 |
|
|
ilk yayınlanma: 28.09.2024
Bu şəhəri işğalçı “dövlət” etmək daha mümkün deyil, amma buna cəhdlər var və olacaq
Demokratlar Partiyasından ABŞ prezidentliyinə namizəd Kamala Harrisin həftənin əvvəlində Ermənistanın müstəqillik günü münasibətilə göndərdiyi təbrik məktubunda Qarabağı tərk etmiş ermənilərin geri qayıtmasının vacibliyini, bunun guya “Azərbaycanda sabitliyin bərpası üçün son dərəcə vacib olduğunu” vurğulamasının rəsmi Bakının diqqətindən yayınması mümkün deyil. Amma ciddi reaksiya yoxdursa, bunun iki səbəbi ola bilər. Əvvəla, Harrisin dediklərinə əhəmiyyətsiz hesab edilib, Bakının bu mövzuda hər hansı narahatlığının olmadığının mesajı verilib. Yəni erməniləri biz qovmamışıq, özləri gediblər, qayıtmaları üçün də şərt bəlliddir: Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etməli, ölkənin qanunları ilə yaşamalıdırlar.
Harris məktubu vitse-prezident statusunda imzalasa da, noyabrın 5-dən sonra o, Ağ Evdə ilk qadın prezident də ola bilər, ona görə mümkümdür ki, rəsmi Bakı “erməniyə boş vəddən” xüsusi gərginlik yaratmaq istəməsin. Harris ilk dəfə rəsmi olaraq Qarabağ ermənilərinin “çox həssas mövzusuna” toxunsa da, onların Qarabağa qayıdışını hansı mexanizmlərlə təşkil etmək niyyətində olduğunu açıqlamayıb. Necə deyərlər, havaya söz buraxıb…Amma qarşıdakı günlərdə, ermənilərin çoxluq təşkil etdiyi seçki mitinqlərinin birində ola bilər ki, bu mövzuda daha “irəli getsin.”
Adətən, belə rəsmi təbriklər prezident adından göndərilir, indi Baydenlə bərabər Harrisin də Ermənistana təbrik göndərərək Qarabağ ermənilərini yada salması ABŞ-dakı Erməni Milli Komitəsinin məmnun edib, o səbəbdən sevincək tirajlayıblar.
Harrisin siyasi karyerasında, xüsusilə Kaliforniyanın ədliyyə naziri olduğu dövrdə 1915-ci il hadisələrinin “erməni soyqırımıkimi tanınması üçün ciddi səy göstərdiyi bəlli faktdır. Seçki kampaniyasının vurhavurunda Harrisin Qarabağ ermənilərinin qayıdışını gündəmə gətirməsinin əsas səbəbi erməni səslərini qazanmaqdır. ABŞ-da indi elə seçki gərginliyi yaşanıb ki, hər ştatda hətta ən kiçik etnik toplumların səslərini qazanmaq uğrunda da qızğın mübarizə gedir.
Biz rəsmi şəxs olmadığımız üçün Harrisin ABŞ-dakı erməni seçicilərin səslərini qazanmaq üçün Qarabağa burnunu soxmasını onsuz da hamar olmayan ABŞ-Azərbaycan münasibətlərinə xələl gətirmək cəhdi, təxribat kimi qiymətləndiririk.
Ermənilər zatən respublikaçı namizəd Donald Trampı “qaralayıblar”. ABŞ-dakı erməni diasporu hesab edir ki, Tramp seçkidə qalib gəlsə, Vaşinqtonun Ermənistana hazırkı dəstəyi dayanacaq. Ermənilər ümid edir ki, Harris qalib gələrsə, ABŞ indiki kursa sadiq qalaraq Ermənistanla əməkdaşlığı dərinləşdirə bilər. İndi isə hətta Xankəndinə qayıtmağa belə ümidləri yaranıb.
Harris seçki kampniyasında Ukrayna mövzusunda da xeyli vədlər verir. Məsələn, Zelenski ilə son görüşündə deyib ki, bəziləri Ukraynanı öz torpaqlarını Rusiyaya verməyə məcbur etmək istəyirlər, lakin o, bu yanaşmaya qarşıdır. Bu yolla o, rəqibi Donald Trampa eyham vurur və mahiyyət etibarı ilə amerikalıları noyabrda “Ukraynanın ərazilərini qurban verməli olub-olmadığını seçməyə” dəvət edir.
...Həftənin ikinci günü Xankəndiyə qısa bir səfər oldu. Ən azı 35-37 il sonra bu şəhərə qayıtmaq həyəcan qarışıq, hədsiz sevinc bəxş etdi. Bu şəhərdə xalam yaşayırdı, dinməz, heç kimə ziyanı dəyməyən bu qadını günlərin birində bir nazik plaşda qovmuşdular, onun göz yaşlarını heç vaxt unuda bilmərəm. Qaçqın kimi Oğuzda bir yataqxanada həyatdan köçdü. Xankəndinin yollarında ən çox onu xatırladım…
Xankəndi 100 illik erməni işğalından sonra indi-indi özünə gəlir, ev sahiblərinə yaraşmağa çalışır. Sovet dövründə bu şəhərdə Azərbaycan dilində bir yazıya imkan verilməyib, indi doğma dilimizdə yazılar adama ləzzət edir. Ötən yazımda da qısa qeyd etmişdim ki, bu balaca, erməni pintiliyinin xas olduğu şəhəri qudurdub “dövlət” olmasına bir daha imkan verilməyəcək. Bunu Makronun da, Harrisin də bilməsi gərəkdir…
Nazim SABİROĞLU,
Musavat.com
Vətən müharibəsinin ikinci günü - diqqət yalnız cəbhədən gələn xəbərlərə yönəlib. Prezident, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin sərəncamı ilə ölkədə qismən səfərbərlik elan edilib. Azərbaycan Ordusu yüksək peşəkarlıq və əzmkarlıqla yalnız irəliyə doğru addımlayır. Buna baxmayaraq, düşmən yenə də ənənəvi xislətinə uyğun olaraq, beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərini kobud şəkildə pozur, müharibəni cəbhə bölgəsindən kənara daşıyır, dinc əhalini və mülki obyektləri hədəf alır.
Oxu.Az xatırladır ki, düşmənin bu fəaliyyəti nəticəsində 2020-ci il sentyabrın 28-də Tərtərdə üç nəfər həlak olur, beş nəfər isə yaralanır.
Təbii ki, mənfur düşmənin yenidən mülki əhaliyə divan tutması erməni faşizminin sülh və insanlıq əleyhinə yönələn təcavüzkar siyasətinin növbəti göstəricisi idi. Azərbaycan Ordusu isə dinc sakinlərə zərər vurmadan, müharibəni yalnız döyüş meydanında apararaq irəliyə addımlayırdı.
Düşmənin müqavimət göstərdiyi mövqelərə raket-artilleriya və aviasiya zərbələri endirilməklə geri çəkilməyə məcbur edilir. Nəticədə Talış kəndi ətrafındakı bir neçə əlverişli yüksəklik işğalçılardan təmizlənir.
Həmçinin, bu istiqamətdə gedən döyüşlərdə düşmənin desant həmlə taborunun komandiri polkovnik-leytenant Lernik Babayan məhv edilir.
Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi əməliyyat gününün sonuna yaxın Ermənistan ordusunun döyüşlər nəticəsində ciddi itkilərə məruz qaldığını açıqlayır:
"Düşmənin 22 ədəd tank və digər zirehli texnikası, 15 ədəd "OSA" zenit-raket kompleksi, 18 ədəd pilotsuz uçuş aparatı (PUA), 8 ədəd artilleriya qurğusu məhv edilib, ölən və yaralı olmaqla canlı qüvvə baxımından 550 nəfərdən artıq itkisi var. Müxtəlif istiqamətlərdə onun üç silah-sursat anbarı məhv edilib".
Müharibənin ilk günlərindən əsas diqqət həm də Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyi tərəfindən həyata keçirilən cinayətlər barədə dünya ictimaiyyətini məlumatlandırmağa yönəlir. Döyüşlərin ikinci günündə Prezident İlham Əliyevlə BMT-nin Baş katibi Antonio Quterreş arasında videokonfrans formatında keçirilən görüşdə Azərbaycanın haqq səsi dövlət başçısı tərəfindən dünya ictimaiyyətinə çatdırılır.
Mərahim Nəsib
Bu gün Vətən müharibəsinin başlamasından dörd il ötür. Bu münasibətlə Azərbaycanda Anım Günü qeyd olunur.
Dörd il əvvəl Azərbaycan Ordusu Ermənistanın işğalçı siyasətinə və cəbhəboyu hərbi təxribatlarına cavab olaraq sürətli əks-hücum əməliyyatına start verib. Prezident, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin əmri ilə ordumuz torpaqlarımızın azadlığı uğrunda mübarizəyə başlayıb. Rəşadətli Azərbaycan Ordusu 30 il işğalda qalan əraziləri sürətlə düşmən tapdağından təmizləyib. Vətən müharibəsi həm də xalq-ordu-iqtidar birliyinin bütün dünyada ən nümunəvi təcəssümü kimi yadda qalıb.
Lakin müharibənin gedişində ölkəmiz bir sıra haqsız xarici təzyiqlərlə də üzləşib, BMT Təhlükəsizlik Şurasında əleyhimizə qətnamələrin qəbul edilməsinə cəhdlər olub. Ancaq İlham Əliyevin qətiyyətli siyasəti bu təzyiqləri müvəffəqiyyətlə dəf edib və ordumuzun uğurlu əməliyyatları məntiqi nəticə ilə yekunlaşıb.
Beləliklə, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin sentyabrın 27-də Qarabağda başlayan və noyabrın 9-na qədər davam edən 44 günlük "Dəmir yumruq" əməliyyatı nəticəsində beş şəhər, dörd qəsəbə və 286 kənd işğaldan azad edilib.
Vətən müharibəsi nəticəsində Cəbrayıl şəhəri və rayonun 90 kəndi, Füzuli şəhəri və rayonun 53 kəndi, Zəngilan şəhəri, rayonun Mincivan, Ağbənd, Bartaz qəsəbələri və 52 kəndi, Xocavənd rayonunun Hadrut qəsəbəsi və 35 kəndi, Tərtər rayonunun Talış, Suqovuşan və Çaylı kəndləri, Qubadlı şəhəri və rayonun 41 kəndi, Xocalı rayonunun doqquz kəndi, Şuşa şəhəri, Laçın rayonunun üç kəndi, həmçinin Ağdərə və Murovdağ istiqamətlərində bir neçə strateji yüksəkliyi, Zəngilanda isə Bartaz, Sığırt, Şükürataz yüksəklikləri və daha beş adsız yüksəklik düşmən tapdağından azad olunub.
Noyabrın 10-da Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan və Rusiya Prezidenti Vladimir Putin münaqişə zonasında atəşin və bütün hərbi əməliyyatların tam dayandırılması barədə bəyanat imzalayıblar. Bu sənəd həm də Ermənistanın kapitulyasiya aktı kimi yadda qalıb. Razılaşmaya əsasən, Kəlbəcər, Ağdam və Laçın rayonları heç bir itki vermədən Azərbaycana qaytarılıb.
Vətən müharibəsi ilə Ermənistan ordusu darmadağın olub və ermənilərin özləri haqqında yaratdıqları mif tarixin tozlu səhifələrinə göndərilib.
Qeyd edək ki, Azərbaycan Ordusu döyüş meydanını qoyub qaçan ermənilərdən xeyli hərbi qənimət ələ keçirib. Hazırda həmin hərbi qənimətlər Hərbi Qənimətlər Parkında nümayiş etdirilir.
Azərbaycan 44 günlük müharibədə 2908 şəhid verib, altı nəfər isə itkin düşüb.
Prezident İlham Əliyevin tapşırığına uyğun olaraq, işğaldan azad edilmiş ərazilərə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramına əsasən, yenidən qurulan Cəbrayıl şəhərinə, respublikanın müxtəlif ərazilərində yataqxana, sanatoriya, pioner düşərgəsi, yarımçıq tikililər və inzibati binalarda müvəqqəti məskunlaşmış ailələrdən ibarət ilk köç karvanı Bakı şəhərinin Qaradağ rayonundan yola salınıb.
"DogruXeber.az" xəbər verir ki, ilkin olaraq Cəbrayıl şəhərinə 36 ailə - 117 nəfər köçürülüb.
Doğma yurda qayıdan Cəbrayıl sakinləri hərtərəfli dövlət qayğısı ilə əhatə olunduqlarına görə Prezident İlham Əliyevə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya təşəkkür ediblər. Onlar həmçinin torpaqlarımızı işğaldan azad edən rəşadətli Azərbaycan Ordusuna, qəhrəman əsgər və zabitlərimizə minnətdarlıqlarını bildirib, bu yolda canlarından keçən şəhidlərimizə rəhmət, ailələrinə səbir diləyiblər.
Tərtər rayonunda yaşayan və Qərbi Azərbaycanın Vedi rayonunda doğulan Hümbətov Zilfiqar və Hümbətova Gülnaz öz doğma yurdları olan Qərbi Azərbaycana tezliklə qayıdacaqlarına inanırlar.
Hümbətov Zilfiqar Məhərrəm oğlu 1936-cı ildə Vedi rayonunda anadan olub. Hümbətova Zilfiqarın atası və babası da Vedi rayonunda anadan olub.
Hümbətova Gülnaz Bilal qızı 1940-cı ildə Vedi rayonunda anadan olub. Hümbətova Gülnazın atası və babası da Vedi rayonunda anadan olub.
Hümbətova Gülnaz xanım deyir ki, Qərbi Azərbaycan bizim tarixi torpağımızdır... şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və Biz Qərbi Azərbaycanlılar öz tarixi torpaqlarımıza tezliklə qayıdacağıq, mən buna səmimi qəlbdən inanıram.
Qeyd edək ki, Hümbətov Zilfiqar və Hümbətova Gülnaz məşhur Abasqulu bəy Şadlinski və onların nəsilləri ilə yaxın qohum olublar.
TEREF
Baku TV-də yayımlanan "Bizdən nə danışırlar?" verilişinin yeni buraxılışı efirə gedib.
Verilişdə bildirilib ki, 20 sentyabr Azərbaycan xalqının əsrə bərabər günü, ölkəmizin müstəqillik yolunda keçdiyi çətin və şərəfli tarixin bir simvoludur. Xarici KİV ötən həftə ərzində oxucularına həm bu tarixi hadisənin önəmindən, həm də ölkəmizin dünya çapındakı uğurlarından xəbərlər təqdim edib. Keniyanın "The Standard" nəşri "Qarabağın yenidən qurulması müharibədən zərər görmüş rayonlara necə ümid verir" başlıqlı məqalə dərc edib.
Qeyd olunub ki, Azərbaycanın bu bölgəsi artıq otuz ildən çoxdur ki, mübahisə nöqtəsidir. Azərbaycan Qafqaz regionunda Şərqi Avropa ilə Qərbi Asiya arasında yerləşir. Bildirilib ki, otuz il əvvəl, dörd illik müharibədən və Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazilərinin 20 faizinin işğalından sonra Bişkek protokoluna əsasən, Rusiya Dağlıq Qarabağın de-fakto müstəqil olmasını təmin edən atəşkəsə vasitəçilik edib.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının erməni qoşunlarının ərazidən çıxarılmasını tələb edən dörd qətnaməsi isə diqqətdən kənarda qalıb. Məqalədə qeyd olunub ki, 2020-ci ilin noyabrına gəlincə, İkinci Qarabağ müharibəsi Azərbaycanın öz ərazilərinin böyük hissəsini geri qaytarması ilə başa çatıb.
Rusiyanın "Vestnik Kavkaza" nəşri xəbər verir ki, Prezident İlham Əliyev Ağdam rayonunun Eyvazxanbəyli kəndinin təməlini qoyub. Məqalədə qeyd olunub ki, dövlət başçısı İlham Əliyev və oğlu Heydər Əliyev sentyabrın 19-da Ağdam rayonunun Eyvazxanbəyli kəndinin təməlqoyma mərasimində iştirak ediblər.
İordaniyanın "Menafn" nəşri "Prezident İlham Əliyev: Qarabağ Universitetinin yaradılması tarixi hadisədir" başlıqlı xəbər yayımlayıb. Mənbə qeyd edir ki, bunu Prezident İlham Əliyev Qarabağ Universitetinin müəllim və tələbə heyəti ilə görüşündə deyib. Universitet üçün gözəl yataqxana yaradıldığını, növbəti üç ildə yeni tədris korpusları inşa ediləcəyini söyləyən dövlət başçısı Qarabağ Universitetinin ölkəmizin aparıcı ali məktəblərindən birinə çevriləcəyinə ümid etdiyini bildirib.
Ətraflı süjetdə:
Şuşada ağır yol qəzası olub.
“Report”un Qarabağ Bürosunun məlumatına görə, mikroavtobus yoldan çıxaraq aşıb.
Qəza nəticəsində avtomobildə olan sərnişinlərdən 9-u müxtəlif dərəcəli xəsarətlər alıblar.
Yaralılar xəstəxanaya yerləşdirilib.
Faktla bağlı araşdırma aparılır.
Son günlər keçmiş məcburi köçkünlər arasında bəzilərinin işğaldan azad edilən torpaqlarda onlara dövlət tərəfindən bağışlanan evləri kirayə verərək, Bakıya qayıtdıqları iddia edilir. Bildirilir ki, bəziləri bu evlərdən yaşamaq yox, yeni gəlir mənbəyi kimi istifadə edir. Xüsusilə də işğaldan azad olunan ərazilərə kütləvi turist axınından sui-istifadə edilir.
Referans.az xəbər verir ki, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsindən (Qaçqınkom) Axar.az-ın sorğusuna cavab olaraq bildirilib ki, dövlət tərəfindən verilən mənzilin başqasına kirayə verilməsi hallarına vaxtilə Bakıda da rast gəlinib.
"Əvvəllər buna nəzarət edən sahə nümayəndələri olurdu və belə hal aşkarlandıqda qarşısı alınırdı. İndi isə azad edilən ərazilərdə buna nəzarət etmək hələlik mümkün deyil. Bizim komitə olaraq işimiz insanların öz ata-baba yurdlarına qayıdışını təmin etməkdən ibarətdir. İlkin mərhələdə Bakıda yaşayış durumu çox pis olanların qayıdışı təmin olunur. Onların Bakıda digər mənzillərə sahib olmadıqları tərəfimizdən dəqiqləşdirilib", - deyə cavabda bildirilib.
Qeyd edək ki, Bakı və Bakı ətrafında məcburi köçkünlər üçün salınan qəsəbələrdə vaxtaşırı reydlər keçirilir, ev verilən şəxslərin həmin mənzillərdə yaşayıb-yaşamadığı təsbit edilirdi. Dövlətin verdiyi evdə yaşamayıb, ondan qazanc məqsədilə istifadə edən və kirayə verənlər aşkarlanırdısa, həmin mənzil dərhal geri alınır, ehtiyacı olana təqdim edilirdi.
Bu təcrübənin işğaldan azad edilmiş ərazilərdə də tətbiq ediləcəyi istisna deyil.
44 günlük müharibə ilə Azərbaycan öz ərazisində Ermənistan ordusuna qalib gəlib, işğalda olan ərazisinin böyük hissəsini azad etsə də, suverenliyini tam bərpa edə bilməmişdi, sərhədlərinə tam nəzarəti mümkün deyildi, separatizm, separat ocağı qalmaqda idi.
Ona görə də, anti-terror əməliyyatı labüd görünürdü. Anti-terror əməliyyatının keçirilməsinin müxtəlif səbəbləri var. Sözü gedən əməliyyatı ermənilərin silahlanması, təxribatlar törətməsi ilə bağlayanlar daha çoxdur. Hesab edirəm ki, güc yolunun işə düşməsinin yeganə və tək səbəbi 10 noyabr Bəyanatı idi. Səbəb göstərilən digər məsələlər 10 noyabr Bəyanatının 4-cü bəndinə əməl edilməməsindən qaynaqlanır. 10 noyabr Bəyanatında açıq şəkildə göstərilirdi ki, erməni silahlıları ərazini tərk edəcək, onun yerinə Rusiya sülhməramlıları daxil olacaq. Məsələ ondadır ki, bu, baş vermədi. Əksinə, ruslar əraziyə girəndən dərhal sonra silahlıları formalaşdırmağa və nizami ordu halına gətirməyə başladı. Sülhməramlılar qaçan əhalini geri qaytardı, evlər inşa etdi, onların su və digər probleminin həllinə çalışdı.
Ümumiyyətlə, Ermənistan Rusiya ilə Azərbaycanı Qarabağda üz-üzə qoymağı bacarmışdı. Təsadüfi deyildi ki, Ağdərədə, Xankəndində rus icmaları yaradılmağa başlanılmışdı. Sülhməramlıların ərazidə ömürlük qalacağı atılan addımlardan hiss olunurdu. Azərbaycan da Kosovoda, Əfqanıstanda sülhməramlı missiya həyata keçirib. Azərbaycanın həmin ərazilərdə Füzuliyə, Nizamiyə, Üzeyir Hacıbəyova büst qoyduğunu görmüşük? Qətiyyən! Heç bunu digər ölkələr də etmirdi. Ancaq ruslar nəinki dahilərinə büstlər qoyur, hətta kilsə belə tikmişdilər. Yəni, Rusiyanın Qarabağ siyasəti məlum idi. Bütün bunları və digər məsələləri nəzərə alaraq yazırdım ki, Rusiya ilə uzlaşmadan anti-terror əməliyyatı keçirmək mümkün deyildi.
Rusiyanın Ukraynaya hücumu rusların Qarabağ planına yenidən baxmağa məcbur etdi. Ukraynaya hücumdan iki gün öncə – 22 fevral 2022-ci il tarixində Azərbaycanla Rusiya arasında Moskva bəyannaməsi imzalandı. Rusiya gözəl bilirdi ki, Ukraynaya hücumla Qərblə, NATO ilə döyüşməli olacaq, sanksiyalar məngənəsinə salınacaq. Rusiya Cənubi Qafqazdan da arxayın deyildi. Çünki Gürcüstanın Qərblə yaxınlaşması, Paşinyanın isə Qərbin layihəsi olması Rusiyanı seçim qarşısında qoydu və Azərbaycanla yaxınlaşmanı seçdi. Bu yaxınlaşma sözdə yox, əməldə, yəni sahədə də olmalı idi. Təsadüfi deyil ki, Fərrux əməliyyatı da Moskva Bəyannaməsindən bir ay keçməmiş baş tutdu. Azərbaycanın Rusiya ilə müttəfiq olması Qərblə münasibətlərinə zərər verirdi, bu zərərin qarşılığında isə Azərbaycan bir nömrəli problemini həll etməli idi.
Məsələyə bir qədər fərqli baxaq. Rusiya sülhməramlıları Qarabağa daxil olarkən, erməni silahlıları çıxmış olsaydı, nələr baş verərdi? Ermənilər Qarabağda yaşayardı, Azərbaycan onlara hansısa güzəştlər etmək məcburiyyətində qalacaqdı. Ən azı milli muxtariyyət. Silahsız əhaliyə qarşı anti-terror əməliyyatı keçirmək də mümkün olmayacaqdı. Onları ram etmək də mümkün olmayacaqdı. Etirazlar, mitinqlər, aksiyalar edəcəkdilər. Əslində, ermənilərə milli muxtariyyətin verilməsi Azərbaycanda milli münaqişəni də alovlandıra bilərdi. Digər xalqlar da milli muxtariyyət tələbi ilə çıxış edə bilərdirlər. Hesab edirəm ki, proseslərin bu mərhələsində rusların və ermənilərin bəlkə də ən böyük peşmanlığı silahlıların orada qalmasında israr etmələridir.
Azərbaycan tarixi fürsət əldə etmişdi. Ona görə də, anti-terror əməliyyatını əldən verə bilməzdi. Azərbaycanın bu əməliyyatı 24 saata sığdırmasının əsas səbəblərindən biri Ermənistanla Qarabağdakı silahlıların əlaqəsini kəsmək oldu. Yəni, nə silah, nə də canlı qüvvə dəstəyi baş vermədi. Əməliyyata hazırlıq mərhələsi də çox önəmli idi. Əraziyə silah və texnikanın daşınması, komando briqadalarının təlimlərə cəlb edilməsi əməliyyatın xəbərçisi idi. Anti-terror əməliyyatı 24 saat yox, bir neçə saat da çəkə bilərdi. Buna isə hava şəraiti imkan vermədi. Bu əməliyyat PUA-larsız, hərbi təyyarələrsiz, helikoterlərsiz baş tutdu. Anti-terror əməliyyatı klassik bir əməliyyat oldu. Raket-artileriya, minaatanlar və piyadaların fəaliyyəti ilə baş tutdu. 44 günlük müharibədə əsas məsələ strateji və hakim yüksəkliklərin tutulması idisə, bu əməliyyatda ən vacib məsələ mühasirədə olan erməni silahlılarının daxildə əlaqəsinin kəsilməsi, yəni, yol qovşaqlarının tutulması və onların təslimçiliyə məcbur edilməsi idi. Hesab edirəm ki, qarşıya qoyulan məqsədə də çatıldı.
Erməni tərəfi də bu əməliyyata tam hazır idi. Onlar sıx meşələrdə pusqular qurur, minaatanlar vasitəsi ilə maksimum itki verdirməyə çalışırdı. Açığı bunu bacarırdırlar da. Azərbaycan tərəfi itkilər verdi. Düzdür, əməliyyatın miqyasına baxdıqda bunun normal olduğunu da demək olar. Məsələ ondadır ki, itkilərin bir çoxu arxayınlıq, qruplarla sızmaq yerinə, klassik motoatıcı kimi hərəkət edildiyi üçün baş verdi.
Əməliyyat zamanı Ağdam, Ağdam-Xocavənd və Xocavənd istiqamətində müşahidələr apardım. Hava dəstəyinin olmaması ciddi problem idi. Bundan əlavə, Azərbaycan tərəfi maksimum diqqətli olmalı idi. Yaşayış məntəqələrinə, mülki obyektlərə, mülki şəxslərə və Rusiya sülhməramlılarına zərər verilməməli idi. Bu isə əməliyyatı bir qədər də çətinləşdirirdi. Erməni tərəfi isə demək olar, bütün artileriya vasitələrinin, hərbi texnikaların yanında mülki maşınlar saxlamışdı. Səbəb çox sadə idi, Azərbaycan tərəfi mülki maşınlara görə zərbələr endirməsin. Bundan əlavə, əməliyyat Rusiya tərəfi ilə də tam razılaşdırılmışdı. Belə ki, ruslar 4 məntəqəyə çəkilərək, koordinatlarını Azərbaycan tərəfinə vermişdi ki, həmin istiqamətə zərbələr endirilməsin. Ağır hava şəraitinə, ağır şərtlərə və bəzi yalnışlıqlara baxmayaraq, Azərbaycan Ordusu qarşısına qoyulan tapşırığı yerinə yetirə bildi.
Nəticədə Azərbaycan nə qazandı? 44 günlük müharibədə əldə edilən hərbi qələbəyə baxmayaraq, Azərbaycanın suverenlik, ərazisində separatizm, sərhədlərə tam nəzarətin təmin edilməməsi kimi problemi qalmaqda idi. Anti-terror əməliyyatının nəticəsində Azərbaycan suverenliyini bərpa etdi, separatizmi bitirdi, sərhədlərinə isə tam nəzarətə nail oldu.
Səxavət Məmməd
TEREF
Baku TV Azərbaycan Ordusunun həyata keçirdiyi antiterror tədbirlərinə həsr olunmuş film hazırlayıb.
Dia-az.İnfo xəbər verir ki, "Antiterror" adlı filmdə Xankəndinin azad edilməsi əməliyyatından, o cümlədən əməliyyat (komando) briqadalarının mənsubları tərəfindən qanunsuz erməni silahlı birləşmələrinə məxsus postların təmizlənməsindən bəhs olunub.
Filmdəki səhnələr peşəkarlar tərəfindən imitasiya edilib.