İşçi: yalnız iş vaxtı ərzində və ya bilavasitə iş yerində inzibati xətalara və ya cinayət tərkibi olan ictimai-təhlükəli əməllərə yol verməsi halında bu, işçi tərəfindən əmək vəzifələrini kobud surətdə pozulması halı hesab edilir.
Ağırlıq dərəcəsindən, ehtiyatsızlıq və qəsdən edilməsindən asılı olaraq işçi bu hallarda: əmək intizamı, maddi, inzibati və ya cinayıət məsuliyyətinə cəlb oluna bilər, eyni zamanda işçinin əmək müqaviləsi də bu əsasla ləğv oluna bilər.
İş vaxtı ərzində və ya bilavasitə iş yerində olmayan inzibati xətalara və cinayət tərkibi olan ictimai-təhlükəli əməllərə görə işçi AR- nın Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulan qaydada maddi və ya intizamı məsuliyyəti daşımır, belə məsuliyyətə cəlb oluna bilməz, onunla bağlanmış Əmək müqaviləsi bu əsaslardan ləğv edilə bilməz.
İşçinin, iş yerində inzibati xətalara və cinayət tərkibi olan ictimai-təhlükəli əməllərə yol verməsi dedikdə onun:AR Cinayət Məcəlləsi, İnzibati Xətalar Məcəlləsi və qanuni qüvvəyə minmiş qərarları nəzərdə tutulur.
Azər Quliyev.
TEREF

Ölkə daxilində istirahətin qiyməti xaricə səfərlərin qiymətini keçməyə cəhd edir

Yay tətil üçün ən populyar mövsümdür. Hər kəsin yaxşı tətil haqqında öz fikri var. Bəziləri üçün bu - piyada məsafədə dənizi, təmiz hovuzu və bütün komfortu olan otel yeməkdir. Kimlər üçünsə - təbiətə səyahətlər, digərləri üçün - tarixi yerlərə ekskursiyalar. Onların ortaq bir cəhəti var - gündəlik işlərdən qaçmaq, işi bir müddət unutmaq və zehni olaraq yenidən işə başlamaq imkanı qazanmaq. Bəs bunu nə qədər adam özünə rəva görə bilər?

Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) məlumatına görə, cari ilin birinci yarısında xarici ölkələrə səfər edən Azərbaycan vətəndaşlarının ümumi sayı ötən ilin yanvar-iyun ayları ilə müqayisədə 25,7% artaraq 995,2 min nəfər olub. Əsas istiqamətlər İran, Türkiyə, Gürcüstan və Rusiyadır.

Rəqəmlər nikbin görünür, lakin ölkə vətəndaşlarının əhəmiyyətli bir hissəsi üçün xaricə səyahət xəyaldır. Onlar üçün ölkədən kənara çıxmadan tətil də əlçatmaz lüksdür. Rəsmi qeydiyyat olmadan işləyənlər, təbii ki, məcburi olmasa, bir həftəlik də olsa, işlərinə fasilə verə bilmirlər.

Yada salaq ki, deputat Vüqar Bayramovun əvvəllər də dediyi kimi, Azərbaycanda işləyən vətəndaşların 65 faizinin əmək müqaviləsi yoxdur. Bu, o deməkdir ki, onların məzuniyyət hüququ yoxdur. Ancaq buna haqqı olanlar getdikcə ev işlərini görməyə və televizora baxmağa sərf edirlər - qalanı çox bahadır. Burada hansı istirahətdən söhbət gedə bilər?

İqtisadçı ekspert Rauf Qarayev AYNA-ya şərhində deyib ki, bu yaxınlarda apardığı sorğunun iştirakçılarının əksəriyyəti bu yay tətilə çıxa bilməyəcəyini qeyd edib: “44% cavab verdi ki, qiymətlər “dişləyir” və buna görə də bu yay tətil etmirlər. 7%-i tətilə pul yığdıqları üçün getdiklərini söylədi. 22% hələ də şübhə altındadır və 27% bütün il boyu işlədiyini etiraf etdi”.

Həmsöhbətimiz xidmətlərin keyfiyyətinin qiymətlərə uyğun olmadığını, lakin əksər iş adamları üçün əsas məsələnin daha çox qazanmaq olduğunu, müştərinin razı olub-olmayacağı ilə maraqlanmadığını vurğulayıb: “Bu psixologiya dəyişdirilməli, yeni turizm məhsulları sınaqdan keçirilməli, yalnız bundan sonra istehlakçıya təqdim edilməlidir”.

Bir çox insanlar övladlarını havasız şəhərdən çıxarıb xarici kurortlara və ya ölkə daxilində gözəl təbiəti, meşəsi, dənizi olan harasa aparmaq istəyirlər. Ancaq bir neçə səbəbə görə bunu edə bilən insanların sayı getdikcə azalır.

Dayanıqlı İnkişaf Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayev bu vəziyyəti belə izah edib: “Birincisi, bütün mal və xidmətlərin qiymətləri artıb. Əksəriyyət ərzaq almağa, kommunal xərcləri, dərmanları, yəni həyati vacib şeyləri ödəməyə kifayət qədər pulun olub-olmayacağından narahatdır. Yalnız bütün əsas ehtiyaclarınız ödənildikdə səyahət edə bilərsiniz. İkinci məqam mehmanxana və digər yerləşdirmə obyektlərinin, eləcə də bağ evlərinin kirayə qiymətlərinin əhəmiyyətli dərəcədə artmasıdır. Son vaxtlar getdikcə daha az və daha qısa müddətə bağ evləri icarəyə verilir. Əgər bir neçə il əvvəl çoxlu insanlar onları hər üç yay ayı üçün icarəyə götürürdüsə, indi belə vətəndaşlar azdır”.

“Bu gün başqa ölkələrə yalnız hava yolu ilə getmək olar və pandemiyadan sonra təyyarə biletləri xeyli bahalaşıb. Bu da daxili turizmə marağın artmasına səbəb olub. Tələbatın artması ilə əlaqədar ölkədə turizm xidmətlərinin qiyməti də artıb. Bir çox vətəndaşlar üçün maksimum hədəf həftəsonu paytaxtdan və şəhərdən kənara çıxmaqdır ki, bu da kifayət qədər baha başa gəlir. Sadəcə yaşayış üçün adambaşına gündə təxminən 50 manata güvənməlisən. Ancaq yemək və əyləncəyə pul xərcləməli olacaqsınız. Bəzən şirnikləndirici təkliflər olan istirahət evlərinin reklamlarına rast gəlmək olar, lakin onlarla vətəndaşları cəlb etmək onsuz da çətindir”, - deyə ekspert söyləyib.

Xaricdə istirahətə gəlincə, uzun illər azərbaycanlıların əsas istiqamətləri Türkiyə və Gürcüstan olub. İstirahətçilərin xeyli hissəsi Gürcüstana qatarla və ya avtobusla gedirdi, bu da pula xeyli qənaət demək idi. İndi aviabiletlər üçün pul ayırmaq lazımdır, hətta orada da qiymətlər qalxıb. Türkiyədə inflyasiya var ki, bu da turizm sektoruna mənfi təsir göstərir.

Ağayevin sözlərinə görə, bəzi yerlərdə hətta otel nömrələrinə turist vergisi də tətbiq ediblər: “Avropaya getmək pandemiyadan əvvəlkindən həm daha bahalı, həm də daha çətindir. Çoxlarına viza verilmir. Bəzi məlumatlara görə, hər on ikinci Azərbaycan vətəndaşı imtina alır. Maldiv adaları və Qoa kimi uzun məsafələrə səyahət də çox bahadır. Bütün istiqamətlərə aviabiletlərin qiyməti xeyli artıb və bu proses davam edəcək. Birincisi, yanacaq bahalaşıb, ikincisi, son vaxtlar uçuşların ekoloji komponenti haqqında getdikcə daha çox danışırlar və bəlkə də, karbon vergisi tətbiq olunacaq. Bütün bunları isə istehlakçı ödəyəcək”.

Qeyd edək ki, Avropa şirkətləri artıq zərərli emissiyaların azaldılması xərclərini ödəmək üçün uçuş qiymətlərini artırmalı olacaqlarını bildirirlər. Bu, bir çox insanı təyyarə ilə səyahət etməyi dayandırmağa məcbur edəcək.

Müəllif: Elya Belskaya

Hesabda səhvə yol verilməsi halları istisna olmaqla, işəgötürən tərəfindən işçiyə artıq verilmiş əmək haqqı, o cümlədən müvafiq qanun və digər normativ hüquqi aktların düzgün tətbiq edilməməsi nəticəsində verilən məbləğlər geri alına bilməz
Azər Quliyev.

Bu gün Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin təşkilatçılığı ilə Azərbaycan Respublikasının Biznes Mühiti və Beynəlxalq Reytinqlər üzrə Komissiyasının “Tikintiyə icazələrin verilməsi” İşçi qrupunun növbəti iclası keçirilib.

"Biznesin yerləşdiyi yer (tikintiyə icazələrin verilməsi)” indikatoru ilə bağlı müvafiq sahədə təkmilləşmələrin həyata keçirilməsinə dair 2024-cü il üzrə “Yol xəritəsi” və cari dövr ərzində görülmüş işlərə dair təqdimat” mövzusunda keçirilən tədbirdə dövlət qurumları və özəl sektorlardan olan nümayəndələr iştirak ediblər.

İclası giriş sözü ilə açan Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi sədrinin birinci müavini, İşçi qrupun rəhbəri Namiq Hümmətov ötən illər ərzində tikintiyə icazələrin verilməsi prosesində edilən mühüm dəyişikliklər və bu məqsədlə yaradılan elektron icazə portalından, həmçinin qurumlararası əlaqələrin əhəmiyyətindən danışıb.

Cari ilin 6 ayı ərzində bütün növ obyektlərin tikinti və istismarına icazə prosesinin artıq yalnız elektron qaydada, Komitə tərəfindən yaradılan "Bir Pəncərə" prinsipi əsasında aparıldığını qeyd edib.

Maraqlıdır, Azərbaycanda tikintiyə icazə almaq asanlaşacaq? “Bir Pəncərə” prinsipi qəbul edildikdən sonra sənədsiz yaşayış evlərinin tikintisinə son qoyulacaq?

Məsələ ilə bağlı iqtisadçı-alim Vüqar Qocayev “Cebheinfo.az”-a açıqlamasında deyib ki, elektron sənədləşdirmədən öncə sənədsiz yaşayış evlərini sənədləşdirmək mümkün idisə, indi bunu etmək çox çətin olacaq:

“Bildirim ki, Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra dövlət tərəfindən torpaqlar vətəndaşlara paylanıldı. Vətəndaşlar da onlara verilən pay torpaqlarını dəyər-dəyməz kimə gəldi satdılar. Məhz dövlət tərəfindən vətəndaşlara verilən pay torpaqlarını böyük bir hissəsi kənd təsərrüfatın yararlı idi.

Qeyd edim ki, məhz bu gün Bakı və Bakıətrafı ərazilərdə tikilən yaşayış evlərinin demək olar ki, böyük bir hissəsinin sənədi yoxdu. Hazırda sənədisiz evlərin bir çoxu təhlükəli ərazilərdə, yüksək gərginlikli elektrik xətlərinin altında, hətta neft quyularının üzərində tikilib”.

Onun sözlərinə görə, artıq bir çox evlərin elektron qaydada sənədləşdirilməsi mövcud qanunvericiliyin tələbinə uyğun olaraq sənədləşdirilməsi çox çətindir:

“Çünki bələdiyyə sənədi ilə tikilən əksər yaşayış evləri tikinti normalarına uyğun inşa olunmayıb. Sənədsiz evlərlə bağlı dəfələrlə Daşınmaz Əmlakın Dövlət Kadastrı və Reyesterinə müraciət edilsə də, heç bir faydası olmur. Sadəcə olaraq, vətəndaşın müraciətini qeydə alırlar, mühəndis gəlib baxır, ancaq o evin sənədləşdirmir. Nəticə də vətəndaşın əmlakınını sənədləşdirilməsinə imtina verilir. Bu arada vətədaşın vaxtı gedir. Lakin amnistiya tətbiq edilərsə, o zaman vətəndaşların sənədsiz evləri sənədləşdirilə bilər”.

Ekspert qeyd edib ki, “Bir Pəncərə” prinsipi qəbul edilmədən öncə mütləq şəkildə sənədsiz evlərin sənədləşdirilməsi üçün qanunda yumşalmalar edilməlidir:

“Əgərləri istəyiriksə, elektron qaydada 500 mindən çox evlərin sənədləşdirilməsi və digər əmlak məsələri öz müsbət həllini tapsın, o zaman sənədsiz evlərin sadələşdirilməsi asanlaşdırılmalıdır.

Çünki evlərin sənədləşdirilməsi birbaşa olaraq iqtisadiyyat üçün faydalıdır. Belə ki, əmlak sığortası və digər vergilər vətəndaşlardan alındıqda dövlət büdcəsinə toplu halda pul axınına zəmin yaradacaqdır”.

Bu gün Hesablama Palatasının sədri Vüqar Gülməmmədovun rəhbərliyi ilə Kollegiya iclası keçirilib.
Tribunainfo.az Palataya istinadən xəbər verir ki, iclasda ilk olaraq “Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Sosial Xidmətlər Agentliyi tərəfindən dövlət vəsaitinin və dövlət əmlakının istifadəsinin auditinin nəticələrinə dair Auditor hesabatı” müzakirə edilib.

Müzakirələrin nəticəsinə əsasən auditor hesabatının təsdiq olunmasına, aşkar edilmiş nöqsanların qurum tərəfindən aradan qaldırılması məqsədilə zəruri işlərin görülməsinə dair qərar qəbul olunub.
Daha sonra “İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidməti və tabeliyindəki qurumlar tərəfindən dövlət vəsaitinin və balansında olan dövlət əmlakının idarə edilməsinin hüquqi aktlara uyğunluğunun auditi”nin keçirilməsi müddətinin artırılması qərara alınıb, habelə “Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İşlər İdarəsi tərəfindən dövlət vəsaitlərinin və digər dövlət əmlakının idarə olunmasının auditi”nə dair kənar dövlət maliyyə nəzarəti tədbirinin proqramı təsdiq edilib.

Dövlət qulluqçularına ömürlük müavinət növündə müavinət alan şəxsin müavinətinin hansı halda dayandırılacağı məlum olub.

Bu, Nazirlər Kabinetinin təsdiqlədiyi “Sosial ödənişlərin təyin edilməsi, ödənilməsi, ödənişinin dayandırılması və sosial ödəniş işlərinin mühafizəsi Qaydası”nda əksini tapıb.

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Qulluqçuları Reyestrində dövlət qulluqçularına ömürlük müavinət növündə müavinət alan şəxsin yenidən dövlət qulluğuna qəbul edilməsi barədə məlumat mövcud olduqda sosial ödənişlərin ödənilməsi Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Mərkəzləşdirilmiş elektron informasiya sisteminin “Sosial ödənişlər” altsistemi tərəfindən avtomatik olaraq dayandırılır.

Azərbaycanda sənədsiz evlərlə bağlı ayrıca normativ hüquqi aktın qəbulu nəzərdə tutulub. Rəsmi məlumata görə, Azərbaycanda təxminən 400 min sənədsiz fərdi yaşayış evi var və bunların əksəriyyəti mühafizə zonalarında, yüksək gərginlikli xətlərin keçdiyi ərazilərdə yerləşir. Sözügedən hüquqi aktın qəbulu ilə sənədsiz evlərlə bağlı bir sıra problemin aradan qaldırılacağı gözlənilir. Ehtimal olunan odur ki, sənədsiz evlərlə bağlı yeni hüquqi aktın hazırlanması bu tip əmlaklara çıxarışların verilməsi prosesini sürtələndirə bilər.

Əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında deyib ki, hazırda ölkədə, xüsusən paytaxt Bakı və Abşeron ərazisində 100 minlərlə çıxarış ala bilməyən fərdi həyət evləri və torpaq sahələri mövcuddur. Onun sözlərinə görə, bu əmlaklara çıxarışların verilməməsinin müxtəlif səbəbləri var:

"Bəzi səbəblər bu əmlakların torpaqlarının təyinatlarının digər təyinatlı torpaqlar olmasıdır. Yəni hər hansısa bir fərdi həyət evinə çıxarışın verilməsi üçün mütləq şəkildə həmin fərdi həyət evinin yerləşdiyi torpaq sahəsinin təyinatı yaşayış məntəqələri torpaqları olmalıdır. Lakin çıxarış ala bilməyən əmlakların böyük əksəriyyətinin torpaqları kənd təsərrüfatı və yaxud da digər təyinatlı torpaqlardır ki, təyinat dəyişikliyinin mümkünsüzlüyü səbəbindən artıq bu əmlaklara çıxarışlar verilə bilmir”.

Eyni zamanda ekspert qadağan olunmuş ərazilərdə tikilən əmlaklara çıxarışların verilməsinin qanunla mümkün olmadığını vurğulayıb:

"Qadağan olunmuş ərazilərdəki bir sıra əmlaka - əgər kommunikasiya xətləri çəkilən ərazilərin mühafizə zolağında tikilibsə - kommunikğasiya xətlərinin yeri dəyişildikdən sonra çıxarışlar verilə bilər. Müəyyən əmlaklar da var ki, onların tikintisi zamanı tikinti normativləri kobud şəkildə pozulub. O baxımdan da tikintilərdə ara məsafələrinin qorunmaması səbəbindən bu əmlaklara çıxarışlar verilə bilmir. Təbii ki, bu tip əmlaklara çıxarışların verilməsi üçün hər hansısa bir hüquqi aktın qəbul olunması, yəni yeni qanun layihəsinin təsdiq olunması mütləqdir ki, bu tip əmlaklar birmənalı olaraq çıxarışla təmin oluna bilsin. Yəni araşdırmalar aparılaraq prosesin daha uzun müddət sürmədən bu tip əmlaklara hər hansısa bir yeni qanun layihəsi hazırlanarsa çıxarışlar verilə bilər. Bu baxımdan düşünürəm ki, sözügedən yeni hüquqi aktın hazırlanması bu tip əmlaklara çıxarışların verilməsi prosesini sürtələndirə bilər”.

Əmlak məsələləri üzrə ekspert Ramil Qasımzadə isə sənədsiz evlərlə bağlı hüquqi aktın qəbul olunmasının bir müddətdir nəzərdə tutulduğunu söyləyib. O, bununla əlaqədar illərdir işlərin aparıldığını və bütün evlərlə bağlı invertarlaşdırmanın həyata keçirildiyini deyib. Ekspertin sözlərinə görə, yeni hüquqi akt qəbul olunarsa belə, bəzi evlərə yenə də çıxarışlar verilməyəcək:

"Təbii ki, insanların sağlamlığına ciddi ziyan törədə biləcək ərazilərdə yerləşən, xüsusilə də yüksək gərginlikli işıq, qaz xətlərinin və su kəmərlərinin mühafizə zonasında yerləşən evlərin sənədləşdirilməsi həyata keçirilməyəcək və gələcəkdə onların sökülməsi məsələsi də müzakirə edilə bilər. Amma heç bir mühafizə zonasında olmayan, neft kontraktına aid olmayan torpaqlarda yerləşən fərdi yaşayış evlərinin isə sənədləşdirilməsi həyata keçiriləcək”.