Ardını oxu...
Teleaparıcı Aytən Leylaqızı Moderator.az-ın suallarını cavablandırıb.

-Aytən xanım, bu günlərdə “Speys” televiziyasında birlikdə çalışdığınız həmkarınız Zamirə Dadaşova telekanal rəhbərliyinə məhkəmədə qalib gəldi. Yəqin ki, siz də həmkarınıza dəstək olanlar sırasında idiniz..?

-Zamirənin uğuruna onun yanında olan hər bir kəs sevindi. Mən düşünürəm ki, haqq-ədalət öz yerini tapdı. Zamirənin əgər səhv bir addımı yoxdursa, niyə də qalib gəlməsin ki? Sona kimi də gedib, öz mərdliyini göstərdi! Onu alqışlayıram. Telekanala qayıdacaq yoxsa yox onu bilmirəm. Bu artıq öz seçimi olacaq. O ki, qaldı mənim “Speys” lə əlaqələrimə.. Bu haqda ümumiyyətlə heç nə danışmaq istəmirəm! Bircə onu deyə bilərəm ki, ora illərimi həsr etdim, veriliş ərsəyə gətirdim və kimlərsə hazıra-nazır gəldilər. Həyatdır da. Həyat bumeranqdır. Yaşayıb nələr görəcəyimiz hələ qarşıdadır. Pis insanları görüb həyatdan küsmək olmaz. Həyatda çətinliyim olsa da Allah hər zaman üzümə qapı açıb. Necə ki, illər əvvəl nazirlərimizdən birinə problemimlə bağlı müraciət etdim və o da yardım əlini uzatdı. Allah ona ömür versin. Onun yaxşılığını unutmaram. İşimin düzəlməyi mənim üçün möcüzə oldu.

-Mədəniyyət telekanalında da səhv etmirəmsə aparıcılıq etmisiniz...

-Orada “Səhər çağı” verilişinə aparıcılıq edirdim. Dövlət kanalı idi, tam başqa format idi. Mən canlı verilişləri sevirəm. Ətrafımda olan dost-tanış deyir ki, Aytən, sən canlı veriliş üçün yaranmısan. Zapis verilişə də çəkiləndə elə danışıram ki, sanki canlı efirdir. Bu da işimi sevməyimdən irəli gəlir. Əslində özümü heç vaxt şou sahəsində görməmişəm. Düzdür, dostlarımız var, çörək kəsmişik, salamlaşıb görüşürük, amma şou-biznesdən kənaram.

-Niyə hələ də efirlərdə sizi aparıcı kimi görmürük?

-Sözün düzü başım bir az qarışıqdır. Vaxt gələr səbəbini də deyərəm. Bir neçə telekanaldan dəvət gəldi, sadəcə olaraq özümü orada görmədim. Hiss etdim ki, o verilişlərin ömrü qısa olacaq. Həmin insanlara dostcasına yox dedim. Nə vaxtsa efirə qayıtsam uzunömürlü bir layihə ilə qayıdaram. Düzdür, efir məkanında savadlı aparıcılarımız da var. Amma aparıcıların 80 faizinin üzünə şans gülüb. Elə aparıcılar var ki, onları vaxtilə televiziyaya adi işçi kimi işə düzətmişəm, amma həyat üzlərinə gülüb və aparıcı olublar. Bəlkə də onların savadını araşdırsanız heç savadları belə yoxdur. Mənim yaxşılığımı itirənlər çox olub. Elələri var ki, onları tanış edib, ailə həyatı qurmaqlarına da səbəb olmuşam, amma sonradan onlardan özümə layiq olmayan münasibəti görmüşəm. Əslində bunları demək istəmirdim, sadəcə məcbur oldum. Bu münasibətimin qarşılığı belə olmalı deyildi.

-Tək şans deyil.. Əlbəttə ki, əksər hallarda tapşırıq və sevgili də rol oynayır.

-Bir insanı nə qədər tapşırmaq olar axı?! O insanın içində heç nə yoxdursa.. Zatən get-gedə ələnəcək. Tanınmaq başqadır, sevilmək başqa! Mən istəmirəm bütün Azərbaycan məni tanıyıb mənfi rəylər yazsınlar. Məni 10-15 insan istəsin, amma sevərək istəsin, xoş sözlər yazsınlar. Heç kimlə qalmaqalım olmayıb, açıq-saçıq danışmamışam, gündəmi zəbt edəcək açıqlamalarım olmayıb. Bunu edə bilmərəm, özümə görə çərçivələrim var. Öz mərdliyimi də, haqlı olduğum tərəflərimi də çox sevirəm. Heç vaxt yaltaq olmamışam, heç kimə quyu qazmamışam. Hər kəsə dəstək olmağa çalışmışam. Bəlkə də Allah məni özü kənara çəkib ki, kimin kim olduğunu yaxşı bilim. Ona görə də özümlə fəxr edirəm.

-“Xəzər dairəsi” verilişində efirə çıxıb, əri tərəfindən atılan qadına dəstək olmağınızı çox qınadılar ki, gərək aşkarda yox, gizlində bu yardımı edərdi..

-Qadın əri tərəfindən atılmışdı, qucağında da çiləsi çıxmayan uşağı var idi. Qadın çox çarəsiz idi, həmişə də çarəsizlərin, zəiflərin yanında olmaq istəmişəm. Vəkil Şəfiqə xanıma qarşı bir az aqressivləşib verilişə zəng edib dedim ki, ona deyin xanımın üstünə çox getməsin. Mənə təklif etdilər ki, bəlkə verilişə gələsən? Dedim ki, xeyr, pulu verib gedəcəm, verilişə çıxmaq istəmirəm. Lalə xanım Azərtaş dedi ki, xeyr, gəlib pulu canlı efirdə təqdim etsin. Utana-utana gəlib pulu həmin xanıma təqdim etdim. Bir az Şəfiqə xanımla sözüm çəp gəldi. 2-3 efirdən sonra gedib könlünü aldım. Burdan dostlarıma da demək istəyirəm ki, sağ olsunlar ki, o qadına kömək etməkdə mənə yardımçı oldular.

-Həyatınızın dönüş nöqtəsi nə vaxt olub?

-Anamı 2012-ci ildə itirmişəm. Cəmi 26 yaşım var idi. Televiziyadakı dostlarım o illərdə mənə dəstək oldular. Amma bu qəlbimdə bir yaradır, köz də bağlasa sağalmır. Evin üçüncü övladı olmuşam, hər yerə də onunla getmişəm. Qəfil bildik ki, xəstədir, 1 ilin içində dünyasını dəyişdi. Allah heç bir kəsi valideynləri ilə sınağa çəkməsin. O illərdə yaşadığım travma indi də mənimlədir. Anamı itirdiyim gündən sonra böyüməyə başladım. Anamın adını televiziyada özümə təxəllüs götürmüşəm. Bəzən rəylərdə müzakirələr təxəllüsümlə bağlı olur. Bizim izləyicilər səbəbi bilmədən fikir bildirməyi çox sevirlər. Bir araşdırın, görün ki, bu qız niyə o adı götürüb?! Şərhlər məni o qədər məyus edir ki, bəlkə də buna görə müsahibələrdən qaçıram. Elə məqamlar olub ki, həyatdan küsmüşəm, incimişəm. Bitdi dediyim yerdə yenidən başlamışam. Quyunun dibinə düşmüşəm, özüm-özümü ordan qaldırmışam. İşsizlik əlbəttə ki, məni sıxır, depressiyaya salır, küsürəm, inciyirəm, özümə qapanıram. Hazırda tədbirlərə, toylara aparıcı qismində dəvət alıram, amma televiziyanın yeri mənim üçün başqadır. Az əməkhaqqı alsaq da televiziyanı sevirəm. Televiziyanın spesifik qoxusu var, onu yalnız orada çalışan insanlar bilir.
 
Ardını oxu...
Son illərdə Azərbaycanda daşınmaz əmlak bazarında yaşanan qiymət artımı alıcıların ciddi narazılığına səbəb olub. Məsələnin səbəbləri və qiymət artımına nəzarət mexanizminin mümkün olub-olmaması barədə Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin sədri Vüqar Oruc Banco.az-a müsahibə verib:

Vüqar bəy, Azərbaycanda daşınmaz əmlak bazarında qiymətlərin fantastik həddə artmasına səbəb nədir?

Bilirsiniz, bu səbəblərə bir tərəfdən baxılmamalıdır, kompleks şəkildə yanaşılmalıdır. Qiymət artımının səbəbləri müxtəlifdir. 30 ildən sonra torpaqlarımız işğaldan azad edilib və orda infrastrukturun bərpası prosesi başlayıb. Hazırda bununla bağlı ölkəyə investisiya axını müşahidə edilir. Ölkədə iqtisadi inkişaf, rifah halının yüksəlməsi üçün şərait yaranıb. Bundan əlavə, regionda baş verən hadisələr eləcə də, Ukrayna və Rusiya arasındakı müharibə Azərbaycana insan axının üz tutmasına səbəb oldu. Bu axından sonra daşınmaz əmlak sahəsinə investisiya qoyulması istiqamətində çox ciddi addımlar atılıb.
Azərbaycanın yerli biznesmenləri, habelə, xaricdən ölkə bazarına müraciət edən investorlar da daşınmaz əmlakı daha cəlbedici investisiya obyekti kimi görürlər. Təbii ki, bu da qiymətlərin artımına xüsusi təsir göstərir.

Vüqar bəy, təklif edilən mənzillər çoxdur, amma alıcı da o təkliflərə uyğun büdcəyə sahib deyil. Alıcılıq qabiliyyətinin artması üçün bazara hansı təkliflər verilə bilər?

Son vaxtlar inşaat materiallarının qiymətində baş verən artım, manatın alıcılıq qabiliyyətində müşahidə edilən dəyişikliklər də qiymətlərin artmasına bu və ya digər səviyyədə təsir göstərir. Hazırda son üç ilin nəticəsinə əsasən qeyd edim ki, bazara edilən təkliflər yüksək qiymətlə müşayiət olunmaqdadır. Bu da təbii durğunluğun yaranmasına səbəb olur. Amma biz bunu durğunluq kimi xarakterizə etmirik.

Çünki hal-hazırda alqı-satqı prosesləri baş verir. İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun ipoteka ayırmaları zamanı bazarda çox ciddi canlanma baş verir. Sadəcə müəyyən dövrlər olur ki, bazarda durğunluq hiss olunur. Bu da təbiidir. Çünki bütün bazarlar kimi daşınmaz əmlak bazarı da dəyişkən bir bazardır. Elə bir dövr olur ki, orada aktivlik baş verir, ya da əksinə passivliklə proseslər müşayiət olunur.
Qiymətlərin yüksək olması o demək deyil ki, bu bütün alqı-satqı faktlarına təsir göstərir. Çünki Azərbaycanın rayonları üzrə, o cümlədən Bakının rayonları üzrə müəyyən formalaşmış qiymətləri var.
Hər hansı bir fors major hadisə baş verməzsə, qiymətlər ciddi dəyişikliyə uğramayacaq.
Hazırda alqı-satqı prosesləri aparılır. Hər il ölkə iqtisadiyyatının inkişafı tendensiyası qeydə alınır. Manatın alıcılıq qabiliyyətinə təsiri də danılmazdır. Ötən il bazara 100 min manata təklif olunan mənzil bu gün 110 -115 minə təklif olunur. Bu da iqtisadi cəhətdən təbii bir prosesdir.

Necə düşünürsünüz, qiymətlərin yüksəlməsinə qarşı alternativ daha ucuz layihələrin həyata keçirilməsi mənzil arzusunda olanların problemlərinə kömək edə bilərmi?

Alıcıların daha çox qiymətlərin yüksək olmasından narazılıq etməsi normaldır. Çünki əksər vətəndaşların mövcud əməkhaqları və o cümlədən ailə büdcəsi müstəqil şəkildə mənzil almaq imkanlarına şərait yaratmır. Bu baxımdan Azərbaycan dövləti sosial yönümlü müxtəlif proyektlərlə vətəndaşların mənzil təminatının yaxşılaşdırılmasına yardımçı olur. Bura uzunmüddətli və aşağı faizli kreditlərlə mənzillərin əldə olunması daxildir.

Qiymətlərin yaxın zamanda aşağı düşməsi gözlənilirmi?

Qiymətlərin yüksəlməsinin qarşısını almaq mümkün olmayacaq. Çünki həmin qiymətləri bazar özü təyin edir. Sərbəst, azad bazar iqtisadiyyatında hər hansı bir inzibati metodla qiymətləri tənzimləmək olmaz. Sadəcə, burada alternativlər yaradılmalıdır. Daha çox bina inşa olunmalıdır. Burada dövlət sifarişi ilə müxtəlif binaların inşasından söhbət gedir. Eyni zamanda yataqxana tipli binalar tikilərsə, o binalar vətəndaşlara ucuz qiymətə kirayə verilə bilər. Bazara daha çox təklif verilərsə, seçim imkanları artacaq. Bu da əmlak bazarında qiyməti müəyyən mənada tənzimlənmiş olur. Amma hər hansı bir inzibati metodla bunun tənzimlənməsi mümkün deyil.

Son vaxtlar daha çox fərdi yaşayış evlərinə maraq artıb. Səbəblər mövsümü xarakter daşıyır, yoxsa başqa amillər də var?

Fərdi yaşayış evlərinə üz tutanların seçimi komfort və zövq məsələsi ilə bağlıdır. Lakin hər kəs fərdi yaşayış evində yaşamaq istəmir.
Bildiyiniz kimi, son dövrlər bölgədə, o cümlədən qardaş Türkiyədə təbii fəlakətlər, zəlzələlər baş verdi və bu hadisələr insanlarda yüksəkmərtəbəli binalara yox, daha çox fərdi yaşayış evlərinə üstünlük vermək kimi psixoloji amil yaradıb. Buna baxmayaraq, mənzil bazarında tələbat böyükdür. Hesab edirəm ki, qiymətlərin aşağı salınması hər hansı bir metodla mümkün olmayacaq. Bizim proqnozlarımıza görə, alqı-satqı prosesləri əvvəlki qədər çox olmasa da, qarşıda sosial proyektlər var. Bu da daşınmaz əmlak bazarında yenidən canlanma yarada bilər.

Vüqar bəy, şişirdilmiş qiymətlərlə bağlı hər hansı nizamlayıcı mexanizm tətbiq edilə bilərmi?

Qiymətlərin şişirdilməsi ilə bağlı birmənalı demək olmaz ki, bu fakt yoxdu. Bu fakt da var. Çünki bəzi rieltorlar vətəndaşların birbaşa öz mənzillərini bazara təklif etməsinə mane olub, özləri daha yüksək qiymətə həmin mənzilləri bazar təklif edirlər. Bu da əmlak bazarında yeni qiymətlərin formalaşmasına gətirib çıxarır. Bu cür hallar bazarda xaotik bahalanmanın meydana çıxmasına səbəb olur.
Məsələn, bir binada bir mənzil daha ucuz satıldığı halda onun yanındakı digər mənzil daha baha qiymətə satılır. Beynəlxalq praktikada hər bir mənzil almaq istəyən şəxs müəyyən konsaltinq şirkəti ilə müqavilə bağlayır. Həmin şirkət onun üçün müvafiq tələblərə uyğun bir mənzil tapır və çox cüzi bir xidmət haqqı müqabilində mənzil almaq istəyən şəxsə öz təkliflərini verir. Bu daha məqsədə uyğundur, nəinki daşınmaz əmlak sahəsində o qədər də təcrübəsi olmayan şəxslərin birbaşa özünün alqı- satqı prosesinə müdaxilə etməsi.
Vətəndaşlarımız mənzil alanda ya özləri araşdırma aparmalı, ya da bu işləri görən konsaltinq şirkətlərinin köməyindən istifadə etməlidirlər. Konsaltinq şirkəti tərəfindən vətəndaşın mənzil əldə etmək istədiyi ərazidə araşdırma aparılmalıdır. Bu zaman müvafiq tələblərə uyğun mənzillərin neçə manatdan təklif olunduğu müəyyənləşdirməlidir. Araşdırmanın nəticəsində vətəndaş həm uyğun qiymətə mənzil əldə edəcək, həm də süni şəkildə şişirdilmiş qiymətə mənzil almaqdan bir növ sığortalana biləcək.
 
Ardını oxu...
Politoloq Oqtay Qasımov Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik.

- Revanşist hərəkata rəhbərlik edən keşiş Baqrat Qalstanyan mayın 26-da böyük mitinq keçirəcəyini və hakimiyyət dəyişikliyinə dair yol xəritəsi təqdim edəcəyini açıqlayıb. Sizcə, revanşistlərin yol xəritəsi onlara cəmiyyətdən geniş dəstək qazandıracaq qədər cəlbedici ola bilərmi?

- Düşünmürəm. Baqrat Qalstanyan və digərləri nə edə bilərdilərsə, onu da etdilər. Sərhəddən yürüşlə İrəvana gəldilər, mayın 9-da orada bir mitinq keçirdilər, vəssalam. Yəni nə potensialları vardısa, hamısını ortaya qoydular. Bu dövrə qədər də onların keçirdikləri etiraz aksiyaları və mitinqləri izdihamlı olmayıb. Son aksiyalarda da təxmimən 20-25 min adam yığıldı. Baqrat müxtəlif qurumları, universitetləri gəzdi, amma ətrafında ciddi etirazçı kütlə toplaya bilmədi. Baqrat yenidən Tavuşa qayıtdı, amma polis onu Kirants kəndinə buraxmadı, sonra təkrar İrəvana döndü, indi də guya müxtəlif siyasi qüvvələrlə danışıqlar aparır.

Əslində Baqratın özünün siyasi ambisiyalarının olduğu ortadadır. Amma Ermənistan konstitusiyası ona hansısa dövlət vəzifəsi, xüsusən də baş nazir postunu tutmasına imkan vermir. Çünki o, həm də Kanada vətəndaşıdır. Açığı, mayın 26-da keçiriləcək mitinqin izdihamlı olacağı və bunun Nikol Paşinyan hakimiyyəti üçün təhlükə yaradacaq ciddi siyasi proseslərə təkan verəcəyi fikrində deyiləm.

- Sizcə, bu revanşist hərəkatı təşkil edənlər – erməni kilsəsi və “Hayastan” blokunun lideri Robert Köçəryan böyük dəstək almayacaqlarını bilmirdilərmi, bilirdilərsə, bu nəticəsiz səyləri nə ilə bağlıdır?

- Hesablamışdılar ki, delimitasiya prosesi gedərkən erməni kilsəsi də prosesə qoşulsa, bu, Ermənistan cəmiyyətinə təsir edə bilər. Həqiqətən də kilsəsinin erməni cəmiyyətindəki rolu kifayət qədər ciddidir. Düşünürdülər ki, bununla kifayət qədər etirazçı kütlə toplayıb hakimiyyəti dəyişmək imkanı əldə edə bilərlər. Amma görünən budur ki, erməni cəmiyyəti hətta kilsəsinin də çağırışlarını qeyri-real hesab edir. Bunun Ermənistana ciddi faydasının olmayacağını anladığından prosesə ciddi dəstək vermədilər.

Fikir verdinizsə, erməni kilsəsi gedişatda siyasi proseslərə qarışmadıqlarını bəyan etdi. Əslində bu, ciddi məqamdan xəbər verir. Çünki kilsə hakimiyyətlə qarşıdurmada ciddi uğur qazanmayacağını gördü, bu səbəbdən də müəyyən qədər geri çəkildi.

- Ermənistanla yanaşı, Gürcüstanda da siyasi fəallıq var. İki ölkədə eyni vaxtda başlayan proseslər eyni ssenarinin tərkib hissəsidirmi?

- Eyni mərkəzdən idarə olunduğunu düşünmürəm. Gürcüstan və Ermənistandakı narazılıqların köklərində tamamilə fərqli məsələlər durur. Gürcüstandakı etiraz aksiyaları daha genişmiqyaslıdır. Tiflisdə hakim “Gürcü Arzusu” Partiyasının “Xarici təsirin şəffaflığı haqqında” qanun layihəsinə etiraz edilir. Gürcüstanda ciddi məqamlardan bir də, Prezident Salome Zurabişvilinin etiraz aksiyalarını dəstəkləməsidir. Artıq o, qanuna veto qoyub. Gürcüstandakı proseslərdə kollektiv Qərbin iradəsini müşahidə edirik. Qərbdən müəyyən qədər Gürcüstanın daxili işlərinə qarışma elementləri göründü. Belə ki, Gürcüstana gələn İslandiya və Baltik ölkələrinin xarici işlər nazirləri aksiyalara qatıldılar, açıq şəkildə anti-hakimiyyət etirazlarına dəstək verdilər.

Ermənistana gəlincə, düşünmürəm ki, bu ölkədə baş verənlər cəmiyyətin etirazının təzahürüdür. Həmin aksiyaları keçirənlər müəyyən təbəqəni təmsil edirlər. Onlar yenidən hakimiyyətə can atan revanşist qüvvələrdir, arxalarında da Rusiyanın dayandığı açıq şəkildə görünür.

Hər iki ölkədə baş verənlərin həm məqsədləri, həm də miqyasları bir-birindən ciddi şəkildə fərqlənir. Gürcüstanda aksiyalara 100 min, Ermənistanda isə təxminən 20 min adam qatıldı. Fərqli situasiyalardır. Proseslərin gedişi də göstərir ki, hər iki ölkədə hakimiyyət kifayət qədər möhkəm və dayanıqlıdır. Belə aksiyalarla Paşinyan hakimiyyətini devirmək imkanları olduqca məhduddur, müxalifətin buna potensialı çatmır. Bu durumda başqa üsullara əl ata bilər ki, bunun hakimiyyətə müəyyən təhlükələr yaratması mümkündür.

Gürcüstan hakimiyyəti təzyiqlərin qarşısında kifayət qədər möhkəm durur. Artıq müxalifət də, onun başında duran prezident də bildirdi ki, məqsədləri hakimiyyəti devirmək yox, payızda keçiriləcək seçkilərlə iqtidara gəlməkdir. Hesab edirəm ki, Gürcüstanda qarşıdurma bir qədər də davam edəcək. Nəticədə “Gürcü Arzusu” hökuməti prezidentin veto qoyduğu qanun layihəsinin üzərində işləyib, yenidən səsverməyə çıxaracaq. Qanun layihəsi bu dəfə də qəbul edilsə, bu o deməkdir ki, prezidentin vetosu keçmir. Etirazlar bundan sonra da davam eləsə də, bir müddət sonra səngiyəcək və əsas diqqət seçkilərə yönələcək.

- Cənubi Qafqaz ətrafında gərginliyin artdığı vaxtda Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri İlham Əliyevlə Rəcəb Tayyib Ərdoğan telefon danışığı apardı. Türkiyə lideri Azərbaycana dəstəyini yenilədi, üstəgəl, bundan sonrakı publik çıxışında Ərdoğan ölkəmizə geniş yer ayırdı. Sizcə, indiki məqamda Türkiyədən gələn mesajlar və Ərdoğanın Azərbaycana dəstəyini yeniləməsini necə izah etmək olar?

- Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, hazırda Cənubi Qafqazda vəziyyət kifayət qədər mürəkkəbdir. Regionun iki ölkəsində - Gürcüstan və Ermənistanda hakimiyyətlər əleyhinə etiraz aksiyaları keçirilir. Faktiki olaraq, bu proseslərin arxalarında duran qlobal qüvvələr bir-birlərinə qarşı olan tərəflərdir. Bir tərəfdə Rusiya, digər tərəfdə kollektiv Qərb dayanır. Cənubi Qafqazda rəqabət məhz bu qüvvələr arasında gedir, bu da vəziyyəti gərginləşdirən əsas amildir.

Azərbaycan artıq özünün ən ciddi problemlərini, ərazi bütövlüyü və suverenliklə bağlı məsələlərini həll edib, o cümlədən prezident seçkilərini keçirib, qarşıda parlament və bələdiyyə seçkiləri var. Bunlarla yanaşı, bizi noyabrda böyük bir tədbir gözləyir, söhbət COP29-dan gedir. O dövrə qədər bölgədə vəziyyəti gərginləşdirmək istəyən qüvvələr və buna yönəlik cəhdlər ola bilər. Həmin qüvvələrin sırasında Fransanın adını xüsusi qeyd etmək istəyirəm. Bütün bunlar bölgədə müəyyən narahatlıq yarada bilər.

Prezident Ərdoğanın bəyanatı və Azərbaycan lideri ilə telefon danışığı iki ölkənin müttəfiqliyinə söykənən məsələlərdir. Bu mesajlar bölgəni qarışdırmağa cəhd edən qüvvələrə yönəlib. Xüsusən də İran Prez
Ardını oxu...
Vətəndaşların öz hüquqlarını və qanunu bilməməsi tikinti ilə bağlı icra hakimiyyətinin qeyri-qanuni tələblərinin normal hala çevrilməsinə səbəb olur. Baxmayaraq ki, son zamanlar Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsinə edilmiş dəyişiliklər, dövlət başçısının müvafiq sərəncamları və tapşırıqları tikinti sahəsində qanunsuzluqların qarşısını almağa hədəflənsə də tikinti sahəsində icra hakimiyyəti orqanlarının hələdə özbaşınalığı davam etməkdədir.

Paytaxtın bəzi qəsəbələrində ev tikmək üçün vətəndaşlar icra hakimiyyətlərinə müəyyən miqdar pul ödəyirlər. Əks halda yarımtikilinin sökülməsi ilə hədələnirlər.

Bu nə dərəcədə qanunidir? İcra hakimiyyətlərinin bu formada vətəndaşdan pul alması doğrudur?Ümumiyyətlə, həyət evi tikən vətəndaş kiməsə pul ödənişi etməlidir icazə almaq üçün?

Hüquqşünas Ramil Süleymanov Referans.Az-a verdiyi açıqlamada vətəndaşların fərdi ev tikintisi zamanı keçməli olduqları proseslərdən danışıb.

“Vətəndaşlar zaman-zaman fərdi həyət evlərinin tikilməsi ilə bağlı icra hakimiyyətlərinin tabeliyində olan Memarlıq və Şəhərsalma idarələrinə və ya icra hakimiyyətlərinin səlahiyyətli nümayəndələrinə müəyyən məbləğdə pulları ödəmək məcburiyyətində qalırlar. Qeyd edim ki, fərdi yaşayış evlərinin tikilməsi ilə əlaqədar vətəndaşlar birinci növbədə tikinti aparmaq istədikləri ərazidə mütləq şəkildə torpağın təyinatına fikir verməlidirlər. Həmin torpağın təyinatı mütləq fərdi yaşayış evləri üçün nəzərdə tutulmuş, yəni, yaşayış məntəqələri kateqoriyasında olmalıdır. Digər tərəfdən isə fərdi yaşayış evlərinin tikilməsinin icra olunduğu torpaq xüsusi mülkiyyətdə olmalıdır. Əgər torpaq icarə müqaviləsi əsasında vətəndaşlarda olarsa, bununla bağlı torpaq mülkiyyətçisi olan bələdiyyə və ya icra hakimiyyətindən fərdi yaşayış evinin tikintisinin aparılamsı ilə bağlı məlumatlandırma icraatı aparılmalıdır”.

Hüquqşünas bildirib ki, bu məlumatlandırma icraatının aparılması Azərbaycan Respublikasının Şəhərsalma və Tikinti məcəlləsinin 80-ci maddəsinə uyğun həyata keçirilir.

“Şəxsin mülkiyyətində, icarəsində və ya istifadəsində olan torpaq sahəsində mərtəbələrin sayı 3-dən, hündürlüyü 12 metrdən və aşırımlarının uzunluğu 6 metrdən çox olmayan fərdi yaşayış evlərinin tikilməsinə məlumatlandırma icraatı tətbiq olunur. Bununla bağlı vətəndaş tikinti layihəsini memar tərəfindən çəkdirir və təsdiq etdirir, torpağın sənədlərini və özünün şəxsiyyət vəsiqəsini müvafiq icra hakimiyyətinə göndərir və icra hakimiyyəti bununla əlaqədar etirazının olub-olmaması barədə məlumat verir. Əgər 10 gün ərzində hər hansı bir irad və yaxud da etiraz daxil olmazsa, vətəndaş tam normal şəkildə tikintisini aparmalıdır. Bundan başqa qeyd etmək istəyirəm ki, vətəndaşlardan hətta qanunsuz fərdi yaşayış evlərinin tikintisinin aparılmasına görə pul tələb olunması rüşvət cinayətinin birbaşa predmetidir”.

Ramil Süleymanov son olaraq qeyd edib ki, vətəndaşlardan ev tikintisinə görə bu formada pul tələb edən şəxslər Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin 311-ci maddəsinin təsiri altına düşür və burada vəzifəli şəxsin qanunsuz hərəkətləri ilə rüşvət almaya görə 4 ildən 6 ilə qədər azadlıqdan məhrumetmə cəzası nəzərdə tutulur.
Fidan Vəlisoy
 
 
 

   
Ardını oxu...
"İlk baxışda İran Prezidentinin daşındığı helikopter öz yaşı və modelin köhnəliyi ilə diqqət çəkir".

Bunu Türkiyənin "Haber Global" telekanalının studiyasında qonaq olan yerli ekspert İlyas Bozkurt bildirib.

O, həmçinin hava şəraitinin uçuş üçün uyğunsuz olduğunu və buna rəğmən helikopterin havaya qalxdığına təəccüblənib.

Ekspert efirdə qəza ilə bağlı daha bir neçə diqqətdən qaçan məqamları açıqlayıb.

Daha ətraflı "Haber Global"ın süjetində:

 
 
 
Ardını oxu...
Dünən Xocalı hava limanında Rusiya sülhməramlı kontingentinin missiyasının başa çatmasına həsr olunmuş təntənəli mərasim keçirilib. Tədbirdə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin, eləcə də Rusiya Müdafiə Nazirliyinin, sülhməramlı kontingentinin, Azərbaycandakı Rusiya səfirliyinin rəsmi nümayəndələri, hərbi qulluqçular və media nümayəndələri iştirak ediblər. Qonaqlar Rusiya sülhməramlı kontingentinin Qarabağ iqtisadi rayonu ərazisində fəaliyyətini əks etdirən fotosərgi ilə tanış olduqdan sonra fəxri kürsüyə dəvət olunub və mərasimin proqramı elan edilib.

Tədbirdə əvvəlcə həlak olan hərbi qulluqçuların xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib. Azərbaycan müdafiə nazirinin birinci müavini – Azərbaycan Ordusunun Baş Qərargah rəisi, general-polkovnik Kərim Vəliyev tədbirdə çıxış edib.

Daha sonra Rusiya Quru Qoşunlarının Baş Qərargah rəisi, general-polkovnik Yevgeni Nikiforov çıxış edərək Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda müvəqqəti yerləşdirilmiş Rusiya sülhməramlı kontingentinin fəaliyyətindən danışıb. Rusiya Federasiyasının müdafiə naziri, Baş Qərargah rəisi və öz adından Rusiya sülhməramlı kontingentinin hərbi qulluqçularına hərbi vəzifələrini layiqincə yerinə yetirdiyinə, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi rəhbərliyinə isə səmərəli birgə əməkdaşlığa və əldə edilmiş anlayışa görə dərin minnətdarlığını bildirib.

Daha sonra Azərbaycan və Rusiya müdafiə nazirlərinin əmrləri ilə təltif olunan hərbi qulluqçulara medallar təqdim olunub, rəsmi qonaqlar arasında hədiyyə mübadiləsi baş tutub. Tədbirin sonunda Azərbaycan və Rusiya Müdafiə nazirliklərinin yaradıcı kollektivlərinin iştirakı ilə konsert proqramı təqdim olunub.

Bununla da rus hərbçilərinin Qarabağdakı 4 illik missiyası sona yetib. Lakin bu 4 ildə sülhməramlılar yaddaşlarda heç də yaxşı iz buraxmadılar. Qarabağdakı erməni separatçılarının hamisi rolunda çıxış etmiş rus hərbçilərinin bölgəni tərk etməsi ətrafında AYNA-nın suallarını ehtiyyatda olan polkovnik Şair Ramaldanov cavablandırıb. Hərbçi qeyd edib ki, sülhməramlıların bölgəni tərk etməsi gözlənilən idi:

- Azərbaycan yeni reallıq yaratdı, addımları ilə Rusiyanın sülhməramlılarının bölgədə varlığına səbəb vermədi. Ötən ilin sentyabrında Azərbaycanın Qarabağda separatçı ünsürlərə qarşı keçirdiyi antiterror əməliyyatından sonra rusların ərazilərimizdə xidmət aparmasına ehtiyac qalmamışdı. Bir növ, antiterror əməliyyatı sülhməramlı missiyanın başa çatmasına da zəmin yaratdı və onlar vaxtından əvvəl əraziləri tərk etdilər. Rusiya sülhməramlılarının missiyası Qarabağ bölgəsindəki erməni əhalinin təhlükəsizliyini təmin etmək, onların Azərbaycana inteqrasiyasında köməklik göstərmək idi. Antiterror əməliyyatından sonra isə erməni əhali bölgəni könüllü şəkildə tərk etdi. Onlar Azərbaycanın şərtlərini qəbul etmədilər, vətəndaşımız olmaq istəmədilər və çıxıb getdilər. Bundan sonra isə sülhməramlıların artıq orada işi qalmadı. Nəticədə, dünən sülhməramlılar Xocalıda keçirilən təntənəli tədbirlə yola salındılar.

Çoxları bildirirdilər ki, Rusiya sülhməramlıları bölgədən çıxmayacaq. Hətta Ermənistandakı Rusiya hərbi bazasının Qarabağa köçürüləcəyini iddia edənlər də var idi. Amma Azərbaycanın Ali Baş Komandanı, Prezident İlham Əliyevin dəqiq siyasəti nəticəsində bu iddiaların əsassız olduğu ortadadır. Prezident incə diplomatik gedişlə sülhməramlıların vaxtından əvvəl Qarabağdan çıxarılmasına nail oldu. Mərhələli, zərgər dəqiqliyi ilə aparılan siyasət Rusiya ilə hansısa qarşıdurma olmadan sülhməramlıların çıxarılması ilə nəticələnmiş oldu.

- Dörd ilə yaxın Qarabağda olan Rusiya hərbçiləri yaddaşlarda necə qaldı?

- Deməzdim ki, xoş xatirələr qoydular. 44 günlük müharibədən sonra Qarabağa yerləşən sülhməramlılar bölgədə qalmış erməni separatçılarına köməkləri ilə yaddaşlarda mənfi iz buraxdılar. Separatçılar Qarabağda separatizmi davam etdirdilər, inteqrasiyaya mane oldular. Onların bu addımlarına sülhməramlılar susqun yanaşdılar. Eyni zamanda, ərazilərimizdə separatçı terrorçular səngərlər qazdılar, bölgəyə Ermənistandan silah-sursat daşıdılar. Rusiya hərbçiləri bunlara nəinki göz yumdular, hətta bəzən yardım da etdilər. Bununla yanaşı, Qarabağda 2021-22-ci illərdə istehsal olunmuş minalar aşkarlandı. Azərbaycan bunu əyani faktlarla nümayiş etdirdi. Həmin minalar təbii ki, 44 günlük müharibədən sonra erməni terrorçular tərəfindən əraziyə gətirilmişdi. Bunların hamısı da sülhməramlıların gözü qarşısında həyata keçirilmişdi. Demək olar ki, həmişə sülhməramlılar Azərbaycana qarşı qərəzli mövqedə dayandılar. Onların pis əməlləri haqqında yüzlərlə fikir söyləmək olar. Dəfələrlə Azərbaycan rəsmi şəkildə Rusiya tərəfinə sülhməramlıların fəaliyyətindən narazı olduğunu çatdırdı. Ona görə də deyə bilmərəm ki, 4 ilə yaxın müddətdə sülhməramlılar missiyalarını layiqincə yerinə yetirdilər.

- Sizcə, Qarabağdan çıxarılan sülhməramlılara Rusiya ordusunda bundan sonra hansı missiya həvalə olunacaq?

- Əlbəttə, bu, Rusiya Müdafiə Nazirliyinin qərarına bağlıdır. Mən deyə bilmərəm ki, onların bundan sonrakı xidməti nə olacaq, hara olacaq. Amma ehtimal var ki, Ukrayna müharibəsində xidmətə cəlb ediləcəklər. Ola bilsin ki, rus əsgərləri Ukrayna cəbhəsinə göndərilsinlər. Yaxud da ki, Rusiyanın başqa xidmət yerlərinə yönləndirilə bilərlər. Yenə deyirəm, bu, Rusiya Müdafiə Nazirliyinin, hərbi komandanlığının verəcəyi qərara bağlıdır.

Ardını oxu...
Azərbaycanın AŞPA-dakı nümayəndə heyətinin rəhbəri, Milli Məclisin deputatı Səməd Seyidov Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik:

- Səməd müəllim, Prezident İlham Əliyev ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri İan Borqu qəbul edərkən Minsk qrupunun ləğv edilməsi ilə bağlı konkret mövqe bildirdi. Sizcə, indiki halda bu lazımsız qurumu saxlamaq kimlərin marağına xidmət edir?

- Bütün bunlar sözsüz ki, ikili standartların bariz nümunəsidir. Müxtəlif bəhanələr gətirirlər ki, strukturu dəyişmək çətindir, problemlidir. Bunun üçün iclas çağırılmalı, qərar qəbul etməli olduqlarını iddia edirlər. Fakt isə odur ki, özlərinə lazım olanda bir gecənin içərisində bütün məsələləri həll edirlər. Ona görə də, Azərbaycan Prezidenti öz mövqeyini açıq və konkret olaraq bildirdi. Münaqişə bitib, artıq sülh planı Azərbaycan tərəfindən masaya qoyulub. Onlar isə indiyə qədər hər hansı bir hərəkət etmək bir yana qalsın, hətta 30 il bundan öncə yaradılmış və iflasa uğratmış, qeyri-obyektivliyini sübut etmiş, Azərbaycana qarşı işləyən qurumları saxlayırlar. ATƏT-in Minsk qrupu, Minsk qrupunun həmsədrlər institutu, xüsusi nümayəndə və s. bu kimi lazımsız qurum və vəzifələr qalmaqdadır. Havayı yerdən sadəcə olaraq məvacib alırlar.

- Heç bir hədəfi olmayan bir qurumu saxlamaqla nəyə ümid edirlər?

- Burada əsas amil “bəlkə qaytardılar" fəlsəfəsi ilə bağlıdır. Azərbaycana qarşı olan iddiaların reallaşmasına da “ümid”lərini üzmək istəmirlər. Bunu da gündəmdən çıxartmaq lazım deyil. Bunlar üzdə deyə bilmədikləri, ancaq ürəklərində saxladıqları məsələlərdir. Azərbaycan bütün bunlardan xəbərdardır.

- Hazırda bir çox beynəlxalq təşkilatlarda yaşanan böhran fonunda Minsk qrupunun saxlanılması ilə bağlı alt qatlarda olan yanaşmalar necədir?

- Beynəlxalq təşkilatların içərisində ciddi böhran yaşanır. Onlar kim tərəfindən, necə, hansı formada, istiqamətdə getdiklərini bilmirlər. Dünya necə dəyişir, problemlər necə həll olunur? Bunlardan xəbərsizdirlər. Ona görə də, lazımsız olan bir çox təşkilatları nəyəsə ümid edərək saxlayırlar. Hazırda onlar savadsız həkimlər kimi davranır. İndi onlar savadsız həkimin xəstəyə yazdığı əlaqəsiz dərmanlar “fəlsəfəsi” ilə yaşayırlar. Azərbaycan Prezidenti də haqlı olaraq ATƏT sədrinə bunları çatdırıb. Xarici İşlər Nazirliyi də eyni mövqeni təkrar edib. Biz də bunun tam şəkildə tərəfdarıyıq.

- Azərbaycan-Ermənistan xarici işlər nazirlərinin Almatı görüşünün nəticələri ilə bağlı müsbət fikirlər səslənir. Sizcə, tərəflərin mövqeyinin yaxınlaşması kontekstində bu cür təmaslar nə dərəcədə effektiv ola bilər?

- Erməni tərəfi və ona havadarlıq edənlər nə qədər də çalışsa reallığı dəyişmək, inkar etmək mümkün deyil. Çünki bu reallıq getdikcə daha da möhkəmlənir. Dünya tərəfindən də qəbul olunur. Bunu nəinki ATƏT-də, Azərbaycana qarşı düşmən mövqeyində olan Fransanın içərisində görürük. Fransada Azərbaycanla bağlı ardıcıl olaraq verilən məqalələrdə də bu açıq görünür. Etiraf edilir ki, ikitərəfli əlaqələr yüksək qiymətə layiqdir. Sual olunur bəs indiyə kimi niyə müdaxilə edib, pozurdunuz? İddia edirdilər Fransa olmasa heç bir danışıq müqavilə ola bilməz? İndi isə vəziyyət tamam dəyişib. Çünki Azərbaycanın apardığı siyasətə qarşı çıxanlar özü-özünə problem yaradır.
 
Ardını oxu...
“Şərq-Qərb” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Ərəstun Oruclu Teleqraf.com-un suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik.

- Bir həftədir revanşistlər Ermənistanda hakimiyyət əleyhinə etiraz aksiyaları keçirirlər. Əvvəlcə Tavuşda delimitasiya prosesinə etirazla başlayan aksiyalar İrəvana çatanda Baş nazir Nikol Paşinyanın istefası tələbi ilə davam etməyə başladı. Ermənistandakı bu gəlişmənin mümkün nəticələrini necə görürsünüz?

- Məncə, baş verənlər erməni müxalifətinin hakimiyyəti zorla ələ keçirmək üçün göstərdiyi son cəhdlərdən biridir. Üstəlik, həmin cəhd hazırlıqsız və spontan başlayıb. Təşkilatçıları Azərbaycanın işğal olunmuş kəndlərinin qaytarılmasını bəhanə edərək, xalqı səfərbər edəcəkləri və Paşinyan hökumətini devirəcəklərini düşünürdülər. Amma sadə bir həqiqəti nəzərə almamışdılar ki, nə 44 günlük müharibə, nə də 23 saatlıq antiterror əməliyyatındakı məğlubiyyətdən sonra erməni xalqını ayağa qaldıra bilməyənlərin 4 kəndin sahiblərinə qaytarılmasına görə bunu edə bilmək şansı sıfra bərabər idi. Digər yandan, ola bilsin bunu anlayırdılar, amma bu dəfə yeni siyasi oyunçu kimi erməni kilsəsinin bəzi radikal nümayəndələrini ortaya atmaqla, “bəlkə indi alındı” deyə düşünürdülər. Amma siyasətdə “bəlkə” prinsipi işləmir, siyasət obyektiv ictimai əsaslar və reallıqlara söykənir.

İctimai reallıqlar isə bundan ibarətdir ki, Ermənistan əhalisi bu gün nəinki revanşizm əhvalı yaradan Köçəryan-Sərkisyan-Daşnaksütun birliyinə, heç “mələk donu”na girmiş kilsə radikallarına da inanmır. “Qarabağ klanı”nın kriminal hakimiyyəti altında yaşamağın nə demək olduğunu yaxşı xatırlayan erməni cəmiyyətinin mütləq əksəriyyəti müharibədə aldığı zərbədən sonra daha rasional olmağa çalışır. Nəhayət, Paşinyan hökumətinə qarşı açıq fəaliyyətə keçən başda katalikos Qaregin olmaqla, siyasiləşmiş bir qrup keşiş hökumətin tərəfində olan mediada o qədər çirkin əməllərdə ifşa edilir ki, insanlar artıq onlara da cinayətkarların şərikləri kimi baxırlar.

Məğlubiyyət Ermənistanda yerli əhali ilə revanşist qarabağlılar arasındakı ziddiyyətləri də bütün çılpaqlığı üzə çıxarıb və onları üz-üzə qoyub. Başqa bir səbəb də Moskvanın, necə deyərlər, “odla su arasında” qalması idi: Kreml ya Ermənistandakı revanşist tərəfdarlarını dəstəkləyib hakimiyyətə gətirərək Azərbaycanla münasibətlərini pozmalı, ya da onlara dəstək vəd edərək hadisələri öz axarına buraxmalı idi. Görünən budur ki, Moskva ikinci yolu seçib. Bəlkə də digər variant seçmək üçün onun təsir imkanları yetərli deyil. Sadalanan və hələ sadalanmayan şərtlər çərçivəsində spontan başladılan “hərəkat” elə əvvəlcədən uğursuzluğa məhkum idi. Zənnimcə, artıq bunun da baş verdiyini deyə bilərik.

- Sülh prosesi ilə bağlı fikriniz necədir? Baş nazir Nikol Paşinyan sazişin imzalanmasının vaxtının gəldiyini deyir, xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov danışıqlarda tarixi adlandırıla biləcək inkişafın olduğunu bildirir. Prezident İlham Əliyev də noyabradək sazişin imzalana biləcəyini söyləmişdi. Nə gözləyirsiz bu prosesdən?

- Zənnimcə, sülh prosesinin uğurla başa çata bilməsi üçün imkanlar var, amma bölgədə vəziyyətin sabit olmaması bu proses üçün riskləri də artırır. Başqa sözlə, sürətlə geosiyai mübarizə meydanına çevrilməkdə olan Cənubi Qafqazda tezliklə və rahat şəkildə sülh müqaviləsi imzalaya bilməyin mümkün olduğunu düşünmək yanlış olardı. İstər Gürcüstanda baş verənlər, istərsə də Ermənistandakı sabitliyi pozmaq cəhdləri Azərbaycanla Ermənistan arasındakı sülh prosesinə təsirsiz ötüşmür. Bu da təbiidir, çünki geosiyasi mübarizə kontekstində Cənubi Qafqaz vahid məkan kimi nəzərdən keçirilir. Bu mənada da, onun ayrı-ayrı ölkələrində baş verənlər bütövlükdə regiona təsirsiz ötüşmür. Bəzən isə həmin hadisələr məhz Cənubi Qafqaz uğrunda gedən mübarizədə iştirak edənlərin regiona təsir vasitələri olur. Məsələn, biz deyə bilmərik ki, bu gün Gürcüstanda baş verənlərin biz və ya Ermənistana təsiri yoxdur. Əlbəttə, var, özü də həmin hadisələrin nəticəsindən asılı olaraq hər iki ölkənin xarixi siyasət vektoru dəyişikliyə uğraya bilər.

Gürcüstanda “Xarici agentlər haqqında” qanunun ətrafında mübarizə aparan tərəflərin arxasında böyük güclərin dayandığı aydın görünür. əslində bunu onların heç özləri də gizlətmirlər. Başqa sözlə, bu, bölgəyə təsir uğrunda gedən Rusiya-Qərb mübarizəsinin təzahürlərindən biridir. Bu mübarizədən Qərbin qalib çıxacağı halda bir geosiyasi konfiqurasiya yaranacaq, Rusiya üstün gələrsə, başqa bir reallıq ortaya çıxacaq. Bunun nəticəsi də həm Ermənistan, həm Azərbaycanın xarici siyasət doktrinası, həm də sülh prosesinə təsirsiz ötüşməyəcək. Bu da hələ bölgəni gözləyən potensial təhdidlərdən yalnız biridir.

Başqa amillər də var, amma bütün bunlara baxmayaraq, fikrimcə, sülh prosesini təkcə davam etdirmək yox, həm də sürətləndirmək məqsədəuyğun olardı. Bunun üçün də hazırda başlıca şərt tərəflərin sülh müqaviləsi bağlamaq iradəsinin olmasıdır. Sülh müqaviləsi isə hər iki ölkənin marağındadır.

- Gürcüstandakı olaylar hansı sonluqla bitə bilər? Niyə ölkə birdən-birə belə qarışdı?

- Hələlik onların nəticəsi haqda nəsə demək çətindir, amma görünən budur ki, tərəflərin geri çəkilmək fikri yoxdur. Bu isə mübarizənin daha da kəskinləşməsinə aparır ki, bu da müəyyən bir mərhələdə “sərhədlərin keçilməsi”nə gətirib çıxara bilər. Onda artıq tərəflər arasında anlaşma imkanları tükənmiş olacaq və mübarizə hakimiyyət uğrunda açıq qarşıdurma fazasına keçəcək. Bu halda hər şey baş verə bilər, təəssüf ki, hətta silahlı qarşıdurma da. Baş verənlərin səbəbi isə bir deyil, onların arxasında kompleks səbəblər dayanır. Həmin kompleks səbəblərə də daxili siyasi mübarizə, ona təsir edən geosiyasi rəqabət, ölkənin xarici siyasət kursunun seçimi ətrafında qarşıdurma və bir sıra digər amilləri aid etmək olar.

Bu gün bölgə üzərindən keçməsi nəzərdə tutulan kommunikasiyaların reallaşdırılması baxımından Gürcüstan Cənubi Qafqazın qapısı rolunu oynayır. Rusiyaya Gürcüstana nəzarət Şərq-Qərb dəhlizinin vacib elementi olan, Cənubi Qafqaz üzərindən keçməsi nəzərdə tutulan Orta dəhlizi əngəlləmək, Qərb və Çinə isə həmin dəhlizin keçməli olduğu ölkə kimi əhəmiyyətlidir. Bu məsələdə isə maraqlı olan təkcə sadalanan dövlətlər yox, həm də trilyonlarla dollar aktivə sahib olan nəhəng transmilli şirkətlərdir. Ona görə də bölgə uğrunda mübarizə Gürcüstanla bitməyəcək. Bu gün Gürcüstanda baş verənlər yalnız başlanğıcdır.

- Cənubi Qafqaz uğrunda Qərblə Rusiya arasında mübarizənin yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu görürük. Sizcə, bu mübarizədə kim daha şanslıdır və bu çəkişmə ümumən bölgəmizə nə vəd edir?

- Mübarizədə kimin üstünlük qazana biləcəyini dəyərləndirmək istəsək, tərəflərin şanslarını müxtəlif kriteriyalar üzrə nəzərdən keçirməliyik. İqtisadi, texnoloji və maliyyə baxımından üstünlük Qərbdədir. Hərbi-siyasi baxımdan Rusiyanın təsir imkanları daha genişdir. Unutmamalıyıq ki, Rusiya istər coğrafi, istərsə də tarixi-siyasi baxımdan bölgəyə daha çox təsir imkanları olan ölkədir. Digər tərəfdən, Qərblə ticari əlaqələrini Rusiyanın nəzarəti və təsir dairəsindən kənarda qurmaqda maraqlı olan Pekin də var. Nəhayət, Türkiyənin hansı tərəfdə olacağının da əhəmiyyəti önəmlidir. Bura İranın hələ tam aydın olmayan mövqeyini də əlavə etdikdə, Cənubi Qafqazın çoxsaylı ziddiyyətli maraqların toqquşduğu məkan olduğunu qəbul etməliyik. Bu halda hansısa proqnozlar vermək və ya hesablamalar aparmaq səmərəsizdir.

Bu gün bölgə ölkələrinin görə biləcəyi əsas iş üç Cənubi Qafqaz dövlətinin bir araya gələrək hər üçünün maraqlarını təmin edəcək vahid doktrina işləməsi olmalıdır. Amma bunu etmək bir o qədər asan deyil. Bunun üçün ən azı Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhə və qarşılıqlı etimada nail olmaq vacibdir. Yalnız bundan sonra “Cənubi Qafqaz Evi” haqda düşünmək və onun bütün üzvlərinin maraqlarına cavab verən vahid strategiya hazırlamaq olar. Əlbəttə, bu, sözdə deyildiyi qədər asan deyil, amma hər bir halda öz taleyini hər üç ölkəni mübarizə meydanı kimi görən böyük güclərin iradəsinə bağlamaqdan qat-qat əlverişlidir. Həm də ona görə ki, biz onların Cənubi Qafqazla bağlı planları və bölgə uğrunda mübarizə arsenalında konkret nələrin olduğunu yalnız ehtimal edə bilərik. Hətta onları bilsək belə, başqalarının oyununda onların qaydaları ilə iştirak etmək heç bir halda qələbəyə apara bilməz.
 
 


 

Ardını oxu...
Sülhməramlıların Qarabağ bölgəsini tərk etməsi münasibətilə Xocalıda təntənəli tədbir keçirilib. Tədbirdə hər iki ölkənin yüksək rütbəli hərbçiləri iştirak ediblər.Ölkə ictimaiyyəti də bu hadisəni 44 günlük Vətən müharibəsindən və bir günlük antiterror tədbirlərindən sonra Azərbaycanın növbəti uğuru kimi dəyərləndirib.
Rusiya Qarabağı tamamilə və dönməz şəkildə tərk edir və bu, əlamətdar hadisədir. Eyni zamanda vaxtilə “Ruslar Qarabağı tərk etməyəcəklər” deyənlərə cavabdır.
Qeyd edək ki, 2020-ci il noyabrın 10-da imzalanmış Üçtərəfli Bəyanata əsasən, Rusiya Federasiyasının sülhməramlıları Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi bölgəsində müvəqqəti olaraq yerləşdirilsə də, onların uzun müddət ərzində ölkəmizdə qala biləcəyi təhlükəsi var idi.Lakin bu ehtimal ötən ilin sentyabr ayında Qarabağı tam nəzarətə götürməmizlə ortadan qalxdı və rusiyalı hərbçilərin ərazimizdə fəaliyyətlərini davam etdirmələri üçün heç bir əsas qalmadı. Buna baxmayaraq, bəziləri məsələyə yenə şübhəylə yanaşır, “Rusiya daxil olduğu yerdən çıxmır” kimi fikirlər səsləndirirdilər.Onlar öz ölkəsini aşağılayaraq belə prosesin baş verməsinin mümkünsüzlüyünü vurğulayırdılar. Lakin hər zaman olduğu kimi uzun illərdir xaricdə yaşayan və oradan Azərbaycanın milli maraqlarına zidd çıxışlar edən radikalların “proqnozları” yenə də özünü doğrultmadı.
Əslində burada təəccüblü heç nə yoxdur. Azərbaycanın yaxın tarixində Rusiya hərbi bazalarından qurtulmasının iki müsbət nümunəsi var. 1990-cı illərin əvvəllərində Rusiya hərbi bazaları Azərbaycan ərazisindən çıxarılıb, 2012-ci ildə isə Rusiyanın Qəbələdəki RLS-i fəaliyyətini dayandırıb. Bu iki nümunədən çıxış edərək Rusiyanın Qarabağdakı azsaylı hərbi kontingentinin də ərazimizi tərk edəcəyinə əmin olan siyasilər də az deyildi.

Sülhməramlıların çıxmasının iki ölkə rəhbərinin qərarına əsasən həyata keçirildiyini xatırladan millət vəkili Azər Badamov “Sherg.az”a açıqlamasında deyib ki, burada heç bir hərbi komponent yoxdur:

“Əvvəla onu deyim ki, sülhməramlıların qarşılıqlı anlaşma şəraitində Qarabağı tərk etməsi çox əlamətdar hadisədir. Məsələnin uğurlu və operativ şəkildə həlli ilk növbədə Azərbaycan diplomatiyasının uğuru və ən başlıcası isə Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasətinin, diplomatiyanı düzgün istiqamətdə qurmasının məntiqi nəticəsidir. 2023-cü ilin 19-20 sentyabrında keçirilmiş antiterror əməliyyatından sonra sülhməramlıların Qarabağda görəcəyi bir iş yox idi. Ona görə də dövlət başçıları Rusiya sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılması ilə bağlı qərar qəbul etdilər.
Azərbaycan öz ərazilərində suverənliyini və təhlükəsizliyini bərpa etdiyi üçün hər hansı bir beynəlxalq təşkilatın və ya da sülhməramlıların o ərazilərdə görə biləcəyi bir fəaliyyəti yoxdur. Onu da deyim ki, Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycan ərazisindən vaxtından əvvəl çıxarılması barədə qərarın hər iki ölkənin ali rəhbərliyi tərəfindən qəbul edilməsi həqiqətən də tarixi hadisədir. Bu proses tərəflər arasında heç bir siyasi anlaşılmazlıq yaşanmadan, tam qarşılıqlı anlayış şəraitində həyata keçirilir. Bu mənada Rusiya sülhməramlılarının ölkəmizdən dinc şəkildə çıxarılmasını ciddi siyasi uğur hesab etmək olar. Qarabağ mövzusu artıq bağlandığı üçün rusiyalı hərbçilərin Azərbaycan ərazisində fəaliyyətlərini davam etdirməsi üçün heç bir əsas yox idi. Fikrimcə münasibətlərdən hərbi komponentin çıxarılması əməkdaşlıq üçün daha geniş imkanlar açacaq”.

Dünyapress TV

Xəbər lenti