 |
|
|
COP29 çərçivəsində indiyədək bir sıra mühüm sazişlər və əməkdaşlıqlar imzalanıb.
Aşağıda bəzi əsas sazişləri təqdim edirəm :
1. Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan hökumətləri arasında yaşıl enerjinin inkişafı və ötürülməsi sahəsində strateji tərəfdaşlıq haqqında Saziş imzalanıb
2. SOCAR və BƏƏ-nin "IntelliGrid" şirkəti arasında Azərbaycanın enerji infrastrukturunun 13 il müddətində transformasiyası (Azəriqazı-n modernləşdirilməsi, Ağıllı Qaz Şəbəkəsinin İdarəetmə Sisteminin qurulması və s.) üçün süni intellekt əsaslı həllərin tətbiqini nəzərdə tutan 480 milyon dollarlıq saziş imzalanıb
3. Azərbaycan Beynəlxalq Bankı (ABB) ilə Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) arasında 50 milyon dollar məbləğində saziş imzalanıb. Bu saziş ticarətin maliyyələşdirilməsi sahəsində yaşıl istiqamətli imkanların genişləndirilməsini hədəfləyir
4. “SOCAR Green” MMC, BƏƏ-nin Masdar şirkəti, AYİB və Avropa İnkişaf Bankı , Asiya İnkişaf Bankı və Asiya İnfrastruktur və İnvestisiya Bankı arasında Azərbaycanda 445 MVt-lıq Biləsuvar və 315 MVt-lıq Neftçala günəş enerjisi layihələrinin icrası ilə bağlı saziş imzalanıb. Müqavilənin ümumi dəyəri 670 milyon dollardır
5. Azərenerji" ASC və "GE Vernova" şirkəti arasında Şirvan şəhərində yerləşən "Cənub" Elektrik Stansiyasının qaz turbinlərindən birinin 100% hidrogen yanacağı ilə işləməyə keçirilməsi layihəsi üzrə saziş imzalanıb. Layihənin məbləği açıqlanmayıb.
Bu sazişlərin bəziləri haqqında fikirlərimi ötən günlərdə açıqlamışam.
Düşünürəm ki, imzalanan bu sazişlər, reallaşdırılması nəzərdə tutulan layihələr həm də iqlim dəyişmələrinin təsirilərini azaltmaqda, ölkəmizdə bərpa olunan enerjinin xüsusi çəkisinin artmasında, emissiyaların azaldılmasında mühüm töhfələr verəcək.
SOCAR və BƏƏ-nin "IntelliGrid" şirkəti arasında bağlanan, uzunmüddətli investisiya yönümlü və emissiyaların azaldılmasına yönəlik layihə də mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Ağıllı Qaz şəbəkəsi uzun illərdir ki, ölkəmizdə reallaşa bilmir. Gah mexaniki sayğacı ağıllıya, gah da ağıllı sayğacı mexanikiyə keçirirlər.
Bu baxımdan yaradılması nəzərdə tutulan süni intellekt əsaslı həllərin real vaxtda monitorinqlər aparmağa imkan verəcəyini, bu sahədə itkilərin səbəblərini tez müəyyən edilərək aradan qaldırılmasına kömək olacağını düşünürəm.
Amma bu siyahıda olan sazişlər içərisində ən riskli layihə də fikrimcə elə SOCAR-ın bu 480 milyonluq süni intellekt layihəsidir.
Bu layihə SOCAR-a texnoloji bir şirkət imici qazandırsa da burada düşündürücü məqamlar da çoxdur.
Hər gün, hər dəqiqə yenilən süni intellekt texnologiyaları sahəsində uzunmüddətli bir anlaşma imzalamaq fikrimcə çox riskli bir addımdır.
Layihənin məqsədi, tətbiq sahəsi konkret olsa da məbləğ hədsiz yüksək görsənir. Doğurdanmı QAZ şəbəkəsində yalnız ağıllı şəbəkə üçün bu qədər sərmayəyə ehtiyac vardı. Bəlkə bu qədər vəsaiti digər sahələrin modernləşməsi və transformasiyasına yatırmaq məntiqli olardı.
Əlbəttə, daha dəqiq fikirləri layihə haqqında məlumatlar tam açıqlandıqdan, ictimai təqdimatlarından sonra demək olacaq.
13 il ərzində süni intellekt texniologiyaları necə dəyişiləcək, bu dəyişikliklər layihədə necə öz əksini tapacaq ? Xarici texnologiyalardan asılı olan SOCAR köhnəlmiş həllərini yeniləyə biləcəkmi?
Ümid edirəm layihəni imzalayan SOCAR rəsmiləri bu riskləri nəzərə alıbblar.
Bir daha vurğulamaq istərdim ki, qeyd olunan sazişlər ölkəmiz üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Xüsusilə də COP29 çərçivəsində belə anlaşmaların əldə edilməsi diqqət cəlb edəndir.
Ümumiyyətlə isə, düşünürəm ki, yuxarıda adı çkilən bütün layihələrlə bağlı şəffaflığın təmin edilməsi, ictimai təqdimatların keçirilməsi, ictimai vəsaitlər üzərində ictimai nəzarət imkanlarının yaradılması, maraqlı tərəflərin bu proseslərə cəlb edilməsi üçün münbit şəraitin yaradılması da çox vacibdir.
Osman Gunduz
TEREF
COP29-da “Dünyanın ən yaxşı universitetlərinin reytinq siyahısı: dayanıqlılıq 2025”in nəticələri elan edilib.
Siyahıda Azərbaycan universitetləri də yer alıb.
Belə ki, Bakı Dövlət Universiteti 941-950, Dövlət İqtisad Universiteti 1081-1100, Azərbaycan Neft və Sənayə Universiteti 1351-1400, Bakı Mühəndislik Universiteti 1451-1500, Azərbaycan Memarlıq və İnşaaat Universiteti 1501-ci yerdə qərarlaşıb. Eyni zamanda Azərbaycan Texniki Universiteti 1501+, Xəzər Universiteti isə 1501+ yerdə qərarlaşıb.
“Təəccüblənirəm ki, bu videonu yayan xəbər saytları tələbələrin əslində azərbaycanca nə qışqırdığını öyrənməyə belə əziyyət çəkməyiblər”
Artıq bir neçə gündür ki, Rusiya və Ermənistan KİV-lərində Moskva Maliyyə və Hüquq Universitetində (MMHU) bir qrup azərbaycanlı tələbənin “Yaşasın Azərbaycan!” şüarını səsləndirdiyi video yayılır..
Lakin Rusiya və Ermənistan mediası bu şüarı “Allahu Əkbər” və ruslara qarşı zorakılığa çağırış kimi təqdim edir, baxmayaraq ki, videoda bundan əsər-əlamət yoxdur.
Bununla bağlı MMHU -nun bir qrup azərbaycanlı tələbələri videomüraciətlə çıxış edərək qeyd ediblər ki, videoçarx noyabrın 14-də müxtəlif millətlərin nümayəndələrinin öz çıxışlarını təqdim etdiyi “Mənim kiçik və böyük Vətənim” adlı tədbir zamanı lentə alınıb. Buna görə də tələbələr “Yaşasın Azərbaycan!” qışqırırdılar. Bu an baş verənlərin mahiyyətinin təxribat xarakterli təhrifi ilə noyabrın 16-da Rusiya “Telegram” kanallarında yayılmağa başlayan videoya çəkilib.
Bu da öz növbəsində ajiotaj yaradıb. İş o yerə çatıb ki, MMHU rəhbərliyi azərbaycanlı tələbələrin universitetdən qovulması məsələsini qaldırıb və Rusiya İstintaq Komitəsi cinayət işi açıb.
İstintaq Komitəsinin məlumatına görə, əllərində Azərbaycan bayraqları olan bir qrup şəxs ekstremist şüarlar səsləndirib və buna görə də Rusiya Federasiyası Cinayət Məcəlləsinin 205.2-ci maddəsi ilə cinayət işi açılıb.
Rusiya Azərbaycanlıları Birliyinin vitse-prezidenti Elnur Hüseynov AYNA-ya deyib ki, araşdırma zamanı məlum olub ki, tələbələr tərəfindən heç bir ekstremist ifadələr işlənməyib: “Bu tələbələr Azərbaycan əsilli Rusiya vətəndaşlarıdır, bir çoxu burada doğulub. Təəccüblənirəm ki, bu videonu yayan xəbər saytları tələbələrin əslində azərbaycanca nə qışqırdığını öyrənməyə belə əziyyət çəkməyiblər. Axı kadrlarda onların qışqırmasını aydın eşidirsən: Yaşsın Azərbaycan! Sözün əsl mənasında, universitetdən qovulma təhlükəsi ilə üzləşən tələbələr üçün bir problem yaratdılar. Onlar heç bir qanun pozuntusuna yol verməyiblər və biz burada Azərbaycan xalqını ləkələmək, millətlərarası nifaq salmaq üçün bu cür alçaq üsullardan istifadə etməkdən çəkinməyən Azərbaycanın bədxahlarının informasiya hücumunu açıq şəkildə görmək olar. Əgər cinayət işinin başlanması lazımdırsa, bu, tələbələrə qarşı deyil, təhrif olunmuş, təxribat xarakterli məlumatlar yayaraq onlara böhtan atanlara qarşı edilməlidir”.
Onun sözlərinə görə, Azərbaycan əsilli Rusiya vətəndaşlarına münasibətdə belə yanaşma yolverilməzdir: “Qanunvericiliyə görə, azərbaycanlılar Rusiya Federasiyasında yerli xalqdır. Biz “Roskomnadzor” və hüquq-mühafizə orqanlarına məktub hazırlayaraq, təxribat xarakterli materialı dərc edən saytların onları yığışdırmasını və böhtana görə üzr istəməsini xahiş edirik. Qeyd etmək istərdim ki, bu işdə Rusiyanın Azərbaycanlı Gənclər Təşkilatı və Moskvanın Azərbaycanlı İcmasından da yardım aldıq”.
Gördüyümüz kimi, Azərbaycan xalqına qarşı növbəti dəfə təxribat törədilib. Onun cəzasız qalıb-qalmayacağını zaman göstərəcək...
Müəllif: Asif Aydınlı
ayna.az
Bakıdan Neftçalaya qonaq gələn üç yaşlı uşaq suda boğularaq ölüb.
Gununsesi.info xəbər verir ki, hadisə rayonun Ballıcallı kəndində qeydə alınıb.
Belə ki, ailəsi ilə birlikdə kəndə qonaq gələn, Bakı şəhər sakini, 2021-ci il təvəllüdlü H.X. velosiped sürərkən həyətdə ördəklər üçün qazılaraq su ilə doldurulmuş çuxura düşərək boğulub.
Faktla bağlı araşdırma aparılır.
Naringilər qışda və payızın sonlarında ən məşhur delikateslərdən biridir. Ferra.ru saytı yetişmiş və dadlı meyvələr almaq üçün nələrə diqqət etməli olduğunuzu izah edib.Parlaq qabıq meyvənin yetişməsinin göstəricisidir. Görünən ləkələri və ya solğun dərisi olan naringilərdən çəkinin.Ətri nə qədər güclüdürsə, meyvə bir o qədər şirin olmalıdır. Amma kimyəvi və ya xoşagəlməz qoxu olan naringilər almayın. Şirin naringilər adətən kifayət qədər ağır və orta ölçülü olur. Şirin naringilərin elastik və çox qalın olmayan qabığı var. Həm də ona heç bir ziyan dəyməməlidir.
Rusiyanın Həştərxan şəhərində seriyalı qatil, erməniəsilli Vahan Safaryan saxlanılıb.
Bu barədə "SHOT" Teleqram kanalı məlumat yayıb.
Qeyd olunur ki, həmin şəxs cinayətlərə 90-cı illərin sonu - 2000-ci illərin əvvəllərində başlayıb. Onun ən azı üç sübut edilmiş qurbanı var.
Safaryan ilk dəfə 2004-cü ildə saxlanılıb. O, adam öldürdükdən sonra 19 il müddətinə həbs cəzasına məhkum edilib.
2023-cü ildə o, cəza müddətinin bitməsindən bir qədər əvvəl azadlığa buraxılıb və icbari işlərə göndərilib.
Lakin müstəntiqlər onun 26 il əvvəl ikiqat qətldə iştirakını sübut etdiyi üçün o, uzun müddət azadlıqda qalmayıb. 1998-ci ildə Safaryan Həştərxanda mənzilə daxil olaraq, ana və qızı boğub, sonra isə 45 min rubl pulu götürüb.
İndi Safaryan yenidən saxlanılıb və həbs edilib. O, "İki və ya daha çox şəxsi öldürmə" maddəsi ilə ittiham olunur.
Cəlilabadda qəza nəticəsində piyada keçidi uçub.
TEREF APA-ya istinadən xəbər verir ki, Cəlilabad şəhərinin Heydər Əliyev prospektində yüksək sürətlə hərəkət edən iri tonnajlı nəqliyyat vasitəsi yerüstü piyada keçidinin altına dəyib.
Nəticədə keçid aşaraq hissələrə bölünüb. Hazırda yolda nəqliyyatın hərəkəti dayanıb. Qeyd edək ki, yerüstü keçid yaxınlıqda yerləşən 3 nömrəli məktəbin heyətinin, həmçinin rayon sakinlərinin yolun qarşı və əks tərəfinə rahat keçməsi məqsədilə tikilib.
Hadisənin təfərrüatları dəqiqləşdirilir.
Kürdəmir şəhərindəki 9 illik orta məktəbdə kommersiya kursunun fəaliyyət göstərməsi valideynlərin narazılığına səbəb olub. Valideynlər iki təhsil sisteminin bir arada olmasından narahat olduqlarını bildiriblər. Mediada yer alan bu xəbər hələ bir neçə il əvvəl "məktəblərin sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olması" ilə bağlı müzakirələrə yenidən diqqət yönəltdi.
"Ümumtəhsil məktəblərinin sinifləri, zalı və ya həyəti icarəyə verilə bilərmi?" sualı sosial medianın da müzakirə mövzusuna çevrildi.
"Təhsil müəssisələrinin sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmasının hüquqi əsası varmı?" sualına aidiyyəti qurumdan cavab, təhsil ekspertlərindən münasibət öyrənməyə çalışdıq.
"Kaspi" qəzetinin mövzuya dair məqaləsini təqdim edirik.
"Sahibkarlıq və innovasiya fəaliyyətini təmin etmək üçün"
Məktəbəqədər və ümumi təhsil üzrə Dövlət Agentliyindən sorğumuza verilən cavabda bildirilir ki, "Ümumi təhsil haqqında" qanuna əsasən, ümumi təhsil müəssisəsi öz nizamnaməsi çərçivəsində profilinə və fəaliyyət istiqamətlərinə uyğun olaraq, təhsilin prioritetliyini əsas götürməklə Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi sahibkarlıq növləri və innovasiya fəaliyyəti ilə məşğul ola bilər: "Mövcud qanunvericiliyə görə, sahibkarlıq və innovasiya fəaliyyətini təmin etmək üçün təhsil müəssisəsinin nəzdində müvafiq təcrübə-istehsalat sahələri yaradıla, əlavə məşğələlər keçirilə, ödənişli əsaslarla dərnəklər, maraq kursları, sərgilər və s. təşkil oluna bilər". Belə ki, ümumi təhsil müəssisəsi ilə fiziki və ya hüquqi şəxslər arasında birgə fəaliyyət haqqında müqavilələr bağlana, özəl hazırlıq kurslarından və digər tədris mərkəzlərindən təlimçilər cəlb edilməklə məktəbdə ödənişli kurslar təşkil edilə bilər: "Məktəbin binası və ya binanın hər hansı bir hissəsi məktəbin özü və ya təhsili idarəetmə orqanları tərəfindən icarəyə verilə bilməz. Dövlət əmlakının icarəyə verilməsi müvafiq dövlət orqanı tərəfindən həyata keçirilir".
"Qanunda yer alsa da, icra mexanizmi yoxdur"
Elm və Təhsil Nazirliyi yanında İctimai Şuranın üzvü Rasif Dünyamalıyevin fikrincə, məktəblər sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul ola, hətta özləri kurslar da aça bilərlər. Amma bu məsələ qanunda yer alsa da, icra mexanizmi yoxdur. Belə ki, bunun üçün məktəblərin özü publik hüquqi şəxs olmalıdır: "Bu istiqamətdə addımlar atılır. Müzakirə olunur ki, bəzi məktəblərə pilot olaraq muxtariyyət verilsin və sınaqdan keçirilsin. Bu sınaqdan sonra məktəblər hər şeyi özləri tənzimləyə bilərlər. Hazırda isə məktəblərdə bu işi tənzimləyəcək nə kadr potensialı, nə də təcrübə var. Bu, narahatlıq yaradan məqamlardır. Nazirliyin də çətinliyi budur". R,Dünyamalıyev hesab edir ki, digər tərəfdən, məktəblərdə fəaliyyət göstərən hazırlıq kursları məktəblərin işinə mane olmamalıdırlar: "Sonra onun qarşısını almaq olmaz. Bu təcrübə ilə məşğul olan dövlət məktəbində işləyə bilməz. Çünki repetitor işi rəsmiləşdirilir və sistemdə onun özəl kursda və ya evində hazırlıqla məşğul olduğu görünür. Fərdi olaraq 1-2 nəfər sistemdən yayına bilər, amma toplu şəkildə repetitorları məktəbə buraxmırlar. Bu baxımdan, Azərbaycanda bununla bağlı bir təcrübə olmadığından bu fəaliyyətin olması əlavə söz-söhbətə səbəb olacaq. Ona görə də bu istiqamətdə qəti bir addım atılmır. Amma gələcəkdə hansısa bir model qurula bilər".
"Məktəblərin əlavə gəlirləri formalaşacaq"
Sahibkarlıq fəaliyyətinin məktəbə xeyrinə gəlincə, İŞ üzvü hesab edir ki, bu zaman məktəblərin əlavə gəlirləri formalaşacaq. Bu vəsait də müəllimlərin əməkhaqqı, məktəbin təmiri və s. məsələlərə sərf olunacaq: "Hazırda məktəblərin təhlükəsizlik xidmətləri ilə bağlı problemlər var. Hər məktəbdə təhlükəsizlik xidməti yoxdur. Valideynlər də bunu tələb edir və bu xidmətə ciddi şəkildə ehtiyac var. Azərbaycanda 4 min məktəb var. Hər məktəbin qarşısına bir polis saxlamaq olmaz. Bunu tənzimləmək üçün məktəbin əlavə gəlirləri olmalıdır. Digər tərəfdən, imkanı zəif olan ailələrə məktəb özü dəstək ola bilər. Bu təcrübə Türkiyədə, ABŞ-də də var. Bu ölkələrdə məktəblərin öz büdcələri mövcuddur. Həmçinin məktəbdə konsultant və psixoloq xidmətini əlavə gəlirlərlə saxlamaq olar". İŞ üzvünün fikrincə, bu məsələdə elə bir mexanizm qurulmalıdır ki, qeyri-şəffaflığa imkan verilməsin.
"Şəffaflıq təmin olunarsa..."
Təhsil üzrə ekspert Nadir İsrafilov bildirir ki, qanunda sahibkarlıq fəaliyyəti üzrə maddə olsa da, hansı işlərin görülməli olduğu konkret deyil. Ziddiyyətin yaranması da buradan qaynaqlanır: "Tutaq ki, əksər məktəblərimiz beş günlükdür. Şənbə və istirahət günləri məktəblər boş olur. Həmin günlərdə idman cəmiyyətləri, ayrı-ayrı sənət kursları və s. məktəbləri icarəyə götürür və məktəbə pul köçürürlər. Həmin vəsait məktəbin fonduna daxil olmalı və təhsil müəssisəsi də öz ehtiyaclarını qarşılamalıdır. Amma bu pullar müqavilə bağlandığı üçün ümumi büdcəyə yönəldilir. Bu da kollektivdə narazılıq yarada bilər. Bu məsələdə şəffaflıq təmin olunmalıdır".
Əlavə söz-söhbətin olmaması üçün
N.İsrafilov hələ sovet dövründən sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan məktəblərin olduğunu bildirir: "Yevlax rayonunun Xaldan məktəbinin böyük və boş ərazisi vardı. O məktəbin təsərrüfatından alınan məhsuldan məktəbin uşaqları pulsuz qidalanırdı. Biz o məsələni kollegiyaya çıxardıq və qərar SSRİ Maarif Nazirliyinə göndərildi. Məktəbin direktoru Zahid Şöyübova SSRİ Xalq müəllimi fəxri adı verildi. Mən bu məsələni bir necə dəfə irəli sürmüşdüm. Bir sıra ali məktəblərə publik hüquqi şəxs statusu verilib. Yəni məktəblərə də şərait yaratmaq lazımdır ki, özlərini maliyyələşdirsinlər. Hələ mexanizm qurulmadığı üçün bu məsələ müxtəlif söz-söhbətlər və narazılıqlar yaradır. Əlavə söz-söhbətin olmaması üçün məktəbdə sahibkarlıq fəaliyyəti, hansı işlərin görülə biləcəyi ilə bağlı siyahı dərc edilməlidir".
Naxçıvan Ali Məclisinin bu gün verdiyi qərara əsasən, Orxan Bağırov, Asim Əliyev, Elşən Heydərli, Çingiz Həsənli, Ramil Orucəliyev, Məlahət Rüstəmova və Nicat Yaqubov Muxtar Respublikanın Mərkəzi Seçki Komissiyasının yeni üzvləri təyin olunublar.
Modern.az-ın məlumatına görə, komissiya ilk iclasını artıq keçirib.
İclasa Çingiz Həsənli yekdilliklə Mərkəzi Seçki Komissiyasının sədri seçilib.
Qeyd edək ki, Çingiz Həsənli əvvəllər 4 saylı Naxçıvan şəhər seçki dairəsinin sədri vəzifəsində çalışıb.
Xatırladaq ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının əvvəlki sədri Əkrəm Hüseynzadə oktyabrın 8-də vəfat edib.
Türkiyənin İstanbul şəhərində naməlum şəxslər polis maşınına molotov kokteyli və partlayıcı atıblar.
Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə NTV telekanalı məlumat yayıb.
Qeyd olunub ki, polis insanların icazəsiz toplaşdığı əraziyə gəlib və onlara dağılışmaq əmri verib.
Lakin polisin çağırışına cavab olaraq bir neçə nəfər polis maşınına tərəf molotov kokteyli və əldəqayırma partlayıcı ataraq qaçıblar.
İlkin məlumata görə, hadisə nəticəsində xəsarət alan olmayıb. Polis araşdırma aparır.