Havanın soyuq və şaxtalı olmasına baxmayaraq, Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda faydalı yataqların qanunsuz istismarı əleyhinə Xankəndi-Laçın yolunda keçirilən etiraz aksiyası otuz dörd gündür davam edir.

2022-ci il dekabrın 12-də səhər saatlarından başlayan aksiya ötən gecə boyu da davam edib.

Azərbaycanlı aktivistlər gün ərzində olduğu kimi, yüksək fəallıq göstərirlər. Onlar gecədən səhərədək davamlı şəkildə isti yer, isti çay və qidalarla təmin olunublar.

Təhlükəsizlik qaydalarına yüksək səviyyədə əməl olunan toplanış yerində gecə boyu da heç bir insident baş verməyib.

Həmişə olduğu kimi, etirazçılar bu səhəri də Azərbaycan Dövlət Himninin səsləndirilməsi ilə açıblar. Daha sonra vətənpərvərlik ruhunda mahnılar ifa ediblər.

Hazırda havanın qarlı və şaxtalı olmasına baxmayaraq, ekofəallar yolun hər iki tərəfində, hərəkətə maneə törətmədən üzərində Azərbaycan, rus və ingilis dillərində yazılmış plakatlar qaldırıb, şüarlar səsləndirirlər.

Aksiya iştirakçılarının tələbləri ilk gündən olduğu kimi, dəyişməz olaraq qalır.

Belə ki, ekofəallar və gənc könüllülər “Azərbaycan oyaqdır, sərvətinə dayaqdır!”, “Azərbaycan vahiddir, sərvətinə sahibdir!”, “Ekoloji cinayətə son!”, “Stop ekoterror!”, “Берегите природу!”, "Экоциду нет! Мониторингу да!" şüarlarını səsləndirirlər

2004-cü ildə hind əsilli amerikalı rejissor Nayta Şyamalana tərəfindən çəkilən və tərk edilmiş kiçik Kavinqton kəndindən bəhs edən “Sirli meşə” filmi nümayiş olundu.

Bu barədə Baku TV-nin növbəti süjetində qeyd olunur.

“Hadisə 19-cu əsrdə cərəyan edir. Sehrli meşədə yaşayan kənd sakinləri əcinnələrin əhatəsində olduqlarını və meşə sakinləri ilə hər hansı əlaqənin onlara qaçılmaz ölüm vəd etdiyinə səmimi inanırlar. Lakin bir gün ağsaqqallardan biri meşədə qorxulu canlıların olmadığını və bütün bunların gənclərin kəndi tərk etməməsi üçün uydrulmuş mif olduğunu etiraf edir.

Təxminən eyni ssenari üzrə, amma kinoda yox, real həyatda hadisələr Qarabağ iqtisadi rayonunda cərəyan edir. Daha doğrusu, müvəqqəti olaraq Rusiya sülhməramlı kontingentinin nəzarəti altında olan hissədə.

Xankəndidə yaşayan dinc sakinlər ciddi şəkildə inanırlar ki, müasir dünyəvi Azərbaycanda onları edam da olmasa, azından məcburi şəkildə İslamı qəbul etmək məcburiyyəti gözləyir.

Bu barədə jurnalistlərimizlə telefon danışığı zamanı Qarabağda yaşayan ermənilər deyib. Onilliklər ərzində onlara təlqin edilib ki, öldürüləcəklər, Azərbaycanda dəhşətli həyat şəraiti mövcuddur və sair”, - məlumatda deyilir.

Bu barədə daha ətraflı Baku TV-nin süjetində:

İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) Baş Katibliyi Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya liderlərinin 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatına zidd olaraq, Ermənistanın Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində təbii sərvətlərin qanunsuz istismarını pisləyir.

"Report" xəbər verir ki, bu barədə İƏT Baş Katibliyi bəyanat yayıb.

Bəyanata görə, ekoloji standartlara lazımi diqqət yetirilmədən faydalı qazıntı yataqlarının işlənilməsi beynəlxalq hüququn və Azərbaycan Respublikasının milli qanunvericiliyinin pozulması olmaqla yanaşı, həm də ciddi və haqlı narahatlıq doğurur.

"Baş Katiblik bütün məsələləri dialoq yolu ilə həll etməyə çağırır və Azərbaycanın bununla bağlı səylərini yüksək qiymətləndirir”, - bəyanatda deyilir.

Baş Katiblik İƏT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 22-23 mart 2022-ci il tarixlərində İslamabadda (Pakistan) keçirilmiş 48-ci sessiyasında qəbul etdiyi qətnaməyə istinad edərək, qarşılıqlı tanınma və suverenliyə, ərazi bütövlüyünə və bir-birinin beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinə hörmət əsasında Azərbaycan və Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşdırılmasına çağırır.

Əliyev bildirdi ki, tələblər yerinə yetirlməyənə qədər Laçın yoldakı aksiya davam edəcək. Və bununla aksiyanın dayandırılması məqsədilə Bakıya bu və ya digər formada edilən təzyiq cəhdlərinin nəticə verməyəcəyini, həm də prosesin uzunmüddətli ola biləcəyini də elan etdi.
Qarabağdakı erməni əhali ilə bağlı da rəsmi mövqeyi yenilədi:
Azərbaycan bayrağı altında yaşamaq istəyənlər üçün şərait yaradılacaq, kim vətəndaşlığı qəbul etmək istəmirsə, yol açıqdır, ya özləri getsin, ya sülhməramlıların yük maşınında, ya da avtobuslarla.
Asif Nərimanlı
Teref.az

Qarabağdakı qızıl və mis yataqlarında monitorinq tələbi ilə bir aydır davam edən aksiyamızın şübhəsiz müsbət nəticələri var. Ermənistan hakimiyyətinə, erməni separatçılarına, Rusiyaya və Qərbə göstərdik ki, Ermənistanla Qarabağı birləşdirən yolu nəzarətə götürmək hüququmuz var. Ancaq hadisələrin gedişatı göstərir ki, bu kifayət etməyəcək, Laçın yolundakı hədəflərimizi böyütmək məcburiyyətindəyik.
Rusiya hərbi kontingentinə məxsus yük maşınları Şuşa-Xankəndi yolundan sərbəst şəkildə keçərək, Qarabağdan Ermənistana, Ermənistandan Qarabağa maneəsiz hərəkət edirlər, təkcə bir gün ərzində 25 nəqliyyat vasitəsi yoldan maneəsiz şəkildə keçid edib. Azərbaycanın siyasi və ekspert dairələrində bir sualın aktuallığı artıb:
Rusiya hərbi kontingentinin nəqliyyat vasitələrində erməni separatçılarına silah, sursat və mina daşına bilərmi? Bu suala birmənalı şəkildə “xeyr, belə yüklər daşına bilməz” cavabını vermək mümkün deyil. Çünki həmin nəqliyyat vasitələrində nələrin daşındığı barədə dəqiq məlumat yoxdur. Rusiya hərbi kontingentinin komandanlığı yalandan deyə bilər ki, nəqliyyat vasitələrində yalnız onlar üçün lazımı vasitələr daşınır. Ancaq o nə yükdür ki, bir gün ərzində Ermənistandan Qarabağa 25 nəqliyyat vasitəsi keçib?
Həmin nəqliyyat vasitələrində erməni separatçılarına silah, sursat və mina daşındığını vurğulamaq çətindir, ancaq tərsini də söyləmək mümkün deyil. Məsələ burasındadır ki, Rusiya hərbi kontingentinin yolda postlarının mövcud olduğu iki il müddətində Ermənistandan Qarabağa silah, sursat və mina daşınıb, rusiyalı hərbçilər bunun qarşısını almayıblar, əksinə Xankəndidə separatçılarla əl-ələ verərək əməkdaşlıq ediblər. Belə olan halda Rusiya hərbi kontingentinin erməni separatçılarından üz döndərdiyi inandırıcı deyil.
Separartçılar rusiyalı hərbçilərin psixologiyasını yaxşı mənimsəyiblər. Ermənilərin separatçılığa başladıqları 1988-cildən bu yana rusiyalı hərbçiləri pulla ələ almaq təcrübələri var. Tutaq ki, Rusiya hərbi kontingentinin komandanı Andrey Volkov nəqliyyat vasitələrində erməni separatçılarına silah daşınmasının əleyhinədir. Erməni separatçıları Rusiya hərbi kontingentinin aşağı rütbəli hərbçilərinə hər ay bir neçə min dollar ödəməklə nəqliyyat vasitələrinin içərisində silah daşıya bilərlər. Əsaslı olan bu şübhələrə son qoymaq üçün etirazın davamı kimi Laçın yolunda sərhəd və gömrük xidmətinin yaradılmasına keçid edilməsi zərurəti yaranıb, bundan sonra istənilən yük yoxlanılacaq və separatçılara silah və sursat daşınması imkanı ortadan qaldırılacaq.
“Atlas” Araşdırmalar Mərkəzi
Teref.az

Bir gün əvvəl, yanvarın 8-də separatçı birləşmənin qalıqlarının “dövlət naziri” Ruben Vardanyan son vaxtlar kifayət qədər olan çıxışlarına daha birini əlavə edib. Bu dəfə müraciəti nisbətən həcmli olsa da, sözlərindən bir məqam bizi maraqlandırmasaydı, çətin ki, ona fikir verərdik.
Belə ki, Vardanyan bəzi varlı sakinlərin Xankəndidən qaçması hallarından şikayətlənib.
“Bizdə bir neçə belə hal oldu, bu isə mənim üçün qəbuledilməz olan vəziyyəti açıq şəkildə göstərir. Məsələn, biz bilirik ki, varlı bir ailə öz əlaqələrindən istifadə edərək tətilə çıxıb və bu, böyük əks-səda doğurub”, – deyə o bildirib.

Caliber.Az-ın redaktorları Vardanyanın kimləri nəzərdə tutduğunu öyrənə bilib. Məlumatlı mənbələrin verdiyi məlumata görə, “dövlət naziri” Qriqori Arkadyeviç Qabrielyantsın ailəsini nəzərdə tutub. 1934-cü ildə Bakıda anadan olan Qabrielyants sovet geoloqu olub, 1989-1991-ci illərdə isə SSRİ geologiya naziri vəzifəsində çalışıb.
Bir neçə gün əvvəl Rusiya sülhməramlılarının nümayəndələri Azərbaycan tərəfinə Qabrielyantsın Xankəndidən “tibbi” təxliyəsinin tələb olunduğunu bildiriblər. Müraciətdə qeyd olunub ki, 88 yaşlı keçmiş nazirlə birlikdə sülhməramlıların helikopterində koronavirusa yoluxmuş iki rusiyalı əsgər də olacaq.
Bildirilib ki, Qabrielyants hava limanının terminalına daxil olub, özü də yaşına və sülhməramlıların “tibbi” evakuasiya xəbərinə baxmayaraq, tamamilə gümrah görünüb, öz ayaqları üzərində gedib. Onu həyat yoldaşı müşayiət edib. Keçmiş nazirin əlində, bizdə olan məlumata görə, pulla dolu qara diplomat olub.
Belə çıxır ki, sülhməramlıların köməyi ilə keçmiş yüksək rütbəli sovet məmuru üçün “VİP tur”, daha dəqiq desək, Xankəndidən Erebuniyə – Rusiya ordusunun hərbi bazasına qaçış təşkil olunub. Eyni zamanda yuxarıda adı çəkilən “iki xəstə əsgər” Xocalı aeroportunda görünməyib.

Təbii ki, Qarabağda hava əlaqəsi yalnız rəsmi Bakının icazəsi ilə həyata keçirilir – əgər Azərbaycan tərəfi sülhməramlıların müraciətindən imtina etsəydi, o zaman Xocalı aeroportundan bir təyyarə də səmaya qalxa bilməzdi. Ancaq imkanlı Qarabağ erməniləri öz əlaqələrindən və maliyyə imkanlarından istifadə edərək cinayətkar Vardanyan-Arutyunyan duetinin hakimiyyətindən qaçmağa çalışırlarsa, onda biz onlara mane olmayacağıq.

Qarabağda faydalı qazıntı yataqlarının qanunsuz istismarı əleyhinə Şuşa-Xankəndi yolunda keçirilən etiraz aksiyası artıq 29 gündür ki, davam edir. Dekabrın 12-də səhər saatlarından başlayan aksiya Şuşa-Xankəndi yolunda təşkil olunsa da, yolun humanitar məqsədlər üçün açıq olduğu bildirilir.

Belə ki, aksiya iştirakçıları sülhməramlılara məxsus təminat avtomobillərinin sərbəst şəkildə hərəkət etməsinə şərait yaradırlar. Demək olar ki, hər gün Rusiya sülhməramlı kontingentinə (RSK) məxsus mülki avtomobillər və yük maşınları Şuşa-Xankəndi yolundan sərbəst şəkildə keçərək, Ermənistana gedirlər.

Məlumat üçün qeyd edək ki, təkcə bu gün ərzində RSK-yə məxsus 2-si minik, 23-ü isə yük maşını olmaqla 25 nəqliyyat vasitəsi Şuşa-Xankəndi yolundan maneəsiz şəkildə keçid edib.

Hərbi maşınlarla humanitar xidmət göstərdiyi deyilən sülhməramlıların hər gün yoxlanışdan keçmədən, maneəsiz və rahat şəkildə Ermənistana və əksinə səfəri bir sıra suallar yaradır. Şübhə doğuran məqam odur ki, Qarabağdakı separatçılar bu avtomobillərdən silah daşıya və digər çirkin məqsədlərini həyata keçirmək üçün istifadə edə bilərlər. Əlbəttə, bu şübhələri əsassız adlandırmaq düzgün olmazdı. Çünki rus sülhməramlıları öz qanunsuz əmələri ilə bir neçə dəfə bu şübhələri haqlı çıxarıblar. Məsələn, ötən ilin iyul ayında Azərbaycan hərbçiləri Ağdamda Rusiya sülhməramlılarının avtomobil karvanını saxlamışdı. Yoxlamalar zamanı maşınlardan birinin yük bölməsində 5 ədəd “Kalaşnikov” avtomatı aşkar edilmiş, bundan sonra karvan geri göndərilmişdi. Ona görə də hazırda təchizat, humanitar yardım adı altında ərazidə hərəkət edən maşınlarda daşınan yüklərlə bağlı şübhələrin olması başadüşüləndir.

Bəs sülhməramlı konitingent hər gün Şuşa-Xankəndi yolu ilə nə daşıyır?

Bu mövzuyla bağlı hərbi ekspert Elxan Şixəliyev “AzPolitika.info”-ya şərhində bildirib ki, daşımaların həyata keçirilməsi iki istiqamətdə ola bilər: “Birincisi, Rusiya sülhməramlı kontingentinin özünün hərbi tələbatlarını həyata keçirmək yönündə, xüsusən də yanacaq və ərzağın komplektləşdirilməsi, bu ərazidəki 1960 nəfərlik heyətin gündəlik tələbatlarının ödənilməsi istiqamətində daşımalar ola bilər. İkincisi, bu yolla humanitar yük daşımaları adı altında Qarabağdakı separatçı rejimin ilkin ehtiyacları (tibbi və ərzaq vasitələri) təmin oluna bilər”.

Ekspert “Qeyri-qanuni birləşmələrin silahlanması üçün hərbi avadanlığın daşınması mümkündürmü?” sualını belə cavablandırıb: “Əgər biz yüklərin praktiki olaraq keçirilməsinə nəzarət edə bilmiriksə, yəni Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olan avtomobilləri yoxlaya bilmiriksə, deməli bu yüklərin içərisində hər şey ola bilər. Ermənistan əvvələr də bu bölgədə hərbi texniki avadanlıqların daşınmasını həyata keçirirdi. İndi rusların vasitəsilə bunu edə bilərlərmi? Təbii ki, edə bilərlər. Bu ehtimalları sıfırlamaq üçün biz ilk növbədə həmin avtomobillərə nəzarət etməliyik”.

Ekspert bunun üçün ərazidə sərhəd-gömrük və polis məntəqələrinin quraşdırılmasının zəruri olduğunu vurğulayır: “Bu şübhələrə son qoymaq üçün həmin avtomobillər bizim gömrük məntəqələrimizdən yoxlanıldıqdan sonra buraxılmalıdır. Sonrakı mərhələdə biz nəyin keçib-keçmədiyini artıq dəqiq deyə bilərik. Bu baş vermədiyi müddətcə, təbii ki, qeyd etdiyimiz ehtimalların baş verməsi mümkündür”.