%99-talayir-poz-qazanma-oyna-udma-arasdirma/
Bakıda şirkət təsisçisinin adından saxta imza çəkilərək yeni direktor təyin edilib.
Saxta dövriyyədən və təyinatdan şikayət edən təsisçi oxu.az-ın redaksiyasına müraciət edib.
Şikayətçi, "İdea-Soft.Az” MMC-nin təsisçisi və direktoru Hatəm İsmayılov həmin şirkəti xalası oğlu ilə birlikdə işlətdiyini bildirib:
"Şirkət mənim adıma olub. Onu xalam oğlu Samir Vəliyev ilə birlikdə işlədirdim. Sonra gəlib ərizə yazmışam ki, "mən həmin şirkəti bağlamaq istəyirəm”. Şirkətin direktoru da, təsisçisi də özüm olmuşam. Mənə aiddir. Heç kəs olmayıb.
Oradan çıxandan sonra şirkətin bağlanıb-bağlanmaması ilə bağlı hər hansı bir məlumatım olmayıb. 2016-cı ildə oradan çıxdım. O şirkətlərin mühasibatlığını xalam oğlunun şirkəti aparırdı”.
H.İsmayılov məsələdən 2021-ci ildə xəbərdar olduğunu qeyd edib:
"2021-ci ildə Qazax rayonuna vergi idarəsindən məktub gəlib. Məktubda bildirilib ki, "sizin dövlət büdcəsinə vergiyə görə 1 milyon 100 min manat borcunuz var və sizin ölkədən çıxışınıza məhdudiyyət qoyulub”. Bundan sonra məsələdən xəbər tutdum, araşdırmağa başladım.
Mənim saxtalaşdırılmış imzamla direktor təyin edilib. Həmin şirkətdə külli miqdarda pul dövriyyəsi olub. Mənə də məlumat verilməyib. Bank əməliyyatları olub. Sonra da dövlətə olan borcum ödənilib. Çünki ölkəyə giriş-çıxış məhdudiyyətim aradan qalxıb. Şirkəti bağlamayıb, imzamı saxtalaşdırıblar. Mənim əvəzimə qol çəkib, Asif Alməmmədovu direktor təyin ediblər. Heç birindən məlumatım olmayıb”.
Şikayətçi haqqını tələb etdiyini söyləyib:
"Mən öz dividendimi (səhmdar cəmiyyətin mənfəətinin hər il səhmdarlara ödənilən hissəsi – red.) istəyirəm. Qurumlara şikayət etmişəm. Lakin müsbət cavab almamışam. Absurd cavablar gəlir. Həmin şəxslərə cəza tətbiq olunmayıb. Heç kəs maraqlanmayıb.
Asif Alməmmədovla iki dəfə telefonla danışmışam. Demişəm ki, mən səni nə vaxt direktor təyin etmişəm? Səs yazıları da var. Deyib ki, "sən özün bilirsən ki, bu işin başında kim dayanır. Get o adamlarla problemini həll et”. Yəni xalam oğlu Samir Vəliyevi nəzərdə tutur. Bu işin başında o dayanır. Mənim imzamı saxtalaşdıran da Fidan Rzayevadır. Bu əməlləri törədənlərə heç bir cəza tətbiq olunmur. Haqqımın bərpa olunmasını istəyirəm”.
Təsisçinin Oxu.Az-ın redaksiyasına ünvanladığı şikayətlə bağlı adıçəkilən qurumlara sorğu göndərsək də, cavabsız qalıb.
Mövzu ilə bağlı oxu.az-a açıqlama verən hüquqşünas Turan Abdullazadənin sözlərinə görə, şəxsin adından istifadə edərək saxtalaşdırılmış imzası ilə şirkətə yeni direktor təyin edilməsinə dair dəlillər varsa, həmin şəxs İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidmətinə və hüquq-mühafizə orqanlarına şikayət ərizəsi ilə müraciət edə bilər:
"Qanunvericiliyə əsasən, kommersiya və qeyri-kommersiya təşkilatlarının rəhbərləri və işçiləri, publik hüquqi şəxs, həmçinin kommersiya və qeyri-kommersiya təşkilatlarında xüsusi səlahiyyət üzrə təşkilati-sərəncamverici və ya inzibati-təsərrüfat funksiyalarını yerinə yetirən, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər vəzifəli hesab olunurlar. Vəzifəli şəxslər tərəfindən imzanın saxtalaşdırılması qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş məsuliyyətə səbəb olur.
Cinayət Məcəlləsinin 320.1-ci maddəsinə əsasən, hüquq verən, yaxud vəzifədən azad edən vəsiqəni, digər rəsmi sənədi istifadə etmək məqsədilə saxtalaşdırma və ya qanunsuz hazırlama, bu cür sənədi satma, habelə eyni məqsədlə saxta dövlət təltifini, ştampı, möhürü, blankı hazırlama, satma - üç min manatdan altı min manatadək cərimə, yaxud iki ilədək müddətə islah işləri, ya da iki ilədək azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır. Həmin Məcəllənin 320.2-ci maddəsinə əsasən, bilə-bilə saxta sənədlərdən istifadə etmə - min manatdan iki min manatadək cərimə, yaxud iki yüz qırx saatdan üç yüz saatadək ictimai işlərlə və ya bir ilədək islah işləri, ya da eyni müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır”.
T.Abdullazadə qeyd edib ki, vətəndaş Dövlət Vergi Xidmətinə müraciət etməklə öz adından sui-istifadə hallarının olub-olmadığını öyrənə bilər:
"Təsisçilərin qərarları, nizamnamə kapitalı, şirkətin əsasnamələri, bütün hüquq müəyyənedici sənədləri, şirkətlərin fəaliyyətləri barədə həmin orqanda məlumat bazası olur”.
Belçikada itkin düşən Azərbaycan vətəndaşı Nizami Məmmədovun yeri müəyyən edilib...
Bu barədə APA-ya Azərbaycanın Belçikadakı Səfirliyindən məlumat verilib.
Qeyd olunub ki, 5 may 2023-cü il tarixində Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı, 1989-cu il təvəllüdlü Nizami İbrahim oğlu Məmmədovun qohumları tərəfindən onun Belçikanın Brüssel şəhərində olduğu və yardıma ehtiyac duyduğu barədə Azərbaycan Respublikasının Belçikadakı Səfirliyinə məlumat daxil olub.