Səudiyyə Ərəbistanı bazarda tələbatın azalması fonunda fevral ayında neft tədarükünün qiymətlərini azaldacaq.

Belə ki, “Arab Light” brendi üçün neftin qiyməti hər barelinə görə 1,5-2 dollar ucuzlaşdırılıb.

Bəs bu hal Azərbaycan neftinin qiymətinə təsir edəcəkmi?

Enerji məsələləri üzrə ekspert Zəfər Vəliyev Oxu.Az-a açıqlamasında bildirib ki, artıq bir neçə ildir ki, Səudiyyə Ərəbistanı neft bazarının tənzimlənməsində öz maraqlarından çıxış edir:

“Bu ölkə bazara dörd markada neft ixrac edir və yüksək qiymətə satır. Hazırda da analoji addımları atırlar. Səudiyyə Ərəbistanı Şimali Amerika, Şimal-Qərbi Avropa, Aralıq dənizi, Asiya və Sakit okean ölkələrinə ixrac etdiyi neftin qiymətində mükafat tətbiq edir. Səudiyyə Ərəbistanının gündəlik neft hasilatı təxminən doqquz milyon bareldir. Onun təxminən 5,3 milyon bareli beynəlxalq bazarlara çıxarılır. Burada da itirəcəyi heç bir şey yoxdur. Bununla bağlı iki versiya var.

Bunlardan biri OPEC (The Organization of the Petroleum Exporting Countries) və müttəfiq dövlətlərin neft hasilatında artımın baş verməsi nəticəsində bazarı təsir altına almasıdır. Digər versiya isə Asiya və Sakit okean ölkələri bazarlarında neft emalı zavodlarının ildə bir dəfə texniki baxışa dayandırılmasıdır. Neft qiymətlərinin bu ilin ilk rübündə kəskin azalma ehtimalı yoxdur. Çünki bazarlar dəyişib, tədarük mənzili uzanıb, neftin axın xətlərində ciddi dəyişikliklər baş verib.
Eyni zamanda, Qırmızı dənizin şərq və qərbində neft balansının pozulması, HƏMAS-İsrail qarşıdurması və bu kimi digər gərginlik nəticəsində qiymətin azalma ehtimalı ləğv edilir. Dünyada mövcud neft emalı zavodlarının təmin edilməsində Yaxın Şərq ölkələrinin rolu danılmazdır. Bu ölkələrin ixrac qabiliyyəti geosiyasi fonda təhdid altına düşərsə, qısa zamanda neft məhsullarının balansı pozulacaq və xammalda güclü problem yaşanacaq. Nəticədə də qiymətlər sürətlə artacaq”.

Ekspert vurğulayıb ki, Azərbaycan nefti uzun illərdir ki, Aralıq və Qara dənizin enerji bazarlarında mükafatla satılır:

“İxrac etdiyimiz neft məhsullarının brend etalonu mükafatla satılır. Bizim neftin alıcı ölkələri sırasında Avropa nümayəndələri var. Bizim İsrailə, Hindistana, Çinə satdığımız neft az kükürdlüdür və emal xərci olduqca aşağıdır. Neftimiz bu il də mükafatla satılacaq. Bir məsələni qeyd edim ki, ötən il dünyanın avtomobil benzininə olan birgünlük tələbatı 26,7 milyon barel olub. Bu göstərici pandemiyadan əvvəlkindən də yüksəkdir.

Enerji keçidini müdafiə edən analitiklər bəyan edirdilər ki, pandemiyadan sonra benzinə olan tələbat azalacaq. Amma bazar bu proqnozları rədd etdi. Azərbaycan nefti də öz satış bazarını qoruyub-saxlayacaq. Liviyada neft hasilatının dayandırılması, tədarükündə problemlərin yaşanması bizim neftin satış bazarını daha da möhkəmləndirir. Yəni bu addımların Azərbaycan neftinə heç bir aidiyyəti yoxdur və ola da bilməz”.

İlhamə Əbülfət

Ermənistan Gürcüstanın Poti limanından Rusiyanın Qafqaz limanına bərə daşımalarını bu marşrutun rentabelli olmaması səbəbindən dayandırıb.

Bu barədə Ermənistanın iqtisadiyyat naziri Vaan Kerobyan mətbuat konfransında bildirib.

“Bərə bir neçə ay işlədi. Qiymətləndirməmizə görə, o, ixracatçılar və idxalçılar arasında kifayət qədər maraq oyatmadı. Şirkətlər bərə daşımalarından yetərincə istifadə etmədilər”, – V.Kerobyan qeyd edib.

Bundan əvvəl Kerobyan deyib ki, yüklərin Potidən Qafqaz limanına daşınması Ermənistanın dəmir yolu sistemini Avrasiya İqtisadi İttifaqı ölkələrinin infrastrukturu ilə birləşdirməyə imkan verəcək, Ermənistan iqtisadiyyatının rəqabət qabiliyyətini artıracaq, həmçinin təkcə Rusiya ilə deyil, Belarus və Qazaxıstanla nəqliyyat əlaqələrini yaxşılaşdıracaq.
TASS

YAP siyahısından mandat qazanan Elnur Allahverdiyevin daşıdığı mandat əslində qanunsuzdur. Vaxtlə Sloveniyanın fəxri konsulu olması hələ də rasmi cavablandırılmayan müəmmadır. Düzdür, MSK 27 yanvar 2020-ci il tarixində bununla bağlı Xarici İşlər Nazirliyinin Dövlət Protokol İdarəsinin arayışına əsasən açıqlama vermişdi ki, Elnur Allahverdiyevin Sloveniyanın fəxri konsul vəzifəsinə 29 dekabr 2019-cu ildə xitam verilib. Amma cumhuriyyet.az olaraq bildirək ki, Sloveniyanın rəsmi qəzetinini (Uradni list Republike Slovenije) məlumatı namizədin parlament seçkilərində xarici ölkə qarşısında öhdəlik daşıyaraq qatıldığını sübut edir. Qəzetin 12 iyul 2020-ci il tarixli buraxılışında Sloveniyanın baş naziri Yanez Yanşanın Elnur Allahverdiyev fəxri konsul vəzifəsindən azad olunması ilə bağlı qərarı dərc olunub. Qərarın altındakı tarix 4 iyun 2020-ci il kimi qeyd olunub. Yəni belə çıxır ki, Elnur Allahverdiyevin seçkidən əvvəl fəxri konsulu vəzifəsinə xitam verilməsi ilə bağlı arayış saxta olub. Elnur Allahverdiyevin parlament seçkisindən düz 4 ay sonra, yəni mandatı bir neçə ay cibində daşıdıqları sonra Sloveniya dövləti qarşısında öhdəliyinə son verilib.

Digər bir iddiaya görə, deputatın atası, Marat Allahverdiyev vaxtilə Heydər Əliyevin əleyhinə çıxıb, haqqında kəskin ifadələr işlədib. Bununla bağlı yayılan məlumatlara istinadən cumhuriyyet.az bildirir ki, Marat Allahverdiyev Ayaz Mütəllibovun zamanında Dövlət Poliqrafiya və Kitab Ticarəti İşləri Komitəsinin sədr müavini, daha sonra sədri, mədəniyyət nazirinin müavini, Respublika Xalq Nəzarət Komitəsi sədrinin birinci müavini, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Nəzarət İnspeksiyasının sədri işləmişdir. Heydər Əliyevin tərəfdarlarının görüşlərinə nəzarət etmək üçün indiki Hüseyn Cavid parkında o zaman balaca bir obyektdə Marat Allahverdiyev və dostları gizlicə yığışıb müzakirə apararirmış. Bundan başqa Azərbaycan Respublikasının müxtəlif ölkələrdə səfiri işləmiş professor İsfəndiyar Vahabzadə müsahibəsində ermənilərlə qohumluq əlaqəsi olanlar sırasında Milli Məclisin deputatı Elnur Allahverdiyevin adını çəkib.

Elnur Allahverdiyevin sahibi olduğu “Kontakt Home” mağazalar şəbəkəsi kredit verən təşkilat və ya bank deyil. Deputatın mağazalar şəbəkəsi ilə bağlı xeyli şikayətlər var. Bununla bağlı cumhuriyyet.az olaraq apardığımız araşdırmaya görə xüsusən də, 3-4 gün gecikmə olduqda “bank üsulu” ilə faizlərin əlavəsi, alıcıların boynuna artıq faizlərin yüklənməsi, məsələyə qoluzorlu kollektorların cəlb olunmasına başlanır. Qanunvericiliklə, mağaza alıcıya məhsulu yalnız nəğd satış dəyəri ilə müddətli sata bilər, eləcə də, gecikmələrə görə faizlər və aylıq faiz əlavələri yolverilməzdir. Eyni zamanda “Kontakt” mağazalar şəbəkəsindəki kassa aparatlarına gündəlik kredit ödənişlərinin cəmi 15 faizi vurulur və vətəndaşlarla bağlanılan müqavilələrin cəmi 15 faizi rəsmi olaraq mühasibatlıqda qeydiyyatdan keçir. Bu isə külli miqdarda yeyinti və qanuni vergilərdən yayınma deməkdir.

Çin hakimiyyəti ABŞ-nin Tayvan hökumətinə silah tədarükü və Vaşinqtonun Çin şirkətləri və fiziki şəxsləri üzərindəki məhdudiyyətlərinə görə beş Amerika şirkətinə qarşı cavab sanksiyaları tətbiq edəcək.
Bu barədə Çin Xarici İşlər Nazirliyi məlumat yayıb.
"ABŞ Çinin Tayvan bölgəsinə silah satmaqla, müxtəlif bəhanələrlə Çin müəssisə və şəxslərinə qarşı qeyri-qanuni birtərəfli sanksiyalar tətbiq etməklə “vahid Çin” prinsipini açıq-aşkar pozur", - bəyanatda bildirilir.(Trend)

Azərbaycan əksər növ ərzaq məhsullarına olan tələbatı daxili istehsal hesabına təmin edə bilmir.
Yeniavaz.com açıqlanan rəsmi məlumatlara istinadən bildirir ki, Azərbaycanda əksər növ ərzaq məhsullarına olan tələbatın qarşılanması üçün bu məhsullar xaricdən idxal edilir.
Dövlət Statistika Komitəsi 2022-ci ildə Azərbaycanın ərzaq məhsulları ilə özünütəminetmə səviyyəsini açıqlayıb. Məlum olur ki, 2021-ci illə müqayisədə əsas növ ərzaq məhsulları üzrə özünütəminetmə səviyyəsi aşağı düşüb. Məsələn, 2021-ci ildə kərə yağına olan tələbatın 66,7%-i daxili istehsal hesabına təmin olunurdusa, bu göstərici 2022-ci ildə azalaraq 62%-ə düşüb.

Bazarda gündəlik tələbat malları arasında xeyli çeşiddə xarici istehsala rast gəlinir. Onların da qiyməti əksər hallarda yüksək olur. Yerli ərzaq məhsulları isə tələbatı tam ödəmir. Bəs Azərbaycan özünü ərzaq ehtiyatı ilə nə qədər təmin edir?

“Yeni Sabah” xəbər verir k, iqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov "Xəzərxəbər"ə açıqlamasında, bəzi məhsulların yerli istehsalı istehlak normasından aşağı olduğunu bildirib. Ona görə də həmin qidalar üzrə idxaldan asılılıq davam edir. Bununla belə, bir qisim zəruri ərzaqların istehsalı qənaətbəxş sayıla bilər.

Ekspert bildirib ki, ölkədə kərə yağının istehsalı az olsa da, marqarin yağı və şəkər tozu istehsalı tələbatı ödəyir. İqtisadçı bir çox ərzaq məhsullarının istehsalının artırılması üçün potensialın olduğunu da deyir.

R.Həsənovun fikrincə, yerli istehsalı genişləndirmək üçün şərtlər sadələşdirilsə, daha böyük imkanlar yaradılsa, məhsuldarlıq artar, nəticədə bazarda ucuzlaşma müşahidə olunar.

Ətraflı süjetdə:

“Bu il manatın məzənnəsinin dəyişəcəyi real deyil”.

Bunu Musavat.com-a açıqlamasında iqtisadçı-ekspert Pərviz Heydərov deyib.

İqtisadçı xatırladıb ki, manatın məzənnəsi sərbəst üzən məzənnə rejimi əsasında müəyyən olunmur:

“Sərbəst üzən məzənnə rejimi odur ki, milli pul vahidi sərbəst şəkildə alqı-satqı prosesinə, ölkədə valyuta çoxluğuna, azlığına, valyutaya olan tələbə, ölkəyə daxil olan valyuta həcmi ilə ölkədən çıxan valyuta həcmi arasındakı nisbətə, xarici ticarət dövriyyəsinə, tədiyə balansına əsasən müəyyən olunur. Mərkəzi Bank inzibati əsasda manatın məzənnəsini nəzarətdə saxlayır, bəlli bir nöqtə müəyyən edib – 1 manat 70 qəpik. Bu, 2017-ci ildən davam edir. Bu da ondan irəli gəlir ki, ölkədə valyuta satan Dövlət Neft Fondudur. Ondan başqa hər hansı bir irimiqyaslı qurum yoxdur. Ancaq valyutaya tələbi olan çoxlu sayda subyektlər - banklar, idxalçı şirkətlər, əhali var. Satan isə bir subyektdir. Ona görə də Mərkəzi Bankı qınamağın yeri yoxdur. Mərkəzi Bank valyutanı sərbəst üzən məzənnə rejiminə buraxa bilməz. Ona görə də Mərkəzi Bankın inzibati qaydada manatın məzənnəsini saxlamaq siyasəti o vaxta qədər davam edəcək ki, ölkənin ixracının 50%-dən çox hissəsini qeyri-neft sektoruna aid istehsal məhsulları təşkil edəcək. Ona isə çatmağımıza görülən işlərlə bərabər minimum 4-5 il lazımdır”.

Ekspert bildirib ki, manatın dəyəri neftin dünya bazar qiymətlərinə bağlıdır:

“Neftin dünya bazar qiymətləri dövlət büdcəsində müəyyən edilən qiymətdən aşağı səviyyəyə düşərsə (50-40 dollardan aşağı), Mərkəzi Bankın inzibati qaydada manatı saxlamaq gücü maksimum 2-3 ay davam edə bilər. Lakin bu il neftin dünya bazar qiymətlərinin 60-50 dollardan aşağı düşəcəyi gözlənilmir. Ona görə də bu il manatın məzənnəsinin dəyişəcəyi gözlənilmir”.

Dünyada düyünün qiyməti son 15 ildə ən yüksək səviyyəyə qalxıb.
Xezerxeber.az xəbər verir ki, son iki həftə ərzində artım yeddi faiz təşkil edib. Buna yüksək tələbat və təchizatla bağlı problemlər səbəb olub.
Maraqlıdır qiymət artımı yerli bazara necə təsir edib?

Bazarda düyünün ən ucuzunun qiyməti 2 manatdan başlayır, 8-10 manat arasında dəyişir. Əvvəlki illərlə müqayisədə xaricdəın gətirlən düyünün qiymətində də dəyişiklik var.

Qara düyünün yerli vazarda vaxtilə kiloqramın 50 manata satıldığını deyən satıcı bildirir ki, məhsul bazarda bol olduqca qiymətlərə müsbət təsir edir. Yəni qiymətlər stabilləşir.

Daha ətraflı videomaterialı təqdim edirik:

Deputat: “Dekabrın cəmi iyirmi günündə əvvəlki iki ayın cəmindən daha çox xarici valyuta satılıb”

Ekspert: “Milli valyuta əbədi olaraq sabit qala bilməz, lakin…”

Azərbaycanda dollara tələb ötən ilin noyabr ayından artmağa başlayıb və ilin sonunda kəskinləşib. Ölkənin monetar qurumları və ekspert birliyi Mərkəzi Bankın (AMB) hərraclarında xarici valyuta satışlarının artmasının səbəbini mövsümi şəraitlə əlaqələndirir.

AMB-dən verilən məlumata görə, hər təqvim ilinin sonunda valyuta hərraclarında tələb adətən əvvəlki aylarla müqayisədə daha yüksək olur: “Dollara tələbatın artması əsasən mövsümi amillərlə, o cümlədən idxal-ixrac əməliyyatları üzrə hesablaşmalar və iqtisadi aktivliyin canlanması ilə diktə olunur”.

Bununla razılaşmamaq çətindir. İlin son aylarında xarici valyutaya maraq adətən iqtisadi aktivlik dalğası ilə artır - bayram günlərində satışlar artır, istehlak bazarı canlanır, xaricdən idxal axını çoxalır. İdxalçılarla yanaşı yeni ili xaricə səfərdə keçirməyi planlaşdıran vətəndaşlarımız da dollara ehtiyacı artırır. Axı, Yeni İl tətilləri həm də tətil və səyahət mövsümünün zirvəsidir. Nəhayət, hər keçən ilin sonunda maliyyə qurumları və biznes qurumları xarici öhdəliklərini ödəyir və bunun üçün onlara həm də xarici valyuta lazımdır.

Bir sözlə, xüsusilə dekabr ayında ehtiyat valyutanın satışlarının artmasının bir çox səbəbi var və 2023 də ümumi qaydadan kənarda qalmadı.

Milli Məclisin üzvü, iqtisadçı alim Vüqar Bayramovun sözlərinə görə, yeganə sual dirçəliş dalğasının nə vaxt səngiyəcəyidir: “Son aylarda AMB valyuta ticarətində tələbatın artması gözlənilir. Sentyabrda 259,8 milyon dollar satılıbsa, oktyabrda bu rəqəm 291,8 milyona çatıb, noyabrda isə banklar artıq 427 milyon dollar alıblar. Dekabr göstəriciləri daha da artıb. Belə ki, sonuncu hərracda 89,7 milyona yaxın, ümumilikdə isə ayın sonunda baş tutan AMB-nin hərraclarında 446,1 milyon dollar məbləğində ehtiyat valyuta satılıb ki, bu da noyabr ayı səviyyəsindən iki dəfə çoxdur”.

“Aylara görə müqayisələr göstərir ki, dekabr ayında tələbat kəskin artıb. Dekabrın cəmi iyirmi günündə əvvəlki iki ayın cəmindən daha çox xarici valyuta satılıb. Oktyabr və noyabr aylarında 437,3 milyon, dekabrda isə 446,1 milyon dollardan artıq valyuta satılıb. Təbii ki, bu dövr üçün yüksək satışlar xarakterikdir, çünki dekabrda əhali və biznes arasında dollara tələbat artır, bankların, dövlət və özəl müəssisələrin xarici öhdəlikləri ödənilir”, - deyə deputat bildirib.

Bu reallıqların milli valyutanın məzənnəsinin sabitliyinə təsiri ilə bağlı suala gəlincə, Bayramov qeyd edib ki, manatın məzənnəsi sabitdir və onun durumu tənzimləyici orqanın qərarlarından asılıdır.

Bu arada, analitiklərin fikrincə, hazırda devalvasiya üçün heç bir obyektiv iqtisadi ilkin şərt yoxdur. Hüquqşünas və maliyyəçi Əkrəm Həsənov AYNA-ya şərhində söyləyib ki, bu gün devalvasiya məsələsi ölkəmiz üçün aktual deyil: “Makroiqtisadi göstəricilər və sabit əmtəə qiymətləri manatın mövqeyini dəstəkləyir, ciddi valyuta tənzimlənməsi və Mərkəzi Bankın daxili valyuta siyasəti milli pulun məzənnəsinin sabitləşməsinə çalışır. Bundan əlavə, ölkədə əhaliyə dollar satışına qeyri-qanuni məhdudiyyətlər qoyulub və kapitalın transsərhəd hərəkətinə ciddi nəzarət edilir”.

“Monetar orqanlar yerli valyuta bazarındakı vəziyyəti, xüsusən də ölkədən dolların hərəkəti ilə bağlı hər şeyi ciddi şəkildə izləyir. İlin son ayları üçün xarakterik olan dollar satışının artmasına baxmayaraq, ümumilikdə əhali arasında valyutaya tələbat azalır. Buna inflyasiya və vətəndaşlarımızın real gəlirlərinin azalması səbəb olur. Dollar əmanət üçün alınır”, - deyə Həsənov vurğulayıb.

Onun dediyinə görə, bu səbəbdən ev təsərrüfatlarının gəlirlərinin aşağı düşməsi şəraitində ehtiyat valyutaya maraq zəifləyir: “Milli valyuta əbədi olaraq sabit qala bilməz və təbii ki, o, dəyişikliklərə məruz qalacaq, lakin bu ssenarini uzunmüddətli perspektiv üçün proqnozlaşdırmaq mümkün deyil”.
Müəllif: Emma Rzayeva