 |
|
|
Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu ilə ətraflı danışıqlar aparıb, bu da regional siyasətdə dönüş nöqtəsi ola bilər.
Bu barədə “Yerusəlim Post” qəzetində Hikmət Hacıyevin İsrailə son səfərinə həsr olunmuş məqalədə deyilir.
Müzakirələrlə tanış olan mənbə bildirib ki, Netanyahunun ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio ilə strateji dialoqundan 48 saat sonra baş tutan yüksək səviyyəli görüş Azərbaycanın İbrahim razılaşmalarına potensial daxil olması üçün artan çeviklikdən xəbər verir:
“Azərbaycan son üç onillikdə İsrailin müsəlman dünyasında ən etibarlı tərəfdaşlarından biri olub. Onun regional təhlükəsizlik arxitekturası üçün strateji əhəmiyyətini qiymətləndirməmək olmaz”.
Bu yaxınlarda Amerikanın “Atlantic Council” analitik mərkəzi vurğulamışdı ki, Vaşinqton Bakı ilə öz əlaqələrini gücləndirmək üçün İsrailin Azərbaycanla diplomatik və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığından dərs götürməlidir. Üstəlik, Azərbaycanla sıx əlaqələr ABŞ-ın Bakının yaxşı münasibətləri olan Mərkəzi Asiya ölkələri arasında daha güclü mövqe qazanmasına kömək edə bilər. Bu, Vaşinqton üçün xüsusilə vacib olardı, çünki Mərkəzi Asiya regionu minerallar və enerji ehtiyatları ilə zəngindir və Rusiya, eləcə də İrandan yan keçən Asiyadan Avropaya gedən ticarət yolu Orta Dəhlizə ev sahibliyi edir.
Hacıyevin Qüdsə gəldiyi həmin gün “Begin-Sadat” Strateji Araşdırmalar Mərkəzi “Azərbaycanı Trampın regional planlarına və İsrailin maraqlarına necə təsirli şəkildə cəlb etmək olar: praktik tövsiyələr” adlı məqalə dərc edib.
Orada qeyd edilir ki, İsrail və ABŞ-dakı israilyönlü qüvvələr Azərbaycanın inkişaf, investisiya və texnologiya sahələrində ABŞ-İsrail regional tərəfdaşlığına daxil edilməsini fəal şəkildə müdafiə etməlidir. İsrail artıq Amerika şirkətlərinin iştirakı ilə Mərakeşlə üçtərəfli tərəfdaşlıq modelini təşviq edir və bu yanaşmanı İbrahim sazişlərinin genişləndirilməsi çərçivəsində müdafiə, süni intellekt və kibertəhlükəsizlik sahələrində Körfəz ölkələri və ABŞ-a da yaymağı planlaşdırır.
Azərbaycanın bu cür təşəbbüslərdə iştirakı İsrailin regional tərəfdaşlıqlarının müsəlman komponentini gücləndirəcək. Bu, həmçinin Vaşinqtonun regional inkişaf və müdafiə layihələrində maliyyə yükünü azaltmaq üçün ABŞ müttəfiqləri arasında çoxtərəfli əməkdaşlığı genişləndirmək məqsədilə Tramp administrasiyasının strategiyasına tam uyğundur.
Məqalədə əsas maneə də vurğulanır: 1992-ci ildən ABŞ-ın Azərbaycana yardımını məhdudlaşdıran 907-ci maddə:
“Amerika və İsrailin yeni Böyük Yaxın Şərq arxitekturası çərçivəsində Azərbaycanın üstünlüklərindən tam şəkildə istifadə etməsi üçün bu formal maneələr aradan qaldırılmalıdır”.
Ekspertlər hesab edir ki, Azərbaycanın İsraillə uzunmüddətli strateji əlaqələri olan ölkə kimi unikal mövqeyi onu İbrahim sazişlərinin Yaxın Şərq, Asiya və Afrikadakı müsəlman ölkələrinə genişləndirilməsi üçün cəlbedici tərəfdaş edir.
Azərbaycanın xarici və iqtisadiyyat nazirliklərinin bir neçə yüksək vəzifəli məmuru uzun illərdir ki, İsraillə ikitərəfli əlaqələrin möhkəmləndirilməsində fəal iştirak edib və müqavilələrin genişləndirilməsi prosesində Fridmanın “Sülh vasitəsilə güc” mərkəzində, eləcə də Abraham Fondunda məsləhətçi ola bilərlər. Bu ölkə hətta ən kritik dövrlərdə belə İsraili dəstəkləyib.
Hacıyevin səfərinin İranın nüvə proqramı ilə bağlı ABŞ-İsrail koordinasiyasının bərpası ilə üst-üstə düşməsi də Azərbaycanın strateji əhəmiyyətini bir daha vurğulayır. Həm Bakı, həm də Təl-Əviv İrana ekzistensial təhlükə kimi baxır, bu da onların təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığını indiki geosiyasi kontekstdə xüsusilə dəyərli edir.
Tramp administrasiyası regional ittifaqları bərpa etməyə çalışarkən, Azərbaycanın İsrailin Böyük Yaxın Şərqə inteqrasiyasının asanlaşdırılmasında rolu, xüsusilə də təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi və digər müsəlman ölkələri ilə iqtisadi əməkdaşlığın genişləndirilməsi kontekstində kritik rol oynaya bilər./axar.az
ABŞ Prezidenti Donald Tramp administrasiyası Ukraynaya mədən hasilatı müqaviləsinin “təkmilləşdirilmiş” layihəsini təqdim etdiyinə dair xəbərlər yayılır. Məlumata görə, bir neçə köməkçi Zelenskini Trampla qarşıdurmadan qaçmaq üçün yenilənmiş təklifi imzalamağa çağırıb.
Son günlər Zelenskinin Trampın layihələrini imzalamaqdan, belə qərarlarla razılaşmaqdan çəkindiyi müşahidə olunur. Bir neçə gün öncə ABŞ-ın maliyyə naziri Skott Besant ABŞ-a özünün nadir metal minerallarına çıxış imkanı verən razılaşma imzalamaq üçün Ukraynaya getdiyi, lakin Volodimir Zelenskinin bu görüşə gəlmədiyi, nəticədə sözügedən razılaşmanın imzalanmadığı ilə bağlı da informasiyalar verilmişdi. Bu da özlüyündə bəzi suallar yaradır.
Zelenski ABŞ-la razılaşmaqdan niyə yayınır?
Globalinfo.az-a danışan politoloq Elman Telmanoğlu deyib ki, Zelenskinin ilkin təklifi rədd etməsinin və ABŞ administrasiyasının təqdim etdiyi “təkmilləşdirilmiş” mədən hasilatı müqaviləsinə ehtiyatla yanaşmasının bir neçə səbəbi ola bilər:
“Milli Təhlükəsizlik və suverenlik aspektindən baxsaq, Zelenski Ukraynanın milli təhlükəsizliyini və suverenliyini qorumaq istəyə bilər. Mədən hasilatı müqaviləsi Ukraynanın təbii ehtiyatları üzərində nəzarəti itirməsi ilə nəticələnə bilər. Bu isə xüsusilə də Ukraynanın strateji əhəmiyyətli resursları üçün həssas bir məsələdir.
Siyasi risk baxımından, Zelenski Tramp administrasiyası ilə müqavilə imzalamaqdan çəkinir, çünki bunun, Ukraynanın daxili siyasətində və beynəlxalq münasibətlərində müəyyən risklər yaradacağını düşünür. Tramp administrasiyası ilə yaxın əməkdaşlıq Zelenskini digər beynəlxalq tərəfdaşlar, xüsusilə də Avropa İttifaqı (Aİ) və NATO qarşısında çətin vəziyyətə sala bilər. Məsələn, Zelenskinin Türkiyə səfərini və ya Fransanın son zamanlar verdiyi bəyanatları xatırlayaq.
Burada korrupsiya və şəffaflıq məsələsi də yer alır ki, Zelenski korrupsiya ilə mübarizəni öz siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi qəbul edib. Mədən hasilatı kimi böyük miqyaslı müqavilələr korrupsiya riskini artıra bilər. Zelenski belə müqavilələrin şəffaf və açıq şəkildə həyata keçirilməsini təmin etmək istəyir”.
Politoloqun sözlərinə görə, ən əsas məsələlərdən biri isə daxildəki müxalifət fraksiyasıdır:
“Zelenski daxildən gələ biləcək siyasi təzyiqləri nəzərə alır. Müqavilənin imzalanması daxili siyasi müxalifət tərəfindən tənqid edilə və bu onun siyasi mövqeyini zəiflədə bilər. Bu həssas məqamda isə sözügedən amil Zelenskinin siyasi maraqlarını təmin etmir.
Ümumi baş verən prosesləri dəyərləndirəndə bu qənaətə gəlmək olar ki, Ukraynanın milli maraqlarını qorumaqla yanaşı, beynəlxalq siyasi dinamikanı da nəzərə alınmalıdır. Zelenskinin siyasi proseslərə bu cür həssas və ehtiyatlı yanaşması onun milli təhlükəsizlik və suverenlik məsələlərində diqqətli olmasını göstərir. Eyni zamanda, bu cür müqavilələrin şəffaf və açıq şəkildə həyata keçirilməsi korrupsiya ilə mübarizə və daxili siyasi sabitlik üçün vacibdir. Beynəlxalq münasibətlər baxımından isə Zelenski müxtəlif tərəfdaşlar arasında balansı qorumağa çalışır ki, bu da Ukraynanın strateji maraqlarına uyğundur. Ümumilikdə, bu proses Ukraynanın müstəqil siyasətini və milli maraqlarını qorumaq istəyinin bir göstəricisidir. Zelenskinin qərarları onun daxili və xarici siyasətdə diqqətli və balanslı yanaşmasını əks etdirir”.
“Biz Rusiya ilə heç bir danışıqlar masasına oturmaq fikrində deyilik”
Gürcüstan Cənubi Qafqaz üzrə “3+3” formatını Rusiyanın orada iştirakına görə qəbuledilməz hesab edir. AYNA gürcü mediasına istinadən bildirir ki, bu barədə jurnalistlərə hakim “Gürcü Arzusu – Demokratik Gürcüstan” Partiyasından olan deputat Levan Maçavariani deyib.
Bir gün əvvəl Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov bəyan etmişdi ki, Gürcüstan “Altılıq” formatında iştirak etməkdə sərbəstdir.
“Ərazilərimizi işğal edən Rusiya da “3+3” formatında iştirak edir. Əlbəttə, biz Rusiya ilə heç bir danışıqlar masasına oturmaq fikrində deyilik”, - Maçavariani bildirib.
Deputat xatırladıb ki, Rusiya ilə Gürcüstan arasında heç bir diplomatik və ya başqa münasibətlər yoxdur. Parlamentarinin sözlərinə görə, respublika ilk növbədə ərazi bütövlüyü məsələsini həll etməli, bundan sonra görüş formatlarda iştirak edə bilər.
Qeyd edək ki, “3+3” formatı Cənubi Qafqazın üç ölkəsi (Ermənistan, Azərbaycan və Gürcüstan) və üç qonşu ölkə (Rusiya, Türkiyə və İran) arasında məsləhətçi əməkdaşlıq formatıdır. Cənubi Qafqaz üzrə “Altılıq” əməkdaşlıq formatı təşəbbüsü 2020-ci ilin sonunda Azərbaycan və Türkiyə liderləri İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğan tərəfindən irəli sürülüb.
Müəllif: Ayna.az
Tramp deyir ki, Ukraynaya 300 mlrd. dollara yaxın yardım olub, Zalenski isə deyir ki, bu yardımın cəmi 100 mlrd. dollara yaxını Ukraynaya aiddir.
Tramp da soruşur ki, bəs qalan pullar hanı?
Məncə bu işin məğzi belədir: Tramp Zelenskidən, “bu çatışmayan vəsaiti Demokratik Partiyadan, Baydendən, oğlundan soruşun”, deməyini istəyir ki, ABŞ daxilində gedən ciddi mübarizədə Demokratik Partiyaya bağlı “dərin dövləti” tamamən sıradan çıxartsın. Məsələ budur – Trampın bütün açıqlamaları ABŞ daxili siyasəti üçündür, öz seçicisinə ünvanlanıb, bunu anlayanda, mənzərə az-çox aydın olur.
Tramp öz seçicisi, ABŞ xalqı qarısında məsuliyyət daşıyır, onun hamının xoşuna gəlmək istəyi, bütün dünyanın onu sevməsi kimi dərdi yoxdur. Dili-üslubu incidicidir, hətta qəzəb doğurur, amma sözlərinin ünvanı ABŞ xalqı, istəyi isə ABŞ daxilində gedən mübarizəni udmaqdır.
Daha bir məsələ odur ki, Tramp və komandası Putinə, Rusiyaya "sağmal inək" kimi baxır - son 80 ildə o "inəyi" Avropa "sağırdı", son 10 ildə, 2014-dən sonra "inəyi" Çin sağmağa başladı - indi Tramp istəyir ki, "inəyin südü-qatığı-qaymağı" ABŞ-a çatsın...
Natig Cəfərli
TEREF
Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd bin Salmanla telefonla danışıb.
Kreml rəhbəri Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhdini krallığın yaranması günü münasibətilə təbrik edib.
V.Putin Ər-Riyadda Rusiya və ABŞ arasında danışıqların təşkilinə görə Məhəmməd bin Salmana təşəkkür edib.
Naxçıvan Ali Məclisi yerli Konstitusiyaya dəyişiklik edilməsi ilə bağlı qanun layihəsini səsverməyə çıxarmağa hazırlaşır.Bu gün başlayan yaz sessiyasının gündəliyinə sözügedən məsələ də daxil edilib.
Rəsmi məlumata görə, dəyişikliklərin əsas məqsədi səlahiyyətli nümayəndəlik institutunun yaradılması, yeni idarəçilik qaydalarının tətbiqi, dövlət orqanlarının yenidən formalaşdırılması və qanunvericilik sisteminin təkmilləşdirilməsidir.
Qanun layihəsinin sabah ilk səsverməyə çıxarılacağı bildirilir. İkinci səsvermə isə ən tezi üç ay sonra keçirilə bilər. Daha sonra layihə təsdiq olunmaq üçün Azərbaycan Milli Məclisinə göndəriləcək.
Gündəlik Naxçıvan
ABŞ Prezidenti Donald Trampın Ukrayna və Rusiya üzrə xüsusi nümayəndəsi Keyt Kelloq Kiyevdə Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ilə görüşüb.
Trampın adamı Zelenski ilə görüşdən əsəbi çıxdı - mətbuat konfransı ləğv edildi
UNIAN xəbər verir ki, danışıqlardan sonra V.Zelenski və K.Kelloqun birgə mətbuat konfransı keçirməsi planlaşdırılırdı.
Lakin Birləşmiş Ştatlar tərəfinin təşəbbüsü ilə mətbuat konfransı ləğv edilib.
"Kelloq fevralın 19-u səhərdən Kiyevdə olsa da, Zelenski ilə yalnız fevralın 20-də günortadan sonra görüşüb. Görüşün əvvəlində Ukrayna mediası tərəfindən yayılan videoya da münasibət bildirilməyib", - məlumatda bildirilib.
Macarıstan Avropa İttifaqının rəhbərliyinin Ukraynaya 20 milyard avroluq yardım paketi təqdim etmək təklifinə qarşıdır.
Nazir aydınlıq gətirib ki, bu təklif Avropanın müharibəyönlü liberal rəhbərliyi tərəfindən hazırlanıb.
Siyarto qeyd edib ki, Aİ müharibənin davam etdirilməsi üçün pul ödəmək istəyir.
Siyarto vurğulayıb ki, Macarıstan tərəfi bu təklifi dəstəkləmək niyyətində deyil. Çünki Budapeşt 20 milyard avroluq Avropa dövlət pulunun müharibəni davam etdirmək üçün Ukraynaya ödənilməsini istəmir.
BBC-nin ölkəmizdəki nümayəndəliyinin fəaliyyətinə xitam verilməsi məsələsinin siyasiləşdirilməsi, məsələnin mahiyyətinin BBC tərəfindən təhrif olunması, ümumilikdə ikili standartlar yanaşması nəzərə alınaraq media azadlığı məsələsinə dair ölkəmizə qarşı BBC-nin açıqlaması təəssüf doğurur və qəbuledilməzdir.
Bunu XİN sözçüsü Ayxan Hacızadə BBC tərəfindən 20 fevral tarixində verilmiş bəyanata əsasən, Azərbaycan tərəfi BBC-nin Azərbaycan Respublikasındakı nümayəndəliyinin fəaliyyətinə xitam verilməsi barədə qərarını şərh edərkən deyib.
O bildirib ki, BBC-nin ölkəmizdəki nümayəndəliyinin bağlanması ilə bağlı qərar müvafiq şəkildə 13 fevral tarixində Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən BBC-nin ölkəmizdəki nümayəndələri ilə görüş zamanı rəsmi şəkildə çatdırılıb və mövqeyimiz tam şəkildə qarşı tərəfə izah olunub.
"Azərbaycan Respublikasının bütün xarici ölkələrin media qurumları ilə münasibətlərdə və qərarlarda hər zaman qarşılılıq prinsipini əsas götürdüyü qarşı tərəfə bildirilib. Bu çərçivədə aparılımış təhlillər nəticəsində, eləcə də ölkə qanunvericiliyi, xüsusilə Media haqqında qanunun 11.2 maddəsi əsas götürülməklə BBC-nin ölkəmizdə nümayəndəlik qismində fəaliyyət göstərməsi üçün hüquqi əsas olmadığı diqqətə çatdırılıb.
Qeyd edək ki, nümayəndəliyin bağlanması qərarının “BBC“ yayım şirkətinin ölkəmizdə müxbir fəaliyyətinə aidiyyəti yoxdur və 1 nəfər müxbir üçün akkreditasiya verilməsi nəzərdə tutulub.
Xatırlatmaq istərdik ki, oxşar qərarlar bəzi digər xarici media qurumları ilə bağlı da verilib", - XİN rəsmisi əlavə edib.
2024-cü il noyabrın 13-də Bakı şəhərində imzalanmış "Azərbaycan Respublikası, Qazaxıstan Respublikası və Özbəkistan Respublikası arasında yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Saziş" təsdiq edilib.
Musavat.com xəbər verir ki, Prezident İlham Əliyev bununla bağlı Qanun imzalayıb.