 |
|
|
Gələn ildən ölkədə minimum əməkhaqqı artırılacaq.
Dövlət başçısı da VII çağırış Milli Məclisin ilk iclasındakı çıxışında bununla bağlı göstəriş verildiyini bildirmişdi.
Bəs artım nə qədər olacaq?
İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli Referans.az-a açıqlamasında bu sualları cavablandırıb.
“Hazırda Azərbaycanda minimum əməkhaqqı 345 manatdır. Bu məbləğin 400 manat olması gözlənilir. Minimum əməkhaqqının artması avtomatik olaraq büdcə təşkilatlarında çalışanlara təsir göstərir. Eyni zamanda biznes sahəsində çalışanlar da minimum əməkhaqqından aşağı maaş ala bilməzlər. Amma özəl sektorda çalışanlar üçün digər maaşların indeksləşdirilməsinə aidiyyatı yoxdur. Buna özəl sektor özü qərar verir. Sadəcə minimum əməkhaqqı özəl müəssisələrdə verilə biləcək ən aşağı maaş həddini müəyyən edir”.
Ekspert bildirib ki, büdcədən maaş alan şəxslərdə isə müəyyən indeksasiyalar gözlənilir. Ümumi olaraq maaşlarda 8-10 faiz artım gözlənilir.
Komitə sədri büdcə müzakirəsində həyəcan təbili çaldı: “Ərzaq səbətimizi dadsız, keyfiyətsiz məhsullarla, onkoloji statistika ilə doldururuq”
Milli Məclisin bu gün keçirilən plenar iclasında “Azərbaycan Respublikasının 2025-ci il dövlət büdcəsi haqqında” qanun layihəsinin müzakirəsi başlayıb. Baş nazir Əli Əsədov və digər hökumət üzvlərinin də iştirak etdiyi iclasda deputatlar büdcə ilə bağlı fikirlərin i səsləndirib, təkliflər irəli sürüblər.
Regional məsələlər komitəsinin sədri Siyavuş Novruzov təklif edib ki, sənədsiz evlərin sənədləşdirilməsi məsələsi sürətləndirilməlidir: “Sənədsiz mənzillər sənədləşdirilsə, o bələdiyyəyə vergi verəcək. Hesab edirəm ki, bu proses sürətləndirilməlidir. Həmçinin bu gün torpaqların kateqoriyalılığı problemi var. Bir torpağın kateqoriyasının dəyişməsinə 6 nazirlikdən icazə alınmalıdır. Buna görə insanlar torpaqlardan istifadə edə bilmirləır. Bu məsələ də yoluna qoyulmalıdır".
“Həmin pul müəllimin, həkimin maaşlarına əlavə kimi gedə bilərdi”
“Azərbaycanla başqa ölkələrin vəziyyətini müqayisə etmək olmaz. Bəzi hallarda nazirlər ətraflı şəkildə rəqəmləri qeyd edirlər. Bəzən ölkəmizi Cənubi Qafqazın digəır ölkələri ilə müqayisə edirlər. Azərbaycan o qədər inkişaf edib ki, Avropa, Şərqi Avropa ölkələri ilə müqayisə edilə bilər. Azərbaycanın özündən asılı olmayaraq bəzi sahələrə vəsait ayırmağa məcburdur. 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra minatəmizləməyə pul xərclənir. Bu olmasa, vəsait digər sosial problemlərin həllinə yönəldilər. 30 illik işğal müddətində xəstəxanalar, məktəblər dağıdılıb. Hər il 4 milyard bərpaya pul ayrılır. Həmin pul müəllimin, həkimin maaşlarına əlavə kimi gedə bilərdi. 1 milyon qaçqın saxlamışıq, çörək pulu verilir, bu, Avropada bəzi ölkələrin əhalisi deməkdir. Azərbaycanın vəziyyəti ilə başqasını eyniləşdirmək olmaz”, - deyə S.Novruzov vurğulayıb.
Komitə sədri: “Əhaliyə göstərilən tibbi xidmətlərdə problemlər var”
Səhiyyə komitəsinin sədri Əhliman Əmiraslanov deyib müzakirə zamanı qeyd edib ki, sosial sahə Prezident İlham Əliyevin siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biridir: “Gələn il səhiyyə xərclərinin 70,6 faizi icbari tibbi sığortaya yönəldiləcək və İcbari Tibbi Sığorta Fondunun maliyyə vəsaiti 3 milyard manata çatdırılacaq. Hesab edirəm ki, Fonda vəsait artımı xidmətlərin keyfiyyətinə də təsir edəcək”.
“Səhiyyə üzrə Dövlət Proqramı çərçivəsində müalicə alanlar da icbari tibbi sığorta ilə əhatələnir. Məncə, bu keçidi sürətləndirmək lazımdır. Əhaliyə göstərilən tibbi xidmətlərdə, ilkin tibbi xidmətdə problemlər var. Milli Məclisin Səhiyyə komitəsi müvafiq orqanlarla birlikdə ilkin tibbi xidmətlərdə problemlərlə bağlı dinləmə keçirəcək”, - deputat vurğulayıb.
Deputat: “Neftin qiyməti 60 dollara qədər düşdüyü halda...”
“Baza ssenari üzrə neftin qiymətinin 70 dollardan götürülməsi reallığa çox yaxındır. Beynəlxalq təşkilatlar da 2025-ci ildə neft qiymətləri üzrə proqnozu 70-80 dollar arasında veriblər. Maliyyə Nazirliyinin təqdimatına görə, qiymətin 60 dollara qədər düşdüyü halda dövlət büdcəsinin neft-qaz gəlirləri 340 milyon manat azalacaq. Bu halda belə hökumətin bu riski idarə etmək imkanları mövcud olacaq”. Bu sözləri isə çıxışı zamanı deputat Tahir Mirkişili səsləndirib.
Millət vəkilinin sözlərinə görə, qaz qiymətləri də baza ssenaridə göstərilən 242 dollardan çox olacaq: “Bu fərq həm də neft qiymətlərinin volatilliyini kompensasiya edə biləcək. Avropa Birliyi və Çin iqtisadiyyatında baş verən hadisələr qaza olan tələbatın artacağını deməyə imkan verir. Həm də nəzərə alsaq ki, dünyanın yaşıl enerji gündəliyində qaz “keçid yanaçaq” kimi qəbul edilir, o zaman, yaşıl gündəlikdə belə qaza olan tələbat artacaq”.
“Göyçaydan aparılan tinglərlə Kaliforniyada böyük nar plantasiyaları salınırdı, indi əksinə olub”
İnsan hüquqları komitəsinin sədri Zahid Oruc isə kənd təsərrüfatı sahəsinin inkişafı barədə maraqlı təklif səsləndirib. Deputat qeyd edib ki, sovxoz və kolxozlar üçün Belarus təcrübəsinə müraciət etmək olar: “Dövlətin maliyyə rezervlərini qorumaq, birinci növ tələbat mallarını təmin edən daxili və xarici iqtisadi əlaqələri genişləndirmək, ixracın-idxalın coğrafiyasını şaxələndirmək, daha təhlükəsiz ölkələrə keçirmək tələb olunur. Biz planlı kənd təsərrüfatı sisteminə qayıtmağı təklif etmirik. Müqayisə üçün, Belarus ildə 8.5 milyard dollarlıq kənd təsərrüfatı məhsulu ixrac edir. Ölkəmizin müvafiq göstəcisi 1 milyard dollardır. Beləliklə, əhalinin sağlamlığı və iqtisadi müstəqilliyimiz həm də kənd təsərrüfatından asılıdır. Ulu Öndər Heydər Əliyevin yaratdığı zəngin təsərrüfat ənənələrini, bitkiçilik, üzümçülük, heyvandarlıq sahəsindəki sortları, növləri necə qoruyub-saxlayaq?”.
“Yüksək məhsuldarlıq naminə Fransadan alma, İspaniyadan armud, xurma, Türkiyədən pomidor toxumları gətirib ərzaq səbətimizi dadsız, keyfiyətsiz məhsullarla, onkoloji statistika ilə doldururuq. Sonra xəstəliklərə qarşı büdcədən vəsait tələb edirik. Bəlkə səbəbi müalicə edək? İnsanlar məşhur Quba almasını, Göyçayın Mələs narını, Seylondan geri qalmayan Lənkəran çayını, Gədəbəyin ağçiçək kartofunu, Mil-Muğanın ətirli çörəyini tapa bilmir. Yaşlı nəsil həyatdan gedir, o əmək ənənələri və təcrübələri itir. Nəticədə geni modifikasiya olunmuş cəmiyyət qazanırıq. İyirminci əsrin əvvəllərində Göyçaydan aparılan tinglərlə Kaliforniyada böyük nar plantasiyaları salınırdı, indi əksinə olub. Qərbin texnologiyalarından imtina edə bilmərik, lakin hibrid məhsullar menyümüzü işğal etməli deyil. Bəlkə azad torpaqlara traktor parkı bağışlayan Belarus kənd təsərrüfatı mütəxəssislərindən xahiş edək, nümunəvi kolxoz və sovxozların bir neçəsini Zəngilanda, Qubadlıda, Laçında yaratsınlar. İnanın, azad olunan münbit torpaqlar, zəngin otlaq sahələri, əlverişli iqlim və düzgün investisiya siyasəti daxili tələbatı 100 faiz ödəyə bilər. Sağlam ərzaq təminatı hərbi təhlükəsizliyimizdən ayrılmazdır", - komitə sədri həyəcan təbili çalıb.
“Sərhədlərin açılması 100 minlərlə qeyri-azərbaycanlı qaçqının ölkəmizə axını ilə nəticələnəcək”
Z.Oruc 5 ilə yaxındır bağlı qalan sərhədlər məsələsinə də toxunub: “Əhalimizlə açıq danışmalıyıq ki, sərhədlərin açılması Rusiya-Ukrayna müharibəsindən 100 minlərlə qeyri-azərbaycanlı qaçqının ölkəmizə axını ilə nəticələnəcək. O cümlədən, İranda hərbi zərbələrdən canını və sərvətlərini qorumaq üçün 100 minlərlə insan Azərbaycana keçməyə hazırdır. Belə qaçqın dalğasının gətirdiyi humanitar, sosial, mədəni fərqlərin toqquşması siyasi sabitliyi təhdid edə bilər”.
“Hesab edirəm ki, dövlətin maliyyə rezervlərini qorumaq, birinci növ tələbat mallarını təmin edən daxili və xarici iqtisadi əlaqələri genişləndirmək, ixracın-idxalın coğrafiyasını şaxələndirmək, daha təhlükəsiz ölkələrə keçirmək tələb olunur. Doğrudur, klassik müharibə qanunları dəyişib. 44 günlük savaş dövründə dövlətimiz beynəlxalq iqtisadi-siyasi əlaqələrini nəinki zəiflətmədi, əksinə gücləndirdi. Lakin dinc dövrə xas xərclər siyasəti yaxın gələcəkdə maliyyə, ərzaq, silah təminatında risklər yarada bilər. Növbəti ildə neft hasilatının azalmasının - 29.2 milyon tondan 2028-ci ildə 26.4 milyon tona düşməsinin qarşısını alan tədbirləri gücləndirməliyik”.
Milli Məclisdə gələn ilin büdcəsinin müzakirəsi sabah da müzakirə davam edəcək.
Müəllif: Anar Bayramoğlu
Bələdiyyələrin hər avtomobildən əmlak vergisi alması ilə bağlı təklif irəli sürülüb. Bu təkliflə Milli Məclisin iki komitəsinin birgə iclasında deputat Elşad Musayev çıxış edib. O, qanunvericilikdə dəyişiklik edilməklə, bələdiyyənin ərazisində olan hər avtomobildən ildə 10 manat əmlak vergisi götürməsini təklif edib.
Maraqlıdır, bələdiyyələrin səlahiyyətində əmlak və torpaq vergiləri olduğu halda avtomobildən də əmlak vergisi alınması nə dərəcə doğrudur?
Hüquqşünas, iqtisadçı ekspert Əkrəm Həsənov Bizim.Media-ya açıqlamasında millət vəkilinin təklifi ilə razılaşmayıb:
“Bu çox gülməli təklifdir. Vergi Məcəlləsində dövlət və bələdiyyə vergiləri ayrılıb. Yəni, bələdiyyənin belə bir vergisi yoxdur.
Başqa ölkələrdə belə təklif edilərkən konkret qanun layihəsi ilə çıxış edilməlidir. Bilinməlidir ki, hansı avtomobil nəzərdə tutulur. Məsələn, bələdiyyənin ərazisindən keçənlərdən? Yaxud bələdiyyənin ərazisində yaşayan, ya da yaşayanların adına qeydiyyatda olan avtomobillərdən?”.
Hüquqşünas xatırladıb ki, avtomobillər sadəcə vətəndaşların adına deyil, hər hansısa bir şirkətlərin, iş yerlərinin adına da ola bilər:
“Məsələnin digər tərəfi isə budur ki, Azərbaycanda bələdiyyələrin kifayət qədər vergi potensialı var. Onların ərazisində olan torpaq və əmlak vergiləri mövcuddur, bu da kifayət qədər vergidir. Bunun hesabatı isə verilmir, qanuna görə hər bir bələdiyyənin hər il üçün iqtisadi, sosial, ekoloji proqramı olmalıdır. Ancaq heç bir bələdiyyə bunu etmir. Yığdıqları pulların hara getdiyi bilinmir, onlar parlamentlə ildə bir dəfə hesabat verməlidirlər, ancaq heç o da yoxdur”.
Müsahibimiz avtomobillərdən vergi alınmasıyla bağlı öz təklifini irəli sürüb:
“Əgər bütövlükdə avtomobillərdən vergi yığılması planlaşdırılırsa, mən də bunun tərəfdarıyam. Ancaq bahalı avtomobillərin bələdiyyə yox, dövlətə vergi verməsinin tərəfdarıyam. Qiyməti 100 min manatdan yuxarı olan avtomobildən 10 manat yox, ildə 500-1000 manat vergi alına bilər. Dövlət də həmin vergidən pensiya, sosial müavinət üçün istifadə etsin”.
Əkrəm Həsənov daha bir məsələyə toxunub:
“Avtomobillərin daimi şəkildə həmin bələdiyyənin ərazisində olub-olmayacağına kim nəzarət edə bilər? Avtomobil bir gün başqa ərazidə, digər gün isə başqa ərazidə ola bilər. Bunu kim biləcək? Necə nəzarət ediləcək? Əgər vətəndaşın qeydiyyatından söhbət gedirsə, bu düz deyil. Çünki şəxsin qeydiyyatıyla yaşadığı yer eyni olmaya bilər. Bu vergi olsa belə, dövlət tərəfindən tutulmalıdır. Amma dediyim kimi, hər avtomobildən yox, məsələn maddi imkanı az olan biri onsuz o avtomobili ölkəyə gətirərkən gömrük və s xərclər olur”.
Azərbaycana bir neçə ölkədən ətin idxalına məhdudiyyət qoyulub. Bu isə ictimaiyyətdə müzakirələrə səbəb olub. Bir qisim ölkədə ətin qiymətinin ucuzlaşacağını düşünsə də, digərləri, əksinə, bahalaşacağını iddia edir.
Globalinfo.az-a danışan iqtisadçı Elçin Qurbanov deyib ki, 2023-cü ildə ölkəmizə 38 min tondan çox ət idxal edilib.
Onun sözlərinə görə, ötən il ətin idxalında artım olub:
“Təsadüfi deyil ki, 2023-2024-cü illərdə tələb və idxalın həcmində artım nəzərə çarpacaq dərəcədə olub. Ölkəmizə ət əsasən Hindistan, Braziliya, Belarusdan, ən çox qoyun əti isə Monqolustandan idxal edilib. Əlbəttə, bu sırada digər ölkələr də yer alır. 2024-cü ilin təkcə yanvar ayında Azərbaycana 8 milyon 542 min ABŞ dolları dəyərində 4410 ton ət idxal olunub. Rəsmi göstəricilərdə ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 63.8 faiz və ya 1718 ton daha çox idxal həcmi qeydə alınıb. Xaricdən gətirilən ət daha çox kolbasa, sosis, konserv və fast food yeməklərin, yarımfabrikatların istehsalı ilə məşğul olan müəssisələr tərəfindən alınır”.
İqtisadçı ətin qiymətinin bahalaşacağını istisna etmir:
“Zülalın əsas mənbəyi olan ətin idxalında məhdudiyyətlər yaranarsa, ət və ət məhsullarının qiymətlərində kəskin bahalaşma qeydə alınacaq. İctimai iaşə xidmətlərin qiymətlərində də sıçrayış olacaq. Bu, toyuq ətinin qiymətinə də ciddi təsir göstərəcək. Tələbin qarşılanmasında dəyişiklik yaranacağı halda toyuq və balıq ətinə daha çox üstünlük veriləcəyi üçün bahalaşma qida məhsullarında hər bir vətəndaşın zənbilində hiss olunacaq”.
Qeyd edək ki, Ümumdünya Heyvan Sağlamlığı Təşkilatının (WOAH) rəsmi məlumatlarına əsasən, Fələstin, Fransa, Almaniya, ABŞ və Əlcəzairin bəzi regionlarından ət məhsullarının Azərbaycana idxalına məhdudiyyət tətbiq edib. Bunun Fələstinin Ramallah və Əl-Bireh əyalətində dabaq, Fransanın Korsika regionunda, Almaniyanın Berlin şəhərində blutanq, Əlcəzairin Əlcəzair, Tipaza, El Tarf, Bürc-Bü-Ərriric, Setif, Tebessa, Skikda əyalətlərində nodulyar dermatit, ABŞ-nin İllinoys ştatında isə yüksək patogen quş qripi xəstəliyinin qeydə alınması ilə əlaqədar olduğu bildirilir.
Bir zamanlar yüzlərlə tələbənin təhsil aldığı Azərbaycan Beynəlxalq Universiteti indi qorxu filmlərindəki mistik atmosferli məkanları xatırladır.
Giriş üçün hər tərəf bağlı olsa da çətinliklə bir yol tapıb ot – alaq basmış həyətə daxil ola bilirik. Bizi qarşılayan itlər artıq buranın daimi sakinlərinə çevrilib.
Gəzə - gəzə universitetin binasına daxil oluruq. Yarıqaranlıq dağılmış dəhlizlər, uçuq-sökük otaqlar və auditoriyalar... İllər öncə tələbələrin elm ardınca üz tutduğu bu binada indi “gurultulu” bir səssizlik hökm sürür. Dağılmış binada universitetə xas demək olar ki, heç bir şey qalmayıb. Ərazidə yaşayan sakinlərdən öyrənirik ki, universitet fəaliyyətini dayandırandan sonra yerdə qalan əşyalar illər ötdükcə talan olunub, bina isə uzun müddətdir baxımsız və nəzarətsiz vəziyyətdədir.
Xatırladaq ki, Binəqədi rayonunda yerləşən Azərbaycan Beynəlxalq Universiteti 1997-ci ildən fəaliyyətə başlayıb. Əyani və qiyabi şöbələri fəaliyyətdə olan universitetdə tədris Azərbaycan və rus dillərində aparılırdı. Təhsil ödənişli əsaslarla idi. Müəyyən nöqsanlar aşkar olunduğu üçün 1 sentyabr 2010-cu ildə o zamankı təhsil naziri Misir Mərdanovun imzaladığı əmrlə universitetin fəaliyyəti dayandırılıb.
Bir zamanlar həmin universitetdə təhsil alan tələbələrin aqibətini öyrənmək üçün Elm və Ali Təhsil üzrə Dövlət Agentliyi ilə əlaqə saxladıq. Agentlikdən verilən məlumata görə Azərbaycan Beynəlxalq Universitetinə qüvvədə olan qanunvericiliyə uyğun qəbul olmuş və təhsil alan tələbələrə diplom verilib. Həmin dövrdə təhsilini davam etdirən tələbələr isə müvafiq ali təhsil müəssisələrinə köçürülüb.
Əldə etdiyimiz digər bir məlumat isə universitetin yerləşdiyi binanın hazırda dövlət yaxud özəl mülkiyyət olması ilə bağlıdır. Məlumata görə, bina özəlləşdirilib. Mülk sahibi isə uzun müddətdir ki, xaricdə yaşayır. Əmlak problemli olduğu üçün nə satıla, nə də istifadə oluna bilir.
Görünən odur ki, “San Marino” ləqəbli universitetin aqibəti də hələ uzun müddət giriş qapısı kimi bağlı qalacaq.
TEREF Bizim.Media-ya istinadla fotoları təqdim edir:
ABŞ-ın dövlət borcu tarixdə ilk dəfə 36 trilyon dolları keçib.
Bu barədə məlumatı ölkənin Maliyyə Nazirliyi dərc edib.
Son məlumata görə, borc məbləğinin böyük qismi (29 trilyon dollar) əhalinin payına düşür.
Beynəlxalq Valyuta Fondunun ekspertləri ABŞ dövlət borcunun artımını qlobal iqtisadiyyat üçün təhlükə adlandırırlar. Belə ki, 2032-ci ilə qədər ölkənin dövlət borcu ÜDM-in 140%-ni keçə bilər.
Ermənistan şirkətləri Rusiyanın qızıl ticarəti üzrə Qərb embarqosundan yan keçməsinə kömək edir.
“Report” xəbər verir ki, “The Insider” və “Hetq” nəşrləri geniş jurnalist araşdırması nəticəsində bu qənaətə gəliblər.
Qeyd olunur ki, bu şirkətlərin arxasında ölkənin nüfuzlu siyasətçiləri və iş adamları dayanır. 2022-ci ildən Ermənistana milyardlarla dollar dəyərində qızıl idxal edilir, lakin qiymətli metal ölkədə qalmır – BƏƏ-yə ixrac həcmi də misli görünməmiş dərəcədədir. Eyni zamanda, BƏƏ-dən Ermənistana ehtimal ki, nağd pul və qiymətli kağızlar axını gedir. Rusiya biznesinin qızıl ticarətini Ermənistan vasitəsilə aparması sərfəlidir, çünki ölkədə qızıla ixrac rüsumu tətbiq edilmir və fiziki şəxslər vasitəsilə ticarət, sanksiyalardan yan keçməyə imkan verir.
2022-ci ilin iyununda Ukraynada müharibə başladıqdan sonra ABŞ Rusiya qızılının idxalına qadağa qoyub. Texniki cəhətdən bu embarqo yalnız ABŞ-yə idxala şamil edilir. Ancaq başqa bir ölkə bu “çirkli” qızılı alırsa, onu ABŞ-yə sata bilməz. Bu isə öz növbəsində o deməkdir ki, banklar onu investisiya və ya ticarət üçün almayacaqlar. Beləliklə, digər malların idxalına məhdudiyyətlərdən fərqli olaraq, bank qızılına Amerika embarqosu avtomatik olaraq qlobal xarakter alır.
Materialın müəllifləri iddia edirlər ki, 2022-2023-cü illərdə Rusiya qızılının axını Şərqə yönəlib. Ukraynada genişmiqyaslı müharibə başlayana qədər onun ixracı əsasən Böyük Britaniyaya həyata keçirilirsə də, 2022-ci ildən əsas alıcılar BƏƏ və Honkonq olub. Lakin, məlumatlara görə, 2023-cü ilin aprelində bu axınlar dayandırılıb. O vaxtdan bəri Rusiyanın rəhbərlik etdiyi Avrasiya İqtisadi İttifaqından (Aİİ) kənara bir unsiya belə Rusiya qızılı ixrac edilməyib.
“The Insider”in əldə etdiyi Rusiya gömrük məlumatlarına görə, 2020-ci ildə Rusiya Aİİ xaricinə 18 milyard ABŞ dolları, 2021-ci ildə isə 17 milyard dollar dəyərində qızıl satıb. Növbəti il bu göstərici 7 milyard dollara, 2023-cü ildə isə 2 milyard dollara düşüb. Artıq qeyd edildiyi kimi, 2023-cü ilin aprelində Aİİ-dən kənar ixrac dayandırılıb və bundan sonra Ermənistan, demək olar ki, tamamilə Rusiyadan idxal edilən qızılın iri ixracatçısına çevrilib.
Ermənistan Gömrük Xidmətinin məlumatına görə, Yerevan 2023-cü ildə qızıl idxalını kəskin şəkildə artırıb və 2024-cü ilin birinci yarısında 4,4 milyard dollara (təxminən 66 ton) çatıb. Rəqəmlərə, demək olar, tamamilə Rusiyadan idxal edilən emal olunmuş qızıl daxil deyil. Bu ilin birinci yarısında Ermənistandan 4,1 milyard dollar (59 ton) dəyərində qızıl ixrac edilib. Bu, BMT-nin “Comtrade” məlumat bazasındakı məlumatlarla da təsdiqlənir.
Qeyd etmək lazımdır ki, Ermənistan 2022-ci ilə qədər də qızıl ixrac edirdi, lakin yalnız ölkədə hasil edilən və son iki ildə reeksport ediləndən xeyli az həcmdə.
2024-cü ildə Ermənistana Rusiya qızılının ən böyük idxalçıları arasında (2024-cü ilin yanvar – may aylarında 100 milyon dollardan çox məbləğdə qızıl idxal edən şirkətlərdən söhbət gedir) öncül erməni siyasətçiləri və oliqarxları ilə əlaqəli şirkətlər, həmçinin Rusiya ilə əlaqəli müəssisələr var.
Ermənistanda ən böyük qızıl idxalçı şirkətlərdən biri hakim "Vətəndaş Müqaviləsi" partiyasının üzvü Xaçatur Sukiasyanın ailəsi ilə əlaqəli "Yerevan Zərgərlik Zavodu" (YZZ) MMC-dir. Zavod təxminən otuz Rusiya şirkətindən qızıl alıb.
Rusiya iş adamları Ermənistandan qızıl ixracı üçün tranzit ölkə kimi istifadə ediblər, çünki Rusiya qızıl ixracına gömrük rüsumu tətbiq edib. Amma qadağa Ermənistan kimi Aİİ ölkələrinə ixraca şamil edilmir.
Ermənistanda qızıl ticarəti ilə məşğul olan şirkətlərin əksəriyyəti 2022-ci ildən sonra açılıb, yəni onlar xüsusi olaraq sanksiya altında olan Rusiya qızılının digər ölkələrə ixracı üçün yaradılıb. Onların adları az tanınır, lakin, anonim qalmaq istəyən bir sıra mənbələrin məlumatına görə, onların arxasında lisenziyaların alınmasına və maneəsiz ixraca bu və ya digər şəkildə kömək edən keçmiş erməni məmurları dayanır.
Ermənistan Gömrük Xidmətinin məlumatına görə, 2024-cü ilin birinci yarısında Ermənistandan ixrac edilən 4,1 milyard dollarlıq (59 ton) qızılın 64 %-i Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə (BƏƏ), qalan hissəsi isə Honkonq və Çinə ixrac edilib.
Araşdırmanın müəllifləri qeyd edirlər ki, Ermənistan Mərkəzi Bankı hüquqi şəxslərin xaricə nə qədər pul köçürdüyü və nə qədər aldığı barədə statistikanı dərc etmir. Buna görə də məlumatların olmaması qızıl ticarətinin kəskin artması şəraitində hansı pul hərəkətinin qeydə alındığını müəyyən etməyə imkan vermir. Ekspertlər bu məbləğlərin Ermənistanın bank sistemi vasitəsilə alındığını və köçürüldüyünü, həmçinin rus iş adamlarının ixrac etdikləri qızıldan əldə etdikləri pulları xaricdə saxlayaraq müxtəlif sahələrə investisiya etmək ehtimalını istisna etmirlər.
Diqqətəlayiq haldır ki, Ermənistan təkcə Rusiya qızılı və zərgərlik məmulatlarının deyil, həm də almazların tədarükü üçün tranzit ölkəyə çevrilib.
Azərbaycanda minimum əməkhaqqının 2024-cü illə müqayisədə 55 manat, yaxud 15,9 faiz artırılaraq 400 manat olacağı gözlənilir. Bu, “Hesablama Palatasının Azərbaycan Respublikasının 2025-ci il dövlət büdcəsi haqqında” qanun layihəsinə rəyində əksini tapıb.
Qeyd edək ki, minimum əməkhaqqı aylıq əməkhaqqının ən aşağı səviyyəsini müəyyən edən sosial normativdir. Yəni, işəgötürənlər işçilərinə bu məbləğdən aşağı əməkhaqqı verə bilməz. Azərbaycanda hazırda minimum əməkhaqqı 345 manatdır.
İnsanları düşündürən əsas nüanslardan biri isə sözügedən artımın özəl sektora təsir edib-etməyəcəyidir.
Musavat.com xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı Yenisabah.az-a danışan iqtisadçı-ekspert Emin Qəribli bildirib ki, özəl sektorda maaş artımı alıcılıq qabiliyyətinin yüksək olmasından asılıdır:
“Maaşlar və pensiyalar artırıldığı zaman, təbii ki, alıcılıq qabiliyyəti də artır. Belə olduqda isə sahibkarların qazancları da yüksəlir. Ölkəmizdə fəaliyyət göstərən sahibkarlar əsasən, kiçik sahibkarlardır. Onlar da daha çox daxili bazara yönəliblər. Daxili bazarda da alıcılıq qabiliyyəti artırsa, təbii ki, onların fəaliyyətinə də təsir göstərir. Onların istehsal etdiyi məhsul, təklif etdiyi xidmət müqabilində qazancları da artmış olur. Özəl sektorda maaş artımı isə bilavasitə qazancın yüksək olmasından və keyfiyyətin artmasından asılıdır”.
Ekspertin fikrincə, minimum əməkhaqqının artırılması sahibkarların da özəl sektorda maaşları artırmağa vadar edəcək:
“Minimum əməkhaqqının artırılması sahibkarların müəyyən etdikləri şərti maaşları artırmağa vadar edir. Bu isə “qara mühasibatlığın” azalmasına və daha şəffaf sistemə keçid imkanları yaradır. Amma dövlətin özəl sektorda maaş artımına birbaşa müdaxilə etməsi mümkün deyil”.
Amerikalı sahibkar İlon Mask öz rekordunu yeniləyərək yenidən planetin ən varlı adamı olub.
APA xəbər verir ki, “Bloomberg“ dünyanın ən varlı şəxslərinin siyahısını dərc edib.
Maskın sərvəti 347,8 milyard dollarla bütün zamanların ən yüksək səviyyəsinə çatıb.
Qeyd edilir ki, 2021-ci ildə Mask rekorda imza atıb, həmin vaxt iş adamının sərvəti 340,4 milyard dollar təşkil edib.
Maskın ən yaxın rəqibi Ceff Bezosun sərvəti 219 milyard dollar olaraq qiymətləndirilir.
Bu ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycanda ictimai iaşə dövriyyəsi ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə real ifadədə 11,1 % artaraq 1 milyard 877 milyon manat olub.
Bu barədə İndex.az Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən xəbər verir.
Bildirilib ki, özəl sektorda ictimai iaşə dövriyyəsinin 51,2 %-i hüquqi şəxslərin, 48,8 %-i isə bu sahədə sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslərin payına düşüb.
Hüquqi şəxslər üzrə dövriyyə 2023-cü ilin yanvar-oktyabr ayları ilə müqayisədə 12,9 % artaraq 953 milyon manat olub.
ABŞ-ın “Qazprombank”a qarşı sanksiyalar tətbiq etməsindən sonra Rusiya satdığı qazın pulunu almağın yollarını tapacaq.
Tribunainfo.az xəbər verir ki, bunu Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov brifinqdə bildirib:
“Bəzi variantlar tapılacaq, Rusiya kimi bir ölkəyə qarşı tam bloklayıcı tədbirlər mümkün deyil”.
Onun sözlərinə görə, variantların tapılması “bir az vaxt apara bilər”: “Ancaq həll yolu mütləq tapılacaq” .
Qeyd edək ki, noyabrın 21-də ABŞ Xəzinədarlığı “Qazprombank” da daxil olmaqla 50 Rusiya bankını sanksiya siyahısına daxil edib. Bu isə Rusiya neft-qazına görə ödənişlərin həyata keçirildiyi yeganə bankla əməliyyatların dayandırılması deməkdir. Artıq Rusiyadan qaz alan Serbiya və Macarıstan ABŞ-ın qərarına etirazlarını bildiriblər.