G7 ölkələrinin müdafiə nazirlərinin İtaliyada keçiriləcək görüşündə Kiyevə daha çox hərbi yardımın göstərilməsi məsələsi müzakirə olunacaq.

İqtisadiyyat.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, bu barədə NATO-nun baş katibi Mark Rutte bildirib.

"Biz Ukraynaya yardımı genişləndirmək, müdafiə istehsalının həcmini artırmaq və tərəfdaşlarımızla əməkdaşlığı gücləndirmək üçün nə edə biləcəyimizi müzakirə edəcəyik", - deyə Rutte bildirib.

Azərbaycan-Ermənistan arasında danışıqlar dayandırılmayıb. Bütün fikir ayrılıqlarına rəğmən, bu danışıqlar davam etdirilir. Həmçinin razılaşdırılmayan məqamların həlli üçün üsullar axtarılır. Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyan sıradan bir şəxs deyil. O baxımdan düşünürəm ki, o, dediklərinin məsuliyyətini anlayır və buna görə danışır. Ona görə də əgər bütün məqamlar razılaşdırılıb iddiası orta da varsa, demək ki, mövqelərdə yaxınlaşmaq var.
TEREF xəbər verir ki, bunu Teleqraf.com-a açıqlamasında politoloq Natiq Miri deyib.
Onun sözlərinə görə, bu razılaşdırma, yaxınlaşma konkret Azərbaycanın şərtlərinin yerinə yetirilməsi kontekstində mümkündür: vakansiyalar
“Bunun yolları haqqında məlumat verilməyib. Ancaq hər halda əgər razılaşdırılıbsa, demək ki, ortada Azərbaycanı qane edəcək məsələ var. Türkiyədə 3+3 regional platformasının görüşü baş tutacaq. Ermənistan xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan da İstanbulda keçiriləcək görüşə qatılacaq. Düşünürəm ki, burada da bir çox məsələlərin razılaşdırılması kontekstində irəliləyişlər ola bilər.
Bu, regional platformadır. Həmçinin burada iştirak edən bütün dövlətlər regionda olan problemlərin məhz region çərçivəsində həll olunmasının tərəfdarıdır. Ona görə də düşünürəm ki, Türkiyədə keçiriləcək növbəti görüş regiona sülh gətirmək adına çox əhəmiyyətli bir imkandır. Bu imkanı fürsətə çevirə bilərlərsə, inanılmaz müsbət nəticələr olacaq. Yəni sülh yaxın kimi görünür. Əgər hər hansı bir xarici müdaxilə və təxribat olmasa, Ermənistanı hansısa təxribatçı addımlara vadar etməsələr, üfüqdə sülh görünür. Ancaq bunun həyata keçirilməsi üçün konkret şərtlər var ki, bu da Ermənistan Konstitusiyasında ərazi iddiasının aradan qaldırılmasıdır. Paralel olaraq ATƏT-in Minsk qrupu institutunun ləğvi ilə bağlı birgə müraciətdir. Əslində ikinci məsələ ilə bağlı elə bir ciddi problem yoxdur. Sadəcə, Ermənistanı bu addımı atmağa imkan vermirlər. Ancaq Ermənistan bu addımı ata biləcək səviyyədədir.
Paşinyan baxmayaraq ki, bir neçə qlobal güc mərkəzləri arasında manevr etməklə, hələlik bu vaxta qədər Ermənistanı sağ saxlaya bilibsə, bundan sonra da bu vəziyyəti davam etdirmək üçün yollar və imkanlar tapacaq. Üstəlik, Paşinyan hansı güc mərkəzi olur-olsun, gələcək perspektiv nöqteyi nəzərindən Ermənistanı müstəqil subyekt görmək istəyir. Doğrudur, indiki vəziyyətdə daha çox Qərbin tezislərini, əmrlərini yerinə yetirmiş kimi görünür. Ancaq Rusiyanın orbitindən uzaqlaşmaq üçün mütləq mənada hansısa gücə sığınmağa ehtiyac var. Ancaq Ermənistan zaman-zaman müəyyən addımlarla müstəqil olduğunu nümayiş etdir. Bu baxımdan sülh sazişi və Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı belə qərarların verilmə ehtimalını istisna etmirəm”.
Politoloq bildirib ki, Azərbaycan-Ermənistan arasında sülh sazişi üçün əsas hüquqi təminatdır:
“Bu da Konstitusiyanın müstəqillik aktı, yəni preambulasında qeyd olunan ərazi iddialarının aradan qaldırılması ilə bağlıdır. Əgər Simonyanın dediyi həqiqəti əks etdirirsə, demək ki, bu müddəaların aradan qaldırılması ilə bağlı razılaşma var. Bunun hansı şəkildə olmasına gəlincə bu barədə heç bir məlumat yoxdur.
Simonyanın iddiası Ermənistanın digər rəhbər şəxsləri tərəfindən nə təsdiq, nə təkzib olunur. Eyni şey Azərbaycana da aiddir. Müəyyən danışıqlar əsasında konkret hansısa razılaşmalar ola bilər. Simonyan sadəcə erməni hiyləsi ilə bu cür qeyri-ciddi açıqlama verə bilməzdi. Demək ki, ortada əsaslar var. Ancaq bu əsaslar Azərbaycana veriləcək təminatla bağlı ola bilər. Bu təminatın forması və zamanı hələlik bəlli deyil. Ancaq əgər belə bir iddia həqiqətə söykənirsə və Azərbaycan buna razılıq veribsə, düşünürəm ki, sülh heç də uzaqda deyil. COP29 sammiti ərəfəsində və yaxud da sammitin gedişatında sülh müqaviləsi yeni çərçivə sazişi imzalana bilər. Yaxud da ki, razılaşdırılmış məqamlar paraflana bilər. Hər bir halda belə bir sənədin ortalığa çıxması COP29 və Azərbaycanın nüfuzunu bir az daha artırardı”.

Bərzani parlament seçkilərindən əvvəl Ankaraya gələrək yalnız təhlükəsizlik və enerji mövzularını müzakirə etməyib.

İraq Kürd Muxtariyyətinin sədri Nəçirvan Bərzani bu həftə Türkiyəyə səfər etdi. Bərzani Ankarada xarici işlər naziri Hakan Fidan, Milli Kəşfiyyat Təşkilatının rəisi İbrahim Kalın və prezident Ərdoğanla görüşdü.

Medianın məlumatına görə, görüşlərdə enerji və regional təhlükəsizlik məsələləri müzakirə edilib. Görüşlərin xarici siyasət və kəşfiyyat rəhbərliyi ilə baş tutması da əsas mövzunun təhlükəsizlik və regional siyasət olduğunu göstərir.

Bu görüşün diqqətçəkən tərəfi iki ildir təxirə salınan kürd muxtariyyəti parlament seçkilərindən dörd gün əvvəl baş tutmasıdır.

Yeri gəlmişkən, Bərzani və Ərdoğan arasında sonuncu dəfə görüş Ərdoğanın bu ilin aprelində İraqa səfəri zamanı baş tutub. Bu səfər zamanı Türkiyə və İraq arasında mühüm razılaşmalar əldə olunub.

Qeyd edək ki, İraqın şimalında kürd administrasiyasında iki əsas siyasi qüvvədən biri olan Bərzanilərin Kürdüstan Demokrat Partiyası ənənəvi olaraq Türkiyə ilə yaxın münasibətdə olub. Cəlal Təlabaninin qurduğu və hazırda oğlu Bafilin rəhbərlik etdiyi Kürdüstan Vətənpərvərlər Partiyası isə daha çox İrana yaxın siyasi qüvvə kimi çıxış edir. Bu mənada Bərzaninin Ankaraya gəlişi həm də yaxınlaşan seçkilərlə əlaqədardır.

Türkiyə artıq 20 ildən çoxdur ki, İraqın şimalı ilə əlaqələrini inkişaf etdirir. Bununla həm İraqda siyasi əlaqələri və təsir dairəsini gücləndirməyi, həm də İraqın şimalında məskunlaşan PKK terror qruplaşmasına qarşı davamlı təzyiq siyasətini davam etdirməyi planlayır. Çünki İraqın şimalında, xüsusən də Qəndil dağları və Sincar düşərgələrində məskunlaşmış PKK Türkiyə üçün hələ də ciddi təhdid olaraq qalır. Xüsusilə, “İnkişaf Yolu” layihəsi üçün PKK-nın şimalı İraqda mövcudluğu təhlükə yaradır. Ankara və Bağdad ehtimal edir ki, gələcəkdə PKK vasitəsilə düşmən qüvvələr bu layihəyə təhlükə törədə bilərlər. Bu səbəbdən də indi Şimali İraq Türkiyə üçün ciddi əhəmiyyət kəsb edir.

Şimali İraq Türkiyə üçün həssas bir bölgədir və bu ərazidən gələn terror təhdidi təxminən 100 ilə yaxındır ki, mövcuddur. Bundan başqa, Türkiyə və İraq hökuməti hazırda “İnkişaf Yolu” nəqliyyat dəhlizi layihəsi üzərində işləyir. Bəsrə (Fav) limanı ilə Türkiyəni birləşdirəcək bu dəmir yolu və avtomobil yolundan ibarət dəhliz Şərqi Asiya ilə Avropanı birləşdirəcək ən yaxın marşrutlardan biri hesab olunur. Lakin bu layihənin həm ciddi regional rəqibləri, həm də onların yerli alətləri var. Xüsusilə də, “İnkişaf Yolu”nun İraqın şimalından keçən hissəsi PKK təhlükəsi səbəbindən riskli ərazi hesab olunur. Türkiyə burada PKK-nı sıradan çıxarmaq və layihənin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün indi Bağdadla yanaşı kürd administrasiyası ilə də əməkdaşlığı gücləndirir.

Digər tərəfdən, son illərdə İraq mərkəzi hökuməti ilə müəyyən anlaşmazlıqlar səbəbi ilə fəaliyyəti dayandırılmış Kərkük-Yumurtalıq (Adana) boru xəttinin yenidən fəaliyyətə başlaması da Türkiyənin gündəmindədir.

Son illərdə İranla münasibətlərində soyuqluq yaşayan İraq kürd muxtariyyəti Türkiyə və Azərbaycanla yaxınlaşmağa çalışır. Prezident İlham Əliyevlə Bərzani arasında ötən ilin əvvəlində Almaniyada baş tutan görüşdən sonra iyun ayında Bərzani Bakıya səfər edərək yüksək səviyyəli görüşlər keçirib. Həmin vaxt Azərbaycanın Ərbildə konsulluq açacağı ilə bağlı xəbərlər yayılıb. Azərbaycan və Ərbil arasında ticarət dövriyyəsi artmaqdadır. Rəsmi Bakı Bağdadı narazı salmadan kürd muxtariyyəti ilə əlaqələri yaxşı vəziyyətdə saxlamağa çalışır.

Kənan Rövşənoğlu,
Musavat.com

Almaniya kansleri Olaf Şolts oktyabrın 19-da Türkiyəyə səfər edəcək.

Almaniya kanslerinin İstanbulda türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla görüşü planlaşdırılır.

Liderlər ikitərəfli münasibətləri və regional məsələləri müzakirə edəcəklər.

Görüşdən sonra mətbuat konfransı da təşkil ediləcək.

“3+3” formatında görüş Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması üçün müqəddimə ola bilər. Bu sözləri türkoloq Mger Abramyan “Sputnik Ermənistan”a müsahibəsində deyib. Onun sözlərinə görə, “3+3” platformasında sülh müqaviləsi layihəsinin hələ razılaşdırılmamış məqamları müzakirə oluna bilər ki, bu da yekun sənədin imzalanmasını yaxınlaşdırar. O söyləyib ki, Türkiyə və Azərbaycan çox güman ki, birgə hərəkət edəcək və Ermənistan rəhbərliyi və XİN isə müəyyən razılığa gələ bilər. Sonra daha bir görüş olacaq, orada bu müqavilə kağız üzərində təsbit ediləcək. Abramyanın fikrincə, əgər əvvəllər Azərbaycan sülh sazişində tələsirdisə, indi Ermənistan tələsir və rəsmi Bakının təkid etdiyi bütün şərtləri və məqamları qəbul etməyə hazır kimi görünür.

Politoloq Turan Rzayev “Sherg.az”a söyləyib ki, “3+3” formatı rəsmi Bakının əvvəldən Ermənistanla sülh müqaviləsini müzakirə etmək istədiyi platformadır:

“Hətta bu platformanın yaranmasının başlıca səbəbi məhz keçmiş Ermənistan -Azərbaycan, "Dağlıq Qarabağ" və hazırki Azərbaycan-Ermənistan, həmçinin bölgənin digər problemlərinin region ölkələri tərəfindən müzakirə edilməsi idi. Ümumiyyətlə Azərbaycan Ermənistanla sülh danışıqları ilə bağlı böyük yol qət edib. Sadəcə olaraq bəzi razılaşdırılmayan bəndlərin həlli bir qədər yubanır. Həmin problemlər “3+3” formatında müzakirə mövsuzu ola bilər. Təəssüflər olsun ki, Gürcüstan İstanbuldakı görüşə də gəlmir və yenə “3+2” formatı şəklində həyata keçiriləcək. Amma bizim üçün rəqəmlərin heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Mger Abramyanın dediyi kimi yekun sənədin imzalanmasının yaxınlaşdırılması mümkündür. Amma tamamilə razılaşdırılması çətindir. Çünki iki ölkə arasında fikir ayrılıqları mövcuddur. Azərbaycan kifayət qədər məsələyə konstruktiv yanaşır. Belə olan halda Ermənistan geri addım atmalıdır. Ermənistanın fikri isə dəyişkəndir və xarici qüvvələrin təsirləri rəsmi İrəvanda böyükdür. Amma Rəsmi Bakı daha çox ikitərəfli danışıqlara üstünlük verir”.

Xankəndi Azərbaycan ərazisidir.

TEREF APA-ya istinadən xəbər verir ki, bu barədə Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova bu gün keçirdiyi brifinqdə bildirib.

Erməni jurnalistin guya Azərbaycanın Xankəndində kütləvi şəkildə yaşayış binalarını, XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərinə aid yaşayış kvartallarını sökməsi ilə bağlı təxribatçı sualına Rusiya XİN sözçüsü belə cavab verib:

“Anladığım qədər burada söhbət Azərbaycan ərazilərindən gedir. Orada bu ölkənin qanunları işləyir. Bu, birincisi. İkincisi isə, əgər burada söhbət mədəni abidələrdən gedirsə, bununla məşğul olan beynəlxalq təşkilatlar var, onlara müraciət edilə bilər...UNESCO var. Ölkələrlə müxtəlif istiqamətlərdə əməkdaşlıq edir. Bu sual dəqiq bizə ünvanlanmamalıdır”, - deyə Zaxarova vurğulayıb.

Oktyabrın 18-də İstanbulda "3+3" platformasının üçüncü iclası keçiriləcək, bu barədə çərşənbə axşamı TRT telekanalı Türkiyənin XİN başçısı Hakan Fidana istinadla məlumat yayıb.

Onun sözlərinə görə, "Cənubi Qafqazda sülh, sabitlik və əməkdaşlığa yönəlmiş görüşdə Azərbaycan, Ermənistan, İran və Rusiyanın xarici işlər nazirləri iştirak edəcəklər.

Fidan görüşün gündəliyini açıqlamayıb. Onun sözlərindən həmçinin məlum olub ki, Gürcüstan "3+3" formatında (üç region ölkəsi və üç qonşu dövlət) görüşdən yenə imtina edib.

Xatırladaq ki, bu format Cənubi Qafqazda mövcud olan münaqişələrin sülh yolu ilə həlli məqsədilə 2020-ci ilin dekabrında Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri tərəfindən təklif olunub.

Azərbaycan hökuməti ilə BMT-nin İqlim Katibliyi arasında təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu imzalanıb.

Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə COP29-un "X" hesabında paylaşım edilib.

Memorandum Bakıda BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Tərəflərin İlkin Konfransı (Pre-COP29) çərçivəsində imzalanıb.

Sənəd həm COP29 məkanında, həm də onun hüdudlarından kənarda təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığın prinsipləri və strukturunu əks etdirir.