Ardını oxu...
TEREF lent.az-a istinadən Azərbaycanın Xalq artisti Nazpəri Dostəliyevadan bəhs edir.

- Nazpəri Dostəliyeva harada anadan olub və neçə yaşı var?

Nazpəri Dostəliyeva 1959-cu il dekabrın 23-də Aşıq Əhmədin ailəsində, Bakıda doğulub.

- Nazpəri Dostəliyeva hansı təhsili alıb?

- 2002-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universitetini bitirib. 2018-ci ildə Nazpəri Dostəliyeva "İncəsənətin nəzəriyyəsi, təhlili və tənqidi" ixtisası üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi alıb.

- Nazpəri Dostəliyeva sənətə nə zamandan başlayıb?

Ekranlara ilk 1996-cı ildə çıxıb. İlk hiti "Nə olar, Allahım, ayırma bizi" mahnısı olub. "Mənim göz yaşımı görməyəcəksən", "Dilbərim", "Bağışla ana", "Unut kədərini, qəmini unut" kimi yaddaqalan mahnılar ifa edib. 1998- cı ildən Azərbaycan Dövlət Teleradio Şirkətinin solistidir. 25 disk və 3 albomu var. Dünyanın bir çox ölkələrində (Fransa, Almaniya, Niderland, Norveç, Kipr, Türkiyə) solo konsertlər verib. 1999-cu ildən bəstəkar Səyavuş Kərimi, bəstəkar Cabbar Musayev ilə uğurlu iş birliyi olub.Nazpərinin şöhrətlənməsində onun qeyri-adi gözəlliyinin də rolu olub.

- Nazpəri Dostəliyeva böyük səhnəyə toylardan gəlib?

Bəli. O atası aşıq Əhmədəlini özünün ilk ustadı adlandırır. İlk çıxışları el şənliklərində olub. "Yadıma gəlir, övladlarım çox kiçik idi, qapını bağlayıb işə gedirdim. Ordan çıxıb qaçırdım canlı efirə. Efirdən çıxıb səsyazma studiyasına gedirdim. Studiyadan qaçırdım toylara. Maşınım da yox idi. Səhərə yaxın piyada qayıdırdım evə. Görürdüm, uşaqlar özləri bir şeylər hazırlayıb yeyiblər. Balaca oğlum başını böyük qardaşının dizinə qoyub yatıb. Oturub hönkür-hönkür ağlayırdım. Dəfələrlə olub ki, uşaqlar qapını bağlayıb yatıblar. Oyatmağa qıymamışam. Qapı arxasında pilləkənlərin üstündə oturaqlı yatmışam"- deyə o müsahibələrindən birində deyib.

- Nazpəri Dostəliyeva ailəlidir?

Nazpəri xanım bir dəfə Nəriman adlı bəylə ailə həyatı qurub. Sonradan bu evliliyə son qoyan müğənninin həmin evlilikdən Əli və Əkbər adlı iki oğlu dünyaya gəlib. Müğənni bu barədə suallara belə cavab verir:

"Mənim qız toyum üç gün, üç gecə davam edib. O vaxtı Şövkət Məmmədova toyumda iştirak edib. Amma yoldaşımı sevməmişəm, uşaqlarıma görə ona həmişə hörmətlə yanaşmışam. Qadın üçün təkbaşına iki oğlan övladı böyütmək çox çətindir. Neçə il mən övladlarımı tək böyütdüm. Ataları bir dəfə olsun maraqlanmadı onlarla.

- Nazpəri Dostəliyevanın qardaşı öz qızına təcavüz edib?

Bir neçə il əvvəl isə özünü Nazpəri Dostəliyevanın qardaşı qızı kimi təqdim edən və atasının təcavüzünə məruz qaldığını bildirən Pərvanə Dostəliyeva ilə bağlı qalmaqalda müğənninin adı hallansa da, Nazpəri xanım bu barədə mətbuata belə açıqlama verib:

"Bir Xalq artisti olaraq hər zaman ayağımdan dartmağa çalışanlar çox olub. Bu böhtanların üstündən hər zaman səbirlə keçmişəm və susmuşam. Videosu yayılan bu sərxoş qadın guya mənim qardaşım qızıdır və məni şantaj edir. Qardaşım Ağaların rəsmi nikahdan iki oğlu var. Qardaşımın gəncliyində ətrafında qızlar çox olub. Bu qız da, yəqin, qeyri-qanuni dünyaya gələn biridir. Çox təəssüf edirəm ki, qardaşımın gənclik səhvinə görə bu gün mən şantaj olunuram. Onun məni şantaj etməyinin səbəbi də bu qızın anasını və özünü qəbul etməməyim və yaxınıma buraxmamağımdır. Mən heç vaxt o qızı qəbul etməmişəm və etməyəcəm də. Ağlı başında olan bir qadın belə sözlər danışmaz. Onun danışdıqları cəfəngiyatdır. Ona görə də, onun sözlərini ciddiyə almıram".

- Nazpəri Dostəliyeva nə üçün efirlərə çox gec çıxıb?

Nazpəri xanım 16 yaşından toylara getsə də efirə 38 yaşında çıxıb. Uzun illər səhnəyə çıxmamasına səbəb qardaşı olub.

- Nazpəri Dostəliyeva atası barədə nələr danışıb?

Nazpəri Dostəliyevanın atası saz havalarının mahir ifaçısı hesab olunub. Atasından danışan Xalq artisti onun yaşından cavan göründüyünü də vurğulayıb.

Atamla yan-yana gəzəndə onu sevgilim zənn edirdilər. Bir dəfə Moskvada atamla gəzirdik. Bir qadın yaxınlaşdı, mənə dedi ki, sənin nə yaraşıqlı sevgilin var. Dedim ki, o, mənim atamdır, sevgilim deyil". Atam mənim ilk böyük sevgim, ustadım, dayağım idi.

- Nazpəri Dostəliyeva mərhum bacısı Zeynəbdən nə üçün küsüb?

Nazpəri Dostəliyeva uzun illər müğənni bacısı Zeynəb Dostəliyeva ilə küsülü olub. Hətta Zeynəb xanımın efirlərdə səsləndirdiyi fikirlərə görə, bacısı xeyli müddət onun efirlərə buraxılmasına imkan verməyib. Lakin sonradan onlar arasındakı küsülülük sona çatıb. Onların küsülülüyünə səbəb sənət qısqanclığı olduğu deyilir.

- Nazpəri Dostəliyevanın oğlu niyə vəfat edib?

2021-ci il, martın 23-də gözlənilmədən sənətçinin böyük oğlu Əli Quliyev 41 yaşında vəfat edir. Müğənni oğlunun ürək çatışmazlığından dünyasını dəyişdiyi bildirir. 1980-ci il təvəllüdlü Əli Quliyev bir neçə il öncə

- Nazpəri Dostəliyeva nə üçün mərhum müğənni İlhaməyə 25 min manat təzminat ödəyib?

Nazpəri xanım zaman-zaman öz həmkarları ilə də qalmaqal yaşayıb. Bunlardan ən səs-küylüsü İlhamə Quliyeva ilə olan qalmaqal olub. Aralarındakı münasibət o qədər gərginləşib ki, İlhamə Quliyeva Nazpəri xanıma efirlərə çıxmağa qadağa qoyub. İki sənət adamının işi məhkəməlik olduğundan Nazpəri Dostəliyeva İlhamə Quliyevaya 25 min manat təzminat da ödəyib. İlhamə xanım dünyasını dəyişəndən sonra Nazpəri Dostəliyeva müsahibələrinin birində deyir:

Heç kim elə düşünməsin ki, mən bu hala sevinirəm. Nə qədər düşmən olsaq da, ölüm ölümdür. Mən təəssüflənirəm ki, o belə bir həyat yaşadı. Bu gün bilsin ki, onun ölümünə sevinənlər var. Heç kimə belə bir ölüm arzulamazdım. O, dəfələrlə mənim yuxularıma girib, Nazpəri, mənə halallıq ver deyib. Mən də təbii ki, halallıq vermişəm".

- Nazpəri Dostəliyeva plastik əməliyyat etdirib?

64 yaşlı müğənni üz gərdirmə əməliyyatı etdirib. Özünü idmanla formada saxlayır.

- Nazpəri Dostəliyeva toylara neçəyə gedir?

Oğlunun ölümündən sonra 1 il yas saxlayan müğənni yenidən öz sənətinə qayıtdı və toy qonorarı 6-8 min manat təşkil edir.

- Nazpəri Xanımın evindən kimlər nə qədər pul oğurlayıb?

19 avqust 2017-ci il tarixində Bakı şəhəri Nərimanov rayonunda yaşayan Nazpəri Dostəliyevanın mənzilinə qanunsuz daxil olaraq içərisindən külli miqdarda qızıl-zinət əşyaları və pul olan dəmir seyf oğurlayıblar.

N.Dostəliyeva deyib ki, evindən ümumilikdə 311 min manatlıq qızıl-zinət əşyası, 15 min dollar, 3 min avro və 2 min fund-sterlinq maddi ziyan dəyib.
 
Ardını oxu...
Elvin Abbasov: “Dalğa bir ölkə ərazisindən digərinə keçə bilər”

Xalq yazıçısı, millət vəkili Sabir Rüstəmxanlı feysbuk səhifəsində “Azərcell”I tənqid edib. “Hörmətli Azərsell! Mən İranda deyiləm! Azərbaycanda, Yardımlıdayam! Sən hansı haqla və məsuliyyətsizliklə mənim telefonuma “İrana xoş gəlmisiniz…” mesajı göndərirsən? Sən axı Azərsellsən, İransell deyilsən!” yazan millət vəkilinin statusuna rəy bildirənlər də yarı-zarafat, yarı-gerçək “Azərcell” “delimitasiyaya məcbur edilməlidir”, deyə qeyd ediblər.

Məsələyə münasibət bildirən İKT üzrə mütəxəssis Elvin Abbasov “Sherg.az”a açıqlamasında Sabir bəyin texnologiya sahəsində naşı olduğunu dedi:

- Bu, texnikadan və ümumi proseslərdən anlayışı olmayan şəxsin yazısıdır. Emosional yazıdır. Millət vəkilinin pozisiyası düzgün deyil. Bütün dünyada sərhəd zonalarında dalğaların bir ərazidən digərinə keçməsi təbii haldır. Dalğa bucağı olan bir şey deyil ki sərhəd zonasından o tərəfə keçməsin. Siqnalizasiya elədir ki, məsələn, radio dalğaları, televiziya antenlərinin dalğalarının sərhəd zonalarında keçidləri var. Bunun qarşısını almaq mümkün deyil. Bu, dalğadır. Bucaqları olan maddə deyil. Ona görə də bəzi hallarda olur ki sərhəd zonalarında dalğalar bir ərazidən digərinə keçə bilir, bir-birinə qarışa abilir. Dalğa bir ölkə ərazisində qarşı qarşı tərəfi və ya siz Azərbaycan ərazisində olduğunuz halda digər ölkəni göstərə bilər. Məsələn, Gürcüstana keçiddə - Qırmızı körpüdə, Gürcüstanın bir hissəsinə qədər “Azərcell” “Nar” dalğaları Azərbaycandakı kimi qəbul edir. Onda deyək ki, “Azərcell” və ya “Baksell”, “Nar” Gürcüstanda özünü yaxşı aparmır?! Millət vəkili, sadəcə, emosional mövqedən çıxış edib. Bu, mahiyyəti olmayan fikirdir. Dalğa hər tərəfə keçə bilər, dalğa qarışa bilər. Əsas odur ki Azərbaycan daxilində belə hal yoxdur. Bütün sərhəd zonalarında isə hər yerdə bu hal var, dalğaların qarşı tərəfə keçməsi aktualdır. Və bunun qarşısını ala biləcək texnologiya yoxdur. Dalğa bucaqları olan fiziki hadisə deyil. Dalğa stansiyası nə qədər yaxındırsa onun diametri, radiusunun qarşı tərəfə keçməsi ehtimalı var. Bunu “sərhəd pozuntusu”, “sərhədlərin ihlalı” kimi təqdim etmək yanlışdır. Önəmsəniləcək bir hadisə də deyil.
P.S, Teref olaraq qeyd etmək istəyirik ki, 21-ci əsrdə yeni texnologiyalar imkan verir ki, mütəxəsisin dediyi o sərhəd "tanımayan" dalğaların qarşısı alınsın! Sadfəcə bunun üçün yeni texnologiyalardan istifadə etmək lazımdır!
TEREF
 
Ardını oxu...
İyunun 16-sı saat 00:50-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Yeğeqnadzor rayonunun Bardzruni yaşayış məntəqəsi istiqamətində yerləşən mövqelərindən Azərbaycan Ordusunun Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şahbuz rayonunun Şada yaşayış məntəqəsi istiqamətində yerləşən mövqelərini atıcı silahlardan atəşə tutub. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin yaydığı məlumata görə, ordumuzun bölmələri tərəfindən qeyd olunan istiqamətdə cavab tədbirləri görülüb.

Qeyd edək ki, iyunun 14-ü saat 13:55-də də Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri Böyük Vedi rayonu istiqamətində yerləşən mövqelərindən Azərbaycan Ordusunun Naxçıvan Muxtar Respublikasının Sədərək rayonu istiqamətində yerləşən mövqelərini atıcı silahlardan atəşə tutub.

Ermənistan tərəfi isə atəşkəsin pozulmasını təkzib edir və belə bir əmr verilmədiyini açıqlayır. Ermənistanın Baş naziri açıqlamasında deyib ki, onun tərəfindən ordusuna belə bir göstəriş verilməyib. Paşinyan atəşkəs pozuntusu halının Azərbaycan və Ermənistan tərəfindən birgə araşdırılması təklifi ilə də çıxış edib.

Ekspertlər isə bildirirlər ki, Ermənistan ordusu təxribatlar törətməklə sülh prosesinə növbəti dəfə zərbə vurmaq niyyətini ortaya qoyur.

Bakı Politoloqlar Klubunun rəhbəri, analitik Zaur Məmmədov AYNA-ya müsahibəsində deyib ki, təxribat törədilirsə, bunun məsuliyyəti birbaşa olaraq Ermənistan rəhbərliyinin üzərinə düşür:

- Biz bilirik ki, Ermənistanda müəyyən qruplar var ki, onlar keçmiş prezidentlər – Robert Köçəryanın, Serj Sarkisyanın, yaxud da xaricdəki erməni lobbisinin təsiri altındadırlar, onların təlimatı əsasında hərəkət edirlər. Ola bilsin ki, həm qruplaşmaların ordudakı uzantıları bu təxribatı törədirlər. Amma hər halda, atəşkəs pozulursa, bunun məsuliyyəti Ermənistan dövlətinin üzərindədir. Azərbaycan Ordusu üçün fərqi yoxdur, erməni əsgəri atəş açırsa, deməli, ona cavab veriləcək.

Naxçıvan istiqaməti ümumiyyətlə, həssas istiqamətdir. Biz bilirik ki, Naxçıvana Ermənistan tərəfindən ərazi iddiaları mövcuddur. Bu iddia daim olub, bu gün də səsləndirilməkdədir. Ona görə də Bakının danışıqlardakı əsas tələbi məhz Ermənistanın Konstitusiyasının dəyişdirilməsi yox, onların gələcəyə baxış bucağının dəyişdirilməsidir. Əks təqdirdə, Azərbaycan adekvat addımlar atacaq. Bir daha atəşkəs pozulacaqsa, o zaman Azərbaycan Laçın istiqamətində 40 kilometrlik ərazidə sabitliyi təmin edə bilərik. Əgər Avropa İttifaqının missiyasının olduğu ərazidən Azərbaycan ərazisinə təhdid gələrsə, biz orada “bufer zona” yarada bilərik ki, təhlükəsizliyimiz təmin olunsun. Bu barədə yaxşı olar ki, Ermənistan rəhbərliyi bir daha düşünsün.

- Paşinyan atəşkəsin pozulmasını hər iki tərəfin birgə araşdırmasını təklif etdi. Bunu necə qiymətləndirmək olar?

- Biz nəyi araşdırmalıyıq. Atəşkəs pozulur, təxribat törədilir, buna lazımi cavab da verilir. Ermənistan özü araşdırmalıdır ki, atəşkəs necə, hansı şəraitdə pozulur. Əgər həqiqətən də səmimidirlərsə, belə bir əmr rəsmi şəkildə verilməyibsə, o zaman Paşinyan ordusuna baxsın, ona qarşı olanları zərərsizləşdirsin.

- Atəşkəsin pozulması sülh prosesinə zərbə vururmu?

- Əlbəttə, bu, sülh prosesinə zərbədir. Ermənistan rəhbərliyi sülhdə maraqlıdırsa, bu cür təxribatların olmamasına çalışmalıdır. Dediyim kimi, təxribat törədiləcəksə, qarşısı Azərbaycan Ordusu tərəfindən qətiyyətlə alınacaq. Bunun biz dəfələrlə şahidi olmuşuq. Azərbaycanın mövqeyi birmənalıdır və bu mövqe Azərbaycan lideri tərəfindən bir neçə dəfə açıq şəkildə səsləndirilib.

- Paşinyan bildirdi ki, Ermənistan Konstitusiyasında dəyişikliklə sülh sazişi arasında hansısa bağlılıq yoxdur. Bununla Baş nazir nəyi demək istəyir?

- Ermənistan yeni ana qanunu tərtib etməli, qəbul etməlidir. Əgər bunu edərlərsə, Ermənistan Konstitusiyası yenilənəcək və oradakı ərazi iddiaları ilə bağlı maddələr çıxarılacaq. Bu günkü konstitusiyalarında Azərbaycana, Türkiyəyə qarşı birbaşa ərazi iddiaları mövcuddur. Bunlar aradan qaldırılmasa, o zaman sülh imzalansa da, dayanıqlılığı şübhə altında olacaq.

Düşünürəm ki, bu barədə Paşinyan hakimiyyəti düşünürm və yeni konstitusiya qəbulu ilə bağlı planlar var. Sadəcə olaraq bunu gecikdirirlər. Daxili vəziyyət nəzərə alınır. Əlbəttə, Paşinyan açıq şəkildə deyə bilməz ki, bu, Azərbaycanın tələbidir, yerinə yetirək. Amma biz tələsirik, bunu Ermənistan hakimiyyəti yaxşı bilml Rəsmi İrəvan söz verə bilər, dəyişəcəklərini bəyan edə bilərlər. Amma COP29 tədbirinədək sülh sazişi imzalansın. Bu sənədin imzalanması isə Ermənistan Konstitusiyasının dəyişdirilməsindən keçir.

- Ermənistanda davam edən etiraz aksiyalarının arxasında Paşinyanın olduğu iddia edilir. Bəziləri ehtimal edirlər ki, bununla Paşinyan sülh sazişinin ləngidilməsinə çalışır...

- Düşünmürəm ki, bu, Paşinyanın oyunudur. Bu etirazları keşiş Baqrat Qalstanyanın liderliyi ilə baş verir və Baqratın təlimatçısı da erməni kilsəsi, xüsusilə, xarici qüvvələrlə yanaşı, İkinci Qaregindir. Qareginin arxasında isə nə Qərb, nə Soros, nə də ki, Paşinyan və ətrafı olub. Onlar tamamilə, fərli baxışlıdırlar. Əksinə, Paşinyan hakimiyyətə gəldikdən sonra kilsə hakimiyyətini nüfuzdan salmaq üçün, onların hakimiyyətinə son qoymaq üçün proqramı vardı. Uzun müddət idi ki, kilsə hakimiyyətilərinə müdaxilə etmirdi. Baqrat Qalstanyanın lider olaraq seçilməsi Paşinyana qarşı olan siyasi texnoloqların ideyasıdır. Ona görə də keşişin arxasında Paşinyanın özünün dayanması iddiası ilə razılaşmıram. Paşinyanı devirə bilməyən qüvvələr çıxış yolu kimi kilsədən kömək umdular. Din amilini siyasətə qatmaqla hakimiyyəti devirmək niyyəti güdülür. Radikal dini qruplar siyasiləşdirilir ki, bununla hakimiyyətə gələ bilsinlər.
 
 
 
Ardını oxu...
Sabiq xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik:

- ATƏT-in Minsk Qrupunun fəaliyyətinin dayandırılması ilə bağlı Azərbaycan mövqeyini ifadə edib. Sizcə, təşkilat birtərəfli qaydada bundan sonra hansı şərtlər daxilində öz mövcudluğunu saxlaya bilər?

- Minks Qrupu artıq işlək bir qurum deyil. Üç həmsədrdən ikisi, yəni ABŞ və Rusiya da bunu qəbul edib. Sadəcə olaraq ATƏT-də qərarlar konsensus əsasında qəbul edilir. Azərbaycan çoxdan bu qurumun ləğvinə tərəfdardır. Məhz bu baxımdan da Prezident İlham Əliyev Ermənistana çağırış edir ki, Minsk qrupunun ləğvi ilə bağlı öz mövqeyini ortaya qoysun. Çünki konsensus olmasa bu mümkün olmayacaq. Ümumiyyətlə isə bu qurum işlək deyil. Artıq onun büdcəsinə da veto qoyulub. Azərbaycan tərəfindən Minsk Qrupunun büdcəsinə maliyyənin dayandırılması ilə bağlı qərar var.

- Müharibə olmadan ATƏT xətti ilə əldə ediləcək sülh sazişinin mahiyyəti nədən ibarət idi? Bu, Azərbaycanın mövqeyi ilə nə dərəcədə uzlaşırdı?

- ATƏT-in Minsk Qrupunun xətti ilə Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi əldə edilsə, bunu BMT Təhlükəsizlik Şurası təsdiq etməli idi. Çünki BMT Azərbaycan ərazilərinin boşaldılması ilə bağlı 4 qətnamə qəbul etmişdi. Vaxtilə həmin qətnamələrdən sonra belə bir qərar da qəbul edilib ki, bu, regional münaqişə olduğuna görə, bununla ancaq ATƏT məşğul olsun. Məhz qəbul edilən qərarlar da buna əsaslanırdı.

- O vaxt sülh sazişinə başlıca maneə nə idi? Ermənistan ordusunun çıxarılması fonunda digər əngəl nədən ibarət olub?

- Ordunun çıxarılması ilə yanaşı Ermənistan qanunverciliyinin dəyişdirilməsi amili var. Sülh sazişini bu şərtlər çərçivəsində imzalamaq mənasız olar. Çünki əldə ediləcək razılaşmadan sonra Ermənistanda dəyişəcək siyasi konyuktura bundan imtina edə bilər. Nikol Paşinyandan sonra hakimiyyətə gələcək qüvvə bunun ölkə konstitusiyasına zidd olduğunu əsas gətirib imtina edəcək. Bu halda saziş öz mahiyyətini itirir. Ona görə də, sülh sazişindən öncə Ermənistan öz qanunvericiliyini tənzimləməlidir. Azərbaycana qarşı olan ərazi iddialarından rəsmi şəkildə imtina edilməlidir.

- Ermənistan qanunverciliyinə dəyişikliklər edilmədən sülh sazişinin imzalanacağı ehtimalı varmı?

- Vaxtilə belə təkliflər var idi. Məsələn, Avropa İttifaqında qaydalar fərqlidir. Əgər Avropa Parlamenti hansısa qanunu qəbul edirsə, o ölkələrin milli qanunlarından üstün hesab edilir. Daha sonra təklif edildi ki, sülh sazişində onun milli qanunlardan daha üstün olması ilə bağlı bənd salınsın. Amma bu da ağlasığmaz bir məsələdir. Hüquqi baxımdan bu, düzgün hesab edilmir. Avropa İttifaqı təşkilat kimi bunu qəbul edə bilər. Amma Azərbaycanla Ermənistan arasında imzalanacaq saziş ikitərəfli hüquqa malikdir.

- Minsk Qrupunun xətti ilə imzalanacaq sülh sazişində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi ilə bağlı hansı şərtlər var idi?

- ATƏT-in Lissabon sammitində (1996-cı il dekabrın 2-4-də Portuqaliyanın paytaxtı Lissabon şəhərində ATƏT-in növbəti zirvə toplantısı) bu məsələ tam şəkildə öz əksini tapmışdı. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizama salınmasının baza formulu məhz bu görüşdə müəyyən edildi. Azərbaycanın dünya birliyi tərəfindən müdafiə olunmasına nail olundu. Ermənistan istisna olmaqla, ATƏT-in üzvü olan 53 Avropa ölkəsi keçmiş Dağlıq Qarabağ probleminin həll edilməsində Azərbaycanın milli mənafelərini əks etdirən prinsipləri açıq şəkildə dəstəklədi. Sammitdə qərara alındı ki, Azərbaycan Respublikasının və Ermənistan Respublikasının ərazi bütövlüyü, Azərbaycanın tərkibində keçmiş Dağlıq Qarabağa yüksək muxtariyyət “status”nun verilməsi, Dağlıq Qarabağın bütün əhalisinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi mümkündür.

Bununla da münaqişənin sülh yolu ilə həlli üçün dünya dövlətləri və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən dəstəklənən ədalətli hüquqi bünövrə yaradıldı və vasitəçilərin vəzifələri müəyyən olundu. Amma burada erməni tərəfi konsensusa razı olmadı deyə həmin qərar məhz ATƏT sədrinin adından qəbul edildi. Amma indi bu “status” söhbətləri bitdi. Cənab Prezident demiş “status” cəhənnəmə getdi. O vaxt mən də xarici işlər naziri kimi danışıqlarda bilavasitə iştirak edərək ermənilərə təklif edirdim ki, gəlin, ən yüksək “status”u müzakirə edək. Tatarıstan modelini belə təklif edirdim ki, gəlin, onların konstitusiyası üzərində işləyək. Ermənilər hətta buna da razılıq vermirdilər.

- Həmin dövr üçün danışıqlarda ən təhlükəli ssenari nədən ibarət idi? Doğrudan da gündəmdə belə bir riskli məsələ olubmu?

- Azərbaycan üçün o dövr üçün ən təhlükəli ssenari Kosova variantı idi. Çünki Kosova o vaxt elan etmişdi ki, biz Serbiya və Yuqoslaviyanın asılılığından çıxırıq. Həmin vaxta qədər Kosovanın adi muxtariyyəti vardı. Rusları məhz balkanlardan sıxışdırıb çıxarmaq üçün böyük ölkələr, xüsusən də ABŞ və Avropa İttifaqı həmin vaxt Kosovanın müstəqilliyini tanımağa başladılar. O vaxt Kosova variantının keçmiş Dağlıq Qarabağa presedent kimi tətbiqi ən təhlükəli gediş ola bilərdi.

- Təhlükəli məqam dedikdə siz nəyi nəzərdə tutursunuz? Muxtariyyətdən üstün hansı “status”dan söhbət gedirdi?

- Muxtariyyətdən üstün hal kimi müstəqillikdən bəhs edilirdi. Çünki o dövrdən sonra Kosovaya müstəqillik verilmişdi. Qarabağa da bu ssenari üzərində iş aparmaqdan bəhs olunurdu. BMT TŞ Serbiyanın ərazi bütövlüyünü tanıyan qətnamə qəbul etmişdi. Amma buna baxmayaraq Kosovanın müstəqilliyini tanıdılar. Ziddiyyət də məhz bundadır.

- ATƏT xətti ilə əldə ediləcək razılaşma fonunda bölgəyə sülhməramlıların gəlişi nəzərdə tutulubmu?

- ATƏT-in belə bir səlahiyyəti yoxdur. Sülhməramlıları yerləşdirmək səlahiyyəti ancaq BMT Təhlükəsizlik Şurasına aiddir. Əgər “Madrid prinsipləri” və sair bir əsasda Azərbaycanla Ermənistan arasında saziş imzalansa idi, onu BMT TŞ təsdiq etməli idi. Onlar ancaq bu halda sülhməramlı kontingentlə bağlı qərar verə bilərdi. Çünki BMT-nin ayrı-ayrı bölgələrdə bu cür sülhməramlı qüvvələri var.
Ardını oxu...
Naxçıvan MR, Şərur rayon Dərəkənd kənd sakini Əliyeva Ceyran Hüseyn qızı Azinforum.az-a verdiyi videomüsahibədə iddia edib ki, onların ailə mülkünə məxsus ev və bir hektara yaxın torpaq sahəsi icazələri olmadan başqa adamlara satılıb. Şikayətçi bu işdə həmin kəndin icra nümayəndəsinin təqsirli sayır: “O, bizim mülkümüzü öz qardaşının oğlunun adına rəsmiləşdirib. Mən bütün rəsmi qurumlardan kömək istəyirəm”. Azinforum.az olaraq bildiririk ki, müsahibədə adları çəkilən hər bir şəxsin cavab haqqını tanıyırıq. Həmin videomüsahibəni təqdim edirik:

 
Ardını oxu...
Moderator.az "Bakı" politoloqlar klubunun rəhbəri, siyasi ekspert Zaur Məmmədovun Teleqraf.com-a müsahibəsini təqdim edir:

- Azərbaycanın sülhlə bağlı şərtləri ölkə başçısı tərəfindən bir daha gündəmə gətirildi. Sizcə, qarşı tərəfin bu şərtlərə adekvat yanaşması sülh prosesinin gündəliyinə necə təsir edəcək?

- Hazırda iki ölkə arasında danışıqlarda bir neçə istiqamətlər var. Delimitasiya və demarkasiya ilə bağlı dialoq davam etməkdədir. Sülh müqaviləsi və yaxud münasibətlərin normallaşdırılmasına dair mətn üzərində iş gedir. Bu məsələlərin tam olaraq şəffaf şəkildə həll edilməsi və gələcəkdə bu danışıqlara geri qayıdılmaması üçün vacib olan şərtlər təmin edilməlidir. Bu da Ermənistanın normativ hüquqi aktları ilə bağlıdır. Faktiki olaraq Ermənistan konstitusiyasında Qarabağla bağlı absurd iddialar yer alıb.

- Sizcə, Ermənistan konstitusiyasının preambulası necə dəyişməlidir? Bunun üçün dəyişikliyin və yaxud yeni konstitusiyanın qəbulu mümkündürmü?

- Bu məsələ üzərində Ermənistan hökuməti düşünməlidir. Çox güman ki, yeni konstitusiyanın qəbulu mümkün olacaq. Çünki bu, konstitusiyanın preambulası ilə bağlı olan məsələdir. Azərbaycan hakimiyyətinin gözləntisi ondan ibarətdir ki, bu məsələ tezliklə həll edilsin. Ötən həftə Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan bəyanat verdi ki, Azərbaycanın bu tələbi guya Ermənistanın daxili işlərinə qarışmaqdır. İddia edib ki, Ermənistan konstitusiyasının dəyişdirilib-dəyişdirilməməsi və normativ-hüquqi aktların qəbulu onların daxili işidir.

- Bu ölkənin əsas qanunlarında digər qonşusuna qarşı açıq ərazi iddiaları yer alıbsa, bu necə “daxili məsələ” ola bilər?

- Mirzoyan unutmasın ki, bu, heç də Ermənistanın “daxili işi” deyil. Söhbət Azərbaycan ərazilərinə olan iddialardan gedir. Ermənilərin normativ-hüquqi aktları Azərbaycan torpaqlarına istinad edirsə, bu, birbaşa olaraq məhz ölkəmizin əsas məsələsidir. Hazırda Azərbaycanın mövqeyi güclüdür. Beynəlxalq situasiya da Azərbaycanın yanındadır. Belə olan təqdirdə, Bakı əlində olan rıçaqlardan və mexanizmlərdən istifadə edərək Ermənistana lazım olan qərarları qəbul etməsi israrını davam etdirməlidir.

- Burada Bakının narahat olduğu əsas məqamlar nədən ibarətdir?

- Gələcəkdə Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının olmaması üçün bütün əməli addımlar atılmalıdır. 50-100 il sonra erməni kilsəsi, diasporu, kənar qüvvələr ermənilərin yenidən Azərbaycana qarşı baş qaldırmalarına kömək edə bilər. Ona görə də, bu ölkənin qanunvericilik bazası çox əmin olmalıdır. Nikol Paşinyan özü 2020-ci il 10 noyabrda üçtərəfli razılaşmaya imza atsa da, Zəngəzur dəhlizinin açılması və digər məsələləri istədiyi kimi şərh edirdi. Paşinyandan sonra hakimiyyətə gələcək şəxsin davranışlarının bu halda necə olacağı sual altındadır. Məhz bu kontekstdə Azərbaycan hakimiyyəti bütün bu məsələləri düşünərək addımlar atır.

- ATƏT-in Minsk Qrupunun mövcudluğunun saxlanılması ilə bağlı Azərbaycan tərəfinin mövqeyi birmənalıdır. Həmsədrliyin qalması ilə Ermənistan nəyə nail olmaq istəyir?

- Minsk Qrupu hazırda mövcud deyil. Bu qurumun adı belə çəkilmir. Qərb ölkələrinin açıqlamalarında belə bu quruma istinad yoxdur. Minsk qrupunun olmaması hər kəs tərəfindən qəbul edilib. O, institusional baxımından mövcuddur. Azərbaycan isə bu qurumu proseslərdən kənarlaşdıra bilib. Təşkilat proseslərdən kənarlaşmasa ölkəmizə qarşı təzyiqlər ola bilərdi, Çünki ikili standartlar davam edir. 30 il ərzində həmsədrlərin əsas mexanizmi yaxşı və ya pis oyunu oynayaraq, sonda öz bildiklərini həyata keçirməli olub. Məqsəd status-kvonu saxlamaq idi. 2020-ci il 44 günlük müharibədən sonra da Minsk Qrupunun üzvləri Qarabağın dağlıq hissəsində erməni separatçılarının bölgədən çıxarılmaması üçün onlara ərazi daxilində müəyyən “hüquqlar” verilməsi naminə əllərindən gələni edirdilər. Amma sonrakı proseslər fonunda Azərbaycan öz haqlı mövqeyini ortaya qoyaraq suverenliyini tam təmin etdi. Amma nə qədər ki sülh müqaviləsi bağlanmayıb Minsk qrupunun qalması sonrakı dövr üçün arzuolunmaz məsələlərin ortaya çıxması ilə nəticələnə bilər. Ona görə də, Ermənistan tərəfi də Azərbaycanla birlikdə Minsk qrupunun ləğv edilməsi ilə bağlı çağırış etməlidir.
 
Ardını oxu...
Ümumi Daxili Məhsul (ÜDM) ölkənin iqtisadi göstəricilərinin və gücünün əsas göstəricisidir. O, müəyyən bir müddət ərzində ölkədə istehsal olunan bütün əmtəə və xidmətlərin əlavə dəyəri və ya həmin müddət ərzində hər bir şəxsin gəlirinin əlavə edilməsi ilə ölçülür. Adambaşına düşən ümumi daxili məhsul bəzən əhalinin həyat səviyyəsini təsvir etmək üçün istifadə olunur. Daha yüksək ÜDM isə daha yaxşı həyat səviyyəsi deməkdir.

Bəs adambaşına düşən ümumi daxili məhsula (ÜDM) görə lider ölkələr hansılardır?

İqtisadiyyat.az bu barədə bazar məlumatları üçün statistika portalından məlumat əldə edib

2022-ci ildə adambaşına düşən ÜDM-ə görə lider olan 10 ölkənin adı açıqlanıb. Lüksemburq, Norveç, və İrlandiya dünya üzrə adambaşına düşən ümumi daxili məhsulun ən yüksək olduğu ölkələrdir.

Dünyada adambaşına düşən ümumi daxili məhsulun həcminə görə ikinci ölkə Norveçdir. Norveç iqtisadiyyatı son bir neçə ildə böyük güc əlamətləri nümayiş etdirir. Son on ildə isə ölkədə adambaşına düşən ÜDM 2 dəfə və ya 43 min dollardan çox artıb.

Ümumilikdə, Norveç iqtisadiyyatı dünyada ən sabit və perspektivli iqtisadiyyatlardan biridir.

Araşdırmalar göstərir ki, adambaşına düşən ÜDM-ə görə lider ölkələr bunlardır:

Ölkə Adambaşına düşən ÜDM
Lüksemburq 126,598 dollar
Norveç 105,825 dollar
İrlandiya 103,311 dollar
İsveçrə 93,657 dollar
Qətər 83,521 dollar
Sinqapur 82,807 dollar
ABŞ 76,343 dollar
İslandiya 74,590 dollar
Danimarka 68,294 dollar
Avstraliya 64,813 dollar
 
Ardını oxu...
Diaspora.TV-də “Uğurlu soydaşın” növbəti qonağı Moskvada yaşayan soydaşımız, gənc musiqiçi Rusalina Hüseynzadə olub.

R.Hüseynzadə Bakıda Bülbül adına orta ixtisas musiqi məktəbində təhsil alıb.

Hazırda Rusiyada yaşayan qonağımız musiqiyə birinci piano öyrənməklə başladığını, 15 yaşından isə skripka ifa etdiyini bildirib:

“Bir il sonra baş dirijor T.Gökçayevin dəvəti ilə Qara Qarayev adına kamera orkestrində skripka qrupunun konsertmeysteri kimi fəaliyyətə başladım”.

R.Hüseynzadə məktəbi bitirdikdən sonra Rusiya Federasiyasının təqaüdü ilə Moskva Dövlət Konservatoriyasında təhsil alıb. 2022-ci ildə Konservatoriyanı qırmızı diplomla bitirib və həmin il aspirantura təhsilinə başlayıb.

R.Hüseynzadə qeyd edib ki, müsabiqələrdə Rusiyanı təmsil etməsi üçün ona vətəndaşlıq da təklif olunub:

“Lakin mən imtina etdim. Bütün müsabiqələrdə və festivallarda Azərbaycanı təmsil edirəm”.

Gənc musiqçi bir sıra ölkələrdə, eləcə də Rusiyada Azərbaycanı müxtəlif konsert proqramlarında, tədbirlərdə təmsil edib.

R.Hüseynzadə qeyd edib ki, bir sıra müsabiqələrin keçirildiyi illərdə Azərbaycandan heç bir skripkaçı yer tutmayıb:

“Azərbaycanı “Grand Prix Emanuel Feuermann”, “Queen Elizabeth Competition”, “Tchaikovsky Competition” kimi nüfuzlu müsabiqələrdə təmsil etməyi düşünürəm”.

Soydaşımız bildirib ki, Rusiyada fəaliyyət göstərən Azərbaycan diasporu ilə heç bir əlaqəsi yoxdur:

“Onlar tədbirlərinə daha çox estrada müğənniləri dəvət edirlər”.

 

Dünyapress TV

Xəbər lenti