 |
|
|
Fransa vətəndaşı olan sabiq prezident regionda Parisin Ermənistana yönəlik planlarının həyata keçirilməsində fəal iştirak edir
Gürcüstanın keçmiş prezidenti Salome Zurabişvili “Fox News” telekanalına müsahibəsində bu günlərdə ABŞ-la təhlükəsizlik xartiyası imzalayan Ermənistanı “şişirdib”. “Gürcüstan Ermənistan kimi dünyanın ən qədim xristian ölkələrindən biridir. Biz deyirik ki, ən qədimi bizik, onlar deyirlər ki, biz... Amma fakt budur ki, biz iki ən qədim xristian ölkəsiyik və bu bizi birləşdirir. Amerika bizə lazımdır. Amma düşünürəm ki, Amerikanın da bizə ehtiyacı var”, - Zurabişvili qeyd edib.
Bu barədə xəbər verən Caliber.az yazır ki, Zurabişvili Cənubi Qafqazın lider dövləti olan Azərbaycan haqqında bir kəlmə də danışmaması bir kənara, bilərəkdən regionda dini faktoru qabardıb. Maraqlıdır ki, Zurabişvili bu açıqlamanı Gürcüstanın baş naziri Azərbaycanda səfərdə olarkən verib, bu da əvvəlcədən düşünülmüş təxribat hesab oluna bilər. Yada salaq ki, oktyabrdakı parlament seçkilərindən çox-çox əvvəl də, sonra da ölkədə əsas araqarışdıran məhz prezident Zurabişvili idi.
Bəllidir ki, prezident seçilməzdən əvvəl xanım siyasətçi Saakaşvili hökumətində xarici işlər naziri olmuşdu, amma diplomatik korpusda işləyəndə Bakıya gəlməmişdi. Prezident seçildikdən sonra - 2019-cu ilin fevralında isə Ermənistana və Azərbaycana “balansı qoruyan” səfər etmişdi. Bakıdan sonra hətta Qaxa da getmiş, etnik gürcülərlə görüşmüşdü. Onun “Gürcüstan və Azərbaycan ərazilərinin işğalı” barədə dedikləri “çiçəyi burnunda olan” Nikol Paşinyanın xətrinə də dəymişdi, İrəvana gələndə bu barədə ona narazılıq da etmişdilər. Bu, xanım prezidentin Azərbaycana ilk və son səfəri oldu.
Caliber.az yazır ki, Fransa vətəndaşı olan Zurabişvili regionda Parisin Ermənistana yönəlik planlarının həyata keçirilməsində fəal iştirak edir.
“Atalarımız yaxşı deyib ki, ağası Gülüm olanın başına külüm olar. İndi biz bunu müasir dövrdə Gürcüstanın keçmiş prezidenti Salome Zurabişvili haqqında desək doğru alınar. O baxımdan ki, ağası Emmanuel Makrondan təlimat alan bu uğursuz qadın indi də Qafqazda etnik qarşıdurma yaratmaq üçün məsuliyyətsiz çıxışlar edir”.
Vüqar İskəndərov
Bu fikirləri “Yeni Müsavat”a açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Vüqar İskəndərov deyib: “Hesab edirəm ki, əslində Zurabişvili burada bir tərəfdən ağası Makronun Cənubi Qafqazı yenidən müharibə ocağına çevirmək siyasətinə uyğun addım atıb. Yəni regionda etnik qarşıdurma üçün necə deyərlər, "dəlinin yadına daş salıb". Digər tərəfdən də bir daha Azərbaycana olan soyuq yanaşmasını ortaya qoyub. İstənilən halda görünən odur ki, bu qadın Makron Fransasının regionla bağlı iyrənc planları yolunda bir vasitə olmağa həvəslidir. Ancaq onun bu həvəsi, bu istəyi elə istək olaraq da qalacaq".
Sona Əliyeva
Siyasi təhlilçi Sona Əliyeva əmindir ki, Gürcüstanın keçmiş prezidenti artıq siyasi tarixin zibilliyinə atılıb: “Salome Zurabişvili ölkə başçısı olduğu müddətdə özünü Gürcüstanın prezidenti kimi yox, Fransanın Cənubi Qafqazdakı komendantı kimi aparırdı. Bu da təbiidir, adıçəkilən şəxs uzun illər Fransa Xarici İşlər Nazirliyində çalışıb. Hətta bəzi qaynaqlar iddia edirlər ki, Salome xanım Fransa xüsusi kəşfiyyat xidmətinin də məxfi agentlərindəndir. Əgər belə bir məlumat səhihdirsə, o zaman Gürcüstanı gələcəkdə böyük bəlalar gözləyə bilər. Çünki bu şəxs son 10-15 il ərzində həm şimal-qərb qonşumuzun baş diplomatı, həm də prezidenti kimi fəaliyyət göstərib. Uzun illər Gürcüstanın ən məxfi məlumatlarına vaqif olub. Salome Zurabişvili Gürcüstan prezidenti kimi Azərbaycanla dostluq münasibətlərinə can atmırdı. Birincisi, o, Fransadan, Qərbdəki ağalarından belə bir tapşırıq almamışdı. İkincisi, Azərbaycanın regionda və dünyada müstəqil siyasət yürütməsini, Qərblə, Rusiya ilə məsafəli davranmasını həzm edə bilmirdi. Çünki özündə bu cür ali keyfiyyətlər yox idi. Onun sonuncu müsahibəsində Azərbaycanla bağlı xoş söz söyləməməsinin bir səbəbi də radikal xristian təəssübkeşliyidir. Düşünürəm ki, Gürcüstanın keçmiş prezidenti artıq siyasi tarixin zibilliyinə atılıb. Ola bilsin ki, Fransada gələcəkdə baş qatması üçün hansısa səlahiyyət verilsin. Amma bu, prezidentlik postu olmayacaq. Bu şəxsi heç Avropada da qəhrəman kimi qəbul etməyəcəklər. Ona görə ki, qoyulan "tapşırığı" uğurla yerinə yetirə bilmədi. Yəni Qərb Gürcüstanda yenildi. İndi Salome xanım bu cür müsahibələrlə özünü unutdurmamağa çalışır. Onun Fransanın yeni missiyası üzrə təlimatlandırıldığı da hiss olunur. Söhbət Parisin İrəvanla bağlı “həlqə” siyasətindən gedir. Əminəm ki, Salome Zurabişvili bu missiyanın da öhdəsindən gələ bilməyəcək. Birincisi, Qafqaz adətlərinə yad fiqurdur. Gürcü dilini də heç yaxşı bilmir. İkincisi, qafqazlı psixologiyasından irəli gələn temperamentli siyasi xətdən tamamilə uzaq mühitdə yetişmiş siyasətçidir. Gürcüstan və Ermənistan xalqlarının siyasi psixologiyası “qalibin yanında görünmək”dir. Qərb isə Güney Qafqazı Rusiyaya uduzdu. Yəni Avropa indi Qafqazda məğlub tərəfdir. Bu baxımdan, Nikol Paşinyanın da siyasi ömrünə az vaxt qaldığını düşünmək olar".
Niyaməddin Orduxanlı
Ədalət, Hüquq və Demokratiya Partiyası sədrinin müavini, politoloq Niyaməddin Orduxanlı sabiq prezidentin bu cür fikirlər səsləndirməsini ayıb sayır: “Gürcüstanın keçmiş prezidenti Salome Zurabişvili Fransaya xidmət edən və daim onun maraqlarından çıxış edən birisidir. O, Fransada doğulub və bütün həyatı boyu Fransaya və Qərbə xidmət edib. Hələ bir utanmadan din faktorunu qabardır və ermənilərlə eyni dinin daşıyıcısı olduğunu xatırladır. Bu yanaşma xəstə təfəkkürün, düşüncənin məhsuludur. Prezident olmuş bir adamın din faktoruna söykənərək bu cür bəyanatlar verməsi ən azından ayıbdır, beynəlxalq qanunlara hörmətsizlikdir. Zurabişvili əlbəttə ki, bunu qəsdən edir. Gürcüstanın indiki hakimiyyəti ilə Azərbaycanın çox yüksək səviyyəli əlaqələri qurulub. İkitərəfli əməldaşlığımız var. Tez-tez Gürcüstanın baş naziri Azərbaycana rəsmi səfərə gəlir. Gürcü xalqı bu cür təxribatçı xanımın bəyanatına diqqət ayırmır, bu qadına demək lazımdır ki, Gürcüstan-Rusiya müharibəsi gedəndə, qışın ən sərt vaxtında soyuqdan donan gürcü xalqına dediyi xristian Ermənistan yox, əhalisinin 95%-i müsəlman olan Azərbaycan dövləti kömək etdi, gürcüləri donmaqdan xilas etdik. Bunu yəqin ki, gürcü xalqı unutmayıb. Və hər il Azərbaycan dövləti hesabına Gürcüstanın dövlət büdcəsinə milyonlarla dollar vəsait gedir. Neft, qaz məhsullarının satışından qazanılan pulları deyirəm. Bu xanım bütün bunları çox yaxşı bilir. Bu gün də Fransadan aldığı təlimata uyğun Azərbaycanı hədəfə alır. Onun bu cür bəyanatlarının arxasında ölkəmizə qarşı qərəzli olmaqla yanaşı, həm də nifrəti durur. Bu cür bəyanatları boşboğazlıq və avantüradan başqa cür qiymətləndirmək olmur”.
Cavanşir ABBASLI,
“Yeni Müsavat”
"Bəlkə də ABŞ tarixində nadir andiçmə mərasimlərindən birini izlədik. Donald Tramp Amerikanın siyasi ənənələrini dağıtmaqda davam edir. Tramp andiçmə mərasimində arxasında oturan artıq keçmiş prezident Cozef Baydenin adını çəkmədən onun qərarlarını yıxdı-sürüdü. Çoxlarını düşündürən sual budur: Tramp verdiyi çoxsaylı vədlərin nə qədərini yerinə yetirə biləcək?"
Musavat.com xəbər verir ki, bu sözləri tanınmış siyasi şərhçi, "Avrasiya Araşdırmaları Mərkəzi"nin rəhbəri Elxan Şahinoğlu söyləyib.
Onun fikirlərinin mabədi belədir: "Misal üçün Ağ Evin yeni sahibi Panama dövlətini ərazisindəki kanalı ABŞ-a təslim verməsini necə təmin edəcək? Panamaya təzyiq edəcək, yoxsa bu alınmadıqda ordunu ora göndərəcək? Və ya andiçmə mərasimində Meksika körfəzini Amerika körfəzi adlandıracağını xatırlatdı. Bunun Amerika üçün əhəmiyyəti nə qədərdir? Tramp andiçmə mərasimində xüsusi olaraq Rusiya-Ukrayna müharibəsi barədə danışmasa da, dünyadakı müharibələri bitirəcəyini vəd etdi. Trampı Ukraynanın və Avropanın taleyi maraqlandırmır. Tramp müşavirlərinə və dövlət katibinə Rusiya-Ukrayna müharibəsində ilkin mərhələdə atəşkəsə nail olmağı tapşıracaq və bunu xarisi siyasətdə qələbəsi kimi təqdim edəcək.
Elxan Şahinoğlu
Rusiya prezidenti Vladimir Putin andiçmə mərasimindən əvvəl Trampı Prezident seçilməsi münasibətilə təbrik edib. Bu o deməkdir ki, Putin Trampla görüşməyə hazırdır. Putin sanksiyalardan qurtulmaq və Trampla Avropa dövlətləri arasında ixtilafı dərinləşdirmək üçün Ağ Evin yeni sahibinin atəşkəs tələbini qəbul edə bilər".
Musavat.com
Əli Xaməeinin Ərdəbil əyalətindəki nümayəndəsivə şəhərin cümə imamı Həsən Amulinin təşəbbüsü ilə yanvarın 19-da "Dünya Müsəlman Azərilər Günü" tədbiri keçirilib.
Həsən Amulinin 10 il əvvəl başlatdığı "Dünya Müsəlman Azərilər Günü" tədbiri bu il “Din, Dil, Torpaq” şüarı altında Ərdəbilin Şeyx Səfi Kompleksinin Xətayi zalında baş tutub.
Xaməneinin nümayəndəsi tədbirdə çıxış edərək 1990-cı il yanvarın 20-də Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasında baş verən faciəyə toxunaraq, 19 yanvar gününü ‘azərilərin’ İran kimliyinin tamamən aşkar olunduğunu” iddia edib.
Xatırladaq ki, bundan əvvəl dekabrın 29-da Həsən Amulinin təşəbbüsü ilə Ərdəbildə daha bir anti-Azərbaycan tədbiri keçirilib və bu tədbirdə Azərbaycan Respublikası və Türkiyə Cumhuriyyətinin Prezidentlərinə qarşı ədəbsiz ifadələr işlədilib.
Famil Hüseynli
TEREF
Əvvəlcə onu deyək ki, adətən (xüsusən də ABŞ siyasi slenqində!) istefaya getməkdə olan və bir daha böyük siyasətə qayıtmayacaq prezidentləri və baş nazirləri belə adlandırırlar.
Bu mənada erməni baş naziri hələ “axsaq ördək” deyil, baxmayaraq ki, yerli mətbuat da tez-tez onun mümkün istefasından danışır. Amma növbəti parlament seçkilərinə hələ bir il qalıb və bir il ərzində çox şey dəyişə bilər.
Bəli, hazırda Ermənistanda çox maraqlı və həm də qəliz bir siyasi situasiya hökm sürür. Detallı, əhatəli və peşəkar rəy sorğuları aparılmasa da ən müxtəlif mülahizələrdən belə bir nəticə hasil etmək olar ki, Paşinyan və partiyası böyük reytinqə malik olmasa da hələ də zəiflərin sırasında ən güclü, lider olaraq qalır.
Əsl güclü siyasi partiya vakansiyası isə hələ boşdur – erməni respondentləri və ya elektoratı hələ onu müəyyən etməyib, ölkə siyasətində böyük boşluq var və üstəlik, kimsə düşünmür ki, onu keşiş Qalstanyan kimi siyasi avaralar (biz onu daim “On iki stul”dakı keşiş Fyodor ataya bənzədirik!) doldura bilər, yox, bu, prinsipial olaraq mümkün deyil və bir il sonra baş tutacaq növbəti parlament seçkilərinin nəticələri hətta ən təcrübəli təhlilçilər üçün belə sirr olaraq qalır.
Ona görə də indi diqqətlər bu il ərzində nələrin baş verə biləcəyinə yönəlib, həm də ona görə ki, onlar gələcək prezident seçkilərinə də işıq tuta bilərlər.
Növbəti siyasi il həm də onunla başladı ki, erməni rəsmi tərəfi Azərbaycanın Minsk Qrupunun buraxılması ilə bağlı tələbinin və ya təklifinin nəzərdən keçirildiyini bəyan etdi. Ona görə də diqqətlər indi əsasən bu istiqamətdədir.
Üstəlik, bu ay Davosda keçiriləcək yüksək görüşdə bu məsələnin də razılaşdırılacağı zənn edilir. Amma bununla bağlı müəyyən tərəddüdlər də var.
Birincisi, bir az əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi, indi Ermənistan hakimiyyəti üçün çox həssas dövrdür, Azərbaycanın tələblərini yerinə yetirmək, güzəştlərə getmək Paşinyan üçün böyük siyasi pozitivlər vəd etmir, çox təəssüf, təkcə erməni radikalları deyil, elə erməni cəmiyyəti də daha konstruktiv regional siyasət istəyilə alışıb-yanmır.
Amma o, da var ki, Paşinyan anlamalıdır ki, ölkəsinin regional vəziyyətini ciddi şəkildə dəyişmədən Rusiyaya qarşı demarş edə və üzünü Avropaya tərəf tuta bilməz. Aydın məsələdir ki, Moskva hələ daha çox Ukrayna ilə məşğuldur və bir növ hələ Ermənistana əli yetmir, amma belə vəziyyət heç də çox çəkməyəcək – Kremlin ya əli uzanacaq, ya da qısalacaq və bu, daha çox yeni ABŞ prezidentinin Ukrayna ilə bağlı hansı siyasət aparmasından asılı olacaqdır...
Bir daha Minsk Qrupu məsələsinə qayıtsaq, gərək qeyd edək ki, ATƏT-də qərarlar konsensus yolu ilə qəbul edilir. Bəli, ən azı məntiqə görə, Minsk Qrupu ilə bağlı qərarı ilk növbədə Bakı və İrəvan qəbul etməlidir, digərləri isə onu sadəcə, təsdiqləməlidir, çünki məsəl var, deyirlər ki, bəs Roma papasından artıq xristian olmaq olmaz!
Amma buna cəhd edənlər də az deyil, məsələn, Fransa kimi, hansı ki, dünyanın başqa yerlərində laxlamış mövqelərini Cənubi Qafqazla kompensasiyaya etməyə çalışır və bir növ, Ermənistanı qızışdırmaqda davam edir. Amma ötən dəfələrdə də qeyd etmişdik ki, Minsk Qrupu bir institut kimi də funksionallığını itirib.
Birincisi, Bakı birmənalı şəkildə onun xidmətindən imtina edib və İrəvan da bunu edərsə, onun kiminlə və necə əməkdaşlıq edəcəyi böyük bir sualın predmeti olacaq.
İkincisi, həmsədrlərin aralarında ciddi problemləri var: az qala öz aralarında müharibə aparan Vaşinqton, Paris və Moskva başqa bir konflikti guya “həll etmək” üçün (əslində o, artıq həll olunubdur!) necə “konstruktiv əməkdaşlıq” qura bilələr?
Məgər onlar doğrudanmı anlamırlar ki, qatar artıq çoxdan gedib? Burada qeyd edək ki, amerikalıların bəyanatlarından belə hiss olunur ki, onlar keçmiş diplomatik şablonların qalmasında israr etmir və tərəflərin təklif edəcəyi istənilən formatda əməkdaşlığa hazır olduqlarını deyirlər.
Düşünürdük ki, elə Moskva da bu məsələdə israr etməyəcək. Deməli, qalır yalnız Makron Fransası – bəli, Roma papasından daha artıq xristian olmağa o, cəhd edə bilər. Hər halda, lap yaxın vaxtlarda bu məsələyə də aydınlıq gələcək...
O ki qaldı Ermənistanla Azərbaycan arasında digər razılaşmalara, İrəvan daim məsələlərin böyük əksəriyyətilə bağlı razılığın olduğunu deyir, amma biz bunun praktik ifadəsini görmürük.
Məsələn, adi bir detalı qeyd edək: təxminən dörd il ərzində sərhədlərin cəmi 11 km-i razılaşdırılıb!
Əlbəttə, sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası çox çətin problemdir, məsələn, biz hələ Gürcüstanla bütün sərhədləri razılaşdıra bilməmişik, amma bütün hallarda, dörd ildə cəmi 11 kilometr də çox az göstəricidir.
Düzdür, bugünlərdə deyildi ki, son razılaşmalar nəticəsində bu xüsusdakı müzakirələr əlavə impuls alıbdı, amma düşünmürük ki, bu, çox ciddi təkan olsun – necə deyər, xəmir hələ çox su aparacaq...
Odur ki, “Paşinyan axsaq ördəyə bənzəyirmi?” sualı tamam predmetsiz də deyil.
Bu adamın aktivində hələ iki pozitiv xal var. Birincisi, o, Rusiyaya qarşı qüvvədə olan sanksiyalardan çox yaxşı qazanır və nə olursa-olsun, Kreml də onun bu xidmətindən imtina etmək niyyətində deyil. İkincisi, ölkəsi hüdudlarında (başqa cür də olmur və ya çox nadir hallarda olur!) Paşinyan həqiqətən demokratdır- hər halda, Koçaryandan və Sarqsyandan daha çox demokratdır.
Erməni cəmiyyəti də bunun hələki fərqindədir və bir daha, təzədən kriminal əyalət klanı olan keçmiş Dağlıq Qarabağ dəstəsinin hakimiyyətə qayıtmasını istəmir.
Odur, belə demək olar ki, baş nazir Nikol Paşinyanın hələki bir ayağı axsayır və bu bir il ərzində ya onun başqa ayağında da problem yaranacaq, ya da tam əksinə, erməni baş naziri lap vəhşi ördəklər kimi qanad çalıb yüksəkliklərdə uçacaq – lap Aleksandr Rozenbaumun çox məşhur bir mahnısında deyildiyi kimi...
Türkiye'de sıkça dillendirilen ve adeta bir şehir efsanesine dönüşen bir konu. Bu kitap, Kürtleşen Ermeniler meselesini dünya kamuoyuna duyuran ilk kaynak eser. Üstelik yazarları da Ermeni.
Bir Osmanlı Ermenisi ve İngiltere'nin Diyarbakır Konsolosluğu'nda görevli olan Thomas Mugerditchian tarafından 1919 yılında kaleme alınan kitap, Kürtleşen Ermenilerin kim olduğu sorusuna aşiretlerine ve yaşadıkları bölgelere, illere, köylere kadar yanıt vermektedir.
Ahmet Erim Beyaz
“Ermənistanın Avropa İttifaqına üzvlüyü ilə bağlı qanun layihəsinin təsdiqindən sonra Rusiyadan gələn təhdidlərin Baş nazir Nikol Paşinyanı narahat etdiyini, o, bir neçə gün əvvəl İcevanda icra və qanunvericilik orqanlarının rəsmilərinin iştirakı ilə müzakirələr təşkil edərək çıxış yollarının tapılmasını təklif etdiyini yazmışdıq”.
Ermənistanın “Hraparak” qəzeti belə yazır.
“Paşinyan bəyan etdi ki, geri addım atmaq və layihəni qəbulundan imtina etmək mümkün deyil. Lakin Aİ-yə üzvlüklə bağlı qanun layihəsi parlamentdə olsa da, Milli Məclisin bazar ertəsi baş tutacaq yaz sessiyasının ilk iclasının gündəliyinə daxil edilməyib.
Hakim “Vətəndaş Müqaviləsi” Partiyasının bir çox deputatı qanun layihəsini “təhlükəli nəticələri olan macəra” hesab edərək qəbul edilməsinə qarşı çıxır. Yeri gəlmişkən, layihənin mətni hakim partiyada zarafat mövzusuna çevrilib. Çoxları Avropaya tələsənlərin savadsızlıq və primitivlik səviyyəsindən şoka düşdüklərini deyirlər”, - nəşr yazır.
Bu məlumat Ermənistanı perspektivdə Rusiya ilə ciddi qarşıdurma gözlədiyindən xəbər verir. Ermənistanın Avropa İttifaqına üzv olmaq qərarı Moskvada kifayət qədər ciddi narahatlıqla qarşılanıb. Eyni zamanda, Ermənistanla ABŞ arasında Strateji tərəfdaşlıq Xartiyasının imzalanması Rusiyanın regiondakı geosiyasi maraqlarına ciddi zərbə hesab edilir. Ona görə də Rusiyanın Ermənistanı cəzalandırmaq üçün bir sıra sərt addımlar atacağı istisna edilmir.
Doğrudur, Avropa İttifaqına daxil olmaq üçün Ermənistanın iqtisadi potensialı yoxdur.
Bundan başqa, Ermənistan siyasi və hüquqi sahələrdə bir sıra islahatlar aparmalı, Azərbaycanla münaqişəli vəziyyətə son qoymalı, yəni sülh müqaviləsi imzalamalıdır. Ən böyük maneə isə Ermənistanın Rusiyanın hərbi müttəfiqi olmasıdır. Ərazisində Rusiya hərbi bazaları olan bir ölkəni Aİ heç vaxt öz sıralarına qəbul etməz.
Bundan başqa, Ermənistan Rusiyanın liderlik etdiyi hərbi alyansın-Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) üzvüdür. Eyni zamanda, Ermənistanın daxil olduğu Avrasiya İqtisadi Birliyinin (AİB) və Müstəqil Dövlətlər Birliyinin (MDB) də siyasi təsisçisi Rusiyadır. Ona görə də Qərb Ermənistanın ilk növbədə bu qurumlardan çıxmasını istəyir. Ermənistanın paralel olaraq Avropa Birliyinə daxil olması həmin təşkilatların nizamnamələrinə ziddir.
Rusiya Baş nazirinin müavini Aleksey Overçuk Ermənistanın Avropa Birliyinə üzv olmaq qərarını AİB-dən çıxmağa hazırlıq kimi qiymətləndirib. Bu da öz növbəsində, Rusiyanın yaranmış vəziyyətə biganə qalmayacağını göstərir. Rusiyadan gələn təhdidlərin Nikol Paşinyanı narahat etdiyinə dair məlumat Kremlin İrəvana açıq mətnlə çox kəskin mesajlar göndərdiyini deməyə əsas verir.
Rusiyanın Ermənistana iqtisadi sanksiyalar tətbiq etməsi Paşinyan hakimiyyəti üçün ağır nəticələrə gətirib çıxara bilər. Xüsusilə də Ermənistanda növbəti parlament seçkilərinə hazırlıq getdiyi bir vaxtda Moskva tərəfindən iqtisadi böhrana səbəb olacaq addımların atılması ölkədə siyasi sabitliyi poza bilər. Paşinyanın Avropa İttifaqının yardımları hesabına ölkəni iqtisadi problemlərdən xilas edə biləcəyi inandırıcı görünmür. Tramp administrasiyasının isə Ermənistana dəstək göstərəcəyinə ümidlər çox azdır. Xüsusilə də Ermənistan Rusiyanın enerji sanksiyalarına məruz qala bilər ki, bunu da Avropa təmin edə bilməz.
Görünür, Paşinyan Ermənistanın nə qədər ciddi təzyiqlərlə üz-üzə qaldığının fərqindədir. Baş nazirin narahatlığı da bununla bağlıdır. “Hraparak”-ın məlumatı qeyd edilən səbəbdən avrointeqrasiya məsələsinə münasibətdə hakim komanda daxilində fikir ayrılığının yarandığından xəbər verir. Bu isə Rusiyadan uzaqlaşıb Avropa İttifaqına yaxınlaşmağın Ermənistan üçün asan olmayacağını təsdiqləyir.
Müşfiq Abdulla
“Cebheinfo.az”
Polşa Azərbaycanın da daxil olduğu müstəqil dövlətlərin qorunmasını tələb edirdi...
BURDA
Bolşeviklərin Rusiyada hakimiyyəti ələ keçirmələrindən az sonra baş verən önəmli hadisələrdən biri Rusiya-Polşa müharibəsidir. Lenin və silahdaşları üçün bu, sadəcə polyaklarla müharibə deyildi. Onlar Avropaya inqilab ixracı barədə düşünürdülər və Polşa üzərində qələbə bunun birinci mərhələsi olacaqdı. Amma hər şey başqa cür alındı. “Radio Svoboda”nın bu haqda məqaləsini təqdim edirik.
Rusiya imperiyasının dağıntıları üzərində
Qırmızı ordunun tərk etdiyi Kiyevə 1920-ci il mayın 7-də Polşa süvariləri daxil oldular və Dneprin şərq sahilində plasdarm yaratdılar. Qırmızı orduya qarşı Polşanın yaz hücumu aprelin 25-də başlamışdı və uğurla inkişaf edirdi.
1920-ci ilin aprel hadisələrini Sovet-Polşa müharibəsinin başlanğıcı saymaq qəbul olunub. Əslində isə polşalıların hücumu hələ 1918-ci ilin noyabrında Birinci dünya müharibəsinin bitməsindən sonra başlayan hərbi əməliyyatların davamı idi. Almaniya Brest sülhünün şərtlərinə görə nəzarət etdiyi keçmiş Rusiya imperiyası ərazilərindən qoşunlarını çıxardı. Sovet Rusiyası və Polşa sərhədləri arasındakı məkanda siyasi vakuum yarandı. Bolşevik hökuməti qoşunlarını qərbə göndərərək, həmin vakuumu doldurmağa çalışırdı. Artıq noyabrın 17-də 16-cı sovet ordusu hərəkətə keçdi və dekabrın 10-da Minskə daxil oldu.
XVIII əsrin sonlarına qədər Reç Pospolitaya dövlətinə məxsus olan torpaqlara yenicə bərpa edilən Polşa dövləti də iddia edirdi. Litva və Belarus polyakları Şərq ucqarlarının müdafiəsi komitəsini (ŞUMK) yaratdılar. Komitə kömək üçün Varşavadakı hökumətə müraciət etdi. Dövlətin müvəqqəti rəhbəri (“rəis”i) Yuzef Pilsudskinin 1918-ci il 7 dekabr tarixli fərmanı ilə ŞUMK dəstələri Polşa ordusunun tərkib hissəsi elan edildilər.
Dekabrın 10-da sovet Rusiyası Polşanın müstəqilliyini tanıdı. 1919-cu il yanvarın 1-də Smolenskdə bolşevik ekspansiyasının aləti kimi istifadə olunacaq Belarusiya Sovet Sosialist Respublikası elan edildi.
Litvanın paytaxt kimi iddia etdiyi Vilno (Vilnüs) şəhərini Polşa yanvarın 1-də tutdu. Qırmızı ordu və polyak özünümüdafiə qüvvələri ilk dəfə yanvarın 4-də Vilno yaxınlığında üz-üzə gəldilər. Yanvarın 6-də Polşa qarnizonu Vilnodan qovuldu. İnqilab ixracı uğurla gedirdi, çünki Polşa ŞUMK qüvvələrinə ciddi yardım göstərə bilmirdi. Amma Antantanın müdaxiləsindən sonra almanlar Polşa qoşunlarını şərqə buraxdılar. Nəticədə onlar fevralın ilk günlərində Koveli, 9-da Brest-Litovskı, 19-da Belostoku tutdular.
Dünya şöhrətli bəstəkar və siyasətçi İqnasi Yan Paderevski baş nazir olandan sonra Polşanın mövqeləri gücləndi. Polşa hökuməti 1919-cu il yanvarın 30-da ABŞ, fevralın 24-də Fransa, fevralın 25-də İngiltərə, fevralın 27-də İtaliya tərəfindən tanındı. O, Antanta ölkələrindən hərbi yardım almağa başladı, zira dünya müharibəsindən sonra müttəfiqlərdə tökülüb qalan silahlar bolşeviklərə müqavimət üçün yetərli idi.
1919-cu il fevralın ortaları üçün tədricən Neman çayı üzrə sovet-polyak cəbhəsi formalaşdı. Fevralın 27-də yaradılan Litva-Belarusiya Sovet Sosialist Respublikasının rəhbərliyi Polşa ilə sərhədləri müəyyənləşdirməyə çalışdı, lakin Varşava danışıqlara getmədi. “Litbel layihəsi” alınmadı. Qırmızı terrora baxmayaraq, çox yaşamadı. Bolşeviklər Baltika ölkələrindən çıxarıldılar.
Qırmızı Qərb ordusunun sayı 45 min nəfər təxmin edilir, ancaq Belarusiyanı tutandan sonra onun döyüş qabiliyyətli qüvvələrinin bir hissəsi başqa istiqamətlərə, vəziyyətin ağır olduğu yerlərə göndərildi. Bundan yararlanan Polşa qoşunları Nemanı keçdilər və hücuma başladılar. 1919-cu il martın 1-də Slonimi, martın 5-də Pinski tutdular. 17-19 apreldə Lida, Novoqrudok, Baranoviçi, Vilno polyakların nəzarətinə keçdi.
Aprelin 21-də Vilnoya gələn Yuzef Pilsudski yerli əhaliyə müraciət etdi. O, Litvanı federasiya formasında Reç Pospolitaya dövrünün uniyasına qayıtmağa çağırdı və elan etdi ki, “azad olunmuş xalqlar özlərinin daxili, milli və dini işlərini Polşa tərəfindən hər hansı zorakılıq olmadan həll edəcəklər”. Litva hakimiyyəti bu təklifi rədd etdi. Kaunasda oturan hökumət Varşavanın bütün təklifləri müqabilində danışıqlara başlamağın ilkin şərti olaraq Vilnüsün Litva paytaxtı kimi tanınmasını irəli sürürdü.
Qırmızı ordu isə həmin vaxt ciddi yardım almadı, çünki əsas qüvvələri ağlarla döyüşürdü: şərqdə Kolçakla, cənubda Denikinlə. Ağların Şimal-Qərb ordusu Petroqradı təhdid edirdi. Qırmızıların qərbdə geri çəkilməsi davam edirdi. Almanların daha əvvəl tərk etdiyi Qrodnoya polyaklar aprelin 28-də daxil oldular. İyulun 4-də Molodeçnonu, iyulun 25-də Slutsku tutdular. Antanta Nazirlər şurasının Qalisiyanı Polşa nəzarətinə vermək barədə qərarından sonra Zbruç çayına qədər bütün şərqi Qalisiya polyakların nəzarətinə keçdi. Fransadan gətirilən general Yuzef Qallerin ordusu mərkəzi Lvov olan Qalisiyanı tutaraq Qərbi Ukrayna Xalq Respublikasına son qoydu.
Polşa 1919-cu ilin avqustunda yeni hücum hazırlayırdı. Avqustun 8-də altı saat sürən döyüşdən sonra Minski tutdular, avqustun 29-da isə Bobruysk alındı.
Qırmızılarla ağlar arasında
Polşa Qırmızı orduya qarşı savaşırdı və eyni zamanda, həm sovet Rusiyası, həm də Ağ hərəkatla danışıqlar aparırdı. Rusiyanın Cənubunun Hərbi qüvvələrinin Baş komandanı Anton Denikinlə razılığa gəlmədilər. Denikin və Pilsudskinin nümayəndəsi general Aleksandr Karnitski arasında Taqanroqda aylarla sürən danışıqlar nəticəsiz yekunlaşdı. Ağlar Polşanın müstəqillik hüququnu tanıyırdılar, amma indi, bolşeviklər üzərində qələbədən sonra çağırmağı düşündükləri Müəssislər Məclisinin sanksiyası olmadan müstəqilliyi tanımağa və ərazi məsələlərini həll etməyə hazır deyildilər. “Vahid və bölünməz Rusiya” tərəfdarları Ukrayna Xalq Respublikası ilə əməkdaşlığı ümumiyyətlə mümkünsüz hesab edirdilər: onlar Ukraynanın müstəqilliyi ideyasının özünə qarşı idilər. Finlandiyada bolşevik inqilabını darmadağın edən general Mannerheymin fikrincə, belə imperiya siyasəti Denikinin kobud səhvi idi.
Qırmızılar isə sərhədi müzakirə etməyə hazır idilər. Pilsudski, 1919-cu ilin oktyabrında Mikaşeviçidə gedən danışıqlardakı nümayəndələrinə təkrar-təkrar deyirdi ki, bolşeviklərə inanmır və “Lenin ən təntənəli andını pozmaqdan çəkinməyib, istədiyi kimi davranacaq”. Bolşeviklər danışıqlar apararkən eyni zamanda Polşa ordusu içərisində təbliğatlarını genişləndirirdilər. Bununla belə, Pilsudski Leninlə qeyri-formal atəşkəs bağlamağa üstünlük verdi. Öz nümayəndələrinə dedi ki, “Rusiyada mütləqiyyətin bərpasını istəmir”. O, bununla Denikinin məğlubiyyətinə töhfə verdi, çünki Qərb cəbhəsindən götürülən Latış diviziyasının seçmə hissələri Cənub cəhbəsindəki döyüşlərdə həlledici rol oynadılar.
Sovet-Polşa cəbhəsində sakitlik 1920-ci ilin yazına qədər davam etdi, amma fasilələrlə. Yanvarda polyaklar mühüm qalası ilə birlikdə Dvinski (indi Dauqavpils) tutdular və Latviyaya verdilər. Martın 10-də Belarusiyanın Mozır şəhərini gözlənilmədən ələ keçirdilər. Qırmızların böyük qüvvələrdən istifadəsinə rəğmən, şəhəri qaytarmaq üçün dörd cəhdləri dəf edildi.
Polşa hökuməti 1920-ci il martın 19-da Rusiya ilə sülhün ilkin şərtlərini açıqladı. Şərtlərə “azad və demokratik seçkilərin keçirilməsi” və “keçmiş Rusiya imperiyası ərazisində formalaşan və hazırda faktiki hökumətə malik bütün dövlətlərin müstəqilliyinin tanınması” daxil idi. Leninin rəhbərlik etdiyi bolşevik hökumətindən həmin dövlətlərin “daxili quruluşuna heç bir təsir göstərməmək” istənilirdi. Varşava martın 27-də bildirdi ki, Moskva ilə Minsk yaxınlığındakı Borisovoda danışıqlar aparmağa razıdır. Cavab verilmədi.
Pilsudski eyni zamanda Simon Petlyuranın Ukrayna Direktoriyası ilə ittifaq barədə müqavilə hazırlayırdı. Sənəd aprelin 21-də Varşavada imzalandı. Razılaşmaya görə, UXR hökuməti tanıma müqabilində Polşadan bolşeviklərə qarşı hərbi yardım alacaqdı. Ukrayna Qalisiya, Qərbi Volın, Lemko, Nadsanye və Xolm bölgələrinə iddialarından vaz keçdi. Respublikanın şərq sərhədlərini Polşanın 1772-ci ildə birinci bölünməsinə qədərki Reç Pospolitaya və Rusiya imperiyası sərhədləri üzrə keçirmək nəzərdə tutulurdu.
Polyaklar şərqə gedirlər...
Apreldə polyaklar cəbhədə Qırmızı ordunun böyük qüvvələrinin cəmləşdiyini aşkar etdilər: Şimali Qafqazdan və Sibirdən göndərilənlər idi. Baş komandan Sergey Kamenev 1920-ci ilin martında hücum planı hazırlamışdı. Artilleriya və zirehli qatarlara malik 100 minlik sovet qüvvəsi mövqelərə yerləşdirilirdi. Məhz bu, Polşa liderini formal atəşkəsi pozmağa və düşmənə preventiv zərbə endirməyə sövq etdi. Aprelin 25-də polşalılar cəbhənin bütün Ukrayna hissəsi boyunca Qırmızı ordu mövqelərinə hücuma keçdilər. İkiqat say üstünlüyünə malik polyaklara Petlyuranın qüvvələri də (15 min nəfərə qədər) kömək edirdi. Hücum iki həftə ərzində yetərincə uğurlu cərəyan etdi.
Aprelin 26-da Jitomir tutuldu və burada Pilsudski Ukrayna xalqına müraciət edərək, onun müstəqillik və dövlət quruluşunu özünün seçməsi hüququnu tanıdı. UXR Direktoriyasının rəhbəri Simon Petlyura yeni Polşa-Ukrayna ittifaqının möhkəmliyini vurğuladı. Belə koalisiyanın yaranması Pilsudskinin həmin mərhələdə Rusiyadan və Polşadan asılı olmayan Ukraynanın yaranmasını planlaşdırdığını göstərir.
Aprelin 27-də polyaklar Berdiçevə daxil oldular, 1-ci süvari diviziyası isə Kazatin dəmiryolu qovşağını tutdu. Cənubda 6-cı ordu Vinnitsa, Bar və Jmerinkanı aldı. Şimalda Polşa ordusu Pripyat çayı tərəfdə Dneprə yaxınlaşdı. Həmin günlər 25 mindən çox qırmızı əsgər əsir alındı, 2 zirehli qatar, 120 top və 418 pulemyot ələ keçirildi. Mayın 6-da Belaya Tserkov alındı. Ertəsi gün qırmızılar Kiyevdən çıxdılar və süvari polyaklar şəhərə daxil olaraq, Dneprin sol sahilində plasdarm yaratdılar.
Kiyevlilər son 3 il ərzində gözlərinin önündə baş verən yeddinci, ya səkkizinci hakimiyyət dəyişikliyini sakit qarşıladılar.
Amma görünür, Varşavada sovet təhlükəsinin miqyasını yetərincə qiymətləndirməmişdilər. Semyon Budyonnının komandanlığı altında Birinci Süvari ordusunun (17 min nəfər, 48 top, 6 zirehli qatar və 12 təyyarə) Cənub-Qərb cəbhəsinə göndərilməsi Polşa komandanlığı üçün gözlənilməz oldu.
Zərbə qüvvəsinin Maykopdan hərəkəti hələ aprelin 3-də başlamışdı ki, bu da sovet qüvvələrinin planlı şəkildə müharibəyə hazırlaşdığını göstərir. Məhz Süvari ordusu Jitomir və Berdiçevə hücum edərkən iyunun 5-də Polşa müdafiəsini yararaq, düşmən üçün mühasirə təhlükəsi yaratdı. General Rıdz-Smiqlının 3-cü ordusu mühasirəyə düşməmək üçün iyunun 10-da körpüləri partladaraq Kiyevdən çıxdı və Mazoviya rayonuna hərəkət etdi. İki gün sonra Kiyev yenə bolşeviklərdə idi...
(Davamı olacaq)
Hazırladı: Yadigar Sadıqlı
Mənbə:
“Ermənistan və ABŞ arasında strateji tərəfdaşlığın inkişafı İrəvanın suveren hüququdur. Rusiya isə öz növbəsində Ermənistanla əlaqələrini inkişaf etdirməyə davam etmək niyyətindədir”.
Bu barədə Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov, İrəvanın Vaşinqtonla strateji tərəfdaşlıq haqqında saziş imzalamasını şərh edərkən bildirib.
"Bu, bizim erməni dostlarımızın tamamilə suveren hüququdur. Ermənistanın bütün istiqamətlərdə münasibətlər qurmaq hüququ var. Biz hələ də əsas prinsipdən çıxış edirik: bizim Ermənistanla öz ikitərəfli münasibətlərimiz var, biz bu münasibətləri yüksək qiymətləndiririk və onları daha da inkişaf etdirmək niyyətindəyik", - Kremlin nümayəndəsi deyib.
Peskov qeyd edib ki, ikitərəfli aspektlərdən əlavə, Moskva üçün inteqrasiya prosesləri, o cümlədən Avrasiya İqtisadi İttifaqı (Aİİ) çərçivəsində əməkdaşlıq çox önəmlidir. "Bütün bunlar Ermənistana və onun xalqına əhəmiyyətli dividentlər gətirən əməkdaşlıqdır. Biz də məhz bu yanaşmadan çıxış edirik", - deyə o əlavə edib.
Aydındır ki, Peskovun sözlərinə o qədər də inanmaq olmaz. Bu səbəbdən də, sual yaranır: Moskva, ABŞ-la Ermənistan arasında strateji tərəfdaşlıq sazişinə əslində necə reaksiya verəcək? Şübhəsiz ki, bu saziş Rusiya tərəfindən ona vurulan zərbə və qıcıqlandırıcı faktor kimi qəbul edilir. Rusiya hansı addımları ata bilər? Bu, Kreml tərəfindən Bakı vasitəsilə İrəvana təzyiq göstərmək cəhdinə çevrilə bilərmi?
Siyasi şərhçi, hüquqşünas və ictimai xadim Fuad Ağayev Pressklub.az-a açıqlamasında bildirib ki, Moskvanın Ermənistanın Qərb ölkələri, o cümlədən Amerika Birləşmiş Ştatları ilə yaxın təmaslarından narahat olduğu açıq-aydın görünür.
"Rusiya Xarici İçlər naziri Sergey Lavrov Ermənistanla ABŞ arasında strateji tərəfdaşlıq haqqında müqavilə ilə bağlı artıq kifayət qədər mənfi tonda fikir bildirib. Və təkcə Lavrov deyil. Onlar artıq açıq şəkildə eyham vururlar ki, əgər Ermənistan Aİİ-dən çıxsa, bu ölkə enerjidaşıyıcılarını dünya bazarı qiymətləri ilə almalı olacaq. Bundan əlavə, Ermənistandan Aİİ ölkələrinə ixracın 80%-ə qədər məhdudlaşdırılacağı ilə konkret təhdidlər irəli sürürlər.
Məncə, bu sözlər boş təhdid deyil. Bu kontekstdə Peskovun Ermənistanın hər hansı beynəlxalq müqavilə bağlamaq hüququna malik olduğunu bildirməsi və digər fikirləri sadəcə görüntü xarakteri daşıyır", - deyə hüquqşünas bildirib.
Rusiya hansı digər addımları ata bilər? Ağayev bu sualı belə cavablandırıb:
"Fikrimcə, Ermənistan Aİİ-dən çıxmasa (ən azından İrəvan bu barədə açıq danışmır), Rusiya ona qarşı konkret tədbirlər görə bilər. Ermənistanın bu təşkilatdan kənarlaşdırılması onun iqtisadi maraqlarına çox ciddi zərbə olacaq. Biri var, təhdid, biri də var bu təhdidlərin həyata keçirilməsi.
Əgər Ermənistan Rusiya enerjidaşıyıcılarını - məsələn, neft və qazı dünya bazarı qiymətləri ilə almağa məcbur olsa və üstəlik, Aİİ ölkələrinə ixracı bir neçə dəfə azalsa, bu, ölkə üçün böyük zərbə olacaq. Ermənistan belə bir zərbədən sonra özünə gəlməyə bilər.
Kremlin İrəvana təzyiq göstərmək üçün Bakını məsələyə qatmaq cəhdinə gəlincə, məncə, buna ehtiyac olmayacaq. Çünki Rusiya iqtisadi sahədə qeyd olunan tədbirləri həyata keçirsə, bu kifayət edəcək", - deyə Ağayev əminliklə vurğulayıb.
Qafqaz Siyasi Təhlil Mərkəzinin direktoru Əhməd Əlili isə Telegram kanalında qeyd edib ki, Cənubi Qafqazda rolların dəyişməsinin şahidi oluruq: Vaşinqton bir neçə ay əvvəl Gürcüstanla Strateji Tərəfdaşlıq Sazişini ləğv etdi, bu gün isə Ermənistanla oxşar saziş imzalayır.
"Vaşinqtonun Tbilisi ilə münasibətlərinin pisləşməsi onun İrəvanla strateji tərəfdaşlıq haqqında xartiyanı imzalamasının əsas səbəblərdən biri ola bilərmi? Əlbəttə, ola bilər. Gürcüstanla strateji tərəfdaşlıqdan imtina edilməsi Vaşinqtonun artıq Cənubi Qafqazda strateji tərəfdaşının olmadığını göstərirdi. Bu, ya ABŞ-ın regionu tərk etməsi, ya da yaranmış boşluğun doldurulması anlamına gəlirdi. Bu boşluq isə məhz bu xartiya ilə dolduruldu.
Bu, Ermənistan üçün də zəruri idi. Çünki Gürcüstanın Avroatlantik icma ilə əlaqələrinin zəifləməsi, Ermənistanın həmin icmaya inteqrasiya yolundakı strateji logistikasını zəiflədir. İndi Ermənistan Avroatlantik icmaya doğru irəliləmək siyasətindən vaz keçməməli və Tbilisinin Brüssel və Vaşinqtonla münasibətlərindəki dəyişikliklərə cavab olaraq Rusiya ilə münasibətini yenidən nəzərdən keçirməli olduğuna daha əmindir", - deyə politoloq bildirib.
O qeyd edib ki, "Cənubi Qafqazda demokratiya mayakı" statusu yerini dəyişir və bu, aydın görünür.
"Çox güman ki, Ermənistan regional vətəndaş cəmiyyəti təşkilatları üçün Gürcüstanın oynadığı rolu da öz üzərinə götürəcək. Bu isə Azərbaycan üçün olduqca mürəkkəb məqamlar yarada bilər.
Brüssel Vaşinqtonun yolunu davam etdirəcəkmi? Çox güman ki, hə.
Eyni zamanda, unutmayaq ki, prezident İlham Əliyev də ötən həftə yerli telekanallara verdiyi müsahibədə Vaşinqtona strateji tərəfdaşlıq haqqında saziş imzalamağı təklif edib.
Və əlbəttə, Ermənistanın Avroatlantik icmaya inteqrasiya yolunun strateji logistika məsələsi açıq qalır. Bu, Gürcüstan vasitəsilə həyata keçiriləcək? Yoxsa Türkiyə vasitəsilə? Ermənistan, Türkiyə və ABŞ arasında bu məsələ ilə bağlı hər hansı plan varmı? Növbəti günlər bu məsələdə daha çox şey aydınlaşdıra bilər", - deyə Əhməd Alili vurğulayıb.
Rauf Orucov
Fövqəladə Hallar Nazirliyi (FHN) Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyinin Tikilməkdə Olan Obyektlərin Birləşmiş Müdiriyyəti Zaqatala rayonunda 34 ədəd fərdi yaşayış evlərinin tikintisi, 9 ədəd çoxmənzilli binanın bərpası və 1 ədəd fərdi yaşayış evinin bərpası üzrə 06.12.2024-cü ildə başladığı açıq tenderə yekun vurub. Müsabiqənin qalibi “FİM GROUP” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti seçilib və təchizatçı şirkətlə 3.945.803,63 manat məbləğində satınalma müqaviləsinin imzalanması nəzərdə tutulur. Məlumat dövlət satınalmalarının vahid internet portalına 10.01.2025-ci ildə yerləşdirilib.
Müqavilənin şərtlərinə görə “FİM GROUP” MMC Zaqatala rayonunda 7 ədəd 1 mərtəbəli 2 otaqlı, 20 ədəd 1 mərtəbəli 3 otaqlı, 7 ədəd 1 mərtəbəli 4 otaqlı fərdi yaşayış evlərinin tikinti işlərini, Faldarlı kənd sakini Qüdrətli Elmir İkram oğluna məxsus fərdi yaşayış evində bərpa işləri, 28 may küçəsi 44B ünvanında, 28 may küçəsi ev 49A ünvanında, 28 may küçəsi 25 ünvanında, 28 may küçəsi 22 ünvanında, 28 may küçəsi 50 ünvanında, 28 may küçəsi 4 ünvanında, Azərbaycan prospekti 39 ünvanında, Füzuli küçəsi ev 16 ünvanında yerləşən yaşayış binalarında bərpa işləri və Anar Həmidov küç ev 1 ünvanda yerləşən Şahmərdanova Təranə Müseyib qızına məxsus yaşayış evinin bərpası işlərini həyata keçirəcək.
Aktualinfo.org Fövqəladə Hallar Nazirliyi (FHN) Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyinin Tikilməkdə Olan Obyektlərin Birləşmiş Müdiriyyətinin “FİM GROUP” MMC ilə bağladığı bu satınalma müqaviləsi ətrafında araşdırma aparmışdır.
Dövlət satınalmalarının internet portalı üzərindən apardığəmız araşdırmada o da məlum oldu ki “FİM GROUP” MMC tenderlərdə fəal iştirak edən şirkətlərdəndir. Amma nədənsə ancaq Fövqəladə Hallar Nazirliyi və ona tabeli Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyinin Tikilməkdə olan Obyektlərin Birləşmiş Müdriyyət tərəfindən keçirilmiş satınalmaların qalibi olub.
Qeyd edək ki, “FİM GROUP” MMC dövlət qeydiyyatına 2018 ci ildə alınmasına baxmayaraq 2023-cü ilin oktyabr ayından başlayaraq 10.01.2025-ci ilə qədər Fövqəladə Hallar Nazirliyi və ona tabeli Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyinin Tikilməkdə olan Obyektlərin Birləşmiş Müdriyyət tərəfindən keçirilmiş 7 açıq tenderin qalibi olub. MMC-nin bu müddət ərzində Fövqəladə Hallar Nazirliyi və ona tabeli Dövlət Agentliyindən aldığı dövlət sifarişlərinə diqqət yetirək.
FHN-nin sifarişi əsasında Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Abşeron rayonu Güzdək qəsəbəsində yerləşən Mülki Müdafiə Qoşunlarının Təlim Mərkəzində cari təmir işləri üzrə 79.491,88 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 09.10.2023-cü ildə bağlanılıb.
FHN-nin Tikilməkdə olan Obyektlərin Birləşmiş Müdriyyətin sifarişi əsasında Şamaxı rayonu ərazisində 1 ədəd iki otaqlı, 2 ədəd dörd otaqlı, 2 ədəd üç otaqlı (5 ev), İsmayıllı rayonunda 1 ədəd iki otaqlı, 1 ədəd dörd otaqlı (2 ev) və Ağsu rayonunda 1 ədəd dörd otaqlı fərdi yaşayış evlərinin tikintisi üzrə 658.988,83 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 22.01.2024-cü ildə bağlanılıb.
FHN-nin sifarişi əsasında Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Dövlət Yanğından Mühafizə Xidmətinin Ağdərə rayonunun Talış kəndində 2 çıxışlı Yanğından Mühafizə Bölməsinin tikintisi üzrə 2.439.616,19 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 25.10.2024-cü ildə bağlanılıb.
FHN-nin sifarişi əsasında Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Dövlət Yanğından Mühafizə Xidmətinin Mingəçevir şəhər Dövlət Yanğından Mühafizə Dəstəsinin 107 saylı Yanğından Mühafizə Bölməsinin yanğınsöndürmə depo binasının tikintisi (I mərhələ) üzrə 689.460,88 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 12.12.2024-cü ildə bağlanılıb.
FHN-nin sifarişi əsasında Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Dövlət Yanğından Mühafizə Xidmətinin Şirvan şəhər Dövlət Yanğından Mühafizə Dəstəsinin 4 çıxışlı yanğınsöndürmə deposunun tikintisi işləri üzrə 2.958.050,64 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 12.12.2024-cü ildə bağlanılıb.
FHN-nin sifarişi əsasında Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Dövlət Yanğından Mühafizə Xidmətinin Bakı şəhəri Nərimanov rayonunda yerləşən 1 nömrəli Xüsusi Təyinatlı, Xəzər rayonunun Mərdəkan qəsəbəsində, Astara və Lənkəran şəhərlərində yerləşən Yanğından Mühafizə hissə və bölmələrində, Dövlət Yanğın Nəzarəti Xidmətinin inzibati binasının 4-cü və 5-ci mərtəbələrində əsaslı təmir işləri üzrə 1.601.612,21 manat məbləğində satınalma müqaviləsi 12.12.2024-cü ildə bağlanılıb.
Dövlət satınalmalarının vahid internet portalına yerləşdirilmiş bu məlumatlardan da göründüyü kimi yalnız 2024-cü ildə Fövqəladə Hallar Nazirliyi “FİM GROUP” MMC ilə ümumi dəyəri 8 347 726 manat dəyərində 5 satınalma müqaviləsi bağlayıb. Bu müqavilələrdən 3-ü bir gündə 12.12.2024-cü ildə elan edilib. Qeyd edək ki, FHN ilə sözügedən MMC arasında 2023-cü ildə bağlanmış müqavilənin dəyərini də bunun üstünə gəldikdə bu bir il ərzində 8 427 217 manat təşkil edir.
Qeyd edək ki, Tikilməkdə Olan Obyektlərin Birləşmiş Müdiriyyəti ilə “FİM GROUP” MMC arasında bağlanmış ən son satınalma müqaviləsində şübhəli məqamlar çoxdur. Belə ki, satınalmanın keçirilməsi zamanı qiymətlərin süni şəkildə şişirdildiyinə yol verildiyi burada açıq aydın görsənməkdədir.
Qeyd edək ki, Dövlət Vergi Xidmətinin hüquqi şəxslərin dövlət reyestrinə daxil edilmiş məlumatlarında “FİM GROUP” (VÖEN:1702428921) Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin 25.07.2018-ci il tarixdə Bakı şəhəri Lokal Gəlirlər Baş İdarəsində dövlət qeydiyyatına alındığı göstərilir. Reyestr məlumatlarında nizamnamə kapitalı 20 manat olan MMC-nin hüquqi ünvanının ,BAKI ŞƏHƏRİ SƏBAİL RAYONU, AQİL QULİYEV, ev 4, m. 20, qanuni təmsilçisi kimi isə Əhmədzadə Fuad Əlisoltan oğlu qeyd olunub.
“Lisenziyalar və İcazələr haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun 8.1 maddəsinə uygun olaraq İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən aparılan lisenziyaların və icazələrin vahid reyestrində “FİM GROUP” MMC -nin Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyinin EL-444/2024 nömrəli 29.05.2024-cü il tarixli qərarı ilə qaldırıcı qurğuların, metallurgiya avadanlığının, təzyiq altında işləyən qazanların, tutumların quraşdırılması və təmiri üzrə lisenziya alması barədə məlumat var.
Göründüyü kimi Fövqəladə Hallar Nazirliyi və ona tabeli Dövlət Agentliyi son bir il ərzində “FİM GROUP” MMC ilə ümumi dəyəri təxmini hesablamalarımıza görə 12 373 020 manat olan 7 satınalma müqaviləsi bağlayıb. Qeyd etdiyimiz kimi maraqlı odur ki, “FİM GROUP” MMC Fövqəladə Hallar Nazirliyi və ona tabeli agentlikdən başqa heç bir dövlət qurumunun tenderlərində qalib olmayıb. Daha maraqlısı isə son bir ildə 12 milyon manat dəyərində dövlət sifarişi almış MMC-nin barəsində açıq mənbələrdə heç bir məlumatın olmamasıdır. MMC-nin nə rəsmi veb səhifəsi, nə işçi qüvvəsi, maliyyə imkanları barədə açıq mənbələrdə heç bir məlumat yoxdur.
Ümumiyyətlə görəsən bu şirkətin müqavilə ilə işləyən işçiləri varmı, yoxsa ayrı-ayrı bölgədə günəmuzd fəhlə toplayıb işlədirlər? Göründüyü kimi bu şirkətin fəaliyyəti haqqında açıq mənbələrdə heç bir məlumata rast gəlinmir. Maddi texniki bazası, işçi qüvvəsi barədə də həmçinin. MMC qalibi olduğu dövlət sifarişlərini əmək müqaviləsi bağladığı işçiləri ilə deyil, yerlərdə günəmuzd çalışan fəhlələrin hesabına gördürür. Ayda 800-1000 manat əmək haqqı cədvəli tərtib edib, əslində isə gönə 10-15 manat ödəməklə.
Belə olan təqdirdə Fövqəladə Hallar Nazirliyi və ona tabeli Dövlət Agentliyi son bir il ərzində 12 milyon manatdan çox dəyəri olan dövlət sifarişlərini “FİM GROUP” MMC -yə necə verib? Bu MMC-nin satınalma müqaviləsinin icrası üçün peşəkarlıq və təcrübə meyarı üzrə, müvafiq tələblərə cavab verən işçi qüvvəsinin olması meyyarı üzrə (işçilərin tələb olunan sertifikatlar), satınalma müqaviləsinin icrası üçün texniki imkanlarının və maddi-texniki bazasının olması meyarı üzrə, nəqliyyat vasitələri və xüsusi texnikaları varmı, sual altındadır.
Odur ki, “FİM GROUP” MMC-nin Fövqəladə Hallar Nazirliyi və ona tabeli Dövlət Agentliyinin keçirdiyi tenderlərin daim qalib olmasını artıq işbirliyi hesab etmək olar ki, bu da əlavə suallar yaradır. Kimə məxsusdur bu şirkət? Həqiqətənmi MMC-in qanuni təmsilçisi Fuad Əhmədzadəyə, yoxsa Fövqəladə Hallar Nazirliyinin yüksək rütbəli generallarından birinə…
/Aktualinfo.Org
Dünən bir rəsmi məlumata rast gəldim: Azərbaycan Mərakeşdən plastik qap alışını bərpa edib.
Yəni, əvvəl də alırdıq, sonra bir müddət almamışıq, indi yenidən Mərakeşdən plastik qab alışını bərpa etmişik.
Ayıbdı, ay hökumət, yer haqqı, göy haqqı ayıbdı – plastik qab neftin emalından alınır, bunu da Mərakeşdən idxal edirik. Ay hökumət, bu ki, telefon, televizor, avtomobil, kosmik avadanlıq, kompyuter deyil ki, bacarığınız çatıb istehsalını təşkil edə bilməyəsiniz. Adi plastik qablardır, normal iş adamlarına imkan versəniz, onlara mane olmasanız Azərbaycanda istehsalını çoxdan təşkil edib öz xammalımızla daxili təlabatı ödəyə, hətta ixrac da edə bilərdik.
TEREF yazır ki, bunu REAL partiyasının sədri Natiq Cəfərli yazır. Natiq bəy daha sonra yazır:
İndi isə bu bəsit məhsulda belə Mərakeşə möhtacıq, çox güman, bu ölkə xammalı İtaliyada neft elamı zavodlarından alır, o zavodların xam nefti isə Azərbaycandan gedir. Yəni, biz xam nefti İtaliyaya satırıq, onlar emal edir, 100 cür məhsul istehsal etmək üçün əlavə dəyər yaradan istehsal üçün yararlı məhsullar alır, sonra onu ucuz işçi qüvvəsi olan Mərakeşə göndərir, onlar da plastik qab istehsal edib Azərbaycana satırlar.
Bax belə bir sistem qurublar, xammal kimi nefti satıb, ondan alınan 100 cür məhsulu, satrığımızdan 10 qat baha xaricdən alırıq...
Natig Cəfərli
TEREF