Aprelin 1-dən Rusiyada qüvvəyə minən qanuna görə, miqrantların övladları məktəblərə daxil olmazdan əvvəl rus dili üzrə imtahandan keçməlidirlər. Yenilik bütün yaş qruplarını əhatə edir - test tələbləri uşağın daxil olduğu sinifdən asılı olaraq dəyişir.

Beləliklə, birinci sinif şagirdləri şifahi müsahibədən keçməli olacaqlar. Orta məktəb şagirdləri isə həm şifahi, həm də yazılı imtahandan keçəcəklər.

Bu, elə bir dövrdə baş verir ki, Rusiya özü Qafqaz respublikalarında, eləcə də Orta Asiya ölkələrində rus dilinə xüsusi status tələb edir, rusdilli məktəblərin, rus dili bölmələrinin artmasına, ən azı azalmamasına çalışır. Özü keçmiş postsovet ölkələrində ruscanın dominant dil olmasına cəhd göstərən Kreml öz ölkəsi daxilində şagirdlərin dil bilgisinin daha mükəmməl olmasını təmin etmək fikrindədir.

Mütəxəssislər bu ayrı-seçkiliyə nə deyir? Keçmiş SSRİ respublikaları Rusiyanın dil sanksiyasına simmetrik cavab verməlidir, yoxsa rusifikasiyanın yenə dalğasına hazırlaşmalıdır?

 Sabir Rüstəmxanlı 

Mövzu ilə bağlı Vətəndaş Həmrəyliyi Partiyasının sədri, sabiq millət vəkili, Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı “Yeni Müsavat”a danışıb: “Fikrimcə, Rusiyanın tutduğu bu yol doğru yoldur. Yəni əgər bir şəxs miqrant olaraq Rusiyaya gedib orada yaşayacaqsa, həmin ölkənin dilini öyrənməlidir. Eyni prinsip bizə də aiddir. Biz dilimizin keşiyində dayanmırıq, onu qorumaq istəmirik və yaxud öz uşaqlarımızı rus dilində və ya digər dillərdə oxutdururuq, buna görə də Rusiyanın atdığı bu addım bizə qəribə gəlir. Halbuki bu, normal addımdır.

Miqrantların övladları Rusiyada yaşayacaq, orada oxuyacaq, təhsil alacaq. Onların cəmiyyətə inteqrasiya olunması, həmin mühitə uyğunlaşması üçün rus dilini yaxşı bilməsi vacibdir".

Fərəc Quliyev

Milli Dirçəliş Partiyasının sədri, sabiq millət vəkili Fərəc Quliyev qeyd edib ki, Rusiyada qüvvəyə minən yeni qanun miqrantların sıxışdırılması üçün nəzərdə tutulub: “Rusiyada dövlət büdcəsindən maliyyələşən Azərbaycan məktəbləri yoxdur. Amma Azərbaycanda dövlət tərəfindən maliyyələşən və rus dilində tədris aparılan xeyli sayda məktəb var. Rusiyada bazar günü məktəbləri mövcuddur, burada azərbaycanlıların uşaqları ana dilimizi öyrənirlər. Bəs həmin məktəblərin maliyyələşməsi Rusiya dövləti tərəfindən təmin olunurmu? Əlbəttə ki, xeyr. Amma Azərbaycanda rus dilində fəaliyyət göstərən bağçalar belə mövcuddur və onların maliyyələşməsi tamamilə Azərbaycan dövləti tərəfindən həyata keçirilir. Buna görə də Azərbaycan tərəfi mütləq şəkildə Rusiyaya nota verməlidir ki, ya bu qayda azərbaycanlılara tətbiq edilməyəcək, ya da Azərbaycan dərhal müvafiq addımlar atmalıdır.

Mən parlamentdə dəfələrlə bu məsələyə münasibət bildirmişəm ki, Azərbaycanda bu qədər rusdilli məktəbin olması vacib deyil və bu, dövlətin maraqlarına uyğun gəlmir. Əgər rusdilli məktəb fəaliyyət göstərəcəksə, bu, özəl məktəb olmalıdır, dövlət tərəfindən maliyyələşməməlidir. Buna görə də hesab edirəm ki, Azərbaycanda rusdilli məktəblərin dövlət tərəfindən maliyyələşməsinə artıq son verilməli, həmin məktəblər özəl müəssisələrə çevrilməlidir. Eyni zamanda rusdilli şəxslərin rusdilli məktəblərə qəbul olunarkən Azərbaycan dili imtahanı verməsi tətbiq olunmalıdır. Azərbaycanda fəaliyyət göstərən hər kəs Azərbaycan dili imtahanından keçməlidir. Rusdilli insanların hər hansı bir vəzifəyə qəbul olunarkən Azərbaycan dili imtahanı verməsi vacibdir.

Həmçinin başqa adekvat tədbirlərin görülməsi də mümkündür. Hesab edirəm ki, Rusiya tərəfindən qəbul edilən yeni qayda sadəcə miqrantların sıxışdırılmasına hesablanıb. Bu, Orta Asiya və digər ölkələrdən gələn insanlara təzyiq vasitəsi kimi nəzərdə tutulub. Bu mənada adekvat addımlar atmaq vacib məsələdir. Rusiya hazırda elə bir vəziyyətdədir ki, ağlına gələn hər bir qaydanı dərhal başqalarının üzərində tətbiq etməyə başlayır. Əgər adekvat tədbirlər görməsək, Rusiya bu qaydaları daha da sərtləşdirəcək".

Xalidə GƏRAY,