“Rusiya sülhməramlıları Xocalıda minatəmizləmə əməliyyatlarına cəlb ediləcək”.

Bu sözləri ANAMA İdarə Heyətinin sədri Vüqar Süleymanov 4 Aprel Beynəlxalq mina xəbərdarlığı və mina təhlükəsizliyi ilə mübarizəyə yardım günü münasibətilə keçirilən brifinqdə deyib.

Qeyd olunub ki, Rusiya sülhməramlı kontingentinin minatəmizləmə əməliyyatlarına cəlb olunması prosesi ilə bağlı müəyyən sənədləşmə işləri gedir.

"Artıq onlar akkredasiyadan keçirilir. Texniklar, itlər və canlı qüvvələr yaxın vaxtlarda Xocalıda minatəmizləmə prosesinə başlayacaq".

Maraqlıdır, Rusiya sülhməramlıların Qarabağda minatəmizləmə əməliyyatında iştirak etmələri onların bölgədə qalma müddətinin uzadılmasına səbəb ola bilər?

Məsələ ilə bağlı politoloq Rəşad Bayramov “Cebhe.info”-ya şərhində qeyd edib ki, ANAMA-nın bu qərarı rus sülhməramlıların qalma müddətinin uzadılmasına dəlalət etmir:

“Ortada üç dövlətin rəhbəri tərəfindən imzalanan bəyanat var. Həmin bəyanatda rus sülhməramlıların Qarabağda xidmət müddətini müəyyən edən müddəa əks olunub. Amma Azərbaycan Ordusunun antiterror əməliyyatlarından sonra rus sülhməramlıların bölgədə fəaliyyət funksiyaları faktiki olaraq məhdudlaşıb.

Sülhməramlıların ərazilərimizdə vaxtın bitməsinə qədər qalması üçün heç bir şərt yoxdur. Ona görə də onların boş oturmalarındansa, mina təmizləmə əməliyyatlarında iştirak etmələri əslində bizim maraqlarımıza cavab verir.

Amma bu, o demək deyil ki, Rusiya sülhməramlıların mina təmizləmə əməliyyatlarında iştirak etdəcəklərinə görə, onların xidmət müddəti uzadılacaq. Bu, heç vaxt baş verməyəcək. Müddətin başa çatmasına qədər Azərbaycan rus sülhməramlılara ehtiyac olmayacağını bəyan edəcək”.

Azərbaycanla Ermənistan arasında şərti sərhədin müxtəlif hissələrində, xüsusən də Naxçıvan istiqamətində Ermənistan silahlı qüvvələri yeni hərbi infrastrukturun yaradılması istiqamətində intensiv işlər aparırlar.

“Caliber” müvafiq video görüntüləri təqdim edib.

Bildirilib ki, baş verənlər Ermənistan tərəfinin son günlər və həftələr ərzində silahlı qüvvələrin şərti sərhəddə cəmləşdirilməsi və növbəti hərbi təxribatın hazırlanması istiqamətində hərəkətlərinin nəticəsidir. Bu, Paşinyanın “sülh mesajı”dır.

Ötən il dekabrın ortalarında Yaponiya tarixində ilk dəfə bir qadın admiral hərbi rütbəsi aldı. 57 yaşlı Natsue Kondo həm də ölkənin Hərbi Dəniz Qüvvələrinin özünümüdafiə qüvvələrinin beş regional bölməsindən birinə rəhbərlik edib. Bölgədə artan gərginlik fonunda hakimiyyət orqanları qadınları xidmətə cəlb etmək üçün hər cür cəhd edir, lakin kadr çatışmazlığına və sabit maaşlı vakant yerlərə baxmayaraq, Yaponiya ordusunda qadınların sayı hələ də kifayət qədər azdır: bu göstərici ilə Yaponiya təxminən ən yaxın müttəfiqi olan ABŞ-ın yarısı qədərdir. Yapon qadınları xidmətdə hansı problemlərlə üzləşirlər və hökumət onları necə həll etməyə çalışır? Suallara “Lenta.ru” cavab tapmağa çalışıb. AYNA sözügedən araşdırmanı istinadla təqdime dir:

Xarici təhlükə

Yaponiyanın müharibədən sonrakı Konstitusiyası onun öz ordusuna malik olmasını qadağan edir. Əvəzində sərhəd mühafizəsi 1954-cü ildə yaradılıb və ordunun üç qolundan ibarət olan Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələri tərəfindən həyata keçirilir: quru, hava və dəniz. Konstitusiyanın pasifist müddəalarına baxmayaraq, Yaponiya son illərdə hərbi imkanlarını sürətlə artırır.

2024-cü ildə təxminən 300 min nəfər olan Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələri dünyanın ən güclü orduları sıralamasında Türkiyə, İtaliya və Fransanı qabaqlayaraq, “Global Firepower” reytinqində yeddinci yerə yüksəldi.

Bununla belə, ölkə hökuməti bununla da dayanmağı planlaşdırmır, o cümlədən, Yaponiyanın Senkaku adalarının statusu ilə bağlı uzunmüddətli ərazi mübahisəsinə görə Çindən gələn təhlükənin artdığından narahatdır. Yaponiya Şimali Koreyanın nüvə və raket arsenalının sürətlə inkişafından da narahatdır. Noyabrda Yaponiyanın Okinava arxipelaqı üzərində hərbi peyk daşıyan Şimali Koreyaya məxsus raket daşıyıcısının keçməsi səbəbindən raket xəbərdarlığı elan edilmişdi.

Hərbi gücün artması

Təcavüzkar beynəlxalq vəziyyət fonunda Yaponiya hakimiyyəti ötən il dekabrın sonunda 2024-cü maliyyə ili üçün müdafiə büdcəsini rekord həddə - 16 faiz artıraraq 7,95 trilyon yenaya (təxminən 52,9 milyard dollar) çatdırdı. Onlardan 70 milyarda yaxınının Böyük Britaniya və İtaliya ilə birlikdə yeni nəsil qırıcıların hazırlanmasına ayrılması planlaşdırılıb. Bundan əlavə, hakimiyyət Tayvan yaxınlığında yerləşən ölkənin cənub bölgələrində yeni hərbi bölmələr və dəstələr yaradır.

2027-ci ilə qədər hökumət hərbi xərcləri ÜDM-in 2 faizinə çatdırmağı və bununla da göstəricidə NATO ölkələri ilə eyni sırada dayanmağı.

Daxili böhran

Lakin Yaponiyanın sürətlə azalan əhalisi ölkənin müdafiə qabiliyyəti üçün daha böyük təhlükə yaradır. Proqnozlara görə, hazırkı doğum əmsalı davam edərsə, 2065-ci ilə qədər əhali sayı 124 milyondan 88 milyonadək azalacaq. 2100-cü ilə isə bu rəqəm 63 milyon ola bilər.

Nəinki iqtisadiyyat və milli təhlükəsizlik, həm də hökumətin Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələrini dünyanın aparıcı ordularından birinə çevirmək üzrə iddialı planları da hücuma məruz qalır: hətta cari tapşırıqları yerinə yetirmək üçün kifayət qədər əsgər və zabit yoxdur. “The Diplomat” yazır ki, yeni hərbi bölmələr üçün hərbçi işə götürmək çətindir. 2022-ci ildə Yaponiyanın quru, hava və dəniz bölmələrində çatışmazlıq təşkil edib.

Problemlərin aradan qaldırılması

Əgər hakimiyyət hərbçi çatışmazlığı problemini əcnəbi mütəxəssisləri cəlb etməklə həll etməyə çalışırsa, o zaman Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələri ilə bağlı vəziyyət daha mürəkkəbdir: çünki hərbi xidmətə yalnız ölkə vətəndaşları cəlb oluna bilər. Buna görə də, 2018-ci ildə hakimiyyət hərbi xidmətə qəbul üçün yaş həddinin maksimumunu 26-dan 32-yə qaldırıb və gənclər arasında ordunun imicini qaldıran təbliğat vasitələrinə əl atır.

Bununla belə, vəziyyət fəlakətli olaraq qalır: on il ərzində hərbi xidmətə getmək istəyənlərin sayı 30 faiz azalıb və 2014-cü ildən bəri Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələrinə işə qəbul üzrə kvota heç vaxt yerinə yetirilməyib.

Ölkənin hakimiyyət orqanları əhalisi az olan, lakin əhəmiyyətli müdafiə ehtiyacı olan bir çox başqa ölkələrlə eyni yolu tutmağa qərar verib və qadınları fəal şəkildə hərbi xidmətə cəlb etməyə başlayıb. 1954-cü ildə Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələri ilk dəfə yaradılanda qadınlar yalnız tibb bacısı kimi işə orduya işə götürülürdülər. 1977-ci ildə qadınlar ilk dəfə olaraq Dəniz Qüvvələrinə cəlb olunmağa başladılar və 1990-cı illərin əvvəllərindən döyüş tapşırıqlarında iştirak edənlər istisna olmaqla, qadınlar əksər vəzifələrə cəlb edildilər.

Qadınlar yalnız 1992-ci ildə Yaponiya Milli Müdafiə Akademiyasına qəbul olunmağa başladılar və bu, nəhayət onlara yüksək rütbəli zabit rütbələrinə yüksəlmək imkanı verdi.

“Orijinal ideya qadınların Yapon Özünümüdafiə Qüvvələrini daha az döyüşkən göstərməsi idi. Yapon cəmiyyətində onun qəbul edilməsini təşviq etmək üçün ordunun imicini yumşaltmaq və demilitarizasiya etmək lazım idi”, - deyə sosioloq, yapon hərbçi qadınlarının rolu haqqında kitabların müəllifi Fumika Sato yazır.

Döyüş missiyaları

Kadr çatışmazlığı pisləşdikcə qadınlar döyüş tapşırıqlarına buraxılmağa başladılar. 2018-ci ildə Ryoko Azuma Yaponiyanın ilk qadın dəniz eskadrilya komandiri oldu. Elə həmin il Misa Matsuşima ilk qadın qırıcı pilotu oldu.

Qadınlar hazırda Yaponiyanın Özünümüdafiə Qüvvələrinin 8,7 faizini, ABŞ-dakı 17,5 faizibn təxminən yarısını təşkil edir. Yaponiya da Asiya-Sakit okean qonşuları Tayvan (15 faiz) və Şimali Koreyadan (20-30 faiz) geri qalır. Yaponiyanın Müdafiə Nazirliyi 2030-cu ilə qədər bu rəqəmi 12 faizə çatdırmağı planlaşdırır.

2018-ci ildə elit dəniz piyada bölməsi yaradıldı - potensial gələcək müharibədə həlledici rol oynayacaq Amfibiya Çevik Reaksiya Briqadası. Noyabr ayında Yaponiya və Amerika dəniz piyadaları Şərqi Çin dənizindəki ucqar adaya enmə məşqləri keçirdikləri birgə təlimlərdə şərti düşmən tərəfindən tutulan adanı öz nəzarətlərinə qaytarmalı idilər. Lakin manevrlərdə yalnız kişilər iştirak edib və briqadada cəmi 40 qadın olub - 2400 nəfərin cəmi 1,6 faizi. ABŞ-da isə hər onuncu dəniz piyadası qadındır.

38 yaşlı Hiroki Maruyama öz bölməsində qadınların sayının az olmasını xidmətin xarakteri ilə əlaqələndirir. Onun sözlərinə görə, dəniz piyadaları həm fiziki, həm də zehni stress və texniki hazırlıq baxımından Özünümüdafiə Qüvvələrinin ən tələbkar qollarından biri hesab olunur və bu, potensial qadın çağırışçıları həvəsdən salır.

Köhnə problemlər

Hərbi karyera seçən yapon qadınları milyonlarla həmvətənləri ilə eyni çətinliklərlə üzləşirlər. Yaponiya cəmiyyəti hələ də dərin patriarxaldır və gender bərabərliyi məsələlərində o, digər G7 ölkələrindən əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır: hətta 2023-cü ildə keçirilən G7-nin ixtisaslaşmış iclasında Yaponiya Assosiasiyanın digər üzvlərindən fərqli olaraq, kişi ilə təmsil olunurdu.

Bərabərlik üçün mübarizə aparın!

Qadınlar üçün kişilərlə bərabər iş şəraiti və karyera imkanlarına nail olmaq daha çətindir: “şüşə tavan” təkcə mülki həyatda deyil, Yaponiyanın Özünümüdafiə Qüvvələrində də davam edir. Natsue Kondonun admiral rütbəsinə yüksəldilməsi və onun yüksək vəzifəyə təyin edilməsi yeni tendensiya deyil, qayda üçün nadir bir istisnadır.

Adi işləyən yapon qadınlarına tanış olan başqa bir problem də hərbçi qadınlara yad deyil: körpələr evi və uşaq bağçalarının olmaması. Hərbi qulluqçular üçün ixtisaslaşdırılmış nəşr olan “Mamor”un qeyd etdiyi kimi, yapon qadın əsgərləri bəzən uşaqlarını da özləri ilə hərbi bazaya aparmalı olurlar. Dəniz piyadası Hiroki Maruyama və əri Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələrində xidmət edir, iki qızı var və hökumətin problemi həll etmək üçün kifayət qədər səy göstərməməsindən təəssüflənirlər.

“Reallıq ondan ibarətdir ki, hələ də qadınların uşaq tərbiyəsi ilə məşğul olması gözlənilir”, - deyə Hiroki Maruyama vurğulayıb.

Getdikcə kəskin kadr çatışmazlığı fonunda hakimiyyət qadınların gözündə hərbi xidmətin cəlbediciliyini artırmaq üçün hər cür cəhd edir. Yaponiya özünümüdafiə qüvvələrinin saytında qadın əsgərlər üçün əlverişli şəraitin yaradılmasından bəhs edən ayrıca səhifə yaradılıb. Xüsusilə, onlara üç il analıq məzuniyyəti və xüsusi müavinətlər təklif olunur. Ayrı-ayrılıqda qeyd olunur ki, hamilə hərbi qulluqçular üçün xüsusi yay və qış geyimləri tikilib. Bundan əlavə, iş və şəxsi həyat arasında sağlam bir tarazlığı təmin etmək üçün qadınlara daha çevik saatlarla işləməyə icazə verilir.

“Evə tez gəlib uşaqlarımla vaxt keçirməyim üçün iş qrafikimi dəyişə bilərəm. Alış-verişə gedə və ya adətən vaxtım olmayan kompleks yeməklər hazırlaya bilərəm”, - deyə Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələrinin qadın zabitlərindən biri deyir.

Bundan əlavə, Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələri səkkiz uşaq bağçası yaradıb ki, burada hərbçi analar qeyri-müntəzəm iş saatlarında, məsələn, təbii fəlakətdən xilasetmə işləri zamanı uşaqlarını göndərə bilərlər. Yaponiya Müdafiə Nazirliyinin statistik məlumatlarına görə, bu tədbirlər sayəsində hər altı yeni əsgərdən biri qadındır.

İş yoldaşları tərəfindən təcavüz

Hərbi rəhbərlərin hərbi xidmətin imicini yaxşılaşdırmaq səyləri Yaponiyanın Özünümüdafiə Qüvvələrində baş verən bir sıra cinsi qalmaqallarla sarsıldı. 2022-ci ilin ortalarında Rina Qonoyanın hekayəsi bütün ölkədə gurultulu oldu. Qız 2020-ci ildə əsgər yoldaşları ilə müntəzəm cüdo məşqləri sayəsində Olimpiya Oyunlarına vəsiqə qazana biləcəyi ümidi ilə Yaponiyanın Özünümüdafiə Qüvvələrinə yazılıb. Amma bunun əvəzində o mütəmadi olaraq cinsi və fiziki təqiblərə məruz qalıb. 2021-ci ilin avqustunda təlim məşğələlərindən birində zabit onu yerə uzadaraq həmkarlarının gülüşünə səbəb olan seksual hərəkət edib. Rina Qonoya hadisə barədə yüksək səviyyəli rəhbərliyə məlumat verib, lakin onlar sübut çatışmazlığını əsas gətirərək onun şikayətinə məhəl qoymayıblar: bütün şahidlər ifadə verməkdən imtina ediblər.

2022-ci ilin iyun ayında qız Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələrindən istefa verdi və orduda cinsi qısnama barədə hüquq-mühafizə orqanlarına və mediaya danışmağa çalışdı, lakin orada da ona məhəl qoyulmadı. Sonra o öz hekayəsini sosial şəbəkələrdə paylaşdı və bu, bütün vətəndaşları elə şoka saldı ki, həmin ilin sentyabrında Yaponiya Müdafiə Nazirliyi ondan rəsmi üzr istədi.

Lakin Rina Qonoya onların sözlərini “boş” hesab edib və ötən ilin yanvarında cinayətkarlara və hökumətə qarşı iddia qaldırıb. Nəticədə, məhkəmə qıza təcavüz edən üç məmuru iki il müddətinə azadlıqdan məhrum edib.

Sonradan Yaponiya Özünümüdafiə Qüvvələrindən təqaüdə çıxmış və ya hələ də orada xidmət edən digər qadınlar təcavüz hekayələri ilə gündəmə gəliblər.
Müəllif: Turan Abdulla
ayna.az

Hazırda Ukraynanın əsas vəzifəsi mümkün qədər öz müdafiə xəttini qurmaq və düşmən hücumlarını dəf etməkdir

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski “CBS News” telekanalına müsahibəsində qeyd edib ki, bu ilin may-iyun aylarında Rusiya qoşunlarının böyük hücumu gözlənilir.

Düşmənin xüsusi hazırlığının olduğunu demək olmaz. Axı Rusiya daim səfərbər olur, hərbi-sənaye kompleksini maksimum dərəcədə işə salıb (onun imkanlarının nə olduğunu, sovet texnikasını daha da aktivləşdirmək lazım olub-olmadığını anlamaq üçün), cəbhədə də sakitlik yoxdur. Yalnız qeyd edək ki, hücum əməliyyatları son vaxtlar əvvəl olduğu kimi aktiv deyil. Yəni ki, düşmənin maddi-texniki və şəxsi heyətin artırılması davamlıdır, amma kifayət qədər sabit templə baş verir.

Bundan əlavə, başa düşmək lazımdır ki, Putin hələ rəsmi olaraq vəzifəsinin icrasına başlamayıb, çünki hələ inauqurasiya olmayıb. Ona görə də ruslar bu məqamdan - mayın 7-nə kimi istifadə edərək, bizim mühüm infrastrukturumuza və mülki əhaliyə mümkün qədər çox terror hücumu həyata keçirəcəklər.

Üstəlik, bu cür aksiyaların əsas məqsədi danışıqlara başlamaq üçün növbəti cəhddir. Ukrayna və onun tərəfdaşları buna razı olmasalar, ruslar Ukraynanın daha bir hissəsini qoparmaq və ya onlar üçün ideal ərazilərdən birində cəbhəni yarmaq üçün irəliləməyə çalışacaqlar.

Bu, əslində Rusiyanın “danışıqlar” üçün klassik gedişidir – əgər danışıqlar başlasa, ruslar prosesə əlavə təzyiq yaratmaq üçün yenidən fəallaşa bilərlər. Çünki biz bunu əvvəllər görmüşük. Hətta 2022-ci ildə danışıqlara başlayanda, ruslar Kiyevə doğru irəlilədilər. Yəni düşmən istənilən sükutdan istifadə edərək şəxsi heyət və texnikada itkiləri bərpa edir.

Bununla belə, Rusiya ordusunun Kiyev və ya Xarkova qarşı yeni hücumunun mümkün hazırlığı çətin ssenaridir. Çünki Ukrayna buna 2022-ci ilə baxanda daha yaxşı hazırıq.

Başa düşmək lazımdır: Xarkova sadəcə yaxınlaşmaq üçün ruslara ən azı 100 min nəfərlik bir qrupa ehtiyacı var. Biz şəhəri ələ keçirməyə çalışmaqdan danışmırıq – sadəcə yaxınlaşmaqdan danışırıq. Bundan əlavə, ruslar nəzəri cəhətdən belə bir əməliyyat üçün lazımi sayda kadr toplaya bilsələr belə, Donetsk vilayətində bundan istifadə etmək ehtimalı daha yüksəkdir. Üstəlik, ruslar çox yaxşı başa düşürlər ki, sektorların ən azı birində cəbhədən həqiqətən keçmək üçün ən azı 200 min nəfərin yerli üstünlüyü vacibdir.

Və nəticə, dəhşətli itkilərdən sonra tammiqyaslı müharibə başlamazdan əvvəl 37 min insanın yaşadığı şəhərin tutulması oldu. Burada həlledici amil Ukraynanın artilleriya sursatlarının çatışmazlığı idi.

Digər məqam isə odur ki, Rusiyanın hücumu ilə bağlı nağıl onların qüvvələrinin bir hissəsini Belqorod ərazisinə köçürmək məcburiyyətində qalması fonunda yayılır. Yəni bu tezis diqqəti yayındırmaq və Ukrayna Müdafiə Qüvvələrinin Rusiya Federasiyası ərazisində Rusiya müxalifətinin hərəkətlərini silahla dəstəkləmək imkanlarını azaltmaq məqsədilə irəli sürülür.

Axı Rusiya Federasiyası böyük itkilərə məruz qala bilər və onları tez bir zamanda bərpa edə bilməz.

Ona görə də hazırda Ukraynanın əsas vəzifəsi mümkün qədər öz müdafiə xəttini qurmaq və düşmən hücumlarını dəf etməkdir.

Müəllif: Andrey Kramarov - Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin ehtiyatda olan zabiti, hərbi analitik.

Mənbə: UNİAN

Tərcümə AYNA-ya məxsusdur.

Son zamanlar Ermənistan-Azərbaycan şərti sərhədinin müxtəlif istiqamətlərində Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri və döyüş texnikasının cəmləşdirilməsi barədə 31 mart 2024-cü il tarixində Müdafiə Nazirliyi tərəfindən rəsmi məlumat yayılıb.

Bu barədə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb.

Bildirilib ki, şərti sərhədboyu Ermənistanın qoşunlarını cəmləşdirməsi və hücum xarakterli dayaq məntəqələrini qurması, müxtəlif istiqamətlərdə uzunmüddətli atəş nöqtələrini yaratması, fortifikasiya qurğularını inşa etməsi bölmələrimizin sərəncamında olan xüsusi texniki vasitələr və vizual müşahidə ilə qeydə alınıb:

“Yeni inşa edilmiş dəmir-beton fortifikasiya qurğularında Ermənistan silahlı qüvvələrinin artilleriya sistemləri, digər hücum silahları və ağır atəş vasitələri yerləşdirilir.

Bir daha bəyan edirik ki, Azərbaycan Ordusu tərəfindən Ermənistanın törədə biləcəyi hər hansı təxribatın qarşısı qətiyyətlə alınacaq, vəziyyətin gərginləşdirilməsinə görə bütün məsuliyyət Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyi və onun havadarlarının üzərinə düşəcək”.

“Bayraktar TB3”ün ikinci prototipi üçüncü uçuş testini müvəffəqiyyətlə tamamlayıb.

Sınaqla bağlı açıqlama “Baykar” İdarə Heyətinin sədri Səlcuq Bayraktarın sosial şəbəkə hesabından verilib.

Bildirlib ki, uçuş zamanı “orta hündürlük sisteminin identifikasiyası və performans testi” həyata keçirilib.

Belçika hökuməti Danimarkanın başçılıq etdiyi koalisiyanın tərkibində krallığın Kiyevə tədarük etmək niyyətində olduğu F-16 təyyarələrinə texniki qulluq üçün 100 milyon avro ayırıb.

Redaktor.az xəbər verir ki, bu barədə Belçikanın müdafiə naziri Ludivine Dedonder "X"də yazıb.

"Nazirlər Şurası Belçikanın Ukraynaya 25-ci hərbi yardım paketini təsdiqləyib. 100 milyon avro, beynəlxalq koalisiya çərçivəsində F-16 təyyarələrinə texniki xidmət və dəstək üçün ayrılacaq", - o bildirib.