Bilim adamları, yaklaşık 17.000 yıl önce güney İtalya'da yaşayan bir buzul çağı bebeğinin yaşam öyküsünü çözdüler ve çocuğun büyük olasılıkla doğuştan bir kalp hastalığından öldüğünü ortaya çıkardılar.
Yeni bir araştırmaya göre, gencin küçük kalıntıları da zayıf gelişim ve akraba evliliğine dair kanıtlar gösterirken, bir DNA analizi çocuğun erkek olduğunu ve muhtemelen mavi gözlü, koyu tenli ve kıvırcık koyu kahverengi ila neredeyse siyah saçlı olduğunu ortaya koydu, 20 Eylül'de Nature Communications dergisinde yayınlandı.
Siena Üniversitesi'nde arkeolog ve çalışmanın yazarlarından biri olan Mauro Calattini, çocuğun mezarını 1998 yılında güneydoğu Puglia bölgesindeki bir kasaba olan Monopoli'deki Grotta delle Mura mağarasını veya İtalya'nın botunun "topuğunu" kazarken buldu. Mezar iki kaya levhası ile örtülmüş ve bebeğin iyi korunmuş ve sağlam iskelet kalıntıları tutulmuştur. Mezar eşyası yoktu ve mağarada bulunan tek mezar buydu.
20.000 yıl önce Son Buzul Maksimumu'ndan kısa bir süre sonra, buz tabakalarının en geniş olduğu dönemde yaşayan bir bebeğin iyi korunmuş kalıntılarını bulmak nadirdir. Güney İtalya gibi yerler, o zamanlar kıta Avrupası'nın diğer bölgelerinden biraz daha sıcaktı ve muhtemelen erkek bebeği gömen insanlar için bir sığınak sağladı.
Bir iskelet analizi, çocuğun yaklaşık 1 yıl 4 aylıkken öldüğünü ortaya çıkardı. Çocuğun dişleri, anne karnında büyürken bile zor bir yaşam yaşadığını gösteren dokuz kadar vurgulu çizgi veya fizyolojik zorlukların belirteçlerini gösterdi.
"Bebeğin dişlerinin ayrıntılı analizi, bebeklik döneminde çocuğun ve / veya annesinin hamilelik sırasında yaşadığı sağlık ve stresi anlamamıza izin verdi - nadiren bu kadar hassas bir şekilde keşfetme fırsatımız olan bir şey," Bologna Üniversitesi'nde bir arkeolog olan ortak yazarlar Owen Alexander Higgins ve Floransa Üniversitesi'nde bir antropolog olan Alessandra Modi, WordsSideKick.com'a bir e-postada söyledi.
DNA analizi, çocuğun genetik olarak Villabruna kümesi adı verilen bir atasal gruptan gelen bir buzul çağı avcı-toplayıcı grubuyla ilişkili olduğunu da gösterdi. 17.000 yıl önce Villabruna soyunun varlığı, araştırmacıların ilk kez bu tür grupların buzul çağı sona ermeden önce bile İtalyan yarımadasında mevcut olduğunu güvenle bildikleri anlamına geliyordu. Araştırmacılar, çocuğun büyük olasılıkla Sicilya ve güney İtalya'yı dolduran küçük bir ata grubuna ait olduğunu söyledi. Grup küçük olduğu için, çocuğun ebeveynleri tarafından kanıtlandığı gibi, akrabalı yetiştirme nadir değildi.
Higgins ve Modi, "Nükleer genomun analizi, muhtemelen ilk kuzenler olan ebeveynler arasında yüksek derecede bir akrabalık olduğunu gösteriyor" dedi. Her ne kadar çoğu Paleolitik insanda akrabalı yetiştirme yaygın olmasa da, küçük grup büyüklüğü izolasyonla birleştiğinde, çocuğun geldiği güney İtalya'nın avcı-toplayıcılarında oldukça yaygın hale getirdi.
Yazar: Soumya Sagar tıp diplomasına sahiptir ve San Francisco'daki California Üniversitesi'nde beyin cerrahisi alanında araştırma yapmıştır.

Türk ve Dünya Tarihi
TEREF

Ötən gün Marneuli bələdiyyəsinin Sadaxlı kəndi ərazisində yol-nəqliyyat hadisəsi baş verib.
TEREF "Unikal"a istinadla xəbər verir ki, iki avtomobilin toqquşması nəticəsində 23 yaşlı Nəbi Daşdəmirov həyatını itirib.

Hadisə yerinə hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları cəlb olunublar, araşdırma aparılır.

Xəbər verdiyimiz kimi, bir müddət öncə Buzovna-Bilgəh-Nardaran yolundakı məlumat lövhələrində Nardaranın adının silinərək “Sea Breeze” yazılması müzakirələrə səbəb olmuşdu.

Maraqlıdır ki, Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi həmin vaxt məsələyə aydınlıq gətirərək, bunu “həm şəhərimizin qonaqları, həm də yerli sakinlərə aydın istiqamət yaratmaq üçün tətbiq edilən praktikadır” kimi qələmə vermişdi.

Ajans.az bildirir ki, artıq həmin istiqamətlərdə yol nişanlarında “Sea Breeze” adı silinib, əvəzində isə Nardaran adı əks olunub.

Qeyd edək ki, “Sea Breeze” lövhələrdə Azərbaycan dilində olmayan yeganə ad idi. Görəsən, Nardaranda yerləşən “Sea Breeze” adını qəsəbənin adını silmədən yazmaq mümkün deyildimi? Yoxsa, əksəriyyətin narazılığına səbəb olacaq addımı atıb, sonra da ona düzəliş etmək üçün dövlət büdcəsinə yenidən əl atmaq lazım imiş?..

Dövlət Dəniz və Liman Agentliyinin (DDLA) Gəmi Hərəkətinin İdarəedilməsi Mərkəzi küləkli hava şəraiti ilə bağlı gəmilərə xəbərdarlıq edib.

Demokrat.az xəbər verir ki, xəbərdarlığa görə, bu gün axşamdan Xəzər Dəniz Akvatoriyasında müşahidə olunan şimal-qərb, şimal küləyi martın 24-ü axşam saatlarına kimi davam edəcək.

Həmin günlər ərzində şimal-qərb, şimal küləyinin 18-23 m/s, arabir 25-28 m/s-dək güclənəcəyi gözlənilir.

Dalğanın hündürlüyünün isə 3.0-4.0 m, sonrakı inkişafda isə 4.0-6.0 m. çatacağı proqnozlaşdırılır.

Bu ilin əvvəlinə olan məlumata görə Azərbaycanda 12 min 709 baş eşşək mövcud olub.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, ötən bir il ərzində eşşəklərin sayı 14,8% və ya 2 min 215 baş azalıb.
Açıqlanan rəsmi məlumatlar göstərir ki, son illər ərzində Azərbaycanda eşşəklərin sayı sürətlə azalır. 2008-2025-cü illərdə Azərbaycanda eşşəklərin sayı 4 dəfəyə yaxın azalaraq 47,2 mindən 12,7 min başa düşüb. Son 18 ildə eşşəklərin sayı hər il orta hesabla 2 min baş azalır.
Son 18 ildə eşşəklərin sayı aşağıdakı kimi olub:

Açıqlanan məlumatlardan belə görünür ki, Azərbaycanda ən çox eşşək Lerik rayonunda qeydə alınıb. Bu ilin əvvəlində Lerik rayonunda 1 151 baş eşşək mövcud olub. Ən az eşşək isə Xocavənd və Ucar rayonlarında qeydə alınıb. Hər iki rayonda cəmi 2 baş eşşək olub.
Azərbaycanın şəhər və rayonlarında eşşəklərin sayı son 5 ildə belə olub:

Bu kənddəki ermənilər Azərbaycan türkcəsini ana dili hesab edir...
“Onların mənşəyi ilə bağlı üç ehtimal irəli sürə bilərik...”

“Edissiya ermənilərinin toy adətləri azərbaycanlıların toy adətlərinə bənzəyir. Onlar yengəyə “yengə”, soldişə isə “solduş” deyirlər. Edissiya türkcəsi “soldiş” sözünün mənasını fərqli - “diş” deyil, “duş” (can) kimi göstərir...”

Moderator.az Milli Kimlik Araşdırmaları Qrupunun üzvü Araz Şəhrilinin “Edissiya erməniləri...” başlıqlı növbəti maraqlı araşdırma yazısını təqdim edir:

Rusiyanın Stavropol diyarının Kursk rayonundakı Kür çayının sahilində yerləşən Edissiya kəndini 1799-cu ildə Dərbənd şəhərinin ətrafından gəlmiş ermənilər salıblar. Kəndin əvvəlki adı Dərbənd olub. Bu gün Edissiyada 5377 erməni yaşayır.

Edissiya ermənilərini digər ermənilərdən fərqləndirən əsas cəhət onların dilidir. Bu kəndin əhalisi Azərbaycancaya çox yaxın bir dildə danışır. Edissiyalılar həmin dili “bizımça” (bizimki, bizim dil) adlandırırlar. Amma buna baxmayaraq, onlar özlərini erməni hesab edirlər.

Bu fakt onu göstərir ki, keçmişdə milləti formalaşdırmış əsas amil dil deyil, din, etiqad, inanc sistemi, əqidə olmuşdur.

Edissiya ermənilərinin toy adətləri azərbaycanlıların toy adətlərinə bənzəyir. Onlar yengəyə “yengə”, soldişə isə “solduş” deyirlər. Edissiya türkcəsi “soldiş” sözünün mənasını fərqli - “diş” deyil, “duş” (can) kimi göstərir. Keçmişdə toydan sonra gəlin mütləq qayınatasının və ya ərinin babasının ayaqlarını yumalı idi.

Edissiya türkcəsində toy zamanı stola, süfrəyə qulluq edən (ofisiant) “ayaxçı” (ayaq üstə qalan) adlanır.

Edissiya ermənilərinin mənşəyi ilə bağlı üç ehtimal irəli sürə bilərik:

-Onlar Dəşti-Qıpçaqdan Dərbəndə köçmüş və zamanla qriqorianlığı qəbul etmiş türklərdir.

-Edissiyalılar Dərbənddəki müqəddəs Cərcis məzarına xidmət ermiş albanların törəmələridir.

-Bu ermənilər sonradan hansısa səbəbə görə türk dilində danışmağa başlamış haylardır. Ən zəif ehtimal budur.

Növbəti aydan etibarən ''Sovetski'' adlanan ərazidə söküntünün 4-cü mərhələsinin başlanacağı ehtimal edilir.

TEREF Xəzər TV-yə istinadən məlumat verir ki, əmlak eksperti Elnur Fərzəliyevin sözlərinə görə, hazırda Bakıda söküntü işləri əsasən iki formada aparılır. Bunlardan biri torpaqların dövlət ehtiyacları üçün alınması, digəri isə özəl sektor tərəfindən qəzalı vəziyyətdə olan tikililərin sökülərək yeniləri ilə əvəzlənməsidir.

Ekspertin sözlərinə görə, qaydalara əsasən, vətəndaşlara evləri söküldükdən sonra yeni tikilən binada mənzillərlə təmin olunana qədər kirayə pulları və köç xərcləri tikinti şirkəti tərəfindən ödənilməlidir. O həmçinin əlavə edib ki, baş verəcək söküntü işləri bazara təsirsiz ötüşməyəcək.

Qeyd edək ki, söküntü işləri çərçivəsində tarixi-memarlıq abidələrinə toxunulmayacaq.

Mövzu ilə bağlı daha ətraflı videomaterialı təqdim edirik:

Fövqəladə Hallar Nazirliyinin “112” qaynar telefon xəttinə Bakı şəhəri, Nizami rayonu, E.Süleymanov küçəsində yaşayış binasında yanğın baş verməsi barədə məlumat daxil olub.

Nazirlikdən verilən məlumata görə, dərhal FHN-in Dövlət Yanğından Mühafizə və Xüsusi Riskli Xilasetmə xidmətlərinin, Bakı Regional Mərkəzinin müvafiq qüvvələri çağırış üzrə cəlb olunub.

Yanğınsöndürənlərin çevik müdaxiləsi sayəsində 19 mərtəbəli yaşayış binasının 15 mərtəbəsində yerləşən mənzildə baş vermiş yanğın havanın küləkli olmasına baxmayaraq genişlənməsinə imkan verilmədən qısa müddətdə söndürülüb.

Yanğın nəticəsində ümumi sahəsi 76kv.m. olan birotaqlı mənzilin yanar konstruksiyaları və eyvanı ümumilikdə 16 kv.m. sahədə yanıb. Xilasedicilər tərəfindən təhlükəsizlik tədbirləri çərçivəsində 12 nəfər bina sakini təxliyə edilib. Mənzilin böyük hissəsi və digər mənzillər yanğından mühafizə olunub.

"Öğretmen öğrencisine soruyor:
- “Çocuğum canlılar kaça ayrılır?
- “Dörde ayrılır öğretmenim.”
Bana yanlış gibi geldi ama say bakalım diyor öğretmeni...
- “Bitkiler, Hayvanlar, İnsanlar, Çocuklar.”
- “Çocuklar da insan değil mi oğlum?”
- “Haklısınız, o zaman canlılar üçe ayrılır öğretmenim...”
- “Peki, şimdi yeniden say bakalım...”
- “Bitkiler, Hayvanlar ve
Çocuklar.
- “Oğlum insanlara ne oldu?”
- “Düşünebilenleri hep çocuk kaldılar, düşünemeyenleri de hayvanlaştılar öğretmenim..."
~Halil Cibran~
TEREF