Azərbaycanda İcbari Tibbi Sığorta (İTS) sistemi tətbiq olunana qədər insanlar aylarla, illərlə hansısa xəstəliklə yaşayırdılar. Xüsusən də cərrahi müdaxilənin vacib olduğu xəstəliklərdən əziyyət çəkənlər. Çünki xəstəxanalarda, əsasən də özəl klinikalarda tibbi müayinə və əməliyyat xərcləri yüksək idi. Çoxlarının bu xərcləri qarşılamaq imkanı olmurdu.

Ancaq İTS-nin tətbiqindən, sığorta zərfinin genişlənməsindən sonra vəziyyət xeyli dəyişib və səhiyyə xidmətinin əlçatanlığı getdikcə daha da artır.
İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin bu ilin mayında açıqladığı "2023-cü il üzrə fəaliyyətə dair hesabat" da dediklərimizi təsdiq edir. Belə ki, ötən il dövlət tibb müəssisələrinə 5 milyon şəxs 22 milyondan çox müraciət edib. Bu o deməkdir ki, ölkə əhalisinin 50%-i icbari tibbi sığortadan yararlanıb. İTS-nin tətbiq olunduğu tibb müəssisələri üzrə 2023-cü il ərzində 33%-i (1 664 080 ) uşaq olmaqla (0-17 yaş) 5 011 538 vətəndaş tibbi xidmətlərdən faydalanıb. 2022-ci il ilə müqayisədə bu göstərici 10% artıb.
İTS-nin tətbiqi ilə icra olunan cərrahiyyə əməliyyatlarının sayında da artım müşahidə olunur. 2022-ci illə müqayisədə 2023-cü ildə cərrahi əməliyyatların sayı da 10% artıb.

İTS-nin bir çox insanlara sağlamlıqlarını yaxşılaşdırmaq imkanı yaratdığına dair başqa arqument və rəqəmlər də gətirmək olar. Amma buna ehtiyac yoxdur. Çünki yeni sistemin tətbiqinin müsbət nəticələrini heç kim inkar etmir. Ancaq təəssüf ki, İTS ilə bilavasitə cərrahiyyə əməliyyatlarının icrası zamanı bir çox qanunsuz, hətta deyərdik ki, dələduzluq əməllərinə yol verilir ki, bu da yalnız həkimlərin deyil, bütövlükdə Azərbaycan səhiyyəsinin, icbari sığortaya cavabdeh qurumların gördüyü işə kölgə salır.
Bəs, TƏBİB və İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin bundan xəbəri varmı? Onların belə neqativ hallara münasibəti necədir?
Bu barədə bir qədər sonra...

DƏLƏDUZLUĞUN İMPLANT SƏVİYYƏSİ

Hələliksə həmin neqativ halların yalnız biri barədə danışmaq istəyirik.

Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycanda cərrahiyə əməliyyatlarının sayı ildən-ilə artır. Son vaxtlar cərrahların ən çox həyata keçirdiyi əməliyyatlardan biri də fəqərələrarası disk yırtığının aradan qaldırılması ilə bağlıdır.

Bakupost.az -ın əldə etdiyi məlumata görə, İTS sistemində əsas qanunsuzluqlardan biri bu əməliyyatın icrası zamanı həyata keçirilir.
Belə ki, cərrahlar icbari tibbi sığorta ilə əməliyyata gələn pasiyentlərə fiksasiya əməliyyatı edirlər. Yəni əməliyyatdan əlavə pasiyentlərin fəqərələri arasına implant yerləşdirirlər.
Məsələ burasındadır ki, bu implantlardan xüsusi göstərişlə, yalnız zəruri hallarda istifadə olunmalıdır.

Mütəxəssislərin bildirdiyinə görə, pasiyentin fəqərəsinə implant yalnız instabil hallar müşahidə oldunduqda, yaxud belə bir halın yaranacağına dair ciddi əlamətlər olduqda icazə verilir.

Dəhşətlisi odur ki, hazırda Azərbaycandakı dövlət xəstəxanalarının əksəriyyətində ağına-bozuna baxmadan, kimə gəldi fiksasiya əməliyyatı edirlər.
Təbii olaraq, sual yaranır: Həkimlər niyə bu addımı atırlar? Ehtiyac olmadığı halda niyə fəqərələrarası disk yırtığı əməliyyatı ilə kifayətlənmir, əlavə olaraq, fiksasiya əməliyyatı icra edib pasiyentin fəqərələri arasına implant qoyurlar?
Əldə etdiyimiz məlumata görə, bunun sığortalı xəstələrə şamil olunması təsadüfi deyil. Belə ki, sığorta ödənişi ilə əməliyyat zamanı həkim anlayır ki, pasiyentdən əlavə pul ala bilməyəcək. Ona görə də o, belə bir dələduzluğa əl atır. Xəstəyə bildirir ki, sizə implant qoymalıyıq, implantın pulunu isə sığorta ödəmir, onu özünüz verərsiniz. Hər xəstədən 1000 manat alan həkim onun 500-nü implant üçün ödəyir, 500-nü isə cibinə qoyur. Bununla da ayda 10-20 əməliyyat edən həkim maaşdan əlavə 5-10 min manat qazanc əldə edir.
Beləliklə, əlavə qazanc naminə fəqərələrarası disk yırtığı əməliyyat üçün müraciət edən pasiyentləri ucdantutma fiksasiya əməliyyatı edirlər.

HƏKİMLƏRİ DƏLƏDUZLUĞA MƏCBUR EDƏN AMİL
Qeyd edək ki, rəsmi statistika da son vaxtlar icbari tibbi sığorta hesabına fəqərələrarası disk yırtığı əməliyyatlarının sayının artdığını göstərir.
İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinə ünvanladığımız sorğuya bildirilib ki, təkcə 2024-cü ilin ilk 6 ayı ərzində 2014 sayda fəqərələrarası disk yırtığı əməliyyatı icra olunub:
"Bunlardan 792-si TƏBİB-in tabeliyindəki dövlət tibb müəssisələrində, 1222-si isə İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi ilə müqaviləsi olan tibb müəssisələrində həkim göstərişi əsasında aparılıb".
Göründüyü kimi, ildə təqribən 4 mindən artıq fəqərələrarası disk yırtığı əməliyyatı İTS ödənişləri ilə ya dövlət xəstəxanalarında, ya da Agentliklə müqaviləsi olan klinikalarda həyata keçirilir.

Maraqlıdır, bəs İTS-nin dövlət xəsətxanalarında işləyən cərrahlar niyə bu dələduzluğa əl atırlar?

Araşdırmalarımız zamanı bu sualın cavabı da aydın oldu. Proses barədə bilgili olan həkimlərdən aldığımız məlumata görə, sözügedən əməliyyatların xeyli hissəsi məhz dövlət xəstəxanaları və ya İTS ilə müqaviləsi olan klinikalara yönləndirilir:
"Həkimlərə deyirlər ki, gedib özəl klinikalarda işləməyin, gəlin dövlətdə işləyin, sizə əməliyyat verəcəyik. İşə cəlb olunanlara fiks maaş verirlər. Məsələn, hazırda uzman həkimlərə 5-8 min manat arası maaş verilir. Adi həkimlərə isə 1100-1400 manat. O da baxır hansı sahənin həkimidir. Çoxtapılan həkimdirsə, ona 1100 manatdan artıq maaş vermirlər. Xəstədən də xüsusi hallar xaric pul almağa qoymurlar. Həkim də baxır ki, 1 əməliyyatdan ona 17-25 manat bonus yazılır. Ona görə də heç kim 17-25 manata görə xəstə ilə üz-üzə qalmaq istəmir. Çünki bu riskə dəymir. Deyək ki, 1100 manat maaş alan cərrah ayda lap 100 əməliyyat edir. 20 manatdan götürsək, maaşdan əlavə 2000 manat bonus alır. Ümumilikdə aylıq qazancı 3000-3500 manat olur. O da düşünür ki, 12 il əziyyət çəkib 3-4 minə görə oxumamışam ki... Ona görə də belə həkimlər xəstə yaxınlarını aldadıb guya, xəstənin fiksasiya əməliyyatına ehtiyacı olduğunu bildirilər".
İndi isə qayıdaq yuxarıda qoyduğumuz suallara: TƏBİB və İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin bundan xəbəri varmı? Pasiyentin müvafiq tibbi göstəriş arasında əməliyyat olunmasına kim nəzarət etməlidir?
Məsələ ilə bağlı hər iki dövlət qurumuna sorğu ünvanladıq, davamı olacaq...
Elnur
BakuPost

Sosial problem
SOCAR Aparatının rəhbəri cənab Hafiz Zeynalovun və aidiyyəti üzrə məsul şəxslərin diqqətinə!
SOCAR KQİT İşçilərləri yazır:
-2021 ci ildən sonra bizim işə gedib gəlmək problem olub . Nəqliyyat yoxdu .Əvvəl Koroglu metrosundan gəmiyə kimi avtobus ayırırdiılar, indi isə özumuz gedirik .Taksilər qalxib əvvəl 15-16 azn olan yol indi 25-30 manatdi ictimayi nəqliyyatla gəlmək olmur cunki 15-16 gunun ərzaqını ozumuz gətiririk. Dənizdən cıxanda elə olur ki gecə olur saatlarla taksi gözdəməli oluruq .Azneft İB işçiləri üçün maşın ayırır amma KQİT yox .müqavilədə yazilib iş yerinə işəgötürən çatdirmalıdır. Hər ay ən azi 60 manat taksiyə pul veririk (20 yanvar dubəndi və əks istiqamət) xaish edirəm bu barədə yazın bəlkə KQİT nin rəhbəri görər bəlkədə onun xəbəri yoxdu cunki Tresti döndəriblər qoruga icəri girib hec kimə söz demək olmur
Taksilər də posta kimi aparır ordan gemiyə azi 2 km yol var piyada vallah ordaki vəziyyəti kim gorsə deyər siz SOCAR işçisisiz yoxsa 2 ci dunya muharibəsi əsirləri
Mirvari Gahramanli
TEREF

Bu ilki seçkilər ZAHİRƏN əvvəlkilərdən daha "MƏDƏNİ” keçdi: seçkiqabağı görüşlərə ciddi əngəl olmadı, polis gözə dəymirdi, karusel əvvəlki səviyyədə deyildi. Amma bu seçkilər SAXTAKARLIQ SƏVİYYƏSİNƏ görə əvvəlkiləri üstələdi.

İqtidar bu dəfə belə bir mövqe tutmuşdu: "kim təbliğat aparırsa, aparsın (Mitinq forması istisna olmaqla), polis mane olmasın, məntəqədə kim kimə istəyirsə səs versin- bunun əhəmiyyəti yoxdur; əsas DSK-larda səslərin necə yazılmasıdır.

Dəhşətli eybəcərlik də bunda idi: heç bir məntəqədə seçki protokolu tərtib edilmədi, iştirak edən seçicilərin sayı DSK-larda 5-10 dəfə artırıldı (əsasən, istədikləri namizədlərin xeyrinə).

Ümumi söz olmasın deyə, fakt kimi, BİR MƏNTƏQƏDƏ seçkilərin həqiqi nəticəsini və necə yazılmasını sizə deyim (bu və bunun kimi saysız-hesabsız faktlar Azərbaycanda seçkilərin necə keçirilməsini aydın göstərir).

Mən, Müsavatın səlahiyyətli nümayəndəsi kimi, 8 saylı dairənin 33 saylı məntəqəsində səhər saat 7-dən gecə məntəqə bağlanana qədər fasiləsiz müşahidə apardım (məndən başqa daha 6-7 müşahidəçi vardı). Heç bir əlavə bülleten atmağa imkan vermədik (doğrusu, buna cəhd də olmadı).

Sədr qutuları açmaq istəmirdi, çalışırdı ki, müşahidəçilər bezib getsinlər (bəziləri getdi), 3 saat işi dayandırdılar (guya ləğv olunan bülletenlərin kənarını kəsirlər). Bildirdim ki, "səhərə qədər qalsanız da, mən də sizinlə qalacam”. Yalnız bundan sonra məcbur olub, qutuları açdılar: cəmi 60 BÜLLETEN çıxdı, imzaların sayı da bu qədər idi-düz gəldi. Kimlərin neçə səs aldığını düz elan etdilər (mən özüm bülletenə toxunmadan bir-bir baxdım: mənə göstərdilər). Bura qədər çox yaxşı.

Amma nə qədər tələb etdiksə, karbonlaşdırılmış protokolu yazmadılar. Məntəqə sədri Tehran Musayev özünü xəstəliyə vurdu: "Bu vəziyyətdə protokolu yazsam, qiyməti 2000 manat (!) olan kağızı-karbonlaşdırılmış protokolu korlayaram”.

Bildirdim ki, bu vəziyyətdə (məncə, artistlik edirdi) katib doldurmalıdır. Etmədilər və məntəqəni tərk etdilər.

Məntəqədə təkcə mən qaldım. Gözətçi bildirdi ki, qapını bağlamaq istəyir. Saatı videoda göstərməklə boş məntəqənin mənzərəsini çəkib çıxmalı oldum.

EYBƏCƏR SAXTAKARLIQ NƏDƏDİR?

MSK-nın rəsmi məlumatında göstərilib ki, bizim məntəqədə 382 SEÇİCİ (6,3 DƏFƏ ÇOX!) səs verib, AZAYA 182 səs yazıblar (əslində 22 idi), YAP-ın namizədinə 117 səs yazıblar (11 idi).

Qeyd1. Seçki qanununa görə proses fasiləsiz aparılmalıdır, karbonlaşdırılmış protokol doldurulmamış və üçüncü nüsxəsi məntəqədə elanlar lövhəsinə vurulmamış komissiya üzvləri məntəqəni bağlaya bilməz.

Qeyd2. Videodakı şəxs gözətçidir: mənim çıxmağımı gözləyir.

Yazı AMEA-nın baş elmi işçisi, Müsavat Partiyasının Divan üzvü Mirbaba Babayevin feysbuk səhifəsindən götürülüb.

“Araz” supermarketlərində vaxtı keçmiş məsullar satılır.

Bu barədə Bakupost.az -a vətəndaş Rüstəm Rüstəmov şikayət edib.

Şikayətçinin sözlərinə görə, Nəsimi rayonu, Mirəli Qaşqay küçəsi, 58 ünvanında yerləşən “Araz” marketdən kəsmik və salat alıb. Evə gəldikdən sonra məhsulların vaxtının keçdiyini və onların qıcqırdığını görüb:
“Dünən axşam işdən gələrkən bazarlıq etdim. Marketdə olarkən aldığım kəsmik və salatın tarixinə baxmadım. Evdə salatı yemək istəyəndə gördüm ki, qıcqırıb. Həmin axşam düşub məhsulu qaytardım. Səhər isə kəsmiklə çay içəndə kəsmiyin gömgöy olduğunu gördüm. İşə gedəndə “Araz”a girib mühafizəçiyə verdim. Axşam qayıdarkən məndən məhsulun qəbzini istədilər. Bildirdim ki, qəbz sizdədir. Üzrxahlıq edib, ödənişi qaytarmaq istədilər. Lakin əsəbiləşib pullu belə götürmədim”.
Şikayətçi bununla bagli AQTA-ya müraciət edib:
“Dəfələrlə başıma belə hadisə gəlib. Başa düşə bilmirəm, işçilər hara baxır?! Piştaxtalara niyə nəzarət olunmur?! Ötən günlərdə də balıq almışdım. O da xarab çıxmış, hətta iylənmişdi. Evdə uşaqlar var, yeyib zəhərlənsələr, kim cavab verəcək?!”.

Məsələ ilə bağlı “Araz” supermarketinə sorğu ünvanladıq. Hələlik cavab yoxdur.

Qeyd edək ki, son vaxtlar redaksiyamıza “Araz” supermarketində tez-tez oxşar məzmunlu şikayətlər daxil olur.

Bir müddət öncə 20-ci sahə dairəsi yaxınlığındakı “Araz” supermarketdə alış-veriş edən alıcı Bakupost.az -a 2.99 AZN-ə xurma aldığını, evə getdikdəın sonra xurmada gözlə aydın seçilən ağ qurdlar aşkar edildiyini bildirmişdi. O, bununla bağlı görüntüləri də redaksiyamıza təqdim etmişdi. Bakupost.az -ın məsələ ilə bağlı hazırladığı materialdan sonra həmin xurmalar “Araz” supermarketdə satışdan yığışdırılmışdı.

Ərazini pis qoxu və üfunət iyi bürüyüb… Kanalizasiya suları daşaraq avtomobil yolunu keçilməz edib…
Xezerxeber.az xəbər verir ki, Xırdalanda avtomobil yolunun bu cür vəziyyətə düşməsinin əsas səbəbi iki gündür davam edən və çarəsinə bir tədbir görülməyən kanalizasiya sularıdır. Sakinlər iddia edirlər ki, kanalizasiya suları içməli su hövzəsi olan Ceyranbatan gölünə də axır.
Abşeron Su Meliorasiya Sistemlərinin İstismarı İdarəsindən isə “Xəzər Xəbər”ə bildirildi ki, yaranmış vəziyyətdən xəbərdardırlar. İdarə yeni yaradıldığından hazırda təhvil – təslim işləri həyata keçirilir.
Ancaq buna baxmayaraq qurum əməkdaşları tərəfindən sakinlərin haqlı şikayətləri araşdırılıb və problemin aradan qaldırılması istiqamətində tədbirlər görüləcək.