Bu il yekunlaşmaq üzrədir. İlin sonunda pensiya və əməkhaqlarında artım gözləniləndir. İqtisadçıların fikrincə, növbəti il üçün minimum əməkhaqqı 400 manat ola bilər. Bir neçə ay öncə mübahisələndirilən saat hesabı əmək haqqına keçid məsələsi ilə bağlı isə məlumat hələki yoxdur.

Mövzu ilə Referans.az-a danışan iqtisadçı - ekspert Natiq Cəfərli deyib ki, hazırda Azərbaycanda orta əmək haqqının artım tempi təxminən 6-7 faiz arasıdır:

"Bu baxımından məsələyə yanaşsaq, yəqin ki, yenidən formalaşan Parlamentin noyabr ayında büdcə zərfinə baxması üçün müddət başlanacaq. Dekabrda 2025- ci illə bağlı yeni büdcə qəbul olunacaq. Büdcənin tərkibində minimum əməkhaqqının artması ilə bağlı qərar verilə bilər. Əmək haqlarında 10 faiz civarında artım gözləniləndir. Maraqlı detal bundan ibarətdir ki, bəzi mətbuat orqanlarında gedən yazılarda və deputatların açıqlamalarında bildirilirdi ki, saat hesabı minimum əmək haqqına keçid baş verə bilər. Bununla bağlı rəsmi mövqe, açıqlama görmədik. Ancaq mediada yazıların getməsinə şahid olduq".

İqtisadçı hesab edir ki, əgər minimum əməkhaqqından saat hesabı əməkhaqqına keçid baş verəcəksə, yeni qanun layihəsinə ehtiyac yaranacaq və "aylıq hesablanan minimum əmək" haqqı sözlərinin bütün qanunvericilik aktlarından çıxarılmasına ehtiyac yaranacaq: "Onlarla qanunda dəyişikliyə ehtiyac var. Bütün bunları yanvar ayınadək çatdırıb edə biləcəklərmi, bilmirəm. Yanvar ayınadək bu məsələlər həllini tapmalıdır ki, yeni qaydalar işə düşsün. Amma, ən azı bununla bağlı müzakirələr var. Çox ehtimal ki, indiki sistem qalsa, minimum əmək haqqı hazırda 345 manatdır, 35 manatadək artım gözələnilir ki, bu da 380 manat edir".

"Hazırda ölkədə normativ hüquqi aktlara görə 8 saatlıq iş rejimi tətbiq edilir. Hətta, 5 günlük iş hissəsini hesablasaq, indiki 345 manatı saat hesabına böləndə, saata təqribən 1 manat 80 qəpik düşmür. Bu çox aşağı göstəricidir. Ciddi artım olmalıdır ki, insanların büdcəsinə təsir eləsin. Tənzimlənmə mexanizmi çox dəqiq olmalıdır. Bəlkə də bizim xəbərimiz yoxdur, artıq bununla bağlı çoxdan işləyiblər, hər şey hazırdır, qəflətən bu sistemə keçid alacağıq. Söz- söhbət varsa, çox güman ki, bu sistemə keçid baş verəcək. Bizdə bir problem də bundan ibarətdir ki, əmək bazarında dövlət sektoru üstünlük təşkil edir. Onların işləmə qaydası necə hesablanacaq? Bu əmək haqqı bazarında yeni dəyişlikliklər tələb edir. Ona görə də yeni sistem köklü dəyişikliklərə səbəb olmalıdır", - deyə müsahib sözlərinə əlavə edib.

Ekspert bildirir ki, aylıq əmək haqqında indiki sistem qalsa, qanunvericilikdən digər məsələ də çıxarılmalıdır. Bu VÖEN -lə çalışan insanların əldə etdiyi əmək haqqı ilə bağlıdır: "Bizdə VÖEN -lə çalışan 800 minə yaxın insan var. Əmək haqqı artan kimi, onların vergi yükü avtomatik olaraq artır. Bu doğru deyil. Qanunvericlikdə bu dəyişikıik də əksini tapmalıdır ki, VÖEN -lə çalışanlarda bu böyük problem yaratmasın".

Natiq Cəfərli sonda qeyd edib ki, yanvar ayından minimum əməkhaqqının hansı formada olacağı bilinməsə də artmın olması dəqiqdir, Təqaüdlərlə bağlı artım isə Prezidentin verdiyi qərar və ya fərmandan asılı olacaq. Təqaüdlərin artımının da 8- 10 faiz artım gözləniləndir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyası Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinə seçkilərin dairələr üzrə lider namizədlərini açıqlayıb.

Onların arasında ən çox səs toplayan 34 saylı Şahbuz şəhər seçki dairəsindən namizəd Rüstəmova Gülşad Qəzənfər qızıdır. O, 75,28% səs toplayıb.

Tibbi bacısı işləyən G. Rüstəmova şəhid Emin Sadiqovun anasıdır.

Hərbçimiz 26 oktyabr 2020-ci ildə şəhidlik zirvəsinə ucalıb. Ölümündən sonra “Vətən uğrunda”, “Döyüşdə fərqlənməyə görə”, “Füzulinin azad olunmasına görə” medalları və 3-cü dərəcəli “Rəşadət” ordeni ilə təltif edilib.

Musavat.com Gülşad Rüstəmovanı təbrik edib və onun seçkilərlə bağlı təəssüratlarını öyrənib.

– Millət vəkili olmaq üçün namizədliyinizi vermək şəxsi təşəbbüsünüz idi?

– Mən yeganə balamı şəhid vermişəm. O bala vətəni, milləti, xalqı, bayrağı üçün canından keçib. Bu gün mən onun yolunu davam etdirmək istəyirəm. Bu xalq üçün nəsə etmək arzum var. Dövlətimizlə xalqımız arasında körpü olacağam. Qazilərimizin, hüququ pozulanların, haqqı pozulanların səsi olacağam. Bu gün şəhid ailəsi olaraq heç nəyə ehtiyacım yoxdur. Bir problem olarsa, bütün qapılar üzümə açılır. Bir xəstənin dərmanlarının içindən “Emin, ruhun şad olsun” yazısı çıxırsa, bu, mənim üçün böyük şeydir. Bu gün maddi olaraq heç nəyə ehtiyacım yoxdur.

– Gülşad xanım, belə bir nəticəni gözləyirdinizmi?

– Niyə gözləməyim… Şəhid anası kimi xalqımın yanındayam. Balama verilən qan pulunu belə kəndim, elim üçün xərcləmişəm, mərasim evi tikdirmişəm. Həyətimə asfalt çəkmək istəyirdilər, icazə vermədim. Dedim, elin məzarlıq yolu düzəldilsin. Artizan vurdurmuşam ki, suyu olmayan kəndlilər istifadə etsin.

Bu səsi elimdən, obamdan yığmışam. Mən tibb bacısıyam. Amma fəhlə də deputat ola bilər.

– Seçicilərinizlə görüşəndə sizdən nə istəyirlər? Hansı ümidləri var?

– Bir rayon və beş kənddən seçicilərim var. Hamısı ilə bir-bir görüşmüşəm. Təbliğata gedəndə açıq dedilər ki, mənə səs verəcəklər. Ona görə də bu nəticəni, hətta daha yüksəyini gözləyirdim. İnşallah dövlət yanımda olacaq və onların ümidlərini doğruldacağam.

Deputatın böyük büdcəsi olmur. Yol çəkmək və ya nəsə etmək üçün şəxsi büdcəm yoxdur. Amma dövlətlə xalqın arasında körpü olacağam. Şəhid anaları da mənə dəstək verirlər.

– Oğlunuz bu gün sizin xalq tərəfindən sevildiyinizi görsəydi, yəqin ki, sevinərdi…

– Oğlum millət, torpaq uğrunda can veribsə, mənim də canım Azərbaycana fəda olsun.

Xatırladaq ki, Emin Sadiqov 1998-ci il iyulun 21-də Şahbuz rayonunun Şahbuzkənd kəndində anadan olub. İlk təhsilini 2004-cü ildə Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan şəhər 2 nömrəli tam orta məktəbində alıb. 2008-2010-cu illərdə Naxçıvan şəhər 7 nömrəli məktəbdə təhsil alıb, daha sonra yenidən Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan şəhər 2 nömrəli məktəbdə təhsilini davam etdirib. 2012-ci ildə Cəmşid Naxçıvanski adına hərbi liseyə daxil olub və 2015-ci ildə liseydən məzun olaraq Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində təhsilini davam etdirib.

2019-cu ildə Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbini bitirib. Atası Rəşadət Arif oğlu Sadiqov 2009-cu ildə vəfat edib.

2019-cu ildə Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbini bitirən Emin Sadiqov Qazax rayonuna təyinat alıb və orada ilk peşə fəaliyyətinə başlayıb. 5 oktyabr 2020-ci ildə Füzuliyə yollanıb, döyüşlərdə böyük şücaət göstərib, komandiri şəhid baş leytenant Rauf Əsgərovun yaralandığını görüb ona kömək etmək istərkən 26 oktyabr 2020-ci ildə şəhidlik zirvəsinə ucalıb. 2020-ci il oktyabrın 30-da anadan olduğu Şahbuzkənd qəbiristanlığında dəfn olunub.

Ötən həftə Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan arasında telefon danışığı baş tutub. Danışıqlar zamanı Rusiya lideri Azərbaycana səfəri zamanı Prezident İlham Əliyevlə Azərbaycan-Ermənistan arasında sülh sazişi məsələsinin müzakirəsi barədə Paşinyanı məlumatlandırıb. Bu barədə Kremlin Mətbuat Xidmətinin məlumatında qeyd olunub.

Məlumatlara görə, Putin Paşinyanla telefon danışığı zamanı Bakı ilə İrəvan arasında sülh danışıqları məsələsində Moskvanın yenidən vasitəçilik təşəbbüsünü təklif edib. Eyni zamanda, Rusiya sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi, nəqliyyat-kommunikasiyaların blokdan çıxarılmasında töhfə vermək istədiyini bir daha İrəvana xatırladıb. Erməni mənbələrinə görə, Paşinyan Putinin vasitəçilik təkliflərinin heç birini qəbul etməyib. Bu, Ermənistanın danışıqların Moskva platformasından imtinası deməkdir.

Xatırladaq ki, Putin Bakıda olarkən çıxışında Azərbaycan tərəfinə də vasitəçilik təklif etmişdi. Azərbaycan buna müsbət yanaşma ortaya qoymasa da, konkret imtina da etmədi.

Mövzu ətrafında AYNA-nın suallarını cavablandıran Milli Strateji Tətqiqatlar Mərkəzinin sədri, politoloq Natiq Miri deyib ki, bu gün əsas məsələ sərhədlərin müəyyənləşməsi, nəqliyyat-kommunikasiyaların blokdan çıxarılması və yekun sülh sazişinin imzalanmasıdır:

- Bu gün İrəvan sülh sazişinin imzalanmasında vasitəçi kimi Qərbi görür. Ermənistan istəyir ki, saziş Qərb platformasında imzalansın və İrəvanın istəkləri nəzəırə alınsın. Son vaxtlar biz Avropa Birliyinin sülhlə bağlı Azərbaycan tərəfinə çağırışlarını müşahidə edirik. Bu çağırışlar Ermənistanın istəyi ilə həyata keçirilir. Bir sözlə, İrəvan istəyir ki, Brüssel və ya Vaşinqton platforması yenidən aktivləşsin. Azərbaycan isə bunu istəmir, çünki Qərbin qərəzli və tərəfli yanaşması var. Bu da neytrallıq fəlsəfəsinin üstündən xətt çəkir ki, Bakı bu platformaya üstünlük verə bilməz.

Rusiyanın vasitəçiliyindən İrəvanın imtina etməsi Qərbin göstərişinin nəticəsidir. Paşinyanın Moskva platformasını qəbul etməsi onun üçün başağrısı deməkdir. Çünki Qərb İrəvana konkret tapşırıq verib – danışıqlar, razılıq Brüssel və ya Vaşinqton platformasında əldə oluna bilər. Eyni zamanda, bu, İrəvana da sərf edən variantdır. Çünki Ermənistan həmin platformalarda iddialarını ortaya qoya bilir.

- Onda belə çıxır ki, Azərbaycana sərf edən platforma da Moskva platformasıdır?

- Ümumiyyətlə, rəsmi Bakı hansısa platformada, vasitəçidə maraqlı deyil. Azərbaycan sülh sazişinin ikili, yəni vasitəçisiz müzakirəsində və razılığın vasitəçisiz əldə olmasında maraqlıdır. Azərbaycanın ən böyük diplomatik nailiyyəti prosesi ikitərəfli müstəviyə daşımaq olub. Əldə olunan hansı müsbət razılaşma varsa, bu, ikitərəfli həllini tapıb. Bakıdan İrəvana dəfələrlə çağırış edilib, təklif edilib ki, vasitəçisiz danışıqlar olsun, razılıq əldə edilsin. Çünki bu halda müsbət nəticələr əldə edilir. Həmçinin Azərbaycan danışıqların istər Qərb, istərsə də Moskva platformasında aparılmasının da qəti əleyhinə deyil. Biz dəfələrlə Qərb platformasında da, Rusiyada da görüşlərdə Azərbaycan tərəfinin iştirak etdiyini görmüşük. Onsuz da Azərbaycanın şərtləri bəllidir və bu qəti tələblər istənilən platformada bəyan edilir.

- Dediniz ki, Ermənistana Qərb platforması sərf edir. Moskva platformasında İrəvana sərf etməyən hansı məsələ gündəmə gətirilir ki...

- Birincisi, dediyim kimi, Ermənistandan Moskva platformasından imtina etməyi Qərb tələb edir. İkincisi, İrəvan anlayır ki, Moskva platformasında danışıqlarda Azərbaycan tərəfindən sərhədlərin müəyyənləşməsi məsələsində bir çox arxiv sənədlərin ortaya çıxarılması tələb oluna bilər. Məlumdur ki, SSRİ dövründə müxtəlif yanlış qərarlarla Azərbaycan torpaqları Ermənistana verilib. Hansı ki, o ərazilərin verilməsinin heç bir hüquqi zəmini olmayıb. Həmin arxiv sənədlər isə Rusiyadadır və onların ortaya çıxmasında Ermənistan maraqlı deyil.

Xatırladım ki, Putin Azərbaycanda səfərdə olarkən bildirdi ki, sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyasına Rusiya yardım edə bilər, Moskvada lazımi sənədlər var ki, onlar sərhədlərin müəyyənləşməsində önəmli rola malik ola bilər. Putinin bu sözləri İrəvana bir mesaj idi. Ermənistanı narahat edən məsələlərdən biri də məhz budur.

- Belə ehtimal var ki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı İrəvanın imtinasının kökündə də məhz Rusiya amili var...

- Əslində Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı Ermənistan Azərbaycanın şərtlərini dolayısı ilə qəbul edə bilər. Sadəcə Ermənistan istəmir ki, dəhlizə nəzarət Rusiyanın əlində olsun. Bunu da təkcə Ermənistan yox, həm də Qərb istəmir. Bölgənin nəqliyyat-kommunikasiya sisteminə nəzarətin Rusiyada olmasını Qərb də, İrəvan da qəbul etmir. Məncə, Bakı da bunda maraqlı deyil, sadəcə Azərbaycan hansı yolla olur-olsun Naxçıvana gediş-gəlişin təminini tələb edir.

- Ermənistanın bu imtinasına Rusiyanın cavabı nə olacaq?

- Ermənistan bundan qabaq da atdığı addımlarla Rusiyanı qıcıqlandırıb. Moskva da təbii ki, müəyyən təsir rıçaqları ilə cavab verir. Yəqin ki, Ermənistanın Moskva platformasından imtinasına görə də Rusiyadan cəza tədbiri olacaq. Rusiya son illər Paşinyan hakimiyyətini devirməyə çalışır, amma hələ ki, müsbət nəticə əldə etməyib. Yəqin ki, yenə də Ermənistandakı Rusiyaya bağlı müxalif qüvvələrdən istifadə ediləcək, etiraz dalğası başlayacaq. Məlumatlar var ki, Rusiyanın layihəsi sayılan “Vətən naminə Tavuş” hərəkatı payızda etiraz aksiyalarına hazırlaşır. Çox güman ki, payızda Ermənistandakı Rusiya “beşinci kolonu” yenidən hərəkətə gələcək. Bunun nə qədər uğurlu olub-olmayacağını isə zaman göstərəcək.

Analitik: “İran İsraili düşmən hesab etsə də, birbaşa hərbi əməliyyatlardan çəkinir, çünki Tehran bunun nəticəsinin nə olacağını bilir”

Fələstinin radikal HƏMAS hərəkatının Siyasi Bürosunun rəhbəri İsmayıl Haniyənin Tehranda İranın yeni Prezidenti Məsud Pezeşkianın andiçmə mərazimi ərəfəsində öldürülməsi Yaxın Şərqdə gərgin olan vəziyyəti daha da şiddətləndirdi. “Qisas” sözü verən İran bir aya yaxındır ki, İsrailə qarşı hansısa hərbi addım atmayıb. Amma İrana bağlı olduğu deyilən silahlı qruplaşmaların İsrailə qarşı silahlı hücumları davam edir. Məsələn, bu günlərdə radikal Hizbullah hərəkatı tərəfindən İsrailin aerodromlarına raket zərbələri endirildi. Rəsmi Təl-Əviv isə xəbərdarlıqlarını etməkdədir: cavab amansız olacaq.

İsrail İrana qarşı tərəfdaşlarından dəstək alsa da, Qərb Təl-Əvivin eskalasiyaya getməməsini, məsələlərin danışıqlar yolu ilə həllinin tərəfdarı olduğunu bəyan edir. Qərbdən, xüsusilə, ABŞ-dan İrana da çağırış edilir: eskalasiya bölgənin zərərinədir və bundan çəkinmək lazımdır.

Digər yandan Qətər, Misir, ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə İsraillə HƏMAS arasında Qəzzadakı vəziyyətin danışıqlarla həll edilməsi danışıqları nəticə vermir. HƏMAS İsrailin tələblərini qəbul etmir. Belə bir vəziyyətdə Yaxın Şərqdəki böyük müharibə ehtimalı aktuallığını qoruyur.

Mövzu ilə bağlı AYNA-nın suallarını cavablandıran siyasi şərhçi Əli Orucov AYNA-ya bildirib ki, İranla İsrail arasında münasibətlər müharibə həddində olsa da, geniş eskalasiya gözlənilmir:

- Məsələ burasındadır ki, Haniyənin Tehranda öldürülməsi ilə İranın imicinə böyük zərbə dəyib və Tehran buna qarşılıq vermək üçün yollar axtarışındadır. İranın cavab verməkdən başqa yolu da qalmayıb. Faktiki olaraq, İran dilemma qarşısında qalıb. Yenə deyirəm, HƏMAS lideri Haniyənin Tehranda qətlə yetirilməsi İranın regiona və beynəlxalq nüfuzuna ciddi zərbə vurduğundan və proksi qüvvələrinin güvəninə xələl gətirdiyindən cavab tədbiri görmək məcburiyyətindədir. İran həm də İslam liderliyinə iddialı ölkə olaraq dünya müsəlmanlarının da gözündən düşmək istəmir. Ancaq İran rəhbərliyindəkilər İsrailə birbaşa hücumun ciddi nəticələri olacağının də fərqindədirlər. Bundan əvvəlki hücum effektli və təsirli olmamışdı. İran diplomatlarının İsrailin hücumu nəticəsində qətlə yetirilməsinə sərt cavab verəcəyini bəyan edən Tehran rejiminin raketləri və dronları hədəfə çatmadan zərərsizləşdirildi.

- Effektivsizliyin səbəbi nə idi?

- İranın gurultulu təbliğatına baxmayaraq, hərbi arsenalında İsraili çəkindirəcək və dağıdıcı gücə malik silahları yoxdur. Bir müddət əvvəl İran Parlamentinin üzvünün İranın nüvə silahına malik olması barədə verdiyi bəyanat İsraili və Qərbi çəkindirici məqsədlər daşısa da, heç nəyi dəyişmədi. HƏMAS siyasi qanadının liderinin qətlindən xeyli müddət keçib, İran hələ də real addımlar atmaqdan, İsrailə vəd etdiyi dağıdıcı zərbələr endirməyə tələsmir. Hələ ki təbliğat müharibəsinə üstünlük verir.

Məsələn, fikirlər səsləndirilir ki, İran ordusu Xəzər dənizində hərbi təlimləri ilə İsrailə zərbəyə hazırlaşır. Amma məncə, bunun İsrailə aidiyyəti yoxdur. Coğrafi baxımdan da bu, mümkün deyil. Məncə, bu hərbi təlimlər güc nümayişi və mahiyyət etibarı ilə hədədən başqa bir şey deyildi.

- Tehranın hədələrinə Qərbin, Amerikanın reaksiyası kifayət qədər sərtdir...

- İranın Qərbi İsrailə hücum etməklə hədələməsi İsrailə və ABŞ-a fürsət verir ki, regiona əlavə hərbi qüvvələr cəmləşdirsin, İsraili silahlandırsın, müdafiə qabiliyyətini gücləndirsin. Artıq ABŞ İsrailə 20 milyard dollarlıq silah tədarük edəcəyini bəyan edib və həmin silahların ilk partiyası təhvil verilib. Bura hərbi təyyarələr, hərbi texnikalar və öldürücü silahlar, həmçinin müdafiə sistemləri də daxildir. Eyni zamanda Səudiyyə Ərəbistanına indiyədək satışına icavə vermədiyi silahların da satışına icazə verilib. İranın İsrailə təhdidləri fonunda Yaxın Şərq regionu sürətlə silahlanır ki, bunun özü də ciddi risklər yaradır.

Bütün hallarda isə, dediyim kimi, İran İsraili düşmən hesab etsə də, birbaşa hərbi əməliyyatlardan çəkinir, çünki Tehran bunun nəticəsinin nə olacağını bilir. Bundan əvvəlki hücumlarında İsrail itkilər verməsə də, Tehran özgüvən qazana bildi. Ancaq bu dəfə Təl-Əviv İrana bu fürsəti vermək fikrində deyil. Həm də ona görə ki, İranın nüfuz qazanması onun proksi qüvvələrini cəsarətləndirər ki, bu da arzuolunan deyil. Ən çox ehtimal olunan odur ki, İsrailə birbaşa zərbələr endirmədən çox İranın dəstəklədiyi qüvvələrin vasitəsilə vəziyyəti gərginləşdirə bilər. Necə ki, bu günlərdə Hizbullah İsrail ərazilərini raket atəşinə tutdu.

Burada bir məqamı da xüsusi vurğulamaq istərdim. İsrailin İranın hücumuna cavab zərbələri endirəcəyi barədə verdiyi bəyanatın həyata keçməsi daha çox ABŞ-ın buna necə yanaşmasından asılı olacaq. Həm İranı, həm də İsraili qane edəcək hücum baş verməsə, bu, region üçün deyil, qlobal təhlükəsizlik problemlərinə yol açar. Hələ bizə tam məlum deyil ki, İsraillə İran arasında eskalasiya baş verərsə, Ərəb coğrafiyasının və Türkiyənin, Pakistanın mövqeyi necə olacaq. Regiondakı ərəb ölkələrinin İranla münasibətləri soyuq olsa da, İsraillə müharibə həm ölkələrin cəmiyyətlərində birmənalı qarşılanmaz. Bu da rahatlığa öyrəşmiş ərəb ölkələri liderlərini narahat etməyə bilməz.

Təbii ki, genişmiqyaslı müharibə olmayacaq. Amma İran proksi qüvvələri tərəfindən İsrailə zərər yetirməyə davam edəcək. Qəzza ilə bağlı danışıqların nəticəsiz qalması, gərginliyin davam etməsi HƏMAS, Hizbullah kimi təşkilatların ara-ara hücumlarına rəvac verəcək. Qəzza ilə bağlı danışıqların nəticəsindən çox şey asılıdır. Əgər razılıq əldə olunarsa, oz zaman Yaxın Şərqdə gərginlik nisbətən azalacaq.

Müəllif: Anar Bayramoğlu

Ermənistan Qərb tərəfindən silahlandırılır. Bununla bağlı mediada faktlara əsasən, material dərc edilib. Belə ki, “Caliber.az”ın redaksiyasına daxil olan təsdiqlənmiş diplomatik və hərbi mənbələrə əsasən, son bir neçə həftə ərzində Fransanın 155 mm-lik “Sezar” özüyeriyən artilleriya qurğuları və onların komponentləri, həmçinin tank əleyhinə raket kompleksləri və hava-hava raketləri Ermənistana çatdırılıb. Məlumata görə, “Sezar” özüyeriyən artilleriya qurğuları Fransanın Orli hava limanından İranın Mehrabad hava limanına göndərilib. Daha sonra İranın "Merac" aviaşirkəti silahları birbaşa son təyinat yerinə - Ermənistana çatdırıb. Faktlar göstərir ki, hazırda Ermənistana 12 ədəd “Sezar” özüyeriyən artilleriya sistemi çatdırılıb.

Qeyd edilib ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsinin əvvəlində Fransa ordusunun balansında cəmi 76 “Sezar” sistemi olub. Bundan əlavə, Ermənistan ordusunun sərəncamına onlarla R511 və R530 hava-hava raketləri, "ERYX" tank əleyhinə idarəolunan raketləri, alman istehsalı DM32 qumbaraatanları və "Panzerfaust 3" tank əleyhinə raket sistemləri verilib. Bundan başqa, Ermənistan silahlı qüvvələri Fransa istehsalı olan 500-ə yaxın birdəfəlik "Apilas" reaktiv yaylım atəşi sistemləri və Amerikanın 50 ədəd BGM71-TOW tank əleyhinə idarə olunan raket kompleksləri ilə təmin edilib.

Xüsusilə Fransanın “R511” və “R530” hava-hava raketləri diqqəti cəlb edir. Ekspertlərin fikrincə, müvafiq modifi­kasiya prosesindən sonra bu raketlər Ermənistana məxsus müasir “Su-30” qırıcı təyyarələrində quraşdırılacaq.

Bu silahların xüsusiyyətləri və silahlandırılmanın məqsədləri barədə AYNA-nın suallarını cavablandıran hərbi ekspert, ehtiyyatda olan polkovnik Şair Ramaldanov deyib ki, Ermənistana tədarük olunan silahlar hücum silahlarıdır:

- Prinsipcə, deməzdim ki, bu silahlar ən yeniləridir. Amma xarakteristikasına baxanda görünən odur ki, hücum silahlarıdır. Məsələn, tank əleyhinə vasitələr var ki, onlar iki min metrdən artıq istifadə olunan raketdən və qurğuda istifadə edilir və hədəfi vurmaq imkanı var. Nəzərə alsaq ki, bu silahlar intensiv şəkildə Ermənistana tədarük edilir, silahlarla paralel şəkildə mütəxəssislər də gətirilir. Həmin mütəxəssislər Ermənistan ordusuna mütəmadi təlimlər keçirlər. Bunlar da o deməkdir ki, qarşı tərəf müharibə hazırlığındadır.

Biz hər zaman erməni hərbçilərinin Rusiya hərbi sisteminə meyilli təlimlər keçdiyini, öyrəndiklərini müşahidə edirdik. Amma indi Fransadan, Hindistandan verilən silahlarla erməni hərbçiləri Qərbyünümlü formalaşır.

Azərbaycanda olan silahlarla Ermənistana verilən silahları müqayisə etsək, demək olar ki, Azərbaycanda olan silahlar onlara tədarük olunan silahlardan gücünə görə heç də dala qalmır. Açığını deyim ki, bizdə olan silahlar bir çox hallarda üstünlük təşkil edir. Arsenalımızda olan silahların növlərini çox da açıqlamaq istəmirəm. Amma məlumdur ki, Ali Baş Komandan İlham Əliyev Azərbaycan Ordusunu ən müasir silahlarla silahlandırmaq prinsipi həyata keçirir. Ona görə də, Ermənistanın silahlandırılmasından qorxmuruq. Sadəcə bununla Ermənistanı revanşa həvəsləndirirlər ki, bu da bölgədə sülhə zərbədir.

- Ermənistan tərəfi silah alınmasını belə izah edir ki, hər bir dövlətin ordusunu gücləndirmək hüququ var və burada qeyri-adi nəsə yoxdur...

- Bəli, hər bir ölkənin öz ordusunu güclü saxlamaq, silah almaq hüququ var və bunu kimsə inkar etmir. Amma Ermənistan Azərbaycana qarşı ərazi iddiası olan ölkədir, revanş hissi hələ də qalmaqda olan ölkədir. Eyni zamanda, Ermənistan silahı almır, hədiyyə kimi ona silah verilir. Bu isə ona silah verən ölkələrin müharibədə, gərginlikdə maraqlı olmasının əlamətidir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, hələlik sülh sazişi imzalanmayıb və Azərbaycan Ermənistanla müharibə şəraitindədir. Azərbaycana o da məlumdur ki, Ermənistan İkinci Qarabağ müharibəsindəki acı məğlubiyyətinin revanşını almaq niyyətindədir. Bunu sübut edən amil Ermənistanın sülhdən yayınma siyasətidir. Ona görə də Ermənistanın silahlandırılması Azərbaycanın diqqətindən yayına bilməz. Təbii ki, Azərbaycan öz addımlarını atacaq. Bunlardan biri də cənab Prezident İlham Əliyev tərəfindən səsləndirilib. Istər revanşistlər tərəfindən, istər Ermənistanın rəhbərliyi tərəfindən, istərsə də onlara havadarlıq edən qüvvələr tərəfindən Azərbaycana qarşı hansısa təhlükə yaranarsa, lazımi cavab veriləcək. Ona görə də düşünürəm ki, Ermənistana silahların gətirilməsinə Azərbaycanın etirazı yerindədir. Beynəlxalq normalarda belə bir yanaşma var: əgər hansısa ölkəyə daxil olan silahlar təhlükə yaradarsa, hətta üçüncü ölkənin müdaxilə hüququ var. Yəni ki, Azərbaycanın ixtiyarı var ki, təhlükənin qarşısını alsın. Hələlik bu addım Azərbaycan tərəfindən diplomatik şəkildə atılır. Bir müddət əvvəl Ermənistana silahlar Gürcüstan vasitəsilə tədarük olunurdu. O zaman rəsmi Bakı Tiflislə bu məsələni müzakirə etdi, qarşısı alındı. İndi isə İran vasitəsilə silahlar daşınır. Azərbaycan İranla diplomatik danışıqları həyata keçiriləcək.

- Bu silahların Ermənistana yerləşdirilməsi təkcə Azərbaycana qarşı təhlükədir?

- Əlbəttə, yox. Bu, təkcə Azərbaycana qarşı deyil, regiondakı dövlətlərin hər birinə qarşıdır. Bəli, əsas istifadə edilə biləcək ölkə Azərbaycandır. Amma bundan təsirlənən digər qonşu dövlətlər də var. Hansısa ölkəyə hansısa ölkə silah tədarük edirsə, silahını orada yerləşdirirsə, həmin silah tədarük edən ölkə gələcəkdə bölgədə maraqları naminə ondan istifadə məqsədi güdür. Təbii, Ermənistana yerləşdirilən silahlar Türkiyəyə, İrana, Gürcüstana və Rusiyaya qarşı istifadə edilməsi mümkün görünmür. Amma Ermənistan hələ də Azərbaycana qarşı müharibə şəraitindədir, sülh sazişi imzalanmayıb, delimitasiya və demarkasiya edilməyib. Görünən odur ki, Ermənistan açıq şəkildə eskalasiyaya istiqamətləndirilir. Gələcəkdə havadarları Ermənistanı necə silahlandırırlarsa, o silahlardan istifadə göstərişi də verə bilərlər.