Son günlər sosial şəbəkələrdə kənd rayonlarında məktəb binalarının acınacaqlı, bir çox hallarda qəzalı vəziyyətini təsvir edən şəkillər paylaşılır. Bu kontekstdə Azərbaycan Elm və Təhsil Nazirliyinin ölkə ərazisindəki bir sıra təhsil müəssisələrində, o cümlədən onların qazanxanalarında, kommunal və kommunikasiya xətlərində cari və əsaslı təmir işlərinə dair son iki ildə elektron satınalma portalı vasitəsilə açıqlanan məlumatları diqqət çəkməyə bilməz.
Bunu iqtisadçı ekspert Hafiz Babalı deyib. Onun sözlərinə görə, nazirliyin müqafiq qurumunun təşkil etdiyi bu tenderlərin elanlarında görüləcək işlər tam təfsilatı ilə təqdim edilsə də, əksər hallarda həmin işlərin harada, yəni hansı rayonda və hansı kəndindəki məkbətə şamil olduğu ictimaiyyətdən gizli saxlanılır:

“Bir rayonda, bir kənddə elə güman edirlər ki, bu il nazirlik onları yox, başqa kəndin məktəbini təmir etdirir. Nəticədə isə məktəbin təmir olunub-olunmaması qalır nazirliyin insafına: İş ya görüləcək, ya da saxta bir Forma-2 tərtib olunub bağlanacaq”.

Ekspert deyir ki, bu cür yarıqapalı müqavilələrə ayrılan vəsait isə heç də az deyil: 59,9 milyon manat.

H.Babalı bu ilin yayından başlayaraq ETN-nin məktəblərin təmirinə dair etender.gov.az portalında yerləşdirilmiş müqavilələrin qısa xülasəsini təqdim edib:

olke.az

“30 manatlıq yağ 15 manata düşdü. Məhsullara 70% endirim. 1 alana 1 hədiyyə”.

Yəqin ki, bu elanları görən çox adam özünü həmin marketdəki endirimlərə çatdırır. Endirimlərin yalan yaxud gerçək olduğunu anlamaq isə xüsusən, mübahisəli məqamdır. Amma bu elanların altında malın əsl qiymətini gizlədib endirim şousu göstərənlər də var. Bu barədə hətta sosial şəbəkələrdə görüntülər də yayılıb.

Maraqlıdır, bu cür yüksək endirim təkliflərində ərzaq mağazalarının xeyri nədir?

Mövzu ilə bağlı Lent.az-a açıqlama verən Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov bildirib ki, endirim istehlakçını qapıdan içəri salmaq üçündür:

“Marketlərin endirim kampaniyasının əsas məqsədi istehlakçını qapıdan içəri salmaqdır. İstehlakçını içəri saldıqdan sonra ikinci məqsəd ona hansısa malı endirim adı ilə satmaqdır. Elə bu endirim məsələsində marketinq hiyləsi edirlər. Belə ki, istehlakçı vitrində endirimə qoyulmuş malı almaq üçün kassaya yaxınlaşdıqda onun endirimdə olmadığını görür. Çünki insanları aldatmaq üçün endirimə qoyulmuş məhsulun yanına bu siyahıya aid edilməyən məhsul yerləşdirirlər. Bir çox insan da kassaya gəldiyi üçün məcbur endirimsiz məhsulu alır.

Məhsullara aşağı qiymət qoyulması əsasən market sahibləri tərəfindən həyata keçirilir. Onlar təchizatçıların başlarına oyun açırlar. Təchizatçılar market şəbəkələrinə qoşulmaq üçün külli miqdarda pul ödəyirlər. Daha sonra, market sahibləri təchizatçıları endirim üçün məcbur edir ki, mağazaya çox müştəri gəlsin”.

Onun sözlərinə görə, son 1 ildə insanlar almadıqları məhsul üçün 500 milyon manata ödəyib:

“Birliyimizə gələn şikayətlərdən ən vacibi endirimlərlə bağlıdır. Məhsulun əvvəlki qiymətini endirim adı ilə vitrinə qoyurlar. Bu da alıcının aldadılmasıdır. Belə halla qarşılaşan istehlakçı məhsulun əvvəlki qiyməti yazılan sənədləri tələb edə bilər. Çox təəssüf ki, bu tələblərə cavab verilmir. Qiymət siyasətinə nəzarət etməli olan İqtisadiyyat Nazirliyinin müvafiq xidməti isə demək olar ki, heç bir iş görmür.

Apardığımız tədqiqat onu göstərir ki, 1 ildə Azərbaycan istehlakçıları kartla ödəniş zamanı almadıqları məhsul üçün 500 milyon manat pul ödəyirlər. Bu haqsızlıqla qarşılaşmamaq üçün məhsul alan zaman kassa çekinə nəzarət edilməlidir”.

İqtisadçı ekspert Pərviz Heydərov deyib ki, marketlərdə qiymət üzərində heç bir ucuzlaşdırılma siyasəti həyata keçirilmir:

“Marketlərdə qiymətlərin tənzimlənmə prosesi ciddi müzakirə tələb edən məsələdir. İqtisadi qanunlara görə, hər bir məhsulun istehsal, daşınma dəyəri və satış obyektində məhsulun üzərinə gələn ticarət əlavəsi var. Marketlərdə isə əksər malların qiyməti bu amillərdən xeyli kənarlaşır. Düzdür, bu amillərdən əlavə tələb və təklif məsələsi də var.

Yəni, bir məhsula yüksək dərəcədə tələb varsa, sadaladığım amillərdən başqa qiyməti şişirdilə bilər. Bu gün ölkəmizdə ticarət şəbəkələri inkişaf edib. Hər bir məhsul mağazalarda kifayət qədər ki, bu məqamda ərzaq qıtlığından söz gedə bilməz. Yəni, tələbin təklifdən yüksək olduğu deyilməsi mümkün deyil.

Nəticədə yüksək qiymətə qoyulan məhsulun satışı azaldıqda market qəfil kəskin qiymət enişi elan edir. Amma məsələ burasındadır ki, həmin malın real qiyməti elə endirimə qoyulandır.

Qiymətlərin qanunsuz yolla artırılmasını inzibati yollarla aradan götürmək çox çətindir, hətta mümkün deyil. Bazar bunu özü tənzimləməlidir”.

Görünən odur ki, təklifin tələbi ödədiyi bir iqtisadiyyatda olsaq da, hələ uzun bir müddət “qanunlu” qiymət artımı və “əla” endirimlərlə “sevinməli” olacağıq.

Allah mənə güclü intuisiya və skeptik xarakter verib. Saata baxmadan vaxtı, tərəziyə qoymadan çəkini cüzi fərqlə təyin edə bilirəm. Çox zaman düppədüz. Hətta şəkərimi və təzyiqimi də tez-tez ölçmürəm, çünki buna ehtiyac duymuram. Artıq, əskik və ya normal olduğunu hissiyyatımla bilirəm.
Mağazadan aldığım malları kassada vurduranda məndən artıq və ya əskik aldıqlarını çekə baxmadan hiss edir, baxdıqdan sonra səhv etmədiyimə əmin oluram.
Az öncə də belə oldu. Hövsan kəndindəki "Ballı" marketdən bəzi şeylər aldıq. Pulu ödəyib çıxdıqdan sonra xanıma dedim ki, deyəsən, çox aldılar, çeki ver, baxım.
Çekdə yekun məbləğ 14.55 idi. Bunu bilirsiniz ki, kompüter hesablayır. Ancaq mən kompüterə də skeptik yanaşan insanam. Odur ki, şifahi hesabladım və zənnim məni aldatmamışdı: 14,05 idi.
Xanım təklif etdi ki, gəl kalkulyatorda da hesablayaq. Hesabladıq və 14.05 çıxdı. Düz 50 qəpik artıq almışdılar.
Ballı marketə qayıdıb, qapının ağzında dayanan administratora yaxınlaşıb, problemi dedim. Malları alıb, kassanın qarşısına tökdü və yenidən hasablatdırdı. Yenə 14. 55 çıxdı.
Dedim, qardaş, gəl özümüz hesablayaq da. Sən ticarətçi, mən filoloq. Bax bu belə, bu elə, o da belə. Cəmi 14 manat 5 qəpik. Razılaşmayıb, dedi ki, gəl kalkulyatorda da hesablayaq. Hesabladıq və yenə məndeyən çıxdı.
Başladı fırlatmağa ki, burda 6 ədəd mal var, amma kassir 5 hesablayıb. Kassir də qayıtdı ki, xeyr, elə 5 maldır. Ondan sonra başladı ki, aparaq malları bir də çəkək və s.
Dedim, qardaş, malı niyə yenidən çəkirik e, söhbət ondan gedir ki, verdiyiniz qəbzdə malların qarşısındakı qiymətlərlə yekun məbləğ uyğun gəlmir. Yenə dedi ki, yox, ola bilməz, bizdə hər şüy düzdür-filan.
Dedim, hər şey düz olsa da, məndən 50 qəpik artıq almısınız. Üzr istəyib pulumu qaytarmaqdansa, at kimi üzümə durursan.
Əlli qəpiyi qaytarsalar da, üzr istəyən olmadı. əgər üzrxahlıq edib, səhv etdiklərini boyunlarına alsaydılar, bu statusu yazmaya bilərdim.
Etmədilər və mən də yazdım. Hamıya məsləhət görürəm ki, marketlərdən alış-veriş etdikdən sonra qəbzlərdəki yekun məbləğə inanmayın. Xüsusilə də, "Ballı" marketlər şəbəkəsindən. Çünki sistemi kompüterə qəsdən elə yükləyirlər ki, müştəridən artıq ala bilsinlər. Gün ərzində min nəfərin hərəsini 50 qəpik aldatslar, bu edir 500 manat. Ancaq 15 manatlıq alverdə 50 qəpik aldadırlarsa, 100 manatlıqda bu 3-4 manat olur.
Bu da fırıldağın yeni növüdür və düşünürəm ki, aidiyyatlı orqanlar bundan xəbərsiz deyil. Azərbaycan xalqının aldadılması, tovlanması, loxlanması siyasəti davam edir. Çünki kifayət qədər diqqətli və prinsipial deyilik.
Qəbzi paylaşıram və buyurub, hesablaya bilərsiniz.


Müəllif: Nadir Qocabəyli - ekspert
Təqdim etdi: DİA-AZ.COM (Ərsoyun Bloqu)
Səhifəmiz bütün maraqlı tərəflərin rəyləri üçün açıqdır...

Lənkəranda əksər mərkəzi ərazilər satılıb. Yerli sakinlər Anaxeber.info-ya məlumat veriblər ki, Qala xiyabanında səki sayılaraq əyləncə mərkəzi tikilməsi üçün peşkəş olunub. Onun yaxınlığında isə avtobus dayanacağının yarısı dönər dükanı üçün pay-püş olunub. Həmçinin üzbəüzdəki parkın ərazisində iri bir tikinti aparılır. Heç bir arxitektura normaları gözlənilmədən, şəhərin mərkəzində sıxlıq yaradan, piyadaların yolunu kəsən bu tikintilər yerli icra hakimiyyəti tərəfindən verilən sərəncamlar əsasında aparılır. Nəticədə Lənkəranın həm mərkəzi küçələri satılıb, artıq necə deyərlər, barmaq qoymağa yer qalmayıb, həm də kənar ərazilər tikintilərə qurban verilib. Ümumiyyətlə, Lənkəranda son illər yöndəmsiz, uğursuz və tikinti normalarına uyğun olmayan inşaat işləri şəhəri başına alıb. Əfsuslar olsun ki, icra başçısı Taleh Qaraşov bu tikintilərə rəvac verir. Halbuki Lənkəranda görməli vacib işlər var: yöndəmsiz tikintilərə son qoymaq, yolları asfaltlamaq, küçələri işıqlandırmaq, səliqə-sahmana diqqət yetirmək... Xüsusən də yollar bərbad vəziyyətdədir. Eyni zamanda, küçələri sahibsiz itlər bürüyüb. Şəhərin mərkəzi yolları sahibsiz itlərlə doludur. İnsanlar, xüsusən məktəblilər hərəkət edə bilmirlər. Ancaq bu problemi də həll etmirlər. Sanki Lənkəran hansısa ucqar bir dağ kəndidir. Axı bu şəhər həmişə müasir olub və seçilib, ona göstərilən münasibət isə başadüşülən deyil. Lənkəranlılar da vəziyyətdən ciddi narazıdırlar. Onlar prezidentə məktub yazmağı planlaşdırır. Onu da deyək ki, bu günlərdə Lənkəranda olan sabiq xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarov da qarşılaşdığı mənzərədən heyrətə gəlmişdi və problemləri sosial media hesabında ictimailəşdirmişdi. Görünən odur ki, Lənkəranın qonaqları da, yerli camaatı da problemlərdən narazıdır, bircə....

Cəlilabad sakini nəvəsinin ana bətnində ölməsində həkimləri günahlandırır
Cəlilabad rayon sakini dünyaya gələcək nəvəsinin ana bətnində ölməsində həkimləri günahlandırır.

Bu barədə rayonun Qarğılı kənd sakini Əfqan Novruzov müraciət edib.

Onun sözlərinə görə, 2002-ci il təvəllüdlü hamilə qızı Elnarə Novruzluya qarşı olan həkim səhlənkarlığı nəticəsində bətndə olan 9 aylıq nəvəsi vəfat edib:

“Hər dəfə qızımın ağrıları tutanda xəstəxanaya müraciət etdiyimiz zaman həkimlər hələ gözləməyi tövsiyə edirdilər. Nəticədə isə körpə ana bətnində tələf oldu”.

Məsələ ilə bağlı Cəlilabad Rayon Mərkəzi Xəstəxanasından bildirilib ki, bu həmin qadının ilk hamiləliyidir və ağrılardan şikayətlə müraciət edib:

“Biz dölü müayinə etdik və məlum oldu ki, dölün ürək döyüntüsü yoxdur. Biz müayinə zamanı aortanı izləyirik. Döl üçün ultrasəs müayinəsi lazım olduğundan onlara xəstəxanamızın ultrasəs həkimi məzuniyyətdə olduğuna görə bu müayinə üçün özəl xəstəxanaya müraciət etməyi təklif etdik. Özəl xəstəxananadan qayıtdıqdan sonra döl ölü vəziyyətdə bizə daxil oldu”.