Hesablama Palatası Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyindəki Təhsil Tələbə Krediti Fondunda həyata keçirdiyi kənar dövlət maliyyə nəzarəti tədbiri nəticəsində nöqsanlar aşkar edib.

Palata xəbər verir ki, audit Fondun yaradıldığı 17 iyun 2021-ci il tarixindən 1 iyun 2024-cü il tarixinə qədər olan dövrü əhatə edib və səmərəlilik (performans) auditi formasında keçirilib, kredit müraciətlərinin təmin olunmasının, eləcə də Fondun fəaliyyətinin təşkilinin nəticəliliyinin qiymətləndirilməsi məqsədi daşıyıb.

Fondun nizamnamə kapitalının formalaşdırılması üçün dövlət büdcəsindən 2021-ci ildə 80,0 mln. manat, 2022-ci ildə isə kreditləşmə fəaliyyətinin davam etdirilməsi üçün əlavə 22,0 mln. manat vəsait ayrılmış, auditlə əhatə olunan dövrdə ümumilikdə 32,9 mln. manat vəsait Təhsil Tələbə Kreditinin (TTK) maliyyələşməsinə sərf edilmişdir.

Bundan əlavə, həmin dövrdə Fondun saxlanması üçün 3,6 mln. manat xərc edilmiş, bu xərclərin 1,8 mln. manatını əməyin ödənişi xərcləri təşkil etmişdir. Yaranma tarixindən 31 may 2024-cü il tarixinədək Fonda 21888 nəfər tərəfindən cəmi 45688 kredit müraciəti edilmiş, ondan 16799 nəfər üzrə ümumi məbləği 33,1 mln. manat təşkil edən 36063 kredit rəsmiləşdirilmiş, bundan, hamısı sonuncu tədris ilində olmaqla, 130,1 min manat məbləğində 159 müqavilə sonradan ləğv edilmişdir.

Ləğv edilmiş 159 müqavilə istisna olmaqla, bakalavriat təhsil səviyyəsi üzrə 25321, magistratura təhsil səviyyəsi üzrə 8841, orta ixtisas təhsili səviyyəsi üzrə 1622 və peşə təhsili səviyyəsi üzrə 120 müraciət üzrə kredit rəsmiləşdirilmiş, kreditdən həm dövlət, həm də özəl təhsil müəssisələrinin tələbələri yararlanmışdır.

Qeyd edilənlərin icrası prosesində bəzi nöqsanlara da yol verilmiş, eləcə kreditlərin verilməsi və funksional fəaliyyətin təşkilinin nəticəliliyinin daha da yüksəldilməsi imkanlarından bəzi hallarda tam istifadə olunmamışdır.

Göstərilənlərə münasibətdə ilk olaraq diqqətə çatdırılmalıdır ki, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 24.07.2021-ci il tarixli 226 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Təhsil Tələbə Krediti Fondunun vəsaiti hesabına təhsil tələbə kreditlərinin verilməsi Qaydası”nda (Qayda) sosial təhsil tələbə kreditinin verilməsi şərtlərinin əsasən sosial rifah göstəricilərinə deyil (ünvanlı sosial yardım istisna olmaqla), kateqoriya xarakterli yanaşmaya əsaslanılması nəticəsində Fondun fəaliyyəti müəyyən edilmiş məqsədlərə tam uyğun olmamışdır. Kateqoriyalı yanaşmanın tətbiqi ilə yanaşı standart TTK ilə müqayisədə ümumi orta müvəffəqiyyət göstəricisinin (ÜOMG) daha aşağı müəyyənləşdirilməsi sosial kredit istifadəçilərinin zəif təhsil göstəriciləri nümayiş etdirmələrinə imkan yaradan kreditləşmə sisteminin qurulması ilə nəticələnmişdir. Beləliklə də, Fondun TTK-nin verilməsi ilə bağlı yanaşması əsasən sosial cəhətdən riskli qruplara hədəflənmiş, həmin qruplara aid tələbələrin təhsil haqlarını vaxtında ödəmələrinə şərait yaratmaqla təhsillərini başa çatdırmaları məqsədini daşımışdır.

Fondun nəzarət imkanlarının məhdud olması və ali təhsil müəssisələrinin kreditlərin verilməsi prosesində iştirak edən məsul şəxslərinin məsuliyyətinin hüquqi aktlarla tənzimlənməməsi nəticəsində 2 ali təhsil müəssisəsi üzrə 32 halda TTK-dən yararlanan tələbənin faktiki ÜOMG-si Fondun məlumat bazasında əks etdirilən göstəricidən aşağı olmuş, beləliklə də, 71 baldan aşağı göstəriciyə malik tələbəyə, Qaydaların tələbi pozularaq standart TTK verilmişdir. Bu isə, öz növbəsində, dövlət vəsaitinin hüquqi aktların tələblərinin pozulması ilə icrası ilə yanaşı, funksional təyinatı üzrə istifadəsinə də təsir göstərmişdir.

Kredit üçün müvəkkil banka müraciət mərhələsində nəzərdə tutulmuş yanaşma təcrübədə tətbiq edilən yanaşmadan fərqlənmiş, başqa sözlə, təcrübədə tələb olunan sənədlər tələbə tərəfindən banka təqdim edilmədən elektron qaydada təhsil müəssisəsinin məsul şəxsi tərəfindən “Elektron Təhsil Tələbə Krediti” informasiya sistemində (Portal) təsdiqindən sonra kredit müraciəti banka yönləndirilimiş, bəzi hallarda Portaldan çıxarışlarda TTK-nın təhsil müəssisəsi tərəfindən təsdiq edilmədən banka göndərildiyinə dair məlumatlar əks olunmuş, eləcə də Fond tərəfindən ləğv edilmiş bəzi kredit müraciətləri üzrə bank tərəfindən kredit rəsmiləşdirilməsi həyata keçirilmişdir

Ali təhsil müəssisələrinə qəbulun yalnız Dövlət İmtahan Mərkəzi vasitəsilə keçirilən imtahanlarla deyil, eləcə də Scholastic Aptitude/Assessment Test (SAT) nəticəsində də aparıldığını diqqətə alsaq, bu yanaşmanın nəzərə alınmaması SAT ilə qəbul həyata keçirən ali təhsil müəssisələrinə daxil olan tələblərinin birinci semestrdən standart TTK-dan yararlanmağı tam məhdudlaşdırmışdır.

Fondun tələbələrin təhsilinə verə biləcəyi töhfə baxımından əhəmiyyət kəsb edən və beynəlxalq təcrübədə tətbiq edilən – tələbələrin təhsillə bağlı cari xərclərinin (dərslik, qidalanma, yataqxana, yol xərci və s.) ödənilməsi praktikası öyrənilməmiş və nəzərə alınmamış, həmçinin kreditlərdən yararlana biləcək şəxslərin yuxarı yaş həddinin müəyyən olunmaması nəticəsində auditlə əhatə olunan dövrdə 13 halda son qaytarılma tarixinə kredit götürən şəxsin yaşının 60 və daha artıq olmasına şərait yaradan kredit rəsmiləşdirilmişdir ki, ondan 3-ü həmin tarixdə pensiya yaşında olacaqdır. Fondun maliyyə vəsaitlərinin istifadə səviyyəsini və tətbiq olunan sığorta mexanizmlərini diqqətə alsaq, kredit alanların yaşı ilə bağlı hər hansı bir məhdudiyyətin nəzərə alınması zərurəti olmasa da, ictimai faydalılığın formalaşdırılması və əmək bazarında iştirak müddəti baxımından yuxarıda göstərilən amillərlə birgə belə bir məhdudiyyətin müəyyənləşdirilməsinin gələcəkdə zəruri yanaşma kimi formalaşacağı qənaətindəyik.

Himayəçilik Şurası tərəfindən strateji məqsəd və planların, inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməməsi, həmçinin illik fəaliyyət planlarının təsdiq olunmaması Fondun funksional məqsədlərinin həyata keçirilməsinə nəzarət mexanizmlərinin tətbiqini məhdudlaşdırmaqla bu hədəflərə nail olunmasında risklərə yol açmışdır. Hədəflərlə bağlı kəmiyyət göstəricilərinin müəyyənləşdirilməsində vahid yanaşmanın tətbiq edilməməsi tərtib olunan hesabatlar arasında uyğunsuzluqlarla yanaşı hədəf/nəticə uzlaşmasının qiymətləndirilməsində məhdudiyyətlərə səbəb olmuş, kreditlərin verilməsi planlaşdırılan tələbələrin say göstəricilərində uyğunsuzluqlar tələb olunan xərclərin planlaşdırılmasına təsir göstərən əsas faktoru formalaşdırmışdır.

Himayəçilik Şurası tərəfindən vəsaitlərin idarə olunması istiqamətində fəaliyyətin tam icra edilməməsi, o cümlədən kənar auditorun müəyyənləşdirilməsi üçün addımların atılmaması və müvəkkil bankın seçilməsinin bu Şura ilə razılaşdırılmaması hesabatlılıq və şəffaflıq prinsiplərinin tam tətbiqinə mane olmuşdur. Həmçinin qeyd edək ki, müvəkkil bankın fəaliyyəti ilə bağlı hesabatlılığın artırılması məqsədilə Fond tərəfindən bir sıra addımlar atılmışdır ki, bu da vəsaitin idarə olunmasına nəzarətlə bağlı müsbət amil kim dəyərləndirilir.

Nizamnamədə likvidliyin təmin olunması, Fondun fəaliyyətinin inkişaf etdirilməsi, səmərəliliyinin və etibarlılığının yüksəldilməsi məqsədilə investisiyaların cəlb olunması ilə bağlı nəzərdə tutulmuş vəzifənin icra olunmaması maliyyə imkanlarının genişləndirilməsinə təsir göstərmişdir.

Ayrı-ayrı mərhələlərin icrasına dair vaxt çərçivəsinin reqlamentləşdirilməməsi müraciətlərin təxminən 20,0%-nə kreditin 1 aydan çox müddətdə verilməsi ilə nəticələnmiş, bu, əsasən ali təhsil müəssisələrinin və müvəkkil bankın məsul şəxslərinin fəaliyyəti ilə əlaqədar olmuşdur. Göstərilənlər məsuliyyət mexanizmlərinin işlənilməsinin və tətbiqinin əhəmiyyətini bir daha qeyd etmək imkanı verir.

Başqa istiqamətin maliyyələşdirilməsinə yönəldilmiş vəsaitin 2023-cü ilin dövlət büdcəsinin icrası ilə bağlı hesabatlarda TTK-nin verilməsinə sərf olunmuş məbləğ kimi əks etdirilməsi həmin məlumatlar əsasında qərar qəbul edən, təhlillər aparan və proqnozlar tərtib edən dövlət qurumlarının bu fəaliyyətinə mənfi təsir amillərini formalaşdırmaqla yanaşı hədəf/icra uyğunluğunun da qiymətləndirilməsinə şərait yaratmır.

Auditin nəticələri əsasında qəbul edilmiş Kollegiya qərarında aşkar edilmiş nöqsanların aradan qaldırılması məqsədilə Tələbə Təhsil Kredit Fondu tərəfindən sorğu və onlayn təlimlərin keçirilməsi zamanı yol verilmiş nöqsanlar üzrə artıq ödənilmiş vəsaitin bərpa olunması nəzərə alınmış, dövlət büdcəsinin icrası ilə bağlı hesabatda uyğunsuzluqlara dair Maliyyə Nazirliyinə məlumat göndərilməsi əks edilmişdir.

“Son illər texnologiyanın inkişafı ilə yanaşı, kiberhücumların da sayı sürətlə artır. Hər gün yüzlərlə insanın bank hesablarından pulların oğurlanması ilə bağlı xəbərlər eşidirik. Hakerlər isə metod dəyişikliyi edərək daha mürəkkəb proqramlarla və texnologiyalarla fərdi hesablara hücum edir. Nəticədə insanlar maddi ziyan çəkir ki, bu da insanlarda həm də ümumi maliyyə sistemlərinə inamı azaldır”.

Bu sözləri Globalinfo.az-a İnformasiya Kommunikasiya Texnologiyaları üzrə mütəxəssis Elvin Həsənov bank kartlarından pulların oğurlanması haqda danışarkən deyib.

O, bu tip kiberhücumların arxasında təşkil olunmuş və strateji məqsədləri olan maliyyə qruplarının dayandığını qeyd edib:

“Düşünürəm ki, hakerlərin ardıcıl və intensiv hücumları mövcud bank sistemlərinin etibarsız olduğunu sübut etməyə çalışır. Belə olduğu təqdirdə müəyyən maliyyə piramidalarının təsiri hiss olunmağa başlayır. Bu piramidaların əsas məqsədi insanları mövcud sistemdən uzaqlaşdırıb, özlərinin qurduğu alternativ maliyyə sistemlərinə yönəltmək ola bilər. Həmin sistemlər adətən kriptovalyutalar və ya digər qeyri-ənənəvi ödəniş platformaları üzərində qurulur. Nəticədə hakerlər və onların arxasında dayanan qurumlar yeni maliyyə sistemlərini inkişaf etdirərək həm də insanların pul vəsaitlərinə nəzarət edirlər”.

Mütəxəssis deyib ki, bank sistemlərinin etibarlılığını təmin edən nizamlayıcı qurumlar və dövlət nəzarəti var:

“Alternativ maliyyə sistemləri çox zaman tənzimlənmədiyindən orada daha böyük risklər və təhlükələr yaranır. Bu gün bank kartlarının təhlükəsizliyi ilə bağlı şübhələrin yaranması bir sıra mühüm problemləri üzə çıxarır. Nağd pulun saxlanması və istifadəsi bir alternativ kimi görünsə də, bu, müasir dövrdə tam bir həll yolu deyil. Alternativ olaraq bəzi rəqəmsal pul kisələri (e-cüzdanlar) ikili autentifikasiya və əlavə təhlükəsizlik tədbirləri təklif olunur. Məsələn, Google Pay, Apple Pay və Binance kimi platformalar maliyyə əməliyyatlarını daha etibarlı edir. Kriptovalyutalar həm haker hücumlarına qarşı müqavimətli, həm də nağdsız ödənişlər üçün uyğun hesab olunur. Lakin burada da fərdi təhlükəsizlik əsas şərtdir – vəsaitlərinizi soyuq cüzdanlarda saxlamalısınız ki, onlayn hücumların hədəfi olmayasınız”.

E.Həsənovun sözlərinə görə, nağd pulların istifadəsi kiberhücum riskindən qorunmağın ən sadə üsulu kimi görünsə də, lakin qlobal iqtisadiyyat artıq nağdsız dövrə keçid edir:

“Elektron ödənişlər həm sürət, həm də rahatlıq baxımından üstünlüklərə malikdir. Belə olduğu halda da bu tip hücumlardan qorunmaq üçün ideal yanaşma hibrid sistemin tətbiqidir. Belə ki, insanlar həm rəqəmsal ödəniş vasitələrindən istifadə etməli, həm də təhlükəsizlik tədbirlərini gücləndirməlidirlər. Bir çox insan hələ də zəif şifrə seçir və ya təhlükəsizliyə lazımi diqqət yetirmir. Çünki hakerlər yalnız texnoloji hücumlarla kifayətlənmir, eyni zamanda sosial mühəndislik üsullarından (phishing və scam) istifadə edirlər. Vətəndaşları bu cür hücumlara qarşı maarifləndirmək vacibdir”.

Bu ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycandan xarici ölkələrə 610 min 27 ton miqdarında, 628 milyon 1 140 ABŞ dolları dəyərində meyvə-tərəvəz ixrac edilib.

Valyuta.az rəsmi məlumatlara istinadən xəbər verir ki, ixrac olunan məhsul ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə miqdar ifadəsi ilə 31 min 713 ton (5%), dəyər ifadəsi ilə 13 milyon 187 min dollar (2%) azdır. Ötən ilin eyni dövründə Azərbaycandan xarici ölkələrə 641 min 740 ton miqdarında, 641 milyon 188 min ABŞ dolları dəyərində meyvə-tərəvəz satılıb.

Qeyd edək ki, bu ilin bəhs olunan dövründə ixrac olunan meyvə-tərəvəz ümumi ixracın 2,58 faizini, qeyri-neft sektoru üzrə ixracın 20,32 faizini təşkil edir.

2024-сü ilin yanvar-noyabr aylarında (11 ayda) Azərbaycanda 5 225 ədəd və ya əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2088 ədəd (+66,6%) çox minik avtomobili istehsal olunmuşdur (yığılmışdır).

Bu barədə Dövlət Statistika Komitəsinin aylıq hesabatında bildirilib.

Minik avtomobilləri üzrə 01.12.2024-cü il vəziyyətinə hazır məhsul ehtiyatı 207 ədəd təşkil edib.

Qeyd edilib ki, dövr ərzində əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə traktorların istehsalı 13,6 faiz azalaraq 535 ədəd olub.

2024-cü ilin yanvar-noyabr aylarında 576 ədəd yük avtomobili istehsal edilmişdir. İstehsal əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 0,5% azalıb.

Bildirək ki, bu gün ölkədə minik avtomobili istehsalı 67 faizə çatıb. Ancaq idaxal olunan avtomobil sayının çoxluğunu da nəzərə alsaq, bu rəqəmin 67 faiz təşkil etməsi maraq doğurur.

Bəs yerli istehsal olan avtomobillərin alıcısı varmı?

“Azərbaycan Avtomobil Dilerləri Assosiasiyası” İctimai Birliyinin icraçı direktoru Eyyub Əliyev “Cebheinfo.az”-a bildirib ki, bu gün yerli istehsala tələbat var:

“Ən azı yerli avtomobillər hesabına taksi parkımız yenilənib. Taksi parkının yenilənməsinə ən böyük töhfəni verənlərdən biri yerli istehsaldır. Yerli istehsal olan avtomobillərin qiyməti təxminən 20-21 min manatdan başlayır. Hazırda müxtəlif seqmentlərdə avtomobillər var.

Yığımlarda bir neçə markanın müxtəlif modeli var. Ona görə də bazarda möhkəmlənməsi, istehsal sayının artması normal haldır. Yerli istehsalın, satışların artmasına təəccüblənmək lazım deyil.

Artıq minik avtomobil parkımız yenilənib, hazırda bu istiqamətdə işlər gedir. Nəzərə alaq ki, ölkədə fəaliyyətdə olan 60 mindən çox taksi vardı. Onlar da yenilənməyə doğru gedir, onlara da xüsusi şərtlər qoyulub. Hər 100 maşından 35-40-ı yerli istehsaldır. Gələcəkdə bu rəqəm daha da artacaq.

Yerli istehsalın həcminin artması əlavə işçi qüvvəsi, yeni iş yerlərinin açılmasıdır ki, bu da sevindirici haldır. Yerli istehsala gəldikdə isə, burada “Chevrolet”, “Isuzu” kimi avtomobillər də var.

Hazırda yerli avtomobil satış salonlarında hər zaman müştəri var. Çünki onların satış və kredit şərtləri daha əlçatandır. Ona görə də əlində az pulu olan, daha uyğun şərtlərlə bu avtomobillərdən faydalanırlar”.

2024-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin orta aylıq nominal əmək haqqı 2023-cü ilin müvafiq dövrünə nisbətən 7,8 faiz artaraq 993,2 manat təşkil edib.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, bu barədə Dövlət Statistika Komitəsi (DSK) məlumat yayıb.
Bildirilib ki, əmək haqqı neft-qaz sektorunda 3706,2 manat, qeyri neft-qaz sektorunda 943,3 manat təşkil edib.
“Dövlət müəssisələrində çalışan işçilərin əməkhaqları 953,3 manat, özəl müəssisələrdə isə 1034,5 manat olub”, - məlumatda deyilir.
2024-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında iqtisadi fəaliyyət və mülkiyyət növləri üzrə orta aylıq nominal əmək haqqı aşağıdakı kimi olub:

Xəbər verdiyimiz kimi, “kartdan-karta” ödəniş qəbul edən sahibkarlar Dövlət Vergi Xidməti (DVX) tərəfindən 1000-3000 manat dəyərində cərimə olunacaq. Belə ki, nağdsız vəsaitin qəbul edilməsi yalnız POS-terminal vasitəsilə həyata keçirilməli, bu zaman vətəndaşlara POS-terminalın qəbzi ilə yanaşı nəzarət-kassa aparatının çeki də təqdim edilməlidir.

Sahibkarlar bəzi hallarda vegidən yayınmaq üçün müştəriyə “kartdan-karta” əməliyyatı təklif edir. İddialara görə, bu əməliyyatları Vergilər Xidməti təsbit edə bilir. Sahibkarın adi bank hesabı haqda məlumatı DVX necə əldə edir? Banklar vətəndaşların məlumatlarını Vergi Xidmətinə ötürür?

Globalinfo.az-a danışan sabiq maliyyə naziri Fikrət Yusifov deyib ki, Vergi Məcəlləsinin 76.1-ci maddəsinə əsasən, vergi orqanları vergi nəzarəti zamanı və ya Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində digər dövlətin səlahiyyətli orqanları ilə məlumat mübadiləsinin həyata keçirilməsi məqsədilə kredit təşkilatlarına və ya bank əməliyyatları aparan şəxslərə yazılı bildiriş göndərməklə, həmin bankın və ya kredit təşkilatının xidmət etdiyi vergi ödəyicisinin (şəxsin) eyniləşdirmə məlumatını, onun bank hesabları və əməliyyatları barədə məlumat, həmçinin bu məlumatı təsdiq edən sənədləri almaq hüququna malikdir.

Onun sözlərinə görə, məsələ bir qədər fərqlidir:

“Kredit təşkilatı və ya bank əməliyyatları aparan şəxs müvafiq icra hakimiyyəti orqanının təsdiq etdiyi formada Vergi Məcəlləsinin 76.1-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş qaydada göndərilən bildirişi aldıqdan sonra həmin bildirişdə göstərilən məlumatların vergi orqanına veriləcəyi barədə 5 iş günü müddətində hesab sahibinə rəsmi məlumat verməli və 15 gün müddətində tələb olunan məlumatları vergi orqanına təqdim etməlidir. Kartdan-karta ödənişlərin edilməsi barədə məlumatların banklar tərəfindən vergi xidmətinə ötürülməsinə gəlincə isə burada məsələ heç də bəzi şərhçilərin izah etdiyi kimi deyil”.

Sabiq nazir deyib ki, vətəndaşın şəxsi hesabından apardığı hər hansı bir əməliyyat barədə bankların harasa məlumat ötürməsi mümkün deyil:

“Çünki şəxsə aid məlumatlar məxfi saxlanmalıdır. Bəs belə olan halda kartdan ödənişlərin aparılmasına dair məlumatlar vergi orqanlarına necə daxil olur? Bu sualın cavabı çox sadədir. Vergi orqanları apardıqları müşahidələr, keçirtdikləri reydlər zamanı belə faktları aşkara çıxarıb sahibkarları cərimələyirlər. Bu qəbildən olan halları aşkar etmək o qədər çətin iş deyil. Bir çox ticarət obyektlərində kartla ödənişi asanlaşdırmaq üçün kartın nömrəsi kassanın yaxınlığında görünən yerdə yapışdırılır. Biz bunu dəfələrlə görmüşük. Belə faktı aşkarlamaq üçün xüsusi səy göstərməyə ehtiyac yoxdur”.

F.Yusifov vergidən yayılanlarla bağlı sanksiyaların tətbiqindən söz açıb:

“Vergidən yayınmaq olmaz. Vergidən yayınmaq dövləti aldatmaq anlamına gəlir. Bu səbəbdən də istənilən ölkədə vergidən yayınmağa görə ciddi sanksiyalar tətbiq olunur”.

“Alafran”, “Sodeks”, “Oris” kimi təmizlik məhsulları istehsalçısı olan “Vüsal Kimya” MMC ölkədən külli miqdarda pul çıxarmaqda günahlandırılır.

Tribunainfo.az xəbər verir ki, “Vüsal Kimya” İnzibati Xətralar Məcəlləsinin iqtisadi fəaliyyət qaydaları əleyhinə olan 430.4-cü maddəsini pozub. Tələbi pozulan maddəyə əsasən, avans yolu ilə ödənilmiş valyuta vəsaitinin müqabilində müəyyən edilmiş müddətlərdə müvafiq mallar idxal edilmədikdə, işlər görülmədikdə və ya xidmətlər göstərilmədikdə ödənilmiş valyuta vəsaitinin xaricdən geri qaytarılmamasına görə, vəzifəli şəxslər inzibati xətanın bilavasitə obyekti olmuş valyuta vəsaiti məbləğinin on faizindən iyirmi faizinədək məbləğdə, hüquqi şəxslər inzibati xətanın obyekti olmuş valyuta vəsaiti məbləğinin iyirmi faizindən otuz faizinədək məbləğdə cərimə edilir.

“Vüsal Kimya” MMC ilə bağlı iş baxılması üçün Sabunçu rayon Məhkəməsinə göndərilib. 26 dekabr tarixində hakim Vüsal Qurbanovun sədrliyi ilə işə baxılacaq.

Xatırladaq ki, hüquqşünas Əkrəm Həsənov İXM-nin 430.4-cü maddəsi barədə danışarkən bildirmişdi ki, istənilən şirkət, sahibkar müəyyən mal almaq üçün ölkədən pul çıxarırsa, iki il ərzində həmin mal ölkəyə gəlmədiyi üçün sifarişi verən şirkət cərimələnir. Hüquqşünasın sözlərinə görə, iki il ərzində mal ölkəyə gəlmirsə, bu sahibkarın ölkədən pul çıxarması anlamına gəlir:

“Bu maddənin qısa mahiyyəti belədir, sahibkarlar xaricə pul köçürür ki, nə isə alacaq. O pulu köçürəndən sonra iki il ərzində həmin malı ölkəyə gətirməlidir. Əgər malı ölkəyə gətirmirsə, sahibkar cərimələnir. Yəni bu halda hesab olunur ki, şirkət, sahibkar ölkədən pul, valyuta çıxarıb. Məlum məsələdir ki, ölkədən heç bir səbəb olmadan pul çıxarmağa məhdudiyyət var.
Əgər mal ölkəyə gəlmirsə, sahibkarı, şirkəti cərimələyirlər. Belə olduğu halda Mərkəzi Bank müraciət edir məhkəməyə və məhkəmə də cərimə tətbiq edir. Tərtib olunan protokola əsasən pul ölkədən çıxarılıb, ancaq verilən 2 il müddətində həmin mal ölkəyə gətirilməyib. Qanunvericilik belə olsa da, praktikada çoxlu problemlər var. Bəzi hallarda həqiqətən də sahibkarların günahı olur. Ancaq bir çox hallarda Mərkəzi Bank bu kimi məsələlərə çox formal yanaşır. Bəzən ola bilir ki, sahibkar banka malın ölkəyə gəldiyini sübut edən gömrük sənədini verməyi unudur və ya malın gəlişi gecikir. İnzibati Xətalar Məcəlləsinə görə, o halda cərimə tətbiq oluna bilər ki, sahibkarın təqsiri olsun. Mərkəzi Bank isə bu məsələləri qətiyyən araşdırmır. Mərkəzi Bank çox vaxt sahibkarı çağırmır, problem barədə onunla danışmır, ondan səbəb soruşmur, ancaq məhkəməyə verir. Mərkəzi Bank bu sahədə öz səlahiyyətini düzgün icra etmir. Burada cərimələr çox yüksəkdir. Məsələn, sahibkar xaricə göndərdiyi pulun 30 faizini cərimə kimi ödəməlidir. Təsvir edin, 300 minə qədər cərimə olunan şirkətlər var”.

Qarşı tərəfi dinləməyə hazırıq.

Azərbaycanda siyasi partiyalara maliyyə yardımı artırılır. Bunu maliyyə naziri Samir Şərifov Milli Məclisdə “Azərbaycan Respublikasının 2025-ci il dövlət büdcəsi haqqında” qanun layihəsinin üçüncü oxunuşda müzakirəsi zamanı bildirib. Nazir bildirib ki, Prezidentin tapşırığı ilə siyasi partiyalara maliyyə yardımının ayrılması üçün ilkin proqnozlaşdırılan vəsait 1,0 milyon manat və ya 20 faiz artırılır.

Siyasi partiyaların maliyyələşməsi ilə bağlı "Sherg.az"a açıqlama verən Ağ Partiyanın sədri Tural Abbaslı bildirib ki, partiyaların gəlirləri, əsasən, iki əsas mənbədən təmin olunur:

"Ya dövlət tərəfindən ayrılan vəsaitlərdən, ya da partiya üzvlərindən toplanan üzvlük haqlarından. Lakin əhalinin vəziyyətini nəzərə aldıqda, partiyaların maliyyələşməsi yalnız dövlətin dəstəyi ilə mümkün görünür. Bu baxımdan, dövlət tərəfindən ayrılan vəsaitin artırılması, şübhəsiz ki, partiyaların fəaliyyəti üçün əhəmiyyətli bir addımdır. Ancaq burada mühüm sual yaranır: bu artım nə qədər təsirli və faydalı olacaq?
Məsələn, hazırda partiyalar üçün nəzərdə tutulan 5 milyon manatlıq büdcənin 20 faiz artırılması ilə bu məbləğin 6 milyon manata çatdırılacağı proqnozlaşdırılır. Lakin burada nəzərə alınmalı müəyyən məqamlar var. Belə ki, bizim partiya parlamentdə təmsil olunmur. Siyasi partiyalar üçün maliyyə yardımının 90 faizi parlamentdə təmsil olunan partiyalara, 5 faizi ehtiyata, qalan 5 faizi isə parlamentdə təmsil olunmayan partiyalara ayrılır. Belə bir vəziyyətdə, 6 milyon manatlıq büdcədən parlamentdə təmsil olunmayan təxminən 15 partiya üçün ayrılan 5 faiz, həmin partiyalar arasında bölüşdürüləcək. Bu isə hər bir partiya üçün kifayət qədər kiçik məbləğ təşkil edir".

Tural Abbaslı əlavə edib ki, bu məbləğ yalnız mərkəzi qərargahın xərclərinin ödənilməsi baxımından müəyyən qədər yetərli sayıla bilər.

"Ancaq regiondakı qərargahların fəaliyyətinin davam etdirilməsi, müxtəlif tədbirlərin təşkili və digər zəruri xərclər nəzərə alındıqda, bu məbləğ yalnız simvolik bir dəstək rolunu oynayır. Buna görə də hesab edirəm ki, qanunvericilikdə siyasi partiyalar haqqında müəyyən düzəlişlərin edilməsi zəruridir. Xüsusilə də, maliyyə bölgüsünün daha ədalətli və tarazlı şəkildə aparılması vacibdir. Ancaq yenə də dövlət yardımlarının artırılması ümumi olaraq müsbət və dəstəklənəsi bir addım kimi qiymətləndirilə bilər".

“Milla” brendi adı altında süd məhsullarının istehsalı ilə məşğul olan “Milla Dairy” MMC valyuta tənsimi qaydalarını pozub. MMC ölkədən külli miqdarda pul çıxarmaqda günahlandırılır.

Tribunainfo.az xəbər verir ki, “Milla Dairy” MMC-nin İnzibati Xətalar Məcəlləsinin iqtisadi fəaliyyət qaydaları əleyhinə olan 430.4-cü maddəsini pozub. Tələbi pozulan maddəyə əsasən, avans yolu ilə ödənilmiş valyuta vəsaitinin müqabilində müəyyən edilmiş müddətlərdə müvafiq mallar idxal edilmədikdə, işlər görülmədikdə və ya xidmətlər göstərilmədikdə ödənilmiş valyuta vəsaitinin xaricdən geri qaytarılmamasına görə, vəzifəli şəxslər inzibati xətanın bilavasitə obyekti olmuş valyuta vəsaiti məbləğinin on faizindən iyirmi faizinədək məbləğdə, hüquqi şəxslər inzibati xətanın obyekti olmuş valyuta vəsaiti məbləğinin iyirmi faizindən otuz faizinədək məbləğdə cərimə edilir.

MMC ilə bağlı işə Abşeron rayon Məhkəməsində baxılır. Başladılmış işlə bağlı iki proses keçirilsə də, heç bir nəcitə əldə edilməyib. Növbəti proses 2025-ci ilin 13 yanvar tarixində təyin edilib. Hakim Şəfəq Məmmədovanın sədrliyi ilə işə baxılacaq.

Xatırladaq ki, “Milla Dairy” 2006-ci ildə dövlət qeydiyyatına alınıb. Şirkətin əvvəlki adı “AZ FP CO LTD” MMC olub. Şirkət ötən il rebrendinq edərək adını “Milla Dairy” MMC-yə dəyişdirib. 233 213 155.90 manat nizamnamə kapitalına malik olan “Milla Dairy” MMC-nin qanunin təmsilçisi Vahab Zadə Azər Adil oğludur.

Qarşı tərəfi dinləməyə hazırıq.

Yeni il bayramı ərəfəsində bölgələrdə hotel qiymətlərinin kəllə-çarxa çıxması insanların istirahətin daha ucuz başa gəldiyi xarici ölkələrə axın etməsinə səbəb olur.

Turizm və hotelçilik üzrə ekspert Cabir Dövlətzadə Yenicag.az-a açıqlamasında bunun əsas səbəbini yerli turizm bazarında rəqabətə davamlı mühitin formalaşmaması ilə əlaqələndirib.

Ekspert yerli turistlərin daha çox xarici ölkələrə axın etməsinin qarşısını almaq üçün təkliflər də irəli sürüb.

O, həmçinin bölgələrdə qiymətlərin yüksək olmasının yerli turizmin inkişafına mənfi təsirlərinin də qaçılmaz olacağını proqnozlaşdırıb.

Ətraflı videonu təqdim edirik: