 |
|
|
Moskva və ya Sankt-Peterburqa B61-13 nüvə bombası ilə zərbə endirilərsə, nə qədər insanın ölə biləcəyi hesablanıb.
Axar.az xəbər verir ki, hesablamanı Britaniyanın “Deyli Meyil” nəşri Pentaqonun məlumatlarına istinadla aparıb.
Bildirilib ki, B61-13 Moskvaya düşsə, 300.000 ölü, 870.000 yaralı ilə ciddi dağıntılar törədər:
“Bombanın partlamasından sonra yarım mil məsafədə olan hər kəs alovda buxarlanar, partlayış binaları tamamilə dağıdar və bir mil radiusda bütün canlıları məhv edər.
Partlayış mərkəzindən 2 mil radiusda olanların əksəriyyəti yüksək radiasiya səbəbindən bir ay əziyyət çəkəndən sonra ölər, sağ qalanların 15 faizi sonradan xərçəngdən həyatını itirər”.
Rusiya ilə Ukrayna arasında iki ilə yaxındır davam edən nəticəsiz müharibə, eləcə də Yaxın Şərqdə HƏMAS-la İsrail arasındakı hərbi əməliyyatlar dünya düzənini dəyişib. Fövqəldövlətlər arasında gərginlik, qütbləşmə dərinləşib. Artıq dünya liderləri, nüfuzlu beyin mərkəzləri hesabatlarında Üçüncü Dünya müharibəsi (buna nüvə müharibəsi də deyirlər) təhlükəsindən açıq danışmağa başlayıblar.
Mövzuyla bağlı “Kaspi” qəzetinin məqaləsini təqdim edirik.
Siyasi liderlərdən xəbərdarlıq
Bir neçə xarici dövlətin rəhbərləri ard-arda elan ediblər ki, Üçüncü Dünya müharibəsinin başlamasına az qalıb. Məsələn, Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenko bəyan edib ki, Üçüncü Dünya müharibəsi Yaxın Şərqdə başlaya bilər və bu gün hər şey buna doğru gedir. Oxşar nöqteyi-nəzəri KXDR rəhbəri Kim Çen İn də ifadə edib. O bildirib ki, “biz hazırda Üçüncü Dünya müharibəsinin başlanmasına hazır olmalıyıq”.
Hətta Roma Papası Fransisk də deyib ki, dünya nüvə müharibəsinin astanasındadır.
“Dünyamız hissə-hissə aparılan Üçüncü Dünya müharibəsinin məngənəsində qalmaqda davam edir. Ukraynadakı münaqişənin faciəvi vəziyyətində nüvə silahından istifadə təhlükəsi qalmaqdadır. İndiki vəziyyət bizə 1962-ci ilin oktyabrında Kubadakı raket böhranında olduğu kimi, dünyanın nüvə müharibəsi astanasında olduğunu göstərir. Nüvə silahları olmadan da bir dünya mümkündür və bu, zəruridir”, - deyə Fransisk vurğulayıb.
Bundan əvvəl Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da bildirib ki, İsrail “Fələstin məsələsini” güc yolu ilə həll etməyə çalışarsa, “bütün əlaqəli region və qeyri-regional oyunçular üçün partlayış təhlükəsi yarana bilər”.
ABŞ-nin Yaxın Şərqdə müharibəyə girə biləcəyi ehtimalları da yeni müharibəni aktuallaşdırıb. Beləliklə, Üçüncü Dünya müharibəsi və yaxud nüvə müharibəsinin baş vermə ehtimalları hansısa bir ekspert və beyin mərkəzləri tərəfindən deyil, konkret liderlər tərəfindən səslənir.
Nüvə təhlükəsi artır
Yeri gəlmişkən, Rusiya-Ukrayna müharibəsi fonunda bir sıra dövlətlər ordusunu gücləndirməyə və hərbi texnika sayını artırmağa qərar veriblər. Müxtəlif dövlətlərin hərbi büdcələri də artır. BMT Baş katibi Antonio Quterreşin sözlərinə görə, dünyada toplam 13 min 400 nüvə başlığı var və bu, nüvə müharibəsi ehtimalını artırır.
Əlavə edib ki, nüvə silahının tətbiqi riski “soyuq müharibə”dən bəri görünməmiş səviyyəyə çatıb. O bildirib ki, bu təhlükəni azaltmağın yeganə yolu nüvə silahlarını aradan qaldırmaqdır. A.Quterreş dünya ictimaiyyətini bu məsələdə həmrəyliyə çağırıb. Xüsusilə Rusiyanın Ukraynaya qarşı apardığı işğalçı müharibə nüvə toqquşması təhlükəsinin miqyasını nümayiş etdirir. Bu çağırışlara baxmayaraq, nüvə silahına malik dövlətlər nüvə arsenallarını daha da artırır. Oktyabr ayında NATO ölkələrinin nüvə təlimləri keçirilib. Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu da bəyan edib ki, nüvə müharibəsi ehtimalı getdikcə artır. Onun sözlərinə görə, Qərb Rusiya ilə münaqişəni gərginləşdirmək xətti tutub və bu, nüvə gücləri arasında hərbi toqquşmaya səbəb ola bilər.
Rusiya fərqli müharibə olacağını bəyan edir, ABŞ isə hədələyir
Qərblə Rusiya arasında qızğın toqquşma baş verərsə, tamamilə fərqli bir müharibə olacağını Vladimir Putin də bəyan edib. ABŞ Konqresinin həm Rusiya, həm də Çinlə eyni vaxtda müharibəyə, o cümlədən nüvə qarşıdurması variantını nəzərə almaqla hazırlaşmaq tövsiyəsini şərh edən Rusiya prezidenti “biz sülh istəyirik və əgər onlar Rusiya ilə döyüşmək istəyirlərsə, bu, tamam başqa müharibə olacaq”, - deyə bildirib. Əlavə edib ki, ağlı başında olan heç bir şəxs nüvə gücləri arasında müharibə ehtimalına yol verməməlidir.
Amerikalı müşahidəçilər hesab edirlər ki, NATO ölkələri taktiki nüvə silahının mümkün istifadəsinə hazırlaşmalıdırlar. ABŞ-nin Çinə diqqətinin yönəldiyi vaxtda nüvə müharibəsi baş verə biləcəyi vurğulanır.
NATO ilə gələcək hipotetik müharibə
Pentaqonun keçmiş yüksək rütbəli məmuru Qreqori Uiver hesab edir ki, Ukraynaya müdaxilənin edildiyi ilk günlərdə rus ordusunun zəif irəliləyişləri NATO-da bəzilərini inandırmışdı ki, alyansın üstünlüyü və adi silahlanma sayəsində rus təcavüzünün qarşısını almaq mümkün olacaq. Amma bu, yanlış təsəvvür idi.
“NATO rəhbərliyi başa düşməlidir ki, rus qüvvələrinin Ukraynadakı fəaliyyəti Rusiyanın nüvə silahından asılılığını artıra bilər. NATO ilə gələcək hipotetik müharibədə Rusiya çox güman ki, ya qələbəyə nail olmaq, ya da məğlubiyyətin qarşısını almaq üçün münaqişənin əvvəlində nüvə silahından istifadə etmək ehtiyacını hiss edəcək”, - deyə ekspert bildirib.
Beləliklə, Üçüncü Dünya və yaxud nüvə müharibəsi ehtimalı artır. Ən təhlükəlisi odur ki, ABŞ və digər Avropa ölkələri münaqişələrin həlli istiqamətində heç bir addım atmırlar. Əksinə, münaqişə ocaqlarının daha da alovlanmasına şərait yaradırlar. Bu həm Yaxın Şərqdə, həm də Ukrayna-Rusiya münaqişəsində özünü göstərir. Dünyada 100-dən artıq aktiv münaqişə olduğunu nəzərə alsaq, bu ehtimalın reallığa çevrilmə təhlükəsi günbəgün artır.
ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin sabah Türkiyəyə səfəri öncəsi iki ölkə arasında münasibətləri gərginləşdirəcək yeni bir hadisə baş verib.
Suriya İnsan Haqları Müşahidə Qrupu sosial şəbəkə səhifələrində ölkə səmasında ABŞ qüvvələrinin Türkiyəyə məxsus silahlı pilotsuz uçuş aparatını (PUA) vurduğunu iddia edib.
Bildirilib ki, Türkiyə PUA-sı Həsəkə şəhərinin şimalında yerləşən Tel Baydardakı ABŞ bazasına yaxınlaşıb.
Xatırladaq ki, oktyabrın 5-də də analoji hadisə yaşanıb. Türkiyə Prezidenti RƏcəb Tayyib Ərdoğan çıxışlarında ABŞ-ı bu hərəkətinə görə sərt sözlərlə tənqid edib.
“Vaqner” üzvlərindən biri Rusiya lideri Vladimir Putinə video-müraciət edib.
Axar.az xəbər verir ki, bu barədə “Vaqner”in sosial media hesabında məlumat yayılıb.
Üzü bağlı olan vaqnerçi adını çəkmək istəmədiyi yerdən yeni gəldiklərini bildirib:
“Mən müdafiə naziri Şoyquya, Baş Qərargah rəisi Gerasimova deyil, birbaşa Prezident Vladimir Putinə müraciət edirəm: xahiş edirəm, bizi “Vaqner” komandanlığı altında ya Ukraynaya, ya da Fələstinə göndərin!”
O bildirib ki, kimlərləsə hansısa müqavilə bağlamaq istəmirlər (vaqnerçilərə Rusiya Müdafiə Nazirliyi ilə müqavilə bağlamaq öhdəliyi qoyulub):
“Biz heç vaxt sizə qarşı olmamışıq, Vladimir Vladimiroviç! Çinki biz vətənpərvərik. Ona görə sizdən acizanə xahiş edirik: icazə verin, Ukrayna və ya Fələstinə “Vaqner” adı altında gedək. İnanırıq ki, siz bizi yaxşı başa düşürsünüz”.
O bildirib ki, bununla bağlı vaqnerçilərin Putinə rəsmi məktubu var və o məktub Putinə çatanda, yəqin ki, doğru qərar verəcək.
NATO-nun kollektiv dəstəyi olmadan Avropa ölkələri mümkün təcavüzə qarşı effektiv müqavimət göstərə bilməz
Almaniyanın müdafiə naziri Boris Pistorius Üçüncü Dünya müharibəsi təhlükəsindən danışıb və buna Avropada hazırlıqlı olmağı tövsiyə edib. ABŞ prezidentliyinə potensial namizəd Donald Trampın Vaşinqtonu NATO-dan çıxarmaq vədini həyata keçirməsi bu prosesi daha da sürətləndirəcək.
Trampın təcridçilik hissləri yeni deyil, lakin Amerikanın zəifləməsi riski var. Üstəlik, amerikalıların Avropaya arxa çevirməsi şübhəsiz ki, onun Rusiya Federasiyası ilə aktiv qarşıdurmada iştirakını sürətləndirəcək. Ya Avropa ümumi zəmin və Rusiya Federasiyası ilə münasibətləri bərpa etmək imkanlarını axtarmağa başlayacaq, ya da Rusiya güclə Avropanın birliyini pozmağa və Avropa İttifaqını (Aİ) parçalamağa çalışacaq.
Bu, ilk növbədə, Polşa-Belarus sərhədində hibrid hərəkətlər və təhdidlər, miqrasiya, təxribat qrupları, terror təhlükəsinin imitasiyası, “naməlum qiyamçıların” hücumları kimi hibrid təhlükələrdən istifadə etməklə mümkündür.
İkincisi, Baltikyanı ölkələrdir. Əgər ABŞ-ın mövcudluğunun zəifləməsi və ya təhlükəsizliyə diqqəti, yaxud NATO-da birbaşa və ya dolayı təcavüz halında tez və sərt cavab verməyi mümkünsüz edən proseslər baş verərsə, təbii ki, ilk qurbanlar Baltikyanı ölkələr olacaq. Onlara qarşı həm Rusiya Federasiyasının adi silahlı qüvvələri, həm də müxtəlif bayraqlar altında Latviyada və ya Litvada rusdilliləri “mühafizə edəcək”, hətta Kalininqrada “dəhlizdən keçəcək” müxtəlif “Vaqner”lər istifadə edilə bilər.
Bu o demək deyil ki, təhlükə yalnız orada ola bilər, çünki Rusiya Balkanlarda vəziyyəti sarsıtmaq cəhdlərindən əl çəkmir: Bosniya və Herseqovina Konfederasiyasının tabutuna son mismar vurmaq, Serb Respublikasını tərk etməyə təhrik etmək və ya zorla qarşıdurma, sonra Kosovo və Serbiya, sonra Rusiyanın artıq çevriliş etməyə çalışdığı Monteneqro...Bu, həm də Macarıstanın bütün qonşuları ilə qarşıdurmasıdır. Və məsələn, Türkiyənin köməyi ilə Avropa Birliyinə artan miqrasiya təzyiqi Aİ ölkələri tərəfindən milli sərhədlərin bağlanmasına səbəb olacaq.
Rusiya Federasiyasının Avropada aça biləcəyi bir çox cəbhələr var. Əksər hallarda onlar hibrid, yarı gücə malikdirlər. Bununla belə, hibrid təbiətin olduğu yerdə, gücün son arqumentə çevrildiyi şəraitdə Rusiya Federasiyası riski, xüsusən də terrorçuların başqa bayraqlar altında şəxsi hərbi kampaniyalardan istifadəsini qaldıra bilər.
Nəzərinizə çatdırım ki, vaxtilə “Yapon Qırmızı Ordusu” terror qruplaşması təbii ki, fələstinlilərlə razılaşma əsasında Fələstin Müqavimət Hərəkatının düşmənlərinə qarşı terror aktları həyata keçirib. Ona görə də əllərində silahla öz müstəqillikləri uğrunda mübarizə aparmağa hazır olan qruplar kollektiv Qərbə qarşı çıxan başqa bir güc mərkəzinin maraqları üçün hücumlar həyata keçirə bilər. Bununla da münaqişələr qızışır və alovlanır. Bundan sonra Vaşinqton müqaviləsinin 5-ci maddəsi işləmirsə, Baltikyanı ölkələrə və ya Polşaya qarşı adi silahlı qüvvələrin tətbiqi gəlir...
Almaniya və Polşa hərbi məhsulların istehsalını artırıb, lakin hələlik yalnız Ukrayna üçün təhlükə var və müharibənin aktiv mərhələsi də Ukraynadadır. Bununla belə, biz bir növ bataqlığa düşdükcə və ya Ukraynada hərbi əməliyyatların intensivliyi azaldıqca, Avropanın hərbiləşdirilməsini məhdudlaşdırmaq zərurətini müdafiə etməyə başlayacaq “sülh göyərçinləri”nin səsləri bir o qədər çox eşidiləcək.
Biz görürük ki, Almaniyada Sara Vaqekext (Ukraynaya silah tədarükünün əleyhinə olan alman deputat) artıq öz siyasi partiyasını yaradır və Almaniya üçün Alternativ Partiyasının (həm də Ukraynaya yardımın əleyhinə olan partiya) səslərini oğurlaya bilir. O açıq şəkildə rusiyapərəstdir və demilitarizasiya ideyalarını qəbul edib. Ona 25 faiz verir (DPA-nın sifarişi ilə “Yougov” İctimai Rəy İnstitutunun sentyabr ayında keçirdiyi sorğuya əsasən bu sayda almanlar Vaqekextin partiyasını dəstəkləməyə hazırdır) və nəzərə almaq lazımdır ki, bu partiya hələ yeni yaradılır. Nəticədə bu güc Almaniyanın şərq torpaqlarında hökmranlıq edə bilər...
Ümumiyyətlə, sağçı və solçu populistlər var ki, Ukraynanı dəstəkləmək və Rusiya Federasiyasına qarşı çıxmaq baxımından Avropada konsensusa torpeda rolunu oynayacaqlar. Rusiyayönlü ünsürlər isə Ukraynanın Aİ-nin bir hissəsi olmadığını deyərək bunun üzərində oynayacaqlar.
Aİ özü də uzun müharibə riskini anlayır, ona görə də kifayət qədər miqdarda silah və sursat istehsal etməyə başlayacaqlar. Lakin modernləşdirmə olmadan, ABŞ-dan kənar hərbi-sənaye subsidiyaları olmadan kəsirləri ödəmək mümkün olmayacaq. NATO-nun kollektiv dəstəyi olmadan Avropa ölkələri mümkün təcavüzə qarşı effektiv müqavimət göstərə bilməz. Məncə, bunu Moskvada yaxşı başa düşürlər.
Ona görə də əsas diqqət barışığa hazır olanların rusiyayönlü siyasi qüvvələrinin stimullaşdırılmasına yönəldiləcək. Düşünürəm ki, biz bununla bir daha qarşılaşacağıq və nəsə etməliyik.
Müəllif: Vitali Kulik – Ukrayna Vətəndaş Cəmiyyəti Problemlərini Araşdırma Mərkəzinin direktoru.
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur.
Qəzzada atəşkəs HAMAS-ın yenidən güclənməsinə səbəb olacaq.
Cebhe.info TASS-a istinadən xəbər verir ki, bunu ABŞ dövlət katibi Antoni Blinken İordaniyanın paytaxtı Əmmanda Misir və İordaniya XİN rəhbərləri ilə görüşdən sonra birgə mətbuat konfransında deyib.
Blinken bununla da, ABŞ müttəfiqlərinin Qəzzada atəşkəs elan olunması ideyasının dəstəklənməsi çağırışlarına ölkəsinin münasibətini bildirib:
“ABŞ administrasiyası hesab edir ki, Qəzza zolağında atəşkəs elan olunarsa, HAMAS yenidən güclənəcək və 7 oktyabr hadisələrini yenidən törətmək imkanı qazanacaq”.
Xəbər verildiyi kimi, 8 noyabr - Zəfər Günü ilə bağlı təntənəli tədbir bu dəfə Xankəndi şəhərində keçiriləcək.
Yerli mətbuatda gedən xəbərlərə əsasən, Xankəndi şəhərində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi birliklərinin paradı keçiriləcək. Bildirilir ki, Prezident İlham Əliyev tərəfindən qəbul ediləcək paradda hərbi texnika deyil, Vətən müharibəsində iştirak etmiş nümunəvi hərbi bölüklərin iştirakı nəzərdə tutulur.
Qeyd edək ki, bir neçə gündür sosial şəbəkələrdə paylaşılan videolardan da aydın görünür ki, Xankəndidə baş tutacaq tədbirlə bağlı ciddi hazırlıq işləri gedir.
“AzPolitika.info” xəbər verir ki, Azərbaycanın belə bir təntənəli tədbirə hazırlaşdığı bir vaxtda sosial şəbəkələrdə, eləcə də yerli mətbuatda xoş qarşılanmayan qəribə bir xəbər yayılıb.
Xəbərə görə, rusiyalı siyasətçi, Yaxın Şərq üzrə ekspert Stanislav Tarasov erməni jurnalistin sualını cavablandırarkən deyib ki, Xankəndidə baş tutacaq paradda Rusiya sülhməramlıları da iştirak edəcək.
“Noyabrın 8-də qələbə paradında Rusiya sülhməramlıları da iştirak edəcək. Azərbaycan Rusiyanın sülhməramlı korpusunun yolunu təntənəli şəkildə açacaq, məmnuniyyətlə və medallarla. Bu normaldır”,-deyə Tarasov bildirib.
Ətraflı
Qeyd edək ki, bu xəbər sosial şəbəkələrin Azərbaycan seqmentində birmənalı qarşılanmayıb və böyük narazılığa səbəb olub.
Bu barədə politoloq Elxan Şahinoğlu “AzPolitika.info”ya şərhində bildirib ki, Xankəndidə keçiriləcək hərbi paradda yalnız Azərbaycan hərbçiləri iştirak edəcək: “Rus hərbi kontingentinin bu paradda iştirakı düzgün deyil. Onlar yalnız müşahidəçi qismində bu paradda iştirak edə, kənardan öz müşahidələrini apara bilərlər. Bu da normal bir şeydir. Çünki bütün dünyada hərb paradlara xarici ölkələrdən qonaqlar dəvət olunur. Biz tək Rusiyadan yox istənilən dövlətdən - qardaş ölkə Türkiyədən, Pakistandan, Avropa dövlətlərindən olan hərbçiləri dəvət edə bilərik”.
“Biz bu gün çalışırıq ki, rus hərbi kontingenti Qarabağdan çıxarılsın. Belə olan halda rus hərbçilərin Azərbaycan əsgərləri ilə birgə bu paradda iştirakı düzgün olmaz. Əgər belədirsə, onda Türkiyə kontingenti də bu paradda iştirak etməlidir. Düşünürəm ki, Rusiyanın bu paradda birbaşa iştirakı Azərbaycanın mili və təhlükəsizlik maraqlarına ziddir”- deyə politoloq qeyd edib.
1 aya yaxındır davam edən müharibədə HƏMAS İsrailə qarşı ən böyük və əsas fəaliyyətlərini məhz “İzzəddin əl-Qəssam Briqadaları” vasitəsi ilə həyata keçirir.
Həmin briqadanın yaranmasının əsas səbəblərindən biri isə 1935-ci ildə Fələstində ingilis müstəmləkəçiliyinə qarşı döyüşdə həlak olan İzzəddin əl-Qəssamın xatirəsidir.
Bəs, İzzəddin əl-Qəssam kimdir?
“Qafqazinfo” xarici mətbuata istinadən İzzəddin əl-Qəssamın həyatı ilə bağlı bəzi detalları təqdim edir:
İzzəddin əl-Qəssam Suriyanın Latakiya şəhərinin Cebale kəndində anadan olub.
Onun həyata baxışının formalaşmasında kənd müəllimi olan atası böyük rol oynayıb. İzzəddin əl-Qəssam 14 yaşında kəndi tərk edərək Qahirədə Əl-Əzhər Universitetinə daxil olur. Daha sonra əl-Qəssam kəndinə qayıdaraq burada məsciddə imam işləməyə başlayır.
Əl-Qəssam 1911-ci ildə İtaliya Tripolini işğal etdikdən sonra bölgəyə gedərək Osmanlı qoşunları ilə italyanlara qarşı döyüşür. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Osmanlı ordusuna yazılır.
Fələstindəki fəaliyyəti
Əl-Qəssam 1922-ci ildə Fələstin ərazisində olan Hayfa şəhəri yaxınlığındakı kənddə məskunlaşır.
O, Hayfada İslam məktəbində dərs deməyə başlayır və Gənc Müsəlman Liqasına qoşulur. Burada təsadüfən Fələstin milli müharibəsinə rəhbərlik edən Hacı Əmin əl-Hüseyni ilə tanış olur.
Şeyx İzzəddin əl-Qəssam Fələstindəki fransız işğalına qarşı müqavimət göstərmək üçün kiçik hərbi hücrələr yaradır. Bura cihada çağırış, siyasi ünsiyyət, düşmənlərə qarşı casusluq və hərbi təlim üçün ixtisaslaşmış bölmələr fəaliyyət göstərir.
Əl-Qəssamın ölümü
Əl-Qəssamın Fələstindəki silahlı mübarizəsi İngiltərəni narahat edirdi.
Qəssamın əsas məqsədi yəhudiləri dayandırmaq və Britaniya kəşfiyyatı üçün casusluq edən agentləri tutmaq idi.
İngilis qüvvələri İzzəddin əl-Qəssamın Fələstinin Əl-Bared kəndində gizləndiyindən xəbər tutur.
Lakin əl-Qəssam və onun 15 ardıcılı Şeyx Zayed kəndinə qaça bilir. 1935-ci il noyabrın 19-da Britaniya qüvvələri onları yüzlərlə əsgərin əhatəsində tapır və qonşu kəndlərlə əlaqəni kəsir.
Noyabrın 20-də baş verən qarşıdurmanın sonunda isə Şeyx İzzəddin əl-Qəssam və onun bəzi dostları öldürülür.
Məhz Fələstindəki fəaliyyətinə görə HƏMAS silahlı qanadına onun adını verir.
Son olaraq ötən ilin noyabrında Rusiya qoşunları Xerson şəhərindən çıxmağa məcbur olandan bu yana Rusiya-Ukrayna müharibəsində demək olar ki, heç bir ciddi dəyişiklik baş verməyib.
Bu il yayın əvvəlində hamının maraqla gözlədiyi və böyük ümidlər bəslədiyi Ukrayna əks-hücumu isə demək olar, özünü doğrultmadı və hər hansı ciddi uğur əldə edilmədi. Hansı ki, bu əks-hücum əməliyyatı nəticəsində ən azı Azov dənizi sahilinə çıxılması və Krıma gedən əsas yolların nəzarətə götürülməsi, hətta Ukrayna qoşunlarının Krımın girişinə qədər irəliləyə biləcəyi proqnozlaşdırılırdı.
Gözləntilərin özünü doğrultmadığını Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Baş komandanı Valeri Zalujnı “The Ekonomist” nəşrində dərc edilən son məqaləsində də etiraf edib. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, kifayət qədər pessimist notlar üzərində köklənmiş bu yazıda Zalujnı ilkin plana görə, 4 ay ərzində Ukrayna qoşunlarının Krıma girməsinin nəzərdə tutulduğunu, lakin ucsuz-bucaqsız mina sahələri, hərbi aviasiyada Rusiyanın üstünlüyü, Radio Elektron Mübarizə vasitələrinin say və keyfiyyət çatışmazlığı və digər səbəblərdən hücumun alınmadığını etiraf edib. Ən əsası isə Zalujnı deyib ki, müharibə dalana dirənib, Birinci Dünya Müharibəsini xatırlatmağa başlayıb və mövqe savaşına çevrilib. General qeyd edib ki, hərb sahəsində texnoloji sıçrayış baş vermədən Rusiyanın möhkəmləndirilmiş müdafiə xətlərini yarmaq mümkün olmayacaq. Bu da bir ilin, iki ilin işi deyil.
Ən əsası isə Zalujnı etiraf edib ki, müharibənin dalana dirənməsi və mövqe döyüşləri xarakteri alaraq, üzücü resurs mübarizəsinə çevrilməsi ümumilikdə Ukraynanın dövlət kimi varlığını təhlükə altında qoyur. Çünki uzun və üzücü müharibədə Ukraynanın hərbi və canlı qüvvə resursları, iqtisadiyyatı, hərbi sənayesi və s. Rusiya ilə rəqabət aparmaq imkanına malik deyil. Bütün bunlar dolayısı ilə müharibənin davam etdirilməsinin mənasız olduğunu etiraf etməkdir.
Onu da unutmayaq ki, Zalujnı Ukrayna hərbi-siyasi rəhbərliyində ən təmiz reputasiyalı, ən populyar və yüksək reytinqli fiqur sayılır. Hətta ukraynalılar arasında keçirilən bütün sorğular prezidentliyə namizədliyini verəcəyi təqdirdə onun Volodimir Zelenskidən daha çox səs toplayacağını göstərir. Baxmayaraq ki, Zalujnı özü qətiyyən siyasi karyera qurmaq fikrində olmadığını dəfələrlə bəyan edib. Artıq bir çox müşahidəçilər, politoloqlar Zalujnının bu yazısının həm də Prezident Ofisinin mövqeyini əks etdirdiyini bildirirlər. Ən azından görünən odur ki, Zalujnının bu pessimist, uğursuzluq etirafları və gələcəklə bağlı narahatlıqlarla dolu yazısına Ukrayna Prezident Ofisi hər hansı şərh vermir və susqunluq nümayiş etdirir.
Bu arada Prezident Ofisinin sabiq müşaviri, tanınmış hərbi-siyasi ekspert Aleksey Arestoviç fəal şəkildə atəşkəs tezisləri ilə çıxış etməyə başlayıb. O, özünün son yayımlarında, müsahibələrində çox yaxşı münasibətlərdə olduğu Zalujnının sözügedən məqaləsindən çoxlu sitatlar gətirir.
Qeyd edir ki, Baş komandanın öz vəzifəsindən irəli gələrək, deyə bilmədiyi, ancaq demək istədiyi fikir hazırda atəşkəsin ən rasional və məntiqli variant olmasıdır. Arestoviç təklif edir ki, Ukraynaya maliyyə və hərbi yardımların zəiflədiyi, ABŞ başda olmaqla Qərb ölkələrində Ukraynaya dəstəyin davam etdirilməsinin daha tez-tez sual altına alınması, dünyanın ayrı-ayrı nöqtələrində yeni münaqişələrin yaranması, Ukraynaya diqqətin azalması, cəbhədə hər iki tərəfin dalana dirənməsi, eyni zamanda da Rusiyanın öz hərbi sənayesini inkişaf etdirməsi və s. fonunda Rusiya ilə atəşkəs müzakirələrinə başlamaq lazımdır.
Onun fikrincə bu, Ukraynaya vaxt qazandırar, ən azından 350 minə yaxın ukraynalının həyatını xilas edər, ölkə özünə gələr, iqtisadiyyatını, hərbi sənayesini gücləndirər və Rusiyanın növbəti mümkün hücumlarından daha yaxşı qorunmağa imkan verər. Lakin onun fikrincə, atəşkəs heç də Ukraynanın öz ərazilərindən imtinası mənası daşımır.
Rusiya ilə danışıqlar masasına da yalnız ABŞ başda olmaqla, aparıcı dünya ölkələrinin təminatları əsasında oturmaq lazımdır ki, Kreml sonradan əldə olunan razılaşmaları poza bilməsin. Həmçinin, Arestoviç hesab edir ki, Ukrayna NATO-nun təhlükəsizlik çətiri altına girməli və Rusiyada hakimiyyət dəyişikliyini gözləməlidir. Çünki indiki Putin hakimiyyəti dövründə Ukrayna hipotetik olaraq 1991-ci il sərhədinə çıxsa belə, bu, müharibənin bitməsi anlamı daşımayacaq. Rusiya hücumları davam etdirəcək.
Müharibənin birdəfəlik bitməsi və real sülh müqaviləsi üçün Putinin hakimiyyətdən hansısa yolla getməsi, Rusiyada yeni hakimiyyətin qurulması lazımdır. Buna qədər isə atəşkəs eldə edilməlidir. Arestoviç hesab edir ki, Putinin yerinə gələcək hakimiyyət daha adekvat olacaq.
Onunla işğal olunmuş ərazilərin geri qaytarılmasını müzakirə etmək və iki ölkə arasındakı problemləri siyasi yolla həll etmək imkanı yaranacaq. Nəticə etibarilə Ukrayna öz ərazi bütövlüyünü və suverenliyini tam bərpa etmək şansı qazanacaq. Bütün bunlar üçün isə artıq dalana dirənmiş müharibəni dayandırmaq, atəşkəs elan etmək lazımdır. Arestoviçin fikrincə, Zalujnı son məqaləsində həm də bunu demək istəyib...
Maraqlıdır ki, Zalujnının sözügedən məqaləsinə paralel olaraq, Rusiyada “Levada-Sentr”-in keçirdiyi sorğunun nəticələri açıqlanıb. Rusiya dövlət KİV-lərinin həvəslə yaydığı sorğunun nəticələrinə görə, rusiyalıların 70 faizi(!) müharibənin dayandırılmasının tərəfdarıdır. Hansı ki, ötən ilin iyununda həmin mərkəz rusiyalıların 73 faizinin “xüsusi hərbi əməliyyatı” dəstəklədiyini və onun davam etdirilməsini istədiyini bəyan etmişdi.
Ancaq eyni zamanda, hazırda müharibənin dayandırılmasını istəyən rusiyalıların 57 faizi işğal olunmuş ərazilərin geri qaytarılmasının əleyhinə çıxıb. Əlbəttə ki, Rusiya kimi idarəçiliyi olan ölkədə, dolayısı ilə Kremlin nəzarətində olan qurumun keçirdiyi sorğunun obyektivliyi şübhə doğurur. Ancaq bir məsələ dəqiqdir ki, bu sorğu və onun nəticələri əslində, Kremlin özünün mövqeyini əks etdirir.
Beləliklə, hadisələrin gedişi və döyüş meydanındakı vəziyyət Ukrayna cəbhəsində atəşkəs perspektivini xeyli aktuallaşdırıb. Lakin bu məsələnin yalnız Zalujnı, yaxud ümumilikdə Ukraynanın hərbi-siyasi rəhbərliyi səviyyəsində həll edilmədiyi də acı reallıqdır...
Cəlal Məmmədov
“AzPolitika.info”
İsrail Müdafiə Qüvvələri Qəzza zolağında HƏMAS hərəkatının yeraltı tunellərinin tamamilə məhv edilməsi problemi ilə bağlı unikal həll yollarına malikdir.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri İsrailin müdafiə naziri Yoav Qallant “Yerusalem Post” qəzetinə müsahibəsində deyib.
“İsrail Müdafiə Qüvvələri Qəzzada HƏMAS-ın bütün yeraltı tunellərinə çatmaq və onları məhv etmək imkanına malikdir”, - deyə nazir bildirib.
O, həll yollarının nədən ibarət olmasını isə açıqlamayıb.
Qallant həmçinin qeyd edib ki, İsrail qoşunları sektor daxilində ağır döyüşlər aparır, lakin İsrailin aşkar üstünlüyü var.