Ardını oxu...
Keçən günlərdə Dia-az.Media olaraq Xaçmaz rayonu Qalağan kəndində icra nümayəndəsi olmuş Vahidə Turabova ilə bağlı rayon sakini Rüstəm Rüstəmovun iddialarını və təqdim etdiyi faktları nəzərinizə çatdırmışdıq...

YAZISI BURADA: Balaca bir kənddə... XUDMANİ XANƏDAN... - İLGİNC FAKT


Qeyd edək ki, həmin günü Dia-az.Media-ya telefon açan icra nümayəndəsi Xalid Nəsirov yazılanları təkzib etməsə də, mövqe bildirəcəyini söyləmişdi. Amma heç bir açıqlama olmadı. Özü isə dolayısı ilə yazılanların hamısını təsdiqlədi, sadəcə bu yfaktların ictimailəşməsində qarşı tərəfin maraqlarının olduğunu da vurğuladı.

Bu dəfə isə qarşı tərəf olan Rüstəm Rüstəmov Xaçmaz RİH başçısı Elnur Rzayevə müraciət edir və Qalağandakı durumla bağlı kömək istəyir. O bildirir: "Xaçmaz Rayon İcra Hakimiyyəti, Növbəti dəfə sizə müraciət edirəm... Qalağan kəndində taxt-tac quraraq ailə müstəmləkəsi yaratmış icra nümayəndəniz Xalid müəllim haqqında bir tədbir görün. Xalid müəllimin anası, Vahidə Turabova kənd nümayəndəsi olan zaman torpaqlarımızı vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə edərək əlimizdən alıblar. Kənd camaatı bu adamların əlindən qan ağlayır. Bütün ərazi üzrə torpaqları zəbt ediblər. Bunlara ağalıq edənlər kimlərdir?
Niyə bizim müraciətimizə baxan yoxdur? Hər yerdə bunların adamları var. Pulları çox olduğu üçün bizim şikayətimizə baxan yoxdur. Çox xahiş edirəm cənab Elnur Rzayev, bizə kömək edin..."
 

Ardını oxu...
“Gəncə şəhəri, Gülüstan qəsəbəsi, Qəmərli küçəsindəki yollar bərbad gündədir. Havalar istidir deyə hazırda gedib-gəlmək qismən mümkündür. Nəzərə alsaq ki, yağışlar başlayacaq, sonra ümumiyyətlə yerimək mümkün olmayacaq. Küçələrdə dərin dəliklər əmələ gəlib. Su həmin yerlərə dolur və qaranlıq vaxtı təhlükəli vəziyyətlə üz-üzə qalırsan. Bizim məhəlləmizə yaxın bəzi küçələrə asfalt örtüyü var, amma ara küçələrdə asfalt yoxdur. O küçə də çox uzun küçədir, nə qədər sakini var. Evlərimiz də nəmişlik çəkir”

Bunu Moderator.az-a açıqlamasında şikayətçi Cavanşir Məmmədzadə deyib. O daha sonra əlavə edib.

“Taksi gəlmir, öz şəxsi maşınlarımızla gedib-gələ bilmirik. Tez-tez avtomobillərimiz sıradan çıxır. Ucqar kənd yolları bizim yolumuzdan yaxşıdır. Sarı torpaq, bir də ovulmuş daşdandır yollarımız. Uşaqlar məktəbə gedib-gələ bilmir. Küçələrə asfalt çəkiləndə qonşular yığışıb aidiyyatı qurumlara məktub yazdılar ki, bizim küçəni də asfaltlasınlar. Amma bir tədbir görülmədi, məktublarımız cavabsız qaldı. Problemlər bununla bitmir. Məhəlləyə yaxın bir zibillik də var. Həmin o zibillik dolub-daşır. Gecə saat 11-12-dən sonra oradan keçmək təhlükəlidir. Sahibsiz itlər zibilliyə axışır” deyə şikayətçi bildirib.

Ardını oxu...
Ardını oxu...
 
Ardını oxu...
Erkən qocalma sindromundan (progeriya) əziyyət çəkən ən "uzunömürlü" insan Semmi Basso 28 yaşında vəfat edib.

Bu barədə “Reuters” xəbər verir.

Semmi İtaliyanın Skio şəhərində anadan olub. Ona iki yaşında progeriya diaqnozu qoyulub. O, "National Geographic"in "Sammy's Journey" (Semminin səyahəti) sənədli filmi sayəsində məşhurlaşıb.
Ardını oxu...
Ardını oxu...
Ardını oxu...
Erkən qocalma sindromu kimi tanınan progeriya insanların sürətlə qocalmasına səbəb olur və bu da onların yaşlarından daha yaşlı görünməsinə səbəb olur. Anadangəlmə bu sindromu olan insanların orta ömrü təxminən 13 ildir.
 
Ardını oxu...
 

Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Aviasiya dəstəsinin təyyarəsi Türkiyədə yanğınsöndürmə əməliyyatını davam etdirir.

Bu barədə Musavat.com-a Fövqəladə Hallar Nazirliyindən bildirilib.

“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin tapşırığına əsasən Türkiyə Respublikasındakı meşə yanğınları ilə mübarizə tədbirlərinə köməklik göstərilməsi məqsədilə qardaş ölkəyə göndərilmiş Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Aviasiya dəstəsinin “BE-200ÇS” amfibiya tipli təyyarəsi yanğınsöndürmə əməliyyatını davam etdirir.

Əməliyyat çərçivəsində təyyarə ötən gün İzmir-Foça istiqamətində meşədəki yanğınla mübarizə tədbirlərinə cəlb olunub.

Hazırda yanğınların söndürülməsi işləri davam etdirilir”, – FHN-in məlumatında diqqətə çatdırılıb.

 
 
 
Ardını oxu...
Sovetləri təhdid edən, İsraillə Misiri barışdıran idealist Cimmi...

2024-cü il oktyabrın 1-də ABŞ-ın 39-cu prezidenti Cimmi Karterin 100 yaşı oldu. Karter hələ 2019-cu ildə 94 yaşlı ata Corc Buşu keçməklə Birləşmiş Ştatların ən uzunömürlü prezidenti kimi tarixə düşdü.

Hərçənd, Ağ evin bir çox sahibləri yetərincə ahıl yaşa qədər ömür sürüblər: Karterin müasirləri və siyasi rəqibləri Cerald Ford (sələfi) və Ronald Reyqan (xələfi) 93 yaşı adladılar.

Həmin 2019-cu ildə Karter daha bir rekorda nail oldu: prezident nikahının müddəti üzrə. O və Rozalin 1946-cı ildə evləniblər, üç oğul və bir qızları var. Bir çox siyasətçilərdən fərqli olaraq, Cimmi Karterin reputasiyası seksual qalmaqallarla zədələnməyib. O, bu nikahda xoşbəxt olduğunu dəfələrlə vurğulayıb. Rozalin Karter 2023-cü ildə vəfat etdi.

Cimmi Karter Corciya ştatında doğulmuş ilk və hələlik yeganə prezidentdir. Onun hakimiyyət zirvəsinə yüksəlişi xeyli gözlənilməz alınmışdı: o, hərbi dənizçi idi, ailə fermasına qayıdıb araxis yetişdirirdi və bir gün Corciyanın qubernatoru oldu.

Az əhalisi və az əhəmiyyəti olan ştatı təmsil edən Karter 1976-cı ildə gözlənilmədən Demokratlar partiyasındakı praymerizi uddu, sonra isə fəaliyyətdə olan prezident Cerald Forda qalib gəldi. O, dürüst, Bibliya ehkamları əsasında yaşayan insan kimi tanınırdı. Bu da uduzulmuş Vyetnam müharibəsindən və Uotergeyt qalmaqalından sonra dövlət institutlarına etibar etməyən seçicilərdə rəğbət oyadırdı.

Karter insan haqlarının qlobal miqyasda müdafiəsini öz xarici siyasətinin prioriteti edən ilk ABŞ prezidenti idi. Tez-tez “qaynar” konfliktlərə çevrilən Soyuq müharibə dövründə bu, idealist və olduqca riskli addım idi. Hüquq müdafiəçisi Sergey Kovalyovun sözlərinə görə, Karter sovet dissidentləri ilə görüşündə deyib: “Sovet vicdan məhbuslarını azad etmək üçün dəniz piyadalarını göndərə bilmərəm. Qalan hər şeyi isə edəcəyəm”. Amma Karterin maksimum mənəviyyatlı etməyə çalışdığı Amerika siyasətinin oriyentirlərinin dəyişdirilməsi tələsik nəticələr doğurmadı. Kreml dissidentləri azad etməyə və Şərqi Avropa üzərində nəzarəti zəiflətməyə tələsmirdi.

İsrailin tarixdə ilk dəfə bir ərəb ölkəsi ilə - Misirlə imzaladığı sülh müqaviləsi Karterin xarici siyasətdə nəhəng qələbəsi oldu. Razılaşma ABŞ prezidentlərinin yay iqamətgahında - Kemp Deviddə əldə olundu. Tərəflər “İsrail və qonşuları arasında münaqişə”nin sülh yolu ilə həll olunması barədə razılığa gəldilər. İsrail diplomatik münasibətlər qurulması və Qırmızı dənizdəki Tiran boğazından istifadə hüququ müqabilində daha əvvəl işğal etdiyi Sinay yarımadasını Misirə qaytarmağa razı oldu (Tiran boğazının İsrail gəmiləri üçün bağlanması Altıgünlük müharibənin əsas səbəblərindən biri olmuşdu).

ABŞ də ilk dəfə İsrail və Misirə maddi yardım göstərməyə razılaşdı. Yardım daimi oldu və bu gün də göstərilir. İsrail və Misir indi də ümumən normal münasibətlərə malikdirlər.

Strateji Panama kanalının Panamaya verilməsi mühüm qələbə oldu (kanal Karter dövründə verilmədi: onun və Panama prezidentinin imzaladığı sənədə əsasən 2000-ci ildə verildi - Pressklub). Bu, hərbi xuntaların, diktatorların hökmran olduğu, Kuba və SSRİ tərəfindən dəstəklənən inqilabların mütəmadi baş verdiyi regionda gərginliyi önəmli dərəcədə azaltdı.

Demokrat Karter Çinlə rəsmi diplomatik münasibətləri bərpa etdi: bu istiqamətdə ilk addımlar respublikaçı Riçard Nikson tərəfindən atılmışdı.

Onun adı ilə bağlı olan “Karter doktrinası”na görə, ABŞ-nin Fars körfəzindəki həyati maraqlarını müdafiə etmək üçün hərbi qüvvədən istifadəyə hazır olmalıdır. Doktrina qlobal enerji böhranı nəticəsində neft qiymətlərinin kəskin artımından və sovet qoşunlarının Əfqanıstanı - bu ölkə dünya neft hasilatının mərkəzi olan Fars körfəzinə doğru plasdarm sayılırdı - işğal etməsindən sonra ortaya çıxdı.

Amerikalıların fikrincə, Əfqanıstana sovet müdaxiləsinə və müttəfiq İranda İslam inqilabına Karterin reaksiyası qeyri-adekvat və qətiyyətsiz oldu: bəzi müasirləri bunu onunla izah edirlər ki, ABŞ sualtı nüvə donanmasının yaranmasında birbaşa iştirakı olan Karter nüvə müharibəsinin baş verməsindən çox qorxurdu, çünki onun fəsadlarını aydın dərk edirdi. Onun tətbiq etdiyi sanksiyalar, o cümlədən, Moskva Olimpiadasının boykotu Kremlin davranışına təsir göstərmədi. İslamçıların ABŞ-nin Tehran səfirliyində girov götürdükləri əməkdaşların azad edilməsi məqsədilə keçirilən xüsusi əməliyyat uğursuzluqla nəticələndi. Prezidentliyinin son ilyarımı pis xəbərlərlə bol idi.

1980 il seçkilərində Karter, enerji böhranı və dördnala çapan inflyasiyadan doğan iqtisadi problemlər və xarici siyasət problemləri üzündən “güc vasitəsilə sülh” formulu ilə çıxış edən “qırğı” Ronald Reyqana böyük hesabla uduzdu.

Karterin daxili siyasətlə bağlı bir çox qərarları qüvvədə qalır. Onun təşəbbüsü ilə Fövqəladə vəziyyətlərdə idarəçilik üzrə federal agentlik (FEMA) yaradıldı. Qurum ölkə tarixində ilk dəfə təbii və texnogen fəlakətlər qurbanlarına mərkəzləşdirilmiş şəkildə yardım göstərməyə başladı.

O, iki yeni nazirlik yaratdı: energetika və təhsil. Onlar da ABŞ-nin enerji təhlükəsizliyinin təminində və təhsil səviyyəsinin yüksəldilməsində mühüm rol oynadılar (hərçənd, bəzi mühafizəkar siyasətçilər Təhsil nazirliyinin bağlanmasına çağırırlar).

Onun dəstəyi ilə qəbul edilən qanun dövlət qulluqçularını sui-istifadədən qoruyur. Karter ətraf mühitin qorunmasına - o cümlədən, iqlim dəyişikliklərindən, - böyük diqqət verirdi. O zaman imzaladığı fərmanlar və qanunlar indi də qüvvədədir.

Amerikalılar üçün yanacaq doldurmaq və evi qızdırmaq bahalaşanda, Karter televiziya ekranlarına sviterdə çıxdı: Ağ evdə də soyuq olduğunu və özünün də həmvətənləri kimi yaşadığını göstərmək üçün. Bu, həqiqət idi: prezidentin israrına əsasən Ağ evi az qızdırırdılar. Amma bu addım onun populyarlığına mənfi təsir göstərdi: amerikalılar prezidentlərinin problemi onlarla birgə yaşamasını yox, həll etməsini istəyirdilər.

Nəticədə Karter birmüddətlik prezident oldu. Hakimiyyətinin son ilində onun reytinqi “Gallup”a görə 35% ətrafında, yəni çox aşağı idi.

Ağ evi boşaldan Karter siyasi fəaliyyətini davam etdirmək təklifinə razı olmadı və həyatının ikinci yarısını humanitar layihələrə həsr etdi. Yaratdığı Karter mərkəzi onlarla ölkədə seçkilərin dürüstlüyünün və şəffaflığının təminatçısı oldu. 2002-ci ildə Cimmi Karter Nobel sülh mükafatına layiq görüldü: onilliklər boyu beynəlxalq konfliktlərin dinc həlli yolunu axtarmaq üçün yorulmaz səylərinə görə.

Böyük siyasətdən gedən Karter olduqca mütəvazi həyat sürürdü, zaman-zaman da növbəti prezidentlərin konfidensial tapşırıqlarını yerinə yetirirdi. O, onlarla kitab nəşr etdi, o cümlədən, şeirlər külliyyatı, balıqçılıq üzrə dərslik və siyasətə xristian yanaşması haqqında düşüncələr (Karter dərin inanclı baptist idi). Özünün “Bizim dəyərlərimiz təhlükə altında” kitabının qiraətinə görə “Qremmi” mükafatına layiq görüldü. “Fələstin. Aparteid yox, sülh” adlı digər kitabı ölkənin yəhudi icmasında və İsraildə etirazlar doğurdu.

2003-cü ildə Karter ABŞ prezidentləri arasında ilk dəfə roman yazdı, özü də həmmüəlliflərin köməyi olmadan: Amerika inqilabından bəhs edən “Arı yuvası”.

Karterin postprezidentlik dövründə populyarlığı və avtoriteti prezidentlik dövründəkindən xeyli yüksək oldu. Bu, ABŞ prezidentlərinin çoxsaylı “böyüklük reytinqi”ndə gözə çarpır. Belə reytinqlərin tərtibatçıları ekspertləri - tarixçilər, politoloqlar, iqtisadçılar, - ya da sadə vətəndaşları sorğulayaraq, prezidentlərdən hansının ölkəni daha uğurlu (və ya uğursuz) idarə etməsini müəyyənləşdirirlər.

1990-cı illərdə Karter reytinqin lap quyruğunda, uğursuzlar arasında idi, 2010-cu illərdə isə sabit ortabablar qrupuna düşdü. Amma ABŞ mühafizəkarları bu gün də onu ölkə tarixinin ən pis prezidenti sayırlar.

Hazırladı: Yadigar Sadıqlı
 

Ardını oxu...

Xankəndi şəhərində kabinentində odlu döyüş silahı, süngü-bıçaq və sursatlar gizlətməkdə təqsirləndirilən vəzifəli şəxsə hökm oxunub. 

 

Sozcu.info xəbər verir ki, məhkəmədə "Azərpoçt" MMC-nin Xankəndi şəhər Rabitə qovşağın rəisi (Xankəndi Poçt şöbəsinin) Cavid Əliyev 177.2.3, 177.2.4, 228.1 və 228.4-cü maddələri ilə təqsirləndirilməsinə dair cinayət işinə baxılıb. 

Cavid Əliyev özünü təqsirli bilməyərək deyib ki, 1992-ci ildən "Azərpoçt" Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin (MMC) Xocalı poçt şöbəsinin rəisi vəzifəsində işləyib. Xankəndi şəhəri işğaldan azad olunduqdan sonra, yəni 11 noyabr 2023-cü ildən Xankəndi poçt şöbəsinin rəisi vəzifəsini müvəqqəti icra etməyə başlayıb. 

Həmin poçt şöbəsinin inzibati binası isə rəsmi qaydada "Azərpoçt" MMC-yə təhvil verilməyib. İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin nümayəndələri 18 aprel 2024-cü ildə binadakı əmlaklara baxış keçirmək üçün poçt şöbəsinə gəlib və onun razılığı ilə binaya daxil olub. 

Onlar binanın birinci mərtəbəsində yerləşən otaqlara, o cümlədən ümumi xidmət otağının baş tərəfindən yerləşən otağa baxış keçirərkən oradakı dolabın üzərindən "Kalaşnikov" konstruksiyalı avtomat silah tapıblar. Ondan sözügedən silahın kimə məxsus olmasını soruşduqda silahın mənsubiyyətini bilməyidini və erməni hərbiçilərdən qaldığını düşündüyünü deyib. 

Rəisin xidməti otağında aparılan yoxlama zamanı "Kalaşnikov" konstruksiyalı avtomat silahına məxsus sandıqça, istirahət otağındakı dolabın içərisinə yığılmış ərzaq bağlamalarının üstündə 250 ədəd patron və həmin dolabın üzərindən isə 1430 ədəd piston aşkar edilərək götürülüb.

Ardını oxu...

Bundan sonra Cavid Əliyevin Goranboy

rayonu Aşağı Ağcakənd qəsəbəsində yaşayan bacısı Təzgül Əliyevaya məxsus evdə də yoxlama aparılıb. Məlum olub ki, rəis Xankəndi şəhərindən icazəsiz olaraq götürdüyü 2 ədəd smart tipli televizor, 7 ədəd generator, 1 ədəd şirniyyat bişirən soba, 1 ədəd su qızdırıcı, 1 ədəd kartof qızardan avadanlıq, 4 ədəd avtomobil təkəri, 5 ədəd laqonda, 2 ədəd elektirik mişarı, 2 ədəd perfarator, 1 ədəd təzə kombi, 1 ədəd işlənmiş kombi, 1 ədəd qabyuyan maşın, 2 qutu elektrik lampası, 1 ədəd pirinter, 1 ədəd soba, 1 ədəd su qızdırıcı, 1 ədəd təzə kondisioner, 2 ədəd meyvə qurudan avadanlıq, 1 ədəd otbiçən maşın, 1 ədəd tozsoranı (ümumi bazar dəyəri 14 min manatdan çox) bacısının evinə aparıb. 

Cavid Əliyev məhkəmədə bacısının evindən çıxan əşyalarla bağlı məsələni isə belə şərh edib: "Bacımın fərdi yaşayış evindən aşkar olunmuş məişət avadanlıqlarını Xənkəndi şəhərindən deyil, kiçik sahibkarlıq fəaliyyəti ilə muşğul olmaq üçün Bərdə rayonunda yol kənarından ucuz qiymətə almışam". 

Məhkəmənin hökmü ilə Cavid Əliyev Cinayət Məcəlləsinin 177.2.3, 177.2.4 və 228.1-cü maddələri ilə nəzərdə tutulmuş cinayət əməllərini törətməkdə təqsirli bilinib, 23 aprel 2024-cü ildən hazırki tarixədək həbsdə olduğu 5 ay müddət cəzadan çıxılmaqla 2 il 2 ay müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması cəzası təyin edilib. Təqsirləndirilən şəxsin üzərinə Bakı şəhərinin inzibati ərazisinin hüdudlarını tərk etməmək şərti ilə yaşayış yerini hər gün saat 22.00-dan növbəti gün saat 06.00-dək tərk etməmək, üzərində elektron nəzarət vasitəsini gəzdirmək tələbi qoyulub.

 
 
Ardını oxu...
“Qanlı göl”ün ətrafında bulvar salınması işlərinə başlanılıb. Bu barədəYasamal Rayon İcra Hakimiyyətindən məlumat verilib.

Bildirilib ki, layihəyə əsasən, gölün ətrafı bulvar olacaq.”Hazırda gölün təmizlənməsi üçün işlər görülür, yol salınır, ağaclar əkilir və düzləmə işləri gedir. Bulvarın nə vaxta hazır olacağı hələ məlum deyil. Layihə orada bina tikən tikinti şirkətinin üstünə öhdəlik olaraq qoyulub”, – Yasamal RİH-dən bildirilib.

Əmlak məsələləri üzrə ekspert Orxan Rüstəmov açıqlamasında bildirib ki, ümumiyyətlə, parkların və bulvarların salınması, şəhərin estetik görünüşünü artırmaqla yanaşı, bir neçə mühüm fayda da gətirir.

“Qanlı göl” ətrafında bulvarın salınması şəhərin mənzərəsini daha cəlbedici edəcək. Bulvarlar şəhər sakinləri və turistlərin istirahət və əyləncəsi üçün çox yaxşıdır. Yaşıl sahələrin artırılması şəhərin ekoloji balansını yaxşılaşdıracaq.

Ağaclar və digər bitki örtüyü havanın keyfiyyətini artıraraq, ekosistemə müsbət təsir göstərə bilər. “Qanlı göl” ətrafında bulvarın salınması şəhərin görünüşünü gözəlləşdirmək, ekoloji tarazlığı artırmaq və ictimai həyatın canlanmasına kömək edəcək. Bu cür layihələr həm yerli sakinlər, həm də turistlər üçün cəlbedici bir mühit yaradır”, – deyə o qeyd edib.


 
 
 
Ardını oxu...
Qrenlandiya köpəkbalığı uzunluğu 5 metrə qədər böyüyə bilən nəhəng heyvanlardır. Onların Şimali Atlantikanın dərin və soyuq sularında yavaş-yavaş üzdüyünü müşahidə etmək mümkündür.

İndex.az xəbər verir ki, elm adamları bu yavaş temp və yavaş böyümə sürətinə görə Qrenlandiya köpəkbalıqlarının uzun müddət yaşadığını düşünürdülər. Ancaq son araşdırmalarına qədər onlar üçün hər hansı bir yaş müəyyən etmək çətin olub.

Böyük ağ köpəkbalığı kimi bəzi növlər, arxa sümüklərində təbəqələrdə böyüyən kalsifikasiya edilmiş toxumalara malikdir. Bu toxumalardan heyvanların yaşını təyin etmək üçün istifadə olunur.

Ancaq Qrenlandiya köpəkbalıqlarının çox yumşaq toxumaları və quruluşları var. Başqa sözlə, sərt bədən quruluşlarına sahib deyillər. Bu səbəblə onların yaşlarının heç vaxt müəyyən edilə bilməyəcəyi düşünülürdü. Xoşbəxtlikdən, mütəxəssislər bunun yolunu tapdılar.

Qrenlandiya köpəkbalığının göz lensi xüsusi bir maddədən ibarətdir və tərkibində metabolik cəhətdən inert zülallar var. Bu o demək idi ki, zülallar bədəndə sintez edildikdən sonra onlar artıq əvəz olunmur.

Bu yolla, köpəkbalığı yetkinlik yaşına çatmayan və radiokarbon tarixli kimi təcrid edilə bilər. Tədqiqatçılar bu məlumat və texnikaya əsaslanaraq Qrenlandiya köpəkbalıqlarının son dərəcə yaşlı olduğunu müəyyən etdilər.

Uzun araşdırmalar nəticəsində onlardan xüsusilə birinin 400 yaşında olduğu təsbit edildi və beləliklə Qrenlandiya köpəkbalığı dünyanın ən uzunömürlü onurğalısı oldu.
 
Ardını oxu...
Ən yeni tarix. Maraqlı faktlar.
Dünyaya sülh ölkəsi kimi təqdim olunan SSRİ-də həmişə narazı kütlələr olub. Yarandığı gündən süqutuna qədər mövcud rejimin sərtliyinə baxmayaraq, bu narazı kütlələr öz etiraz səslərini ucaltmaqdan çəkinməyiblər.
Etirazların səbəbləri fərqli motivlər olsa da, narazılığın, qiyamların, üsyanların bir hədəfi olub: ölkə rəhbərliyinin yarıtmaz siyasəti, sosial problemlər, yerinə yetirilməyən vədlər.
Bütün bu hadisələr ictimaiyyətdən böyük peşəkarlıqla gizlədilib, SSRİ rəhbərləri hadisələri yerindəcə qapayıb. Amma bu da uzun çəkməyib. 1990-cı illərdən sonra “məxfi” qrifli qovluqlar açıldıqca “kommunizm”ə doğru gedən ölkədə baş verən tam fərqli hadisələrin şahidi oluruq.
Etiraz dalğaları təkcə sənaye şəhərlərindən, kənd təsərrüfatı rayonlarından keçməyib, o cümlədən qapalı məkanlarda da, hərbi hissələrdə, cəzaçəkmə müəssisələrində, həbsxanalarda da etiraz səsləri eşidilib.
Belə hadisələrdən biri də 1970-ci ilin may ayında Kuybışev vilayətinin (indiki Samara) Tolyatti şəhərindəki 7 və 16 saylı islah-əmək koloniyasında baş verib.
1970-ci ildə SSRİ-də Leninin 100 illiyi ilə bağlı böyük tədbirlər keçirilib. Ölkənin ayrı-ayrı bölgələrindən azadlıqdan məhrum olan məhkumların valideynləri, doğmaları Mərkəzi Komitəyə teleqramlar, məktublar ünvanlayaraq ölkə rəhbərliyindən Leninin 100 illik yubileyi ilə əlaqədar amnistiya verilməsini xahiş ediblər.
Ardını oxu...
Ayrı-ayrı tədbirlərdə rəsmilər belə bir qərarın verilməsinin mümkünlüyünü söyləyiblər və bununla da insanlarda bir ümid yeri saxlayıblar.
Aprel ayında ölkəni bürüyən yubiley tədbirləri sona çatıb. Daha sonra 1 May və 9 May bayramları təntənə ilə qeyd olunub. Amma amnistiya məsələsi reallaşmayıb. Bu isə cəzaçəkmə müəssisələrində ciddi narazılığa və etirazlara səbəb olub.
Mayın 21-də Tolyatti şəhərindəki 17 saylı islah-əmək koloniyasında axşam saatlarında 1-ci postun gözəçti əsgəri Kiselyova məhbuslar hücum ediblər. Hadisə Kiselyovun məhbuslardan birinə xəbərdarlıq etməsi ilə başlayıb.
Belə ki, gözətçi əsgər elan lövhəsindən taxta hissələri qopartmaq istəyən məhbusa geri çəkilmək əmrini verib. Əmr icra olunmayanda əsgər havaya xəbərdarlıq atəşi açıb. Lakin bu atəşin də nəticəsi olmayıb. Belə olan halda Kiselyov məhbusun ayaqlarına bir neçə dəfə atəş açaraq onu yaralayıb. Yaralanı tibb məntəqəsinə çatdırdıqdan sonra təxminən 30 nəfərə yaxın məhbus Kiselyovu tərksilah edib ölümcül vəziyyətə qədər döyüblər. Onlar daha sonra koloniyanın inzibati binasına hücum edərək içəridə olan növbətçi zabitləri və nəzarətçiləri tanınmaz hala salıblar. Növbətçi otaqdan cərimə kameralarının (karserlərin) açarları götürülüb, 40 nəfərdən artıq adam dözülməz şəraiti olan cərimə kameralarından azad olunublar.
Qiyama iki “avtoritet”, Aleksandr Boqaçov və Aleksandr Yaxonov başçılıq edib. Qiyamçı məhbusların sayı 500 nəfərə çatıb. Koloniyanın ərazisindəki inzibati bina, klub, yardımçı təsərrüfat otaqları yandırılıb.
Sonra qiyamçılar koloniyaya bitişik olan digər cəzaçəkmə müəssisənə, 6 saylı islah-əmək düşərgəsinə hücum ediblər.
Aradakı ikiqat daş hasarı bir göz qırpımında dağıdan məhbuslar burada da nəzarətçiləri və növbətçi zabitləri tərksilah edib kabinetlərdən birinə doldurublar. Koloniyanın ərazisində olan bütün tikililər yandırılıb.
Koloniyanın sənaye zonasına daxil olan məhbuslar anbarlardan böyük miqdarda spirt əldə ediblər. Qatqısız texniki spirti içən qiyamçılar daha qəzəbli şəkildə qarşılarına çıxan hər şeyi darmadağın ediblər.
Saat 22-23 radələrində islah-əmək müəssisəsinin rəisi Quryev, müavini Brener və əməliyyat hissəsinin rəisi Kostyuk hadisə yerinə gəliblər. Yüksək rütbəlilərin məsələni dinc yolla həll etmək cəhdi baş tutmayıb. Hər üçü dəhşətli dərəcədə döyülərək koloniyanın giriş qapısının qarşısına atılıb.
Məsələdən xəbər tutan Kuybışev vilayət daxili işlər idarəsinin rəisi Vasili Çistyakov gecədən xeyli keçməsinə baxmayaraq, hadisə ilə bağlı SSRİ daxili işlər naziri Nikolay Şelokovu məlumatlandırıb. Həmin dövrdə daxili qoşunları hər hansı bir hadisəyə cəlb edilməsi üçün ölkənin birinci şəxsinin razılığı mütləq şərt sayılıb. Cəmisi 15 dəqiqə ərzində Şelokov Brejnevin razılığını alıb.
Gecə yarısı daxili qoşunların hissələri koloniyaya yeridilib. 6 saata yaxın davam edən əməliyyatdan sonra koloniyada vəziyyət sabitləşdirilib.
İnsident zamanı koloniyanın 3 əməkdaşı və 4 məhbus həlak olub.
Hadisə ilə bağlı cinayət işi açılıb. Düz bir il davam edən istintaqa 140 nəfər cəlb edilib. 29 nəfər 5 ildən 15 ilə qədər azadlıqdan məhrumetmə cəzasına məhkum olunub və onların cəza yerləri dəyişdirilib. 3 nəfərə isə ən ağır cəza, güllələnmə hökmü oxunub.
Hadisə ilə bağlı Mərkəzi Komitədə xüsusi iclas keçirilib.
Həmin dövrdə cəzaçəkmə müəssisələri DİN-ə tabe olduğundan Nikolay Şelokova həbsxanalardakı vəziyyət ilə daha yaxından tanış olmaq tövsiyə edilib.
Nazir bu hadisədən sonra cəzaçəkmə müəssisələrində məhbusların sosial vəziyyətinin yaxşılaşması ilə bağlı bir sıra tədbirlər həyata keçirib.
İlham Cəmiloğlu, Musavat.com
 
Ardını oxu...
Xəbər verildiyi kimi, Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın Niderlanddakı səfiri Rəhman Mustafayevi geri çağıraraq Rusiya Federasiyasına səfir təyin edib. Polad Bülbüloğlunun 18 illik diplomatik karyerasının sona çatması ilə Azərbaycanın Şimal qonşusunda səfiri də dəyişdi.

R.Mustafayev Avropadan qayıtsa da, Rusiya ictimai-siyasi mühitinə yad diplomat deyil. 61 yaşlı səfir 1980–1985-ci illərdə Moskva Dövlət Universitetinin Beynəlxalq İqtisadi Münasibətlər fakültəsində təhsil alıb. Karyerasının 1994–1997-cı illər dövründə Azərbaycanın Rusiyadakı səfirliyinin əvvəlcə üçüncü, sonra ikinci, ardınca birinci katib işləyib.1997–1999-cu illərdə Dövlət Əmlak Komitəsinin Xarici əlaqələr şöbəsinin müdiri olub. 2000–2006-cı illərdə yenidən Azərbaycanın Rusiyadakı səfiriliyinə qayıdaraq müşavir vəzifəsini tutub.

Rəhman Mustafayevdən həm Azərbaycan cəmiyyətinin, həm Rusiya ictimai-siyasi həyatına qaynayıb-qarışmaq istəyənlərin, həm də bu ölkəyə çörək dalınca üz tutmuş yüzminlərlə azərbaycanlı miqrantın gözləntiləri var.

Rusiya, Azərbaycan dövləti qədər azərbaycanlılar üçün də vacib ölkədir. İttifaq dövründən qalan bağlar, müstəqilliyin ilk illərindəki çətin sosial-iqtisadi şəraitin diqtəsi altında başlayan iqtisadi-ticarət əlaqələri sonrakı dövrlərdə daha da genişlənərək milyonları əhatə edib. Bu ölkəyə əmək miqrantı kimi üz tutan başqa postsovet ölkələrinin vətəndaşları ilə yanaşı azərbaycanlıların da dolanışığı rus bazarlarından çıxıb. Son illərdə Rusiyanın cəlbediciliyi xeyli azalsa da, böyük bazar kimi yenə də əhəmiyyətini qoruyub saxlayır. Bu ölkədən qazanılıb göndərilən yüz milyonlar Azərbaycanla yanaşı digər ölkələrdə sosial-iqtisadi sabitliyin qorunmasında, rifahın təmin olunmasında rol oynayır.

Əlbəttə, Rusiyada yaşayıb, işləyən azərbaycanlılar üçün şərait güllük-gülüstanlıq olmayıb. Rusiya kriminal şəbəkələrin ən geniş yayıldığı ölkələrdən biridir, hətta onu postsovet ölkələrindəki cinayətkar qrupları birləşdirən mərkəz də adlandırmaq olar. On illərdir bu şəbəkələr arasında gedən nüfuz müharibələri minlərlə insanın həyatını itirməsinə səbəb olub. Azərbaycanda az-az kəndlər tapmaq olar ki, onun azı 1 sakini Rusiyada öldürülməsin. Ölkənin hüquq-mühafizə orqanlarının bərbad işi, bir çox hallarda kriminal qruplaşmalarla ortaq hərəkət etməsi miqrantlar üçün ən böyük problemlərdən biri olub. Belə çətin şəraitdə əmək miqrantlarının ümid yeri ölkəsinin Rusiyadakı səfirliyi, konsulluqları olmalıdır. Amma təəssüf ki, Azərbaycan səfirliyi həmvətənlərimizin bu ümidlərini heç vaxt doğrultmayıb. İctimailəşən bəzi insidentlər xaric, başda Polad Bülbüloğlu olmaqla, azərbaycanlı diplomatların vətəndaşların problemləri ilə məşğul olduğunu görən olmayıb. Məsələn, ötən 3 onillikdə minlərlə azərbaycanlı Rusiyada kriminal razborkalarda öldürülsə də, onların qanı batırılıb, çünki hüquq-mühafizə orqanlarından araşdırma tələb edən səfirlik olmayıb…

Yaxud, Azərbaycan səfirliyinin qapıları sənədələri qaydasında olmayan, digər səbəbələrə görə çətinliklərlə üzləşən azərbaycanlıların üzünə bağlı olub. Mediada konsulluq xidmətlərində dəfələrlə rüşvət, korrupsiya, süründürməçilik halları barədə şikayətlər dərc edilsə də, nəticəsiz qalıb.

Rusiyada 2 milyona yaxın azərbaycanlının yaşadığı haqda statistik məlumatlar var: olduqca böyük rəqəmdir, onların 600 minə qədəri bu ölkənin vətəndaşlığını əldə edib. Amma bu rəqəmlərin müqabilində Rusiyadakı Azərbaycan diasporu hansı vəziyyətdədir? Səfirlik azərbaycanlıların təşkilatlanması, rus ictimai-siyasi mühitində aktiv iştirak etməsi ilə bağlı hansı işi aparıb? Azərbaycanlılar seçkili orqanlarda necə təmsil olunurlar, mediada, vətəndaş cəmiyyətində, siyasi partiyalarda və başqa sahələrdə niyə azdırlar?

Bunlar Azərbaycan dövlətinin Rusiyadakı maraqlarından biridir – ictimai-siyasi sferada yetərli səviyyədə təmsil olunmaq, nüfuz qazanmaq, yumşaq güc əldə etmək… Bu işi təşkil etmək ilk növbədə Azərbaycanın bu ölkədəki səfirliyinin üzərinə düşür.

Azərbaycan Respublikasının bütün yüksək dövlət mükafatlarını əldə etmiş Polad Bülbüloğlu 18 illik səfirliyi dövründə dövlət maraqlarını olduqca pis təmsil edib, ictimai çıxışlarında bəzən onu rus məmurlarından fərqləndirmək çətin olub. Burada Rusiya Prezidenti V.Putinin onu xidmətlərinə görə “Aleksandr Nevski ordeni” ilə təltif etməsi o qədər də təəccüblü görünmür. Çünki bir səfir kimi o Rusiya hökumət orqanlarını azərbaycanlıların problemlərinə görə az narahat edib, bəlkə də heç etməyib...

Yeni səfir Rəhman Mustafayevin Rusiyadakı diplomatik fəaliyyətinə sadalanan problemlərin öyrənilməsindən başlaması yaxşı olardı. O, səfirliyi Bülbüloğlunun dünya görüşünə uyğunlaşdırılmış idarəetmədən çıxarıb dövlət maraqlarına, azərbaycanlılara xidmətə qaytarmalıdır. Bu, səfir kimi ondan hamının gözləntisidir./azpolitika.info
 

Dünyapress TV

Xəbər lenti