Bakı və İrəvan yekun sülh müqaviləsinə dair danışıqların bitdiyini elan etsələr də, şərti sərhəddə erməni təxribatları davam edir. Ermənistan rəhbərliyinin təmsilçiləri hərbi cinayətlərdə təqsirləndirilən şəxslərin Bakıda keçirilən məhkəməsinə dair təzadlı bəyanatlar verirlər. Bu fonda iki dövlət arasında, həqiqətən də, sülhün əldə edilməsi perspektivləri nə dərəcədə inandırıcı görünür?

Oxu.Az erməni jurnalist Natali Aleksanyanın bu və digər məsələlərə münasibətini öyrənib.

Paşinyanın müxalifətə uduzmağa haqqı yoxdur

- Bir müddət öncə həm Azərbaycan, həm də Ermənistan Xarici İşlər nazirlikləri yekun sülh sazişinə dair danışıqların bitdiyini elan etdilər. Ermənistan cəmiyyətində bu xəbərə sadə insanların münasibəti necədir? Ümumiyyətlə, Ermənistanda sülh və revanş tərəfdarları arasında nisbət hansı səviyyədədir?

- Ermənistanda sadə insanlar səbirsizliklə sülh müqaviləsinin imzalanmasını gözləyirlər. Mən bunu əminliklə deyirəm, çünki son zamanlar sosial şəbəkə profillərimin izləyiciləri arasında sülh arzulayanların və bunun üçün çalışmaq istəyənlərin sayı artıb. Hərdən olur ki, hansısa təxribatçı səhifəmə girir və şərh bölümündə sülh sazişinin əksinə nəsə demək istəyir. Mən reaksiya göstərməmiş izləyicilərimin özləri ona cavab verirlər, özü də çox sərt şəkildə.

Ancaq sizə deyim ki, ritorikalarında revanşizm olsa da, bu təxribatçıların özləri belə, ciddi şəkildə revanş, hadisələrin bu ssenari ilə inkişafı barədə düşünmürlər. Onlar revanşizmdən yalnız bir məqsədlə istifadə edirlər: baş nazir Paşinyana bütün təşəbbüslərində maneələr yaratmaqla cəmiyyəti dezinformasiya ilə aldatmaq. Nəticə etibarilə ölkədə sabitliyi pozub, Paşinyanı hakimiyyətdən məhrum etmək. Elektoral anlamda onlar keyfiyyətcə əhəmiyyət kəsb edən faktor deyillər. Düzdür, səs-küylüdürlər, səsləri indinin özündə də insanların qəlbində əks-səda doğurur. Ancaq onlara inanan insanların Azərbaycanla sülhün əhəmiyyəti barədə anlayışları yoxdur. Təxribatçılar var, ancaq azdırlar. Onların ölkədə olmaları baş nazirin sülhə doğru fəaliyyətinə maneələr yaradır. Ümumilikdə isə xalq revanş haqqında düşünmür və səmimi hisslərlə sülh istəyir.

- Necə düşünürsünüz, Paşinyanın sülh müqaviləsini imzalamaq niyyəti, 30 illik münaqişəyə son qoymaq istəyi gələn il keçiriləcək seçkidə səslərinin sayına təsir edəcəkmi? O, seçkidə elektoratının bir hissəsini itirə bilərmi?

- Mənim anlamımda istənilən elektoral proses böyük ölçüdə təbliğatdan asılıdır. Ermənistanda hakimiyyət administrativ rıçaqlardan yararlanmamaq prinsipini əsas götürdüyündən təbliğat həlledici əhəmiyyət kəsb edə bilər. Açığını deyim, hökumətin informasiya siyasəti insanları son 30 ildə apardıqları mübarizənin səhv olduğuna inandırmaq üçün yetərli deyil. Bunu isə təcili surətdə etmək lazımdır. Üstəlik, xüsusilə indi - Paşinyanın Qarabağ məsələsinə qarışmadığını elan etdiyi bir zamanda. Mənə elə gəlir ki, Paşinyanın bu bəyanatının nəticələrinin dərki onun özü üçün də tam aydın deyil. Ələlxüsus da ona görə ki, o bunu xalqa izah etməlidir.

Digər tərəfdən, bunu müxalifət də çox gözəl görür və eşidir. Ona görə də indi onlar baş nazirə qarşı yeni media-kampaniya hazırlayırlar. Bu, təbliğat müharibəsi, çox sərt döyüş olacaq. Paşinyanın onu uduzmağa haqqı yoxdur, çünki Ermənistan dövlətçiliyi və şəxsən onun özü üçün faciə ola bilər. Bu baxımdan, əgər savadlı dövlət təbliğatı olmazsa, bu halda Qarabağdan imtina və sülh müqaviləsi mövzuları ciddi şəkildə seçkiyə təsir edə bilər, özü də hakimiyyətin ziyanına.

"Qarabağ klanı"nın üzvləri çoxsaylı cinayətlərdə günahkar olan şəxslərdir

- Siz tez-tez Ermənistanın keçmiş hakimiyyətlərini, "Qarabağ klanı"nın nümayəndələrini tənqid edirsiniz. Onların kriminal strukturlarla yaxın əlaqələrini nəzərə alsaq, öz həyatınıza görə ehtiyatlanmırsınızmı?

- "Qarabağ klanı"nın üzvləri çoxsaylı lokal və dövlətlərarası cinayətlərdə günahkar olan şəxslərdir. Onlar onilliklər boyu Ermənistanda hakimiyyəti saxtalaşdıraraq cəzasız şəkildə dövlətə başçılıq edib, terror vasitəsilə öz vətəndaşlarını itaətkar marionetlərə çeviriblər. Bu yolla onlar həm ölkə daxilində, həm də dövlət resursundan yararlanıb, xaricdə istədikləri əməlləri törədiblər. Onların həm keçmişdə, həm də indi törətdiklərini təsvir etmək üçün Cinayət Məcəlləsi belə yetərli deyil. Bu şəxslərin əməlləri cinayət anlayışının bütün mümkün spektrini əhatə edir və təəssüf ki, onlar hələ də məsuliyyətdən yayına bilirlər. Əlbəttə, onlar kriminal ünsürlərlə sıx əlaqədədirlər və bu günün özündə də lazım olanda bundan istifadə edirlər. Bəli, mən onları sərt formada tənqid edirəm və buna görə gündəlik rejimdə neqativ fəsadlarla rastlaşıram. Ancaq ümid edirəm ki, bu şəxslər mənə və bir çox sülhpərvər insanlara zərər vurmadan öncə hakim qarşısına çıxarılacaqlar.

- Sualın davamı olaraq Bakıda hərbi cinayətlərdə təqsirləndirilənlərin məhkəməsi barədə nə düşünürsünüz?

- Fikrimcə, Bakıda müttəhimlər kürsüsünə mühakimə olunanlarla yanaşı, "Qarabağ klanı"nın digər mühüm üzvləri - Koçaryan, Sarqsyan, Ohanyan, Balayan, Babayan və başqa "liderləri" də çıxarılmalıdırlar.

- Ermənistan hakimiyyətinin bu məhkəməyə dair münasibəti ikili təsir bağışlayır. Paşinyan, bir tərəfdən, özünü sülh tərəfdarı kimi göstərir, əhalini beynəlxalq birliyin tanıdığı sərhədlər çərçivəsində mövcud olan Ermənistan barədə düşünməyə səsləyir. Digər tərəfdən isə XİN rəhbəri Ararat Mirzoyan xarici nümayəndələrlə görüşlərində hərbi cinayətlərdə təqsirləndirilən şəxslərin Bakıda keçirilən məhkəməsindən şikayətlənir. Buna necə izah verə bilərsiniz?

- Mən XİN-in bəyanatlarını şərh etməməyə çalışıram. Bunun səbəbi var. 2023-cü ilin dekabrında da XİN, bir tərəfdən, belə açıqlamalar səsləndirirdi, digər tərəfdən isə ayın 7-də hər iki ölkənin hökumətləri saxlanılan şəxslərin qarşılıqlı şəkildə azad edilməsi ilə bağlı bəyanat verdilər. Üstəlik, Ermənistan COP29-un Bakıda keçirilməsinə öz dəstəyini ifadə etdi. Bu o deməkdir ki, Ermənistan XİN-in bəyanatları ilə reallıqda baş verən hadisələrin arasında sinxronlaşdırma baxımından hansısa uyğunsuzluq var.

- Ermənistanda bəzi bloqerlər Qarabağdakı keçmiş rejimin öz sakinlərinə, yəni ermənilərə qarşı dəhşətli cinayətləri barədə məlumatlar paylaşırlar. Məsələn, Roman Baqdasaryan mütəmadi olaraq bu barədə yazır, yerli iş adamları və hərbçilərə qarşı belə cinayətlərin törədildiyini iddia edir. Erməni generalların sıravi əsgərləri öz evlərində və təsərrüfatlarında qul kimi istifadə etdiklərini bildirir. Sizdə belə faktlar var?

- Şəxsən məndə belə məlumatlar yoxdur, ancaq mən Roman Baqdasaryana inanıram. Qarabağ generallarının kimliyi barədə düşünəndə bu, qeyri-adi təəssürat yaratmamalıdır.

Ermənistanda Xocalı soyqırımı barədə, sadəcə, susmağa üstünlük verirlər

- Rəsmi məlumatlara görə, Birinci Qarabağ müharibəsində dörd minədək Azərbaycan vətəndaşı itkin düşüb. 44 günlük müharibədən sonra bir neçə yerdə kütləvi məzarlıqlar aşkar edilib və orada tapılan qalıqlar identifikasiya olunub. Ancaq bu, ümumi göstərici ilə müqayisədə çox azdır. Necə düşünürsünüz, bu problemi həll etmək mümkün olacaqmı? İtkin düşmüş şəxslər barədə gerçək məlumatları necə əldə etmək olar?

- Mən itkin düşmüş şəxslərin aqibəti ilə bağlı ehtimallarla danışmaq istəməzdim. Ancaq ümid etdiyimi deyə bilərəm ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlərin normallaşması ağır münaqişənin qaranlıq tərəflərinə işıq salınması üçün səmimi müzakirələrə yol açacaq. Belə qaranlıq tərəflərdən biri, şübhəsiz ki, Xocalı soyqırımıdır. Ümid edirəm ki, onu törədənlər layiq olduqları müvafiq cəzanı alacaqlar. Hələlik isə Ermənistanda Xocalı faciəsi barədə, sadəcə, susmağa üstünlük verirlər.

- Xalqlar və ölkələr arasındakı mümkün sülh barədə təsəvvürləriniz nədən ibarətdir? Sizcə, sülh regiona nə verəcək? Ümumiyyətlə, xalqların sülh şəraitində yaşaması perspektivinə inanırsınızmı?

- Mənim şəxsi təcrübəm deyir ki, xalqlar arasında sülh mümkündür və bu, hətta vacibdir. Ermənistanla Azərbaycan tək regional vəziyyəti dəyişməyə qadir deyillər, ölkələrimiz, həmçinin geosiyasi proseslərə ciddi şəkildə təsir göstərib qlobal ticarət və logistika üçün indiyədək nəzərdən keçirilməyən imkanları aça bilərlər. Bizim bölgəmizin Skandinaviyaya çevrilməsi üçün bütün imkanlar mövcuddur. Fərq yalnız ondadır ki, bizdə Skandinaviyadan daha gözəl olacaq, çünki çimərlik mövsümümüz var.

İstanbulun meri Əkrəm İmamoğlu barəsində həbs-qətimkan tədbiri seçilib. Həmçinin o, vəzifəsindən azad edilib. İstanbulun meri korrupsiya istintaqı çərçivəsində “cinayətkar təşkilat yaratmaq”, “tenderi saxtalaşdırmaq” və “rüşvət almaq” ittihamları ilə günahlandırılır.

Qeyd edək ki, Əkrəm İmamoğlunun saxlanılmasından bir gün əvvəl, 18 may 2025-ci ildə İstanbul Universiteti onun dərəcəsini ləğv edib. Universitet bunu İmamoğlunun qanun pozuntularına yol verdiyi və bunun da onun növbəti prezident seçkilərində namizədliyini məhdudlaşdırdığı ilə əsaslandırıb. Bu qərar müxalifətin onu prezidentliyə namizəd kimi təqdim etməsinə bir neçə gün qalmış verilib və müxalifət dairələrində siyasi motivli addım, hüquq pozuntusu kimi dəyərləndirilib. İmamoğlunun saxlanılması ölkədə etirazlara səbəb olub. Hazırda Türkiyənin böyük şəhərlərində etiraz aksiyaları davam edir.

Qafqaz Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, türkiyəli politoloq Hasan Oktay “Sherg.az”a müsahibəsində Türkiyədə həm iqtidara, həm də müxalifətə qarşı səssiz çevrilişin baş verdiyini bildirib:

-Hasan bəy, İmamoğlunun həbsi ilə bağlı bəzi dairələr onun diplomunun ləğv edilməsi və saxlanılmasının siyasi motivli olduğunu iddia edir. Onlar bunun İmamoğlunun prezidentliyə namizədliyinin qarşısını almaq məqsədilə həyata keçirildiyini bildirirlər. Hətta Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CXP) sədri Özgür Özəl bu barədə danışarkən “Növbəti prezidentimizə qarşı çevriliş cəhdi ilə qarşı-qarşıyayıq” ifadəsini işlədib. Siz bu barədə nə düşünürsünüz?

- Türkiyədə səssiz çevriliş baş verir və bu çevriliş həm iqtidara, həm də müxalifətə qarşı yönəlib. Türkiyə Yaxın Şərq ölkələrinə – İrana, İraqa, Suriyaya, Livana və hətta İsrailə nümunə olmaq əvəzinə, belə bir çevrilişə cəhd etməklə Yaxın Şərqin çürük sistemini Türkiyəyə sırımağa çalışır. Bu, hökumət üçün də zərbədir, çünki hökumətin bir çox komponentləri zehni olaraq Yaxın Şərq dünyasına yaxındır və ölkənin idarəçiliyini bu sistemə uyğunlaşdırmaq istəyirlər. Lakin Türkiyənin 150 illik tarixi və əldə etdiyi nailiyyətlər Yaxın Şərqdən gələn bir modelə uyğun deyil. Əksinə, Türkiyə indiki sistemi ilə Yaxın Şərqə sülh və firavanlıq gətirə bilər və hazırda bu mübarizə gedir. Müxalifətə gəldikdə, CXP, xüsusilə son bələdiyyə seçkilərində birinci partiya olduqdan sonra prosesi idarə edə bilmədi. Prezident seçkilərindən üç il keçməsinə baxmayaraq, Əkrəm İmamoğlunun prezidentliyə namizəd elan edilməsinin iqtidarın müxalifətə qarşı bu əməliyyatı həyata keçirməsinə yol açdığı iddia olunur. Bu vəziyyət, eramızdan əvvəl baş vermiş Pirr qələbəsinə bənzəyir – hər iki tərəf ağır itkilər verib və bu qarşıdurmada qalib olmayacaq. Hakimiyyət bütün diqqətini Ərdoğana yönəldib və beynəlxalq arenada o, artıq diktator kimi təqdim olunur. Bu, kifayət qədər təhlükəlidir və Ərdoğana qarşı ədalətsizlikdir. Əkrəm İmamoğlunun diplomunun ləğvi isə tamamilə hüquqi nonsensdir və hökumətin ondan qorxduğunu göstərir. Bununla belə, prezident seçkilərində İmamoğlunun Ərdoğana qalib gəlmə şansı təxminən 30%-dir. Çünki Türkiyədə seçici profili və siyasi meyillər təxminən belə bölünür: 70% sağ millətçi-mühafizəkar, 30% sol sosial-demokrat və marksist. Bir tərəfdən iqtidar İmamoğlunun prezidentlik şansını əvvəlcədən aradan qaldırdığı üçün sevinir, digər tərəfdən isə hakimiyyət daxilindəki bəzi qruplar İmamoğlunun qalib gəlmə ehtimalından narahat olaraq, onu kənarlaşdırmağa çalışırlar.

- Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan İmamoğlunun saxlanılmasına münasibət bildirərkən deyib: “Müxalifət – CXP, media və digər qurumlar korrupsiya və oğurluq ittihamlarına heç vaxt cavab vermir”. Hətta iddia edib ki, bu məlumatların və sənədlərin əksəriyyətini məhkəməyə öz partiyadaşları təqdim edib. Ərdoğanın bu fikirləri barədə nə deyə bilərsiniz?

- Ərdoğan, sələfi Abdullah Gülün zamanında da oxşar metodun ona qarşı tətbiq edildiyini nəzərə alaraq, bu məsələni mümkün qədər gündəmdən kənarda saxlamağa çalışır. Lakin bu proses Ədalət və İnkişaf Partiyasının (AKP) öz əleyhinə işləyən bir addım oldu. Müxalifət bloku isə öz daxilində birlik yarada bilmədi. Son CXP qurultayında ciddi korrupsiya halları yaşandı, Kamal Kılıçdaroğlu partiya sədrliyindən uzaqlaşdırıldı və Özgür Özəl seçildi. Bu, partiyada daxili parçalanma yaratdı və nəticədə bəzi qruplar İmamoğlunun məhkəməyə verilməsini və siyasi səhnədən uzaqlaşdırılmasını istəyirdilər.

- İstanbul merinin həbsi davam edən etiraz aksiyalarını daha da şiddətləndirə bilər? Bu etirazlara münasibətiniz necədir?

- Demokratik ölkələrdə kütləvi etirazlar vacibdir, lakin bu etirazlar hüquqi çərçivədə aparılmalıdır. Əks halda, gözlənilməz nəticələr doğura bilər. Bu baxımdan, təhlükəsizlik qüvvələri daha diqqətli olmalı və etirazçılar arasında təxribatçıların yerləşdirilməsinə imkan verməməlidirlər. Küçə nümayişləri demokratiyanın ayrılmaz hissəsidir. Hazırda Türkiyədə ciddi iqtisadi böhran yaşanır və İmamoğlu ilə bağlı hadisələrin iqtisadiyyata da mənfi təsir etdiyi müşahidə olunur.

- İmamoğlunun saxlanılmasından sonra Türkiyə valyutasında dalğalanmalar müşahidə olundu. Bu proseslər ölkə iqtisadiyyatına necə təsir edəcək?

- Son on ildə Türkiyə ciddi iqtisadi problemlərlə üzləşib. Əvvəllər AKP hökumətində iqtisadiyyat naziri olmuş, hazırda isə "DEVA Partiyası"nı yaradan Əli Babacan dəfələrlə bu böhrandan danışıb. Hökumət iqtisadi problemlərin yaratdığı narazılığı azaltmaq üçün İmamoğlu əməliyyatına start verdi. Lakin bu hadisə Türkiyə iqtisadiyyatına ağır zərbə vurdu.

- Yaxın zamanda gündəmdə Türkiyənin Avropa İttifaqına üzvlük məsələsi müzakirə olunurdu. Əkrəm İmamoğlunun həbsinə Avropa dövlətləri və ABŞ-nin münasibəti necədir?

- Bu proseslər Türkiyənin Avropa İttifaqına üzvlük məsələsinə də təsir edə bilər. Qərb ölkələri, xüsusilə ABŞ və Avropa dövlətləri İmamoğlunun həbsini sərt tənqid edirlər. Türkiyənin daxili siyasəti və bu hadisələr onun beynəlxalq nüfuzuna da ciddi təsir göstərə bilər.

İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkil Səbinə Əliyevanın Milli Preventiv Qrupunun üzvləri Elm və Təhsil Nazirliyinin nəzdindəki E.Quliyev adına Sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün 9 nömrəli xüsusi internat məktəbində və E.Mirzəyev adına Sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün 6 nömrəli Respublika xüsusi internat məktəbində aşkarladığı nöqsanlar qısa zamanda aradan qaldırılmalıdır. Bu barədə “Şərq”ə açıqlamasında təhsil eksperti Elçin Əfəndi söyləyib. Qeyd edək ki, Ombudsman Aparatının Milli Preventiv Qrupunun üzvləri tərəfindən planlı başçəkmələr zamanı müəssisələrin yataqxana, yeməkxana, tibb məntəqəsinə, sinif otaqları və digər inzibati otaqlarına baxış keçirilib, habelə uşaqların asudə vaxtının təşkili, qidalanma, içməli su təminatı və sənədləşmə işləri araşdırılıb. Hər iki müəssisədə uşaqlarla psixoloji işin aparılmasında istifadə olunan sənədlərdə məlumatların tam əks olunmadığı, 6 nömrəli Respublika xüsusi internat məktəbində bəzi dərman preparatlarının istifadə müddətinin bitdiyi, işıqlandırmanın normalara cavab vermədiyi, 9 nömrəli xüsusi internat məktəbində isə bəzi ərzaq məhsullarının yararlılıq müddətinin bitdiyi aşkar edilib. Aşkar olunmuş problemlərlə bağlı müvafiq qanunvericilik və beynəlxalq sənədlərdə əks olunmuş tələblər diqqətə çatdırılmaqla, saxlanma şəraitinin və sənədləşmənin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı müəssisə rəhbərliyinə müvafiq tövsiyələr verilib. Başçəkmə zamanı müəyyən edilmiş nöqsanların aradan qaldırılması məqsədilə Elm və Təhsil Nazirliyinə müraciət olunacaq.

Təhsil eksperti Elçin Əfəndi “Sherg.az”a açıqlamasında qeyd etdi ki, paytaxtda, həmçinin bölgələrdə fəaliyyət göstərən internat və xüsusi internat məktəblərində ümumi tədris prosesi, şagirdlərin qidalanması, yerləşməsi, yataqxana rejimi - bütün bunlar Elm və Təhsil Nazirliyinin nəzarəti altında həyata keçirilir:

- İnternat məktəbləri birbaşa Nazirliyə tabedir. Bölgələrdə yerləşən bu tip məktəblər regional təhsil idarələri, həmçinin Məktəbəqədər və Ümumi Təhsil üzrə Dövlət Agentliyinin də diqqətində olmalıdır. Ombudsman Aparatının məlumatından da görünür ki, faktiki olaraq xüsusi internat məktəblərində xoşagəlməz hallar yaşanır. Vaxtı keçmiş qidalar, dərman preparatları ilə bağlı, şagirdlərin yataqxana şəraiti ilə bağlı vəziyyət ürəkaçan deyil. Bəzi müəllimlər tərəfindən tədris prosesi lazımi səviyyədə keçilmir. Hesab edirəm ki, bu kimi yoxlamalar zamanı aidiyyəti qurumlarla da əlaqəli işləməlidirlər. Tibbi məsələlər Səhiyyə Nazirliyi, qidalanma ilə bağlı Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi yoxlamalarda iştirak etməlidir. Tədrisin vəziyyəti isə birbaşa Elm və Təhsil Nazirliyinin öhdəsindədir. Bu məsələdə əlaqədar qurumlar dəstək verərlərsə, nöqsanlar qısa zamanda aradan qaldırılar.

E.Əfəndi bildirdi ki, təhsil müəssisələrinin ümumi nizamnamələri Nazirlər Kabineti tərəfindən təsdiqlənir. Göstərilir ki, təhsil müəssisələrinə nəzarət Elm və Təhsil Nazirliyi və ona tabeli qurumlar tərəfindən həyata keçirilir:
- Bu halda digər qurumların fəaliyyəti qarşılıqlı razılıq əsasında mümkündür. Deyək ki, tibbi sahədə Səhiyyə Nazirliyi, qidalanma məsələsində Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ilə əməkdaşlıq edilsə, öhdəliklərin yerinə yetirilməsində də ciddi məsuliyyət yaranar.

1990-cı illərin sonları və XXI əsrin əvvəllərində Azərbaycanda özəl universitetlərin sayında əhəmiyyətli artım müşahidə olunurdu. Bu dövrdə bir çox yeni özəl ali təhsil müəssisəsi fəaliyyətə başladı, xarici universitetlər Bakıda nümayəndəliklərini açırdı.

Lakin qısa müddət sonra özəl universitet "bumu" dayandı. Bir çox özəl universitet bağlandı, yeniləri isə açılmadı. Hazırda Azərbaycanda cəmi 9 özəl universitet fəaliyyət göstərir. Bu universitetlər arasında Qərbi Kaspi Universiteti, Azərbaycan Universiteti, Xəzər Universiteti və "Odlar Yurdu" Universiteti kimi ali təhsil müəssisələri mövcuddur.

Bu gün özəl universitetlərdə vəziyyət ürəkaçan deyil. Bir vaxtlar prestijli hesab edilən bu universitetlər indi daha aşağı bal toplayan abituriyentlərin müraciət etdiyi ali təhsil müəssisələrinə çevrilib. Bunun səbəbləri arasında təhsil standartlarına cavab verməyən maddi-texniki baza, müasir tədris korpuslarının və tələbə yataqxanalarının olmaması, zəngin kitabxanaların çatışmazlığı göstərilir.

Mütəxəssislər hesab edirlər ki, özəl ali məktəblər rəqabət mühiti yarada bilmədilər və bu da onların cəlbediciliyinin azalmasına səbəb oldu.

Modern.az bu mövzuda Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin üzvü, Odlar Yurdu Universitetinin Beynəlxalq münasibətlər və turizm kafedrasının müdiri Samir Vəliyevlə həmsöhbət olub.

O, bəzi özəl universitetlərin bağlanmasınının səbəblərindən danışıb: “Müstəqilliyimizin ilk illərində dövlət təhsil müəssisələri ilə yanaşı, özəl təhsil müəssisələri də yaranmağa başladı. Bu say kifayət qədər çox idi. 60-a yaxın özəl təhsil müəssisələri yaradılmışdı. Eyni zamanda bir çox ölkələrin, xüsusilə Rusiyanın müxtəlif universitetlərinin filialları təsis olunmuşdu. Zaman keçdikcə bir çox özəl təhsil müəssisələri rəqabətə dözə bilmədi. Onların məzunları, yetişdirdiyi kadrlar bazar iqtisadiyyatı şəraitində lazımi yerləri tuta bilmədilər. Nəticə etibarilə, təhsilin və tədrisin təşkili mövcud Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun olmadığından, eləcə də kadr hazırlığının lazmi səviyyədə olmaması səbəbindən təhsil müəssisələri qapandı”.

S.Vəliyev vurğulayıb ki, hazırda fəaliyyət göstərən özəl universitetlərin bağlanma riski yoxdur:

"Bu gün dövlət təhsil müəssisələri ilə yanaşı fəaliyyət göstərən özəl təhsil müəssisələri hesab edirəm ki, Azərbaycan Respublikasının təhsil qanununa,digər normativ hüquqi sənədlərə tam uyğun olaraq fəaliyyət göstərir. Bu universitetlərin lisenziyaları, akkreditasiyaları mövcuddur. Eyni zamanda həmin özəl təhsil müəssisələrinin yetişdirdiyi və bu gün istər dövlət, istərsə də özəl müəssisələrdə çalışan kadrların səviyyəsi də düşünürəm ki, kifayət qədər yuxarıdır. Bu baxımdan bu gün fəaliyyətdə olan özəl təhsil müəssisələri zənnimcə tam standartlara, tələblərə cavab verirlər. Bütövlükdə bu gün əmək bazarına daxil olan məzunların birinci növbədə bilik-bacarıq səriştəsi hesablanaraq işə qəbul olunurlar. Seleksiya aparıldıqda, işə qəbul təbii ki, müəssisənin qiymələrndirilməsinə əsaslanır. Biz özəl təhsil müəssisələrinin işlə təminat məsələsinə baxsaq, düşünürəm ki, kifayət qədər dövlət və özəl müəssisələrdə işləyən məzunlar var. Onlar öz işlərinin öhdəsindən peşəkarcasına layiqincə gəlirlər. Bu gün özəl təhsil müəssisələri mövcud olan bazar iqtisadiyyatı şəraitində lazımi olan kadrları yetişdirə bilmirlər, bu tamamilə absurd məsələdir. Bununla bağlı araşdırmalar, statistik məlumatlar onu deməyə əsas verir ki, özəl təhsil müəssisələri, heç də dövlət təhsil müəssisələrindən az olmayan sayda peşəkar mütəxəssislər yetişdirib, əmək bazarında onların işlə təmin olunması məsələsi öz həllini tapmış olur. Bu nöqteyi-nəzərdən bu gün fəaliyyətdə olan özəl universitetlərin düşünürəm ki, kadr hazırlığı, əmək bazarına lazımı, səriştəli kadrların hazırlanmasında gördüyü işlər təqdirəlayiqdir. Günün tələbinə tam cavab verirlər".

Samir Vəliyev Odlar Yurdu Universitetinin fəaliyyətinə hər hansı riskin olub-olmadığ barədə sualımıza belə cavab verib: "Açığı, mən hər hansı özəl təhsil müəssisəsinin üzərində dayanaraq, belə bir fikir deməyim düz olmaz. Mənim bütövlükdə özəl təhsil müəssisələri, universitetlər haqda yuxarıda dediklərim hamısına şamildir. Bu gün özəl universitet fəaliyyət göstərirsə, deməli, o, Azərbaycan qanunvericiliyinə uyğun olaraq fəaliyyət göstərir. Başqa fərdi xarakter daşıyan suallar ümumi kontekstdə uyğun gəlmir".