 |
|
|
2023-cü ildə Almaniyanın dövlət büdcəsinin kəsiri ÜDM-in 4,5 %-ni təşkil edəcək ki, bu da öncə təxmin ediləndən iki dəfə çox olacaq.
“Report” xəbər verir ki, bu barədə Almaniya Maliyyə Nazirliyinin hazırladığı sənədə istinadən “Der Spiegel” nəşri məlumat yayıb.
Bildirilib ki, kəsirin artmasına səbəb qaz və elektrik enerjisinin bahalaşmasının qarşısını almaq üçün dövlət tərəfindən əhaliyə və iqtisadiyyata dəstək tədbirləridir. Büdcə kəsirinin 2024-cü ildə 2 %-ə, növbəti iki ildə isə 1,5 %-ə düşəcəyi gözlənilir. “Der Spiegel” yazıb ki, bu, dövlət yardımının məhdud xarakter daşıması və hazırkı planlara görə, 2024-cü ildə başa çatması ilə əlaqədardır.
Eyni zamanda, nəşrin qeyd etdiyi kimi, söhbət federal hökumətin büdcə kəsirindən gedir. “Der Spiegel”ə görə, federal əyalətlərin, bələdiyyələrin və sosial müdafiə fondlarının büdcələri ya balanslaşdırılıb ya da artıqlıdır. Gələn il borcun ÜDM-ə nisbəti 70 %-ə yüksələcək, 2024-cü ildə isə 68,5 %-ə düşəcək. 2025-ci ildə bu rəqəmin 67,5 %, bir ildən sonra isə 67 %-dən bir qədər çox olacağı gözlənilir.
Dünya bazarında "Azeri Light" markalı Azərbaycan neftinin 1 barelinin qiyməti 1,42 ABŞ dolları, yaxud 1,8 % artaraq 79,49 ABŞ dolları təşkil edib.
Bu barədə neft bazarındakı mənbə məlumat verib.
Hərraclarda “Brent” markalı neftin yanvar fyuçersləri 76,10 ABŞ dollarına satılıb.
Azərbaycanın builki dövlət büdcəsində bir barel neftin orta qiyməti 85 ABŞ dollarından götürülüb.
Xatırladaq ki, "Azeri Light" neftinin ən aşağı qiyməti 2020-ci il aprelin 21-də (15,81 ABŞ dolları), maksimal qiyməti isə 2008-ci ilin iyulunda (149,66 ABŞ dolları) qeydə alınıb. Azərbaycanda neft əsasən "Azəri-Çıraq-Günəşli” (AÇG) yataqlar blokunun işlənməsi haqqında müqavilə çərçivəsində hasil edilir. Müqavilədə Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) payı 25 %-dir.
“Ümumiyyətlə, qış turizmi dünyanın hər yerində bahalı turizm növü sayılır”.
Bu fikirləri açıqlamasında iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli deyib. İqtisadçının sözlərinə görə, bu turizm sahəsində qoymətlərin baha olması normaldır.
“Bu, orta sinif və daha yuxarı insanların əylənmək və dincəlmək məkanları kimi sayılır. Ona görə də, bu sahədə qiymətlərin baha olması normaldır. Azərbaycanda ciddi rəqabət mühiti olmadığına görə, qiymətlər də yüksəkdir. Problem odur ki, hətta varlı insanların istirahət növü kimi qəbul olunmuş qış turizm obyektlərinə belə dövlət büdcəsindən dotasiyalar verilir. Gələn il məsələn Şahdağ Turizm Mərkəzinə dövlət büdcəsindən 12 milyon manat dotasiya veriləcək. Bu, anlaşılan deyil və anormallıqdır. Ən azından bu yanaşma doğru deyil. Ona görə də, bu sahədə qiymətlərin tənzimlənməsi üçün ciddi bir rəqabətli mühit lazımdır. Gələcəkdə işğaldan azad olunmuş torpaqların təhlükəsizliyi ilə bağlı problemlər həll ediləndən sonra Kəlbəcərdə də, Laçında da belə mərkəzlərin yaradılması mümkündür. Nə qədər çox mərkəzlər olacaqsa, bir o qədər seçim imkanları genişlənəcək. Seçim imkanların genişlənməsi qiymətlərin tənzimlənməsində də rol oynayacaq. Amma, qış turim növü heç vaxt ucuz olmayacaq. Çünki xərci çoxdur, spesifik istirahət növüdür, bu sahədə istirahət edənlərin bəyəndiyi və sevdiyi istirahət növü olduğuna görə, insanlar öz vəsaitlərinə uyğun olaraq qış turizm növünü seçirlər”.
Mərkəzi Bank tərəfindən Azərbaycanda idmanın inkişafında və müasir gəncliyin formalaşmasında müstəsna rola malik olan Azərbaycanın Milli Olimpiya Komitəsinin yaradılmasının 30 illik yubiley tarixinin əbədiləşdirilməsi məqsədilə tədavülə nominal dəyəri 5 manat təşkil edən gümüş yubiley pul nişanı buraxıb.
“Report” AMB-yə istinadən xəbər verir ki, yubiley pul nişanı “Azərbaycan Respublikasının Milli Olimpiya Komitəsinin 30 illiyinin qeyd edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 mart 2022-ci il tarixli sərəncamından irəli gələrək hazırlanmış və buraxılış limiti 200 ədəd olmaqla Milli Olimpiya Komitəsinin sifarişi əsasında müəyyən edilib.
Bu pul nişanlarının Milli Olimpiya Komitəsinə satışı təmin edilib.
Yubiley pul nişanının çəkisi 1 troy unsiya – 31,1 qram, diametri 38,61 mm təşkil edir. Pul nişanı Almaniyanın “Bavarian Mint” şirkətində beynəlxalq standartlara uyğun “Pruf” texnologiyası əsasında istehsal edilib.
Bildiririk ki, yubiley pul nişanının əsas dizayn elementləri kimi ön tərəfində “Azərbaycan Respublikasının Milli Olimpiya Komitəsi”, “30”, “1992-2022” yazıları, olimpiya məşəlinin və eləcə də digər idman simvollarının təsviri, arxa tərəfində isə “Azərbaycan Respublikası” sözləri, Dövlət Gerbinin təsviri və nominalın rəqəmi əks olunmuşdur.
Yubiley pul nişanı nominal dəyəri ilə ölkə ərazisində rəsmi ödəniş vasitəsidir.
Qızıl ehtiyatı dövlətlərə maliyyə siyasətini həyata keçirmək və fövqəladə hallar zamanı ən zəruri ehtiyaclarını ödəmək üçün lazımdır.
Buna görə də dünyanın bütün ölkələrinin qızıl fondu mövcuddur. 1987-ci ildə yaradılan Ümumdünya Qızıl Şurası (World Gold Council) isə həmin dövlətlərdə mövcud olan qızılın miqdarı ilə bağlı statistika aparır.
Qızıl ehtiyatı dövlətlərə maliyyə siyasətini həyata keçirmək və fövqəladə hallar zamanı ən zəruri ehtiyaclarını ödəmək üçün lazımdır.
Buna görə də dünyanın bütün ölkələrinin qızıl fondu mövcuddur. 1987-ci ildə yaradılan Ümumdünya Qızıl Şurası (World Gold Council) isə həmin dövlətlərdə mövcud olan qızılın miqdarı ilə bağlı statistika aparır.
Teref.az dünyanın ən büyük qızıl ehtiyatlarına sahib ölkələrin siyahısını təqdim edir.
1. ABŞ – 8,135.5 ton
Dünyanın ən böyük qızıl ehtiyatına sahib ölkə Amerika Birləşmiş Ştatlarıdır. ABŞ tarixinin ən böyük qızıl ehtiyatı 1946-cı ildə 20 min 205 ton olub. Hazırda ABŞ qızıl ehtiyatına sahib ölkələr siyahısında 8,135.5 ton qızılla birincidir.
Daha 60 ölkənın qızıl ehtiyatı Amerikadakı xüsusi anbarlarda saxlanılır.
2. Almaniya – 3,369.9 ton
Siyahıda ikinci yer tutan Almaniya 1968-ci ildə qızıl ehtiyatının ən yüksək həddinə – 4 min tona çatdırıb. Bu gün bu göstərici 3,339 kiloqram azalıb. Hazırda Almaniya 3,369.9 ton qızıl ehtiyatına sahibdir. Almaniyanın qızıl ehtiyatının 36.6%-i ABŞ Federal Rezerv Bankında, 12,8 faizi İngiltərə bankında və cüzi hissəsi Fransa bankında yerləşir. Hazırda Almaniyanın qızıl ehtiyatının 50,6 faizi Frankfurt şəhərindəki “Bundesbank”da saxlanılır.
3. İtaliya – 2,451.8 ton
İtaliya Benito Mussolini diktaturası başladığı andan qızıl potensialını aktiv səkildə artırıb. Qeyri-stabil siyasi və iqtisadi vəziyyət italya hakimiyyətini qızıl ehtiyatından istifadə etməyə sövq etsə də, hazırda bu rəqəm 2,451.8 ton olaraq dünyanın ən böyük qızıl ehtiyatına sahib ölkələri sırasında İtaliyanı 3-cü yerdə qərarlaşdırıb.
4. Fransa – 2,436.1 ton
Fransa ötən əsrin 60-cı illərində dollar ehtiyatlarını qızıla dəyişməklə özü üçün böyük “Ağ qızıl” ehtiyatı yaradıb. Fransa 1965-ci ildə 4 min 400 ton qızıl ehtiyatının olduğunu elan etmişdi. Hazırda bu ehtiyatlar 2 min ton azalsa da, Fransa dünyanın ən çox qızıl ehtiyatına sahib 4-cü dövlətidir. Bu qızıl ehtiyatı Fransanın əsas bankı “Banque de France”də yerin 29 metr dərinliyində qorunur.
5. Rusiya- 2301,6 ton
Rusiya son 10 ildə dünya bazarlarında aktiv şəkildə qızıl əldə etdiyi üçün ilk “beşliy”ə daxil ola bilib. 1993-cü ildə 267,2 ton, 2003-cü ildə isə 387,6 ton qızıl ehtiyatına malik Rusiyanın hazırda 2301,6 ton qızıl ehtiyatı var. Ukrayna böhranı ilə bağlı iqtisadi sanksiyalara məruz qalsa da, şimal qonşumuz qızıl ehtiyatının həcmini artırmaqda davam edir.
Siyahının sonrakı yerlərində aşağıdakı dövlətlər qərarlaşıb.
6. Çin -1,054,1 ton
7. İsveçrə – 1,040 ton
8. Yaponiya – 765,2 ton
9. Hollandiya – 612,5 ton
10. Hindistan – 557,7 ton
11. Türkiyə – 529,1 ton
12. Tayvan – 423,6 ton
13. Portuqaliya – 382,5 ton
14. Venesuela – 367,6 ton
15. Səudiyyə Ərəbistanı – 322,9 ton
16. Böyük Britaniya – 310,3 ton
17. Livan – 286,8 ton
18. İspaniya – 281,6 ton
19. Avstriya – 280 ton
20. Belçika – 227,4 ton
lent.az
Azərbaycanda 1, 3, 5 və 10 qəpik kimi dəmir pulların dövriyyəsində müəyyən problemlər müşahidə olunur. Bu qəpiklərdən istifadə, demək olar ki, mümkünsüz olub.
Baku.ws xəbər verir ki, mağazalarda vətəndaşlar onlara 1, 3 və 5 qəpikliklər qalıq kimi veriləndə bundan imtina edir. Bir sözlə, vətəndaşlar bu qəpiklərin işlənmədiyini deyirlər.
Bəziləri bu pulların dövriyyədən çıxarılacağı ilə bağlı iddialar səsləndirirlər. Məsələ ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankının Mətbuat Xidmətindən bildirilib ki, denominasiya tədbirləri çərçivəsində tədavülə 1 yanvar 2006-cı ildən etibarən 6 nominalda metal pul nişanları buraxılıb:
“Metal pullardan 1, 3 və 5 xırda, 10, 20 orta və 50 qəpiklik yüksək nominallı pul nişanlarıdır. 2021-ci ildə metal pul nişanları 4,4%, xırda nominallı metal pul nişanları isə 10,3% artıb. Cari ilin 11 aylıq göstəricilərinə əsasən isə metal pul nişanları 4,5%, xırda nominallı metal pul nişanları isə 9,6% artıb.
Tədavüldə xırda nominallı pul nişanlarına tələbin səbəbi bu pul nişanlarının qiymətlərin formalaşmasında istifadəsi və pərakəndə ticarətdə onlardan geniş istifadənin hələ də qalmasıdır.
Qeyd olunanları nəzərə alaraq, Mərkəzi Bank tərəfindən mövcud xırda nominallı metal pul nişanlarının dövriyyədən çıxarılması planlaşdırılmır”.
Mərkəzi Bankdan həmçinin bildirilib ki, beynəlxalq təcrübədən irəli gələrək 1 manatlıq kağız pul nişanlarının metal pulla əvəz olunmasının iqtisadi və sosial qiymətləndirilməsi həyata keçirilib və hazırda 1 manatlıq kağız pul nişanının metal pulla əvəz edilməsi də nəzərdə tutulmur.
Rusiyanın Tula şəhərində ət, balıq, süd və duz üzrə ərzaq talonları çap etməyə başlayıblar. Görünür, işğalçılar ölkəsində planlı şəkildə SSRİ obrazlı defisitə qayıdırlar.
Yerli KİV-in xəbər verdiyi kimi, şəbəkədə kadrlar göstəriblər ki, onlar nəşriyyatlardan birində çap olunub. Məlum olub ki, ərzaq talonları çap etmək üzrə aparılan iş planlıdır.
Qeyd edək ki, belə kart sistemi talonlarla defisit şəraitində dövriyyəyə buraxılır və bu talonlar adambaşına müəyyən ərzaq istehlakını müəyyən edir.
Bundan əvvəl RF Sənaye və Ticarət Nazirliyi müvəqqəti işğal olunmuş Krımda ərzaq talonları tətbiq etməyə hazırlaşırdı. Guya Şimali-Krım kanalının işində sahələrin suvarılması üzrə problemlər meydana çıxa bilər ki, bu da kənd tsərrüfatı məhsulları defisitinə gətib çıxara bilərmiş.
Dünyada 8 aydır ki, ərzaq qiymətlərinin aşağı düşdüyü açıqlanıb.
DİA.AZ bildirir ki, bu barədə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) açıqlama yayıb.
Bildirilib ki, qlobal ərzaq qiymətləri indeksi noyabr ayında 0,1% azalaraq yanvar ayından bəri ən aşağı səviyyəyə düşüb.
Maraqlıdır, dünyada qiymətlərin aşağı düşdüyü bir vaxtda, Azərbaycanda nə üçün bunun əksi baş verir?
Bununla bağlı Cebhe.info-ya açıqlama verən iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli bildirib ki, Azərbaycanda ərzaq qiymətlərinin sürətlə artmasının səbəblərindən biri məhz idxaldan asılılıqdır:
“Çünki ölkənin ərzaq bazarının 75 % idxal malları tutur. Hətta yerli məhsullar adı altında bazarda olan məhsulların çoxunun xam malı xaricdən gətirilir. Ona görə də əvvəllər Azərbaycan rəsmilərinin ölkədəki qiymət artımını xaricdəki bahalıq ilə əsaslandıranmağa müəyyən dərəcədə haqları vardı.
Amma indi dünyada ard-arda qiymətlər və ərzaq indeksləri aşağı düşür. Azərbaycanda isə qiymətlərin aşağı düşməməsi prosesi baş verirsə, bunun səbəbini daxili problemlərdə axtarmaq lazımdır. Yəni inhisarçılıqda, gömrük və vergi siyasətinin doğru olmamasında axtarmaq lazımdır. Nəticə etibarilə, bütün bu problemlər Azərbaycandakı qiymət artımının əsaslarını yaradır”.
Natiq Cəfərli aylardır heç olmasa həm ərzaqlarda, həm də dərmanlarda əlavə dəyər vergisinin və gömrük rüsumlarının aşağı salınmasını təklif etdiklərini xatırladıb:
“Bütün bunlar qiymətlərə təsir edə biləcək amillər ola bilər. Təəssüf ki, Azərbaycan hökuməti ilin əvvəllində ölkədəki inflyasiyanı dünyadakı bahalaşma ilə izah etməyə çalışsa da, indi dünyada qiymətlər düşən zaman bunun izahını verməkdə çətinlik çəkirlər. Bəs indi niyə Azərbaycanda qiymətlərinin aşağı düşməsinin nəticəsini görmürük?
Deməli, Azərbaycandakı inflyasiyanın səbəbi bir tək bu deyil, daxili problemlərdən qaynaqlanan məsələlərdir. Onların həlli isə yubadılır. İllərdir korrupsiya, inhisarçılıq, vergi və gömrük siyasəti ilə də bağlı problemlər dilə gətirilsə də, təəssüf ki, onun həlli yolları ilə bağlı hansısa addımlar atılmır”.
Dekabrın 5-dən etibarən Rusiya neftinin Avropa İttifaqı tərəfindən müəyyən edilən bir barel üçün 60 dollar məbləğində qiymət həddi qüvvəyə minir.
DİA.AZ bildirir ki, bununla bağlı qəbul edilən sənəd bu məbləğdən baha olan məhsulların dəniz nəqliyyatı xidmətlərinin göstərilməsini qadağan edir. Hələlik məhdudiyyət xam neftə təsir edəcək və fevralın 5-dən neft məhsulları üçün qiymət həddi tətbiq ediləcək. Avropa İttifaqının sənədində qeyd olunub ki, qiymət bazar qiymətindən ən azı 5 faiz aşağı olmalıdır.
Bu tarixdən Rusiyadan Avropaya dəniz yolu ilə neft nəqlinə də embarqo tətbiq edilir. Eyni zamanda, "Drujba" neft kəməri ilə ixrac davam edir. Yəni, Avropa İttifaqına neft tədarükünün ümumi həcmindən (gündə 4,5 milyon barel) dekabrın 5-dən etibarən 2,2 milyon barel neft axını dayandıracaq.
Beynəlxalq Enerji Agentliyi Avropa İttifaqının Rusiya neftinin idxalına qadağasının qüvvəyə minməsindən sonra gələn il Rusiya neft hasilatının sutkada 1,4 milyon barel azalacağını proqnozlaşdırır.
BEA ekspertləri hesab edirlər ki, Moskvanı gəlirdən məhrum etmək qərarı neft bazarlarında əlavə qeyri-müəyyənlik yaradacaq və qiymətlərə, o cümlədən dizel yanacağına təzyiqi artıracaq.
Təklif olunan neft qiymətinin tavanı gərginliyi azaltmağa kömək edə bilər, lakin bir çox qeyri-müəyyənliklər və logistik problemlər qalmaqdadır.
Azərbaycanlı enerji eksperti İlham Şaban Trend-ə bildirilib ki, Rusiya nefti üçün qiymət həddi tətbiqinin əlbətt ki, bazarlara təsiri olacaq
"İlk təsir emosional faktorlardan qaynaqlanacaq: çünki bu hadisəni alovlandıran hər iki tərəfin (bu qərarı verən ölkələr və Rusiya) bir birinə zidd səsləndirdikləri fikirlər olacaq. Qərar faktiki olaraq cümə günü dünya birjaları bağlandığı zamana təsadüf etdiyindən biz onun təzahürlərini bazar ertəsi hiss edəcəyik. Amma elektron hərraclarda cümə günu neft qiymətlərinin nəzərə çapmayacaq dərəcədə aşağı enməsini müşahidə edirdik: "Brent" markalı neftinin fevral fyuçersləri 85,5 dollar ətrafında ticarət edilib", - deyə ekspert bildirib.
İ.Şaban qeyd edib ki, ABŞ Maliyyə nazirliyinin açıqlanan məlumatında bildirilib ki, Rusiya yuxarı hədd qiymətini keçməmək şərti ilə qlobal bazarlarda neft tədarükçüsü kimi iştirak edə bilər.
"Noyabr ayı üçün Urals markalı neftin orta satış qiyməti Rusiya Maliyyə nazirliyinin açıqlamasına görə, 66,47 dollar təşkil edib. Amma noyabrda Rusiya neftinin ən ucuz partiyası 52 dollara satılıb. Yəni bu statistikadan çıxış etsək, Qərbin Rusiya neftinə qarşı atdığı son qadağa bazarda bərqərar olmuş vəziyyətin hüquqi müstəviyə keçirilməsidir. Məqsəd isə həm də Rusiyanın neft hasilatını azaltmağa vadar etməkdir. Təbii ki, qlobal bazarda xüsusi çəkisi azalacaq Rusiyanın yerini digər oyunçular tutmalıdır (qazdan fərqli olaraq neftdə buna nail olmaq daha az müddət tələb edir). ABŞ, Səudiyyə Ərəbistanı, İraq, Liviya və Venesuelanın nefti Rusiya neftinin itirilmiş həcmlərini əvəz edə bilər", - deyə o bildirib.
Azərbaycana gəldikdə isə ekspert qeyd edib ki, bizim bazara çıxardığımız neftin qiyməti beynəlxalq birjalarda müəyyən edilmir:
"Azərbaycan nefti "Brent"in gündəlik spot qiymətini rəhbər tutur. Amma Azərbaycan neftinin qiyməti "Brent" markalı neftinin qiymətlərini üstələyə bilər, çünki Avropada "Urals" markalı neftinin satış həcmi azaldıqda yüngül neft markalarına ilk dövrdə tələbat artmalıdır. Burada söhbət Türkiyə vasitəsilə dünya bazarına çıxardığımız "Ceyhan BTC Blend" markalı neftindən gedir".
Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, 2022-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycandan 2021-ci ilin eyni dövründəki 23 800 444 ton (11,220 milyard ABŞ dolları) ilə müqayisədə 2022-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında 17,180 milyard dollar dəyərində 22 682 798 ton xam neft və neft məhsulları ixrac edilib.
Beləliklə, Azərbaycanın xam neft və neft məhsullarının ixracından əldə etdiyi gəlir illik müqayisədə 53,1 faiz artıb.
Hesabat dövründə Azərbaycanın ümumi ixracında xam neft və neft məhsullarının payı bir il əvvəl 66,59 faizə qarşı 49,49 faiz təşkil edib.
“Böyük yeddilik” ölkələri Rusiya neftinə qiymət tavanı qoyur
“Böyük Yeddilik” (G-7) ölkələri Rusiya neftinin qiymətinin bir barel üçün 60 dollar həddində müəyyənləşdirilməsinə dair razılaşmaya yaxındırlar.
Qərarın dekabrın 5-dən gec olmayaraq qəbul ediləcəyi bildirilir.
ABŞ maliyyə nazirinin müavini Adevale Adeyemo daha əvvəl bildirmişdi ki, Avropa İttifaqı Polşanın etirazlarına baxmayaraq, Rusiya nefti üçün yekun qiymət limiti ilə bağlı razılığa gələ biləcək.
Eyni zamanda Rusiya baş nazirinin müavini Aleksandr Novak xəbərdarlıq edərək vurğulayıb ki, Rusiya neftinə qiymət tavanı qoymaq müqavilələr baxımından qəbuledilməzdir.
“Hətta sərfəli satış qiyməti təklif olunsa belə, Rusiya məhdudiyyətlərdə iştirak edən ölkələrə neft tədarük etməyəcək”.