 |
|
|
Avropa Birliyi (Aİ) Rusiyaya qarşı sanksiya siyahısını genişləndirib. Brüssel Rusiya ilə yanaşı, bu ölkə ilə bu və ya digər formada əməkdaşlıq edən şirkət və şəxslərə qarşı da sanksiyalar tətbiq etməyi qərarlaşdırıb. Bu sırada ilk dəfə Çinin hüquqi və fiziki şəxslər var.
Bu barədə “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin təhlilində deyilir.
Məqalədə qeyd olunur ki, AB son ana qədər Rusiya ilə əməkdaşlığa görə Çini cəzalandırmaqdan çəkinirdi:
“Ancaq Brüssel siyasətini dəyişdirib. Brüsseldə hesab edirlər ki, Rusiya və Kremlin strateji tərəfdaşları əleyinə qəti addımlar atılmasa, Ukrayna məğlub ola bilər. Brüssel Rusiya-Çin əməkdaşlığını hədəfə alıb. Sanksiya siyahısında Çinin 7 şirkəti var. Bu say gələcəkdə arta da bilər. Bu şirkətlər Rusiya ilə sıx əməkdaşlıq edirlər. AB rəsmilərindən biri “The Guardian”a Kremlin AB-nin iqtisadi-ticari sanksiyalarından qurtulması üçün boşluqlardan istifadə etməyə çalışdığını deyib.
Brüssel Rusiyaya sanksiyalardan yan keçməyə imkan verən bütün boşluqların qarşısını almağa qərar verib. Boşluqlardan biri də Rusiyanın müxtəlif ölkələrin şirkətləri vasitəsilə Avropa ölkələri ticarət mübadiləsi aparmasıdır. Rusiyanın keyfiyyətli məhsullara və texnologiyalara ehtiyacı var.
ABŞ və Böyük Britaniya Brüsselin qərarını dəstəkləyib. AB Pekini Rusiya ilə əməkdaşlıqla bağlı bir neçə dəfə xəbərdar edib. Məsələn, ötən ilin dekabrında Çin lideri Si Cinpinlə görüşən AB rəhbəri Şarl Mişel bir qrup Çin şirkətinin Rusiyaya sanksiyalardan yan keçməyə kömək etdiyini bildirmişdi. Görünür, Mişel ümid edirdi ki, Pekin bu xəbərdarlığı nəzərə alaraq Çin şirkətlərinin Rusiya ilə müəmmalı əməkdaşlıqdan çəkindirəcək. Bu baş vermədiyinə görə, Brüssel qəti addımlar atmağa məcbur qalıb”.
Təhlildə vurğulanır ki. Pekin Brüsselin qərarını sərt tənqid edib:
“Pekin AB-nin Çin şirkətlərinə qarşı sanksiyalarını “beynəlxalq hüquqa zidd” adlandırıb. Çin Xarici İşlər Nazirliyi şirkətlərinin maraqlarını qoruyacaqlarını açıqlayıb. Buna baxmayaraq, Çinin Avropa şirkətlərinə qarşı adekvat addımlar atacağı barədə qərarı yoxdur. Pekin üçün Brüsselə münasibətləri gərginləşdirmək zərərlidir. 2022-ci ildə Çinlə AB arasında ticarət mübadiləsinin həcmi 1.6 trilyon dollar təşkil edib. Bu, Çinin Rusiya ilə ticarət mübadiləsindən 8 dəfə çoxdur”.
Rusiya sərhədçilərini Ermənistan ərazisindən çıxartmaq mümkün olacaqmı?
Ermənistandakı ictimai-siyasi strukturlar getdikcə daha tez-tez Rusiya sərhədçilərinin ölkəni tərk etməsinin zəruriliyi ilə bağlı məsələ qaldırmağa başlayıblar. Xüsusilə də, İrəvandakı Zvartnots hava limanında və Meqridəki sərhəd-keçid məntəqəsində Rusiya FTX-nın sərhədçilərinin olmasının yolverilməzliyi məsələsi qaldırılır.
Bu, ilk növbədə onunla izah olunur ki, Rusiya Federasiyası Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin sərhədçiləri Ermənistanın Sərhəd Elektron İdarəetmə Sisteminə daxil ola bilirlər və ermənilər bunu qanunsuz hesab edirlər. Bu sistemdə Ermənistan Respublikası vətəndaşlarının və Ermənistanın dövlət sərhədini keçən digər şəxslərin şəxsi məlumatları saxlanılır.
“Ermənistanın məlumatlandırılmış vətəndaşları İttifaqı” adlı ictimai təşkilat bununla bağlı iddia edir ki, Rusiya Federasiyası FTX-sı Sərhəd Elektron İdarəetmə Sisteminə girişdən istifadə edərək Ermənistan ərazisində adam oğurluğu təşkil edib (burada səfərbərlikdən qaçaraq Ermənistana sığınan Rusiya vətəndaşının sərhədçilər tərəfindən həbs edilərək Rusiyaya qaytarması qalmaqalına toxunulur – red.) və FTX-nın bu sistemə giriş imkanı qaldıqca Ermənistan ərazisində heç bir şəxs Rusiya hüquq-mühafizə orqanlarının qanunsuz hərəkətlərindən sığorta olunmayıb.
Söhbət xarici dövlətin yüz minlərlə erməninin şəxsi məlumatlarına qanunsuz giriş əldə etməsindən getdiyinə görə, “Ermənistanın məlumatlandırılmış vətəndaşları İttifaqı” Ermənistan hakimiyyətini Rusiya Federasiyasının FTX-sı sərhəd qoşunlarının ölkənin Sərhəd Elektron İdarəetmə Sisteminə girişini “bağlamağa” çağırıb.
Təbii ki, təklif çoxdan yetişib. Rusiya hərbçilərinin Ermənistanın müxtəlif ərazilərində geniş şəkildə təmsil olunması bu dövlətin suverenliyinin bütövlüyü ilə bağlı böyük suallar yaradır.
Məsələn, “Respublika” partiyasının sədri Aram Sarkisyan Ermənistan mətbuatına müsahibəsində bəyan edib ki, “Ermənistan hakimiyyətinin atmalı olduğu ilk addım KTMT-dən çıxmaqdır. İkinci addım Ermənistanın MDB adlı mənasız strukturu tərk etməsidir. Bundan sonra Rusiya özü deyəcək ki, sərhəd qoşunlarını Ermənistandan çıxarır. Söhbət Türkiyə və İranla sərhəddə dayanan sərhədçilərdən gedir.
Mən, Zvartnots hava limanında və şərti Ermənistan-Azərbaycan sərhədində dayanan rus sərhədçilərinin Ermənistanın başına dirənmiş silah olması fikri ilə razıyam”.
Ancaq problem başqadır: rəsmi İrəvan praktikada öz ərazisində rus sərhədçilərinin fəaliyyətinə qarşı hər hansı qadağa qoya bilərmi? Bunun üçün alətlər varmı? Ermənistan hakimiyyəti bunun üçün konkret olaraq nə etməlidir? Bəs Moskva bu cür aktivliyə necə reaksiya verəcək? O cavab addımı olaraq nə edə bilər?
Gürcüstan Strateji Təhlil Mərkəzinin (GSAC) aparıcı eksperti Gela Vasadze baş verənlərlə bağlı fikirlərini Pressklub.az-la bölüşüb.
O hesab edir ki, Ermənistanın mülki və ekspert icmasının Rusiya Federasiyası FTX-sı sərhəd qoşunlarının sərhəd mühafizəsi məsələsini qaldıran hissəsinin aktivliyi təbii və başa düşüləndir.
“O başqa məsələdir ki, bu fəaliyyət hökumət tərəfindən nə qədər real addımlara çevrilə bilər. Bu daha çətindir, – politoloq deyir. – Nə qədər ki, Rusiya Federasiyasının Cənubi Qafqazda qalması üçün resursları var, FTX qoşunları Ermənistan sərhədlərindən heç yerə getməyəcək”.
Üstəlik, o hesab edir ki, Rusiya sərhədçilərini əhatə dairəsi hətta genişlənə və Ermənistan-Azərbaycan sərhədinə də keçə bilər. “Rusiya Federasiyasının belə resursları var və yaxın gələcəkdə bu resurslar qalacaq. Ritorikanın əhəmiyyəti yoxdur. İrəvan eyni vaxtda iki lövhədə – Rusiya və Qərb lövhəsində oynayacaq. Bu da həm Qərb, həm də Moskvanı qane edir. Ən azından hələlik”, – Vasadze əmindir.
Rauf Orucov
“Azərbaycanın şərtləri qəbul olunmalı, eyni zamanda, işğal altndakı səkkiz kəndimiz də azad edilməlidir”.
Bu fikirləri Azərbaycanın sülh müqaviləsinin imzalanması üçün Ermənistana göndərdiyi yeni təkliflər zərfinə İrəvanın mümkün cavabını şərh edən politoloq Elxan Şahinoğlu Yenicag.az-a açıqlamasında deyib.
Onun sözlərinə görə, hər iki ölkənin razılaşdığı şərtlər də daxil olmaqla, ərazi bütövlüyünün tanınması çərçivəsində Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləs imzalana bilər:
“Lakin Ermənistan yeni bəhanələr taparaq danışıqlar prosesini uzatmaqla oyun oynayır. Ancaq bu yanaşma yalnız İrəvanın özü üçün problemlər yaradacaq. Çünki prezident İlham Əliyev dəfələrlə “biz sülh müqaviləsi olmadan da yaşaya bilərik, çünki əsas problemimiz həll olunub, Qarabağ işğaldan qurtarılıb, suverenliyimiz bərpa edilib”, – deyə bildirib.
Sərhədlər hələ müəyyənləşmədiyi üçün strateji yüksəkliklər nəzarətimizdədir. Həmçinin Ermənistan kommunikasiya xətlərini açmaq istəmirsə, bizim buna da alternativlərimiz var. Ermənistan prosesi uzatmaqla yalnız özünə təhlükə yaradır.
Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bəlkə də vəziyyəti dərk etdiyi üçün Konstitusiyaya dəyişiklik etmək istəsə də, konkret addım atmır. Sanki Vətən müharibəsinin nəticələrini artıq unudub qalib tərəfə şərt diqtə etməyə çalışır. Azərbaycanın şərtləri qəbul olunmalı, eyni zamanda, işğal altndakı səkkiz kəndimiz də azad edilməlidir”.
Avdeyevkanın itirilməsində kim günahkardır və Ukraynanı bundan sonra nə gözləyə bilər?
Rus işğalçıları Avdeyevkadakı “Muzey” mövqeyində (Zenitdə) əsir götürülmüş altı ukraynalı əsgəri güllələyiblər. Bu barədə Ukraynanın “DeepState” monitorinq layihəsi məlumat yayıb.
Həmin məlumata görə, uzun müddət bu mövqeyi tərk etmək qərarı verilməyib - fevralın 13-dək sursat və su ehtiyatı tükənməyə başlayıb: “O zaman bir neçə əsgərin yaralandığı mövqeyi azad etmək üçün uğursuz cəhd olub”.
Bildiyiniz kimi, ABŞ Prezidenti Co Bayden Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə telefon danışığı zamanı Konqresi fəaliyyətsizlikdə ittiham edib. Onun sözlərinə görə, məhz bu, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Avdeyevkadan çıxarılmasına səbəb olub. Ağ Ev rəhbəri vurğulayıb ki, Konqresin hərəkətsizliyi rus qoşunlarının cəbhədə ilk nəzərəçarpacaq uğurlarına səbəb olub.
Konqresin hərəkətsizliyi səbəbindən tədarük azalıb və bu səbəbdən ukraynalı əsgərlər döyüş sursatlarını rasionla təmin etmək məcburiyyətində qalıblar. Sonra Ukrayna ordusu Avdeyevkadan geri çəkilməyə məcbur olub.
Ancaq bu, həqiqətin yalnız bir hissəsidir. Təbii ki, baş verənlərə görə günahın çoxu şəxsən Ukrayna Prezidenti Zelenskinin üzərinə düşür.
Qlobal olandan başlayaq. İstənilən ölkənin siyasi rəhbərliyinin vəzifəsi əvvəlcədən daha güclü olan düşmənlə müharibənin qarşısını almaqdır. Nə desək də, Rusiya işğalının Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsi Pyotr Poroşenkonun deyil, Volodimir Zelenskinin prezidentliyi dövründə baş verib.
Rusiya lideri Vladimir Putin bu yaxınlarda Pavel Zarubinə müsahibəsində deyib: “Təəssüf edə biləcəyimiz yeganə şey odur ki, biz layiqli insanlarla iş apardığımıza inanaraq, aktiv fəaliyyətimizə əvvəllər başlamamışıq”.
Əslində, bu, Ukraynanın Rusiya Federasiyası ilə böyük müharibəyə daha yaxşı hazırlaşması üçün o vaxtkı Almaniya kansleri Angela Merkelin fəal dəstəyi ilə Pyotr Poroşenkonun vaxt udmasının etirafı idi. Ukraynada baş verənlər, onun rəhbərliyində özünü siyasi təcrübəsi olmayan, lakin çox açıq prioritetləri olan bir adam gəldikdən sonra, Putin bunu görərək hərəkətə başladı.
Yada salmaq kifayətdir ki, 2022-ci ilin fevralında, Rusiyanın genişmiqyaslı işğalına başlamazdan bir müddət əvvəl, “RBC-Ukrayna”ya verdiyi müsahibədə Zelenski Ukrayna ordusunun sayını artıra bilməyəcəyini, çünki o zaman infrastruktur layihələrindən imtina etməli olacağını demişdi. Nəticədə Ukrayna Rusiyanın tammiqyaslı işğalı ilə silah və hərbi texnika baxımından son dərəcə aztəminatlı, müdafiə strukturlarının tikintisinin getmədiyi bir şəraitdə üzləşdi. Bütün bunlar Ukraynaya çoxlu sayda hərbçinin həyatı və ərazi itkisi bahasına başa gəldi və bu, şübhəsiz ki, Amerika tərəfinin günahı deyil.
O, Ukraynanın digər müttəfiqləri kimi, Rusiya ilə böyük müharibənin qaçılmazlığı barədə yüksək səslə xəbərdarlıq etmişdi. Lakin Zelenski və bütün ətrafı daha sonra bir sıra bəyanatlar verdilər ki, narahat olmağa əsas yoxdur, rus qoşunlarının işğalı olmayacaq və xarici qüvvələrin qorxu salmasına ehtiyac yoxdur. Hər kəsin yadındadır ki, bütün bunlardan nə çıxdı...
Bu iki il ərzində Ukrayna Müdafiə Nazirliyindəki korrupsiyanın şok miqyası da hər kəsin yadındadır. Lakin sonradan sübuta yetirilən bu faktları təkzib edən Ukraynanın keçmiş müdafiə naziri Reznikov heç vaxt məsuliyyətə cəlb olunmayıb. Üstəlik, Ali Radada onu alqışlarla qarşılayıblar. Bunda da ABŞ və Ukraynanın digər müttəfiqlərinin günahı yoxdur.
Avdeyevkaya da toxunacağam. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin keçmiş Baş komandanı Valeri Zalujnı şəhərdən geri çəkilmək istəyirdi, lakin Zelenski bunun əleyhinə olub və şəxsən ora gəlib. Bu barədə “Bild” yazıb. Ukrayna Prezidenti Avdeyevkadan selfi çəkdirməyə üstünlük verib.
Onun şəkil çəkdirdiyi yerdə indi Rusiya bayrağı dalğalanır. Ukrayna tərəfi Avdeyevkadan "qazan"a düşmək təhlükəsi olmadan tədricən geri çəkilmək üçün çox qiymətli vaxt itirdi.
Nəticədə şəhər tərk edilməli oldular. Lakin ağır itkilərlə. Yaralılar tərk edildi və ruslar tərəfindən güllələndi. Bəli, indi Zelenski və onun ətrafı, eləcə də Ukrayna Prezident Administrasiyası adından yazan hərbi ekspertlər, jurnalistlər və blogerlər hadisəyə qəhrəmanlıq xarakteri verməyə çalışırlar, amma arxivlər yanmır və onları oxuduqdan sonra hər şeyi xatırlaya bilərsiniz.
Bəli, Zelenski hər zaman öz reytinqinə həddən artıq önəm verib, hərbçilərin arqumentlərini başa düşmədən və hətta başa düşmək istəyi olmadan sırf siyasi qərarlar qəbul edib. Məhz bu səbəblərə görə, əsas rolu “Xalqın qulluqçusu” partiyasından olan Ali Radanın deputatı Maryana Bezuqlayanın oynadığı, uzun və çirkin nüfuzdan salma kampaniyasından sonra Zalujnı işdən çıxarıldı. Üstəlik, bir çox müavinləri ilə yanaşı - rus işğalçıları üzərində qələbə təcrübəsi olan hərbi generallar da daxil olmaqla.
Bu, Zelenskiyə reytinq uğrunda mübarizədə kömək etdimi? Yox! Ukraynalılar ən çox Valeri Zalujnıya güvənirlər. Bunu fevralın 15-də Kiyev Beynəlxalq Sosiologiya İnstitutunun (KIIS) dərc etdiyi sorğunun nəticələri sübut edir. Belə ki, respondentlərin 94%-i Zalujnıya güvəndiyini, 5%-i inanmadığını bildirib (ötən ilin dekabrında bu rəqəmlər 92% və 5%) olub.
Reytinqdə ikinci yerdə Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəisi Kirill Budanovdur. Ukraynalıların 66%-i ona güvənir, 19%-i ona güvənmir (dekabrda - 60% və 20%).
Siyahıda yalnız üçüncü yeri Zelenski tutur. Ukraynalıların 64%-i Ukrayna Prezidentinə inanır, 35%-i ona inanmır (dekabrda – 77% və 22%). Beləliklə, Zelenskiyə inam səviyyəsi 13 faiz azalıb.
Bu arada ABŞ Prezidenti Co Bayden Konqress Kiyevə yeni yardımın ayrılmasını təsdiq edənə qədər, Avdeyevkadan sonra Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin daha da geri çəkilməsi və Ukraynanın digər şəhərlərinin itirilməsi təhlükəsi barədə xəbərdarlıq edib. Bu barədə amerikalı lider jurnalistlərə açıqlamasında deyib. Bəli, ABŞ-ın köməyinin olmaması Ukrayna ordusunun məğlubiyyətlərinin çox mühüm səbəbidir. Amma tək o deyil, sonda ABŞ rəhbərliyi Ukraynanın deyil, Amerikanın vətəndaşları qarşısında cavabdehdir.
Bəli, dünya fövqəldövləti statusu ABŞ-ın müttəfiqlərinə yardımını nəzərdə tutur. Amma Ukrayna da Rusiya ilə müharibəyə daha diqqətlə hazırlaşmalı idi. O, daha effektiv hərbi-sənaye kompleksi yarada bilərdi. Müharibə zamanı Ukraynada korrupsiya olmamalıdır, amma var. Ukrayna rəhbərliyi tərəfindən siyasi arena ilə teatr səhnəsinin iki fərqli şey olduğunu başa düşməməsi faktı da mövcuddur.
Odur ki, Münhen Təhlükəsizlik Konfransı zamanı Ukrayna Prezidentinin ifasında “zarafat” səslənib. Aparıcı Zelenskiyə sual verib: “İndi ABŞ-da Ukraynaya yardım haqda qanunların qəbuluna mane olan respublikaçılara nəsə demək istərdinizmi?”.
Və Zelenski zarafata üstünlük verib: “Bizi televiziyada göstərirlər? Onda mən heç nə deməyəcəyəm”.
Tamamilə açıq-aydın görünür ki, bu, onun Ukrayna idiomatik ifadələrindən istifadə edərək tərcümə olunmayan söz oyununa keçmək istəmədiyinə işarə idi. Belə zarafat “95-ci Kvartalın” çıxışları zamanı yaxşı gedə bilərdi. Amma ABŞ-ın hərbi və maliyyə yardımından kritik asılı olan bir ölkənin rəhbərinin ağzından çıxması məqsədəuyğun deyil. İndi isə təsəvvür edək ki, ABŞ Prezidenti Donald Tramp olur...
Müəllif: Əkbər Həsənov
ayna.az
Vladimir Fesenko: “Navalnının ölümü Rusiya müxalifətinin bir hissəsinin rejimə qarşı zorakı mübarizəyə qalxması üçün siqnal ola bilər”
“Rusiya müxalifətinin lideri Aleksey Navalnı cəzaçəkmə koloniyasında ölüb. Navalnı ətrafında baş vermiş əvvəlki hadisələri nəzərə alsaq, hesab edirəm ki, bu, Rusiya müxalifəti və Qərb üçün Putin rejimi ilə danışıqların mümkün olmadığına dair son siqnaldır”. Bu sözləri Ukrayna “Penta” Tətbiqi Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Vladimir Fesenko yazısında qeyd edib.
Analirik deyib ki, Kreml rejimi hər mənada cinayətkardır: “Rusiya rejiminin cinayətkar olduğu Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı təcavüzkar müharibənin başlaması ilə bir daha aydın oldu. Çoxları bunu hələ 2014-cü ildə başa düşürdü. Ancaq Rusiya Prezidenti ilə razılığın əldə olunacağına ümid edənlər də var idi. Lakin 2022-ci il fevralın 24-dən sonra məlum oldu ki, bu rejimlə danışıqlar aparmaq mümkün deyil. Navalnının ölümü göstərir ki, Putin dayanmır və düşmən hesab etdiyi hər kəsi öldürəcək. Ona görə də Qərb də anlamalıdır ki, Hitler kimi bir adamla danışmağa dəyməz”.
“Navalnının ölümünün Rusiyada hansısa etiraz dalğasına, partlayışa səbəb olacağını düşünmürəm. Müxtəlif formalarda etiraz cəhdləri mümkündür. Ancaq bu, yalnız cəhdlər ola bilər. Nəzərə alsaq ki, faktiki olaraq bütün fəal müxalifət ya Rusiya Federasiyasından sıxışdırılıb çıxarılıb, ya da həbsxanadadır. Bu gün Rusiyada etiraz hərəkatının təşkilini öz üzərinə götürə biləcək siyasətçi yoxdur”, - Fesenko əlavə edib.
Politoloq qeyd edib ki, etirazların başlaması üçün belə bir təşəbbüslə çıxış edən, təşkilatlanmıç insanlar lazımdır: “Navalnı bu təşkilatçılardan biri idi. İndi Rusiya Federasiyasında belə insanlar varmı? Açığını deyim ki, bilmirəm. Bəlkə də bir müddətdən sonra ortaya çıxacaqlar. Çünki potensial olaraq, Navalnının ölümü prosesin başlamasına təkan verə bilər. Yəni ki, Navalnının ölümü Rusiya müxalifətinin bir hissəsinin rejimə qarşı zorakı mübarizəyə qalxması üçün siqnal ola bilər. Çünki başqa mübarizə üsulları qalmayıb. Amma mən hələ də bu məsələdə skeptikəm. İndiki vəziyyətdə Rusiya cəmiyyəti demək olar ki, radikal mübarizəyə hazır deyil”.
“Rusiyaya və ya Putinə qarşı mümkün yeni fövqəladə sanksiyalar da ola bilər. Putin artıq demək olar ki, təcrid olunub. Ancaq Navalnının ölümü göstərir ki, Putinlə yeni mübarizə strategiyası və taktikası qurmalıdır”, - analitik fikrini tamamlayıb.
Müəllif: Turan Abdulla
ayna.az
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevlə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında Münxendə görüş Almaniya kansleri Olaf Şolstun istəyi ilə baş tutub. Hər iki tərəf ev sahibinə “yox” deməmək üçün görüşə razılaşıblar. Ancaq əvvəlcədən də aydın idi ki, mümkün görüşdə irəliləyiş əldə olunmayacaq. Çünki tərəflərin baxışlarındakı fərqlər ortadan qaldırılmayıb. Buna baxmayaraq, Münxen görüşünün nəticəsi olaraq Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin hər iki ölkənin xarici işlər nazirlərinə sülh müqaviləsi ilə bağlı danışıqları davam etdirməsi və yenidən yaxın zamanda görüşmək tapşırığı verməsi ortamın yumşaldılmasına xidmət etməlidir. Liderlər eyni zamanda, xarici işlər nazirlərinə sərhədlərin delimitasiyası ilə bağlı danışıqların davam etdirilməsi ilə də bağlı tapşırıq da veriblər.
Almaniyanın vasitəçilik təşəbbüsünə gəldikdə, bunun daimi xarakter daşıyacağını söyləmək çətindir. Əlbəttə, Azərbaycan üçün Fransadansa Almaniyanın vasitəçi kimi təşəbbüskarlığı daha faydalıdır. Ancaq Berlin vasitəçilik təşəbbüsündə Brüsseli əvəz etməyəcək. Digər tərəfdən baş verənlərin fonunda Azərbaycanın vasitəçilərə inamı və ehtiyacı yoxdur. Sadəcə, kansler Olaf Şolts Münxen Təhlükəsizlik Konfransının imkanlarından istifadə edərək İlham Əliyevlə Nikol Paşinyanı görüşdürüb. Şoltsun vasitəçiliyini davam etdirməsi üçün xüsusi planı yoxdur. Şolts görüşü təşkil etməklə özünün və ölkəsinin Avropada rolunu və Fransadan geri qalmaq istəmədiyini göstərməyə çalışıb. Onun sosial hesabında yazdığı “hər iki tərəfin zorakılıq olmadan qalan məsələləri həll etməyə razı olması yaxşıdır” cümləsi də Şoltsun xanəsinə yazıla bilər. Ancaq Ermənistan yenə sərhəddə təxribata əl atarsa artıqlamasıyla cavabını alacaq və Şolts bunun qarşısını ala bilməyəcək.
Elxan Şahinoğlu
TEREF
Əliyevlə Paşinyan Münhün Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində Almaniya kansleri Olaf Şolzun iştirakı ilə görüşüb, daha sonra ikitərəfli formatda müzakirə aparıblar.
- Azərbaycanın iştirak etmədiyi Qranada görüşündən sonra Avropada ilk olan bu görüş Bakı üçün Fransanın olmaması baxımından əhəmiyyətlidir: İrəvanın maraqlarını müdafiə edən Paris prosesdən bir qədər də uzaqlaşır;
- Bu görüş Avropaya uzun müddət sonra ilk təması qurmaqla vasitəçiliyini yenidən aktuallaşdırmaq imkanı verir, ən azından, irəliyə doğru addım hesab oluna bilər;
Təmasın Münhendə - Şolzun iştirakı ilə baş tutması Almaniyanın da önə çıxması şəraitini yaradır. Berlinin Parislə müqayisədə daha balansı mövqeyini nəzərə alsaq, bu da müəyyən irəliləyişdir.
Lakin Münhen görüşünün bütün razılaşmalara rəğmən, tərəflərin uzlaşmasında rol oynayacağı ehtimalı hələ də azdır.
Birincisi, sərhəd və kommunikasiya məsələsində mövcud olan ciddi fikir ayrılığı son dövrlər daha da dərinləşib:
İkincisi, üçüncü tərəflərin iştirakı prosesə müdaxiləsi fonunda uzlaşmanı çətinləşdirir;
Bu kontekstdə Bakı və İrəvanın Xarici İşlər nazirliklərinə sülh müqaviləsi ilə bağlı görüş və sərhədlərin delimitasiyası üzrə komissiyanın iclasının keçirilməsi barədə verdiyi təlimatın necə işləyəcəyi əsasdır. Xarici işlər nazirləri müzakirələri üçüncü ölkələrdə, yoxsa sərhəddə aparacaq? Bu, prosesin inkişafına yön verəcək amildir.
Asif Nerimanli
TEREF
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Almaniyadadırlar, hər iki lider Münhen Təhlükəsizlik Konfransında iştirak edəcək.
İlham Əliyev və Nikol Paşinyan konfrans çərçivəsində panellərdə çıxışlar edəcək və müxtəlif liderlərlə görüşəcəklər.
Əsas suallardan biri budur: İlham Əliyevlə Nikol Paşinyan Münhendə görüşəcəklərmi?
Danışıqlarda irəliləyiş yoxdur, bu mənada liderlərin görüşü heç nəyi dəyişməyəcək.
Buna baxmayaraq, İlham Əliyevin Nikol Paşinyanla hansısa paneldə birgə iştirakı və ya ayaqüstü görüşü də istisna deyil.
Elxan Şahinoğlu
TEREF
Bolt, Uber və s. kimi özəl taksi şirkətləri ilə bağlı vətəndaşların şikayətlərinin ardı-arası kəsilmir. Taksi sürücüləri ilə sərnişinlər arasında yaşanan xoşagəlməz hallar da narahatlığa əsas verir. İndiyədək dəfələrlə taksi sürücülərinin narkotik vasitələrdən istifadə etməsi, qayda pozuntularına yol verməsi, hətta psixoloji vəziyyəti yerində olmayan şəxslərin belə sürücü kimi fəaliyyət göstərməsi bunlara misal ola bilər.
Vətəndaşlar tərəfindən redaksiyamıza daxil olan şikayətlərdə deyilir ki, “Bolt” mobil tətbiqi vasitəsilə taksilərin sifarişi zamanı təyin olunan avtomobilin rəngi, qeydiyyat nişanı, taksi sürücüsünün adı, şəkili və s. bu kimi məlumatlar qeyd olunur. Lakin bəzi hallarda vətəndaşlar təmamilə fərqli dövlət qeydiyyat nişanlı, başqa model və rəngdə avtomobil gəlir. Həmçinin sürücü də tətbiqdə qeyd olunan şəxs olmur. Vətəndaşlar bu halla qarşılaşdıqda taksiyə minməkdə tərəddüd edirlər.
Bu halın baş vermə səbəbi nədir? Nəyə görə tətbiqdə qeyd olunmayan şəxs təyinat yerinə gəlir? Vətəndaşlar belə halla qarşılaşdıqda nə etməlidirlər?
Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən Referans.az-a açıqlama verilib.
"Taksi fəaliyyətinə icazə üçün tələb olunan sənədlərdən biri də reysqabağı tibbi müayinə müqaviləsidir.
“Avtomobil nəqliyyatı haqqında”, “Lisenziyalar və icazələr haqqında” qanunlara əsasən, taksi minik avtomobilləri ilə sərnişindaşıma fəaliyyəti göstərmək istəyən hüquqi şəxslər və ya fərdi sahibkarlar buraxılış vəsiqəsi, eyni zamanda nəqliyyat vasitələri üçün buraxılış kartı almalıdırlar.
Nazirlər Kabinetinin 71 nömrəli Qərarına əsasən Avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişin və yük daşımalarını yerinə yetirən daşıyıcılar mülkiyyət, icarə və ya istifadəsində olan avtonəqliyyat vasitələrinin texniki vəziyyətinin reysqabağı yoxlanılmasını, sürücülərin isə reysqabağı tibbi müayinədən keçirməsini təmin etməlidirlər. Bundan başqa hüquqi şəxslər və ya fərdi sahibkarlar reysqabağı texniki müayinə ilə bağlı aidiyyəti üzrə qeydiyyatdan keçmiş texniki-təmir sahələri (nəqliyyat vasitələrinə texniki xidmət göstərən məntəqələr), sürcülərin tibbi müayinəsi üçün isə tibb müəssisələri ilə müvafiq qaydada müqavilə imzalaya bilərlər. Qeyd olunan şərait eyni zamanda daşıyıcı tərəfindən parklarda da yaradıla bilər.
Hüquqi şəxslər və ya fərdi sahibkarlar buraxılış vəsiqəsi və buraxılış kartına müraciət etdikdə tələb olunan sənədlərdən biri də reysqabağı tibbi müayinə müqaviləsidir. Sürücünün narkotik sərxoşluq vəziyyətinin, narkotik vasitələr və psixotrop maddələrdən istifadənin müəyyən edilməsi üçün aparılan tibbi müayinənin nəticəsi barədə məlumatlar, eyni zamanda xüsusi hazırlıq keçməsini təsdiq edən sənəd də təqdim etməlidir. Qeyd olunan sənədlər olmadığı təqdirdə daşıyıcılar icazəyə müraciət edə bilməyəcəklər.
Taksi minik avtomobili ilə sərnişin daşımalarında istifadə olunan avtonəqliyyat vasitələrinin texniki göstəriciləri, daxili və xarici tərtibatına dair tələbləri, həmçinin sürücü barədə məlumatların siyahısı təsdiq olunandan sonra taksi nəqliyyat vasitələrinə Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi tərəfindən müvafiq icazə veriləcək.
Qeyd olunan sahə üzrə elektron qaydada icazələrin verilməsi prosesinə isə taksi fəaliyyətinə dair yeni tələblər müəyyən edildikdən sonra başlanılacaq.
Bununla da bu sahədə uçot və nəzarət mexanizminin tətbiqi mümkün olacaq".
Fidan Vəlisoy
“Bu, Ermənistanın daxili işlərinə müdaxilədir”
“Son günlər Bakıdan Ermənistanın qanunvericilik sahəsi ilə bağlı verilən bir sıra bəyanatlar ölkəmizin suverenliyinin pozulması və Ermənistan Respublikasının daxili işlərinə müdaxilədir”.
“AzPolitika.info” xəbər verir ki, bunu Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan fevralın 15-də hökumətin iclasında bildirib.
Təbii ki, onun dedikləri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin ötən gün söylədiyi “Əgər bizə qarşı ərazi iddialarına son qoyulmazsa, əgər Ermənistan öz qanunvericiliyini normal qaydaya salmazsa, təbii ki, sülh müqaviləsi olmayacaq” bəyanatı ilə əlaqədardır.
Paşinyanın söylədiyi bu fikir sözsüz ki, böyük ölçüdə daxili auditoriyaya yönəlib və müxalifətin hücumlarının qarşısını almağa hesablanıb. Çünki bir müddət əvvəl Paşinyanın özü və tərəfdarları dönə-dönə Ermənistan Konstitusiyasının dəyişdirilməli olduğunu bəyan ediblər. Hətta ona da eyham vurublar ki, həmin sənəddəki Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı yer alan ərazi iddiaları Ermənistanın qonşuları ilə normal münasibət qurmasına və gələcək inkişafına mane olur, təhlükə yaradır.
Paşinyan hakimiyyətinin bu mövqeyinə dərhal rusiyapərəst və revanşist müxalifət etiraz etməyə başladı və Baş naziri, onun komandasını “Bakının tapşırığı ilə hərəkət etməkdə” günahlandırdı. Paşinyan bunu təkzib etdi. İndi isə Bakıdan açıq şəkildə səsləndirilən haqlı bəyanata “bu, daxili işlərimizə qarışmaqdır” formasında cavab verməklə, guya özünün və başçılıq etdiyi dövlətin “müstəqilliyini” nümayiş etdirməyə çalışır.
O, həmçinin daxili auditoriyaya çatdırmaq istəyir ki, guya Konstitusiya dəyişikliyi ideyası onun komandasının müstəqil təşəbbüsüdür və bunu Azərbaycanla heç bir əlaqəsi yoxdur. Ancaq nədənsə, Paşinyandan soruşan yoxdur ki, nədən o və onun komandası 2018-ci ildən - hakimiyyətə gələn kimi, yaxud 44 günlük müharibədən, hətta ötən ilin sentybrındakı hərbi əməliyyatdan əvvəl Konstitusiya dəyişikliyi təşəbbüsü ilə çıxış etmirdi? Yoxsa, o vaxta qədər mahiyyətində qonşu ölkələrə qarşı ərazi iddiası olan bu sənədi oxumamışdılar?
Paşinyanın sözlərinin və əməllərinin bir-birinə zidd olması, bir-birini təkzib etməsi adi haldır. Bunu təkcə Azərbaycanda deyil, Ermənistanda və regionda marağı olan bütün digər ölkə və təşkilatlarda yaxşı bilirlər. Bu baxımdan Paşinyanın bir tərəfdən məhz Qarabağdakı acı məğlubiyyətdən və erməni separatizminə son qoyulandan sonra Konstitusiya dəyişikliyindən danışmağa başlaması, digər yandan isə Azərbaycanın haqlı bəyanatını “Ermənistanın daxili işlərinə müdaxilə” kimi qələmə verməsi növbəti ziddiyyətli yanaşmadır.
Paşinyan həmin çıxışında onu da iddia edib ki, guya Ermənistan qanunvericiliyindəki hansısa bəndin Azərbaycanla Ermənistan arasında bağlanacaq sülh müqaviləsinə təsir etdiyi barədə mülahizələr reallığa uyğun deyil. Bu yanaşmanın absurd və saxta olduğunu görmək çətin deyil. Deməli, belə çıxır ki, bir ölkə digərinə qarşı öz ali qanununda ərazi iddiası irəli sürə və eyni zamanda da onunla sülh müqaviləsi bağlaya bilər? Bu halda, həmin müqavilənin hansı dəyəri, etibarlılığı, legitimliyi ola bilər? İstənilən gün hansısa təzyiqlər altında Paşinyanın öz hakimiyyəti, yaxud onun yerinə gələcək yeni hakimiyyət bəyan edə bilər ki, bu sülh müqaviləsi Ermənistan Konstitusiyası ilə ziddiyyət təşkil etdiyi üçün heç bir qüvvəyə malik deyil.
Ümumiyyətlə, qonşu ölkələrə qarşı ərazi iddiasını öz ali qanununa salan bir dövlətlin həmin dövlətlərlə bağladığı sülh müqaviləsi nə dərəcədə ciddi sənəd hesab oluna bilər və belə bir dövlət qonşuları ilə necə normal münasibətlərə iddia edə bilər? Azərbaycan da öz ali qanununa Ermənistana qarşı ərazi iddiası əlavə etsə, İrəvan və onun havadarları bunu necə qəbul edər görəsən?...
Görünən nəticə odur ki, Paşinyan bu bəyanatı ilə bir daha eyni anda iki oturacaqda oturmaq istədiyini nümayiş etdirir. Bunun üçün nə iqtisadi, nə siyasi, nə də digər potensialı və bacarığı olmayan Ermənistan başçısı belə cəhdlərin nə ilə bitdiyini 2018-ci ildən bu yana dəfələrlə görüb, ancaq görünür, hələ də nəticə çıxarmayıb. Hələ də başa düşməyib ki, Ermənistan üçün həyasızlıqla, yalanla, saxtakarlıqla, uzaq paytaxtlardakı havadarlara güvənməklə nəyəsə nail olmaq dövrü artıq keçmişdə qalıb...
C.Məmmədov
“AzPolitika.info”