 |
|
|
“Separatçıların apardığı 6 illik müharibə başa çatdı. 1994-cü ildə Sovet İttifaqının dağılmasından sonra Dağlıq Qarabağ Ermənistanın dəstəyi ilə etnik erməni qüvvələrinin nəzarətinə keçdi və onlar 1 milyona yaxın azərbaycanlını qaçqın vəziyyətinə saldı”. " THE ASSOCIATED PRESS" agentliyinin bu gün yaydığı xəbərdə belə deyilir. Gördüyünüz kimi, dünyanın nəhəng xəbər agentliyi tarixi həqiqəti etiraf edir. Qərb mətbuatını izləyənlər bilir ki, belə etiraflar çox nadir hallarda olur. Həm də bu fakt Qarabağ ermənilərinin kütləvi köçünün səbəbini açıq şəkildə ortaya qoyur. Təbii ki, 1 milyona yaxın insanı yurd-yuvasından qovan ermənilər Qarabağda qala bilməzdi...
Daha bir maraqlı məqam: Xəbərdə Laçın dəhlizi ifadəsi yerinə Laçın buraxılış-keçir məntəqəsi yazılıb. Əvvəllər Laçın dəhlizi ifadəsindən dördəlli yapışıb qalmışdılar. Yavaş-yavaş imana-dinə gəlirlər...
Elbəyi Həsənli
Teref.az
Tbilisidə səfərdə olan İlham Əliyev bəyan edib ki, Azərbaycan Gürcüstanda Ermənistanla danışıqlara hazırdır: “Ermənistan bu təkliflə razılaşsa, Gürcüstanda ikitərəfli və üçtərəfli görüşlər dərhal başlaya bilər”...
Maraqlıdır, artıq Azərbaycan və Ermənistan Brüsseldə bu ayın sonunda görüş keçirməyə razılıq vermişdi. Nədən İlham Əliyev Ermənistanı danışıqlar üçün Gürcüstana dəvət edir?
Nədən İlham Əliyev Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarını Avropa İttifaqının nəzarətindən çıxarmaq istəyir? Ehtimal ki, bu təşəbbüsün arxasında Amerika dayanıb. Amerika danışıqların Gürcüstanda aparılmasına həmişə müsbət yanaşıb...
Rusiyanın bu işdə əli ola bilərmi? Düşünmürəm. Çünki Rusiyanın əli olan yerə Nikol Paşinyan getməz...
Siz necə düşünürsünüz? Fikirləriniz maraqlı olardı...
Elbəyi Həsənli
Teref.az
Bəzi dostlarımız dirəşib ki, HƏMAS 44 günlük savaşdan sonra Azərbaycanın qələbəsini alqışlayıb. Biz də indi HƏMAS-a dəstək verməliyik. Bəli, HƏMAS bəyanat yayaraq Azərbaycana dəstək verib. Ancaq İsrail Azərbaycandan yana bəyanat da verib, konkret olaraq top-tüfəng də verib. Hətta İsrailin əsas müttəfiqi olan ABŞ 44 günlük müharibənin qızğın çağında İsraildən Azərbaycana silah ixracını dayandırmağı tələb edib. İsrail bu çağırsa nə deyib? Deyib ki, biz dostumuzu müharibənin qızğın vaxtda tərk etmirik, onu tək qoymuruq.
İndi bu İrana bağlı dairələr tələb edir ki, biz İsraili belə bir məqamda tək qoyaq və İran yanlısı HƏMAS-a dəstək verək. Yaxşı, verdik. Bəs sonra nələr ola bilər? Bunu təsəvvür edə bilirsizmi? Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş kimi formalaşmış imici çilik-çilik olub ayaqlar altına tökülər. Biz İsrail ilə birlikdə ABŞ və Avropa İttifaqının dəstəyini birdəfəlik itirərik. Sonra nə olacaq? Bir də görəcəyik ki, bizim bu HƏMAS tərəfdarlarının təhriki ilə İranın saqqalı hənalı mollarına qoşulub boğazımızı cıra-cıra “Amerikaya ölüm”, “İsrailə ölüm” şüarları bağırırıq. Zatən HƏMAS sevdalılarının ən böyük arzusu da budur...
HƏMAS-a dəstək vermək üçün İranda kütləvi nümayişlər keçirilib. Həmin nümayişlərdə Türkiyə və Azərbaycanı təhqir edən ifadələr səslənib. Nİyə? Çünki nə Türkiyə, nə də Azərbaycan HƏMAS-ın yanında deyil. Olmamalıdır da.
O ki qaldı Fələstin probleminin həlinə, xub, bu dünyada yarım milyard ərəb yaşayır. Əl-ələ verib bir ovuc əhalisi olan İsraili yerində oturtsunlar. Gördüz, türklər, yəni Azərbaycan və Türkiyə əl-ələ verib Qarabağ problemini dibdən həll etdi. Ərəblər bundan nümunə götürsün və konkret iş görsün...
Azərbaycan balaca ölkədir. Belə ölkələr, xüsusi ilə Şərqdə böyük ölkələrə nökərçilik edir. Ancaq Azərbaycan yeritdiyi praqmatik xarici siyasət sayəsində müstəqil siyasi oyunçu kimi yer almağı bacarıb. Buna nail olmaq üçün nə qədər vaxt və enerji itirmişik. İndi bütün bunların hamısını hansısa HƏMAS-a qurban verək? Bu qədər axmaqlıq olmaz ki.
Bir şeyi də deyim. Azərbaycan İsrail ilə strateji müttəfiq olsa da Fələstin məsələsində onların lehinə yer tutur. Biz bunun dəfələrə şahidi olmuşuq. İsrail də buna normal yanaşır. Çünki əvvəlcədən razılaşma belə olub. Biz Fələstin üçün bundan artığını edə bilmərik. Onu da vurğulayım ki, Fələstin Azadlıq Təşkilatı ermənilərin yanındadır. Onlara ən yüksək səviyyədə dəstək verir. Yəni Fələstinin bir tərəfi HƏMAS-ın şəxsində Azərbaycana dəstək verir, digər tərəfi, yəni Fələstin Azadlıq Təşkilatı isə qatı ermənipərəstdir və ermənilərə dəstək verir.
İstənilən halda biz Azərbaycan olaraq Fələstin üçün bundan artığını etsək öz milli və dövlət maraqlarımızı təhlükə altına atmış olaraq. Belə U dönüşü isə Azərbaycana yaxşı bir şey vəd etmir. Qonşu Ermənistan Rusiyaya qarşı U dönüşü etdi, bu dönüşün Ermənistan üçün hansı fəlakət doğurduğu ortadadır...
Elbəyi Həsənli
Teref.az
Nüvə silahı, hələ də, sülhün ən böyük dayağıdır – olmasaydı, indi 3-cü Dünya Savaşı dünyanın hər yerini bürümüşdü, indi də müharibədir, amma nüvə silahı var deyə daha çox proksi, hibrid və lokaldır. Ümid edək ki, xaos bitəcək, Dünya bir masa ətrafına toplaşıb bütün problemləri həll edib yenə 40-50 il sakitləşəcək, amma ümid getdikcə azalır, əsas məsələ də iqtisadiyyatdadır, dünyanın bərbad idarəedilməsi, 2020-ci ildə isə “pandemiya” mərəzi iqtisadiyyatı çökdürmək üzrədir, dünya ölkələrinin borcu faciəvi şəkildə artıb: 2001-ci ildə Dünyada borc həcmi 61,8 trilyon dollar idisə, 2015-də artıq borc 158,3 trilyon oldu, 2022-ci ilin sonunda isə bu rəqəm 307 trilyon dollara çatıb və hələ də artır.
Təəssüf ki, bu borc yükü böyük müharibələrsiz “silinməyəcək”, Dünyanın ÜDM-i ildə cəmi 100 trilyon dollar civarındadır, yəni, Dünya ÜDM-dən 3 dəfə artıq borcu qaytarmaq, və ya azaldıb təhlükəsiz hala gətirmək artıq mümkün deyil – deməli dünyada yeyib həzm etmək üçün “yağlı tikələr” tapılmalıdır, müharibələrin hesabına iqtisadi normallaşmaya gedəcəklər (həm 1-ci, həm də 2-ci Dünya savaşından öncə böyük iqtisadi böhranlar oldu, onlardan çıxmaq üçün müharibələr alovlandı), sonra da böyük “masa” qurulacaq, Dünya yenə 40-50 illik “sakitləşəcək”.
Bu qarışıq zamanda Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünü bərpa edib sərhədlərini mökhəmlətməsi möcüzəvi dərəcədə yaxşı gedişat oldu. İndi qalır o böyük “masada” udanların tərəfində yer almaq...
Natig Cəfərli
Teref.az
Məsələ burasındadır ki, İsrail təkcə Fələstinlə vuruşmur. Fələstinin arxasında müəyyən qüvvələr dayanır. Açıq şəkildə görünür ki, Livan Hizbullahını da münaqişəyə cəlb edəcəklər. Hizbullah isə əvvəlki kimi zəif qüvvə sayılmamalıdır. Suriya müharibəsində qazandığı təcrübələr və yeni silah-sursat Hizbullahı xeyli gücləndirib. Qısa zaman ərzində onun öhdəsindən gəlmək asan olmayacaq. Hər halda 2006-cı il müharibəsində İsrail Hizbullahla döyüşlərdə xeyli çətinliklə üzləşdi. Hətta ərəblər Hizbullahın bu dirənişini İsrail üzərində ilk qələbə kimi qəbul edirlər.
Digər tərəfdən, İran da sahədədir və Hizbullah adıyla bir çox əməliyyatlarda iştirak edəcək.
Sözsüz ki, İsrail əvvəl-axır Fələstin üzərində qələbə çalacaq. Amma bu qələbə düşünüldüyü kimi asan olmayacaq. İsrail də bu döyüşlərdə xeyli itkilər verəcək və döyüşlər bəlkə də aylarla davam edəcək. İsrail bu savaşdan qələbə ilə çıxsa da, əvvəlki hərbi nüfuzunu qoruya bilməyəcək. Hətta deyərdim ki, indidən hərbi çəkindiriciliyini xeyli itirib də. Təsəvvür edin, İsrail kəşfiyyatının cəmi 1 həftə əvvəl HƏMAS-ın savaşdan çəkindiyinə dair gizli raport hazırlayıb, hökumətə təqdim etdiyi bildirilir. Bu, dünyada qabiliyyəti ilə ad çıxarmış MOSSAD-ın məlumat toplamaqdakı zəifliyindən xəbər verir.
Fələstinin qısa müddət ərzində İsrailin bəzi hərbi hissələrini, kəndlərini ələ keçirməsi, əsgər və zabitlərini əsir götürməsi də yabana atılacaq zəiflik deyil.
Heydər Oğuz
Teref.az
Zərdüşt Əlizadə hansı mövzudan danışmasından asılı olmayaraq müxalifəti qaragüruhçu, səviyyəsiz kimi təqdim etməyə, xalqın isə onun dahiyanə ideyalarını anlamaq qabiliyyətində olmadığını sübut etməyə çalışır. Son müsahibəsində də sosial şəbəkə istifadəçilərinin 98 faizinin kəmsavad, 1-2 nəfəri çıxmaq şərtilə müxalifət təmilçilərinin də zəka sahibləri olmadığını iddia edərək belə qanmaz adamların indi sosial şəbəkələrdə cəmiyyətə ağıl dərsləri keçməsinə etiraz edib. Əslində həmişə hamıya ağıl dərsi keçmək iddiasında olan elə Zərdüşt Əlizadənin özüdür.
Sözügedən müsahibəsində də Zərdüşt bəy adəti üzrə yenə bizlərə ağıl dərsi keşməyə cəhd edib. Fransanın hazırda tutduğu mövqe ilə əlaqədar müxbirin verdiyi konkret suala cavab verməkdən ustalıqla yayınan Zərdüşt bəy hesab edir ki, barış yolu tutulsaydı indinin özündə “sıfır itki ilə” torpaqlarımızı işğaldan azad etmək olardı. Belə düşünməyin ki, hörmətli Zərdüşt bəy iqtidardan narazıdır. Xeyr, o iqtidardan çox razıdır. Hətta hesab edir ki, müxalifətçilər qələbə münasibəti ilə təbrik etmək üçün əl uzatsalar belə, İlham Əliyev onlara əl uzatmalı deyil. Çünki, “müxalifətçi rolunu oynayan siyasi artistlərə” onun ehtiyacı yoxdur. Yaltaqlığın incəliyinə bir baxın. Hər adamın bacardığı bir iş deyil.
Söhbətin konkret hansı müxalifətçilərdən getdiyi müsahibədə konkret deyilməsə də, görünən odur ki, “realçılar” müxalifət daxilində olan bir - iki nəfər zəkalı qrupuna, “cəbhəçilər” isə (Musavatın adını tutmasa da, şübhəsiz ki, bu konteksdə AXC - Musavat cütlüyü nəzərdə tutulur) kəmsavad siyasi artistlər qrupuna aid edilib. Adam sosial - demokrat ideolojisinin tərəfdarı olduğunu iddia edir. Sosial - demokratlar həm də cəmiyyətdə həmrəylik tərəfdarı olmalıdırlar. Bu necə həmrəylik tərəfdarıdır ki, hər fürsətdə xalqa həqarət edir, müxalifətçiləri aşağılayır. 33 il əvvəl cəbhədaxili siyasi mübarizədə məğlub olması ilə yaranan incikliyi səbəbindən “cəbhəçilərə” qarşı kini adama hələ də rahatlıq vermir.
90 - cı illərdə fəaliyyət göstərən otuzadək siyasi partiya və ictimai qurumun birləşdiyi “Dəyirmi Masa” adlı qurumda hörmətli Zərdüşt Əlizadə ilə bir müddət sıx əməkdaşlıq etmişik. Həmin qurumda icra orqanının rəhbəri (əslində “qara fəhləsi”) kimi ölkədə milli birliyə nail olmaq üçün çox çalışdım. Zərdüşt bəy xalq hərəkatının tanınmış simalarından biri kimi “Dəyirmi Masa”da çox fəal idi. Həmin illərdə Qarabağ ermənilərinə ən yüksək statusun verilməsi çərçivəsində rəsmi danışıqlar gedirdi. Azərbaycan vasitəçilər tərəfindən təklif olunan iki layihəni qəbul etmişdi, amma ermənilər həmin layihələri qəbul etmədilər. Üçüncü layihəyə görə, həmin vaxt 9 milyon əhalisi olan Azərbaycan qondarma “DQR”-lə “ümumi dövlət” yaratmalı, xarici siyasətini “DQR”-lə razılaşdırmalı idi. Heydər Əliyev bu təklifi rədd etdi və sonradan həmin layihələr hətta Azərbaycanın rəsmi mətbu orqanlarında dərc olundu. Göründüyü kimi, Minsk qrupu çərçivəsində aparılan sülh danışıqlarının nəticəsində nəinki işğaldan azad olunan torpaqlarımızı azad edə bilməzdik, hətta suveren hüquqlarımız belə qondarma qurum tərəfindən məhdudlaşdırılırdı. Həmin dövrdə indi kimlərisə “müxalifətçi rolunu oynayan siyasi artistlərə” bənzədən “zəka və ağıl dəryası” cənab Əlizadə məhz iqtidarın o vaxt dəstəklədiyi “ən yüksək muxtariyyət” modelinə siyasi dəstək verir, həmin mövqenin “Dəyirmi Masa”da qəbul edilməsinə çalışırdı.
“Dəyirmi Masa”nın iclaslarından birində Zərdüşt bəyin bəlağətlə təbliğ etdiyi “Aland modeli”nin (Finlandiyada isveçlilərə verilən muxtariyyət) faktiki anneksiya olunan Qarabağda tətbiq olunmasının qeyri-mümkünlüyünü arqumentlərlə izah etdikdən sonra müəllifi olduğum “Ədalətli sülh konsepsiyasının” müddəalarını yığıncaqda iştirak edənlərin diqqətinə çatdırdım və iclasdakılar mənim mövqeyimi tam dəstəklədilər (Bu gün də aktual olduğunu nəzərə alaraq həmin konsepsiyanın “Milli kitabxana” saytında saxlanan qısa versiyasını şərhlər bölümündə yerləşdirirəm).
Yaxşı yadımdadır, iclasdan sonra Zərdüşt bəy qapının qarşısında iştirakçılarla sağollaşanda mənə dedi ki, əslində müharibə konsepsiyası yazıb, adını da sülh konsepsiyası qoyubsan. Mən də cavabında dedim ki, sülh yolu ilə Qarabağı vermək olar, almaq olmaz. Zərdüşt bəy iclasda qəbul edilmək üçün hazırladığı qərar layihəsi olan kağızı hirslə əlində sıxıb əzərək yerə vurdu və dönüb otağına getdi. Həmin gündən sonra “Dəyirmi Masa”nın heç bir iclasına da gəlmədi. Sonradan mətbuatda məni nəzərdə tutaraq yazmışdı ki, bəzi müxalifətçilər hələ də 1988-ci il səviyyəsində qalıblar.
Mətbuatda dərc olunan ilk böyük analitik yazımda (“Kuda mı idem”, “Müxalifət” qəzeti, 15.10. 1991). “simmetrik status” ideyasını irəli sürmüşəm. Bu gün də eyni mövqedəyəm. Yəni, azərbaycanlılar Ermənistana qayıtmasa, ermənilər də Azərbaycanda yaşamayacaq. Əgər köçkün ermənilərin qayıtmasına tərəfdarsansa, onda eyni sayda azərbaycamlıların da Ermənistana qayıtması tələbini qoymalısan. Ədalətli sülh hər iki tərəf üçün məqbul olan sülhdür. Bu mənim dəyişməz mövqeyimdir. Zərdüşt bəy isə əvvəlki kimi “qrantpərəst” (oxu: “ermənipərəst”) mövqeyindədir, ermənilərin Qarabağa qayıdışına tərəfdardır. Vaxtılə “vuruşmadınız, torpağı qoyub qaçıb gəldiniz Azərbaycana” deyərək həqarət etdiyi Qərbi azərbaycanlıların öz yurdlarına qayıtması tələbini heç vaxt qoymur, silah gücünə zorla evlərindən qovulan soydaşlarımızın hüquqlarının qorunmasını beynəlxalq təşkilatlar qarşısında qaldırmır, çünki buna görə ona qrant verən olmayacaq. “Siyasi artistlik” deyilən məsələ də məhz budur. Merkantil maraqların əsiri olan birinin xalqa ağıl dərsi vermək iddiasında olması özü qəbahətdir, amma həmin adamın xalqı kəmsavad, müxalifəti zəkasız hesab etməsi isə tam anormallıqdır.
Vaqif Hacibəyli
Teref.az
Azərbaycan Rusiya faktoruna rəğmən əraziləri azad edib, Qarabağda suverenliyini bərpa etsə də, hələ də Putinin keçmişlə bağlı səsləndirdiyi fikirlər müzakirə, bəzən də ittiham mövzusuna çevrilir, halbuki, bütün bunların Moskva-İrəvan xəttində qarşılıqlı ittiham xarakteri daşıdığı aydın görünür.
Rusiya prezidentinin “Valday”da Şuşa ilə bağlı dediyi fikirlər eyni vəziyyəti yaratdı. Putin Paşinyanı ittiham edir ki, Azərbaycan Şuşanı azad etmədən atəşkəsə razı olub, lakin Ermənistan hakimiyyəti sona qədər döyüşməyi seçdiyi üçün nəticə əldə edilməyib. Onun sözlərindən belə çıxır ki, Paşinyan razı olsaydı, Əliyev Şuşa azad edilmədən müharibəni dayandıracaqdı.
Və Azərbaycanda bu iddia üzərindən müharibəni qazanmış, erməni separatizmini məhv etmiş Əliyevi ittiham edənlər, hətta “Şuşanı azad olunmasına görə Paşinyana təşəkkür etməyin” lazım olduğunu düşünənlər var.
Əliyev Şuşa azad edilmədən atəşkəsə razı idimi?
Mümkündür ki, Moskvanın “atəşkəs istəkləri”nə qarşı Bakıda müəyyən siqnallar ötürülüb, lakin bunun blef olması ehtimalı daha güclüdür, xüsusilə Hadrutun azad edilməsi fonunda.
44 günlük müharibədə Rusiyanın Azərbaycan ordusunun keçmiş “DQMV”-nin “inzibati sərhədlərinə” daxil olmasını istəmədiyi bəllidir. Müharibənin başlanmasından 12 gün sonra – 9 oktyabrda xarici işlər nazirlərinin Moskvada təşkil edilən görüşü də buna hesablanmışdı. Moskva görüşündən əvvəl - 8 oktyabrda, xarici işlər naziri Moskvaya uçmamışdan saatlar öncə Əliyev Hadrutun azad edildiyini elan etdi. Əslində ərazi erməni işğalçılarından tamamilə təmizlənməmiş, ordumuz əsas strateji yükləklikləri nəzarətə götürməklə Hadurutun azadlığını təmin etmişdi. Lakin Əliyevin Moskva görüşündən öncə Hadurutun azad edildiyini açıqlaması məhz Rusiyanın istəmədiyi “DQMV”-nin “inzibati sərhədlərinə” daxil olmaq və “statusun” olmayacağını müharibə meydanında elan etmək idi.
Şuşa əməliyyatına başlanması əmrinin isə 2 noyabr tarixində verildiyini müharibədən sonra çəkilən sənədli filmdən öyrənirik, lakin əməliyyat hazırlığının məhz Hadrutun azad edilməsindən sonra başlandığına dair məlumatlar var. Bununla yanaşı, Şuşanın azad edilməsi hədəfinin müharibə başlanmamışdan öncə - torpaqların azad edilməsi əməliyyatının tərkib hissəsi olduğu haqda da fikirlər mövcuddur.
Hücum əmri 2 noyabrda verilsə də, Əliyev Şuşanın azad edilməsi planının mesajını 16 oktyabrda “A Haber” telekanalına müsahibəsində “Şuşasız bizim işimiz yarımçıq qalar” sözləri ilə vermişdi.
Bu amillər Putinin müharibədən üç il sonra “Şuşa” və “status”la bağlı iddialarını təkzib etməyə yetərlidir. Bəlkə də Bakı Moskvanın “atəşkəs” çağırışına diplomatik dillə müsbət cavab verib, lakin müharibə meydanında hədəfindən yayınmayıb. Yaxud Əliyev Şuşanın azad edilməsi, həm də bu gün suverenliyimizn tam bərpa edilməsi hədəfinə çatmaq üçün həmin günlər tarixi blef edib.
Asif Nerimanli
Teref.az
Nikol Paşinyan bəyan etdi ki, Bakı üç prinsip üzrə razılaşarsa, sülh müqaviləsi tezliklə imzalanacaq.
1. Qarşılıqlı şəkildə ərazi bütövlüyünü tanımaq: Ermənistan ərazisinin 29,8 min, Azərbaycan ərazisinin 86,6 min kv.km olduğu qəbul olunur;
2. Delimitasiya və demarkasiya prosesi: Almatı bəyannaməsi bunun siyasi əsasını təşkil etməli, sərhədin müəyyən edilməsi 1975-ci il xəritəsinə uyğun aparılır;
3. Regionda kommunikasiyaların açılması ölkələrin suverenliyi, yurisdiksiyası, qanunvericilik, bərabərlik və qarşılıqlılıq prinsipləri əsasında baş verməlidir;
Birinci prinsip Azərbaycan üçün məqbuldur, lakin ikinci və üçüncü prinsiplərdə ciddi fikir ayrılıqları var.
Sərhədin 1975-ci il xəritəsinə uyğun müəyyənləşməsi istəyi İrəvanın anklavlarla bağlı planından qaynaqlanır.
1. Qazaxın 7 kəndi və Kərkinin qaytarılması qarşılığında SSRİ dövründə Ermənistana anklav kimi verilən Başkəndi, eləcə də “erməni kəndləri” dedikləri, əslində ermənilərə verilmiş Berbaker (Bibiş), Vazaşen (Lələkənd), Ayqeovit (Uzuntala, yaxud Hönüt), Paravakar (Tatlı) kəndəri almaq istəyirlər.
Ermənistan Azərbaycanı bunu qəbul etməyəcəyini anlayır, lakin bundan kart kimi istifadə etməklə anklavları qaytarmamaq üçün əsas qazanır. Almatı bəyannaməsini “siyasi əsas” kimi irəli sürmələri də anklavları arxa plana keçirmək niyyətindən irəli gəlir.
2. Əgər sərhədlər 1975-ci il xəritəsinə uyğun həll edilərsə, Ermənistan təkcə iddia etdiyi kəndləri əldə etmir, həm də “güzgü prinsipi” təklifini – qoşunların qarşılıqlı geri çəkilməsini aktuallaşdıra bilər. Çünki Bibiş, Lələkənd, Uzuntala, Tatlı kəndləri Azərbaycan Ordusunun sərhəd boyu nəzarət etdiyi xətdə yerləşir, bu kəndlərin ermənilərin nəzarətinə keçməsi üçün qoşunlarımız dayandığı xətdən geri çəkilməlidir. Və Paşinyan bununla hər iki halda qazanclı çıxmaq istəyir: ya anklavlar məsələsi arxa plana keçəcək, ya da “erməni kəndləri” dedikləri əraziləri nəzarətə götürməklə Azərbaycan ordusunun geri çəkilməsinə nail olacaq;
Ermənistan kommunikasiyanın açılmasında “ölkələrin suverenliyi, yurisdiksiyası, qanunvericilik, bərabərlik və qarşılıqlılıq prinsiplər” prinsipi ilə Zəngəzur dəhlizini vermir, Naxçıvana çıxışı “yol məntiqi” ilə açır.
Bu situasiya Azərbaycan-Ermənistan sülh sazişinin imzalanmasını çətinləşdirir, eyni zamanda, bölgədə qarşıdurmanın yeni mərhələsinin başlanacağını göstərir. Bakının öz ərazilərində erməni separatizmini məhv etməsi son üç ildə sülh danışıqlarında irəli sürülən Qarabağ kartını masadan çıxardı, bundan sonra sərhəd məsələsi iki ölkənin, dəhliz məsələsi iki ölkə ilə yanaşı, bölgədə marağı olan qüvvələrin əsas mübarizə platformasına çevriləcək.
Asif Nerimanli
Teref.az
Avropa Parlamenti Azərbaycan əleyhinə qətnamə qəbul edib. Bu qətnamə Avropa İttifaqını Azərbaycana qarşı sanksiyalar tətbiq etməyə çağırıb. Sənəddə həmçinin Azərbaycanla əməkdaşlığın yenidən qiymətləndirilməsi və Azərbaycan qazının idxalından asılılığın azaldılması çağırışı yer alıb. Avropa Parlamenti Avropa İttifaqına üzv ölkələrə Azərbaycanla müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığı məhdudlaşdırmaq mümkünlüyünü nəzərdən keçirməyi təklif edib. Avropa Parlamenti BMT-nin keçmiş Dağlıq Qarabağa ilk missiyasının təşkilindən məyusluğunu bildirməklə yanaşı bölgədə BMT-nin nəzarəti altında beynəlxalq iştirakın bərqərar edilməsinin tərəfdarı olduğunu vurğulayıb. Avropa Parlamenti ayrıca, Avropa İttifaqının diplomatik çərçivələrinə Cənubi Qafqaz bölgəsində təhlükəsizlik çərçivələrinin dərhal yenidən nəzərdən keçirilməsini təklif edib.
Avropa Parlamentinin qətnaməsi hüququ qüvvəyə malik deyil. Avropa dövlətlərinin əksəriyyəti bu qətnaməyə məhəl qoymadan Azərbaycanla tərəfdaşlıqlarını davam etdirəcək, bəzi sahələrdə isə genişləndirməyə çalışacaqlar. Bu qətnamənin məqsədi sadəcə erməniləri sakitləşdirməkdir, “baxın, biz Azərbaycanı cəzalandırdıq” demək istəyiblər. Hazırda bu qətnamə erməni saytlarını bəzəyir, ancaq zaman keçəcək qətnamə o biri sənədlər kimi unudulacaq və Avropa ölkələri qışda donmamaq üçün Azərbaycandan daha çox qaz istəyəcəklər. Önəmli olan Qarabağ məsələsini birdəfəlik bitirmək idi, onu da etdik, qalan məsələlər zamanla həllini tapacaq.
Elxan Şahinoğlu
Teref.az
Almaniya kansleri Olaf Şolts oktyabrın 4-də prezident İlham Əliyevə zəng etməklə sanki demək istəyib ki, “Mən Fransa prezidenti Emmanuel Makron kimi ermənipərəst deyiləm”. Onun zəngi Azərbaycan dövlət başçısının İspaniyada Almaniya kansleri və Makronun iştirakı ilə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanla görüşməməsi qərarını verdikdən bir neçə saat sonraya təsadüf edib. Şolts İlham Əliyevlə telefon söhbətində region ölkələrinin ərazi bütövlüyünə və suverenliyinə Almaniyanın dəstəyini ifadə edib. Almaniya kansleri BMT-nin ölkəmizdəki rezident əlaqələndirici missiyasının Azərbaycanın Xankəndi şəhərinə səfərinin müsbət bir addım olduğunu deyərək bunu yüksək qiymətləndirib. Buna baxmayaraq, İlham Əliyevin İspaniyaya getməməsi qərarı qəti idi. Görünür, Şolts anlayıb ki, Almaniya Cənubi Qafqazda fəal olmaq istəyirsə, Ermənistanla Azərbaycan arasında balansı pozmamalıdır, əks halda Berlin Paris kimi Azərbaycanı itirmiş olacaq.
Elxan Şahinoğlu
Teref.az