Sıxışdırılan İvanişvili, sərt cavab verən hakimiyyət və... – Prezident müxaliflərin tərəfində

Sabah, sentyabrın 25-də ABŞ Senatının Xarici Əlaqələr Komitəsi Gürcüstan Xalqının Aktını yekun düzəlişlər üçün müzakirəyə təqdim edəcək. Bundan sonra qanun layihəsi Senatda səsverməyə çıxarılacaq. Sözügedən sənəd Gürcüstanda “Demokratiya və Qanunun aliliyinə dəstək” kimi də tanınır. Akt may ayında senatorlar Janne Şahn, Cim Riş, Ben Kardin və Pite Riçetsin təşəbbüsü ilə hazırlanıb.

Gürcüstan Xalqının Aktı Gürcüstanın müstəqillik əldə etdiyi vaxtdan bəri ABŞ-Gürcüstan münasibətlərinə diqqəti çəkir və son hadisələrin bu münasibətlərin davamlılığını və ruhunu necə sarsıtdığı vurğulanır.

Sənəd özündə Gürcüstan hakimiyyətinin son hərəkətlərinə və siyasətinə cavab olaraq bir sıra tədbirləri, o cümlədən yüksək vəzifəli Gürcüstan rəsmilərinə qarşı sanksiyaların genişləndirilməsini, xarici yardımların nəzərdən keçirilməsini və mövcud ikitərəfli münasibətlərin yenidən qiymətləndirilməsini ehtiva edir.

Akt Gürcüstan-Amerika münasibətlərindəki böhran və Baş nazir İrakli Kobaxidzenin ABŞ-a, BMT Baş Assambleyasına səfəri fonunda müzakirə olunacaq.

Qanun layihəsi ABŞ dövlət katibinə qanunun qüvvəyə minməsindən sonra 60 gündən gec olmayaraq və USAID-in administratoru və digər müvafiq federal agentliklərlə razılaşdırılaraq, Birləşmiş Ştatlar Hökumətinin göstərdiyi hər hansı yardımı təsvir edən hesabatı Konqresin müvafiq komitələrinə demokratiyanı inkişaf etdirmək və qanunun aliliyini gücləndirmək məqsədi daşımayan Gürcüstan hakimiyyətinə təqdim etməyi tapşırır. Həmçinin hər bir layihənin və ona ayrılan maliyyənin ətraflı icmalını təqdim edir.

Qanun layihəsində deyilir ki, iki ölkə arasında ikitərəfli əməkdaşlıq üçün əsas alət olan ABŞ-Gürcüstan Strateji Dialoqu da dayandırılmalıdır. Eyni zamanda, ABŞ-ın yardımlarını davam etdirməli olduğu sahələr sadalanıb. Bunlara Gürcüstan hakimiyyətinin öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü Rusiyanın gələcək təcavüzündən və təsirindən qorumaq imkanlarını dəstəkləyən müdafiə sektoru, medianın müstəqilliyi və vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı daxildir.

Parlament seçkilərinə bir neçə həftə qalmış rəsmi Tiflis ilə Qərb tərəfdaşları arasında münasibətlər kritik həddə çatıb. Aİ və ABŞ Gürcüstan hakimiyyətini demokratiyadan geri çəkilməkdə və dezinformasiyalı aqressiv ritorikada ittiham edir. Aİ Gürcüstanın Aİ-yə üzvlüyünü dayandırıb və digər tədbirlərlə yanaşı, vizasız gediş-gəlişin ləğvini də nəzərdən keçirdiyini təsdiqləyib. ABŞ isə öz növbəsində konkret şəxslərə qarşı məqsədyönlü sanksiyalar tətbiq edir.

“Amerikanın Səsi” ABŞ-ın Gürcüstanın hakim “Gürcü Arzusu – Demokratik Gürcüstan” Partiyasının qurucusu və fəxri sədri Bidzina İvanişviliyə qarşı sanksiyalar paketi hazırladığını bildirib. Sanksiyaların gürcü milyarderin rus oliqarxları ilə əməkdaşlığa və Rusiya Federasiyasının maraqlarına uyğun fəaliyyətinə cavab olacaqları iddia edilir.

Gürcüstanın müxalif televiziya kanalları da öz növbəsində xəbər verirlər ki, rəsmi Tiflis səfiri ABŞ-dan geri çağıra bilər - bu, diplomatik münasibətlərin kəsilməsi demək deyil, diplomatiyada qeyri-dost demarşlar kateqoriyasına düşür.

Gürcüstan hökuməti Brüssel və Vaşinqtonun “oliqarxik təsir altında” və “qlobal müharibə tərəfinin” təsiri altında olduğunu iddia etməklə cavab verir.

Gürcüstanın Baş naziri İrakli Kobaxidze Nyu-Yorkda jurnalistlərlə söhbətində Gürcüstana qarşı beynəlxalq sui-qəsd barədə danışarkən deyib ki, “radikal müxalifətin himayədarları gürcü xalqını bir səbəbdən cəzalandırmaq istəyirlər: gürcü xalqı “Gürcü arzusu”nu qətiyyətlə dəstəkləyir və radikal müxalifəti, kollektiv “Milli Hərəkatı” rədd edir”.

Baş nazirin sözlərinə görə, həmin qüvvələr “Gürcü arzusu”nun lideri Bidzina İvanişvili vasitəsilə gürcü xalqına qarşı sanksiyalar tətbiq etməklə onları cəzalandırmağa çalışırlar: “Bilirsiniz ki, İvanişvili artıq de-fakto sanksiyalar altındadır; onun Avropada dondurulmuş 2 milyard dolları var. Amma indi şantaj başqa formada davam edir, formal sanksiyalarla hədələr eşidirik. Amma bu insanlar heç bir halda öz məqsədlərinə çata bilməyəcəklər. Onların məqsədinin nə olduğunu hamımız bilirik - onlar İvanişvilini Gürcüstanın milli maraqlarına zidd addım atmağa məcbur etmək istəyirlər. Bu şantaj uğurlu olmayacaq”.

Bu arada, Gürcüstan Prezidenti Salome Zurabişvili keçirdiyi brifinqdə deyib ki, “Gürcüstan hökumətinin rusiyayönlü oriyentasiyası hər gün daha aydın görünür” və bu, ölkəni inadla daxili qarşıdurmaya və beynəlxalq təcridə aparır: ““Gürcü arzusu”nun səsvermə yolu ilə seçkilərdə qalib gəlməyə ümidi yoxdur və cəmiyyəti qarşıdurmaya sürükləməyə çalışır ki, daha sonra güc tətbiqini qanuniləşdirsin”.

Prezident qeyd edib ki, hakim partiyanın seçki kampaniyası müsbət vədlər əvəzinə “qorxu, təhdid və qisas vədlərindən ibarətdir”.

“Onlar bilirlər ki, daha səsvermə yolu ilə seçkiləri qazana bilməyəcəklər. Ona görə də bizə deyirlər ki, kənardan kimsə inqilab, çevriliş istəyir, biz də (müxalifət də) bunu istəyir. Bu, bizi gücdən istifadənin - ümid edirəm ki, istifadə etməyəcəklər - onların gözündə qanuni olacağı yerə aparacaq mövzudur”, - Zurabişvili vurğulayıb.

Müəllif: Turan Abdulla
ayna.az

Hər bir dövlətin beynəlxalq hüququn subyekti kimi mövcud hüquqi rejim çərçivəsində, qüvvədə olan qaydalara uyğun davranış sərgiləməsi sadəcə bir seçim deyil, bu onun üzərinə düşdüyü öhdəlikdir. Əgər o mövcud hüquqi nizamın hər hansı qaydasını pozursa və qeyri-qanuni vəziyyət yaradırsa deməli üzərinə götürdüyü öhdəliyi yerinə yetirmir və yaratdığı vəziyyət nəticəsində vurduğu zərərin qarşılqlığını ödəməlidir. Təzminat məsələsi tarix boyu dövlətlərarası münasibətlərdə daha çox ticarət müstəvisində özünü büruzə vermişdir. Tarixdə çoxlu hallar var ki, bir dövlət digər dövlətin ərazisində onun tacirlərinə dəyən zərərin qarşılığını tələb etmiş, hətta hərbi yürüş, daha müasir dövrlərdə isə daxil işlərə müdaxilə üçün ondan bəhanə kimi istifadə etmişdir. Ermənistanın işğalı nəticəsində Azərbaycana vurulmuş maddi və mənəvi zərər çox böyükdür. Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən hərbi işğalı ölkədə ağır humanitar böhran vəziyyətinin yaranması, çoxsaylı sosial-iqtisadi obyektlərin məhv edilməsi və ölkə iqtisadiyyatına ciddi ziyanların vurulması ilə yanaşı, Azərbaycan xalqının tarixi, maddi mədəniyyət abidələrinə də ağır zərər vurulmuşdur. Belə ki, talan olunmuş və məhv edilmiş mədəni-tarixi abidələr təkcə Azərbaycanın yox, həm də dünya sivilizasiyasının çox dəyərli mədəniyyət nümunələri idi. Ermənistanın işğalına son qoyulması işğal edilmiş və vaxtilə bir milyon azərbaycanlının yaşadığı suveren Azərbaycan ərazilərində törədilmiş dağıntıların həcmini üzə çıxardı və cəmiyyətdə böyük sarsıntı yaratdı. Şəhər və kəndlərdə bütün tikililər, evlər, xəstəxanalar, məscidlər, mədəniyyət abidələri hətta qəbirlər yerlə-yeksan edilmişdir. Belə hallara məhz orta əsrlərdə, cəngəllik qanunlarının hökm sürüdüyü vaxtlarda rast gəlinirdi. Halbuki, beynəlxalq hüquq faktiki olaraq işğalçı dövlətin nəzarəti altında yerləşən ərazilərin işğal rejimi altında olduğunu və işğal etmiş dövlətin orada baş verənlərə görə məsuliyyət daşıdığını vurğulayır, eyni zamanda, mülkiyyətin, mədəni irsin, tarixi abidələrin, xəstəxanaların və sairə dağıdılmasını qadağan edir. Ermənistanın maddi və mənəvi abidələri, ətraf mühiti, təbiəti qorumaq öhdəliyi vardı, lakin Ermənistan onları qorumaq üçün hər hansı addım atmışdırmı? Sual, əlbəttə, ritorikdir, çünki dağıntıların həcmi onu göstərir ki, Ermənistan dövləti məqsədyönlü şəkildə azərbaycanlıların bütün tarixi və mədəni izini silmək üçün bu dağıdıcı fəaliyyəti planlı şəkildə həyata keçirmişdir. Ermənistanın təzminat ödəməsi hüquqi öhdəliyin yerinə yetirilməsidir. Hər iki dövlət arasında sülh və barışıq ilk növbədə maddi və mənəvi ziyanın ödənilməsini tələb edir. Əgər mənəvi ziyan Ermənistanın təcavüz və işğalçılıq siyasətinə görə Azərbaycan xalqından üzr istəməsini və ərazi iddialarından hüquqi və siyasi müstəvidə birdəfəlik imtinasını ehtiva edirsə, maddi ziyan fərdi və ictimai zərərin kompensasiyasını nəzərdə tutur.

Politoloq Natiq Miri “Sherg.az”a bildirib ki, Ermənistanın 30 illik işğalı nəticəsində Azərbaycana dəyən ziyanın ödənilməsi haqqında sülh meqaviləsinin indiki mətnində hansısa müddəa yoxdur:

“Amma sülh müqaviləsinin şərtlərində təzminat məsələsinin olmaması doğru deyil. Biz Ermənistanın ən müasir faşist dövlət olduğundan danışırıq. Çünki Ermənistün cırtdan dövlətdir, amma iddiaların özündən dəfələrlə böyükdür. Eyni zamanda Türkiyə və Azərbaycana ərazi iddiası ortaya qoyur. Ermənistan 30 il ərzində Azərbaycanın torpaqlarını işğal altında saxlayıb. Burada cinayət faktoru mövcuddur. Əgər cinayət varsa, mütləq cəzası olmalıdır. Bəlkə də Azərbaycan sülh müqaviləsinin təşviq olunması üçün təzminat məsələsini sonrakı mərhələyə saxlamaq istəyir. Amam sülh müqaviləsi imzalandıqdan sonra sözügedən prosesi icra etmək mümkün olmayacaq. Eyni zamanda nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycan öz haqqı olan təzminatla bağlı məsələləri beynəlxalq məhkəmələrə danışadıqca və sülh müqaviləsində iddia olaraq irəli sürmədikcə Ermənistan bütün beynəlxalq məhkəmələrdə rəsmi Bakıya qarşı iddialarla çıxış edəcək. Çünki hər cəhətdən bununla bağlı hazırlıqları müşahidə edirik. Bir tərəfdən beynəlxalq hüququn Azərbaycan tərəfindən pozulması ilə bağlı qarayaxmaların şahidi oluruq, digər tərəfdən isə Qarabağdan öz xoşları ilə gedən ermənilərin Qarabağa qayıtması ilə bağlı məsələ gündəmdədir. Əgər Azərbaycana qarşı belə iddialar varsa və Ermənistan hökümət səviyyəsində bunlara şərait yaradırsa, niyə Azərbaycan təzminat məsələsini ortaya qoymamalıdır?”.

Ekspert bildirib ki, seperatçı quldur dəstənin rəhbərlərinin Bakıda həbsxanada yatması Ermənistan tərəfindən bütün cəzanın ödənilməsi demək deyil:
“Ermənistan tərəfindən hökümət səviyyəsində Azərbaycana qarşı soyqırım törədilib. Həmçinin Azərbaycanın bütün yurd-yuvası, istehsal müəssələri, kənd təsərüfatı və mədəniyyət abidələri Ermənistan tərəfindən darmadağın edilib. Bu gün Qarabağda müasir yenidənqurma işləri aparılır. Amma bunun keçmiş qarabağlılara mənəvi və psixoloji anlamda nə aidiyyatı var. Çünki həmin şəxslərin xatirələri keçmiş Qarabağla bağlıydı. Ermənilərin törətdikləri ən böyük cinayət budur. Ermənistan isə dövlət olaraq bədəlləri qarşılamaq əvəzinə üstə çıxmağa çalışır. 30 il işğalı həyata keçirən sanki Azərbaycandır formasında bizdən məsuliyyət tələb edirlər. Ermənistan tərəfindən təzminatın istənilməməsi sülhə gətirib çıxarmır və cəzasızlıq mühuti formalaşdırır. Ermənistana maliyyə, siyasi və hərbi təhlükəsizlik baxımından yardım göstərilir”.

Rusiyanın “Rosatom” şirkəti Özbəkistanla imzaladığı müqavilə əsasında bu ölkədə aşağı güclü atom elektrik stansiyası inşa edəcək. Bu müqavilə Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Özbəkistana son səfər zamanı imzalanıb.
Atom elektrik stansiyasının tikintisini Özbəkistan maliyyələşdirəcək. “Rosatom”un rəhbəri Aleksey Lixaçov tikintiyə vaxt itirmədən başlayacaqlarını bildirib. Rusiya şirkətinin Özbəkistanda tikintini sürətləndirməsinin səbəbi aydındır. “Rosatom” bu tikintini yekunlaşdırıb Daşkəndlə növbəti müqavilə imzalamaq istəyir. Özbəkistanın 2050-ci il üçüb enerji tələbatı indikindən iki dəfə artacaq. Atom elektrik stansiyasının ilk reaktoru 2029-cu ildə işə başlayacaq. Başqa dövlətlərin müvafiq şirkətlərinin də Özbəkistanda atom elektrik stansiyası inşa etməyə marağı var.
“Rosatom” Özbəkistanla yanaşı Qazaxıstanda da atom elektrik stansiyası inşa etmək istəyir. Qazaxıstan dünyanın ən iri uran istehsalçısıdır. 2020-ci ildə ölkə həmin radiaktiv metaldan 19,8 min ton hasil edib ki, bu da qlobal ehtiyatların 41 %-ə yaxınını təşkil edir. Odur ki, Rusiya Qazaxıstanda bazarında da böyük paya malik olmaq istəyir. Qazaxıstan hökuməti atom elektrik stansiyasının elektrik enerjisi çatışmazlığının 20%-ə qədərini ödəyə biləcəyi qənaətindədir. Rusiya Prezidenti Vladimir Putin atom elektrik stansiyasının tikintisi barədə qazax həmkarı Kasım-Jomart Tokayevlə 2019-cü ildə müzakirə aparıb. Şifahi razılıq var, atom elektrik stansiyasının tikiləcəyi məkan da razılaşdırılıb, bu Alma-ata yaxınlığındakı Ülkən qəsəbəsi olmalıdır.
Qazaxıstan Prezidenti ölkədə atom elektrik stansiyasının tikintisi qərarını təkbaşına vermək istəmir. Bu məsuliyyətli qərardır. Ona görə də Tokayev Qazaxıstanda atom elektrik stansiyalarının tikintisi ilə bağlı məsələni ümumxalq referendumuna çıxarıb. Referendum bu ilin 6 oktyabr tarixində keçiriləcək. Seçki məntəqəsinə gələnlərin 50 faizdən bir qədər artığının müsbət qərarına ehtiyac var. Referendumun nəticələrinin müsbət olacağını proqnozlaşdırmaq olar. Qazaxıstanda atom elektrik stansiyasının tikintisinə Fransa, Çin, Cənubi Koreya şirkətləri də maraq göstərir, ancaq tikintinin “Rosatom” şirkətinə həvalə ediləcəyi ehtimalı yüksəkdir.
Beləliklə, Rusiyanın “Rosatom” şirkəti Türkiyədə atom elektrik stansiyasının tikintisini davam etdirməklə yanaşı digər iki türk ölkəsində - Özbəkistan və Qazaxıstanda da atom elektrik stansiyası inşa edəcək. “Rosatom” şirkəti eyni təklifi rəsmi Bakıya da edə bilər. Azərbaycan hələ ki, alternativ enerji istehsalına üstünlük verir və bu istiqamətdə layihələr reallaşdırır. Bununla yanaşı əsas hədəflərdən biri Azərbaycandan Avropaya enerji ixracının artırılmasıdır. “Rosatom” şirkətinin rəhbərləri müxtəlif illərdə Azərbaycan rəsmiləri ilə görüşüblər. Bu görüşlərdə əsasən Azərbaycanda nüvə elmlərinin, bu sahədə maddi-texniki bazaların yaxşılaşdırılması və yüksəkixtisaslı kadr potensialının gücləndirilməsi mövzuları müzakirə olunub. Aydındır ki, bir gün Azərbaycan atom elektrik stansiyasının inşasına maraq göstərərsə, Türkiyə, Özbəkistan və Qazaxıstanda olduğu kimi əsas iddialı şirkət “Rosatom” olacaq.
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi
TEREF

"Azərbaycan və Ermənistanla birlikdə biz Cənubi Qafqazda daimi sülh və sabitliyin bərqərar olması üçün mühüm bir fürsət əldə etdik".

Bunu Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) 79-cu Baş Assambleyasına qatılmaq üçün səfər etdiyi Nyu-Yorkda ABŞ-də fəaliyyət göstərən bəzi analitik mərkəzlərin nümayəndələri türk evində təşkil edilən dəyirmi masada görüşü zamanı deyib.

“Region ölkələri arasında fikir ayrılıqlarının aradan qaldırılması, eləcə də sülh və qonşuluq münasibətlərinin qurulması bizim təməl prinsiplərimizdəndir. Ölkəmiz bütün dövlətlərin bir-birinin suverenliyi və ərazi bütövlüyünə, eləcə də beynəlxalq hüquqa hörmətini vacib hesab edir. Bu gün müasir dünyanın sadaladığım prinsiplərə olduqca böyük ehtiyacı var”, - o deyib.

Təkcə dövlət rəhbərləri və rəsmiləri deyil, həmçinin bir çox analitiklər də Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanması, Ermənistan-Türkiyə münasibətlərinin normallaşması, regionda kommunikasiya xətlərinin açılmasının Cənubi Qafqazda daimi sülhün və təhlükəsizliyin bərqərar olunmasına töfhə verəcək mühüm amil hesab edirlər.

Məsələ ilə bağlı politoloq Xəqani Cəfərli “Cebheinfo.az”-a şərhində qeyd edib ki, münaqişələrdən yayınmanın ən yaxşı yolu dövlətlərarası əməkdaşlıqdan keçir:

“Dünyada mövcud olan dövlətlər arasında bu və ya digər məsələlər ilə əlaqədar problemlər, bir çox hallarda isə ərazi mübahisələri ilə bağlı münaqişələr var.

Amma bəzi dövlətlər problemlərin və mübahisələrin müharibəyə səbəb olmaması üçün qarşılıqlı təmaslar və əməkdaşlıq yolunu seçirlər. Dövlətlər arasında əməkdaşlığın genişlənməsi münaqişənin alovlanması və müharibənin başlanması ehtimalından yayınmanın ən münasib variantıdır.

Bu baxımdan, Azərbaycanla Ermənistan arasında regional kommunikasiyaların açılması və əməkdaşlığın qurulması regionda sülhün bərqərar olunmasına töfhə verəcək.

Bildirim ki, regionda sülhün taleyi, Azərbaycanla Ermənistan arasında normal münasibətlərin formalaşması tam olaraq rəsmi Bakı ilə İrəvan arasındakı təmaslardan asılı deyil. İstər əməkdaşlıq mexanizmləri, istərsə də kommunikasiyaların açılması bu məsələdə yardımçı xarakteri daşıyacaq.

Əsas məsələ budur ki, hazırda bir sıra güc mərkəzləri Cənubi Qafqaz üzərində geostrateji və geosiyasi mübarizəyə cəlb olunublar. Özünü güc mərkəzi hesab edən ölkələr Azərbaycanla Ermənistan arasında münaqişənin davam etməsində maraqlıdır.

Çünki onlar bu münaqişədən regionda öz maraqlarını və mənafeyini təmin etmək üçün bir vasitə kimi istifadə edirlər. Bu da regionda sülhün təminatına imkan vermir.

Yalnız güc mərkəzləri öz iddialarından əl çəkdiyi təqdirdə Cənubi Qafqazda sülh və təhlükəsizliyin möhkəmlənməsinə yol açılacaq.

Buna baxmayaraq, Azərbaycanla Ermənistan arasında təmasların intensivləşməsi münaqişə ehtimalını azaldacaq”.

Heç kim çıxıb özünün cavabdeh olduğu sahədəki yarıtmaz, yaramaz fəaliyyəti nəticəsində əhaliyə yaradılan süni problemlərin səbəbi və həlli yolları barədə hesabat, izahat vermək istəmir, özünü buna borclu hesab etmir. Sanki yüksək vəzifəli nazirlər, deputatlar, məmurlar, hətta kiçik ixtiyar sahibləri belə bu ölkənin insanına qarşı saymazlıq, yekəxanalıq, hörmətsizlik yarışına çıxıblar...

Bu nədir - “Formula-1”, bu nədir – beynəlxalq tədbir, festival, bu nədir – yüksək ranqlı qonaq gəlib və sair. Olsun. Azərbaycan dünyada tanınsın, sayılsın, seçilsin. Amma bu ölkənin vətəndaşının da sayılması, seçilməsi lazımdır axı!

Vəzifəli şəxslərin çoxu bunu qəbul etməsə də, bu ölkənin ən böyük sərvəti, onun “sifəti” neft, qaz, kürü və s. yox, onun vətəndaşıdır! Onu “o tədbir, bu tədbir” adı ilə küçələrdə, tıxaclarda süründürəndən, yorandan, əsəb, ürək xəstəsi edəndən, işindən, çörəyindən ayrı salandan sonra bu tədbirlərin nə mənası, nə əhəmiyyəti, nə xeyri qalır?

Hələ beynəlxalq tədbirlər bir yana, yollardakı saqqız kimi uzanan və bitmək bilməyən, çox zaman da lüzumsuz olan təmir işləri də bir yandan tıxaclara səbəb olur. Məsələn, hazırda xeyli müddətdir ki, "8 noyabr" prospektində təmir gedir. Bu səbəbdən avtomobil sahiblərinin çoxu yolunu dəyişərək, Babək prospektinə və digər yollara çıxırlar ki, bir təhər mənzil başına çatsınlar. Bu səbəbdən də digər yollarda və demək olar bütünlükdə şəhərdə böyük tıxaclar yaranır. Əslində, həmin təmir-tikinti işlərini ən azından dərs ili başlayanadək, yayda görüb bitirmək olardı. Ancaq etmədilər və bu, hələ dərdin yarısıdır.

Digər bəla isə işlərin çox ləng aparılmasıdır. Hər gün "8 noyabr" prospekti ilə gələnlər şahiddirlər ki, burada təmir işləri çox ləng, zəif aparılır, ya da günün bəzi saatlarında ümumiyyətlə aparılmır. Məsələn, səhər saatlarında təmir gedən yol boyu cəmi 2-3 texnika və bir neçə fəhlə görmək olar. Ancaq məntiqlə az qala bütün paytaxtda nəqliyyatın iflic olmasına səbəb olan bu yoldakı təmir işləri gecə-gündüz, durmadan aparılmalıdır ki, iş tez bitsin və yollar açılsın. Lakin heç kim buna məhəl qoymur, təmir aparan quruma, şirkətə isə gözün üstə qaşın var deyən yoxdur...

Ümumiyyətlə, Bakının tıxac, yol infrastruktur problemilə bağlı heç bir qurum çıxıb izahat vermək, bunun nə zaman və necə həll olunacağı ilə bağlı nəsə demək istəmir. Heç kim özünü buna borclu saymır – nə AYNA, nə Avtomobil yolları Dövlət Agentliyi, nə də Yol Polisi. Hansı ki, bu, onların hər birinin ayrı-ayrılıqda boynunun borcudur, vəzifəsidir. Onlar bu işə lazım gələrsə, elmi cəhətdən yanaşmalı, nəticə yox, səbəbi müəyyən etməli və çıxıb izahat, hesabat verməli, məsələnin həlli yollarını, müddətini göstərməlidirlər. Ancaq heç birindən səs çıxmır. Çünki əsas vəzifələrini iş görməkdə, bu iş barədə xalqa hesabat verməkdə, insanların həyatını yüngülləşdirməkdə, yox, əksinə, xalqa əziyyət verməkdə, cərimə yazmaqda, rüşvət yığmaqda, büdcə vəsaitini talamaqda və s. görürlər! Məhz onların yarıtmaz və başıpozuq fəaliyyəti nəticəsində Azərbaycan dünyanın heç də ən çox avtomobilləşən ölkələri sırasında yer almadığı halda, ən çox tıxac yaşanan (xüsusilə də Bakıda) ölkələrindən birinə çevrilib.

Bəli, bölgələrimizdə iş yerləri azdır, əhali iş, çörək daliyca pataxta axışır, urbanizasiya artır və sair. Lakin urbanizasiya başqa ölkələrdə, bütün dünyada var. Ancaq normal, sivil, məsuliyyətli, hesabatlı idarəetmə sistemi olan ölkələrin çoxunda bu problemin öhdəsindən böyük ölçüdə gələ bilirlər. Avtomobilləşmə səviyyəsi aşağı olan Azərbaycanda isə vəziyyət günbəgün daha da pisləşir...

Mütəxəssislər tez-tez müqayisə gətirirlər ki, 10 milyon əhalisi olan İsveçdə 6 milyon avtomobil olduğu halda, Bakıdakı kimi tıxaclar yoxdur. Bizdə isə avtomobil sayı qat-qat az olmasına baxmayaraq, Bakının içərisində bir ünvandan digərinə - işinə, evinə, xəstəxanaya və s. gedən vətəndaş saatlarla yollarda, tıxaclarda qalır. Mütəxəssislər onu da vurğulayırlar ki, adambaşına düşən avtomobil sayını nəzərə alsaq, Bakıda tıxac olmalı deyil. Amma var. Tıxac var, lakin bunun izahını verən, gerçək səbəbini və bundan çıxış yollarını, müddətini göstərən dövlət qurumu, orqanı yoxdur!

Məsələnin texniki tərəflərini bilmirik, bunu mütəxəssislər oturmalı, aydınlaşdırmalıdır. Ancaq onu bilirik ki, tıxac və müvafiq qurumların yarıtmaz, yaramaz fəaliyyətindən irəli gələn bütün buna bənzər problemlər yalnız Azərbaycan insanı sayılanda, hesablaşmalı olanlar onunla hesablaşanda həll olunmağa başlayacaq...

Elxan Qüdrətoğlu

“AzPolitika.info”

"Qısa zamn ərzində 5 min insan ölə bilərdi. Bunu İsrailin bütün qırmızı xətləri aşması kimi qiymətləndiririk".

Bunu “Hizbullah” hərəkatının lideri Həsən Nəsrullah telemüraciəti zamanı bildirib.

Onun sözlərinə görə, İsrail mülki rabitə vasitələrini partlatmaqla Livanın müxtəlif ərazilərində kütləvi qırğın törətməyi planlaşdırııb.

Hizbullah lideri peycer partlayışlarına görə qisas alacaqlarını vəd etsə də, tələsməyəcəklərini vurğulayıb.

Bazarda hökmran mövqe tutan istehsalçı və ya icraçı- istehlakçı (qaz, su, kanalizasiya enerji, rabitə, telefon və sair digər kommunal xidmətləri üzrə): işlərin icra edilməsi və sair xidmət göstərilməsi üçün qeyri-bərabər şərt təklif etmədən ikitərəfli müqavilə bağlamağa borcludur.
İstehsalçı öz istehsalat və ya digər təsərrüfat fəaliyyətini elə təşkil etməlidir ki, əhalinin ehtiyacları lazımi səviyyədə, fasiləsiz təmin edilsin. İstehsalçılar- müqavilələr üzrə işlərin yerinə yetirilməsi, xidmətlərin göstərilməsi və sair ilə əlaqədar istehlakçıya - əhaliyə dəyən ziyanın əvəzini də ödəməyə borcludur
Bazarda hökmran mövqe tutan istehsalçı və ya icraçı- istehlakçılar Müqavilədə bir vacib məqamı yaddan çıxarırlar. Bağlanmış müqavilədə bu müqavilənin tərəfindən biri kimi onların hüquqları olduğu kimi, vəzifə və öhdəlikləri də vardır. Və bu vəzifələrə və ya öhdəliklərə görə onların da məsuliyyətləri vardır.
Praktikada bu müqavilələr adətən istehsalçı tərəfindən - hazırlandığı üçün əksər hallarda da onların məsuliyyəti nəzərdə tutulmur. lakin, hətta müqavilədə yazılmasa belə, bu qurumların, yəni, istehsalçıların belə bir məsuliyyəti vardır.
Praktikada müqavilələrlə əlaqədar istehsalçı tərəfin digər tərəfi, yəni əhalini dəymiş ziyan və ya borclarla əlaqədar məhkəməyə verdiyi hallara çox rast gəlinir, lakin əhalinin ziyan və digər səbəbdən məhkəməyə vermə hallarına demək olar ki, rast gəlinmir.
Azer Quliyev
TEREF