Ardını oxu...
Politoloq Qabil Hüseynli Teleqraf.com-a müsahibə verib.

Teref.Az onunla müsahibəni təqdim edir:

- Separatçılar Xankəndidə növbəti mitinq keçirdilər. Mitinqdə çıxış edən separatçı Ruben Vardanyan Azərbaycana “savaş” elan etdi, hədəflərinin “müstəqillik” olduğunu dedi. Hadisələr bundan sonra hansı məcrada davam edə və Azərbaycanın ona cavabı necə ola bilər?

- Bu mitinq və oradakı radikal ab-havadakı çıxışlar, üstəgəl, Vardanyanın “son nəfəsinə qədər Azərbaycana qarşı mübarizə” aparacağı ilə bağlı fikirləri vəziyyəti kifayət qədər gərginləşdirir. Azərbaycan indiyədək məsələləri siyasi yolla, diplomatik müstəvidə çözməyə çalışırdı. Çünki bütün dünya və beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyıb. Amma Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünü tam bərpa etmək səyləri və vətəndaşlarımızın Xankəndi-Şuşa yolundakı dinc aksiyalarına tamam başqa münasibət görürük və bu da vəziyyəti dəyişir.

Vəziyyətin dəyişməsi onunla bağlıdır ki, separatçılara dəstək verən və onları ruhlandıran dövlətlərin sayı artıb. Əlbəttə, burada ilk yerləri Rusiya, Fransa və Ermənistan tutur. Ermənistan bu məsələ ilə bağlı Azərbaycana müəyyən vədlər verməsinə baxmayaraq, separatçıların hərəkətə keçmələri üçün zəmin yaratmağa çalışır. Bu durumda Laçın yolunun separatçı və təxribatçı məqsədlərə xidmət edəcək səviyyədə açılmasından söhbət gedə bilməz, yol humanitar məqsədlər üçün açıqdır.

Azərbaycan Laçın yoluna nəzarəti gücləndirmək üçün burada sərhəd və gömrük məntəqələrinin qoyulmasına ciddi ehtiyac var. Paralel olaraq, bu ərazilərdə hələ də qalmaqda davam edən Ermənistan ordusunun tör-töküntülərinə qarşı antiterror tədbirlərinə başlanılmalıdır. Həmin qüvvələrin yerləşdirildikləri ərazilərdə demək olar ki, Rusiya sülhməramlıları yox dərəcəsindədir. Bu məqamdan istifadə edərək, həmin ərazilərimizdə suverenliyimizi bərpa və torpaqlarımıza soxulmuş terrorçu dəstələri yox etmək üçün bütün imkanlardan istifadə edilməlidir. İrəvana da Qarabağdakı durumla bağlı xəbərdarlıq edilməlidir ki, burada vəziyyətin gərginləşməsi Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinə də təsir edir, iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasını ləngidir.

Beynəlxalq təşkilatlarla, ilk növbədə BMT ilə ciddi iş aparılmalıdır. Çünki məlum oldu ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasında müzakirələr zamanı reallıqla uzlaşmayan xeyli məsələlər gündəmə gətirilib. Bu saxta məlumatlar əsasında da Azərbaycana qarşı ittihamlar səsləndirilib. Bunları nəzərə alaraq, bütün kanallar vasitəsilə bu yöndə ciddi iş aparılmalıdır və bölgədəki durumun səhih və düzgün şəkildə BMT və digər beynəlxalq təşkilatlara çatdırılmasına səy göstərilməlidir.

Son mitinqdən və oradakı çıxışlardan sonra Ruben Vardanyan və Araik Arutyunyanı dayandırmaq üçün mütləq silaha, lokal xarakterli olsa da hərbi əməliyyatlara ehtiyac olacaq. Azərbaycan bunu etməkdən çəkinməməli, hətta beynəlxalq təşkilatların birtərəfli qınaqlarını bir kənara qoyaraq, öz ərazi bütövlüyünün tam bərpası istiqamətində praktiki addımlar atmalıdır.

- Brüsseldə gedən danışıqlar ilin sonunadək sülh müqaviləsinin imzalanacağına ümid yaratmışdı, ABŞ da bu yöndə səy göstərirdi. Amma hadisələr birdən-birə bu yerə gəlib çatdı. Sizcə, bu prosesi kim pozdu?

- Bu haqda danışarkən, iki ölkənin adını cəsarətlə çəkmək olar. Onların birinci və ya ikinci yerə qoyulmasına da ehtiyac yoxdur. Məsələn, Fransa Prezidenti Makron diplomatik nəzakət gözləmədən, açıq şəkildə Azərbaycanı ittiham edirsə, Rusiyanın siyasi dairələri bunu kamuflyaj edərək və ya gizli formada edir. Rusiya üzdə bir söz, arxada başqa söz deyir, sülhməramlılarına isə tamam başqa tapşırıqlar verir.

BMT də bu məsələdə çox destruktiv mövqe tutur. BMT-nin Azərbaycanda qaçqınlar üzrə xüsusi missiyası var. Amma onlardan müəyyən məlumatları almaq əziyyətini çəkmək istəmirlər. Eləcə də Azərbaycanın rəsmi qurumlarına müraciət edərək, onların mövqelərini də öyrənməyə həvəs göstərmirlər.

Azərbaycanın BMT-dəki nümayəndəsi bu qurumun Təhlükəsizlik Şurasının son iclasında baş verənlərlə bağlı ətraflı məlumatları təqdim etsə də, şuranın daimi və qeyri-daimi üzvləri buna önəm vermədilər. BMT Təhlükəsizlik Şurasının toplanmasında Fransanın fəal rolu oldu.

Azərbaycana qarşı mənfur planlar quran bəlli dairələr ölkəmizin əleyhinə apardıqları qaralama kampaniyasını daha da genişləndirmək fikrindədirlər. Bununla da bu nüfuzlu beynəlxalq təşkilata və onun erməni işğalı ilə bağlı məlum qətnamələrinə kölgə salmağa çalışırlar. Bir sözlə, müəyyən dövlətlər Qarabağ məsələsi ətrafındakı münasibətləri gərginləşdirməklə, bu bölgədə özlərini qorumaq üçün təminat axtarırlar, yaxud Cənubi Qafqaza soxularaq, dominat rola sahib olmaq istəyirlər.

Böyük dövlətlərin bölgə uğrunda rəqabəti ciddi qarşıdurmaya gətirib çıxarır. Bölgədə yeni, ilk mərhələdə lokal, ikinci mərhələdə geniş antiterror əməliyyatlarının əlamətləri özünü açıq şəkildə göstərir.

- Sizə görə, ehtimal olunan bu savaş Ermənistanla Azərbaycana arasında olacaq, yoxsa Ukraynaya bənzər qlobal bir prosesdən söhbət gedir?

- Ukraynaya bənzər bir durumun yarana biləcəyi qənaətinə deyiləm. Amma Ermənistanın Azərbaycanın öz suverenliyini bərpa etmək üçün başlayacağı mümkün antiterror əməliyyatlarına öz qüvvələri ilə müdaxilə ehtimalı var. Rusiya sülhməramlıları isə əvvəldən ikibaşlı oynayırlar, sırf ermənipərəst mövqe tutublar. Bundan sonra da onların hansı mövqedə dayanacaqlarını proqnozlaşdırmaq o qədər də çətin deyil.

Birinci mərhələdə Rusiyadan hədələrin və beynəlxalq təşkilatlardan həyasız bəyanat və dəyərləndirmələrin arta biləcəyini proqnozlaşdırmaq olar. Zənnimcə, Azərbaycan onlara qarşı obyektiv və təsiredici izahat işi qurmaqla bu işdə çəkingən davranmamalıdır, hücum diplomatiyası həyata keçirməlidir.

Vardanyan kimi dələduz, quldur, Qarabağda doğulmayan bir nadürüstün Azərbaycana meydan oxumasına imkan verməməliyik. Ya özü ərazilərimizdən çıxıb getməlidir, ya da xüsusi əməliyyatla onun zərərsizləşdirməyə nail olmalıyıq. Qaradan başqa rəng yoxdur.

Laçın yoluna nəzarətimizi daha da gücləndirməliyik. İndiyədək ictimaiyyət nümayəndələri burada dinc aksiya keçirirdilərsə, bundan sonra Azərbaycanın müvafiq strukturları da bu işə cəlb edilməlidir. Bununla Laçın yolu tam nəzarətə götürülməli, daha sonra isə Qarabağın qalan ərazilərində də Azərbaycanın suverenliyinin tam bərpa edilməsinə çalışılmalıdır.
 
Ardını oxu...
"Həyatda insanın rəftarını və davranışını nizamlayan iki güc var: Biri ictimai əxlaq, digəri isə qanunlardır. Biz qanun deyirik, amma dədə-babalarımız törə deyib. Törə cəmiyyətin təcrübəsindən doğulan, onun ümumi həyat tərzinə uyğunlaşan qanunlar sistemidir".
Bu fikirləri Xalq şairi, Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədri, millət vəkili Sabir Rüstəmxanlı Bakupost.az saytının "Sabir Rüstəmxanlı söhbətləri" verilişində deyib.
Millət vəkilinin fikrincə, törələr bəzən əsrlər boyu dəyişmir:
"Çünki cəmiyyətin istəyi bəllidir. O istəyi dəyişdirmək, başqa səmtə döndərmək çətindir. Amma qanunlar daha çox hakimiyyətlər tərəfindən yaradıldığına, onların marağına xidmət etdiyinə görə tez-tez dəyişilir, onlara əlavələr edilir. Bu iki amildən biri olan əxlaq insanın cəmiyyətdəki yerini müəyyənləşdirir, ona güc verir. Bəzən onu zirvələrə, bəzən isə bataqlıqlara aparır. Bəzən də insanın əxlaqı köməyə gəlmir, onu idarə edə bilmir. İnsanın əxlaqı cəmiyyətin maraqlarıyla düz gəlmirsə, onda qanunlar onu nizama salır".
✓Qanunu qorumaq üçün təyin olunan şəxslərin özü qanunu daha çox pozur
✓Bəzən quldurun yekəsi əxlaqdan və dövlət marağından danışır
✓Ölkədə rüşvət və talançılıq zənciri var. O zəncir qırılmalıdır ki, proses dayansın
✓Balaca məmurların balaca milyonları, böyük məmurların böyük milyardları var
✓Büdcəmiz böyük olsa da, oğurlanmış milyonlar dibsiz uçurum yaradır və dövlət bundan sarsıntı keçirir
✓Məmurlara verilən maaşlar yaşamağa kifayət edər. Əgər onlar normal insan həyatı yaşamaq istəyirlərsə...
✓Əyrilik, korrupsiya bataqlığında boğulan cəmiyyətdə təmiz şəxsiyyətlərin yaşamaq imkanları minimuma enir, beyinlər donur, yaradıcılıq imkaları tükənir
✓Bizdə məmurlara nəzarət bəzən xeyirdən çox zərər vurur. Çünki nəzarət edənlərin də məqsədləri doğru deyil
✓Dövlətin yüksək vəzifəsində otur, bütün təminatlarını ödə, etdiyin əməllər də dövləti sarsıtsın. Belə olmaz.
Məmurlarımız elə bilirlər ki, bu vəzifələr onlar üçün yaradılıb.
✓Bəziləri təkcə ailəsi, qohumları üçün deyil, bütün nəsilləri, tanışları üçün yüzillik para qazanırlar
✓Cəmiyyətdə insan sevgisi və bu sevgiyə inam olmalıdır
Millət vəkilinin qanunlar və əxlaq barədə mülahizələri haqda daha ətraflı "Sabir Rüstəmxanlı söhbətləri"ndə dinləyə bilərsiniz...

 
Ardını oxu...
DİA.AZ Azərbaycan Memarlar İttifaqının (1989-cu ildən), Azərbaycan Dizaynerlər İttifaqının (1998-ci ildən), Azərbaycan Memarlar İttifaqının İdarə Heyətinin (1994-cu ildən), Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (2018-ci ildən) üzvü olan, 2012-ci ildən 2017-ci ilə qədər Azərbaycan Memarlar İttifaqı İdarə Heyəti sədrinin müavini vəzifəsini icra edən, memarlıq üzrə elmlər doktoru (2014) Elçin Tofiq oğlu Əliyevin Yeniavaz.com-a müsahibəsini təqdim edir:

Elçin bəy, bir memar kimi əhvalınız necədir? Özünüzü necə hiss edirsiniz?
Memarlıq sahəsində baş verənlərə görə ürəyim ağrıyır. Məsələn, sizin ofisinizin daxil olduğu binalar kompleksi mənim dostum, istedadlı memar Nəriman İmaməliyevin layihəsidir, amma mən bura gələndə gördüm ki, sol tərəfdə də bir dənə eyni xarici görünüşlü kompleks tikilib. Bu isə onun layihələndirilmiş kompleksi deyil. Dünyada belə bir hadisə olmayıb ki, hansısa bir memar digərinin işini bilə-bilə təkrarlasın və Memarlar İttifaqı, hökumət orqanları, memarlığa cavabdeh olan qurumlar həmin memarı cəzalandırmasınlar. Bu biabırçılıqdır. Belə hadisə nəyə görə mənim doğma şəhərimdə və ölkəmdə baş verir? Memarlar İttifaqı nəyə görə susur, axı onlar memarların hüquqlarını müdafiə etməlidirlər. Ona görə bu nəzər nöqtəsindən əhvalım yaxşı deyil.

Azərbaycanda memarları narahat edən problemlər hansılardır?
10 ildir ki Azərbaycan Memarlar İttifaqında (AMİ – Ə.A) bir sədr var. O sədr memarlar üçün nə edib? Memarların rahatlığı üçün nə işlər görülüb? Memarlara cəmiyyətdə hörmət qalxıbmı? Baxın: sifarişçilərin daimi özbildiyindən əziyyət çəkən memarlar - bu belə də davam edir; memarların əməkhaqqı sistemi tənzimlənmədiyindən heç nə dəyişməyib; ölkədə memarlıq bazarı hələ də yaranmayıb; ölkənin memarlarını narahat edən real problemlər müzakirə edilmir; ölkədə layihələrin ictimai müzakirəsi heç aparılmır və s.… Məsələn, korrupsiyanın nəticəsidir ki, bizdə memarlıq müsabiqələri keçirilmir. Bu, əslində layihə sifarişçisinin mədəniyyətidir. Məsələn, sifarişçi hansısa memarı dəvət edir və deyir ki, sən mənim tanışımsan, mənim üçün böyük yaşayış binasının layihəsini hazırla və memar da hazırlayır. Amma sifarişçi başa düşməlidir ki, onun üçün daha yaxşı olar ki, həmin layihəyə bir neçə alternativ olsun. Memarlıqda tanışlıq yaxşı nəticə vermir. Nə olardı ki, bir neçə milyonluq bina tikiləndə sifarişçi tərəfindən müsabiqə keçirilsin, elan verilsin, əlli memar arasında sırf ideya baxımından müsabiqə keçirilsin və onun qalibinə 10 min manat verilsin. Nə olar ki?! 5-6 milyonluq bina tikənə 10-15 min nədir ki?! Amma vermirlər, bu mədəniyyətsizlikdir. Deyirlər ki, memarı sifarişçi memar edir.
Dəfələrlə görmüşəm ki, cənab prezident hansısa məscidin, Qarabağ zonasında ictimai binanın layihəsini təsdiqləyir, təməlini qoyur. Mən bir memar kimi sual verirəm: Bəs, görəsən, bu layihənin memarı kimdir? Nəyə görə bunu ictimaiyyət bilmir? Bizim müstəqillik tariximizdə yeganə dövrdür ki, həqiqətən, müsabiqələr keçirilmir. Hətta, Lenin, Stalinin vaxtında da, 1920-30-cu illərdə belə memarlıq müsabiqələri keçirilirdi. Məsələn 30-cu illərdə Azərbaycan prospektində “Azərnəşr”in binası var idi. 20-ci illərin sonunda memarlıq müsabiqəsi elan edildi. Sverdlovsk şəhərindən (indiki Yekaterinburq şəhəri – Ə.A) Semyon Samoyloviç Pen Azərbaycana poçtla öz layihəsini göndərdi və qalib gəldi, onun layihəsi ilə bina tikildi. Müasir Azərbaycanda bunu təsəvvür edə bilərsiniz? Gülməli gəlir. Heç bir dövlət orqanı bina tikdirmək istəyəndə, müsabiqə keçirmir. Utanmırlar da. Məmurlar, memarlığa cavabdeh olan bütün dövlət layihə institutlarının direktorları, Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin sədr müavini, Memarlar İttifaqının sədrinin şəxsi şirkətləri var, bu biabırçılıqdır. 99 faiz dövlət sifarişləri bu şəxsi şirkətlərə gedir. Mən onlara demək istəyirəm ki, utanmırsınız? Məncə, belə insanlara qarşı ictimai qınaq kampaniyası aparmalıyıq. Bir dənə də olsun müstəqil memarlıq şirkəti qalmayıb.

AMİ-nin sədri sizin tənqidi fikirlərinizlə bağlı açıqlamasında “Mən Elçin Əliyev adlı memar tanımıram” deyib. Sizin buna münasibətiniz necədir?
Memarlar İttifaqına son yarım əsrdə rəhbərlik etmiş sədrlər - dahi Mikayıl Hüseynov, Nazim Hacıbəyov, İlham İsmayıl oğlu Əliyev, Hafiz Əmirxanov, Abbas Ələsgərov - təşkilatın maddi sərvət baxımından özləri və yaxınları üçün bir mənbəyə çevrilməsinə imkan verməyiblər, başqa dövlət strukturları qarşısında öz maraqları üçün lobbiçilik etməyiblər. Bu gün sədrin oğlu ilə birgə yaratdığı özəl şirkət, Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsində keçirilən tenderlərdə “udaraq”, “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin rəhbərliyindən, digər dövlət qurumlarından sifarişlər alır – ona görə də, yeri gəlmişkən, Memarlar İttifaqı cəmiyyətdə vətəndaşları narahat edən məsələlər müzakirə edilərkən, tarixi binalar sökülərkən və ya bu layihələrə yenidən müdaxilə edilərkən “səssiz”dir. Ayıb olsun.
Əgər məmur övladlarını rəhbərlik etdiyi quruma təyin edirsə, xüsusi rəğbəti olan qadınları yanında vəzifəyə təyin edirsə, xərclərinə görə heç kimin qarşısında cavabdeh deyilsə, qurumun büdcə pullarını öz şəxsi şirkətlərinə köçürürsə, şəxsi sədaqət prinsipinə görə təşkilat üzvlərini bölürsə, intriqalar, süni şəkildə qurma dava-dalaş və çaşqınlıq salınırsa, təşkilatda olan bütün seçkilərin nəticələri saxtalaşdırılırsa, dövlət mükafatları öz qohumlarına, yaxın adamlarına paylanılırsa, belə insana necə hörmət etmək olar? Ayıb olsun.
Bilirsiniz, uzun müddət Qasımzadənin (Elbay Qasımzadə, AMİ-nin sədri – Ə.A) müavini işləmişəm. Amma üç ildən çox dözmədim, ərizə yazdım ki, korrupsiyaya görə çıxıram. Ona görə ki, işləmək mümkün deyildi. Hər 2 həftədən bir biz memarları toplayırdıq, görüşlər keçirirdik. Mənə şəxsən dedi ki, Elçin sən niyə memarları tez-tez bura yığırsan? Dedi ki, memar İttifaqa gələndə ürəyi möhkəm döyünməlidir, ildə bir-iki dəfə gəlməlidir. Bu, köhnə sovet nəzər nöqtəsidir. Ümumiyyətlə, dünyada memarlıq ittifaqı anlayışı yoxdur, bu ancaq postsovet, totalitar anlayışıdır. Bütün aparıcı memarlar AMİ-ni tərk edib. AMİ-nin tarixində heç vaxt olmayıb ki, sədr öz oğlu ilə şirkət açsın və memar jurnalı çap etsinlər. İttifaq dövlət büdcəsindən hər 2 ayda 1 dəfə həmin jurnal üçün 10 min manat pul alır, onu şəxsi şirkətə köçürürlər. Şirkət isə jurnalı 1700-2000 manat çərçivəsində çap edir və qalan pulu da öz mənfəətinə çevirir. Sonra bu çirkin, korrupsioner insanlar memarların gözünə necə baxırlar?! Biz bilirik seçkiləri də necə saxtalaşdırırlar. Ona görə də normal insanlar, memarlar İttifaqından üzlərini çeviriblər. Bir müddət bundan əvvəl bizim ən hörmətli və aparıcı memarımız Nəriman İmaməliyev ərizə yazıb təşkilatı tərk etdi.

Azərbaycan memarlığı, memarlar və şirkətlər Qarabağdakı yenidənqurma layihələrinə cəlb olunurlarmı?
Bir neçə ay bundan qabaq böyük Şəhərsalma Forumu keçirilmişdi. Memarlar təəccüblənirlər ki, onların 90 faizi Bakıda işsizdirlər. Bu işləri kim görür? Nəyin nəticəsində filan şirkət o zonada bu layihəni edir? Nəyə görə onu seçiblər? Hardadır o müsabiqələr, o qərarlar? Bizim aparıcı memarlarımız var, 100 ad deyə bilərəm, adlarını sadalamıram, hamısı işsizdirlər və şikayətlənirlər ki, 3-4 şirkət işləri görür.
AMİ-nin sədri Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin yanında İctimai Şuranın sədridir. Cənab prezident İctimai Şuraları ona görə yaradıb ki, müstəqil insanlar ictimai nəzarət etsinlər. Burda isə AMİ-nin sədri həmin komitədən şəxsi şirkətinə 140 minlik sifariş alıb, deyəsən Astaranın Baş planını işləmək üçün. Bu, necə ictimai nəzarət edə bilər? Biz kimi, ictimayəti, hörmətli cənab prezidenti aldadırıq? Ona görə memarların 90 faizi sual verirlər: Bu Qarabağda işləyən şirkətlər hardandır? Nəyin əsasında onlar ora cəlb olunublar? Bundan əlavə orda heç professional memar da yoxdur. Heç biz onları tanımırıq. Orda cəmi bir-iki professional işləyir. Hamısı “tanış-tunuş” şirkətlərdir. Qarabağda, Şuşada, qanla azad olunmuş, minillik tarixi olan memarlıq abidələri qeyri-mütəxəssislər tərəfindən dırnaqarası bərpa olunur. Bu, bizim tariximizə, mədəniyyətimizə, ölkəmizə böyük zərbə vurur. Amma cənab prezident bunları bilmir. Bu proses ictimaiyyətə, cəmiyyətə, qəzetlərə elə yaxşı təqdim olunur ki, reklam olunur ki, camaatın xəbəri olmur, camaat elə bilir ki, hər şey normaldır, şəffafdır.

Bakı şəhərinin Baş planı: Siz bir memar kimi hansı məsələləri əsas prioritet kimi görürsünüz?
Baş plan yoxdur. Bu söhbətlər 3 il bundan qabaq başlamışdı ki, Baş plan üzərində iş başlayıb. Nəticəsi hanı? Şəhərsalma Komitəsinin saytında Baş planla, Bakı ilə bağlı konkret nəsə yazılıb? Yox. Yazılmayacaq da. Mən soruşmaq istəyirəm ki, Baş planla bağlı konkret hansı işlər görülür, bu gün hansı mərhələdədir? Kim tərəfindən işlənilir? Mediada yazılmışdı ki, məşhur amerikan şikrətidir, amma onlarla görüşdüm, rus mənşəli insanlardır. İndi Azərbaycan prospektində yaşayıram. Dar küçələrlə - Dilarə Əliyeva, Bəşir Səfəroğlu, Əlövsət Quliyev - avtomobillə evə gedirəm. Görürəm ki, bu küçənin eni 5-6 metrdir və vaxtında faytonlar üçün nəzərdə tutulub. Amma həmin küçələrin sağından, solundan indi də, təzəlikcə, yeni yaşayış binaları tikilir. Deməli, Baş plan üzərində iş getmir. Biz bir tərəfdən reklam kimi oxuyuruq ki, Baş plan üzərində iş gedir, amma yenə görürük ki, şəhərin mərkəzində, dar, 1 faytonluq küçədə yeni göydələn tikilir. Axı bu ola bilməz. Bunun bir cavabı var. Deməli, korrupsiya davam edir. Deməli, kimsə bina tikmək istəyirsə, o, tüpürür Baş plana, ictimai rəyə, bizim prezidentimizin ürək ağrısına və öz bildiyini edir. Onda desinlər ki, elə məmurlar var ki, onlar qanundan yuxarıdır, biz də işimizi bilək, susaq. Biz qanun dövləti qurmasaq, heç vaxt Baş plana riayət etməyəcəklər.

Tıxacların qarşısını almaq üçün şəhərlərin baş planlarında, o cümlədən Bakının, hansı məqamlara diqqət edilməlidir?
Tıxacların hamısı elə Baş planın olmamasından irəli gəlir. Baş planının olmaması, qeyri-mütəxəssislər tərəfindən hazırlanması belə problemlərə gətirib çıxarır. Rahatlıq yox, büdcəyə nə qədər zərbə dəyir, avtomobillər boş-boşuna fırlanırlar, nə qədər benzin xərclənir. Mən birinci növbədə bütün yeni tikintiləri dondurardım. Saxlayın, heç nə tikməyin və bütün məsələlərə bir-bir yenidən baxmaq lazımdır. Əsl mütəxəssisləri işə cəlb edərdim, bizdə elə mütəxəssislər var. Bir neçə istiqamətdə bərabər işləyərdim. Məsələn, bizdə ən əsas yol Səməd Vurğun küçəsidir. 1980-ci illərdə qəbul olunmuş Baş planla küçə dümdüz gedirdi və Dərnəgül prospektinə çıxırdı. Bir 10-15 il bundan qabaq o yolun üzərində villalar şəhərciyi saldılar. Deməli, hansısa məmur Baş plana, yaşadığı şəhərinə, sakinlərin rahatlığına tüpürüb və götürüb tikib. Ayrı misal: Dövlət Statistika Komitəsinin qarşısında çox rahat yollar var idi. Sonra keçmiş nəqliyyat naziri orda düz yolun üstündə özünə bir dənə göydələn tikdi. İndi o göydələnin nəticəsidir ki, avtomobillər 2-3 km artıq yol gedirlər. Biz riayət etmiriksə, bəs qanunlar, Baş plan nəyə lazımdır?

Bölgələrdə memarlıq...
Bir tərəfdən sevinirəm ki, regionlar inkişaf gedir. Regionlara tez-tez gedirəm, memarlıq abidələrini gəzməyi sevirəm, bütün Azərbaycanı gəzmişəm. Görürsən ki, regionlarda yeni memarlıq abidəsi tikilir, müasir memarlıq gəlir. Bir azərbaycanlı kimi sevinirəm, yeni memarlıq gəlir. Amma digər tərəfdən adamın ürəyi ağrıyır ki, bəs bu memarlığın keyfiyyəti... Kim, necə bunu layihələndirir? Bu layihə həmin regiona uyğundurmu? Məsələn, mənim ən sevdiyim şəhərlərdən biri Gəncə şəhəridir. Gəncə şəhərinin özünəməxsus unikal memarlığı, qırmızı daşı var. Amma durub qırmızı daşlı o regionun memarlığına uyğun olan binanı söküb ağlay doqquz mərtəbə tikirlər. Mən heç danışmıram, bu yaxşı və ya pis layihədir. Axı bura ağlay uyğun deyil. Bir-iki dəfə Hadrut qəsəbəsində də olmuşam. “Azərpoçt” orda poçt məntəqəsi, ikimərtəbəli bina tikib. Ağ ağlay, göy rəngində metal kafel, qara məhəccərlər - bilirsiniz, bu çox bərbad görünür. Hadrut, Qarabağ zonası, onun özünə məxsus memarlığı və prinsipləri var. “Azərpoçt”un binası orda sızanaq kimi görünür. Hiss olunur ki, bu memarlıq ora heç uyğun deyil.
Mən bu gün oxudum ki, Naxçıvanın baş memarı 212 milyon manat oğurlayıb, bu necə ola bilər? Necə oğurlayıb axı? Dəfələrlə olub ki, icra hakimi həbs olunub, baş memar da onunla birlikdə. Görürsünüz ki, bunlar əlbir olurlar. Onların 99 faizi heç memar da deyil. Dəfələrlə olub ki, İttifaq tərəfindən kiməsə Əməkdar memar adı verilib. Amma görürəm ki, bu memar deyil, məsələn rəssamdır. Üz-üzdən utanır, susuruq. Ürəyimdə deyirəm ki, axı sən memar deyilsən, rəssamsan. Regionlarda, ümumiyyətlə, memarlar susurlar, heç nə deyə bilmirlər.
Təəssüf ki, bizim qədim şəhərlərimizin xarici görünüşünü dəyişirlər. Qorunmur. Mədəni İrsin, Qorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə Dövlət Xidmətinin rəisi bilirsiniz kimdir? Xarici İşlər Nazirliyində Xəzər dənizi üzrə danışıqlar aparan keçmiş mütəxəssisdir. Gəlib Mədəni İrsin rəisi olub. Onunla tanışam, çox gözəl, yaxşı insandır. Amma yaxşı insan olmaq o demək deyil ki, sən bu işin professionalısan. Belə vəziyyət heç sovet vaxtında da olmayıb. Sonra biz deyirik ki, memarlığı qoruyan yoxdur, abidələr dağılır.

Memarlığımızın gələcəyi... Azərbaycanda memarlıq təhsili gələcək nəslə ümidlə baxmağa imkan verirmi?
Azərbaycanda memarlıq təhsili aşağı səviyyədədir. Burda bir-iki təsisati problem var. Bizim cəmiyyətimizdə, ümumiyyətlə, postsovet məkanında müəllimlərə qiymət vermirlər. Müəllimin maaşı çox aşağıdır. Kimlər dərs deməlidir? Təcrübəsi olan, hər gün küçələrdə olan, real layihə ilə məşğul olan memarlar. Amma, təəssüf ki, onlar dərs demirlər. Nəzəriyyəçilər dərs deyirlər. Heç öz əlləri ilə bir layihə hazırlamayan, bir bina, saray tikməyən adamlar. Mən gənc memarlarla çox görüşürəm. Ünsiyyət qurursan, 6 il təhsil alıb, amma anlayışı yoxdur, memarlıq nə deməkdir, bilmir. Ümumiyyətlə, nəzəriyyə tam olaraq praktikadan ayrıdır. Özü də nəzəriyyəni də sovet dərslərinə əsasən deyirlər. Təəssüf ki, bu, çox böyük problemdir və həll olunmur. Ürək ağrısı ilə deyirəm: bizim tələbələrin səviyyəsi çox aşağıdır.
10-15 il bundan əvvəl doktorluq dissertasiyası yazanda 500 ailədən sorğu keçirdim və belə bir nəticə oldu: 30 faiz ailələr yeni evə köçəndə dağılırlar. Heç kim də bilmir nəyə görə dağılırlar. Xanım elə bilir kişi pisdir, kişi elə bilir xanım pisdir. Əslində yox, memar səfehdir. Memar planlaşmanı düz etməyib. Məsələn, insan mənzilə girəndə əvvəlcə dəhliz olmalıdır. Dəhlizdən bir neçə yerə giriş olmalıdır, mətbəxə, qonaq otağına və s. Mən elə layihələr görmüşəm ki, girirsən qonaq otağına, sonra mətbəxə keçirsən. Bir neçə gün bundan qabaq yeni tikililərin birində oldum. Memar mətbəxi evin ən sonuna salıb, yataq otağından filan sonraya. Mən sifarişçiyə dedim ki, belə olmaz. Çünki, siz mətbəxə gedərkən heç vaxt o otaqlara baxmamalısınız. Bundan başqa, qapı düzgün açılmır. İnsan əsəbləşir. Siz başa düşmürsünüz ki, niyə əsəbləşirsiniz. Yorğun gəlirsiniz, qapı səhv tərəfə açılır daha da əsəbləşirsiniz, xanımızı acılayırsınız, o da sizə cavab verir. Planlaşdırma, interyer, rənglər, tavan düzgün deyil. Ona görə də memarın, dizaynerin məsuliyyəti çoxdur. Bu səbəbdən dünyada memar və hüquqşünaslar ən varlı insanlardır. Azərbaycanda da belə olmalıdır. Amma bizdə məmur memarlardan başqa qalanları acından ölür. Avropada elə memarlar var ki, interyerin kvadratını 2000 avroya işləyirlər. Bizdə elə memarlar var ki, 5 manata edirlər.

Tarixilik və müasirliyi necə vəhdətdə saxlaya bilərik ki, şəhərlərimiz həm tarixi görünüşünü itirməsin, həm də müasir standartlarla ayaqlaşa bilsin?
Bakı unikal şəhərdir. Səyahətləri sevirəm, dünyanın bir çox şəhərlərində olmuşam. Təəssüf ki, Bakıda bir çox müharibələr, inqilablar olub, hakimiyyətlər dəyişib və bu, öz əksini memarlıqda da tapıb. Ona görə də bizdə unikal memarlıq var. Məsələn bizdə, 1920-30-cu illər, Leninin dövrü, konstruktivizm dövrü var. Konstruktivizm memarlığı dünyada məhz 5-6 şəhərdə var: Moskva, Xarkov, Təl-Əviv, Bakı... O dövrdə Lenin yeni bir cəmiyyət qurmaq istəyirdi. Bir çox şeyləri bilə-bilə edirdilər ki, millətlər qarışsın. Ortaya yeni sovet milləti çıxsın və bütün bunlar memarlıqda öz əskini tapırdı. 1920-30-cu illərin memarlığı Bakının vizit kartıdır. Və ya Stalinin dövrü. Mart ayında mən Parisdə idim. Gözəl şəhərdir deyirlər, amma bütün binalar tipik, eynidir, insanın gözü yorulur. Amma bizdə küçələrlə gəzərkən sən bir memarlıq epoxasından digərinə səyahət edirsən. Qız Qalası, bir az gedirsən, görürsən ki sovet modernizmi, bir az da keçirsən konstruktivizm dövrü və biz təbii ki, bunu qorumalıyıq.

Bakıda bir çox tarixi binalar polşalı memarlar tərəfindən layihələndirilib. Polşa memarlarını Bakıya bağlayan nə idi?
Ümumiyyətlə, memarlar Bakıya necə gəliblər? Bakı 18-ci əsrin ortalarında balaca şəhər idi. İçərişəhərdə 9 min nəfər yaşayırdı. Birdən-birə əhalinin sayı 20-30 ilə 300 minə qalxdı. Bütün dünyadan iş adamları Bakıya gəldilər. O vaxt Abşeronda və Bakıda tikinti elə templə inkişaf edirdi ki, bütün Avropa memarlıq məktəbləri öz məzunlarını Bakıya praktikaya göndərirdilər. Bu, birinci yol. İkinci yol da bizim milyonçular onları dəvət edirdilər. Bax bu iki yolla memarlar Bakıya gəlirdi. 19-cu əsrin sonu 20-ci əsrin əvvəllərində - həmin dövr ar-nuvo memarlıq dövrü adlanır - Bakıda 3-4 böyük ölkənin memarları çalışırdı. Alman, rus, polşalı, niderlandlı, fransalı, erməni və s. memarlar və təbii ki, onların başında Azərbaycan memarları. Hamısı professional idilər. Məsələn, mənim sevdiyim memar Qabriel Termikelov. Bakının ən gözəl 10 binası ona məxsusdur. Sonra, təəssüf ki, bir sifarişçi onu özü ilə Tiflisə apardı. O, bakılı memar idi. Ona dəfələrlə İrəvanda da layihə tikməyi təklif ediblər, bilmirəm niyə, amma prinsipial olaraq layihələndirmirdi və Tiflisin ən gözəl binalarını Rustaveli prospektində Q.Termikelov layihələndirib. Bizdə, bizim memarlığımızda, özünəməxsus dəsti-xətt var idi. O dövrə “Bakı Ar-nuvosu” deyirdilər. Onlar burda Avropa memarlığı yaratmırdılar. Məsələn, polşalı memar gəlirdi, o, avropalı idi də, bizim İçərişəhərimizə, şərq memarlığımıza baxırdı və öz layihələrində sintez edirdi. Həqiqətən, bu unikal memarlıqdır. Bir tərəfdən hiss edirsən ki, Avropa elementləri var, ayrı tərəfdən görürsən ki, bizim milli elementlərimiz var. Nə Tiflisdə, nə İrəvanda belə memarlıq yoxdur. Bakı o dövrün memarlıq mərkəzlərindən biri idi. Bunların nəticəsi idi ki, polşalı memar şəhərin Baş memarı olub. Müxtəlif vəzifələr tutublar.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüsünüz. Yazdıqlarınız elmi əsərlərdir, yoxsa bədii ədəbiyyata da üz tutursunuz?
Memarlıq abidələri haqqında uşaqlar üçün bir neçə kitab yazmışam. Onları çap edib, hamısını uşaqlara paylayıram. Azərbaycan, rus, ingilis dillərində. Memarlıq abilərinin uşaqlar arasında, ümumiyyətlə, cəmiyyətdə təbliğatını aparıram ki, onları gələcək nəsillər üçün saxlayaq və ona görə də 5-6 il qabaq məni AYB-yə dəvət etmişdilər, mən də məmnuniyyətlə razı oldum. Bu, mənim üçün də bir hörmətdir ki, belə bir ittifaqın üzvüyəm.

O hansı əsərdir ki, hər zaman baxıb köks ötürüb deyirsiniz: kaş bunun memarı mən olardım…
Təbii ki, belə əsərlər var. Məsələn, mən bir neçə gün bundan qabaq Xaqani küçəsində üçmərtəbəli balaca tarixi binaya girmişdim. Onun müəllifi alman memarı İohann Edel idi. Mən onun necə professional memar olduğunun içəri girəndə hiss etdim: malikanənin xarici görünüşü, planlaşması, otaqlar, böyük həzz aldım. Belə binalar çoxdur. Bakıda bir çox binalar var, 19-cu əsrin sonu, 20-ci əsrin əvvəli ar-nuvo dövrünə təsadüf edir. Müasir memarlıq var. İsmayıl bəy Qutqaşınlı küçəsində DOST Agentliyi tikilib. Bizim Polşada təhsil almış azərbaycanlı memar Nəriman İmaməliyevin layihəsidir. Mən fəxr edirəm ki, belə bir bina Azərbaycan memarı tərəfindən Bakıda layihələndirilib və tikilib.

Son olaraq, hansı abidəni çıxarsaq, Bakı yarımçıq olar?
Mənim üçün Natəvanın heykəli. Bakıda ən sevdiyim heykəllərdən biridir. Hərənin şəhərdə öz simvolu var. Mənim üçün də odur. Gözümdə o, Bakının simvolu olmaqla yanaşı, Bakını özündə birləşdirir. Əvvəl ordakı 2 küçə - Əziz Əliyev və Məmmədəmin Rəsulzadə, sakit küçələr idi. Bakı da belə idi. Sakit, yolları boş, avtomobil yox idi. İnsanlar rahat yaşayırdılar. İndi isə hər tərəfi restoranlar. On minlərlə insan olur orda, axşamlar keçmək mümkün deyil. Natəvan da bütün bunların ortasında. Mən düşünürəm ki, hər bir əşyanın öz ruhu var və məncə orda Natəvanın ruhu dolaşır.
Ardını oxu...
Əziz oxucularım, sizi sevgi və hörmətlə salamlayıram.

Bu yazıda ictimaiyyət arasında Adnan Hoca kimi tanınan və Harun Yəhya əsərləri ilə məşhur olan Adnan Oktarla etdiyim müsahibəni sizlərlə paylaşmaq istəyirəm.

Asel UÇAK: Siz və sizinlə birlikdə 176 nəfər 2018-ci il iyulun 11-də “cinayət törətmək üçün təşkilat yaratmaq”, “uşaqlara qarşı cinsi istismar” və “seksual zorakılıq” ittihamları ilə saxlanılmış, 18 iyul 2018-ci ildə isə həbs edilmişdiniz. gətirdiyiniz məhkəmə. Bu vəziyyət haqqında nə deyərdiniz?

Adnan OKTAR: Hər hadisə Allahın nəzarəti altında, Allahın təyin etdiyi qədərdə baş verir. Allah Bəqərə surəsində, yoxsa sizdən əvvəlkilərin bəlası sizə gəlmədən Cənnətə girəcəyinizi güman edirdiniz? deyir. Quranda peyğəmbərlərin və həqiqi möminlərin həmişə oxşar imtahanlardan keçdiklərini görürük; Böhtan var, zindan var, həbs var, sürgün var… hamısı var. Dünyada səbr göstərəcək, Allaha olan sevgimizi göstərəcək hadisələr olacaq ki, insanlar Cənnətə layiq olsunlar. Əgər çətinlik yoxdursa, mükafatı çox az olacaq. Hüquqi baxımdan; Bütün Türkiyə, hətta bütün dünya bilir ki, biz silahlı cinayət təşkilatı deyilik. Mən 40 ildir ictimaiyyətin, dövlətimizin qarşısında fəaliyyət göstərən insanam. Gecə-gündüz bütün fikirlərimi, düşündüklərimi, şərhlərimi kitablarımda, saytlarda, A9 TV-də canlı yayımlarda açıq şəkildə paylaşdım. Mənim və dostlarımın dövlətə sədaqətini, təqvasını, Türk-İslam Birliyi idealımızı bütün Türkiyə yaxşı bilir. Gecə-gündüz xalqın gözü önünde, televiziyada olan cinayətkar təşkilat ola bilərmi? Cinayət təşkilatı gizlidir, gizli. Bizimki qədər şəffaf cəmiyyət yoxdur. Bir gecədə bizi cinayət təşkilatı elan etdilər. 40 illik idealist cəmiyyət bir gecədə necə cinayət təşkilatına çevrilə bilər? Əlbəttə ki, iftira yolu ilə. Amma mən dövlətimizə, məhkəmə sistemimizə güvənirəm. Allahın izni ilə oynanan bu oyun pozulacaq.

Asel UÇAK: Sizə 9803 il 6 ay həbs cəzası verildi, bu sizə mənfi təsir etdimi? Azadlığa çıxmağa ümidiniz varmı?

Adnan OKTAR: Heç bir şey müsəlmana mənfi təsir göstərmir. Hər bir qərar Allahın iradəsidir. Bunun Allahdan gəldiyini bildiyim üçün heç bir qərara, hadisəyə kədərlənməmişəm, hirslənməmişəm. Təbii ki, ümidim var, təbii ki, Türkiyə məhkəmə sistemi bu hiyləni deşifrə edərək deşifrə edəcək, onun vaxtı var. İnanıram ki, ölkəmizdə ədalətli, vicdanlı, azad, əxlaqlı hakimlər var. Fəaliyyətimə 1980-ci ildə başlamışam. Bir neçə dəfə böhtan atdılar, daha 2 dəfə həbsxanaya getdim, bir dəfə də məni ruhi xəstəxanaya yerləşdirdilər. Bəs sonra nə oldu? Faktlar aydınlaşdı, məni təmizə çıxardılar və azadlığa buraxdılar. Sonra Allah böyük nemət verdi; Mənimlə dostlarımın sayı çoxaldı, dostlarımın mənə sevgisi minlərlə dəfə artdı, pərəstişkarlarımızın sayı çoxaldı, dünyanın hər yerində təsirli əsərlərim oldu. Həbsxanada və ruhi xəstəxanada qaldıqdan sonra 300-dən çox kitabım 80-ə yaxın fərqli dilə tərcümə olundu və əsərlərimdən istifadə etməklə dünyanın demək olar ki, hər bir qitəsində konfranslar keçirildi. Allah Quranda bizə xatırladır, deyir ki, siz bunu şər hesab edirsiniz, amma xeyir var. Allah onların hamısını xeyir üçün yaradır. İnsan başına gələnlərə kədərlənirsə, mənfi təsirlənirsə, ümidsizliyə düşərsə, bunun hesabını Allah qarşısında verə bilməz, çox utanar. İstər bolluqda, istərsə də yoxsulluqda, qürbətdə və ya həbsdə olarkən həyatımın hər anında həmişə Allahdan razı olmuşam. Allah bizə Allahı nə qədər sevdiyimizi göstərməyə imkan verən gözəl bir imtahan yaradır.

Asel UÇAK: Sizin və komandanızın ABŞ-da elmi ictimaiyyətdə hörməti olmayan, sonradan inkişaf etdirilən ‘’yaradılışçılıq’’ və “ağıllı dizayn” cərəyanları ilə əlaqəli olduğunuz və IRC (Institute forCreationResearch) tipli cərəyanlardan kopyalandığınız bildirilir. Bu doğrudur?

Adnan OKTAR: İstər IRC kimi gənc dünyaya inanan din alimlərinin, istərsə də ağıllı dizaynı müdafiə edənlərin təbii ki, bizim qəbul etmədiyimiz cəhətləri və fikirləri var. Biz onların dediklərinin hamısının tamamilə doğru olduğunu heç vaxt demədik.

Allah Ali-İmran surəsinin 64-cü ayəsində buyurur:

De: “Ey kitab əhli, bizimlə sizin aranızda ortaq bir sözə (tövhidə) gəlin. Allahdan başqa heç kimə ibadət etməyək, Ona heç bir şeyi şərik qoşmayaq və Allahı qoyub özümüzdən bir neçəsini Rəbblər qəbul etməyək. ” Əgər yenə də üz çevirsələr, de: “Şahid olun ki, biz müsəlmanlarıq”.

Yəni Allah buyurur ki, kitab əhli ilə şərik olun ki, Allahdan başqa ilah yoxdur. Deyir ki, ‘’La ilahə illəllah’’ deyənlərlə bir yerdə işləyə bilərsən. Biz də xristian elm adamlarının darvinizmi və materializmi elmi cəhətdən çürütmək, Allahdan başqa yaradanın olmadığını, təsadüflərin həyatı yarada bilməyəcəyini göstərmək istiqamətindəki işlərindən faydalandıq. Elmi araşdırma aparmağa nə vaxtımız, nə də imkanımız var. Biz bu din alimlərinin biokimya, molekulyar biologiya, antropologiya, paleontologiya və tibb kimi sahələrdə apardıqları elmi araşdırmaların nəticələrini götürüb Qurana uyğun şərh edərək izah etdik. Bu insanların apardıqları elmi araşdırmalara istinad edərək Allahın varlığını və qüdrətini izah etmək, təkamül nəzəriyyəsinin olmadığını isbat etmək kopyalamaq deyil. Onlar da bizim işimizdən istifadə edib öz rəvayətlərinə əlavə etdilər.

Asel UÇAK: Mehdilik əqidəsini yaydığınız və bu mənada davamlı olaraq Mehdilik haqqında özünüzü eyhamladığınız iddia edildi. Doğrudanmı siz Mehdinin gələcəyini hədislərlə ifadə edərkən, onun əlamətlərindən nümunələr verərkən, özünüzü də önə çəkirsiniz, hətta özünüzü Mehdi elan edirsiniz?

Adnan OKTAR: Mən Mehdini təsvir etdiyim üçün bəzi dairələr özümü Mehdi elan edəcəyimi düşünürdülər. Dəfələrlə demişəm ki, belə bir şey etməyəcəyəm, canlı yayımda yüzlərlə dəfə Allahın adına and içmişəm, Mehdilik iddiasına girməyəcəyimi demişəm. Yenə də buna inanmayanlar var idi. Peyğəmbərimiz (s.ə.v) Mehdini çox təfərrüatlı şəkildə təsvir etmişdir. Bir çox hədis var; Mehdi ilə müjdə ver dedi. Peyğəmbərimizin (s.ə.v) sünnəsinə tabe oldum. Mehdi ilə müjdə verdim. Səhabələr həmişə Mehdini axtarırdılar, gözləyirdilər və Peyğəmbərimizdən (s.ə.v) hər zaman təfərrüatlarını soruşurdular. Tarix boyu yüzlərlə mühüm İslam alimi həmişə Mehdidən bəhs etmiş, hətta onların bir çoxu onun öz zamanında gələcəyini ümid etmiş, onu arzulayanlar da olmuşdur. Mehdilik həm sünni, həm də şiə inanclarında çox mühüm bir məsələdir. Qeyri-adi bir şey də var; Peyğəmbərimizin 1400 il əvvəl olacağını bildirdiyi hər hadisə baş verir, Peyğəmbərimiz deyir ki, bu hadisələr muncuq tökülməsi kimi bir-birinin ardınca baş verəcək. Doğrudan da, özünün dediyi kimi, təəccüblü şəkildə bütün hadisələr açıq şəkildə baş verir. Bu, böyük bir möcüzədir. Bu, Peyğəmbərimizin (s.ə.v) möcüzəsidir; O, təfərrüatlarını verərək hadisələri sanki 1400 il əvvəl görmüş kimi təsvir edib. Təbii ki, onlara demək lazımdır, susmalıyıq, yoxsa gizlənməliyik? Mənə deyirlər ki, sənin fiziki xüsusiyyətlərin eynidir, özünü nəzərdə tutursan. Onun mənə oxşar xüsusiyyətləri var deyə susub sənə deməliyəm? Burnu kiçik, gözləri yaşıl, alnı açıq, çiyinləri geniş və s. Məndə də çoxlu xüsusiyyətlər var. Amma dünyada bu fiziki xüsusiyyətlərə malik milyonlarla insan var. Bir insana sırf bu xüsusiyyətlərə malik olduğu üçün Mehdi demək olarmı? O zaman milyonlarla insan Mehdilik iddiasında olacaq. Mehdi dəlil sahibidir; Yəni dünyanı sülh və sevgi ilə idarə edən, Quran əxlaqını hakim edən, dünyada sülhün bərqərar olmasına kömək edən, müharibələri dayandıran bir insan olacaq; O zaman belə bu adamın Mehdi olduğunu söyləyə bilmərik, ancaq bu adamın Mehdi ola biləcəyini istəklə düşünə bilərik. Bir insana “Sən Mehdisən” demək küfr olardı, çünki o insana “Sən cənnətliksən” demək olar. Bunu biz də heç vaxt bilməyəcəyik, amma Allah bilir. Xülasə, mən heç vaxt Mehdiyəm deməmişəm, eyham vurmamışam, eyham etməmişəm, Allahdan qorxuram.

Asel UÇAK: Siz Atatürk əleyhinəsiniz?

Adnan OKTAR: Yox, təbii ki, mən Atatürk əleyhinə deyiləm. Əksinə, Atatürkü bütün dəlilləri, bütün gözəl cəhətləri ilə Türkiyəyə tanıdan, Atatürkə səmimi sevgi hiss etdirən insanam. Atatürk çox dindar, millətçi, cəsur bir gənc, vətən oğlu idi. Müasirliyi, zərifliyi və mehribanlığı ilə aydın, müasir dindar Türkiyə üçün böyük bir model idi. Atatürkü dinə qarşı göstərənlərin oyununu pozaraq, Atatürkün dindarlığını cəmiyyətə tanıtmaqla, Atatürkü daha geniş kütlələrə sevgi və hörmət bəsləmişik. Atatürk heç vaxt din əleyhinə olmayıb, əksinə, dərin, düşünən, rasional din anlayışına malik olub; Peyğəmbərimizi (s.ə.v) çox gözəl təhlil edib anladı və dövlət idarəçiliyində onu nümunə götürdü. Atatürk dinə deyil, təəssübkeşliyə qarşı idi; O, Quran İslamını və səhabə İslamını müdafiə edən mömin idi. Atatürklə bağlı çoxlu əsərlərim, kitablarım, çıxışlarım var. Hamısında məntiqli ifadələrlə, dəlillərlə Atatürkü bütün təbəqələrə sevdirdim, hörmət etdirdim. Bu əsl kamalizmdir.

Asel UÇAK: Siz silahlı cinayət təşkilatı kimi qeydiyyatdasınız. Tapılan silahları necə izah edirsiniz?

Adnan OKTAR: Silahlı cinayət təşkilatının ittihamı heç bir inandırıcılığı olmayan bir iddiadır. Biz 40 ildir sevgidən, şəfqətdən, dostluqdan, qardaşlıqdan danışan bir toplumuq. Bu silahlı cinayət təşkilatıdır? Bu iddialara heç kim inanmır. Türkiyədə bizim silahlı cinayət təşkilatı olduğumuza ürəkdən inanan adam tapa bilməzsiniz. Tapılan silahların hamısı dostlarımızın lisenziyalı silahlarıdır. Onsuz da cəmi 20-30 adamın əlində silah var idi. Dostlarımın çoxu iş adamıdır, bizneslə məşğul olurlar, bəzilərini hədələyiblər. Bəziləri 15 iyul dövlət çevrilişinə cəhddən sonra prezidentimizin təşviqi ilə silah vəsiqəsi aldıqlarını məhkəmədə elan etdilər. Həqiqətən də Prezidentimiz bu cür xəyanətkar cəhdlərdən qorunmaq üçün xalqı silah almağa təşviq etdi və sonra silah lisenziyası ilə bağlı müraciətlərdə böyük yüksəliş oldu. Bu kimi səbəblərdən dövlətin müvafiq orqanlarına müraciət ediblər və dövlətimizin razılığı ilə onlara rəsmi yollarla silah vəsiqəsi verilib. Əməliyyat zamanı bir dənə də olsun lisenziyasız silah aşkar edilməyib. Silah sənədi verilməsi dövlət tərəfindən təsdiq edilmiş insanlara, ‘’niyə silahınız var?’’ deyə soruşmaq normal deyil. Lisenziyalı silahı olan insanlara “Silahlı təşkilatsınız” demək də ağılsızlıqdır. Heç bir silahlı cinayət təşkilatının lisenziyalı silahı ola bilməz. Dostlarım arasında 30 ildir silahı olanlar var. Bu silahlardan bir dəfə də olsun istifadə olunmayıb, cinayətdə iştirak etmək bir yana qalsın, heç istifadə etməyiblər. Dövlət silah lisenziyasını verdi, sonra bu silahlardan bir dəfə də olsun istifadə olunmadı. Hətta gizli istintaq getdiyi bir vaxtda dövlət etimad göstərib, silah verib. 1999-cu ildəki əməliyyatdan sonra dövlət bütün silahları dostlarımıza geri verdi. Bu o deməkdir ki, dövlət bizim cinayət təşkilatı olmadığımıza və cinayət etməyəcəyimizə qərar verib, ona görə də bütün silahları geri qaytarıblar. Türk milləti çox zəkidir, təbii ki, bu detalları görür və bu iddialara bir nəfər də olsun inanmır.

Asel UÇAK: Zəngin ailələr sizi mənfəətpərəst bir təşkilat kimi gördüklərini, hətta narahat olduqlarını, böyüyən övladlarının sizə aldandığını söylədilər. Bu vəziyyətə necə reaksiya verdiniz?

Adnan OKTAR: Dostlarımın demək olar ki, bütün ailələri bizi və işimizi ürəkdən dəstəkləyir. Bu, böyük yalan və bəzi media quruluşlarının təxribatıdır. Bizə düşmən olan bəzi adamlar 3-5 ailəni hədələdilər ki, övladlarınızı həbsdən xilas etmək istəyirsinizsə, mal-dövlətinizin, iş yerinizin əlindən alınmasını istəmirsinizsə, bizim dediklərimizi edin. Çox az ailə qorxudan şikayət etməyə, övladlarını və mallarını xilas etməyə məcbur oldu. 300-ə yaxın dostum var; cəmi 3-5 ailə şikayətçi oldu. Bu ailələrdən bəziləri onlara qarşı oynanılan oyunu görüb və şikayətlərini geri götürüblər. Hazırda şikayətçi olan cəmi 2 ailə var, bütün bu təxribat məhz bu 2 ailə vasitəsilə edilir. Odur ki, ailələrin şikayət etməsi və ya narahat olması iddiaları doğru deyil; medianın yaratmağa çalışdığı yanlış təsəvvür. Ailə müqəddəsdir, xalqımızın həssas cəhətlərindən biridir. Bizə qarşı hiylə quranlar bu əsəb uclarına toxunaraq həmişə bizə qarşı düşmənçilik yaratmağa çalışıblar. Bu prosesdə bizə böhtan atanlar ailələrə əsl ziyanı verdilər. 36 dostumun anası, atası və böyük bacısı dünyasını dəyişdi. Dostlarımın çoxunun köhnə ailələri var, xəstəlikləri var. Həbsdə olduqları müddətdə övladlarına baxa bilmədilər, böyük çətinliklərlə üzləşdilər. 2 ailənin adı çəkilir, halbuki faktiki olaraq 300 ailə zülmə məruz qaldı.

Asel UÇAK: Masonlarla əlaqəniz nədir? Çünki televiziyada özünüzü 33-cü dərəcəli mason ustası elan etdiniz. Mason lojaları ilə güçlü bir əlaqənizmi var?

Adnan OKTAR: Mən özümü mason ustası elan etməmişəm; Masonluq tarixində ilk dəfə camaatın gözü qarşısında masonlar məni 33-cü dərəcəli mason elan etdilər. Bu, görünməmiş bir vəziyyət idi. Bildiyiniz kimi, masonluq son dərəcə gizli bir təşkilatdır, əsrlər boyu gizli fəaliyyət göstərir. Masonluğu şəffaf edən ilk insan mən olmuşam. Daha əvvəl yazdığım kitablarda masonluğun məqsədini, hərəkət tərzini, rituallarını və inanc tərzini sənədləşdirmişdim. Mən masonluğu camaata tanıtdıran, onu deşifrə edən adamam. Sonra onlara masonluq mərasimini canlı keçirtdirdim. ‘’Niyə əvvəlcə deşifrə etdiniz, tarix boyu zülmü izah etdiniz və sonra mason olmağa razılaşdınız?’’ deyə soruşurlar. Əvvəla, bütün masonlar dinsizdir və ya bütün masonlar pis niyyətlidir deyə bir şey yoxdur. Masonluqda hər cür insan var, önəmli olan o insanları doğru yola yönəltməkdir. Möminlər hər kəsə təbliğ edir. Firon da mason idi. Hz. Musa ona təbliğ etdi. Nəmrud da mason idi. Hz. İbrahim ona İslam haqqında danışdı. Niyə biz masonlara təbliğ etmirik? Gəlin onlara belə edək ki, dünyada bu qədər nüfuzlu bir toplumu haqqa yönəltsən, haqqın və yaxşılığın yayılmasını sürətləndirərsən. Masonlara mesaj vermək üçün onların arasında olmaq, tanış olmaq lazımdır. Dostlarım mason lojalarında Quran möcüzələrini, Allahın varlığının dəlillərini, təkamül nəzəriyyəsinin elmi etibarsızlığını izah edən mühazirələr oxuyurdular. Tarixdə ilk dəfə olaraq Quran xaricdəki mason lojalarında yerləşdirilib. İstanbuldakı məsciddə masonlar namaz qılıb. Bunlar İslam üçün böyük nailiyyətlərdir və biz onların hamısında vəsilə olmuşuq. Əgər biz masonları daim lənətləyiriksə, söyürüksə, onlara kim həqiqəti söyləyəcək? O zaman İslam ancaq müəyyən bir qrup arasında sıxışıb qalacaq.

Asel UÇAK: Atatürk zamanında mason lojalarını bağladı. Nəticədə Atatürkün zəhərləndiyinə dair iddialar və sənədlər bir-bir tirajlandı. Tarixi qeyd və sənədlərdə, hətta bəzi memarlıq əsərlərində Osmanlı dövründə masonlarla əlaqənin olduğunu görürük. Masonlarla əməkdaşlıq bizim ölkənin tanınmış şəxsləri üçün bu qədərmi önəmlidir?

Adnan OKTAR: Masonluq bütün dünyada çox təsirli bir təşkilatdır. İzah etdiyim kimi, əgər siz bu təşkilatı maarifləndirsəniz, məlumatlandırsanız və düzgün istiqamətə inandırsanız, dünyada baş verən bir çox təhriflər, pozğunluqlar düzələcək. Masonlar arasında çox dindar olanlar da var. Məsələn, rasional ifadə ilə İslamı dərhal qəbul edirlər. Türkiyəyə gələndə dostlarımızla məsciddə namaz qıldılar. Dünya siyasətini yönləndirən, müharibələrə qərar verən bir cəmiyyəti sevgiyə, sülhə, dostluğa yönləndirəndə bütün dünya sülh tapır. Bu çox açıq həqiqətdir.

Asel UÇAK: 1986-cı ildə Harun Yəhya olaraq sizin yazdığı və ya yazdığı iddia edilən “Yəhudilik və Masonluq” kitabı nəşr olundu. Bu kitabda Türkiyədəki yəhudilərin və masonların məqsədinin türk xalqının mənəvi, dini və əxlaqi dəyərlərini aşındırmaq və onları “təhrif edilmiş Tövrat”da deyildiyi kimi heyvana çevirmək olduğu iddia edilirdi. müəlliflər və müəlliflər. Yəhudilərin və masonların materialist səbəblərlə təkamül nəzəriyyəsini, dinsizlik və əxlaqsızlığı cəmiyyətə yeritməyə çalışdıqları iddia edilirdi. Bedri Baykam da kitabın Adnan Oktarın yazdığı bir kitab olduğunu bildirən bir məqalə yazıb.

Adnan OKTAR: Doğrudur, mən Yəhudilik və Masonluq kitabını yazmışam. Əvvəlcə masonluq, lakin bütün masonlar deyil; Deşifrə etdim ki, masonlar arasında bir fraksiya təkcə Türkiyədə deyil, bütün dünyada dinsiz, dövlətsiz materialist nizam qurmaq məqsədi güdür. Daha sonra yaxşı niyyətli, dindar, danışıq qabiliyyəti olan masonlarla ünsiyyətdə oldum, onlara İslamı və Quranı izah etdim.

Asel UÇAK: Sizi və komandanızın çox dəbli geyimlər, bahalı əşyalar geyindiyini mediada, televiziyada gördük. Niyə obraz belə bahalı brendlərlə, dəbli geyimlərlə hazırlanıb? Bu görüntü idi?

Adnan OKTAR: Bütün dünyada çox yanlış bir anlayış var; İslam deyiləndə ya təəssübkeşlər, ya qaniçən terrorçular, ya da baxımsız, bərbad, keyfiyyətsiz, qapalı adamlar yada düşür. Halbuki Quranda təsvir edilən müsəlman modeli belə deyil. Peyğəmbərimiz (s.ə.v) dövründə həm Peyğəmbərimiz, həm də səhabələri çox səliqəli və zərif geyinmiş, o dövrün dəbli paltarlarını geyinmişlər. Allah ayələrində belə buyurur:

Ey Adəm oğulları, hər məscidin yanında zinətinizi geyinin. Yeyin, için və israf etməyin. Çünki O, israf edənləri sevməz, de: “Allahın Öz bəndələri üçün çıxartdığı zinəti və pak ruziləri kim haram etmişdir?” De: “Bunlar dünya həyatına iman gətirənlər üçündür, Qiyamət günü isə onlarındır”. Biz ayələri belə bilən bir qövm üçün izah edirik. (Əraf surəsi, 31-32)

Yəni gözəl geyinmək, bəzəmək, dünya nemətləri müsəlmanlara haram deyil. Allah onları kimin haram etdiyini soruşur. Amma təbii ki, mömin bu nemətlərdən faydalanarkən heç vaxt israf etməz. Mən və dostlarım İslamı qəbul etməyən insanlara, Türkiyədə, Avropada, Amerikada yüksək cəmiyyətə, müasir gənclərə, sahildə yaşayanlara və s. modaya əməl edin. Çünki bu qrup Qurana görə yaşadıqları zaman azad ola bilməyəcəklərini, gözəl paltar geyinə bilməyəcəklərini, musiqi dinləyə və rəqs edə bilməyəcəklərini düşünürlər. Əsrlər boyu din belə göstərilib. Geyimimizlə, keyfiyyətə, sənətə, estetikaya verdiyimiz önəmlə bunun əksini göstərdik. Bu yolla gənclik dinə üz tutdu. Qəzetlərimizi hazırladığımız dövrdə istər kitablar, istər sənədli filmlər, istərsə də A9 TV-də canlı yayımlar zamanı gənclər arasında dindarlıq çox geniş yayılmışdı. Anketlərə baxın və aydın görəcəksiniz. Amma mən və dostlarım həbs olunandan sonra gənclər tez bir zamanda deist və ateist oldular. Bu, acı həqiqətdir, lakin sorğunun nəticələri bunu açıq şəkildə göstərir.

Asel UÇAK: Harun Yəhya təxəllüsü ilə çap etdiyiniz kitablar çox qəşəng və bahalıdır. Bu qədər bahalı tədbirə necə imza atmaq mümkün idi?

Adnan OKTAR: Heç bir kitabımdan qonorar almamışam. Buna cavab olaraq nəşriyyat kitabların keyfiyyətini yüksək səviyyədə saxladı. Allah Yasin surəsinin 21-ci ayəsində buyurur: “Sizdən muzd istəməyənlərə tabe olun, onlar doğru yolda olanlardır”. Allahın ayəsinə uyğun olaraq, mən öz təbliğat işlərinə görə maaş istəməyən və maaş almayanlar kimi davrandım. Daha əvvəl qeyd etdiyim keyfiyyət və estetika vurğu kitablara da aiddir. İslam hər şeyin ən gözəlinə, ən keyfiyyətlisinə və ən möhtəşəminə layiqdir. Keçmişdə Quran qızılı naxışlı səhifələrə qızıl hərflərlə yazılırdı. Bu, fürsət qədər verilən dəyər və qayğının göstəricisidir. Allahın, Quranın, İslamın və Peyğəmbərimiz (s.ə.v)-in varlığını və birliyini izah edən kitabların da keyfiyyətli kağız üzərində, üz qabığı və səhifə dizaynı insanlara baxanda açılan şəkildə çap olunması, bu kitabların, möminlərin və s. mesaja verdiyimiz əhəmiyyət. Bu, insanların inamını artıran və onları daha çox oxumağa sövq edən xüsusiyyətdir.

Asel UÇAK: Nəhayət, həbsxanada şəraitiniz necədir?

Adnan OKTAR: Həbsxananı Allahın gözəl təhsili və gözəl imtahan yeri kimi görürəm. Bədiüzzamanın dediyi kimi həbsxana deyil, əslində Yusif mədrəsəsidir. Hər an böyük sevinc hiss edirəm, Allaha şükür edirəm. Təbii ki, Türkiyədə həbsxanalardakı şərait çox ağırdır, xüsusən də pandemiya ilə bu daha da çətinləşib. Həbsxana müdiriyyətləri əllərindən gələni edirlər, ancaq bunu mümkün qədər düzəldə bilərlər. Dövlətimiz hər zaman çox mərhəmətlidir, çox qayğılıdır. Məsələn, Ədirnə həbsxanasının rəhbərliyi, məmurlar, hamısı gözəl əxlaqlı insanlardır, hər biri Fatihanın oğludur. Amma Türkiyə kimi sivil ölkədə hər bir həbsxana üçün ümumi şərait yaxşılaşdırılmalıdır.

Asel UÇAK: Türkiyə Cümhuriyyəti hüquqi dövlətdir. Ədalətə tam inamınız varmı?

Adnan OKTAR: Təbii ki, dövlətimizə, ədalətimizə tam inanıram. Əvvəla, Allah var, Allah hər şeyə şahiddir, Allah sonsuz ədalət sahibidir. Dövlətimizin hökmündə də Allahın ədaləti özünü göstərəcək və bütün həqiqətlər üzə çıxacaq. Əslində faktlar üzə çıxmağa başlayıb və bu səbəbdən də sui-qəsdi quranlar dəhşətli dərəcədə əsəbidir və yeni hücumlar hazırlamağa çalışırlar. Ancaq boş yerə; Allah hər planın sahibidir.

Asel UÇAK: Prezidentimiz Rəcəb Tayyib Ərdoğana küsgünmüsünüz?

Adnan OKTAR: Qəlbimdə və dostlarımın qəlbində hörmətli prezidentimizə qarşı heç vaxt zərrə qədər də küsmə yoxdur. Bu əməliyyat prezidentimizin xəbəri olmadan, xüsusən də xaricdə olarkən həyata keçirilib. Daxili işlər nazirimiz Süleyman Soylu, o zamankı ədliyyə naziri Əbdülhamit Gül də əməliyyatdan xəbərsiz idi. 3,5 ildir ki, nə prezidentimizin, nə də başqa bir siyasətçinin əleyhimizə danışmaması onu göstərir ki, hakimiyyətin bundan xəbəri yoxdur. Hörmətli prezidentimiz bizi çox yaxşı tanıyır, evimizdə olub, dostlarımız dəfələrlə, hətta öz evində belə qonaq olublar, xanım. Əslində bizə qarşı qurulan sui-qəsd də dolayısı ilə Prezidentimizə qarşı yönəlib. Həbs edildikdən sonra həbsxanada dostlarımızı ziyarət edən bəzi hüquqşünaslar və ya dostlarımızın görüşdüyü bəzi siyasətçilər prezidentimizin bizə əməliyyat əmri verdiyini, camaatımızın cızıqlandığını, heç vaxt işığı görməyəcəyimizi söylədilər. yenə günün. Bir sözünə də inanmadıq. Məqsəd bizi, guya, prezidentimizə, Rifah Partiyası İstanbul İl Təşkilatının sədri olduğu vaxtdan gəncliyindən dəstək olmağa başlayan, AK Partiyanın intellektual zəminini öz əsərləri ilə formalaşdıran və gücləndirən prezidentimizlə qarşı-qarşıya qoymaqdır. , sonra da Prezidentliyə gedən yolda həmişə çox güclü, rasional və inandırıcı dəstək verən, onu qarşısına çıxarmaq, onu sevənləri incitmək və ona verilən dəstəyi zəiflətmək. Amma biz bu oyuna gəlməmişik. Nə mən, nə də dostlarım ondan incimirik.

Asel UÇAK, tədqiqatçı müəllif
 

Ardını oxu...
Politoloq Natiq Miri Teleqraf.com-a müsahibə verib.

DİA.AZ onunla müsahibəni təqdim edir:

- Laçın yolundakı durum ətrafında maraqlı gəlişmələr var. Qərb dövlətləri Azərbaycanı ittiham etsələr də, Rusiya hələlik neytral görünür. Sizin bu proses haqda fikriniz necədir, gedişat hansı istiqamətə dönə bilər?

- Əslində, bu, Azərbaycanın öz haqlı tələblərində nə qədər ardıcıl və davamlı olmasına bağlıdır. Çünki bunu qısamüddətli, korporativ maraqları və xristian həmrəyliyi kontekstində baş verən hücumlar kimi dəyərləndirmək lazımdır. Bir də dünyada “qızıl mafiyası” adlandırılan bir mafiya da var. Azərbaycan ərazilərindəki qızıl mədənlərini qanunsuz şəkildə istismar edərək dövriyyəyə buraxan erməni-rus şəbəkəsi də bu prosesdə aktivdir. Məsələni bir də bu xüsusda dəyərləndirmək lazımdır.

Rusiyaya gəldikdə, bu, Kremlin Azərbaycanla münasibətlərini korlamaq istəməməsi və Ermənistanın antirusiya siyasəti yürütməsi ilə bağlıdır. Yəni bunun “Azərbaycan sevgisi” ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.

Dediyim kimi, bu prosesin hansı formada yekunlaşması Azərbaycandan asılıdır. Əgər Azərbaycan bu etirazlardan istədiyi nəticələri əldə edəcəksə, düşünürəm ki, proses bütövlükdə ölkəmizin xeyrinə nəticələnəcək və Ermənistan növbəti dəfə çox ağır məğlub olacaq.

- Ermənistan isə Rusiyadan açıq narazılığını dilə gətirir və Moskvada xarici işlər nazirlərinin üçtərəfli görüşündən imtina edir. İrəvanın bu addımını necə şərh etmək olar?

- Ermənistan həmişə çalışır ki, Rusiya və Azərbaycanı üz-üzə qoysun. İndiyədək buna nail olmayıb. Çünki bunu Rusiyada da anlayırlar. Əlbəttə, Rusiya indiki çətin vəziyyətində başqa bir cəbhədə Azərbaycan və Türkiyə ilə qarşı-qarşıya qalmaq istəməz.

Məsələnin başqa bir tərəfi budur ki, Ermənistan Moskvanı ittiham obyektinə çevirməklə erməni ictimai rəyində Anti-Rusiya əhval-ruhiyyəsini körükləyir. Bunun nəticəsi var. Artıq Ermənistanda ciddi anti-Rusiya atmosferi möhkəmlənir. Nikol Paşinyanın Rusiya sülhməramlılarının öz öhdəliklərini yerinə yetirməməsi ilə bağlı ittihamı da bilavasitə buna hesablanıb. Həm də Rusiyaya bir təzyiq xarakteri daşıyır. Eyni zamanda, bu, Ermənistana əsas yaradır ki, tədricən Rusiyanın orbitindən uzaqlaşıb, Qərbin sifarişlərini yerinə yetirmək imkanı qazansın.

- Moskvadan Xankəndiyə göndərilmiş Ruben Vardanyan Rusiya vətəndaşlığından çıxarıldı. Rusiya lideri Vladimir Putin onun bununla bağlı müraciətini yerinə yetirdi. Bu qərarın bölgədə vəziyyətin kövrək olduğu vaxtda verilməsi nə ilə əlaqəli ola bilər?

- Əvvəla, bu bir prosedurdur. Çünki Vardanyan hələ dörd ay əvvəl Xankəndiyə gəlməmişdən əvvəl demişdi ki, Rusiya vətəndaşlığından imtina ilə bağlı müraciət edib. Yəni prosedur olaraq yerinə yetirildi. Amma bu, sıradan bir prosedur deyil. Çünki Vardanyan kimdir ki, onun vətəndaşlıqdan çıxarılması həm rus, həm də digər xarici media qurumlarında bu cür təbliğ olunsun?! Bu faktın özü göstərdi ki, bunun arxasında konkret siyasi niyyətlər var.

Birincisi, Rusiya bununla göstərmək istəyir ki, Vardanyan onun geosiyasi layihəsi deyil. Çünki bu məsələ ilə əlaqədar Rusiya rəsmilərindən də açıqlamalar verilmişdi. Yəni Vardanyanın vətəndaşlıqdan çıxarılmasının elan edilməsi Rusiya rəsmilərinin bu açıqlamalarının təsdiqi oldu. Həm də dolayısıyla Azərbaycana göstərmək istəyirlər ki, guya Rusiya bu yöndə Anti-Azərbaycan siyasətinin içində deyil.

Məsələnin bir də beynəlxalq tərəfi var ki, guya Rusiyanın sülhməramlı missiya və vasitəçilikdən başqa niyyətləri yoxdur. Ancaq bunlar həqiqəti əks etdirmir. Çünki hər kəsə bəllidir ki, Ruben Vardanyan Rusiya layihəsidir. Doğrudur, bu layihə Rusiyanın istədiyi kimi özünü doğrultmur, amma hər halda Vardanyan Kreml alətidir.

Özünü doğrultmayacağı təqdirdə Kreml “Vardanyan kartı”nı deaktiv edə, yəni zərərsizləşdirə bilər. Bu xüsusda Vardanyanın gələcəkdə öldürülüb, Azərbaycanın üstünə atılacağı ehtimalını da istisna etmirəm. Çünki Rusiya indiki məqamda Azərbaycana qarşı beynəlxalq təzyiqlərin olmasında maraqlı görünür. Ona görə də, bu məsələni də diqqətdə saxlamalıyıq ki, özünü doğrultmayacağı halda Vardanyan Rusiya xüsusi xidmət orqanları tərəfindən aradan götürülə bilər. Bunu bəri başdan deməliyik ki, sabah belə bir hadisə baş verəcəyi təqdirdə, hər kəs indidən məlumatlı və ayıq olsun.
Ardını oxu...
Milli Məclisin İnsan hüquqları komitəsinin sədri Zahid Oruc parlamentin cümə günü keçirilən plenar iclasında çıxışı zamanı “Tərtər işi” məsələsinə toxunub. O deyib ki, Respublika Baş prokurorluğunun qərarı ilə Ermənistana casusluq adı ilə məhkum edilən 19 şəxsə bəraət verilməsi, nəhayət, ədalətin qələbəsidir. Zahid Oruc bu işdə adı keçən məmurları tənqid edib. Deputat deyib ki, bu işdə əli olan şəxslərin hər biri məsuliyyət daşıyırlar. Deputat Hərbi prokurorluğu ləğv etməyi də təklif edib.

Deputat Qənirə Paşayeva da Tərtər hadisələri ilə əlaqədar aparılan istintaq nəticəsində bəraət alanlardan bəhs edib və vaxtilə hərbçilərimizlə bağlı saxta qərarlar çıxaranları ittiham edib. Bildirib ki, günahsız insanlarla bağlı cəsusluq ittihamı ilə qərar çıxaranlar, bu prosesdə iştirak edənlər təkcə o hərbçilərin özlərindən, ailə üzvlərindən deyil, həm də deputatlardan üzr istəməlidirlər.

“Tərtər işi” barədə parlament tribunasından fikirlər eşitmək, bu hadisəni törədənlərin tənqid olunması nadir sayıla biləcək hadisədir. Burdan belə nəticə çıxarmaq olar ki, artıq deputatlar da bu barədə danışırlarsa, demək ki, yaxın vaxtlarda bu əməli törədənlər barəsində hansısa ciddi qərarlar alına bilər.

Təhlükəsizlik məsələləri üzrə ekspert, siyasi şərhçi Ərəstun Oruclu bu barədə ASTNA-nın suallarını cavablandırıb.

* * *

Sual: Ərəstun bəy, parlamentdə “Tərtər işi” ilə bağlı fikirlərin, çağırışların, bu işdə əli olan məmurlara qarşı tənqidlərin səslənməsi nədən xəbər verir?

Cavab: İlk növbədə onu qeyd etmək istərdim ki, Tərtər qətliamı nəticəsində dövlətə xəyanət ittihamı ilə şərlənərək həbs olunmuş 40-dan yuxarı hərbçimizin üzərindən bu ittihamın götürülməsi və onların mütləq əksəriyyətinin bəraət alması Azərbaycan tarixində olmamış bir hadisədir. Hərçənd ki, cinayətin özü də eynilə nadir bir təxribat idi. Nəinki biz bu qəddar cinayəti ictimailəşdirməyə başlayanda, yəni 4-5 il əvvəl və ya 1 il əvvəl təkrar istintaq təyin olunanda və hətta bir ay əvvəl belə bunun olacağına az qala heç kəs inanmırdı. Elə o zaman da cinayətlə bağlı ilk yazımda onun açılmasının və hüquq müstəvisində araşdırılmasının siyasi iradədən asılı olacağını göstərmişdim. Artıq bu gün əminliklə demək olar ki, Tərtər qətliamına hüquqi qiymət verilməsi istiqamətində atılmış addımlar birmənalı olaraq siyasi iradənin nəticəsidir. Parlamentdə səslənən çağırışlar da həmin siyasi iradənin ifadəsinin əlamətləri idi. Bu yerdə ədalət naminə deməliyəm ki, əvvəllər də bir neçə deputat bu cinayət barədə danışmışdı, amma bu dəfə olduğu qədər açıq ünvanlar göstərməklə yalnız Fazil Mustafa və Vahid Əhmədov danışmışdılar. Son çıxışlar isə daha çox anons xarakterli idi, baxmayaraq ki, həmin çıxışlarda nədənsə tez-tez cinayəti törədənlərə xitabən “üzr istəsinlər” kimi çağırışlar səsləndirilirdi.

Sual: Ola bilərmi biz yaxın vaxtlarda həmin məmurlardan kimlərinsə vəzifədən azad olunduğunu və ya həbs olunduğunun şahidi olaq? Yoxsa, sadəcə bir üzrlə qənaətlənəcəklər?

Cavab: Tərtər qətliamı Azərbaycan dövlətinə və xalqına qarşı törədilmiş ağır cinayətdir, ölkəmizə qarşı aparılan hibrid müharibənin tərkib hissəsidir, o, dövlətin və xalqın mövcudluğunu təhlükə altına atan xaricdən planlaşdırılaraq həyata keçirilmiş məkrli təxribatdır. Və buna görə üzrlə kifayətlənmək? Nə deyim?! Elə deputatların bu tipli çağırışları da insanlarda xeyli çaşqınlıq və sərt reaksiyalar doğurdu. Çünki bir tərəfdən “indi göründü dövlətə xəyanət edən kimdir” söyləyib, digər tərəfdən də “üzr istəyin!” deyə çağırış etmək bir qədər qəribə görünür. Bəli, Tərtər cinayətini törədənlər dövlətə xəyanət ediblər və buna görə də cəzalarını ölkə qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş şəkildə almalıdırlar. Odur ki, təkcə vəzifədən azad edilənlər deyil, həbs olunanlar və uzun müddətə həbs cəzası alanlar da olacaq. Ən azı belə olmalıdır. Bunun nə zaman olacağını demək isə asan deyil, amma düşünürəm ki, nə qədər tez olarsa bir o qədər də ölkə üçün az ağrılı olar.

Sual: Bu addımlar qurulmuş ssenari üzrə sadəcə insanları sakitləşdirmək üçün atılan addım ola bilərmi?

Cavab: Bu cür ssenari mənə inandırıcı görünmür. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, bugünkü nəticənin olacağına çox az insan inanırdı, amma nəticədə 40-dan yuxarı insanın üzərindən ağır ittihamlar götürüldü və əksəriyyəti də bəraətverici əsaslarla. Belə bir qərar da məntiqli suallar doğurur. İlk və ən əsas suallar isə bunlardır: – 6 ilə yaxın həbsdə qalan onlarla və işgəncələrə məruz qalan yüzlərlə, nəhayət vəhşicəsinə öldürülən 14 insana, onların özlərinin və ailə üzvlərinin keçməli olduqları ağır mənəvi, maddi və fiziki iztirablara görə kim cavab verəcək? Nəhayət, dövlətə vurulan ziyana, xalqa yaxılan çirkin böhtana görə kim məsuliyyət daşıyacaq? Cavab isə aydındır: cinayətin sifarişçiləri, təşkilatçıları və icraçıları. Onların kimlər olduğu isə aparılan davamlı ictimai müzakirələrin sayəsində artıq az qala hər kəsə adbaad bəllidir. Aparılmış hərtərəfli istintaq isə əminəm ki, həmin şəxslərin hər birinin cinayətdə iştirak və buna görə məsuliyyət payını asanlıqla müəyyən edəcək. Nəhayət, əgər sakitləşdirmək üçün atılmış addım olsaydı onda ən azı bu sayda bəraət qərarı olmazdı. Məsələ əfv sərəncamı və ya başqa bir yolla həll olunardı.

Sual: Sizcə, bu işin tam açılması üçün hakimiyyətin siyasi iradəsi varmı?

Cavab: Bu mərhələyə qədər baş verənlər dediyim kimi, məhz siyasi iradənin nəticəsidir və məncə növbəti addımlar üçün də artıq zəmin yaradılıb. Amma bunu da qəbul etməliyik ki, hər şey bizim istədiyimiz kimi sadə və birmənalı deyil.Bir tərəfdən Azərbaycan ətrafında yaranan geosiyasi durum bu işin tam açılmasını diqtə edir, digər tərəfdən isə həmin amil həm də müəyyən risklər yaradır. Bu halda da hakimiyyət seçim etməlidir: ya Tərtər cinayətini törədənlər təcili zərərsizləşdiriləcək və hakimiyyət xalqdan birmənalı geniş dəstək qazanacaq, ya da ona (hakimiyyətə) yaranmış etimad və inam itəcək. Odur ki, burda qərar verən hakimiyyətin özü olacaq. Məncə hakimiyyətdə məsələni tam da olmasa, xeyli dərəcədə çözmək üçün siyasi iradə var və əgər o varsa deməli, yaxın zamanlarda görünəcək. Amma bir həqiqət artıq tam aydındır ki, Tərtərdə hərbçilərimizə qarşı törədilmiş qeyri-insani vəhşiliklər və dövlətə qarşı xəyanət artıq hər kəsə bəllidir. Bu isə hakimiyyət üçün ciddi qərar vermək baxımından seçim anı deməkdir. Aydındır ki, son qərarlardan narazı olan cinayətkar dəstə hakimiyyətə diş qıcayır və bunu görməmək mümkün deyil. Amma bir şey daha aydındır: hər kəsin gözlədiyi ədalətli qərarı verən hakimiyyət bütövlükdə xalqın dəstəyini qazanacaq. Belə dəstəyi olan hakimiyyətə isə diş qıcayanların aqibəti bəllidir.

Sual: Sualı belə də qoya bilərdik. Sizcə, bu iş yaxın vaxtlarda tam açıqlığı ilə gün üzünə çıxacaqmı?

Cavab: Bəli, yaxın vaxtarda tam açıqlığı ilə gün üzünə çıxacaq və bunun üçün zəruri olan bütün addımlar da artıq atılıb.
 
Ardını oxu...
Laçın alayının sabiq komandiri, ehtiyatda olan polkovnik Arif Paşa Moderator.az əməkdaşıyla bu dəfəki söhbətində 1992-ci ilin aprel-mayında Şuşa-Laçın-Qubadlı-Zəngilan ərazilərində briqada komandiri və hərbi komendant olmuş, Müdafiə Nazirliyi Əməliyyat Baş İdarəsinin sabiq rəisi, hazırda ehtiyatda olan general-mayor Elbrus Orucovun jurnalist Eynulla Fətullayevə müsahibəsində səsləndirdiyi bəzi ziddiyyətli məqamlara münasibət bildirib, bir sıra suallara aydınlıq gətirib.

-Arif bəy, yəqin ki, Şuşa və Laçının işğalı zamanı briqada komandiri olmuş, lakin sizdən fərqli olaraq həmin rayonların işğalıyla bağlı hələ 1994-1995-ci illərdə və 2002-ci ildə keçirilmiş məhkəmələrdə yalnız şahid qismində ziddiyyətli ifadələr verməklə qurtulmuş general Elbrus Orucovun jurnalist Eynulla Fətullayevə müsahibəsinə baxmısız?

-Bəli, dinləmişəm... Maraqlıdır, icazə verin, öncə mən sual verim, o müsahibə bir jurnalist kimi sizdə necə təəssürat oyatdı?

-Düzü, həmin müsahibəni dinlədikdən sonra qəlbimdə xeyli şübhələr oyandı ki, bəlkə biz bu 30 ildən çox müddətdə Elbrus Orucov haqqında səhv düşünmüşük, səhv yazmışıq. Bəlkə o doğrudan da Şuşa və Laçının düşməndən müdafiəsi üçün əlindən gələni edib, özü şəxsən müxtəlif mövqelərdə ermənilərlə qarşı-qarşıya savaşıb... Və sadəcə, müstəqil dövlətçiliyin yenicə qurulduğu ölkədəki mürəkkəb hərbi-siyasi durum səbəbindən, vahid komandanlığın olmaması səbəbindən həmin rayonlar işğal edilib...

Bəs siz bir hərbçi kimi hansı nəticəyə gəldiniz? 1990-cı illərdən bəri beyninizdəki Elbrus Orucov obrazında dəyişiklik olmadı ki? Və yaxud onunla yenidən polemikaya girmək arzunuz yaranmadı ki?

-Xeyr. Onun haqqında təsəvvürüm zərrə qədər dəyişmədi... Onunla üzbəüz müzakirəyə gəldikdə, Elbrus Orucov onunla polemikaya layiq olan bir persona deyil. Sadəcə, onu deyə bilərəm ki, Elbrus Orucovun danışdıqlarının hamısı yalandır. Və bundan sonra öz şəxsiyyətimə, qüruruma sığışdırmıram ki, onunla qarşı-qarşıya əyləşib, onun səviyyəsinə enib onunla söhbət edim. Amma ictimaiyyətə bir daha bir sıra həqiqətləri çatdırmaq xatirinə, əgər cəsarət etsə, onunla debata çıxmağa hazıram... Bilirsiz, əsində insanın, o cümlədən hərbçinin ağlı, insanlığı, kişiliyi onun haqqa bağlılığı ilə ölçülür. Bu adam isə yalan danışır. Və general paqonu daşıyan yalançı hərbçi heç yefreytorluğa da layiq deyil...

-Yəni deyirsiz ki, Elbrus Orucov özünün iddia etdiyinin əksinə olaraq Şuşa və Laçının müdafiəsi üçün heç bir iş görməyib? Şuşada, Kosalarda, Şırlanda erməni terrorçularıyla üzbəüz döyüşməyib?

-Yalnız bir faktı demək kifayətdir ki, Elbrus Orucovun Laçına, Şuşaya gedişinin əsl məqsədi aşkar olsun. Bu “briqada komandiri”, “Şuşanın komendantı”nın 3 saat öncədən məlumatlı olub ki, şəhərə hücum olacaq. Və orada olub müdafiəni təşkil etmək əvəzinə, Şuşaya hücum başlanandan 15 dəqiqə sonra minaatanları da götürüb şəhərdən 15-20 km məsafədə olan Kosalar kəndinə yollanıb... Hələ Şuşanın işğalı ərəfəsində isə yüzlərlə hərbçiyə ezamiyyət vərəqəsi verməsindən danışmırıq... Bilirsiz, nə qədər çalışsaq da, Elbrusa bəraət verməyə əsas yoxdur... Xahiş edirəm, hər kəs, Eynulla ilə müsahibəni kadrlarından Elbrusun görüntüsünü ayrıca çıxarıb diqqətlə onun simasına baxsın, görsün, o sifətdə milli təəssübkeşlik, milli qeyrət hissi, Vətən sevgisi görə bilir... Belə adamlara adətən deyirlər ki, buğda yeyib – cənnətdən çıxıb...

-Müsahibənin birinci hissəsinin sonunda Elbrus Orucovun öz dilindən tərcümeyi-halına qulaq asanda isə adamda ona qarşı bir rəhm, mərhəmət hissi oyanır ki, bu azərbaycanlı(!) sovet dövründə öz vətənindən Qazaxıstanın ilan mələyən çöllərinə faktiki olaraq deportasiya, sürgün olunmuş bir soydaşımızın ailəsində dünyaya göz açıb, ağır, əzablı uşaqlıq, yeniyetməlik keçirib. Və nəhayət, Rusiyada yalnız öz savadı, əziyyəti hesabına bir peşəkar hərbçi kimi yetişib...

-Bilirsiz, Elbrus Orucov bu “tərcümeyi-halı”nı danışmaqla millətimizin ürəyiyumşaqlığına “stavka” edib... Onun tərcümeyi-halı elə deyil... Əslində onun babaları Naxçıvanın Yuxarı Daşarx və Dərəkənd kəndlərindən Salyan rayonunun Çuxanlı kəndinə köçürülmüş kürdlərdən olublar. Sonradan onun atasını Qazaxıstana göndəriblər...

Amma Elbrus indi deyir, Kürdəmirdə doğulmuşam, 1990-cı illərdə isə deyirdi ki, Salyanda anadan olmuşam... Görünür, bu adamın 5-6 ədəd pasportu var. Birində Kürdəmirdə, o birində Salyanın Çuxanlı kəndində "doğulub"... Pasportunun birində o, ləzgi, digərində isə başqa millətdir... Bunların hamısı elə-belə deyil... Adətən “QRU” agentlərində belə olur... Elbrusa ağaları rusca danışmağı yaxşı öyrədiblər, amma bircə “səhv ediblər”, Azərbaycan türkcəsində danışmağı öyrətməyiblər ki, şeir desin, bayatı desin və çıxışları daha təsirli olsun... Yenə deyirəm, Elbrus Orucovun həyat yolu barədə bu çıxışı xalqımızın rəhmdilliyinə hesablanıb. Yəni rəhmdilli, ürəyiyuxa xalqımızın onun guya Qazaxıstan çöllərində yetim vəziyyətdə böyüməsini, əzablar, çətinliklər çəkməsini öyrəndikdən sonrabir soydaşımız kimi ona yazığı gələcək və Azərbaycana, Vətənə qarşı etdikləri unudulacaq... Onda gəlin biz də həmin “yazıq” Elbrus Orucova bir sual verək: “Sənin 60 yaşın var və onun 30-dan çoxunu Azərbaycanda yaşamısan. Bəs əgər bu Vətənə, bu xalqa sevgin varsa, heç olmasa, bu 30 ildə, o Şuşanın işğalı zamanı şəhid olanlarına, ayaqyalın, miniksiz şəkildə qaçqın düşən uşaq və qadınlarına guya canın yanan bu xalqın ana dilini niyə öyrənməmisən?.. Halbuki, hazırkı texnologiyalarla hər hansı dili cəmi 4-5 aya öyrənmək mümkündür... Sənin lazım olsa, buna maddi imkanın da var?..”

-Əslində bu, hər hansı bir insan, o cümlədən Azərbaycan vətəndaşı üçün qəbahət sayılmasa da, maraqlıdır: Elbrus Orucovun kürd mənşəli olmasını dəqiq bilirsiniz?

-Bəli, iki yüz faiz elədir... Özü də təkcə o deyil... O dövrdə belələri çox olub... Məhz Elbrus Orucovun iştirakıyla Şuşa və ardınca Laçın işğal olunduqdan sonra 1990-cı illərin məşhur “PKK” yetkilisi Vəkil Mustafayevin başçılığıyla bir qrup kürd separatçısı 1992-ci il iyunun 9-da Laçına gəldi və orada “Kürdüstan dövləti” elan etdilər... Axı Laçının, eləcə də Kəlbəcər, Qubadlı, Cəbrayıl və Zəngilanın işğal edilməsi həm də “PKK”-nın missiyası idi...

Yəqin, Elbrus Orucovun Gürcüstanda digər bir yüksək rütbəli hərbçimizlə birgə əxlaqsız işlərlə məşğul olub və kimlərəsə 3 min dollar borclu qalaraq “şöhrətini” hər yana yayıb dövlətimizin, ordumuzun adını “uca” tutmasını da unutmayıb?.. Onun orada olarkən nələr danışması, səs yazısının kimə göndərilməsini də, niyə vəzifədən uzaqlaşdırılmasını da, yəqin, yaddan çıxarmayıb?..

-Arif bəy, sizcə, Elbrus Orucov niyə o vaxtlar, Şuşa və Laçının işğalıyla bağlı məhkəmə gedən illərdə, yəni özü və fəaliyyəti haqqında gerçəklərin üzə çıxmasına, durulanmasına daha çox ehtiyacı olan bir vaxtda yox, yalnız həmin rayonların işğalından 30 il sonra, məhz indi Azərbaycan mediasına – Eynulla Fətullayevə müsahibə verdi?

-Birincisi, əslində 1990-cı illərdə onun belə bir müsahibəyə ehtiyacı yox idi... İkincisi, mən də sizə sual edirəm: “Sizcə, Eynulla Fətullayevin Elbrus Orucovdan məhz Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Azərbaycandakı Xüsusi Komandanlıq Qrupunun komandanı, general-polkovnik, Türkiyə paşası Bəxtiyar Ersayın Azərbaycan müdafiə nazirinin müşaviri təyin edilməsi ərəfəsində müsahibə götürməsi və həmin təyinatdan sonrakı ikinci müsahibəsində Elbrusun Nəcməddin Sadıqovdan danışması təsadüfdürmü?”

-Hesab edirsiz ki, Elbrus Orucovun Eynulla Fətullayevə müsahibə verməsinin Bəxtiyar paşanın müşavir təyinatı ilə hansısa əlaqəsi var?..

(Davamı var)
 //moderator.az//
 

Ardını oxu...

 

 

 

 

 

 

İran hakimiyyəti ölkədə yaşayan bütün türk xalqları kimi, Qaşqay türklərinə qarşı da birmənalı münasibət bəsləmir, onlara qarşı ənənəvi işgəncə və zülm siyasətindən çıxış edir. İranı idarə edən molla rejimi onların hüquq və azadlıqlarını kobud şəkildə tapdalayaraq, assimilyasiya siyasətinə məruz qoyur. Lakin buna baxmayaraq, qaşqaylar onlara qarşı olan ədalətsizliyə, zülmə qarşı dimdik dayanır, öz mübarizələrindən geri çəkilmirlər.

İran hakimiyyətinin Türk xalqlarına qarşı assimlyasiya, riyakar və qəddar siyasəti, Qaşqay türklərinə göstərilən barbar siyasət və digər bu kimi məsələlər haqqında Qaşqaylı fəal Emad Hazrati KONKRET.az-a eksklüziv müsahibə verib.

– Qaşqay türklərinin sayı ilə bağlı dəqiq cavab vermək mümkün deyil. Bunun səbəbi isə İranda əhali sayının etnik qruplara görə nisbətinin tam olaraq açıqlanmaması və ya etnik qruplara görə əhali sayının sorğusunun keçirilməməsidir. İranda etnik qruplarla bağlı heç bir məlumat verilmədiyi üçün Qaşqay türklərinin sayı haqqında da rəsmi məlumat əldə etmək çətindir. Ancaq Qaşqay etnik qrupunun quruluşununa (tayfa, tirə, bonku, oba, ailə) və yaşadığı şəhərlərə baxsaq, İranda Qaşqay türklərinin 3 milyon ilə 4 milyon arasında bir nüfuza sahib olduğunu deyə bilərik. Digər tərəfdən də İran dövləti burada yaşayan türklərin gerçək sayını həmişə gizli tutmağa çalışır və bu sayın üzə çıxmasını yüksək səviyyəli təhlükəsizlik məsələsi kimi görür.

– İran hökumətinin Qaşqay türklərinə münasibəti həqiqətdə necədir?

– İran rejiminin qaşqaylara qarşı münasibəti həmişə düşmən və əzici bir baxışdan ibarət olub. Elxanlıq sistemi ilə idarə olunan Qaşqay birləşmiş ellərinin başçıları İran rejimi tərəfindən ya edam edilib, ya da sürgünə göndərilib. Nəhayətində bu türk topluluğu ilə rejim arasında heç bir zaman sülh olmayıb. Bu, istər Pəhləvi rejimində, istərsə də mövcud İran rejimində belə davam edib.

– İran hakimiyyətinin qaşqaylara qarşı ayrıseçkilik etməsinin, onları incitməsinin səbəbi nədir?

– Qısaca desək, qaşqayların Türk olması! İran molla rejimi Pəhləvi rejiminin davamı olaraq şəhərçilik – farsçılıq ideyasını qızışdıraraq Türklük və türklərə qarşı qalxan yaradıb. Məqsəd isə türklüyə qarşı mübarizə aparmaqdır. Buna görə də Qaşqay türklərini, Türk dünyasının ən Güneyindəki topluluq olaraq əzməyə və yox etməyə çalışırlar. Bunun üçün hər cür yola da əl atırlar: silahlı hücum, məcburi köç, məcburi yerləşdirmə və s. Ancaq ən uğurlu olduqları yol isə təhsil və assimilyasiya olub.

– Bu ayrıseçkilik özünü daha çox nədə göstərir?

– Ümumiyyətlə, Güney Azərbaycanda yaşanan zülmlər və haqsızlıqlar Qaşqayda da rejim tərəfindən yaşadılmaqdadır. Ancaq daha çox Qaşqayı türkləri dil mövzusunda daha ağır bir təzyiq altındadırlar. Sözdə Fars əyaləti İran İslam Respublikasının uydurulmuş tarixinin beşiyi olaraq bilinməkdədir, halbuki bu bölgələr türklərin əzəli yurdudur. Bu həqiqət rejimin irqçi mövqeyi ilə kəsişdiyi üçün Fars əyalətində yaşayan Qaşqay türklərini yox etmək üçün daha çox güc tətbiq edilir.

– Qaşqayların İran hökumətindən əsas tələbləri nələrdir?

– Qaşqayların ən böyük istəyi onlardan alınan torpaqları və haqlarını rejimdən geri almaqdır. Orta Şərqin ən zəngin torpaqlarına sahib olan Qaşqay türkləri asanlıqla müstəqil olaraq öz dövlətlərini qurub öz ölkələrində yaşaya bilərlər. Əslində, bu gün bu topluluğun gəldiyi nöqtə rejimdən heç bir şey tələb etməmək və müstəqillik uğrunda savaşmaqdır. Çünki bu faşist rejim heç bir zaman türklərə qarşı rəftarını dəyişdirməyib və dəyişdirməyəcək. Bizim adımızı belə dilinə gətirmək istəməyən bir düşüncədən nəsə tələb etməkdən söhbət gedə bilməz.

– Qaşqaylar bu zülmlərə qarşı necə mübarizə aparırlar?

– İndiyə qədər mövcud güclərin ortada olmamasına görə və Qaşqay türklərini himayəsi altına alan və doğrudan ona yardım etmək istəyən heç bir dövlətin onlarla əlaqəyə keçmədiyi üçün qaşqayların mübarizəsi sadəcə dil, ədəbiyyat və kültür sahələrində mümkündür. İran rejimi tək partiyalı bir diktatura olduğuna görə siyasi fəaliyyət üçün heç bir sahə mövcud deyil. Təəssüf ki, Şərq və Qərb dövlətləri tərəfindən maliyyələşdirilən bəzi satqınlar Qaşqay şüuruna rəhbərlik edib, onu idarə etməyə çalışırlar. Ancaq bütün bunlarla yanaşı, İrandan xaricə çıxan və özünü aydın sayan biz gənclər öz imkanlarımızla siyasi vebsaytlar, xəbər kanalları və digər bu kimi vasitələrlə millətimizi oyatmağa çalışırıq.

– Ümumiyyətlə, İran hökuməti türklərə niyə nifrət edir və onlara qəddar münasibət sərgiləyir?

– İran adlı bu ölkə türklər ilə düşmənlik siyasəti əsasında qurulub. Bu uydurma ölkənin Türk imperatorluqlarının üstünə çökməsi və bütün varlıqlarını saxta bir etnik ada müsadirə etməsi hər şeyi açıq-aydın ortaya qoyur. İranın çöküşü Turanın quruluşu deməkdir. Şərq və Qərbdəki güclər də bu həqiqəti bilərək Yaxın Şərqdə bu çirkin çibanı yaratdılar. Pəhləvi və İran rejimlərinin türklər ilə düşmənlik səbəbi Turan və Türk birliyinin reaalığıdır.

– İranda yaşayan bütün Türklər öz müqəddəratını həll edə biləcək?

– Tarix və təcrübə göstərir ki, heç bir toplum bir dövləti arxasına almadan istəklərinə çata bilmir və çata bilməyəcək də. İranda yaşayan türklərin çox güclü potensialı var və biz bunu onların əsrlərdir köhnəlməyən mübarizələrində görə bilərik. İnsan qaynaqları hər nə qədər güclü olsa da dil, kültür və ədəbiyyat baxımından hər nə qədər zəngin bir dağa sahib olsalar da dövlətsiz bir millətin sonu bəllidir. Ancaq bu türklər üçün bir dövlət qurularsa, əminliklə deyə bilərik ki, türk dünyasının ən uğurlu insanlarını bu torpaqlarda yetişdirə bilərik. Bizim millətimizin böyük bir parçası bu gün dövlət sahibidir. Azərbaycan və Türkiyə əslində bizim də dövlətimizdir, ancaq bu dövlətlərimizə bizim bir sözümüz var:

“Sizin torpaqlarınızın və millətinizin böyük bir ərazisi İran hakimiyyətinin işğalı altındadır. Onu azadlığa qovuşdurmaq üçün sizlər də özünüzü məsul görməlisiniz”.

Mərahim Nəsib,

KONKRET.az

 
 
Ardını oxu...
Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Kastus Kalinovski adına Belarus alayının komandirinin müavini Vadim Kabançuk UNİAN-a müsahibəsində Belarusda Rusiya texnikasının Ukrayna sərhədlərinə çəkilməsinin səbəblərini, Belarus hərbçilərinin müharibədə iştirak edib-etməyəcəyi ilə bağlı fikirlərini səsləndirib. DİA.AZ müsahibəni AYNA-ya istinadla təqdim edir:

- Bu yaxınlarda Rusiyanın Belarusa hərbi texnika ötürməsi ilə bağlı xəbərlər gördük. Eyni zamanda, Belarus da Rusiyaya avadanlıqlar göndərir. Bunu necə izah edərdiniz?

- Avadanlıqların niyə əvvəlcə Rusiya Federasiyasına getməsi adi adamlara həqiqətən tam aydın deyil. Bölməni hərbi texnika ilə təmin etmək üçün avadanlıq bölmənin daimi dislokasiya məntəqəsinə gəlməli, texniki xidmət və döyüş koordinasiyasından keçməlidir.

- Rusiya Federasiyasının kütləvi hücumlar üçün raketləri tükəndikdə Lukaşenkonun Putinə kömək etmək üçün hər hansı resursu varmı?

- Hərbi anbarlar Sovet dövründən bəri Belarusda qaldığından sursat Rusiyaya böyük miqdarda verilir. Düzdür, onlar köhnədir, ancaq var.

Rusiya Federasiyasının kütləvi atəşə tutmaq üçün istifadə etdiyi raketlərin istehsalına gəlincə, Belarusda belə raketlər yox idi. Baxmayaraq ki, bəzi ayrı-ayrı komponentlər yaratmaq üçün nələrisə dəyişdirə bilərlər. Məlumat var ki, Belarusun ikili təyinatlı məhsullar istehsal edən zavodlarına indi Rusiyadan sifarişlər çoxalıb. Onlar Rusiyanın müdafiə sənayesi üçün işləyirlər.

- Belarus ərazisindən rusların yeni işğal cəhdləri risklərini necə qiymətləndirirsiniz?

- Ukrayna-Belarus sərhədinin 1080 kilometr olması özlüyündə təhlükə yaradır. Putinə müttəfiq olan Lukaşenko rejimi mövcud olduqca bu təhlükə daimi qalacaq.

Fevralda birbaşa Kiyevə doğru hücum hər kəsin yadındadır. Sonra Lukaşenko rejimi rus diktatoruna hər cür dəstək verdi: maddi-texniki təminat, kəşfiyyat məlumatları, yaralı rus əsgərlərinin müalicəsi, hava buraxılış məntəqələri və s. Bu gün tamamilə mümkündür ki, onlar Rusiyaya qoşunla da dəstək olsunlar.

Belarusdan hücum Ukrayna paytaxtına ən qısa yoldur. Lakin Belarus ərazisindən hücuma keçmək qərarına gəlsələr, şübhəsiz ki, 2022-ci ilin fevralında olduğu kimi əməliyyat sürprizinə nail ola bilməyəcəklər. Demək olar ki, bir illik müharibədən sonra ukraynalılar şimaldan gələn yeni təhlükəyə yaxşı hazırlaşıblar. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahı hadisələrin inkişafı üçün bütün variantları dəyərləndirməlidir. Əminəm ki, düşmən Kiyevə təkrar hücum etmək qərarına gəlsə, bu, onlara baha başa gələcək.

- Müharibənin Tədqiqi İnstitutunun (ISW) analitikləri əmin edirlər ki, çox güman ki, heç bir hücum olmayacaq, ən pis halda Ukrayna qüvvələrinin fikrini şimalda yayındıra, bununla cənubda uğur qazana bilərlər...

- Prinsipcə, onlar Ukrayna qoşunlarını ləngitmək, hətta Rusiya hərbçilərinin Belarusda olması faktı ilə belə gərginlik yaratmaq üçün indi belə bir ssenarinin həyata keçirilməsinə çalışırlar.

Mən Ukrayna kəşfiyyatının dediklərinə inanıram: Belarus ərazisində Rusiya-Belarus birgə qruplaşmasının potensialı Ukraynaya zərbə endirmək üçün kifayət deyil.

- Belarus ərazisindən Ukraynaya yeni hücumun məqsədi nə ola bilər?

- Artıq bir çox analitiklər bildiriblər ki, hücum üçün iki mümkün hədəf var: Kiyevə hücum etmək və qərbdən logistika yollarını kəsmək. Digər mümkün təhlükə Rovno AES-in ələ keçirilməsidir.

- Baş Qərargah bildirir ki, Mozır, Qomel, Moqilev şəhərlərində Rusiya Federasiyasının səfərbər edilmiş hərbi qulluqçularının sayında artım qeydə alınıb. Hərbi komissarlıqlarda isə artıq hərbi xidmət keçəcək şəxslərin vəsiqələrini yoxlayırlar. Sizcə, Putin və Lukaşenko belə bir hücum üçün zərbə qüvvəsi yarada biləcəkmi?

- Bəli. Təəssüf ki, birgə qruplaşma yarada bilərlər. Putin artıq səfərbərdir və Lukaşenkoya təzyiq edir. Belarus diktatoru onun dediklərini edə bilər. Onda belə bir razılaşma ilə birgə qoşun qruplaşması yarada bilərlər.

- İndiyə qədər Belarusda insanlara kütləvi şəkildə çağırış vərəqələri göndərilir, lakin insanların əksəriyyəti onu geri göndərir. Yalnız bəzi hərbi mütəxəssislər qəbul edir. Ola bilərmi ki, bu, səfərbərliyə hazırlıq testidir. Yaxud Lukaşenko Putinin qarşısında yeni “tamaşa” nümayiş etdirir?

- Bu, narahatedici faktdır, çünki çağırış kütləvi şəkildə edilir. Artıq xəbərlər var ki, həkimlər çağırılmağa başlayıb. Xəstəxanalar hazırlanırsa, bu, hücumun yaxınlarda olacağı ehtimalını artırır.

Əldə etdiyimiz məlumata görə, qüvvələr artıq qismən müəyyən şəhərlərin yaxınlığında yerləşdiriliblər. Ancaq belə bir fərziyyə var ki, bu, Rusiya Federasiyasının hərbçilərinin müalicəsi üçündür. Çünki indi qrip mövsümüdür.

- Belarus hərbçiləri Rusiyanın yeni hücumunda iştirak edəcəklərmi?

- Təəssüf ki, Belarus ordusunun Rusiya ilə birlikdə işğalda iştirakı ssenarisi mümkündür. Ordu əmrə tabedir. Ona görə də şübhə etmirəm ki, əmr olarsa, Belarus ordusu onu yerinə yetirməyə başlayacaq. Yeganə sual odur ki, hücumda nə dərəcədə effektiv iştirak edəcəklər.

Belarus cəmiyyətindəki əhval-ruhiyyəni hamımız bilirik. Belarusluların 80 faizi Ukrayna ilə döyüşmək istəmir. Bu o deməkdir ki, hər on əsgərdən yalnız ikisi bizi məhv etmək istəyəcək, “rus dünyası”nın pərəstişkarıdır. Qalanları isə Ukrayna ordusu ilə döyüşə göndərilmə faktı ilə üzləşəndə ​​getmək istəməyəcəklər. İnsanlar səmimi olaraq başa düşmürlər ki, niyə ukraynalıları öldürməlidirlər? Putin və Lukaşenkoya görə? Üstəlik, onlar internetdə videonu da gördülər və 2022-ci ilin fevralında Kiyevə hücum edən rus işğalçı əsgərlərinin başına nə gəldiyini bilirlər. Əminəm ki, döyüşdən imtinalar və fərarilik olacaq. Hərbi texnika bilərəkdən sındırılacaq ki, sərhədə çatmasın... Və Belarus ordusu sərhədi keçən kimi darmadağın ediləcək.

- Bu, Belarusda mitinq və ya etirazlara səbəb ola, Lukaşenko rejiminin sonunu gətirə bilərmi?

- Bu gün Belarusda ölkənin 1937-ci ildən bəri görmədiyi terror dalğası davam edir. Hamı müharibədən çox qorxur, amma küçəyə çıxmaq beş il həbsə düşmək deməkdir. Ona görə də insanlar sadəcə çölə çıxmırlar.

Lakin hərbi əməliyyatın başlaması Minskdə yeni etirazlar dalğası üçün tətik ola bilər. Və ya quru əməliyyatı zamanı verilən ağır itkilər etirazlara səbəb ola bilər.

Yeni bir işğal halında Rusiya böyük uğursuzluqla üzləşəcək. Lukaşenko bundan çox qorxur. Çünki bu, onun hakimiyyətinin sonu demək ola bilər. Ordu dağılırsa, o zaman onun bütün bu illər ərzində əlində saxladığı güc aparatı da dağılmış olacaq. Lukaşenko hiyləgərdir, başa düşür ki, döyüşü kənardan seyr etmək daha yaxşıdır. Təbii ki, Putinin uduzacağını anlayır. Çünki Lukaşenko da hər kəs kimi anlayır ki, iqtisadiyyatı deqradasiyaya uğrayan, əhalisi spirtli içkilərə aludə olan ölkə bütün dünyaya qarşı müharibədə qalib gələ bilməz.

- Siz bu yaxınlarda dediniz ki, şimaldan hücum olarsa, Ukrayna tərəfində vuruşan belaruslar Belarus ordusu ilə qarşılaşmaq istəyirlər. Bu nədən qaynaqlanır?

- Bu, Ukrayna ordusunun komandanlığı bizi cəbhənin həmin sektoruna köçürmək əmri versə (əmrsiz hərəkət edə bilmərik) mümkün olacaq. Fiziki olaraq orada olub-olmayacağımızı şərh edə bilmərəm, buna komandanlıq qərar verməlidir.

Amma məsələ ondadır ki, belaruslar döyüşə girsə, onlarla dil tapacağıq. Onlara deyəcəyik: "Uşaqlar, gəlin burada dava edib bir-birimizi öldürməyək. Bizim tərəfə gəlin". Düşünürəm ki, insanlar ya kütləvi şəkildə təslim olacaqlar, ya da bizim tərəfə keçəcəklər. Biz bunu bilirik, çünki bəzi həmyerlilərimizlə danışıqlar aparırıq...

- Amma razılaşmasalar, onlara güllə atmalı olacaqsınız...

- Yaxşı, nə etməliyik? Razılaşmasalar, artıq həmvətənim iz yox, düşməndir. Rusiyanın işğalçı müharibəsinə qoşulub bizə güllə atacaqlarsa, biz də onlara atmalıyıq. Təslim olmaq istəsələr, məmnuniyyətlə qəbul edəcəyik.

Güman edirik ki, onlarla tez razılaşa biləcəyik. Amma yenə də Rusiya və Belarus təbliğatının dəhşətli yalanları öz işini görür. Təəssüf ki, bəzi insanlar bu yalan təbliğatına inanır.

-Təbliğata qarşı mübarizə demişkən, niyə Kalinovski alayının nümayəndələri Volın vilayətinin yerli hakimiyyət orqanları ilə bu mövzunu müzakirə etmək qərarına gəldilər?

- Belarus ordusunun əksəriyyətinin müharibə istəmədiyindən danışdıq. İstilanın qarşısını almaq üçün onlarla informasiya işinin aparılması vacibdir. Məsələn, Belarus ərazisində proqramlar yayımlayan radiostansiyaların köməyi ilə bunu etmək olar. Səhv etmirəmsə, Donbassda televiziya yayımı sahəsində belə işlər artıq həyata keçirilib. Bundan əlavə, sərhədyanı rayonların yerli hakimiyyət orqanları həmişə belarusların baxdığı saytlarda məqalələr yerləşdirə, həqiqətləri onlara çatdıra bilərlər.

Başa düşürük ki, alayının potensialı potensial işğal yerlərinin qarşısını almaq üçün kifayət etmir. Sonradan döyüşməkdənsə, Belarusun işğalının qarşısını almaq daha yaxşıdır.

- Kastus Kalinovski alayı bu yaxınlarda Belarus kiberpartizanları ilə birləşdi. Bu barədə nə fikirləşirsiniz?

- Kiberpartizanlar Putin və Lukaşenko rejimlərinə qarşı işləyən hakerlərdir. Biz onlarla koordinasiya edəcəyik. Söhbət kiberməkanda Belarus və Rusiyaya qarşı hücumlardan gedir ki, bu da indi daha məhsuldar olacaq. Məsələn, rejimi dəstəkləyən strateji müəssisələr və ya obyektlər var. Onlara kiberhücumlar Belarusun işğaldan azad edilməsinə xidmət edəcək.

Kiberpartizanlar bir qrup fəaldır. Düşünürəm ki, onlar əməkdaşlığa kifayət qədər açıqdırlar. Kastus Kalinovski alayı isə milli Belarus layihəsidir. Burada təkcə Ukrayna ordusunun “Xarici legionu”nun tərkibində döyüşən belaruslar iştirak etmir. Bu, sadəcə bizim oğlanlardan bəziləridir. Kalinovski alayına həmçinin işə qəbul mərkəzinin və patronaj xidmətinin nümayəndələri, Belarus və hətta Avropadakı insanlar daxildir. İndi isə bu sistemdə kiberpartizanlar öz yerlərini tutublar. Biz alayı yeni Belarus ordusunun prototipi adlandırırıq.

- Belarus vətəndaşları bu gün məsələn, alaya qoşulmaq üçün ölkəni tərk edə bilərmi?

- Bəli. İnsanlar repressiya təhlükəsi üzündən qaçır, çünki 2020-ci il etirazlarında cəmiyyətin əsas hissəsi iştirak edib. Buna görə də indi Polşada və digər Avropa ölkələrində daha çox belarus var.

Kişilərin Belarusdan çıxmasına icazə verilməməsi ilə bağlı hələ bir məlumatım yoxdur. Alayımıza isə yeniyetmələrin axını davam edir, rotasiya prosesləri gedir. Belaruslular Ukraynaya gəlməyə davam edirlər.

Ardını oxu...
“Bu söz-söhbətləri mən bilərəkdən yaratmamışam. Elgizin verilişində həssas vaxtıma düşdü. İnsanıq, içində saxlayırsan, saxlayırsan və bir gün deyirsən. Söz sözü çəkər də. Mən də neçə illərdir ürəyimdə bunu saxlayırdım, demirdim. Kəmalə ilə dost yox, sənət dostu olmuşuq, yaxınlıq etmişik, o dərdini mənimlə, mən də onunla bölüşmüşəm. Fəxri ad alanda bir Allah bilir ki, onu necə ürəkdən təbrik etdim. Kimlərsə fəxri ad alanda bu böyük stress keçirirdi. Deyirdim ki, ay qız sən Kəmalə Rəhimlisən ee! Ona deyirdim ki, şəxsən mən fəxri ada görə sənətə gəlməmişəm. Ruhəngiz Musəvi kimi tanındım. Hamı kimi mənim də öz sevənlərim var. Ona deyirdim ki, yaxşı mövzularla efirə çıx, sən xanım-xatun müğənnisən. Bir Allah şahiddir ki, ona yaxşı məsləhətlər vermişəm”.

DİA.AZ bildirir ki, bunu Moderator.az-a açıqlamasında əməkdar artist Ruhəngiz Musəvi Kəmalə Rəhimli ilə qalmaqalına münasibət bildirərkən deyib. O, daha sonra əlavə edib.

“Mənim adım indiyə qədər qalmaqallarda hallanmayıb. Məni gözü götürmür. Həmişə deyirdilər ki, Ruhəngiz xanım, ola bilməz ki, sizi hamının gözü götürsün. Deyirdim ki, kimin məndə nə işi var?! Çıxıb efirdə qarğış edirsən! Ayıbdır! Özünü verilişə dəvət etdirmək istəyib, telefonda həmin aparıcı ilə danışıb və o aparıcı da deyib ki, bizlik deyil, şirkətin rəhbəri var. Mən həmişə bütün kanallara problemsiz çıxmışam” deyə o bildirib.

Ruhəngiz Musəvi həmkarının “Mən sənətə çimərlik geyimində gəlməmişəm” sözlərinə də münasibət bildirib.

“Mən tarixdə qalmışam. “Baladadaşın ilk məhəbbəti” filmini rejissor Fikrət Əliyev 1974-cü ildə çəkib. Orada çimərlik geyimində çəkilmişəm, əcəb etmişəm. Çimərlik geyimi də əynimə pis yaraşmayıb. Çünki arıq qız olmuşam. İnanın sənətə bu gün gələn gənclər mənə deyir ki, biz gözümüzü açıb sizi görmüşük. Bundan gözəl nə ola bilər?! Leyla Bədirbəyli mənə deyirdi ki, sən film üçün yaranmısan. Sən mənim çəkildiyim filmləri təhqir edə bilməzsən. Hansı ki, özü dəfələrlə zəng edib deyirdi ki, nə gözəl filmdir. Burda belə deyirsən, efirdə çıxıb başqa deyirsən” deyə aktrisa bildirib.

Ruhəngiz Musəvi aparıcı Elgiz Əkbərə də sözünü dediyini bildirib.

“Elgiz Əkbər dünən məni verilişinə dəvət edib dedi ki, gəl bir mahnı oxu get. Xəbərim yox idi ki, yenidən bu mövzunu davam etdirəcəklər. Ay Elgiz, bunu baxın da kimə edirsən. Sən axı məni tanıyırsan. Sabah mənə bir şey olsa siz mənə baxacaqsız? Orada ekspert qismində gözəl aktrisamız Kübra xanım da oturmuşdu. Deyir ki, barışın. Elə insanla kim barışar?! O öz səviyyəsini göstərdi. Qarğışın iki başı var” deyə o bildirib.

Dünyapress TV

Xəbər lenti