Adının anonim qalmasını istəyən valideyn AzadlıqRadiosuna danışır ki, bir övladını hərbi xidmətdən saxlatdırmaq üçün 2 sot torpağını satmalı olub.

“2021-ci ilin ilk çağırışı zamanı övladıma xəbər gəldi ki, ay sonuna hərbi xidmətə aparılacaq. Uşağımı əsgərlikdən saxlatdırmaq üçün aidiyyəti üzrə yerli idarə ilə əlaqə saxladım. Dedilər, “gələrsən oturub danışarıq”. İdarəyə yaxınlaşanda məni qəbul edən şəxs dedi ki, “pəncəsi düz adı ilə yararsız bileti ala bilərik, ancaq əlinizi cibinizə atmalı olacaqsınız”. Mən razılaşanda isə hərbi həkim komissiyasından bir nəfər ilə danışdı, onun yanına getdim və iki həftə içində məsələni bağladıq”, – valideyn deyir.

6 min manat necə bölüşdürülüb

Azərbaycanın mövcud qanunvericiliyi ilə 18 yaşına çatmış şəxslər hərbi xidmətə müəyyən xəstəliklər olduğu halda getmir. Bu xəstəlikləri Nazirlər Kabineti təsdiqləyərək Dövlət Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinə (yazıda bundan sonra “Səfərbərlik xidməti” kimi qeyd olunacaq – red.) verir.

Ölkədə ildə dörd dəfə – yanvar, aprel, iyul və oktyabrın 1-dən 30-dək müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırış həyata keçirilir. AzadlıqRadiosunun Səfərbərlik xidmətinin Bakı üzrə altı idarəsindən əldə etdiyi məlumata görə, hər çağırışda yaşı çatanların azı 10 faizi müxtəlif səbəblərdən əsgərliyə getmir.

Övladını əsgərliyə göndərməməkdə qərarlı olduğunu deyən valideyn AzadlıqRadiosuna verdiyi rüşvətin necə bölüşdürülməsindən danışır: “2 sot torpağımı 6 min manata satdım. Onun min manatını komissiya cərrahının qovluğunun arasına qoymaq tapşırıldı. 800 manatı oğluma “hərbi xidmətə yarasızdır” cümləsini yazan digər həkimə verdim. Qalan pulu isə Səfərbərlik xidmətində məni qəbul edən adama verdim. Bir qovluq verdilər, içərisində ağ vərəqlər var idi, ortasına qoyub verdim. Mənə dedilər ki, “get sənə xəbər verəcəyik”. Bir həftə sonra zəng gəldi, yaxınlaşdım və yararsız olması barədə rəsmi sənədi əldə etdim”.

“Rüşvət verərəm…”

Valideyn övladını hərbi xidmətdən yayındırmasını 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsindən sonra cəbhədə hələ də gərginliyin qalması ilə izah edir. Azərbaycan həmin müharibə nəticəsində Qarabağın bir hissəsinə və ətraf yeddi rayona nəzarəti bərpa edib. Ancaq Ermənistanla sərhəd delimitasiya olunmayıb, sülh sazişi imzalanmayıb. Sonuncu dəfə sentyabrın ortasında sərhəd toqquşmalarında Azərbaycan 80, Ermənistan azı 205 hərbçisinin öldürüldüyünü bildirib.

“Sual edərsiniz ki, “niyə oğlunu əsgər göndərmədin”. Çünki kasıbın balasını müharibədə qabağa verir, varlılar, məmurlar uşaqlarını göndərmir. Vəziyyət gərgin idi, elə indi də sərhəddə yaxşı deyil, buna görə də rüşvət verərəm, övladımı qurban vermərəm”, – valideyn əlavə edib.

Özəlliklə İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra sosial şəbəkələrdə müharibə qurbanlarının, əsasən, aztəminatlı ailələrdən olması qızğın müzakirə edilib. Son müharibədən bəri bu sahədə korrupsiyanın gücləndiyi iddiaları səslənir.

Tanışlıq…

2 min manata hərbi xidmətdən möhlət aldığını deyən, kimliyini gizlətmək istəyən şəxs iddia edir ki, dövlət idarələrində tanışı olanlara məbləğdə güzəşt olıunur. O, hərbi komissarlıqda ona deyilən qiymətləri açıqlayır. “Birillik möhlət üçün 2 min, sənədə “məhdud yararlı” yazılması üçün 4 min manat verilməlidir. Komissarlıqda sənədləri götürüb digərlərindən ayırdılar və yoxlanışa getmədim. Yoxlanışın sonuncu gününə kimi deyilən məbləği verməlisən. Pulu verdikdən sonra yanına göndərildiyim həkim artıq xəstəliyimi, diaqnozu bilirdi. Mənə də uyğun diaqnoz yazıldı, həkimə pul vermədim, çünki komissarlıqda ona o pulun çatacağı deyilmişdi. Bundan sonra həmin ili hərbi xidmətə getmədim. Tapşırdılar ki, “həmin sənədi saxla, məhdud yararlısan, beş aydan bir gələrsən yenidən Bakıya yoxlanışa. Yoxlanış zamanı da 300, 500 manat hörmətini eləsən, istədiyin günə kimi sənin hərbi xidmətə getməyin əngəllənəcək””, – 2021-ci ildə hərbi xidmətdən yayınan şəxs deyir.

Qiymətlər artır

2022-ci ilin ilk çağırışı zamanı hərbi xidmətə getməmək üçün rüşvətin məbləği ilə maraqlanan E.Ş. ötən illərlə müqayisədə bu il qiymətlərin od tutub yandığını deyir. Amma o, rüşvət verməyə imkanı çatmadığından ideoloji baxışlarına zidd olsa da, məcburi hərbi xidmətə yollandığını söyləyir.

“Bir ilə kimi ən azı 2-3 min manat, il artdıqca isə minliklərin sayı artırdı. Belə ki, mənim 10 il əsgərlikdən saxlanmaq, yararsız hesab edilməm üçün 20 min manatdan çox xərcim çıxacaqdı. Məcburi hərbi xidmətin əleyhinə olsam da, kasıbçılıqdan o pulu ödəyə bilmədim. Hazırda hərbi xidmətdəyəm. Burada xəstəliyi olub, pulu olmadığı üçün xidmət edənlər var”, – o, bildirib.

İşdən çıxarılma, həbs

Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti (SHXÇX) çağırışda rüşvət iddiaları barədə AzadlıqRadiosunun iki həftə öncə göndərdiyi sorğusunu cavabsız qoyub. AzadlıqRadiosu dövlət xidmətinin bu iddialara cavabını dərc etməyə hazırdır.

Cinayət Məcəlləsinə görə, rüşvət alma (passiv rüşvətxorluq) və rüşvət vermə (aktiv rüşvətxorluq) cinayətdir. Rüşvət almaya görə vətəndaş 8 ildən 12 ilədək azadlıqdan məhrum etmə; rüşvət verməyə görə isə 8 min manatdan 12 min manatadək miqdarda cərimə və ya 4 ildən 8 ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə ilə cəzalandırılır.

Səfərbərlik xidmətinin Səbail rayon idarəsinin sabiq rəisi polkovnik Vüsal Babayev ötən il rüşvətə görə işdən çıxarılıb, amma rüşvətin harada və necə aşkarlandığı açıqlanmayıb.

2019-cu ildə xidmətin sabiq əməkdaşı Hafiz Ağamalıyev Cinayət Məcəlləsinin 178-ci (dələduzluq) və 34.312-ci (rüşvət verməyə təhrik) maddəsi ilə 5 illik həbs edilib. O, xəstəliyi olan gəncləri hərbi xidmətdən saxlatdırmaq üçün rüşvət almaqda təqsirləndirilib. İttihama görə, təxminən 10 nəfərə övladlarının hərbi xidmətlə bağlı problemlərini həll edəcəyinə söz verib, onlardan pul alıb və deyib ki, bu pullar daha yuxarı vəzifəli şəxslərə çatacaq.

Zərərçəkənlərdən biri AzadlıqRadiosuna danışıb ki, oğlunun ürəyində problem olsa da, sənədinə “yararsız” yazmaq üçün rüşvət verib.

“Hər üç ildən bir hərbi biletə möhür vurulmalıdır. Sonuncu dəfə hərbi komissarlığa çağırılanda Hafiz Ağamalıyevə 400 manat verdim, amma istintaqdan sonra pulu qaytardılar. Dələduzluq yolu ilə pulu aldığı bildirildi”, – adının rüşvət faktı ilə hallanmasını istəmədiyi üçün anonim qalmasını istəyən qadın deyib.

“Dəyişən qiymətlərdir”

Hərbi jurnalist Səxavət Məmməd AzadlıqRadiosuna deyir ki, nadir hallarda səfərbərlikdə rüşvət faktı ilə bir-iki insan həbs olunur, ancaq bu həbslər məsələni həll etmək əvəzinə ortadakı qiymətləri artırır.

“Pul alan şəxslərdən birinin həbsi sadəcə onların xeyrinə olur, çünki məsələnin üstü bir müddətlik ört-basdır edilir. Biznesin əsas idarəedici qüvvələri tapşırıq verir ki, “qiymətləri qaldırın, bəhanə edin ki, nəzarət var”. 20 il əvvəl hərbi xidmətdən saxlatdırmaq üçün 200 manat verirdilərsə, 10 il əvvəl min manata qalxdı. Beş il əvvəl 2 min – 3 min manat verərək övladını hərbi xidmətə göndərməyə süni maneə yaradanlar indi 7, 8, hətta 10 min manatlarından keçməli olurlar. Fərq odur ki, indi, əsasən, tanış əlaqə tapırlar. Əvvəl isə xüsusən bölgələrdə bu rahat şəkildə edilirdi, pulun varsa, oğlun xidmətə yararsız sayılırdı”, – o deyib.

Jurnalistin sözlərinə görə, bəzən səhhətində ciddi problemlər olan gənclər də hərbi xidmətə aparılır. Möhlət verilməyən belə gənclərdən birinin vəziyyəti hərbi xidmətə gedəndən bir müddət sonra ağırlaşıb və Mərkəzi Hərbi Klinik Hospitala gətirilib.

“Ödəniş qanuniləşdirilməlidir”

Ehtiyatda olan polkovnik, hərbi məsələlər üzrə ekspert Üzeyir Cəfərovun fikrincə, hərbi xidmətdən saxlatdırma Türkiyə təcrübəsinə uyğun şəkildə, ödənişli təşkil edilməlidir.

“Azərbaycan parlamenti alternativ xidmət barədə qanun qəbul etməlidir. Hər hansı insan ideologiyasına, yaxud digər səbəbdən əlinə silah almaq istəmirsə, bədəlli əsgərliyə getmir. Türkiyədə bu məbləğ 18 min lirədir, 27 yaşına qədər şəxslər bu hüquqdan yararlana bilərlər. Azərbaycanda da hərbi xidmətə getmək istəməyən şəxs dövlətin 1 il və ya 1 il 6 ay ərzində çəkəcəyi xərci ödəyərək əsgərliyə getməyə bilər. Sadəcə qısa müddətli hərbi elementar bilgilər öyrədilə bilər”, – Cəfərov bildirir.

Azərbaycan indiyədək alternativ xidmət haqqında qanun qəbul etməyib. Rəsmilər bunu ölkənin müharibə vəziyyətində olması ilə əlaqələndiriblər. Ancaq İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Prezident İlham Əliyev münaqişənin artıq həll olunduğunu bildirib.

ABŞ Dövlət Departamenti din azadlığına dair son hesabatında Azərbaycanı dini, yaxud digər baxışlarına görə hərbi xidmətdən imtina edənlər üçün alternativ xidmət öhdəliyini icra etməyə çağırıb.

“Bu neqativ hallar tarixə qovuşub”

Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin sədr müavini Hikmət Babaoğlu isə son illər hərbi xidmətdən rüşvət qarşılığında yayınmaqla bağlı ona şikayət daxil olmadığını söyləyir. Onun sözlərinə görə, müraciət olmadığı üçün bu barədə parlamentdə hər hansı müzakirə aparılmır.

“Bu gün sosial şəbəkələr imkan verir ki, neqativ hallar qısa müddətdə ictimailəşsin. Əvvəllər hərbi xidmətə getməmək üçün rüşvət verən, ya da alanların olması barədə məlumatlar var idisə, hazırda, demək olar ki, bu barədə heç nə eşitmirik. Şükürlər olsun ki, bu barədə neqativ hallar tarixə qovuşub, yaxud da qovuşmaqdadır. Əgər konkret faktlar olarsa, bununla bağlı vətəndaşlar müraciət etsin, araşdırılıb hüquqi qiymət verilsin”, – deputat söyləyib.

Ancaq rüşvət qarşılığında hərbi xidmətdən yayınma, imkanlı şəxslərin, yüksək vəzifəli məmurların övladlarının nüharibəyə getməməsi təkcə sosial şəbəkələrdə müzakirə olunmur. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, 2020-ci ilin iyul döyüşlərində həlak olmuş general Polad Həşimovun anası Səmayə Həşimova da bu məsələni dəfələrlə dilə gətirib. O, Fəxri Xiyabanda dəfn edilmiş müharibə qurbanlarının əksəriyyətinin aztəminatlı ailələrdən olmasına diqqət çəkir.

“Varlıların, məmurların uşaqları gecə ilə təyyarə tutub ölkədən çıxıb getdilər. Müharibə qurtarandan sonra gəldilər, qələbəni bayram etdilər. Müharibədə döyüşən, ölən bir məmur övladı yox idi. Hamısı kasıblar idi”, – general anası bu il sentyabrın 27-də – Anım günündə oğlunun məzarı başında gileylənirdi.

“Tərtər işi” üzrə dövlətə xəyanət və başqa ağır maddələrlə uzunmüddətli həbs cəzası almış şəxslərdən 11 nəfərin hökmü ləğv edilib işi istintaqa qaytarılanda bir sual ortaya çıxdı: bu adamların işinin istintaqını aparanlar, hökm vermiş və yuxarı instansiya məhkəmələrində həmin hökmü qüvvədə saxlamış hakimlər cəzalandırılacaqmı?

İstintaqı müstəntiq aparsa da, bu proseslər prokurorun nəzarəti altında baş verir. “Tərtər işi”ndə prosessual nəzarəti Hərbi prokuror Xanlar Vəliyev, onun müavini Şəfahət İmranov həyata keçirib. Ardınca Tərtər rayon Məhkəməsində baxılıb və hökm çıxarılıb.

Daha sonra Gəncə Apellyasiya Məhkəməsi, sonra da Ali Məhkəmə hökmləri qüvvədə saxlayıb. Bu 11 nəfərdən ikisi 7, biri 8, biri 9, biri 10, ikisi 16, dördü isə 20 il azadlıqdan məhrum edilib. Onların həbsdə saxlanmasından 5 ildən çox vaxt keçəndən sonra deyilir ki, hökmlər əsaslı deyil, onlardan ifadələr qanunsuz yolla – işgəncə altında alınıb, müdafiə hüquqları pozulub və s.

Hakimlər və prokurorlar məsuliyyət daşımır

Ali Məhkəmənin Plenumu sentyabrın 30-da Tərtər hadisələrində dövlətə xəyanət və başqa ağır maddələrlə məhkum edilən şəxslərdən 19 nəfərin haqqındakı apellyasiya və Ali Məhkəmənin qərarlarını ləğv etdi. Plenumun həmin qərarında birbaşa olmasa da, dolayısıyla deyilir ki, hakimlər və məhkəmələrdə ittihamı müdafiə etmiş prokurorlar bu iş üzrə çıxarılmış hökm və qərarlara görə məsuliyyət daşımır. İddia olunur ki, işdəki pozuntular həmin vaxt hakimlərə və prokurorlara məlum olmayıb.

“O pozuntuları məhkəmənin görməməsi mümkün deyildi”

Amma sözügedən şəxslərin hüquqlarını müdafiə etmiş vəkillər pozuntuların əvvəl işə baxan hakimlərə və prokurorlara məlum olmaması fikri ilə razılaşmır. Deyirlər ki, hər üç məhkəmə instansiyasında bu işə baxılanda təqsirləndirilənlər işgəncəyə məruz qaldıqlarını, onlara həm özlərinin, həm də bir-birinin əleyhinə olan ifadələrə zorla imza atdırıldığını hakimlərin nəzərinə çatdırırdı. Lakin əhəmiyyət verilmirdi.

Vəkil Səadət Seyidli deyir ki, məhkəmələr o zaman işgəncə ilə bağlı deyilənləri “məsuliyyətdən yayınmaq üçün özünümüdafiə cəhdi kimi” qiymətləndirib Hərbi Prokurorluğun göndərdiyi ittihamı təsdiqləmişdi. Bu üzdən Seyidli 11 nəfərin işinin istintaqa qaytarılması haqda qərar verilən məhkəmədə – Gəncə Hərbi Məhkəməsində çıxışında vəsatət qaldırıb ki, istintaqı aparan müstəntiqlər, ona prosessual rəhbərlik edən prokurorlar, məhkəmədə hökm və qərar vermiş hakimlər haqqında xüsusi qərar çıxarılmalıdır. Ancaq məhkəmə bu vəsatəti təmin etməyib.

“İndi işin istintaqa qaytarılması üçün göstərilən əsaslar, pozuntular o vaxt da vardı. O pozuntuları məhkəmənin görməməsi mümkün deyildi. Vəkillər də dəfələrlə bununla bağlı vəsatətlər qaldırmışdı. Lakin vəsatətlərimiz təmin olunmurdu. Haradasa dövlət ittihamçısını anlamaq olar. Əslində o da ittihamdan imtina edə bilərdi. Daha çox məsuliyyət hakimlərin üzərinə düşür. Axı hərtərəfli araşdırma aparıb, obyektiv, ədalətli qərar vermək onların borcudur…”, – vəkil Seyidli AzadlıqRadiosuna danışır.

Pozuntular

Noyabrın 2-də Gəncə Apellyasiya Məhkəməsində “Tərtər işi” üzrə 19 nəfərin hökmünün ləğvi haqda qərar veriləndə məhkəmədə çıxış edən prokuror pozuntulara nümunə kimi Turan İbrahimli ilə bağlı baş verənləri göstərib. O bildirib ki, iş materiallarında bir sənəddə İbrahimlinin ərizə yazdığı görünür, başqa bir hissədə isə bu adamın, ümumiyyətlə, hərf tanımadığı məlum olur.

Bu faktın özü göstərir ki, “Tərtər işi”ndə pozuntular əvvəldən də vardı və məhkəmələrin onları görmək imkanı olub.

Noyabrın 5-də işi istintaqa qaytaran Gəncə Hərbi Məhkəməsi nəinki hakimlər və dövlət ittihamçıları, hətta müstəntiq və prosessual rəhbərlik edən prokurorlar haqqında da xüsusi qərar çıxarmaqdan imtina etdi. Halbuki, Cinayət-Prosessual Məcəllənin 307-ci maddəsində yazılıb ki, məhkəmə pozuntulara görə cinayət işinin baxılmasına xitam verib onun prokurorluğa qaytarılması haqda qərar çıxanda, bununla yanaşı, həm də pozuntuya yol vermiş şəxslər haqqında xüsusi qərar çıxarmalıdır. Orada pozuntu sadalanmalı və kimin buna yol verdiyi göstərilməlidir. Qanunun bu normasında göstərilib ki, “kobud pozuntulara yol vermiş şəxslərin məsuliyyəti məsələsi həll olunmalı, görülmüş tədbirlər barədə məhkəməyə məlumat verilməlidir”.

“Yenə gec deyil”

Bakı İnsan Haqları Klubunun rəhbəri Rəsul Cəfərov da o fikirdədir ki, “Tərtər işi” istintaqa qaytarılanda məsuliyyət məsələsi həll edilməli, xüsusi qərar çıxarılmalıydı. Onun sözlərinə görə, bu cür hallarda pozuntuya yol vermiş şəxslərin cəzalandırılmasının yolu xüsusi qərarın qəbulundan keçir: “Amma yenə gec deyil. İstək, siyasi iradə ortaya qoyulsa, eləmək mümkündür. Cəza işdən kənarlaşdırma, hətta cinayət məsuliyyəti də ola bilər”.

Hakimlər məsələsinə gəlincə, Cəfərov hesab edir ki, onlar da məsuliyyət daşıyır. O, özəlliklə birinci instansiya məhkəməsinin (bu işdə Tərtər Hərbi Məhkəməsi) hakimlərinin məsuliyyətini vurğulayıb: “Ən ciddi, hərtərəfli araşdırma birinci instansiya məhkəməsində gedir. Ali Məhkəmədə, ümumiyyətlə, mahiyyəti üzrə işə baxılmır. Apellyasiya məhkəməsində də icraat araşdırma aparıla bilərdi. Amma heç birində normal araşdırma getməyib. Prosesi tələsik yekunlaşdırıblar”.

“Hamısı hər şeyi bilirdi”

5 ildən çoxdur Tərtər hadisələrinin araşdırılması ilə məşğul olan siyasi təhlilçi Ərəstun Oruclu bu cinayət işinin istintaqa qaytarılmasının məhkəmə sisteminin obyektivliyi kimi təqdim olunmasının əleyhinədir. Onun fikrincə, səbəb ictimai müzakirələr, artan etirazlar oldu. Oruclu hesab edir ki, hər kəs baş verənlərdən xəbərdar idi. Yada salır ki, baş prokuror və hərbi prokuror bu işlə bağlı şikayətlərə münasibət bildirəndə biri bunu “nağıl”, biri də “absurd” adlandırmışdı.

“Guya, bu pozuntulardan hakimlərin, prokurorların xəbərinin olmadığını iddia etmək o cinayətdə əli olanları xilas etmək məqsədi daşıyır. Tərtər Hərbi Məhkəməsində bu şəxslər haqqında həbs-qətimkan tədbiri seçiləndə onlardan bəziləri xərəkdə gətirilib. Hakimlər bunu görmürdü ki, işgəncədən adamlar nə hala düşüb, onlardan ifadə hansı yolla alınıb? Hamısı hər şeyi bilirdi…”, – Oruclu AzadlıqRadiosuna danışır.

Təhlilçi baş verənlərə görə Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı kimi, İlham Əliyevin də məsuliyyətini xatırladır. Prezident Əliyev indiyədək “Tərtər işi” haqda açıqlama verməyib.

1500-2000 nəfər

Oruclu zərərçəkmiş qismində rəsmən tanınanların sayının 400-dən bir qədər artıq olmasına baxmayaraq, əslində bu rəqəmin 1500-2000 arasında olduğunu iddia edir. Onun sözlərinə görə, işgəncələr nəticəsində ölən, sağlamlıqlarını itirən, həbsdə saxlanılanlarla yanaşı, “xidməti uyğunsuzluq” əmri ilə xeyli hərbçi uzaqlaşdırılıb.

“Tərtər işi”ndə zərərçəkmişlər də general-mayor Hikmət Həsənovun, Hərbi prokuror Xanlar Vəliyev, onun müavini Şəfaət İmranov, 2017-2018-ci illərdə istintaqı aparmış müstəntiqlər, rəy vermiş ekspertlərin cəzalandırılmasını tələb ediblər. Adları çəkilən şəxslərdən yalnız Xanlar Vəliyev yerli mediaya açıqlamasında ittihamları rədd edərək “əsassız” adlandırıb.

Azərbaycan qanunvericiliyində şəxsi təqsiri olmadan cinayət məsuliyyətinə cəlb etməyə, ədalətsiz hökm, qərar çıxarmağa görə də cinayət məsuliyyəti var. Məsələn, Cinayət Məcəlləsinin 290.2 maddəsində yazılıb ki, şəxsin təqsiri olmadığını bilə-bilə onu ağır cinayətdə ittiham etmək 3 ildən 7 ilə qədər azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırıla bilər. Yaxud da 295.2 maddəsinə əsasən, bilərəkdən ədalətsiz hökm çıxarıb şəxsi azadlıqdan məhrum etməyə görə 5 ildən 8 ilə qədər cəza nəzərdə tutulub.
aztoday.az

"Fikir vermisizsə son vaxtlar şəhər içi avtobuslarda dərman reklamlarının sayı nə qədər artıb?.." DİA.AZ bildirir ki, bu barədə "Müştərinin Səsi" sosial qrupundakı paylaşımında Taçəddin Poladzadə adlı istifadəçi giley edir.


Narazı vətəndaş daha sonra yazır: "Bilmirsən avtobusa minirsən , yoxsa aptekə girirsən. Çox ehtimal ki, BakuBus MMC-nin və XaliqFaiqoğlu şirkətlərinin dərman firmaları ilə güclü əməkdaşlıqları var. Ara yerdə əziyyət çəkən bizlər oluruq. Hər 2 dəqiqədən bir verilən səsli reklamlarla həm qulaqlarımız xarab olur , həm də əsəblərimiz.

Bunun üçün ən yüksək səviyyədə hara şikayət edə bilərik, görəsən? Çünki Bakı Nəqliyyat Agentliyi şikayətləri vecinə almır..."

Məsələ ilə bağlı dia.az olaraq qarşı tərəfi də dinləməyə hazırıq...

Azərbaycanın sığorta bazarında əsas oyunçulardan olan “Azsığorta” ASC məhkəməyə verilib.

32gun.az xəbər verir ki, iddiaçı Rəhimov Araz Nüsrət oğlu adlı vətəndaşdır. İddia Bakı Kommersiya Məhkəməsinin hakimi Zeynəb Axundovanın icraatındadır. Dekabrın 16-na iş üzrə məhkəmə hazırlıq iclası təyin edilib. İşin mahiyyəti sığorta müqaviləsi üzrə mübahisələrdən ibarətdir.

Araşdırmalarımız zamanı məlum olub ki, Araz Rəhimov “Diglas 2” MMC-nin qanuni təmsilçisidir. O, həm də “Diglas” Ticarət Mərkəzinin direktor müavinidir.

2019-cu ilin martında “Diglas” Ticarət Mərkəzində yanğın baş verib. Ehtimal olunur ki, “Azsığorta” ilə sığorta müqaviləsi olan “Diglas” sığorta pulunu ala bilmir. Bu baxımdan da Araz Rəhimov məhkəməyə üz tutmalı olub.

Araşdırmalarımız zamanı o da aydın olub ki, ayrıca “Diglas 2” MMC də “Azsığrota” ASC-ni məhkəməyə verib. İş Bakı Kommersiya Məhkəməsinin hakimi Ülkər Həsənovanın icraatındadır. Məhkəmə çəkişməsinin səbəbi sığorta müqaviləsi üzrə mübahisələrdir.

"Azsığorta” ASC 2006-ci ildə qeydiyyata alınıb. ASC-nin qanuni təmsilçisi Soltanov Yusif Rəhim oğludur. O, həm də ASC-nin İdarə Heyətinin sədridir.

Mediada gedən və təkzib olunmayana məlumatlara görə, "Azsığorta” ASC-nin səhmlərinin 100 faizi İsmayılov Hikmət Abuzər oğluna məxsusdur. O, fövqəladə hallar naziri Kəmaləddin Heydərovun bacanağıdır. Bu baxımdan, "Azsığorta” ASC Kəmaləddin Heydərovun biznes imperiyasının subyekti hesab edilir.

Mərkəzi Bankın qərarı ilə 15 sentyabr 2022-ci ildən “Azsığorta” ASC-nin fəaliyyətinə verilmiş lisenziyanın qüvvəsi məhdudlaşdırılıb. “Sığorta fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 105.1.1-ci maddəsinə müvafiq olaraq könüllü müraciət əsasında “Azsığorta” ASC-yə “Avtonəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası” (AVİSMS) növü üzrə verilmiş icazənin ləğv edilməsi yolu ilə “Azsığorta” ASC-nin sığorta fəaliyyətinə verilmiş lisenziyasının qüvvəsi 15 sentyabr 2022-ci il tarixindən məhdudlaşdırılıb”, Mərkəzi Bankın yaydığı məlumatda bildirilir.

"Olmasaydı dünyada sənin kimi sarsaqlar, ac qalardı bizim kimi yaltaqlar". (M.Ə.Sabir)

Dünən Azərbaycanın sabiq naziri Fazil Məmmədov vəfat edib.
O, 36 yaşından yeni yaradılan Vergilər Nazirliyinə rəhbər təyin edilmişdi. Fazil Məmmədov 17 il nazir vəzifəsi daşımışdı. Və bu müddət ərzində külli-miqdarda kapital sahibinə çevrilmişdir.
Fazil Məmmədovun nazir fəaliyyəti dövründə vergi şəklində yığılan 4 milyard manata yaxın vəsaiti büdcədən yayındıraraq ofşorlara yönləndirdiyi barədə xəbərlər yayılmışdı. Həmin xəbərlər bu günə qədər təkzib edilməyib.
Bundan başqa, Məmmədova aid olduğu bildirilən “Sinerji Qrup MMC” şirkətlər qrupuna rəsmi olaraq 30 şirkət daxil idi. Şəmkirdə yerləşən “Excelsior Hotel Şəmkir”, “AzAqro” qızılgül istixanaları,"Ata bank","Aərbaycan Univesiteti", "Best pact UC poiqrafiya fabriki, Gəcə Yen Kliika" , Zəyəm Texnologiyalar Parkı, “Zəka” Gənclər Mərkəzi kimi bəzi şirkətlər “Sinerji Qrup MMC”nin tərkibində idi. “Şəmkir-Quşçuluq” MMC, 200-ə yaxın istixana, “Zəyəmkəndmaş” zavodu, “Şəmkir Ət-süd” MMC, “Yalta Meşə Ailəvi İstirahət Mərkəzi”, “Şəmkir səbəti” hipermarketi və bir çox şirkət və obyektlər də keçmiş nazirə məxsus idi.
Onu da bildirək ki, “Synergy Group”a aşağıdaki şirkətlər də paylarına görə belə daxil olub:
– “Synergy Construction” MMC – inşaat, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%, aşağıdakı müәssisәdә iştirak payına malikdir:
– “Renaissance Construction Azәrbaycan” MMC – inşaat, birgә müәssisә, iştirak payı 50%;
– “Azagro” MMC – kәnd tәsәrrüfatı, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “B.N.M.” MMC – turizm vә hotelçilik, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Caspian Coast Winery and Vineyards” MMC – şәrabçılıq, törәmә müәssisә, iştirak payı 50%, aşağıdakı müәssisәdә iştirak payına malikdir:
– “Tradehouse Caspian Coast Winery and Vineyards” MMC – şәrab mәhsullarının satışı vә paylanması, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Khazar Tourism” MMC – turizm vә hotelçilik, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Caspian Agro” MMC – kәnd tәsәrrüfatı, törәmә müәssisә, iştirak payı 50%, aşağıdakı müәssisәdә iştirak payına malikdir:
– “Azagroexport” MMC – kәnd tәsәrrüfatı, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Exclusive Dining” MMC – restoran, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Shamkir City Hotels and SPA” MMC – turizm vә hotelçilik, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Azәrbaycan Universiteti” – tәhsil, törәmә müәssisә, iştirak payı 90%, aşağıdakı müәssisәdә iştirak payına malikdir:
– “Unicamp” MMC – tәhsil, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Ecolime” MMC – tikinti materiallarının istehsalı, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Synergy Foundation” – qeyri-kommersiya tәşkilatı, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Synergy Development” MMC – daşınmaz әmlakın idarә olunması, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Synergy Sport” MMC – qeyri-kommersiya tәşkilatı, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Synergy Technics” MMC – investisiya şirkәti, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%, aşağıdakı müәssisәdә iştirak payına malikdir:
– “Zәyәmkәndmaş” ASC – metal konstruksiyaların istehsalı, törәmә müәssisә, iştirak payı 51%;
– “Azerbaijan Global Investments” ASC – investisiya şirkәti, asılı müәssisә, iştirak payı 32%;
– “Azerbaijan Fibro Cement” MMC – tikinti materiallarının istehsalı, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Synergy Jet” MMC, – jet әmәliyyat şirkәti, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Synergy Trading” MMC, ticarәt şirkәti, törәmә müәssisә, iştirak payı 100%;
– “Caspian Development Bank” ASC, törәmә müәssisә, iştirak payı 99.91%;



İddialara görə, Şəmkir rayonunda salınan parka görə büdcədən nə az, nə çox, düz 830 milyon manat silinmişdi. Faktiki isə parkda görülən işlərin dəyəri 8 milyon manatdan da az olmuşdu. Bu xəbərlər də indiyədək təkzib edilməyib.
Fazil Məmmədovun Azərbaycan iqtisadiyyatına yönəlməli olan milyardların bir hissəsini
xarici ölkələrdə öz biznes şəbəkəsini yaratmağa, digər hissəsini ( təxminn yarısını) isə daxildə "Synerji group" MMC-yə daxil olan şirkətlərin yradılmasına sərf etmişdir.
Hazırda Ukraynada və Rusiyada müharibə getdiyi üçün mərhum nazirin bu ölkədəki biznesinin taleyi bəlli deyil.
Məmmədovun nazir vəzifəsindən uzaqlaşdırıldıqdan sonra özünün və yaxınlarının adına rəsmiləşdirdiyi əmlakları digər şəxslərin adına keçirməsi barədə də mətbuatda yazılar dərc olundu. Bildirilirdi ki, nazir postunda ikən F.Məmmədov Şəmkirdə inşa etdirdiyi müxtəlif tikililəri başqa şəxslərin adına keçirməklə əlindən çıxarılmasını önləməyə çalışıb.
F.Məmmədovun vəzifədən çıxması ilə qeyri-leqal biznesində problemlər də yaranmışdı. Hətta oğluna məxsus şirkətin dövlətə olan vergi borcunu ödəyə bilmədiyi də bəlli olmuşdu.
Belə ki, “Synergy Group” MMC-nin əsl sahibi isə keçmiş vergilər naziri Fazil Məmmədovdur. Yeri gəlmişkən, Xaləddin İsgəndərov Fazil Məmmədovun bacısının əridir.

Dövlət Vergi Xidmətinin reyestr məlumatlarına diqqət yetirdikdə məlum olur ki, 4 dekabr 2020-ci ildə şirkətin sənədlərinə dəyişiklik edilib. Ehtimal edilir ki, bu dəyişiklik Elnur İsgəndərovun MMC-nin qanuni təmsilçisi olması ilə bağlıdır. Ondan əvvəl şirkətin qanuni təmsilçisi Axundov Rauf Arif oğlu olub. Rauf Axundov 2017-ci ildə lisenziyası ləğv edilən “Dəmir Bank” ASC-nin İdarə Heyəti sədrinin müavini vəzifəsində işləyib.
Fazil Məmmədov nazir olduğu dönəmdə “Synergy Group” MMC Azərbaycanın ən iri və gəlirli holdinqlərindən biri kimi tanınıb. Xatırladaq ki, “Synergy Group” 2010-cu ildə yaradılıb, Azərbaycanda qeyri-neft sektorunda fəaliyyət göstərən ən iri özəl holdinqlərdən biridir. Onun nizamnamə kapitalı 50 milyon manatdır. Sabiq nazir, şirkətə istehsalat, tikinti, kənd təsərrüfatı, İKT, hotelçilik, təhsil, səhiyyə və bank işi sahələri üzrə iri yatırımlar edib. Fazil Məmmədov işdən çıxarıldıqdan sonra şirkətin işi axsayıb. 2019-cu ildə yayılan məlumata görə, sabiqlərin sırasına qoşulduqdan sonra bir müddət səhhətindəki problemlərlə məşğul olan keçmiş nazir yenidən əsas diqqətini “Synergy Group” MMC-yə yönəltmişdi.

Necə oldu ki, Fazilin “Synergy Group” MMC-yə dövlətdən taladığı 1 milyard pulu investisiya kimi yatırsa da, 2020-ci ilədək külli-miqdarda vergi borcu yarandı?

Amma xeyri olmadı. Çünki hazırda “Synergy Group” MMC-nin 2020-ci ilədək 48 168.93 AZN vergi borcu yığılıb qalmışdır. Bəs necə oldu ki, Vergilər Nazirliyinə rəhbərlik etdiyi dönəmdə "Synergy Group” MMC-nin bütün sahələrinə iri yatırımlar qoyulmasına baxmayaraq Rauf Axundov Arif oğlunun dövründə külli-miqdarda vergi borcu yaranmışdır ki, şirkətin 48000 manatı belə ödəməyə maddi imkanı qalmamışdır. Baxmayaraq ki, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidməti Bakı şəhər Lokal Gəlirlər İdarəsi “Synergy Group” MMC-yə yığılmış borcun ödənilməsi barədə dəflərlə xəbərdarlıq etmişdir. Verilən məlumatdan aydın olmuşdur ki, yarandığı gündən yüksək gəlirlə işləyən böyük bir şirkət 2019-cu ildən , yəni Rauf Axundovun 2018-2020-ci illərdə rəhbər olduğu dövrdə ziyanla fəaliyyətini davam etdirmişdir. Məsələnin obyektiv və subyektiv səbəblərini araşdıran Fazil Məmmədovun yaxınları qərara gəlmişlər ki, "Synergy Group” MMC- nin qısa müddətdə müflis həddinə gəlməsinə Rauf Axundovn tamahkarlığı səbəb olmuşdur. Bundan sonra şirkəti F.Məmmədovun ən etibarlı qohumu və kadrı hesab olunan Xalədinin oğlu Elnur İsgəndərova həvalə edilmişdir. Məlum olmuşdur k, Rauf Axundov dövründə , "Synergy Group” MMC-yə yaxil olan şirkətər ümumilikdə 10 milyon manatlarla ziyana düşmüşdür. Yəni, Azəbaycana ən böyük və ən gəlirli özəl bir holdinq göz görə görə çökdürlümüşdür.


RAUF AXUNDOVUN İNTELLEKTUAL SƏVİYYƏSİ ZƏİF OLSA DA "SYNERJİ GROUP"-da BÖYÜK KOMBİNATOR KİMİ HƏRƏKƏT EDİB

Arşdırmalar zamanı o da məlum omuşdur ki, cənab Rauf Axundov 1993-cü ildə ali məktəbə qəbul zamanı test imtaanlarından çox zəif nətiələr göstərdiyinə görə müsabiqədən kənarda qalmışdır. Lakin az sonra Rauf Axundov 1998-ci ildə Azərbaycan Beynəlxalq Universitetinin “Hüquqşünaslıq” ixtisası üzrə, 2008-ci ildə Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin “Maliyyə və kredit” ixtisası üzrə formal təhsil alaraq gələcək karyerası üçün lazımi diplomlar əldə edə bimişdir. Bəs necə olmuşdur ki, belə bir zəif intellektə sahib olan Rauf kmi birisi rəhbərlik etdiyi 2 il ərzində "Synergy Group” MMC- ni talayb axırına çıxa bilmişdir?
Talama mexanizmi aşağıakı kmi baş vermişdir:
Rauf Axundov, Synergy Group” MMC-yə rəhbərlik etdiyi dövrdə vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə edib, sənədlərə yalan məlumatlar daxil etməkdə, o cümlədən rəqəmləri şişirtməklə; yaxınları olan başqa şəxslərin adına şirkətlər yaratmaqda; “Synergy Group” MMC-yə daxil olan müxtəlif firmaların mallarını həmin şirkətlərə daha aşağı qiymətlərlə satmaqda; "Synergy Group” MMC-in məhsullarını öz şəxsi obyektlərinə sərf etməkdə həyata keçirmişdir.

Fazil Məmmədov yaxınlarına Rauf Axundovun cəzalandırılmasına icazə vermədi

Rauf Axundov bu cür üsullarla ümumilikdə təxmini hesablmalara görə 2 il ərzində "Synergy Group” MMC-də 30 milyon manatlıq mənimsəmə və israfetməyə yol verib. Buna görə yaxın zamanalarda istintaq apaılsa Rauf Axundova AR-nın Cinayət Məcəlləsinin 179.4 (mənimsəmə və ya israfetmə, xüsusilə külli miqdarda ziyan vurmaqla törədildikdə), 193.3.2 (xüsusilə külli miqdarda gəlir əldə etməklə yalan sahibkarlıq), 308.2 (vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə emə, ağır nəticələrə səbəb olduqda) və 313-cü (vəzifə saxtakarlığı) maddələrilə ittiham elan oluna bilər. Çox güman ki, mərhum Fazil Məmədovun 40 mərasimindən sonra onun əmlakları üzərində pay bölgüləri aparan yaxınları "Synergy Group” MMC-də 2018-2020-ci illərdə həyata keçirilən total talama faktlaının aşkara çıxarılması üçün hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət etmək zorunda qalacaqlar. Çünki sağlığında Fazil Məmmədov yaxınlarına Rauf Axundovun törətdiyi cinaytlərin açılmasna nə səbəbə görəsə izn vermirdi.

BƏS İNDİ RAUF AXUNDOV "Synergy Group” dan TALADIĞI MİLYONLARI HARA SƏRF EDİR?

İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Dövlət Vergi Xidməti “SP Agro” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti 2021-ci ilin oktyabrın 26-da dövlət qeydiyyatına alıb.
Verilən məlumatda qeyd edilir ki, “SP Agro” MMC-nin nizamnamə kapitalı 100 manatdır və qanuni təmsilçisi Axundov Rauf Arif oğludur.
Qeyd edək ki, Axundov Rauf Arif oğlu həm də “Brand Credit BOKT” MMC-nin Müşahidə Şurasının üzvüdür.
“SP Agro” MMC-nin hüquqi ünvanı Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Zahid Xəlilov, ev.101 m.15. ünvanıdır.


Rauf Axundov dövründə "Ata Bank" ASC- də müflsləşdi və bağlandı

“Ata Bank” ASC hələ ölkədə maliyyə sektorunun tam stabil olmadğı bir zamanda 1993-cü ildə yaradılıb. Bank 2017-ci ildə “Caspian Devlopment Bank” ASC-nində ona birləşməsindən sonra 7 dəfə kəskin kapital artımlarına gedərək, 50 mln. manata qədər artırılır.
Bank tarixində bəlli hesabat dövrləri ərzində ilk dəfə 2010-cu ildə yarım milyondan çox zərər edir.

Əsas sahibi dəyişir
Bankın əsas səhmdarı “Ata Holdinq” MMC-nin adı (76%) 2017-ci ildəki səhmdarlar siyahısında yer almır. Onun yerinə “Synergy Group” MMC yer alır (86%).
Uğursuz birləşmə, yoxsa böyük kombinatorun qambit gedişi


2015-ci ildə iki dəfə manatın kəskin ucuzlaşması baş tutur. 2016-ci ildə Azərbaycanda maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı tərəfindən dəfələrlə bankların sağlamlaşdırılması üçün onlara təklif olaraq digər banklarla birləşməni tövsiyə edir. Əslində, həmin ildəki maliyyə çaxnaşmasından bu tərəfə bir çox bankların birləşməsi məlumatları, şayələri az qala hər həftə yerli KİV-də tirajlansa da, ilk və son olaraq məhz “Ata Bank” və “CDB Bank” arasında baş tutan konsolidasiya olur. Yəni tövsiyəni bu iki bank “eşidir”. Lakin, bu birləşmədən sonra “Ata Bank” üçün uğurlu alınmır, geriləmələr başlayır. Bank elə həmin ildəcə milyona yaxın zərərlə ili tamamladığını elan edir. Kommersiya bankı ilk olaraq 2018-ci ildə və daha sonra 2019-cu ildə audit hesabatını açıqlamaqdan imtina edir.
Lakin, bankın “öz dili” ilə açıqlanan hesabatda bəlli olur ki, aktivləri il ərzində 616 mln. manatdan 581 mln. manata qədər kiçilib, hər necəsə xalis mənfəət açıqlasada 100 min manatı belə ötə bilmir.

1 noyabr 2019-cu il tarixdə bankın 286,27 mln. manat müştərilərinin əmanətləri var. Bu əmanətlərin 133,7 mln. manatı ekvivalentində xarici valyutada olanlardır.

28 aprel 2020-ci il tarixdə isə Azərbaycan Mərkəzi Bankı 5 illik fasilədən sonra əlində olduğu mandatatdan istifadə edərək 21 illik bankı maliyyə durumuna görə lisenziyasını geri çağırlmalı olur. Ləğv olunma ilə bağlı “Ata Bank”la bağlı vəziyyətin daha pis olması səbəbindən “əhalinin əmanətlərinin qaytarılması üzrə öhdəliklərini” icra edə bilməməsini də qeyd edir.
Lakin, bankın “öz dili” ilə açıqlanan hesabatda bəlli olur ki, aktivləri il ərzində 616 mln. manatdan 581 mln. manata qədər kiçilib, hər necəsə xalis mənfəət açıqlasada 100 min manatı belə ötə bilmir.
1 noyabr 2019-cu il tarixdə bankın 286,27 mln. manat müştərilərinin əmanətləri var. Bu əmanətlərin 133,7 mln. manatı ekvivalentində xarici valyutada olanlardır.
28 aprel 2020-ci il tarixdə isə Azərbaycan Mərkəzi Bankı 5 illik fasilədən sonra əlində olduğu mandatatdan istifadə edərək 21 illik bankı maliyyə durumuna görə lisenziyasını geri çağırlmalı olur. Ləğv olunma ilə bağlı “Ata Bank”la bağlı vəziyyətin daha pis olması səbəbindən “əhalinin əmanətlərinin qaytarılması üzrə öhdəliklərini” icra edə bilməməsini də qeyd edir...

Araşdırmalarımız davam edir.
İFADETV.COM-un araşdırma qrupu