 |
|
|
Həmin qazıda (Şəkil 1) söhbət "Naxçıvan-Van ərazisində vaxtilə mövcud olmuş ƏRMƏN dövlətinin hökmdar" (fərziyyə mənimdir) SƏRDARIN (Naxçıvanın sahibi olduğuna şübhə yoxdur) ona qonşu olmuş Lidia hökmdarı tarixdə ən zəngin kral kimi tanınan KARUNUN (eradan əvvəl 585 – 546) (Şəkil 2) arasında imzalanmış "uzma"dan - sazişdən (kontrakt) gedir. Və bu yazı sübut edir ki, 2600 il bundan qabaq Naxçıvandan taa Van gölünə qədər uzanan ərazi (İribunye-İrəvan, Ani də daxil olmaqla-türkdilli mixi yazıları çoxdur) bizim və Anadolu türklərinin ulu nəsillərinin məskəni olub
İlandağdakı 5 sətrlik uzunxəttli mətnin sonu belə bitir:
"4. Mayanu terhuni Haldiyə ey pulu; uyadi niyə terhuni?
5. Ərdi səbahsı gün Haldiyə, ur (ver) puluni savab Haldiyə,
Sil aya puluni."
Açması:
Bütün mayanı girov qoydu Haldiyə beh pulu kimi,
Axı niyə bütün əlindəki mayanı beh vermişdi* [Sərdar]?
Ərdi (gəlib çatdı) sabahsı gün Haldiyə (Sərdar),
İndi geri aldığın beh pulundan Haldiyə [allah yolunda] savab
pulu sal və sil müqəddəs yer qarşısındakı borcunu.
________________
*Yazının əvvəlindən aydın olur ki, sazişə görə Sərdar Karunnan yəqin ərazi almaq istəmiş, ona beh kimi min "qızıl" vermiş. Karun sazişi pozur, lakin behi Haldi qalasında qaytarır.
***
Ədəbiyyat Haldinini gah Urartu ilahəsi, gah da müqəddəs yer kimi təqdim edir. İlandağ - Culfa - Naxçıvan yazısı sübut edir ki, indiki Türkiyənin Bitlis ilçesində Sübhan dağının ətəklərində var olmuş Haldini (azman xarabalıqları durur) qala-şəhərciyi doğrudan da müqəddəs yer olub. Ancaq Urartu xalqının yox, vaxtilə u ərazidə yaşamış Türkün səcdəyə durduğu məkan imiş. Və u azman məkan ƏRMƏNİN tərkibindəymiş. Coğrafi adı indi "Amenian Plato" adlanan ərazi, əslində, "Armani Plato - Ərmən (Arman) yüksəkliyi)" adlandırılmalıdır! Qədim "Türküstan" adını "Orta Asiya"ya çevirmiş bizə əsəbi dünya, ƏRMƏNİ də Armenia edib bizə qapını bağlayır.
Dediklərimiz tarixi yazılara əsaslanır. Və Bisutin dağındakı abidədə də Daranın öz ağzı ilə təsdiqini tapir.
Həmin Yazıda, bacarıqlı, lakin müstəbid şahın 3 il ərzində işğal etdiyi 22 ölkə siyahısında "ARMİNA" adlı ölkənin də adı keçir.
Onu "Armenia" kimi yozurlar. Amma o demək deyil. Qətiyyən!
Bu, türkcə dediyimiz Ərmən, qədim farscada (Bisutində) Armina kimi gedir.
Ərmən barədə və onun türk torpağı olduğunu Böyük Nizami də (12-ci əsr) "Xosrov və Şirin" (Bakı, Lider nəşriyyatı, 2004) poemasında xüsusi yazır:
"Dərbənd dənizinin* bir sahmanında --*Şübhəsiz Xəzər dənizinin
Bir gözəl ölkə var dağlar yanında.
Şahzadə qadınlar orda hökmran,
Yayılmış qoşunu İsfahancan*. *Deyirsiz Bayatı İsfahan farsındır.
ARRANDAN başlamış ƏRMƏNƏ qədər -
Onun fərmanına boyun əyirlər.
...
ŞƏMİRA* adlanır o göyçək qadın, *Təmiz türk adı-Səmaya yol
Böyükdür mənası bu gözəl adın.
Cürətdə kişidən heç geri qalmır,
Böyük olduğundan Mahin Banudur*. *Epitet Türk qadınınkıdır
...
Gül fəsli yamyaşıl Muğan - yatağı
Yay zamanı yeri ƏRMƏN** torpağı. *Naxçvan-Van torpaqları
...
Bərdənin* havası çox mötədildir, *Aranın mərkəzi
Hər il qış zamanı o bura gəlir.
...
Bu zindana bənzər dünyda ancaq
Qardaşı qızıdır gözünə çıraq.
...
Üzü nəsrin kimi, qoxusu nəsrin,
Dodağı şirindir, adı da ŞİRİN!* (səh. 63-66) *Adı ilə türkdür
İndi Nizamini rus dilinə tərcümə edəndə heç şübhəsiz ƏRMƏNİ Armenia kimi tərcümə edirlər. Mütəxəssislər desin. Ona görə də poemanı rusca oxuyan hər şeyin hazırına nazir hay Bibisinin yanında Dərbənddə, Muğanda, Bərdədə, Aranda, ƏRMƏNDƏ böyüyən ŞİRİNİ erməni kimi qələmə verir.
Halbuki Sasani hökmdarı Pərvizdən (eranın 580-628-ci illəri) və Türk sərkərdəsi Əfrasiyabın qızı Fərəngizdən törəmiş Xosrovun Türk qızına evlənməsini yəqin ki, anası vadar edirdi. Yoxsa u boyda imperiyada gənc Çubin (Qəsbkar) hökmdara qızmı qəhət idi?
Təcavüzkar şah Daranın qeyd etdiyi, `Mən filankəsi (sərkərdəsinin adın çəkir) göndərdim və Armina`anı zəbt etdim` sözlərindəki ölkənin “Armenia” kimi tərcümə edilməsi də tarixin türkə vurduğu digər ağır zərbədir.
İlandağ yazısına görə, Lidiya hökmdarı Qarunla "Haldini uzması (sazişi)" bağlamış Naxçıvan-Ani ərazisinin hökmdarı Sərdar yox idisə və Haldiniyə səcdə etmirdisə, niyə geri aldığı min qızıl pulun hər halda on hissəsini (100-nü!) Haldiyə allah yolunda nəzir verməliydi?
Daradan 200-300 il əvvəl qazılmış İlandağ yazısı ondan elə 200 il də qabaq Ərmənin Türkə məxsus olduğunu açıq deyir. Dara bunu təsdiq edir.
İlandağ yazısındakı qabaqkı 3-cü xətt ANİ-dən danışır, ancaq onu erməni şəhəri kimi təqdim etmir. Əksinə, deyir ki, Karunun sazişi pozması nəticəsində Sərdarın ona endirəcəyi zərbədən Karunun arşını (taleyi) əyiləcək. Və bu Ani əyanlarını coşub daşdıracaq-sevindirəcək. Bu o demək deyilmi ki, Ani Sərdarın tabeliyində olan şəhrədir?
Niyə idari malikanəsi yəqin SƏRDƏRABADDA olmuş türkəsilli SƏRDARIN rəqibi Karunun taleyinin əyilməsinə - yəni Sərdarın qələbəsinə Ani əhalisi sevinməliydi? O əgər haylardan ibarət idisə?
Deməli, 2550-60 il bundan qabaq ƏRMƏN ərazisində onlar yox idilər. Çünki hesab edirlər ki, Ani onların ən ilkin paytaxtı olub:
3. Arşini əyəsü, gör nə əyani ANİ kurnia (çöşar, daşar)!
Hinidistandan Frikiyaya (Balkan), oradan da lap sonralar Ərmənə köçüb gələn hayın aborigen əhalinin ərazi adını mənimsəməsi, müasir Azərbaycanda və indiki Ermənistanda var olan yüzə yaxın Kıpçak Türk-Alban kilsəsinin dədə malı kimi mənimsəməsi - iki uzaq, lakin tamamilə eyni hadisənin ekvivalent təkrarıdır və tarixin və Türkün çox böyük ağlagəlməz səhvdir.
____________________
*"Yay zamanı yeri ƏRMƏN torpağı" (Nizami).
Onu qeyd edim ki, Ərmən torpağı insanın ön sivil dövründən hökmdarların diqqətini çəkib. Van gölü sahilində ilk yurd salıb yayda dincələn ilk şah Babilin birnici hökmdarı NİMRUD olub. Təqribən 12 min il qabaq.
_________________________
Şəkildə - 1. İlandağ türkcə qaysəthi mixi yazısı;
2. Eradan əvvəlin 585-də (6-cı əsr) Əhəməni Kir (Sirus) tərəfindən taxtdan salınmış Lidia imperatoru KARUN. Var-dövlətinin müəyyən hissəsi Türkiyə dövlətinə miras qalıb. Uşak şəhərində muzeydə saxlanılır və nümayiş etdirilir.
3. Əhəməni imperiyasında u yer "Armenia" deyil, Bisutində deyildii kimi, ARMİNA (ƏRMƏN) adlanırdı. O zaman hələ heç haylar Balkandan (əgər orda var idilərsə) şərqə sürüşməmişdilər. Xristian dünyası dizini torpağa bax beləcə bərkidir.
Tariyel Azerturk
Teref.az
Mərhum türkiyəli müğənni Barış Mançonun həyat yoldaşı Lalə Manço sənətçinin illər əvvəl dediyi vəsiyyətini açıqlayıb.
Türkiyə mətbuatı xəbər verir ki, mərhum müğənninin istəyi “2023” əsərini ifa etməklə bağlı olub.
Həyat yoldaşı onun vəsiyyəti haqqında məlumat verib:
“Barış vəsiyyət edib ki, 2023-cü ildə 80 yaşı olan zaman “2023” bəstəsini simfonik orkestrin müşaiyət ilə ifa etsin. Bu əsər Türkiyə Cümhuriyyətinin 100-cü ildönümünə həsr olunub. Biz bu il ərzində müxtəlif texniki vasitələrlə onu səhnəyə çıxararaq arzusunu reallaşdırmağa çalışacayıq”.
Qeyd edək ki, Barış Manço 2 fevral 1999-cu ildə vəfat edib.
İslamın yayıldığı ilk çağlarda, yəni Raşidi xəlifələri (632-661) dövründə geniş xalq kütlələrini təzyiqlərdən və ağır vergi mükəlləfiyyətlərdən xilas edən islami vergi sistemi sadə insanların bu inancı qəbul etməsini asanlaşdırdı. Belə ki, müsəlman olmadıqları halda cizyə verən bu kütlə, müsəlman olduqdan sonra, sadəcə, illik məhsulun onda bir hissəsini dövlət xəzinəsinə verməklə, qalan məhsulu sərbəst satmaq və istifadə etmək haqqına sahib oldular. Qeyd olunan yeni vergi siyasəti Azərbaycanın da daxil olduğu bütün Xilafət ərazisində tətbiq edilirdi.
Lakin Əməvilər (661-750) hakimiyyətə gəldikdən sonra bu siyasət kəskin dəyişdi. Ərəb qövmiyyətçi düşüncəsinə sahib Əməvilər ərəb olmayan əhalini "məvali" adı ilə damğaladılar və müsəlman olduqları halda onlardan cizyə vergisi almağa başladılar. İslamı ərəblərin dini hesab edən Əməvilər ərəb olmayan müsəlmanları müsəlman hesab etmədikləri üçün onlardan cizyə vergisi alır, buna görə də məvalilər arasında islamın yayılmasına maraq göstərmirdilər. Məvalilərdən alınan cizyə vergisindən, fəth olunan yeni ərazilərdən əldə edilən qənimətlərdən varlanan Əməvilər bir müddət sonra hərbi yürüşlərə də qatılmadılar və kənardan muzdlu ordu cəlb etməyə başladılar. Nəticədə xilafət ordusunda əsasən türklərin təşkil etdiyi qulamlar meydana çıxdı.
Qeyd olunan dövrdə Əməvi hakimiyyətinin apardığı siyasətdən narazı qalan ərəb ailələrinin xilafətin ucqar bölgələrinə köçürülməsi prosesi geniş vüsət aldı. Əksəriyyəti əhli-beyt tərəfdarı olan bu ailələr zaman keçdikcə yerli əhalinin müsəlmanlaşmasında və məvalilərin xilafətə qarşı təşkilatlanmasında böyük rol oynadılar. Yəni, Əməvilərin hakimiyyətə gəlməsindən narazı olan əhli-beyt tərədarları ilə onların apardığı zorakı siyasətdən narazı qalan məvalilər xilafətə qarşı birləşdilər. Bu birləşmənin nəticəsində xilafətin ucqar bölgələrində, xüsusilə Azərbaycan, Xorasan, Bəlx və digər ərazilərdə Əməvi hakimiyyətinə qarşı sosial etirazlar geniş vüsət aldı. Peyğəmbərin əmisi Abbasın tərəfdarı olan abbasilər hakimiyyətin İmam Əlinin övladlarına məxsus olduğu istiqamətində təbliğat apararaq Əməvilərə qarşı bütün narazı kütlələri, xüsusilə də məvalini öz ətraflarında birləşdirdilər. Nəticədə, əhli-beyt ideologiyası ətrafında birləşən məvali kütlə (türklər və iranilər) Əməvi hakimiyyətindən narazı qalan ərəbləri də ətrafına birləşdirib 750-ci ildə hakimiyyəti ələ keçirdilər.
Lakin əhli-beyt ideologiyası və məvalilərin haqlarını qorumaq şüarı ilə hakimiyyətə gələn Abbasilər xilafəti əhli-beyt mənsublarına verməyib idarəni öz əllərində saxladılar. Üstəlik, bu siyasətə etiraz edən məvali kütlənin lideri Əbu Müslüm Xorasani və tərəfdarlarını ortadan qaldırdılar. Abbasilərin bu siyasətindən narazı qalan məvali kütlə iki qola ayrıldı:
1. Abbasi tərəfdarı olub xilafət idarəsində yer alanlar
2. Abbasi əleyhdarı olub Əbu Müslim və əhli-beyt ideyasını davam etdirənlər kütləsi
Birincilər Abbasi Xilafəti daxilində Xəlifə Mənsurdan başlayıb Xəlifə Məmuna qədər davam edən təqribən 50-70 illik bir tarixi prosesdə xilafət sistemini mərhələli olaraq ələ keçirdilər. Bunlar məvali kütlənin özəyini təşkil edən türklər və irani qruplar idi. Türklər hərbi-idarə, iranlılar isə divan təşkilat sistemini ələ keçirib dövlət daxilində mübarizəyə başladılar.
İkincilər isə Abbasi hakimiyyətinin siyasətindən narazı qaldığı üçün xilafətə qarşı üsyana qalxdılar. 751-ci ildə Əbu Müslüm Xorasaninin silahdaşı İshaq ət-Türkinin başçılığında Xorasanda ilk üsyanlar başladı. Bu, xürrəmilər üsyanının başlanğıcı idi. Xilafətin digər ərazilərində, xüsusilə İraqda xürrəmilərin bənzəri olan ismaililər hərəkatı başlamışdı. Bu üsyanlar getdikcə genişlənərək bütün xilafəti bürüdü. Nəticədə, Abbasilərin tərəfdarı olan məvalilər ilə onlara qarşı olan məvalilər üz-üzə gəldilər.
“Azərbaycan - Milli Kimliyin Tarixi Məsələləri” toplusu
Əkbər Nəcəfin “Azərbaycan Tarix Metafizikası” məqaləsindən
Əkbər Nəcəf, Sacilər kitabı
Teref.az
"Sizin canınıza vəlvələ salan "Boz Qurd"-dur!!!"
Ermənistan rəsmiləri Qətər dövlətini su yoluna döndəriblər. Ötən ilin yayında Qətərə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan səfər etdi, bugünlərdə Ermənistan parlamentinin sədri Simonyan Alen Simonyan ərəb dövlətində 3 gün qalıb. İndi də Ermənistanın baş nazirinin aparat rəhbəri Araik Arutunyan Qətərə səfər edib. Arutunyan Dohada Ermənistanla Qətər arasında imzalanan sazişlərin və razılaşmaların yerinə yetirilməsi məsələlərini müzakirə edib.
Baş nazir Nikol Paşinyan əlindən gələni edir ki, Qətər əmiri Ermənistana səfər etsin. Araik Arutunyanın Qətərə səfəri zamanı başqa bir detal da diqqətimi çəkib. Deməli Araik Arutunyan məşhur “Al Jazeera” televiziya kanalında olub və bu kanalın regional hadisələrin işıqlandırılması mövzularını müzakirə edib. Görünür, Araik Arutunyan kanal rəhbərliyindən hadisələrin işıqlandırılması zamanı Ermənistanın mövqeyinin nəzərə alınmasını xahiş edib.
/atlassam.org/
“Bu məsələlər kollektiv çərçivəsində baş verib. Bu barədə ətraflı məlumata sahib deyiləm. Həmin səbəbdən heç bir münasibət göstərə bilmirəm. Onlar başqa qurumdur, biz başqa qurum”.
DİA.AZ-ın məlumatına görə, bu sözləri Teleqraf.com-a açıqlamasında Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri (AKİ), Xalq artisti Rasim Balayev Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqında (ARKİ) baş verən prosesləri şərh edərkən deyib.
Xatırladaq ki, ARKİ-də iddia edilən sədr seçkisinə etiraz fonunda yenidən ittifaqların birləşməsi məsələsi gündəmə gəlib. Rasim Balayev bildirib ki, bu məsələdə mövqeyi olduğu kimi qalır: “Hər sənət sahəsinin bir təşkilatı fəaliyyət göstərir - Yazıçılar Birliyi, Bəstəkarlar İttifaqı, Rəssamlar İttifaqı və digərləri. Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqını vaxtilə yaradanlar artıq səhnədə deyillər. Təbii ki, bir ittifaq olmalıdır. Bunu da səlahiyyətli adamlar həll etməlidirlər. Bu, hansı formada baş tutacaq, yenidən seçki keçiriləcəkmi? Bu sualların cavabını mən bilmirəm. Mən onu bilirəm ki, ölkədə bir kinematoqrafçılar ittifaqı olmalıdır. Balaca bir ölkədə iki ittifaqın olması ağlasığmaz məsələdir”.
DİA.AZ-ın məlumatına görə, Xalq artisti, kinorejissor, Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının üzvü Şeyx Əbdül Mahmudov Musavat.com-a açıqlamasında bildirib: “Bir kinostudiyası olan ölkədə iki kino ittifaqına nə ehtiyac var? Bu ittifaqlar hansı şəraitdə, hansı məqsədlə yaradılıb, bunun üzərindən artıq illər keçib, ona görə də bu məsələni gəlin qatlayıb qoyaq kənara. Hamımız birləşək və qayda-qanunla qurultay çağırıb, kimi istəyiriksə onu da sədr seçək, bitsin. Gəlmişəm televiziya kanalına, məndən soruşurlar ki, "siz də ittifaqdan istefa vermisiniz? Axı mən necə istefa verə bilərəm? Cəmil Quliyevin də ittifaqdan istefa verməsi ilə bağlı yayılan xəbərlər ağ yalandır, şantajdır, növbəti provokasiyadır. Mən kino adamıyam, ittifaqdan çıxıb hara gedə bilərəm? Kino mənim evimdir. İttifaqdakı bəziləri getməlidir, amma getmir, illərdir qalıblar orada. Şəfiqə Məmmədova üçün ayıb deyil?! Nə görüb, yapışıb oradan, məlum deyil".
Şeyx Əbdül Mahmudov daha sonra Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri, Xalq artisti Rasim Balayevə səslənib: “Mənim Rasim Balayevə hörmətim əvvəlki kimidir. Ona səslənirəm ki, Rasim müəllim, gəlin kino xətrinə birləşək, birlikdə qurultay keçirək, sədr seçək. Bildirim ki, Şəfiqə Məmmədova, sadəcə, 5 il qayda-qanunla sədr seçilib, çalışıb. Digər illərdə isə onlar orada qeyri-legitim olaraq işləyiblər. Buna görə də onların hamısı aldıqları maaşı dövlətə qaytarmalıdırlar. Hansı haqla orada oturublar? Kimə güvənirlər?”
“Əgər qurultay keçirilirsə, kimin sədr seçilməsini istəyərdiniz” sualımıza xalq artisti bu cür cavab verib:
“Kino ittifaqı kino xadimlərinindir. Kino xadimlərinin də rəhbəri tarixən rejissorlardır və bütün dünyada belədir. Ona görə də istərdim ki, sədr olaraq ya Cəmil Quliyev, ya da Ayaz Salayev, Elxan Cəfərov, Vaqif Mustafayev seçilsin. Şəfiqə xanım icazə versin ki, biz artıq bizdən gənc olanları önə çıxaraq, kino ilə bağlı dərdimizi, problemlərimizi onlara deyək”.
Əməkdar incəsənət xadimi Ayaz Salayev isə kino ittifaqlarının birləşməsi ilə bağlı məsələyə bu cür münasibət bildirib: “Bilmirəm. Ümumiyyətlə, belə şeylərə əhəmiyyət vermirəm. Əgər qurum (ARKİ) bağlanarsa, həyatımda heç nə dəyişməyəcək”.
Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri, SSRİ Xalq artisti Şəfiqə Məmmədova isə bütün bu olanlara susqunluq nümayiş etdirir, zənglərə cavab vermir.
Qeyd edək ki, ötən ilin dekabrında ARKİ-də nizamnaməyə uyğun olaraq növbəti ümumi yığıncaq keçirildiyi barədə qurumdan mediaya məlumat daxil olmuşdu. Bildirilirdi ki, Şəfiqə Məmmədova iclas iştirakçılarının yekdil razılığına əsasən yenidən Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqı İdarə Heyətinin sədri seçilib, ittifaqın idarə heyətinin yenilənmiş tərkibi yığıncaq iştirakçıları tərəfindən təsdiq olunub. Sonra idarə heyəti üzvləri arasından 9 nəfərdən ibarət katiblik seçilib. Bu, həm kino ictimaiyyətinin, həm də ittifaqın üzvləri arasında ciddi narazılığa səbəb oldu. Üzvlər kiçik tərkiblə keçirilən iclası qanuni hesab etmədilər.
Rasim Balayevin təklifi gerçəkləşə bilərmi? Ölkədə tutaq ki, vahid Yazıçılar Birliyi kimi, vahid Kinematoqrafçılar ittifaqı da olacaqmı?
DİA.AZ-ın məlumatına görə, Xalq artisti Afaq Bəşirqızı mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a danışıb: “Əvvəla, qeyd edim ki, bütün bu qalmaqallar, məsələlərlə bağlı Şəfiqə xanımın çox ağır stress keçirdiyini eşitdim. Bütün bu mübahisəli məsələlərin hamısı qurban olsun Şəfiqə xanımın sağlamlığına. Ona görə də hər zaman deyirəm ki, sənətkar ya səhnədə, ya da efirdə ölməlidir. Sənətkara hansısa "stol-stul", “kreslo” lazım deyil. Şəfiqə xanıma cansağlığı arzulayıram.
O ki qaldı iki kino ittifaqının birləşməsinə, əlbəttə, birlik tamam başqa şeydir. Bu dəqiqə bizdə müharibə, şəxsiyyətlərimiz, tariximiz haqqında film çəkilməsinə çox böyük ehtiyac var. Amma biz hələ də mübahisə edirik ki, bu ya da digər ittifaq olsun və sairə. Buna görə də düşünürəm ki, milli kinomuz, kino mədəniyyətimiz üçün bu birlik lazımdır".
Rasim Balayevin sədri olduğu Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının üzvü, Əməkdar jurnalist, professor Qulu Məhərrəmli isə qeyd edib: “Bütün umu-küsüləri, şəxsi düşüncələri bir kənara qoyub, bu kino ittifaqlarını birləşdirmək lazımdır. Əlbəttə ki, Şəfiqə xanım bizim böyük sənətkarımız, gözəl aktrisamızdır. Amma hamı bilir ki, o kino ittifaqı (ARKİ - red.) necə yaranıb. Zamanında kimlərsə Rüstəm İbrahimbəyovun ittifaqını parçalamaq üçün bu ittifaqı yaratmışdı. Amma qeyd etdiyim kimi, artıq bu söz güləşdirmələrini bir yana qoyub, vaxtilə Rüstəm İbrahimbəyovun rəhbərlik etdiyi Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqını bərpa etmək, birləşdirmək lazımdır. Əlbəttə ki, bunun ümumi kino düşüncəmizə böyük faydası dəyə bilər. Çünki heç kim ayrı-ayrılıqda xüsusi bir şey yarada bilmir. Şəfiqə xanımın rəhbərlik etdiyi kino ittifaqında da kinoya xidmət etmiş çox dəyərli insanlar var. Onlar birinci nəcib addım atmalı, enerjilər, düşüncələr birləşməlidir”.
Xəbər verdiyimiz kimi, bu gün səhər saatlarında Azərbaycanın İrandakı səfirliyinə silahlı hücum olub.
Teref.az xəbər verir ki, "bizim media"a hadisə ilə bağlı Azərbaycanda fəaliyyət göstərən və tez-tez efirlərimizdə görünən iranlı bəstəkar-müğənni Afşin Azəri və Əli Pomehr ilə əlaqə saxlayıb.
Afşinin meneceri Nevid açıqlamasında bildirib ki, baş verən hadisədən xəbərdardır.
Əli Pomehr isə əməkdaşımızla söhbətində bunları deyib:
"Törədilən terror aktı ilə bağlı çox pis olmuşam və narahatlıq keçirirəm. Hamı mənə zəng edib məsələ ilə bağlı münasibətimi öyrənmək istəyir. Hazırda mən də xəbərləri izləyirəm və bu məsələnin kimlər tərəfindən törədildiyini öyrənmək istəyirəm".
Qeyd edək ki, Azərbaycan Prezidenti Tehrandakı səfirliyimizə qarşı törədilmiş terror aktını şiddətlə qınadığını açıqlayıb.
Xatırladaq ki, Azərbaycan XİN baş verənlərlə bağlı rəsmi məlumat yayıb. Bildirilir ki, hücum edən şəxs "Kalaşnikov" markalı avtomat silahla mühafizə postunu yararaq, mühafizə xidmətinin rəisini qətlə yetirib.
Səfirliyin iki mühafizə əməkdaşı da hücumun qarşısını alarkən yaralanıblar. Onların vəziyyəti qənaətbəxşdir. Hazırda bu xain hücum üzrə araşdırma gedir. Məsələnin təfərrüatı barədə ictimaiyyətə əlavə məlumat veriləcək.
"Fox" kanalında yayımlanan "Hayatımın şansı" serialı final qərarı alıb.
"Unikal" Türkiyə mətbuatına istinadən xəbər verir ki, ekran işi 9-cu bölümdə izləyicilərə vida edəcək. Buna səbəb isə layihənin reytinqlərdə uğur qazanmaması olub.
Qeyd edək ki, serialda Alican Yücesoy, Şifanur Gül, Musa Uzunlar, Erkan Avcı, İlker Kızmaz, Kemal Uçar, Açelya Devrim Yılhan, Sermet Yeşil, Tuğçe Yolcu, Aslıhan Kapanşahin, Hale Soygazi, Hira Su Yıldız kimi bir çox aktyorlar yer alır.
Bir qrup mədəniyyət və incəsənət xadimi Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının üzvlüyündən imtina edib. İttifaqı ümumilikdə 20-yə yaxın incəsənət nümayəndəsi tərk edib. Onların arasında Xalq artisi Əbdül Mahmudbəyov, Xalq artisti Ramiz Məlikov, Əməkdar İncəsənət Xadimi Yavər Rzayev, Əməkdar artist Gülşad Baxşıyeva, Əməkdar artist Münəvvər Əliyeva da var.
İstefa qərarını elan edənlər bildiriblər ki, bu İttifaq heç bir fəaliyyət göstərmir və orada qalmağın bir mənası yoxdur. Onların sözlərinə görə, Azərbaycan kinosunun inkişafı üçün heç bir real addım atmayan İttifaq ümumiyyətlə fəaliyyətini dayandırmalıdır: “Bir halda ki, dayandırmır, bu halda biz orada təmsil olunmağa lüzum duymuruq” – incəsənət nümayəndələri bəyan ediblər.
Qeyd edək ki, Azərbaycanda iki Kinematoqrafçılar İttifaqı fəaliyyət göstərir. Onlardan birinə Xalq artisti Rasim Balayev, digərinə isə Xalq artisti Şəfiqə Məmmədova rəhbərlik edir. İstefa qərarını elan edənlər Şəfiqə Məmmədovanın rəhbəri olduğu qurumda təmsil olunmaqdan imtina ediblər. Digər İttifaqın sədri Rasim Balayev mətbuata açıqlamasında onları öz sıralarına qəbul etməyə hazır olduğunu qeyd edib: “Buyursunlar, gəlsinlər”.
DİA.AZ bildirir ki, Xalq artisti Əbdül Mahmudbəyov AYNA-ya müsahibəsində istefa qərarını doğuran səbəblər və digər mövzular ətrafında danışıb:
- Bir qrup incəsənət xadimi ilə birlikdə Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının üzvlüyündən imtina etdiniz. Bu qərara gəlməyinizə səbəb nə oldu?
- Bununla bağlı dostlar, tanışlar, mətbuat nümayəndələri mənə zəng edirlər. Onlara da bildirirəm, sizə də bildirmək istəyirəm ki, mən istefa verməmişəm. Mənim adımdan istefa qərarını elan edənlərə üzümü tutub demək istəyirəm: sizə ayıb olsun! İstefa verməmişəm, İttifaq bizim evimizdir. Mən kino adamıyam, kənardan gəlmiş adam deyiləm ki?! Mənim bu istefa qərarından qətiyyən xəbərim yoxdur. Əgər belə bir qərar versəydim, bəyan edərdim ki, bu, Şəfiqə Məmmədovanın İttifaqı şəxsi obyektinə çevirməsi ilə bağlıdır. Şəfiqə Məmmədova xəlvəti qurultay keçirib, özünü İttifaqın sədri elan edib. Bu, tamamilə qanunsuz bir addımdır. Mən İttifaqı qoyub hara gedəsiyəm ki?! Onlar getməlidirlər, çünki kənardan gələnlər onlardır. Bu adamların kinoya heç bir aidiyyəti yoxdur. Kimin istefa verib-verməməsindən isə xəbərim yoxdur.
- Rasim Balayev açıqlamasında bildirib ki, imtina qərarını elan edənlər onun rəhbəri olduğu ittifaqa üzv ola bilərlər. Bir ölkədə iki Kinematoqrafçılar İttifaqı niyə olsun ki?
- Bütün bunlar hamısı Rüstəm İbrahimbəyovun zamanından qalmış problemlərdir. İbrahimbəyov Prezident olmaq eşqinə düşəndə İttifaq parçalandı. Onun vəfatından sonra da kino xadimlərini bir araya toplamaq mümkün olmadı. Azərbaycanda bir Kinematoqrafçılar İttifaqı mövcud olmalıdır. Bu İttifaqa da kino xadimləri rəhbərlik etməlidirlər. Bundan kənarda baş verənlər özbaşınalıqdır, təxribatdır, rüsvayçılıqdır, şoudur. Rusiyada yeddi kinostudiya fəaliyyət göstərir. Onlar hamısı bir ittifaqda cəmləşiblər. Azərbaycanda bir kinostudiya fəaliyyət göstərir ki, o da bərbad gündədir. Amma hərə özünə bir ittifaq açıb, özü üçün vəzifə yaradır. Bu kimi biabırçı hallara son qoymaq lazımdır.
- Sovetlər dövründə Azərbaycanda samballı filmlər ərsəyə gətirilərdi. Müstəqillik dövründən bəri demək olar ki, peşəkar filmlərə rast gəlmirik?
- Sovetlər dövründə maraqlı filmləri ustadlarımız ərsəyə gətirirdi. Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” Kinostudiyası fəaliyyət göstərdiyi 70 illik dövr ərzində çox böyük ekran əsərləri yaradıb. Bu kinostudiyanın istehsal etdiyi filmlərində olan epizodlardan gündəlik leksikonumuzda istifadə edirik. Kino bir nəfərin fəaliyyəti deyil, kollektiv fəaliyyətin nəticəsi olmalıdır. Buna da çoxlu maliyyə lazımdır. Kino ideoloji silahdır, maarifləndirmə və təbliğat meydanıdır. Buna görə də kinoya dırnaqarası yanaşmaq olmaz. Həmin o Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” Kinostudiyası indi də fəaliyyət göstərir. Lakin çox bərbad durumdadır. Maddi-texniki bazası çatışmır, kadr qıtlığı da hökm sürür. Kim harada, necə gəldi, kinolar, seriallar çəkir. Əksəriyyəti də bayağı və mənasızdır. Çox sağolsun, Cənab Prezident İlham Əliyev ki, bu sektora da xüsusi diqqət ayırır. Ümidvaram ki, yaxın gələcəkdə bu sahədə ciddi inkişafın şahidi olacağıq.
- Sizcə, kino sənayesini inkişaf etdirmək üçün hansı addımlar atılmalıdır? Təklifləriniz nədən ibarətdir?
- Bu sahədə kompleks islahatlar aparılmalıdır. Biz kino xadimlərini bir ittifaqda cəmləyə bilmiriksə, bu sahə intriqa ustalarının meydan suladığı haldadırsa, hansı inkişafdan danışmaq olar?! İnkişaf üçün birinci növbədə nizam-intizam olmalıdır. Mədəniyyət naziri işdən azad edildi, onun müavini həbsə göndərildi. Məlum oldu ki, kinoya ayrılan vəsaitləri mənimsəyiblər. Dövlətin kino sənayesinin inkişafı üçün ayırdığı pullar oğurlanmamalı, bir qup şəxsin varlanması üçün sərf olunmamalıdır. Bu sahəyə ciddi nəzarət olmalıdır. Bu, Azərbaycan xalqının gələcəyinə “balta vurmaq”dır. Bir nəsli məhv etmək, onun zövqünü korlamaq, saxta təbliğatın əsirinə çevirməkdir. Cənab Prezident İlham Əliyev bununla bağlı ciddi tapşırıqlar verib. Nazirlik də bu istiqamətdə konkret addımlar atmalıdır. Kinostudiyanın maddi-texniki bazası gücləndirilməli, kadr hazırlığıa xüsusi diqqət ayrılmalıdır. Yalnız bundan sonra kinonun inkişafından danışmaq olar. Əks halda biz Sovet Azərbaycanın ərsəyə gətirdiyi filmlərin xiffətini çəkməyə davam edəcəyik.
İttifaqdan REAKSİYA
Qeyd edək ki, Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqı məsələ ilə bağlı məlumat yayıb. Məlumatda bildirilib: “Mətbuatda adları təqdim edilən ARKİ-nin bəzi üzvlərinin üzvlükdən imtina etməsi ilə əlaqədar bildiririk ki, üzvlükdən imtina ilə əlaqədar ARKİ-yə heç bir müraciət daxil olmayıb. ARKİ-nin Nizamnaməsinə əsasən, səbəbindən asılı olmayaraq istənilən üzv olan şəxs istənilən vaxt üzvlükdən imtina etməklə əlaqədar ərizə ilə müraciət edə bilər. Adları mətbuata təqdim edilən bəzi üzvlərlə əlaqə saxlanılıb, lakin həmin üzvlər xəbəri mətbuatdan eşitdiklərini və üzvlükdən imtina barədə nə şifahi, nə də yazılı müraciət etmədiklərini ifadə edərək əksinə adlarından
Hazırda onurğanın degenerativ xəstəlikləri içində birinci yeri boyun problemləri tutur.
Xəstəlik gənc yaşlardan başlayır, tədricən gedir və onurğanın fəqərələrini tükədir.
Boyun ostexondrozu ona görə problem yaradır ki, o başı saxlayır, beyini qidalandırır.
O, baş beynin qan dövranını pozur, sinir sistemini geri salır. Baş beyinə qan getmirsə, beyin orqanizmə düzgün siqnallar göndərmir.
Teref.Az xəbər verir ki, məşhur rusiyalı həkim, manual terapevt Aleksandr Şişonin boyun ostexondrozu və yırtığının bilmədiyimiz fəsadlarından danışıb.
“Boyun bədənin həyatına yoldur, qapıdır, çünki beyinlə bədəni o birləşdirir. Boyunda ostexondroz hətta hormonal pozuntu belə yarada bilər.
Komputer və telefonlar yaranandan bu xəstəlik sürətlə gəncləşir.
Şəhər insanı saatlarla maşında, ofisdə əyləşir, boyun əzələləri gərgindir, fəqərələr sıxılıb.
Boyundan keçən əsas onurğa arteriyaları sıxılır.
Bizim boynumuz və ətraf əzələləri stress zamanı yığılır, spazm verir.
Beyin kökünü qidalandıran damarlar boyun onurğa sütunu içindən keçir. Bu həyati vacib damardır.
Ona görə hərəkətsiz boyun çox təhlükəlidir. Anatomik olaraq boyun ən çətin hissədir, ordan çoxlu damar, sinir mərkəzi keçir, əzələ korseti də ən çətinidir.
Boyun qədər çətin orqan, əzələ yoxdur. Orda dil, eşitmə, burun, gözlər, bütün hiss orqanları ordadır.
Boyunda olan spazm fəqərələrin stabilliyini pozur. Nəticədə beyin oksigen aclığı keçirir, hipotalamus ac qalır, xroniki oksigen çatışmazlığı beynin işini pozur. Müasir tibb boyunun bu rolunu ciddi nəzərə almır, müalicə metodları da zəifdir.
Məsələn, dopler həkimi boyun damarlarını yoxlayıb, rəy yazır ki, damarlar yaş dəyişikliklərinə uyğundur. Bu nə deməkdir? Yəni onların pozulması baş verib, barışmaq lazımdır?
Halbuki boyun damarları heç bir yaşda fərqli olmamalıdır. Təzyiqin, şəkərin birinci səbəbi 90% hallarda elə boyundandır. Həkimlər hər yeri yoxlayır, müalicə edir, boyundan başqa. Ona görə xəstələr illərlə dərmandan asılı qalır”.
Mənbə: Medicina.Az