ABŞ-da seçkilər uzun illərdir ki, noyabrın ilk bazar ertəsindən sonrakı çərşənbə axşamı keçirilir. Bəs seçkilər niyə xüsusilə çərşənbə axşamı günü keçirilir?
Bizimyol.info "webtekno"ya istinadən xəbər verir ki, dünən ABŞ-da keçirilən seçkilərlə bağlı bir çox sualları ağlına gətirdi.

Amerikanın gələcək taleyi necə olacaq: “Niyə qazanılacaq dövlətlər bu qədər kritik əhəmiyyətə malikdir?”, “Donald Trampın prezident olması Elon Mask üçün niyə bu qədər vacibdir?”, “Niyə həmişə iki nəfər arasında seçim var?” kimi suallar var idi.

"ABŞ seçkiləri niyə çərşənbə axşamı keçirilir?"
Bu suala cavab vermək üçün ölkənin kənd təsərrüfatı cəmiyyəti olduğu dövrlərə qayıdaq.

Əvvəllər seçki günləri ştatlara görə dəyişirdi

1845-ci ildə bütün ölkə üçün vahid seçki gününün müəyyən edilməsi haqqında qanun qəbul edilib. O dövrdə ABŞ hələ də əsasən kənd təsərrüfatı cəmiyyəti idi. İşçi qüvvəsinin əksəriyyətini təşkil edən fermerlər üçün ilin çox hissəsi əkin, qulluq və məhsul yığımına sərf olunurdu. Noyabrın əvvəli səsvermə üçün yaxşı vaxt idi, çünki məhsul yığımı başa çatmışdı və hava hələ də nisbətən mülayim idi.

Həftənin bəzi günləri seçki günü ola bilməzdi

Bazar günləri seçki günləri deyildi, çünki onlar xristian olduqları üçün bu günü dua etməklə keçirirdilər. Çərşənbə günü bir çox fermerin məhsullarını şəhərdə satdığı gün idi. Səsverməyə getmək üçün onlara səyahət günü də lazım idi.

Kənd yerlərində ən yaxın seçki məntəqəsi bir neçə kilometr aralıda ola bilər və ora çatmaq bir qədər vaxt apara bilərdi, xüsusən də avtomobillər olmadıqda.

Onlar bazar və çərşənbə günlərindən səyahət günləri kimi istifadə edə bilmədiklərindən bazar ertəsi və cümə axşamı seçkiləri keçirilə bilməzdi. Ona görə də ən uyğun gün çərşənbə axşamı görünürdü.

Bunun "ilk bazar ertəsindən sonra" hesab edilməsinin bir səbəbi var

Noyabrın 1-i xristianlar üçün “Bütün müqəddəslər günü” kimi qeyd olunurdu və tacirlər ümumiyyətlə əvvəlki ayın kitablarını ayın birinci günü tamamlayırdılar. Ona görə də “ilk bazar ertəsi günündən sonra” ən məntiqli vaxt idi.

Seçkilərin hələ də çərşənbə axşamı keçirilməsinin mənası yoxdur

Bu gün amerikalıların 2%-dən az hissəsi kənd təsərrüfatında işləyir və təsəvvür etdiyiniz kimi, bir çox insan ilboyu çərşənbə axşamı işə gedir. Xüsusilə seçici fəallığı azaldığından vətəndaşlar seçkilərin həftəsonuna keçirilməsini təklif etsə də, hələ də bununla bağlı heç bir iş görülməyib. Əvəzində erkən və poçtla səsvermə variantları tətbiq olunub.

Məlumatı Avropa Komissiyasının mətbuat xidməti yayıb

Avropa Komissiyasının (AK) rəhbəri Ursula fon der Leyenin Bakıda keçiriləcək BMT-nin iqlim sammitinə (COP29) gəlməyəcəyi bildirilir.

Avropa Komissiyasının mətbuat xidməti məlumatında bu haqda məlumat verilib.

"Avropa Komissiyası səlahiyyətlərin ötürülməsi vəziyyətindədir, ona görə də Avropa Komissiyasının rəhbəri öz institusional öhdəlikləri ilə məşğul olacaq”, – açıqlamada deyilir.

BMT-nin İqlim Dəyişikliyi Konfransı Bakıda noyabrın 11-də başlayacaq və noyabrın 22-dək davam edəcək.

İspaniya hökuməti daşqınlardan zərər çəkənlərə dəstək üçün 10,6 milyard avro məbləğində yardım paketi ayırıb.

Bu barədə ölkənin Baş nazir Pedro Sançes bildirib.

Onun sözlərinə görə, bu paket, xüsusilə şərqi Valensiyada dağıntılardan təsirlənən ev təsərrüfatları, kiçik və orta müəssisələr, fərdi sahibkarlar və yerli idarələr üçün nəzərdə tutulmuş təcili bərpa planını əhatə edir.

Yardım çərçivəsində nəqliyyat vasitələrini itirənlərə kompensasiya, evlərin təmiri üçün isə 60 min avroya qədər dəstək veriləcək. Daşqın bölgəsində 15 min hüquq-mühafizə əməkdaşı və hərbi personal cəlb olunub, itkin düşənlərin axtarışı davam edir.

Dağıstanda güclü qasırğa baş verib.

İqtisadiyyat.az xəbər verir ki, qasırğa nəticəsində paytaxt Mahaçqala və ətraf ərazilər ciddi ziyan görüb.

Sosial şəbəkədə yaılan videolardan aydın olur ki, qasırğa güclü küləklə müşayiət olunub, bu da tikintisi yarımçıq qalmış konstruksiyaları dağıdıb və avtomobillərə ciddi ziyan vurub.

Külək dam örtüklərini və reklam bannerlərini də uçurub. Mahaçqala və Kaspiyskdə təxminən 20 ağac aşıb, sakinlər arasında xəsarət alanlar da var. Şəhər sakinlərindən biri qopmuş baner parçasının təsirindən xəsarət alıb və xəstəxanaya yerləşdirilib.

Təbii fəlakət həmçinin genişmiqyaslı elektrik kəsintilərinə səbəb olub. Nəticədə, Kaspiysk, Mahaçqala, Rutul, Qunib, Çarodin, Axtı və Kura bölgələrində təxminən 90 min insan işıqsız qalıb.

“Amerikalıların siyasi seçimlərinə görə zorakılığa əl atmağa hazır olduqları təəssüratı yaratmaq üçün saxta videolar hazırlayırlar”

ABŞ-da prezident seçkiləri ərəfəsində ABŞ kəşfiyyat orqanları Rusiyanın seçki günü və sonrakı həftələrdə müdaxiləsi təhlükəsi barədə xəbərdarlıq ediblər. AYNA xəbər verir ki, bu barədə DW məlumat yayıb.

“Rusiya ən aktiv təhlükədir. Rusiya ilə əlaqəli təsir dairələri seçkilərin legitimliyini sarsıtmaq, seçiciləri qorxutmaq və amerikalıların siyasi seçimlərinə görə zorakılığa əl atmağa hazır olduqları təəssüratı yaratmaq üçün videolar və saxta məqalələr hazırlayırlar”, ABŞ kəşfiyyat agentliklərinin yaydığı birgə bəyanatda qeyd olunub.

ABŞ kəşfiyyat ictimaiyyəti bu hərəkətlərin yalnız seçki günü və yaxın həftələrdə güclənəcəyindən və bu təbliğatın “yelləncək” ştatlarda xüsusilə güclü şəkildə yayılacağından qorxur. Kəşfiyyat xidmətlərinin məlumatına görə, ABŞ seçkilərinə müdaxilə təhlükəsi həmçinin İrandan da var.

ABŞ-da yüksək emosional seçki mühitində bir çox amerikalılar prezident seçkilərinin iğtişaşlar və digər zorakılıq aktları ilə müşayiət olunacağından ehtiyat edirlər. Sosial ayrı-seçkilik yalnız sosial mediada saxta xəbərlər, radikal şərhlər və nifrət dolu videolarla qızışır.

Uzun illərdir ki, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və onunla əlaqəli rus qrupları ABŞ seçkilərinə təsir etmək üçün manipulyasiya taktikasında ittiham olunurlar. Rusiya üçün bu gün ABŞ-da keçirilən prezident seçkiləri çox önəmlidir - respublikaçı Donald Tramp qalib gəlsə, Rusiyanın təcavüzündən qorunan Ukrayna ən mühüm müttəfiqi olan ABŞ-ın hərbi yardımını itirə bilər.

Müəllif: Ayna.az

Müraciətlərin təhlili onu göstərir ki, vətəndaşlarımızın bir hissəsi xarici ölkələrdə təhsil alarkən aidiyyəti qurum tərəfindən yerli akkreditasiyadan keçməyən və müvafiq dövlət lisenziyası olmayan təhsil müəssisələrində təhsil alır.

Metbuat.az xəbər verir ki, bu barədə Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyinin (TKTA) yaydığı məlumatda deyilib.

Bildirilib ki, qaydaların qeyd olunan müddəasındakı normativ tələbləri qarşılamayan və müxtəlif xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən ali təhsil müəssisələrinin verdiyi ali təhsil sənədlərinə TKTA tərəfindən imtina verilir.

Diplomları tanınmayan universitetlərin siyahısı ilə bu keçiddən tanış olmaq mümkündür.

Eyni zamanda bildirilib ki, xaricdə əldə olunan kvalifikasiyaların tanınması və ekvivalentliyinin müəyyən edilməsi üçün TKTA-ya edilən müraciətlərin ekspertizası nəticəsində Qaydaların 4-cü maddəsində qeyd olunan tanınma üzrə ümumi tələblərə cavab verməyən və ən çox imtina alan universitetlərin siyahısı müəyyən olunub.

Siyahı, ali təhsil müəssisəsi üzrə minimum 30 müraciət nəzərə alınaraq, edilən müraciətlərdən 30% və ondan artıq imtinaları əhatə etməkdədir.

Mənfi qərarla yekunlaşan müraciətlərin səbəbləri aşağıdakılardır:

Akkreditasiyasız ali təhsil müəssisəsi;
Təhsil aldığı ölkənin ərazisində təhsilin normativ müddətindən az olması;
Dövlət nümunəli olmayan diplom;
Təhsil forması;
Tədris yükünün normativdən az olması;

Həmçinin bildirilib ki, oktyabr ayı üzrə 665 müraciətçinin 540-ı barədə müsbət qərar verilərək müvafiq şəhadətnamələr təqdim edilib, 125 nəfərin müraciəti isə mənfi qərarla yekunlaşıb.

Tədris yükünü mənimsəmək üçün təhsil aldığı ölkənin ərazisində tələb olunan normativdən az olması səbəbi ilə 101, Dövlət nümunəli olmayan diplom səbəbilə 14, təhsil forması səbəbilə 5, əczaçılıq ixtisası üzrə qiyabi formada təhsil alınması səbəbilə 1, bakalavr diplomu üzrə mənfi qərar verilməsi səbəbilə 1, akkreditasiyasız ali təhsil müəssisəsi səbəbilə 1, ali təhsil müəssisəsi və sərhəd xidmətinin məlumatı səbəbilə 1, qısaldılmış proqram səbəbilə 1 nəfərin müraciəti mənfi qərarla yekunlaşıb.

Ölkələr üzrə müraciətlərin sayına nəzər saldıqda Ukraynadan 208, Rusiya Federasiyasından 203, Türkiyə Respublikasından 135, Belarus Respublikasından 41, Gürcüstandan 25, Birləşmiş Krallıqdan 12, Amerika Birləşmiş Ştatlarından 9, Almaniya Federativ Respublikasından 5, Qazaxıstan Respublikasından 3, Çin Xalq Respublikasından 3, İtaliya Respublikasından 3, Macarıstandan 3, İspaniya Krallığından 2, İsveç Krallığından 2, İran İslam Respublikasından 1, Kanadadan 1, Şimali Kipr Türk Respublikasından 1, Koreya Respublikasından 1, Latviya Respublikasından 1, Litva Respublikasından 1, Misir Ərəb Respublikasından 1, Özbəkistan Respublikasından 1, Pakistan İslam Respublikasından 1, Qırğız Respublikasından müraciətin olduğu müşahidə olunur.

Ən çox müraciət olunan ixtisaslara gəlincə, hüquqşünaslıq üzrə 129, yanğın təhlükəsizliyi mühəndisliyi üzrə 66, həyat fəaliyyətinin təhlükəsizliyi mühəndisliyi üzrə 35, biznesin idarə edilməsi üzrə 28, iqtisadiyyat üzrə 28 müraciət qeydə alınıb.

Xarici ölkələrdə təhsil almaq istəyən vətəndaşlarımıza seçdikləri ali təhsil müəssisəsinin yerli akkreditasiyasının və lisenziyasının olmasını bu keçiddən istifadə etməklə yoxlamalarını, eləcə də TKTA-ya edilən müraciətlər əsasında tərtib edilən ən çox imtina almış universitetlərə xüsusi diqqət yetirmələrini tövsiyə edirik.

Qeyd edək ki, xarici dövlətlərin ali təhsilə aid kvalifikasiyalarının tanınması Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2023-cü il 18 avqust tarixli, 2306 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin ali təhsilə aid kvalifikasiyalarının tanınması Qaydaları” (bundan sonra Qaydalar) əsasında Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərən Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyi (TKTA) tərəfindən həyata keçirilir.

Sözügedən Qaydaların 4-cü maddəsinin 4.1.1-ci yarımbəndi (müvafiq kvalifikasiyaya dair sənədin əldə olunduğu təhsil müəssisəsinin fəaliyyət göstərdiyi ölkədə səlahiyyətli keyfiyyət təminatı qurumu tərəfindən akkreditasiyadan keçməsi və dövlət lisenziyasının olması) tanınma üçün başlıca şərtlərdəndir.

Böyük Qərb ölkələri Rusiya iqtisadiyyatının sanksiyaların təsiri ilə necə mübarizə apardığını anlamaqda maraqlıdırlar və bu səbəbdən onlar Beynəlxalq Valyuta Fondunun (BVF) missiyasını ölkəyə göndərməkdə maraqlı ola bilərlər.
Böyük Qərb ölkələri Rusiya iqtisadiyyatının sanksiyaların təsiri ilə necə mübarizə apardığını anlamaqda maraqlıdırlar və bu səbəbdən onlar Beynəlxalq Valyuta Fondunun (BVF) missiyasını ölkəyə göndərməkdə maraqlı ola bilərlər.
Bu barədə "RİA Novosti"yə BVF-nin Rusiya üzrə keçmiş icraçı direktoru Aleksey Mojin bildirib.
"Mən güman edirəm ki, missiyanın səfəri böyük Qərb dövlətləri ilə razılaşdırılıb... Bəlkə də məsləhətləşmələrin təşəbbüskarı onlar olub... Onlar həqiqətən də anlamaq istəyirlər ki, Rusiya iqtisadiyyatı onların... sanksiyalarının təzyiqi altında hansı səbəbdən arzuladıqları kimi çökməyib" - Mojin bildirib.
Onun sözlərinə görə, son üç ildə BVF hər il məsləhətləşmələrin aparılmasına razılığın təsdiqlənməsi xahişi ilə Rusiya hakimiyyət orqanlarına müraciət edib və hər dəfə Moskva tərəfindən bu razılığı verilib.
Bundan əvvəl ABŞ Maliyyə Nazirliyi Rusiyaya hərbi sahədə yardıma görə yeni sanksiyalar elan etmişdi.

Peyk görüntülərində Hindistan və Şri-Lankanı birləşdirən nazik zolaq görünür. Bu, Qoç körpüsü və ya Qoç Setu kimi tanınan Adəm körpüsüdür - Hind okeanı boyunca 48 km uzanan uzun əhəngdaşı silsiləsidir.

Qaynarinfo-nun məlumatına görə, jurnalist və yazıçı Kayf Şeyx "Interesting Engineering" üçün yazır ki, Adəm körpüsü tədqiqatçıları maraqlandıran əhəmiyyətli geoloji, tarixi və mifoloji əhəmiyyətə malikdir. Gəlin onun tarixini, miflərini və bu unikal quruluşu formalaşdıran geoloji təbəqələrini nəzərdən keçirək.

Adəm körpüsünün təbii tarixi

Adəm körpüsü Hindistanın Ramesvaram adasını Şri-Lankanın Mannar adası ilə birləşdirir və böyük arxeoloji əhəmiyyətə malikdir. 15-ci əsrdə burdan keçid mümkün olub, lakin sonrakı təbii proseslər onu tədricən keçilməz edib. Geoloji tədqiqatlar, xüsusən də Hindistan Geoloji Xidmətinin apardığı araşdırmalar göstərir ki, bölgədəki quru torpaqlar 7000-18000 il əvvəl yaranıb. Qum formasiyaları üzərində böyüyən mərcanlar körpünü görünür edib.

Təbii proseslər Hindistanı Şri-Lankadan ayıraraq Polk boğazını əmələ gətirib. Kaveri çayının çöküntüləri və sahil axınları bu gün Adəm körpüsü kimi tanınan bir sıra adaların və qum sahillərinin meydana gəlməsinə kömək edib.

Körpünün yaranması ilə bağlı iki əsas nəzəriyyə var: biri onun təbii qum çökməsi nəticəsində əmələ gəldiyini bildirir, digəri onun Hindistan və Şri-Lanka arasında keçmiş quru əlaqəsini göstərən köhnə sahil xətti ola biləcəyini göstərir.

Setusamudram kanalı

Hindistanın cənubu ilə Şri-Lankanın şimalı arasında kanal yaratmaq ideyası 1782-ci ildə ingilis okeanoqrafı Ceyms Rennellin ideyası əsasında yaranıb. 1955-ci ildə dəniz yollarını 400 km qısaltmalı və yolda 36 saata qədər qənaət etməli olan Setusamudram Gəmiçilik Kanalı layihəsi təklif edilib.

2005-ci ildə Hindistan hökuməti tərəfindən təsdiqlənən layihə okeanın dibinin dərinləşdirilməsini nəzərdə tuturdu. Bununla belə, ekoloqlar bunun mərcan riflərini məhv edə və yerli ekosistemi poza biləcəyi barədə xəbərdarlıq ediblər. Dərinləşdirmənin bölgə üçün ekoloji riskləri artıraraq torium buraxa biləcəyi ilə bağlı narahatlıqlar da olub.

Layihə dini və mədəni qruplar tərəfindən də tənqid edilib, çünki bir çox Ram Setu hindu inanclarına görə tanrı Rama tərəfindən tikilmiş müqəddəs bir quruluşdur. 2013-cü ildə Ali Məhkəmə mədəni və ekoloji aspektlərə görə layihənin dayandırılmasına qərar verib.

Miflər və dini əhəmiyyəti

Adəm körpüsü və ya Ram Setu yalnız geoloji formasiya deyil, həm də əhəmiyyətli bir mədəni simvoldur. Ramaya dastanına görə, bu, Sitanı xilas etmək məqsədilə Şri-Lankaya keçid yaratmaq üçün meymunlar ordusu tərəfindən çəkilmiş yoldur. Daşlar, əfsanəyə görə, üzərlərində Ramanın adı yazılmış olduğu üçün üzüblər.

Müsəlman mənbələrində də körpünün də adı çəkilir: Rəvayətə görə bu, Adəmin Cənnətdən qovulmasından sonrakı yoludur.

Mənşəyindən asılı olmayaraq, Adəm körpüsü təkcə müxtəlif sahilləri deyil, həm də bir çox nəsillərin mədəni və tarixi ənənələrini birləşdirən təsir edici formasiyadır.

Qeyd edək ki, Polşa ABŞ-dən Rusiya raketlərinin Ukrayna ərazisində vurulması üçün icazə istəyib. Polşanın xarici işlər naziri Radoslav Sikorski bəyan edib ki, Varşava Kiyevdən gələn və Polşa ərazisinə doğru hərəkət edən Rusiya raketlərinin hələ Ukrayna hava məkanında olarkən vurulması təklifini nəzərdən keçirir. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski NATO sammitindən əvvəl Varşavaya səfəri edərkən bu təklifi Polşa rəhbərliyi ilə müzakirə edib.

“Biz cəbhəyanı ölkəyik və Rusiya raketləri hava məkanımızı pozur. Hələlik, pozuntuların təsadüfi olduğunu güman edirik. Bununla belə, ehtiyat tədbirləri görməliyik”, - deyə Sikorski qeyd edib.

Polşa XİN rəhbəri 2022-ci ilin dekabrında Belarus sərhədindən təxminən 500 km aralıda Bıdqoşdakı evinin yaxınlığında belə bir halın baş verdiyini vurğulayıb.

Maraqlıdır, əgər ABŞ Polşaya bu istiqamətdə addım atmağa icazə verərsə, bu, hansı nəticələrə gətirib çıxaracaq? Belə bir halın baş verəcəyi təqdirdə Rusiya Polşaya qarşı hansı sərt tədbirləri görəcək?

Məsələ ilə bağlı Rəşad Bayramov “Cümhuriyət” - ə açıqlamasında qeyd edib ki, nə ABŞ, nə də NATO Polşaya bu imkanı verəcək:

“Rusiya ilə Ukrayna arasında bir-birinin ərazisindəki enerji strukturlarına və neft-qaz obyektlərinə zərbə vurmamaqla bağlı danışıqların başladığı bir ərəfədə Moskva ilə Helsinki arasında gərginlik yaşanır, indi isə Polşa belə bir mövqe nümayiş etdirir. Bu, onu deməyə əsas verir ki, Qərbdə bəzi dairələr Rusiya ilə Ukrayna arasında danışıqların başlanılmasında maraqlı deyillər.

Məlumdur ki, Moskva ilə Kiyev arasında hər hansı məsələ ilə bağlı danışıqlar aparılarsa, o cümlədən hər hansı məsələ üzrə birgə razılıq əldə olunarsa, bu, növbəti mərhələdə Rusiya-Ukrayna cəbhəsində vəziyyətin sabitləşməsinə və atəşkəsin əldə olunmasına gətirib çıxaracaq. Lakin Finlandiyanın Rusiyanın daşınmaz əmlakına həbs qoymasını, Polşanın Rusiya raketlərinin Ukraynada vurulması üçün ABŞ-yə müraciətini nəzərə alanda görərik ki, Qərb Rusiya ilə Ukrayna arasında müharibənin davam etməsində maraqlıdır.

O ki qaldı Polşanın Ukrayna ərazisində Rusiya raketlərini sıradan çıxarması məsələsinə, bunun NATO tərəfindən yekdilliklə dəstəklənəcəyini düşünmürəm. Həmçinin, Vaşinqton indiki vəziyyətdə Varşavanın belə bir addım atmasına icazə verməz. Polşa NATO ölkəsidir. Polşanın Rusiya raketlərini hədəfə alması faktiki olaraq onun müharibəyə qoşulması demək olacaq. Polşanın müharibə qoşulması isə NATO-nun müharibəyə qoşulması deməkdir”.

Ekspertin sözlərinə görə, Polşa belə bir addım atacağı təqdirdə Moskva tərəfindən ciddi cavab tədbirləri görüləcək:

“Kreml buna cavab olaraq Polşada hərbi obyektlərə raket zərbələri endirəcək. Bu da müharibənin baş verməsinə şərait yaradacaq. Ona görə də Polşaya bu cür icazənin verilməsi qeyri-mümkün görünür. Vaşinqton çalışır ki, Ukraynaya az həcmdə silah-sursat ötürməklə Rusiyanı uzunmüddətli müharibədə saxlasın.

Bu dövr ərzində Rusiyanın hərbi-texniki imkanları tükənəcək və iqtisadiyyatı zəifləyəcək. ABŞ qarşısına Rusiyanı siyasi, iqtisadi və hərbi cəhətdən çökdürmək məqsədi qoyub. Əgər Polşaya Ukraynada Rusiya raketlərini vurmağa imkan verilsə, bu, çox ağır nəticələrə səbəb olacaq”.