Ardını oxu...
Avdeyevkanın itirilməsində kim günahkardır və Ukraynanı bundan sonra nə gözləyə bilər?

Rus işğalçıları Avdeyevkadakı “Muzey” mövqeyində (Zenitdə) əsir götürülmüş altı ukraynalı əsgəri güllələyiblər. Bu barədə Ukraynanın “DeepState” monitorinq layihəsi məlumat yayıb.

Həmin məlumata görə, uzun müddət bu mövqeyi tərk etmək qərarı verilməyib - fevralın 13-dək sursat və su ehtiyatı tükənməyə başlayıb: “O zaman bir neçə əsgərin yaralandığı mövqeyi azad etmək üçün uğursuz cəhd olub”.

Bildiyiniz kimi, ABŞ Prezidenti Co Bayden Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə telefon danışığı zamanı Konqresi fəaliyyətsizlikdə ittiham edib. Onun sözlərinə görə, məhz bu, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Avdeyevkadan çıxarılmasına səbəb olub. Ağ Ev rəhbəri vurğulayıb ki, Konqresin hərəkətsizliyi rus qoşunlarının cəbhədə ilk nəzərəçarpacaq uğurlarına səbəb olub.

Konqresin hərəkətsizliyi səbəbindən tədarük azalıb və bu səbəbdən ukraynalı əsgərlər döyüş sursatlarını rasionla təmin etmək məcburiyyətində qalıblar. Sonra Ukrayna ordusu Avdeyevkadan geri çəkilməyə məcbur olub.

Ancaq bu, həqiqətin yalnız bir hissəsidir. Təbii ki, baş verənlərə görə günahın çoxu şəxsən Ukrayna Prezidenti Zelenskinin üzərinə düşür.

Qlobal olandan başlayaq. İstənilən ölkənin siyasi rəhbərliyinin vəzifəsi əvvəlcədən daha güclü olan düşmənlə müharibənin qarşısını almaqdır. Nə desək də, Rusiya işğalının Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsi Pyotr Poroşenkonun deyil, Volodimir Zelenskinin prezidentliyi dövründə baş verib.

Rusiya lideri Vladimir Putin bu yaxınlarda Pavel Zarubinə müsahibəsində deyib: “Təəssüf edə biləcəyimiz yeganə şey odur ki, biz layiqli insanlarla iş apardığımıza inanaraq, aktiv fəaliyyətimizə əvvəllər başlamamışıq”.

Əslində, bu, Ukraynanın Rusiya Federasiyası ilə böyük müharibəyə daha yaxşı hazırlaşması üçün o vaxtkı Almaniya kansleri Angela Merkelin fəal dəstəyi ilə Pyotr Poroşenkonun vaxt udmasının etirafı idi. Ukraynada baş verənlər, onun rəhbərliyində özünü siyasi təcrübəsi olmayan, lakin çox açıq prioritetləri olan bir adam gəldikdən sonra, Putin bunu görərək hərəkətə başladı.

Yada salmaq kifayətdir ki, 2022-ci ilin fevralında, Rusiyanın genişmiqyaslı işğalına başlamazdan bir müddət əvvəl, “RBC-Ukrayna”ya verdiyi müsahibədə Zelenski Ukrayna ordusunun sayını artıra bilməyəcəyini, çünki o zaman infrastruktur layihələrindən imtina etməli olacağını demişdi. Nəticədə Ukrayna Rusiyanın tammiqyaslı işğalı ilə silah və hərbi texnika baxımından son dərəcə aztəminatlı, müdafiə strukturlarının tikintisinin getmədiyi bir şəraitdə üzləşdi. Bütün bunlar Ukraynaya çoxlu sayda hərbçinin həyatı və ərazi itkisi bahasına başa gəldi və bu, şübhəsiz ki, Amerika tərəfinin günahı deyil.

O, Ukraynanın digər müttəfiqləri kimi, Rusiya ilə böyük müharibənin qaçılmazlığı barədə yüksək səslə xəbərdarlıq etmişdi. Lakin Zelenski və bütün ətrafı daha sonra bir sıra bəyanatlar verdilər ki, narahat olmağa əsas yoxdur, rus qoşunlarının işğalı olmayacaq və xarici qüvvələrin qorxu salmasına ehtiyac yoxdur. Hər kəsin yadındadır ki, bütün bunlardan nə çıxdı...

Bu iki il ərzində Ukrayna Müdafiə Nazirliyindəki korrupsiyanın şok miqyası da hər kəsin yadındadır. Lakin sonradan sübuta yetirilən bu faktları təkzib edən Ukraynanın keçmiş müdafiə naziri Reznikov heç vaxt məsuliyyətə cəlb olunmayıb. Üstəlik, Ali Radada onu alqışlarla qarşılayıblar. Bunda da ABŞ və Ukraynanın digər müttəfiqlərinin günahı yoxdur.

Avdeyevkaya da toxunacağam. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin keçmiş Baş komandanı Valeri Zalujnı şəhərdən geri çəkilmək istəyirdi, lakin Zelenski bunun əleyhinə olub və şəxsən ora gəlib. Bu barədə “Bild” yazıb. Ukrayna Prezidenti Avdeyevkadan selfi çəkdirməyə üstünlük verib.

Onun şəkil çəkdirdiyi yerdə indi Rusiya bayrağı dalğalanır. Ukrayna tərəfi Avdeyevkadan "qazan"a düşmək təhlükəsi olmadan tədricən geri çəkilmək üçün çox qiymətli vaxt itirdi.

Nəticədə şəhər tərk edilməli oldular. Lakin ağır itkilərlə. Yaralılar tərk edildi və ruslar tərəfindən güllələndi. Bəli, indi Zelenski və onun ətrafı, eləcə də Ukrayna Prezident Administrasiyası adından yazan hərbi ekspertlər, jurnalistlər və blogerlər hadisəyə qəhrəmanlıq xarakteri verməyə çalışırlar, amma arxivlər yanmır və onları oxuduqdan sonra hər şeyi xatırlaya bilərsiniz.

Bəli, Zelenski hər zaman öz reytinqinə həddən artıq önəm verib, hərbçilərin arqumentlərini başa düşmədən və hətta başa düşmək istəyi olmadan sırf siyasi qərarlar qəbul edib. Məhz bu səbəblərə görə, əsas rolu “Xalqın qulluqçusu” partiyasından olan Ali Radanın deputatı Maryana Bezuqlayanın oynadığı, uzun və çirkin nüfuzdan salma kampaniyasından sonra Zalujnı işdən çıxarıldı. Üstəlik, bir çox müavinləri ilə yanaşı - rus işğalçıları üzərində qələbə təcrübəsi olan hərbi generallar da daxil olmaqla.

Bu, Zelenskiyə reytinq uğrunda mübarizədə kömək etdimi? Yox! Ukraynalılar ən çox Valeri Zalujnıya güvənirlər. Bunu fevralın 15-də Kiyev Beynəlxalq Sosiologiya İnstitutunun (KIIS) dərc etdiyi sorğunun nəticələri sübut edir. Belə ki, respondentlərin 94%-i Zalujnıya güvəndiyini, 5%-i inanmadığını bildirib (ötən ilin dekabrında bu rəqəmlər 92% və 5%) olub.

Reytinqdə ikinci yerdə Müdafiə Nazirliyinin Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəisi Kirill Budanovdur. Ukraynalıların 66%-i ona güvənir, 19%-i ona güvənmir (dekabrda - 60% və 20%).

Siyahıda yalnız üçüncü yeri Zelenski tutur. Ukraynalıların 64%-i Ukrayna Prezidentinə inanır, 35%-i ona inanmır (dekabrda – 77% və 22%). Beləliklə, Zelenskiyə inam səviyyəsi 13 faiz azalıb.

Bu arada ABŞ Prezidenti Co Bayden Konqress Kiyevə yeni yardımın ayrılmasını təsdiq edənə qədər, Avdeyevkadan sonra Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin daha da geri çəkilməsi və Ukraynanın digər şəhərlərinin itirilməsi təhlükəsi barədə xəbərdarlıq edib. Bu barədə amerikalı lider jurnalistlərə açıqlamasında deyib. Bəli, ABŞ-ın köməyinin olmaması Ukrayna ordusunun məğlubiyyətlərinin çox mühüm səbəbidir. Amma tək o deyil, sonda ABŞ rəhbərliyi Ukraynanın deyil, Amerikanın vətəndaşları qarşısında cavabdehdir.

Bəli, dünya fövqəldövləti statusu ABŞ-ın müttəfiqlərinə yardımını nəzərdə tutur. Amma Ukrayna da Rusiya ilə müharibəyə daha diqqətlə hazırlaşmalı idi. O, daha effektiv hərbi-sənaye kompleksi yarada bilərdi. Müharibə zamanı Ukraynada korrupsiya olmamalıdır, amma var. Ukrayna rəhbərliyi tərəfindən siyasi arena ilə teatr səhnəsinin iki fərqli şey olduğunu başa düşməməsi faktı da mövcuddur.

Odur ki, Münhen Təhlükəsizlik Konfransı zamanı Ukrayna Prezidentinin ifasında “zarafat” səslənib. Aparıcı Zelenskiyə sual verib: “İndi ABŞ-da Ukraynaya yardım haqda qanunların qəbuluna mane olan respublikaçılara nəsə demək istərdinizmi?”.

Və Zelenski zarafata üstünlük verib: “Bizi televiziyada göstərirlər? Onda mən heç nə deməyəcəyəm”.

Tamamilə açıq-aydın görünür ki, bu, onun Ukrayna idiomatik ifadələrindən istifadə edərək tərcümə olunmayan söz oyununa keçmək istəmədiyinə işarə idi. Belə zarafat “95-ci Kvartalın” çıxışları zamanı yaxşı gedə bilərdi. Amma ABŞ-ın hərbi və maliyyə yardımından kritik asılı olan bir ölkənin rəhbərinin ağzından çıxması məqsədəuyğun deyil. İndi isə təsəvvür edək ki, ABŞ Prezidenti Donald Tramp olur...

Müəllif: Əkbər Həsənov
ayna.az
 
Ardını oxu...
Vladimir Fesenko: “Navalnının ölümü Rusiya müxalifətinin bir hissəsinin rejimə qarşı zorakı mübarizəyə qalxması üçün siqnal ola bilər”

“Rusiya müxalifətinin lideri Aleksey Navalnı cəzaçəkmə koloniyasında ölüb. Navalnı ətrafında baş vermiş əvvəlki hadisələri nəzərə alsaq, hesab edirəm ki, bu, Rusiya müxalifəti və Qərb üçün Putin rejimi ilə danışıqların mümkün olmadığına dair son siqnaldır”. Bu sözləri Ukrayna “Penta” Tətbiqi Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Vladimir Fesenko yazısında qeyd edib.

Analirik deyib ki, Kreml rejimi hər mənada cinayətkardır: “Rusiya rejiminin cinayətkar olduğu Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı təcavüzkar müharibənin başlaması ilə bir daha aydın oldu. Çoxları bunu hələ 2014-cü ildə başa düşürdü. Ancaq Rusiya Prezidenti ilə razılığın əldə olunacağına ümid edənlər də var idi. Lakin 2022-ci il fevralın 24-dən sonra məlum oldu ki, bu rejimlə danışıqlar aparmaq mümkün deyil. Navalnının ölümü göstərir ki, Putin dayanmır və düşmən hesab etdiyi hər kəsi öldürəcək. Ona görə də Qərb də anlamalıdır ki, Hitler kimi bir adamla danışmağa dəyməz”.

“Navalnının ölümünün Rusiyada hansısa etiraz dalğasına, partlayışa səbəb olacağını düşünmürəm. Müxtəlif formalarda etiraz cəhdləri mümkündür. Ancaq bu, yalnız cəhdlər ola bilər. Nəzərə alsaq ki, faktiki olaraq bütün fəal müxalifət ya Rusiya Federasiyasından sıxışdırılıb çıxarılıb, ya da həbsxanadadır. Bu gün Rusiyada etiraz hərəkatının təşkilini öz üzərinə götürə biləcək siyasətçi yoxdur”, - Fesenko əlavə edib.

Politoloq qeyd edib ki, etirazların başlaması üçün belə bir təşəbbüslə çıxış edən, təşkilatlanmıç insanlar lazımdır: “Navalnı bu təşkilatçılardan biri idi. İndi Rusiya Federasiyasında belə insanlar varmı? Açığını deyim ki, bilmirəm. Bəlkə də bir müddətdən sonra ortaya çıxacaqlar. Çünki potensial olaraq, Navalnının ölümü prosesin başlamasına təkan verə bilər. Yəni ki, Navalnının ölümü Rusiya müxalifətinin bir hissəsinin rejimə qarşı zorakı mübarizəyə qalxması üçün siqnal ola bilər. Çünki başqa mübarizə üsulları qalmayıb. Amma mən hələ də bu məsələdə skeptikəm. İndiki vəziyyətdə Rusiya cəmiyyəti demək olar ki, radikal mübarizəyə hazır deyil”.

“Rusiyaya və ya Putinə qarşı mümkün yeni fövqəladə sanksiyalar da ola bilər. Putin artıq demək olar ki, təcrid olunub. Ancaq Navalnının ölümü göstərir ki, Putinlə yeni mübarizə strategiyası və taktikası qurmalıdır”, - analitik fikrini tamamlayıb.

Müəllif: Turan Abdulla
ayna.az
Ardını oxu...
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevlə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında Münxendə görüş Almaniya kansleri Olaf Şolstun istəyi ilə baş tutub. Hər iki tərəf ev sahibinə “yox” deməmək üçün görüşə razılaşıblar. Ancaq əvvəlcədən də aydın idi ki, mümkün görüşdə irəliləyiş əldə olunmayacaq. Çünki tərəflərin baxışlarındakı fərqlər ortadan qaldırılmayıb. Buna baxmayaraq, Münxen görüşünün nəticəsi olaraq Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin hər iki ölkənin xarici işlər nazirlərinə sülh müqaviləsi ilə bağlı danışıqları davam etdirməsi və yenidən yaxın zamanda görüşmək tapşırığı verməsi ortamın yumşaldılmasına xidmət etməlidir. Liderlər eyni zamanda, xarici işlər nazirlərinə sərhədlərin delimitasiyası ilə bağlı danışıqların davam etdirilməsi ilə də bağlı tapşırıq da veriblər.
Almaniyanın vasitəçilik təşəbbüsünə gəldikdə, bunun daimi xarakter daşıyacağını söyləmək çətindir. Əlbəttə, Azərbaycan üçün Fransadansa Almaniyanın vasitəçi kimi təşəbbüskarlığı daha faydalıdır. Ancaq Berlin vasitəçilik təşəbbüsündə Brüsseli əvəz etməyəcək. Digər tərəfdən baş verənlərin fonunda Azərbaycanın vasitəçilərə inamı və ehtiyacı yoxdur. Sadəcə, kansler Olaf Şolts Münxen Təhlükəsizlik Konfransının imkanlarından istifadə edərək İlham Əliyevlə Nikol Paşinyanı görüşdürüb. Şoltsun vasitəçiliyini davam etdirməsi üçün xüsusi planı yoxdur. Şolts görüşü təşkil etməklə özünün və ölkəsinin Avropada rolunu və Fransadan geri qalmaq istəmədiyini göstərməyə çalışıb. Onun sosial hesabında yazdığı “hər iki tərəfin zorakılıq olmadan qalan məsələləri həll etməyə razı olması yaxşıdır” cümləsi də Şoltsun xanəsinə yazıla bilər. Ancaq Ermənistan yenə sərhəddə təxribata əl atarsa artıqlamasıyla cavabını alacaq və Şolts bunun qarşısını ala bilməyəcək.
Elxan Şahinoğlu
TEREF
Ardını oxu...
Əliyevlə Paşinyan Münhün Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində Almaniya kansleri Olaf Şolzun iştirakı ilə görüşüb, daha sonra ikitərəfli formatda müzakirə aparıblar.
- Azərbaycanın iştirak etmədiyi Qranada görüşündən sonra Avropada ilk olan bu görüş Bakı üçün Fransanın olmaması baxımından əhəmiyyətlidir: İrəvanın maraqlarını müdafiə edən Paris prosesdən bir qədər də uzaqlaşır;
- Bu görüş Avropaya uzun müddət sonra ilk təması qurmaqla vasitəçiliyini yenidən aktuallaşdırmaq imkanı verir, ən azından, irəliyə doğru addım hesab oluna bilər;
Təmasın Münhendə - Şolzun iştirakı ilə baş tutması Almaniyanın da önə çıxması şəraitini yaradır. Berlinin Parislə müqayisədə daha balansı mövqeyini nəzərə alsaq, bu da müəyyən irəliləyişdir.
Lakin Münhen görüşünün bütün razılaşmalara rəğmən, tərəflərin uzlaşmasında rol oynayacağı ehtimalı hələ də azdır.
Birincisi, sərhəd və kommunikasiya məsələsində mövcud olan ciddi fikir ayrılığı son dövrlər daha da dərinləşib:
İkincisi, üçüncü tərəflərin iştirakı prosesə müdaxiləsi fonunda uzlaşmanı çətinləşdirir;
Bu kontekstdə Bakı və İrəvanın Xarici İşlər nazirliklərinə sülh müqaviləsi ilə bağlı görüş və sərhədlərin delimitasiyası üzrə komissiyanın iclasının keçirilməsi barədə verdiyi təlimatın necə işləyəcəyi əsasdır. Xarici işlər nazirləri müzakirələri üçüncü ölkələrdə, yoxsa sərhəddə aparacaq? Bu, prosesin inkişafına yön verəcək amildir.
Asif Nerimanli
TEREF
 
Ardını oxu...
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Almaniyadadırlar, hər iki lider Münhen Təhlükəsizlik Konfransında iştirak edəcək.
İlham Əliyev və Nikol Paşinyan konfrans çərçivəsində panellərdə çıxışlar edəcək və müxtəlif liderlərlə görüşəcəklər.
Əsas suallardan biri budur: İlham Əliyevlə Nikol Paşinyan Münhendə görüşəcəklərmi?
Danışıqlarda irəliləyiş yoxdur, bu mənada liderlərin görüşü heç nəyi dəyişməyəcək.
Buna baxmayaraq, İlham Əliyevin Nikol Paşinyanla hansısa paneldə birgə iştirakı və ya ayaqüstü görüşü də istisna deyil.
Elxan Şahinoğlu
TEREF
 
Ardını oxu...
Bolt, Uber və s. kimi özəl taksi şirkətləri ilə bağlı vətəndaşların şikayətlərinin ardı-arası kəsilmir. Taksi sürücüləri ilə sərnişinlər arasında yaşanan xoşagəlməz hallar da narahatlığa əsas verir. İndiyədək dəfələrlə taksi sürücülərinin narkotik vasitələrdən istifadə etməsi, qayda pozuntularına yol verməsi, hətta psixoloji vəziyyəti yerində olmayan şəxslərin belə sürücü kimi fəaliyyət göstərməsi bunlara misal ola bilər.

Vətəndaşlar tərəfindən redaksiyamıza daxil olan şikayətlərdə deyilir ki, “Bolt” mobil tətbiqi vasitəsilə taksilərin sifarişi zamanı təyin olunan avtomobilin rəngi, qeydiyyat nişanı, taksi sürücüsünün adı, şəkili və s. bu kimi məlumatlar qeyd olunur. Lakin bəzi hallarda vətəndaşlar təmamilə fərqli dövlət qeydiyyat nişanlı, başqa model və rəngdə avtomobil gəlir. Həmçinin sürücü də tətbiqdə qeyd olunan şəxs olmur. Vətəndaşlar bu halla qarşılaşdıqda taksiyə minməkdə tərəddüd edirlər.

Bu halın baş vermə səbəbi nədir? Nəyə görə tətbiqdə qeyd olunmayan şəxs təyinat yerinə gəlir? Vətəndaşlar belə halla qarşılaşdıqda nə etməlidirlər?

Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən Referans.az-a açıqlama verilib.

"Taksi fəaliyyətinə icazə üçün tələb olunan sənədlərdən biri də reysqabağı tibbi müayinə müqaviləsidir.

“Avtomobil nəqliyyatı haqqında”, “Lisenziyalar və icazələr haqqında” qanunlara əsasən, taksi minik avtomobilləri ilə sərnişindaşıma fəaliyyəti göstərmək istəyən hüquqi şəxslər və ya fərdi sahibkarlar buraxılış vəsiqəsi, eyni zamanda nəqliyyat vasitələri üçün buraxılış kartı almalıdırlar.

Nazirlər Kabinetinin 71 nömrəli Qərarına əsasən Avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişin və yük daşımalarını yerinə yetirən daşıyıcılar mülkiyyət, icarə və ya istifadəsində olan avtonəqliyyat vasitələrinin texniki vəziyyətinin reysqabağı yoxlanılmasını, sürücülərin isə reysqabağı tibbi müayinədən keçirməsini təmin etməlidirlər. Bundan başqa hüquqi şəxslər və ya fərdi sahibkarlar reysqabağı texniki müayinə ilə bağlı aidiyyəti üzrə qeydiyyatdan keçmiş texniki-təmir sahələri (nəqliyyat vasitələrinə texniki xidmət göstərən məntəqələr), sürcülərin tibbi müayinəsi üçün isə tibb müəssisələri ilə müvafiq qaydada müqavilə imzalaya bilərlər. Qeyd olunan şərait eyni zamanda daşıyıcı tərəfindən parklarda da yaradıla bilər.

Hüquqi şəxslər və ya fərdi sahibkarlar buraxılış vəsiqəsi və buraxılış kartına müraciət etdikdə tələb olunan sənədlərdən biri də reysqabağı tibbi müayinə müqaviləsidir. Sürücünün narkotik sərxoşluq vəziyyətinin, narkotik vasitələr və psixotrop maddələrdən istifadənin müəyyən edilməsi üçün aparılan tibbi müayinənin nəticəsi barədə məlumatlar, eyni zamanda xüsusi hazırlıq keçməsini təsdiq edən sənəd də təqdim etməlidir. Qeyd olunan sənədlər olmadığı təqdirdə daşıyıcılar icazəyə müraciət edə bilməyəcəklər.

Taksi minik avtomobili ilə sərnişin daşımalarında istifadə olunan avtonəqliyyat vasitələrinin texniki göstəriciləri, daxili və xarici tərtibatına dair tələbləri, həmçinin sürücü barədə məlumatların siyahısı təsdiq olunandan sonra taksi nəqliyyat vasitələrinə Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi tərəfindən müvafiq icazə veriləcək.

Qeyd olunan sahə üzrə elektron qaydada icazələrin verilməsi prosesinə isə taksi fəaliyyətinə dair yeni tələblər müəyyən edildikdən sonra başlanılacaq.

Bununla da bu sahədə uçot və nəzarət mexanizminin tətbiqi mümkün olacaq".

Fidan Vəlisoy
 
Ardını oxu...
“Bu, Ermənistanın daxili işlərinə müdaxilədir”

“Son günlər Bakıdan Ermənistanın qanunvericilik sahəsi ilə bağlı verilən bir sıra bəyanatlar ölkəmizin suverenliyinin pozulması və Ermənistan Respublikasının daxili işlərinə müdaxilədir”.

“AzPolitika.info” xəbər verir ki, bunu Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan fevralın 15-də hökumətin iclasında bildirib.

Təbii ki, onun dedikləri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin ötən gün söylədiyi “Əgər bizə qarşı ərazi iddialarına son qoyulmazsa, əgər Ermənistan öz qanunvericiliyini normal qaydaya salmazsa, təbii ki, sülh müqaviləsi olmayacaq” bəyanatı ilə əlaqədardır.

Paşinyanın söylədiyi bu fikir sözsüz ki, böyük ölçüdə daxili auditoriyaya yönəlib və müxalifətin hücumlarının qarşısını almağa hesablanıb. Çünki bir müddət əvvəl Paşinyanın özü və tərəfdarları dönə-dönə Ermənistan Konstitusiyasının dəyişdirilməli olduğunu bəyan ediblər. Hətta ona da eyham vurublar ki, həmin sənəddəki Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı yer alan ərazi iddiaları Ermənistanın qonşuları ilə normal münasibət qurmasına və gələcək inkişafına mane olur, təhlükə yaradır.

Paşinyan hakimiyyətinin bu mövqeyinə dərhal rusiyapərəst və revanşist müxalifət etiraz etməyə başladı və Baş naziri, onun komandasını “Bakının tapşırığı ilə hərəkət etməkdə” günahlandırdı. Paşinyan bunu təkzib etdi. İndi isə Bakıdan açıq şəkildə səsləndirilən haqlı bəyanata “bu, daxili işlərimizə qarışmaqdır” formasında cavab verməklə, guya özünün və başçılıq etdiyi dövlətin “müstəqilliyini” nümayiş etdirməyə çalışır.

O, həmçinin daxili auditoriyaya çatdırmaq istəyir ki, guya Konstitusiya dəyişikliyi ideyası onun komandasının müstəqil təşəbbüsüdür və bunu Azərbaycanla heç bir əlaqəsi yoxdur. Ancaq nədənsə, Paşinyandan soruşan yoxdur ki, nədən o və onun komandası 2018-ci ildən - hakimiyyətə gələn kimi, yaxud 44 günlük müharibədən, hətta ötən ilin sentybrındakı hərbi əməliyyatdan əvvəl Konstitusiya dəyişikliyi təşəbbüsü ilə çıxış etmirdi? Yoxsa, o vaxta qədər mahiyyətində qonşu ölkələrə qarşı ərazi iddiası olan bu sənədi oxumamışdılar?

Paşinyanın sözlərinin və əməllərinin bir-birinə zidd olması, bir-birini təkzib etməsi adi haldır. Bunu təkcə Azərbaycanda deyil, Ermənistanda və regionda marağı olan bütün digər ölkə və təşkilatlarda yaxşı bilirlər. Bu baxımdan Paşinyanın bir tərəfdən məhz Qarabağdakı acı məğlubiyyətdən və erməni separatizminə son qoyulandan sonra Konstitusiya dəyişikliyindən danışmağa başlaması, digər yandan isə Azərbaycanın haqlı bəyanatını “Ermənistanın daxili işlərinə müdaxilə” kimi qələmə verməsi növbəti ziddiyyətli yanaşmadır.

Paşinyan həmin çıxışında onu da iddia edib ki, guya Ermənistan qanunvericiliyindəki hansısa bəndin Azərbaycanla Ermənistan arasında bağlanacaq sülh müqaviləsinə təsir etdiyi barədə mülahizələr reallığa uyğun deyil. Bu yanaşmanın absurd və saxta olduğunu görmək çətin deyil. Deməli, belə çıxır ki, bir ölkə digərinə qarşı öz ali qanununda ərazi iddiası irəli sürə və eyni zamanda da onunla sülh müqaviləsi bağlaya bilər? Bu halda, həmin müqavilənin hansı dəyəri, etibarlılığı, legitimliyi ola bilər? İstənilən gün hansısa təzyiqlər altında Paşinyanın öz hakimiyyəti, yaxud onun yerinə gələcək yeni hakimiyyət bəyan edə bilər ki, bu sülh müqaviləsi Ermənistan Konstitusiyası ilə ziddiyyət təşkil etdiyi üçün heç bir qüvvəyə malik deyil.

Ümumiyyətlə, qonşu ölkələrə qarşı ərazi iddiasını öz ali qanununa salan bir dövlətlin həmin dövlətlərlə bağladığı sülh müqaviləsi nə dərəcədə ciddi sənəd hesab oluna bilər və belə bir dövlət qonşuları ilə necə normal münasibətlərə iddia edə bilər? Azərbaycan da öz ali qanununa Ermənistana qarşı ərazi iddiası əlavə etsə, İrəvan və onun havadarları bunu necə qəbul edər görəsən?...

Görünən nəticə odur ki, Paşinyan bu bəyanatı ilə bir daha eyni anda iki oturacaqda oturmaq istədiyini nümayiş etdirir. Bunun üçün nə iqtisadi, nə siyasi, nə də digər potensialı və bacarığı olmayan Ermənistan başçısı belə cəhdlərin nə ilə bitdiyini 2018-ci ildən bu yana dəfələrlə görüb, ancaq görünür, hələ də nəticə çıxarmayıb. Hələ də başa düşməyib ki, Ermənistan üçün həyasızlıqla, yalanla, saxtakarlıqla, uzaq paytaxtlardakı havadarlara güvənməklə nəyəsə nail olmaq dövrü artıq keçmişdə qalıb...

C.Məmmədov

“AzPolitika.info”
 
Ardını oxu...
Bu gün Prezident İlham Əliyevin andiçməsi olub.
Hökumət də qanuna uyğun olaraq istefa verib və səlahiyyətlərinin müvəqqəti icrasına başlayıb.
Qısa zamanda Prezident yeni hökumət formalaşdırmalıdır.
Yeri gəlmişkən, Prezident seçkiləri ilk dəfə olaraq, ərazi bütövlüyü və suveren hüquqları bərpa olunmuş Azərbaycanın ərazisində keçirilib.
Prezident İlham Əliyevi təbrik edirik və Azərbaycanın inkişafı naminə uğurlar arzulayırıq.
Beləliklə, artıq bu gündən etibarən Prezidentin özünün bir müddət öncə elan etdiyi kimi Azərbaycanda Yeni Dövr başlayır. Bu dövr üçün Prezident yeni milli ideyaların vacib olduğunu vurğulamışdı .
Ərazi bütövlüyünün və suverenliyin təmin edilməsindən sonra hansı milli ideyalar prioritet olacaq ?
Ölkədə hansı dəyişikliklər olacaq?
Ölkədə son illər qazanılan uğurlarla bərabər ciddi problemlərimiz də var.
Bir yandan da Avropa ilə, Qərblə münasibətlər pisliyə doğru dəyişib.
Ermənistanın yenidən dirçəldilməsi üçün Avropa dövlətləri sanki yarışa giriblər.
Bu məğlub ölkənin büdcəsi durmadan artma istiqamətində gedir.
Görünür ki qarşıdakı dövrdə hərbi potensialımızın modernləşməsi və güclənməsi əsas istiqamət olaraq qalacaq.
Daxildə də cəmiyyətin toparlanmasına ehtiyac var.
Vətəndaş cəmiyyəti, ictimai nəzarət xeyli zəifləyib. Müşahidələr göstərir ki, bir çox hallarda məmurlar heç nədən çəkinmirlər. Məmurların Prezident Administariyasından əvvəlki çəkingənlikləri yoxdur .
Son dövrlərin ən diqqətçəkən məqamı həm də bir çox məmurlar və dövlət qurumları arasında rəqabətin deyil, incikliklərin və narazılıqların aşkar hiss olunmasıdır.
Bu isə qanun və qərarların daha çevik qəbuluna çox mane olur.
Əvvəllərə nisbətən bəzi məmurlarımız özlərini daha sərbəst hiss edirlər.
Regionlarda bütün dövlət qurumlarının regional idarəetməyə keçidinin başa çatmasına baxmayaraq, icra başçıları institutu əvvəlki qaydada davam edir.
Dövlət nəzarəti və ictimai nəzarətin çox gücləndirilməsinə ehtiyac var.
Bütün sahələrdə rəqəmsal transformasiyanı gücləndirmək, vətəndaşların rəy və təkliflərinin dinlənilməsi, ictimai fikrin nəzərə alınması, vətəndaşların dövlət idarəetməsində iştirakı üçün münbit şərait yaratmaq lazımdır.
Prezident yanında İctimai Palata ideyasını yenidən gündəmə gətirmək də faydalı olardı.
Regionda, qonşu ölkələrdə gedən proseslər göstərir ki, biznes sektoru üçün daha münbit şərait yaratmaq, yeni texnologiyaları daha sürətli tətbiq etmək, rəqabətə davamlı mühit formalaşdırmaq üçün səylər gücləndirilməlidir.
Ümid edək bu il baş tutacaq parlament seçkiləri də ölkənin inkişafına təkan verəcək.
Yeri gəlmişkən, quru sərhədlərinin açılması məsələsinə də yenidən baxmaq faydalı olardı.
Osman Gunduz
TEREF
Ardını oxu...
URARTULAR… ETNİK BİR KÖKEN Mİ?
Konu: Bu çalışmanın konusu, Doğu Anadolu’da yüksek bir uygarlık kuran Urartuların morfolojik yapısının Ermeniler ile karşılaştırılması ve aralarında antropolojik bir ilişkinin olup olmadığının araştırılmasıdır. Bunun yanı sıra arkeolojik çalışmalar ile Ermeni ve Urartu kültürleri ele alınmış ve Urartu Dili ile Ermenice arasındaki ilişki araştırılmıştır.
Materyal: Tarafımızca incelenen Van Karagündüz Erken Demir Çağı, Van Dilkaya Erken Demir Çağı ve Hakkari Erken Demir Çağı iskeletleri, Van Altıntepe Urartu ve Dilkaya Orta Çağ (Ermeni) iskeletleri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca geçmişte farklı antropologlar tarafından incelenen Tilkitepe Kalkolitik, Tilkitepe Erken Tunç ve Erzincan Altıntepe Urartu iskeletleri de çalışma kapsamında değerlendirmeye alınmıştır.
Metot: Çalışma kapsamında 288 birey antropolojik açıdan ele alınmıştır. Bireylerin yaş, cinsiyet ve ırk tayinleri yapılarak kafataslarından ölçüler alınmış ve endisler hesaplanmıştır. Daha sonra distance analizi ile populasyonların olası akrabalık ilişkileri irdelenmiştir. Distance analizi için kafatası morfolojisini en iyi yansıtan Maksimum Kafa Uzunluğu, Maksimum Kafa Genişliği, Basion-Bregma Yüksekliği, Porion-Bregma Yüksekliği, Bizigomatik Genişlik, Üst Yüz Yüksekliği, Nasal Genişlik, Nasal Yükseklik, Kafatası Endisi, Üst Yüz Endisi ve Nasal Endis kullanılmıştır.
Bulgular:
Anadolu’da görülen ilk ırk tipi Akdenizdir. Anadolu’nun en eski sakinleri Narin ve Kaba Akdeniz olarak iki alt kategoride incelenen morfolojik yapıya sahiptiler. Alpinler, Akdeniz ırkından daha sonra ortaya çıkmışlardır. Anadolu’da Dinarik morfolojisi gösteren bireyler ise ilk kez Tunç Çağı’nda görülmüştür. Armenoidler Dinariklerin bir alt grubudur. Bu tip, Dinariklere çok benzerdir ama daha büyük bir kafaya, daha uzun bir yüze ve daha geniş bir buruna sahiptirler. Kafa çok geniş ve sivridir. Alının eğimi neredeyse kafa damının gerisiyle aynı hizadadır. Occipital tamamen vertical uzanır. Yüksek köklü kancalı burun, kalın dudaklar, yoğun sakal ve vücut kılları, kalın kaş kemerleri diğer karakteristik özellikleri arasında sayılabilir. Vücut yapısı güçlüdür. Boy genellikle orta uzunluktadır. Vallois, Armenoid ırkının Anadolu ırkının prototipi yapılmak istendiğini belirterek, Armenoidlerin aslında lokal bir grup olduklarını ortaya koymuştur.
Tarafımızca Urartu ataları ve Urartular üzerinde yapılan paleoantropolojik çalışmalar, bu insanların çok tipik Akdeniz morfolojisi gösterdiğini ortaya koymuştur.
Distance analizi sonucunda, Van Gölü çevresinde birbirlerine oldukça yakın bölgelerde yaşamış Karagündüz ve Dilkaya Erken Demir Çağı insanlarının birbirlerine, Altıntepe Urartu bireylerinin de her iki topluma çok benzer bir yapıya sahip olduklarını göstermiştir. Ağırlıklı olarak Ermenilerin yaşadığı Dilkaya Orta Çağ toplumu, Urartulardan çok uzakta yer almaktadır. Arkeolojik açıdan Van Bölgesi ile çok benzer olan Hakkari Erken Demir Çağı toplumu, morfolojik olarak Urartulardan oldukça farklıdır.
Sonuç:
Linguistik Açıdan:
Urartu Dili ve Ermenice farklı dil ailelerine mensupturlar ve aralarında hiçbir yakınlık yoktur.
Arkeolojik Açıdan:
Doğu Anadolu’da sürdürülen arkeolojik kazılarda, Ermeni ve Urartu kültürleri arasında kesin bir ilişki olduğunu gösteren herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.
Antropolojik Açıdan:
Ermeni morfolojik yapısına sahip grupların, Urartu Beyliklerini ve Urartu Devletini kuran ve Akdeniz ırkı morfolojisi sergileyen insanlarla hiçbir ilişkisi yoktur.
Zaur Hacılı
TEREF
Ardını oxu...
Bir tərəfdə ərşə qalxan fəryad, digər tərəfdə dünyanın ağzını bağlamağa vurnuxan tezislər

Kreml ABŞ-ın media məkanına nüfuz etməyə çalışan kimi aydın səmada daha bir qalmaqal baş verdi - Amerikanın ən nüfuzlu nəşri CNN korrupsioner amerikalı jurnalist, “Fox News”dan qovulan Taker Karlsonun artıq səs-küyə səbəb olmuş Rusiya lideri ilə təbliğat müsahibəsinin qarşısına “kozır” qoydu. CNN “Human Rights Watch” (HRW) təşkilatının Mariupoldakı Rusiya cinayətləri ilə bağlı hesabatını dərc edərək, xüsusilə Rusiya Prezidenti Vladimir Putini günahlandırıb. Putin minlərlə dinc sakinin ölümünə və saysız-hesabsız binaların dağıdılmasına səbəb olan Mariupola vəhşicəsinə hücuma görə müharibə cinayətləri mühakiməsi ilə üzləşməlidir.

Hesabat peyk çəkilişlərinin, şəhər qəbiristanlıqlarının fotoşəkillərinin və videolarının təhlili əsasında hazırlanıb. HRW-nin məlumatına görə, mütəxəssislər döyüşlərdə 8000-ə yaxın insanın həlak olduğunu təxmin edirlər: “Lakin bu, mühafizəkar hesablamadı. Ölənlərin sayı daha çox ola bilər, çünki cəsədlər binaların dağıntıları altında qalmış və ya kütləvi məzarlıqlarda basdırılmış ola bilər”.

Hesabat minlərlə binanın, o cümlədən yüzlərlə çoxdürmərtəbəli yaşayış binasının, həmçinin xəstəxanalar, məktəblər və universitetlər kimi mülki infrastrukturun rus qoşunları tərəfindən dağıdılmasına dair inandırıcı sübutlar təqdim edir. O, həmçinin 2022-ci ilin mart-aprel aylarında - döyüşlərin pik dövründə şəhərdə fəaliyyət göstərən 17 Rusiya hərbi və ya Rusiyaya bağlı milli birlikləri, eləcə də hesabat müəlliflərinin fikrincə, cinayət məsuliyyəti daşıya biləcək yüksək rütbəli məmurları müəyyən edir.

“Human Rights Watch”un böhran və münaqişələrin tədqiqi direktoru İda Savyerin sözlərinə görə, aydın idi ki, Putin də daxil olmaqla, yüksək vəzifəli məmurlar Mariupoldakı vəziyyətdən xəbərdardırlar və şəhər hücumun planlaşdırılması və koordinasiyasında birbaşa iştirak edirlər”.

HRW-nin hesabatında Vladimir Putin və digər yüksək vəzifəli məmurların Mariupolun mühasirəsi ilə bağlı açıq-aşkar hərbi cinayətlərdə rollarına və “ehtimal ki, humanitar yardımın və evakuasiyanın qarşısının alınmasına” görə təhqiqat aparılmalı və mühakimə edilmələri tövsiyə edilir.

Rusiya mətbuatında Karlson ilə müsahibə ilə bağlı təbliğat şousu Putinin ukraynalı uşaqların deportasiyası ittihamı ilə Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin həbsindən sonra Rusiya diktatoruna qarşı sübuta əsaslanan ittihamla kölgədə qaldı. Və bu, yalnız başlanğıcdır. Axı bu gün Ukraynanın bütün işğal olunmuş ərazisi Mariupol vəziyyətindədir, bütün ölkə hər gün raket və dron hücumlarına və bombardmanlara məruz qalır. Bunun üçün cavab verməli olacaqlar - hər şəhər, qəsəbə, hər itirilən həyat üçün.

Sadə avropalıların və amerikalıların gözündə nə Rusiyanın, nə də onun liderinin əvvəlki reputasiyasını bərpa etmək mümkün olacaq. Ukraynada iki illik müharibə zamanı bəşəriyyətə qarşı həddən artıq aşkar və gizli cinayətlər törədilib. Hətta uzun müddət rus diktatorunun şıltaqlığına göz yuman Qərb siyasətçiləri belə, onunla əl sıxmaqdan imtina edirlər.

Yeganə ümid Kremlin yaxın adamları və təbliğatçılarının Ağ Evə qayıtmasını çoxdan arzuladığı Donald Trampadır. Kiyevi “üç günə” ala bilməyən və iki il ərzində tez-tez dəyişən tapşırıqların heç birini yerinə yetirə bilməyən ruslar indi ümidlərini Trampın Ağ Evə qəbuluna və onun Konqresdəki mühafizəçilərinə bağlayırlar. Məhz bu mühavizəkarlar hər şəkildə Ukraynaya, eyni zamanda İsrail və Tayvana kömək üçün qanun layihəsinin qəbulunu əngəlləyirlər. Və nədənsə təsadüfən belə alındı ki, bununla maraqlananların hamısı Rusiyanın dostlarıdır - həm HƏMAS, həm də Çin.

Ancaq gəlin Karlsona qayıdaq. Hansını ki, ya Tramp göndərib, ya da Kreml dəvət edib. Ancaq bir şey dəqiqdir - seçiləcəyi təqdirdə vitse-prezident postunu alacağına həqiqətən ümid bəsləyən Trampın yaxın adamı və Ukrayna ilə bağlı tezislərini təkrarlayan Skabeyeva və Popovun təbliğat studiyasının daimi qonağı Moskvada çox xoş qarşılanır. Həm Tramp, həm də Putin bu PR addımlaırnı çox faydalı hesab edir. Məqsəd Putinin imicini dəyişmək və onun cinayətlərinə amerikalı seçicinin gözündə bəraət qazandırmaqdır.

Bununla belə, Karlsonun CNN-ə qarşı heç bir şansı yoxdur. Onun üç milyonluq “YouTube” auditoriyası CNN-in çoxmilyonluq auditoriyası ilə müqayisədə heç nə deyil. Onun artıq Rusiya hakimiyyəti ilə əməkdaşlıq etdiyinə görə “Putinin ruporu”, “Gözəl tutuquşudur, ona peçenye verəcəyəm”, “Dondurulmuş rus malı” başlıqlı karikaturaları çəkilir. “Times Free Press”in “Chattanooga” adlı rəssamı isə sadəcə Taker Karlsonu RT kanalında Sovet gerbi olan qulaqcıqlı papaqda çəkib.

Digər tərəfdən, “YouTube”da müsahibə Putinin özünə heç bir qiymət vermir - bu, yeni dünya düzəninin hakimi olduğunu iddia edən, köhnə günlərdə protokolu pozaraq, Roma Papası, Böyük Britaniya Kraliçası II Yelizaveta və digər dünya liderləri ilə görüşlərə gecikən, Fransa Prezidenti Makronu danışıqlardan əvvəl nəcis testindən keçirən və onu saatlarla auditoriyanı gözləməyə məcbur edən biri üçün düzgün miqyas deyil.

Amma seçim yoxdur. Ukraynalılar bütün kartları onun əlindən aldılar. Hər halda, onlar indi Trampın Konqresdə lobbiçilik etdiyi ABŞ-dan hərbi yardımın dayandırılmasına nail olmalıdırlar. Artıq üç aydan çoxdur ki, onun nəzarətində olan respublikaçılar Ukraynaya 61,4 milyard dollar maliyyə ayrılması ilə bağlı səsverməni pozurlar, bunsuz Ukrayna həqiqətən də özündən qat-qat üstün düşmənlə qarşıdurmada sağ qala bilməyəcək. Bununla bağlı güman etmək olar ki, Putinlə müsahibə anı təsadüfən seçilməyib.

Təbii ki, seçki kampaniyası zamanı Oval kabinetə namizədin ən yaxın adamının diktatorla müsahibə son dərəcə qalmaqallı faktdır. Məşhur amerikalı jurnalistin Adolf Hitlerdən müsahibə almasını təsəvvür etmək mümkün deyil. Baxmayaraq ki, Tramp bu cür qalmaqallarla tanınmasa da, özünü Sovet İttifaqının hüquqi varisi hesab edən Rusiya üçün bu, ümumiyyətlə, normaldır.

Digər "faydalı axmaqların" diktatorlarla müsahibələrini - əsas bolşeviki və terrorçunu "filosof" adlandıran Herbert Uelsin Leninlə söhbətini xatırlayaq - "Canavar əvəzinə bir filosofla tanış oldum" dedi. Və ya başqa bir cəlladın - Stalinin Lion Feyxtvanger ilə müsahibəsi.

Amma bütün dünyanı sevindirən odur ki, Rusiyanın SSRİ-yə, Putinin Leninə və ya Stalinə, Karlsonun isə Uels və ya Feyxtvangerə çatmasına çox var...

Müəllif: Mira Həsənova
Ayna.az
 
 
 

Dünyapress TV

Xəbər lenti