“Turan” İnformasiya Agentliyi ötən gün oxucularına müraciət edərək, fəaliyyətini dayandırdığını bildirib.

Agentliyin baş direktoru Mehman Əliyevin bunla bağlı açıqlamasında deyilir:

“Bu, bizim missiyamızın sonu deyil, əksinə, yeni bir inkişaf mərhələsidir. İnformasiya məkanı sürətlə dəyişir və biz də bu dəyişikliklərə uyğunlaşmağın vacibliyini anlayırıq. Qarşıdakı aylarda biz xəbər yayımı ilə yanaşı, dünyanın, regionun və ölkəmizin proseslərini təhlil edən, əsas problemləri müəyyən edib həll yolları təklif edən yeni bir format üzərində işləyəcəyik. Müasir jurnalistikanın gələcəyi təkcə xəbər vermək deyil, həm də ictimai rəyi formalaşdırmaqdır”.

“Turan” İnformasiya Agentliyinin rəhbəri “yeni format” deyərkən nəyi nəzərdə tutub?

Modern.az Mehman Əliyevlə əlaqə saxlayıb.

O, saytımıza açıqlamasında bildirib ki, yeni formatda analitik bacarığı olan, bu işdə çalışa bilənlərdən istifadə olunacaq:

“Əslində biz bu formata 2017-ci ildə mən həbsdən çıxandan sonra başlamaq istəyirdik. Bizdə analitik xidmət var, onu işlədirik. Mən onun missiyasını başqa cür görürdüm. Lakin həmin vaxt bu alınmadı. Bunun cürbəcür səbəbləri var. Biz təzədən o formatı canlandırmaq istəyirik. Təxminən tədqiqat mərkəzi kimi bir şeydir. İndi o istiqamətdə işləmək imkanlarımız daxilində mümkündür. Dar çərçiivədə bunu edə bilərik. Özü də təcrübələrimiz buna ehtiyac olduğunu deməyə əsas verir. Bu, demək olar ki, optimallaşdırmaq məsələsidir.

Yeni formatda analitik bacarığı olan, bu işdə çalışa bilənlərdən istifadə ediləcək. Bizim müxbirlərimiz əslində başqa media orqanlarında da işləyirlər. Ona görə də burada elə bir problem yoxdur. Necə tərkibdə ola biləcəyimiz gələcəyin işidir. Hələlik 5-6 nəfərlik tərkib ola bilər. Bu, hələ ki planlardır. Gündəlik 12-13 saat işləyirik, indi oturub yeni iş nədən ibarət olacaq, hansı istiqaməti götürəcəyik, dünya tendesiyaları nədir, bunları təhlil edəcəyik. Ona görə də hələ vaxt lazımdır ki, həmin strukturun layihəsini yaradaq, onun əsasında hərəkət edə bilək”.

M.Əliyev nə zaman işə başlayacaqlarından da danışıb:

“Bu məsələyə 15-20 gün ərzində aydınlıq gələ bilər. Çünki hazırda müəssisənin bağlanma prosesi gedir, vergilər, texniki məsələrlə məşğulam. İşçilər martın 1-nə qədər qalırlar. Ayın 1-dən işçilərin müqavilələrinə xitam veriləcək. Sonra baxacağıq. Yeni xidmətdə maraqlı ola biləcək cürbəcür təşkilatlarla danışıqlar aparacağıq. Kimlər qalacaq, kimlər gedəcək – bu məsələyə baxacağıq”.

Bəs maliyyə məsələləri necə həll ediləcək?

“İndiyə qədər təxminən ildə 140 min abunəçidən ödəniş yığırdıq. Analitik xidmət məsələsinə gələndə baxacağıq. Yenə də qeyd edirəm ki, heç olmasa, balaca bir qrupun işini təmin etmək üçün lazım olan vəsaiti biz gərək cəlb edək. Bizi tanıyırlar, yeni deyilik. Təcrübəmizə bələddirlər. Bizimlə kimlərin işləmək istəyəcəyini, abunəçimiz ola biləcəyini araşdıracağıq. Ondan sonra hərəkət edəcəyik. Bəlkə heç bizi istəməyəcəklər. Ona görə əvvəlcə təkliflərimizi təqdim edəcəyik. Görək kimlər qəbul edəcək. Sonra bizim nə qədər vəsait ayığa biləcəyimiz dəqiqləşəcək. Ona uyğun işləyəcəyik. Bəlkə 3-4, bəlkə də 15 nəfər işçimiz olacaq. Ancaq təcrübəmiz, əlaqələrimiz var, bizi tanıyırlar. Hesab edirəm ki, həmişə müstəqil olmuşuq. Müstəqil analizlərə, yanaşmalara da çox böyük ehtiyac var. Bu baxımdan hesab edirəm ki, bizlə rəqabət tərəfi yoxdur”.

Baku TV-nin "Baku Aktual" verilişinin yeni buraxılışı yayımlanıb.

Verilişin budəfəki buraxılışında son vaxtlar tez-tez gündəmə gələn sənədsiz evlər mövzusu müzakirə edilib.

Sənədsiz evlərin və mənzillərin taleyi necə olacaq? Daşınmaz əmlakın elektronlaşması baş tutub?

İnsan sağlamlığına və fəaliyyətinə təhlükə törətməyən ərazilərdə tikilmiş mənzillərin rəsmiləşməsi nə yerdədir? Dövlət qeydiyyatına alınmayan əmlakın yerinə yeni torpaq sahəsi və kompensasiya təklif olunacaq?

Millət vəkilləri - Nəsib Məhəməliyev, Kamran Bayramov, Daşınmaz Əmlakın Dövlət Kadastrı və Reyestri Publik Hüquqi Şəxsin hüquq departamentinin direktoru Lalə Əkbərova və əmlak məsələləri üzrə ekspert Elnur Fərzəliyevlə bu və digər suallara aydınlıq gətirilib.

Daha ətraflı videomaterialda:

Dünən ABŞ Prezidenti Donald Tramp Ukrayna müharibəsinin bitirilməsi ilə bağlı ilk addımını atmış oldu. Fevralın 12-i səhər saatlarında Amerika lideri Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə telefon danışığı aparıb. Kremlin mətbuat katibi Dmitri Peskov bildirib ki, söhbət təxminən bir saat yarım davam edib: “Putin və Tramp Yaxın Şərq nizamlanması və Rusiya ilə ABŞ arasında ikitərəfli münasibətləri müzakirə ediblər. Putin Trampı Moskvaya dəvət edib”.

Peskov bildirib ki, Putin və Tramp telefon danışığında şəxsi görüşün təşkili barədə razılığa gəliblər. Putin Trampla razılaşıb ki, Ukraynada uzunmüddətli nizamlanmaya danışıqlar yolu ilə nail olmaq olar. Peskov bildirib ki, Putin və Tramp Rusiya və ABŞ vətəndaşlarının mübadiləsini müzakirə ediblər və “Vaşinqton əldə olunan razılaşmaların yerinə yetirilməsinə zəmanət verib”.

“Putin Trampın birgə işləməyin vaxtının gəlib çatdığı tezisini dəstəkləyib. Putin Trampa Amerika rəsmilərini Rusiyada, o cümlədən Ukrayna mövzusu ilə bağlı qəbul etməyə hazır olduğunu bildirib”, deyə Kremlin sözçüsü vurğulayıb.

ABŞ Prezidenti isə telefon danışıqları ilə bağlı deyib ki, söhbət “uzun və çox məhsuldar” olub. Tramp Putinlə söhbətində Ukraynada hərbi əməliyyatların tezliklə dayandırılmasının tərəfdarı olduğunu bildirib. Putin ABŞ Prezidenti ilə razılaşıb ki, danışıqlar yolu ilə uzunmüddətli sülh nizamlanmasına nail olmaq olar.

Tramp “Truth” sosial şəbəkəsində yazıb: “Biz çox yaxından işləmək, o cümlədən bir-birimizin ölkələrinə səfər etmək barədə razılığa gəldik. Biz həmçinin razılaşdıq ki, müvafiq komandalarımız dərhal Ukraynada sülh nizamlanması üzrə danışıqlara başlasınlar. Baş verən söhbət barədə Ukrayna Prezidenti Zelenskiyə zəng edərək məlumat verəcəyik, mən bunu indi edəcəm.”

Tramp deyib ki, o, dövlət katibi Marko Rubio, milli təhlükəsizlik müşaviri Maykl Vals, xüsusi elçi Stiv Vitkoff və Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktoru Con Ratkliffdən “müvəffəqiyyətli olacağına inandığı danışıqlara rəhbərlik etməyi” xahiş edib.

Bundan sonra Trampla Zelenski arasında telefon danışığı olb. Söhbətlə bağlı Tramp deyib ki, “Zelenski də Putin kimi sülh bağlamaq istəyir”.

“Mən indicə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə danışdım. Söhbət çox yaxşı keçdi. O, Putin kimi, sülhü bərqərar etmək istəyir. Müharibə ilə bağlı müxtəlif mövzuları müzakirə etdik, lakin əsasən cümə günü Münhendə keçiriləcək, vitse-prezident J.D. Vens və dövlət katibi Marko Rubionun iştirak edəcəyi iclası müzakirə etdik”, deyə Tramp vurğulayıb.

“Biz müharibə ilə bağlı bir çox mövzuları müzakirə etdik. Ümid edirəm ki, bu danışığın nəticələri müsbət olacaq. Tamamilə lüzumsuz olan bu absurd müharibəni dayandırmağın vaxtıdır. Allah Rusiya və Ukrayna xalqına kömək olsun!”, - deyə tramp yekunlaşdırıb.

Ağ Evdən verilən məlumatda deyilir ki, Trampın Putin və Zelenski ilə təmasları çox müsbət olub.

Zelenski də Trampla danışığının detallarını açıqlayıb. Ukrayna Prezidenti ABŞ Prezidenti ilə söhbətinin “səmərli keçdiyini” bildirib: “Biz sülhün əldə olunması imkanları barədə xeyli danışdıq. PUA və digər aparıcı sahələr daxil olmaqla Ukraynanın texnoloji imkanlarını və komanda səviyyəsində birgə işləməyi müzakirə etdik”.

“Biz həmçinin resurslar sahəsində iqtisadi əməkdaşlıq və təhlükəsizliklə bağlı yeni sənədin hazırlığı barədə müzakirə apardıq. Prezident Tramp Putinlə danışığının detallarını bölüşdü. Ukraynadan çox kimsə sülh istəmir. ABŞ-la birgə rus işğalını dayandırmaq və möhkəm sülhü təmin etmək üçün növbəti addımlarımızı planlaşdırırıq. Tramp demişkən, “gəlin bunu edək!”. Biz əlaqə saxlamaq və qarşıdakı görüşü planlaşdırmaq üçün razılığa gəldik,” - deyə Zelenski vurğulayıb.

Vaşinqton-Moskva-Kiyev telefon diplomatiyasında aktivlik yerli və beynəlxalq ükspertlər tərəfindən müxtəlif cür şərh olunur. Əksəriyyət iddia edir ki, Tramp bu addımları ilə Rusiyanın qələbəsini təmin etməyə, Ukraynanı taleyin ümidinə buraxmağa çalışır.

Mövzu ilə bağlı AYNA-nın suallarını cavablandıran “Bakı Politoloqlar Klubu” İctimai Birliyinin sədri, analitik Zaur Məmmədov xatırladıb ki, Tramp seçki kampaniyası dövründə münaqişəni bir gün ərzində həll edəcəyini vəd etmişdi:

- Andiçmədən sonra 6 ayadək həll edəcəyini bildirdi. Əvvəldən məlum idi ki, 3 ildir davam edən şiddətli müharibə 24 saata bitə bilməz, bu, mümkünsüzdür. Trampın dediyi də o idi ki, yəni hakimiyyətə gəldikdən dərhal sonra məsələ ilə məşğul olacaq və ciddi nəticələr əldə edəcək. Əslində biz ABŞ və Rusiya arasında münaqişə üzərində alver görürük. 1993-94-cü illərdə necə Ukraynanın nüvə silahını əlindən aldılar, BMT-də səs vetosunu əlindən aldılar, bu gün də eyni siyasəti görürük. Amma bu hadisələr indi Rusiyanın yox, ABŞ-ın üstün mövqeyi kontekstində baş verir. Yenə də Avropa İttifaqı kənarda qalıb, Birliyin mövqeyi nəzərə alınmır. Yenə də iki böyük ölkə öz aralarında necə deyərlər, “bazarlıq” edirlər. Beynəlxalq ekspertlər zaman-zaman bildirirdilər ki, Ukrayna məqsədlərinə çatacaq. Amma görünən odur ki, proses fərqli gedir, Kiyevin maraqları təmin olunmamaq üzrədir.

- Belə çıxır ki, Amerika Ukraynanı “satır”...

- Trampın dünənki telefon danışıqlarından və verilən açıqlamalardan dərhal sonra Avropa İttifaqının əsas ölkələri birgə bəyanat yaydılar ki, “biz amerikalı həmkarlarımızla müzakirələr aparmaq və Ukraynanın ərazi bütövlüyü, Avropanın təhlükəsizliyi nəzərə alınmalıdır”. Görünən odur ki, Böyük Britaniya, Almaniya, Fransa, İtaliya, İspaniya, Polşa baş verənlərdən narahatdır. Xüsusilə, Fransa, Almaniya və Polşa Trampın Ukrayna münaqişəsi ilə bağlı siyasətindən narazıdır. Narazı olan ölkələr həm də Baltikyanı dövlətlərdir.

Dünən Tramp birinci Putinlə, sonra Zelenski ilə danışdı. Bu o deməkdir ki, ABŞ və Rusiya liderləri Ukraynanın taleyini öz aralarında həll edirlər. Daha bir fakt odur ki, Tramp Zelenskini fakt qarşısında qoyur. Əgər Zelenski artıq Vaşinqtondan Kiyevə hazır şəkildə gətirilən sənədə imza atacaqsa, o zaman Amerika Ukraynaya hərbi və siyasi yardımlarını davam etdirəcək. Söhbət nadir torpaq metalları və minerallarına dair sazişdən gedir. İmzalamasa, o zaman Zelenski meydanda tək qalacaq. Düzdür, nadir metallarla bağlı mövzunun gündəmə gəlməsinin səbəbkarı əslində Zelenskinin özüdür. Ötən ilin payızında Zelenski o zaman prezidentliyə namizəd olan Kamala Harrisə də, Trampa da müraciət etmişdi ki, məsələni həll etsələr, Ukraynanın zəngin metallarını ABŞ-a verəcək. Tramp bu gün Ukrayna liderinin həmin müraciətindən istifadə etmək istəyir.

- Amma Zelenski bunun Ukraynanın ərazi bütövlüyünün bərpasından sonra mümkün olacağını bildirmişdi...

- Bəli, Zelenski o kontekstdə bildirmişdi ki, qiymətli metallar əsasən, 50 faiz miqdarında Ukraynanın şərqində, Rusiya işğalında olan ərazilərdədir. İndi Rusiya ilə ərazi mübadiləsi məsələsi də var. Düzdür, Zelenski hansı ərazilərin mübadiləsini nəzərdə tutduğunu deməyib, amma yəqin ki, Kursk vilayətinin tutulmuş əraziləri ilə Donetsk və Luqanskın mübadiləsindən gedir. Lakin buna da Rusiya razı olmadığını bəyan edib. Ola bilsin ki, hansısa kompromis olsun. Çünki atəşkəsdə Rusiya da nədəsə güzəştə getməlidir. Kompromis kimi Zaporojyenin işğal edilmiş bəzi hissələrinin Ukraynaya qaytarılmasından söhbət gedə bilər. Hansı ki, həmin ərazilərdə qiymətli təbii metallar var. Amma Donbassın, Luqanskın işğalda olan hissələri və Krımın qaytarılması mümkün deyil.

- Məlumdur ki, Avropa İttifaqı danışıqlar masasında olmaqda israrlıdır. Tramp buna imkan verəcəkmi?

- Bu gün faktiki olaraq, nə Ukraynanın özü, nə də Avropa danışıqlar masasındadır. Əlbəttə, Tramp Zelenskiyə zəng etməli idi. Çünki söhbət Ukraynanın BMT tərəfindən tanınan ərazilərindən gedir. Trampa sual olunur: bəs müharibə başlayanda ABŞ avropalıları tərəfinə çəkdi və bildirdi ki, bu müharibə həm də avropalıların müharibəsidir. İndi Avropa bu məsələdən necə kənarda saxlanıla bilər? Ola bilər ki, trampın keçmiş Prezident Co Baydendən xoşu gəlmir, amma məsələ ABŞ-ın müttəfiqlərindən, müttəfiqləri ilə bağlı siyasətindən gedir?! Yaxud da, Avropa müharibənin belə dayandırılması ilə, bu atəşkəslə təhlükəsizliyini təmin edirmi? Əlbəttə, etmir və Rusiyanın bir neçə ildən sonra Avropaya hücum etməyəcəyinə istisna deyil. Görünən odur ki, Amerika yenə də Avropanı öz məqsədləri üçün istifadə etdi. Necə ki, Birinci Dünya müharibəsindən əvvəl də, İkinci Dünya müharibəsindən əvvəl də bu siyasət aparılırdı. Hesab edirəm ki, Vaşinqton danışıqlar masasında Avropanı görmək istəmir.

Düz bir ay əvvəl idi, “Qarabağ” Suraxanıda “Kəpəz”lə yoldaşlıq görüşündə üz-üzə gəlirdi.

Riçard Almeydanın burada sonuncu ilini keçirdiyini çoxdan hiss etmişdim deyə, onunla geniş müsahibə hazırlamaq niyyəti ilə səbəbkara yaxınlaşmışdım.

Danışmaq istəmirdi. Gah klubdan icazə almağın vacibliyini, gah tərli olduğunu, gah da tələsdiyini deyib aralanmaq istəyirdi. Lakin dilə tutub müəyyən suallara cavab tapa bilmişdim.

Həmin müsahibənin bir hissəsi beləydi.

- Bu yaşda özünü necə hiss edirsən?

- Yaş, sadəcə, rəqəmdir. Önəmli olan insanın orqanizmi və ruhudur. Bir də ki, insanın öz işini sevməsi mütləqdir. Tanıyanlar bilir ki, futbolla hansısa məqsəd üçün yox, sırf bu oyuna olan sevgimə görə məşğul oluram. “Qarabağ”da oynamaq üçün özümdə hələ də o gücü hiss edirəm. Gələcəkdə necə olacağını zaman göstərəcək.

- İndiki gücün daha 1 il futbol oynamaq üçün kifayət edəcək?

- Mən hazıram. Fiziki formamı və meydanda nə qədər istəkli olduğumu görürsünüz. 1, bəlkə də 2 il oynayacağım Allahın əlindədir. Özümü futbolsuz təsəvvür edə bilmirəm.

- Karyeranın əsas hissəsi “Qarabağ”la bağlıdır. Futbolla başqa klubda vidalaşmağı təsəvvür edə bilirsən?

- 2012-ci ildə “Qarabağ”ın qapıları üzümə açılan gündən ürəyim bu klubla döyünüb. Bunu yaxınlarım və dostlarım yaxşı bilir. Ən böyük arzularımdan biri milli komandada oynamaq idi ki, buna da nail oldum. Bu cür gözəl ölkənin pasportuna sahib olaraq Azərbaycan yığmasının şərəfini qorumağın özü də mənim üçün fəxrdir. Bu yerlərə çatmağımda Qurban Qurbanovun danılmaz əməyi var. O, mənə şans verdi, daim yanımda oldu, hansısa məqamlarda doğru yol göstərdi. Bu gün də məhz bir-birimizə olan hörmətin sayəsində buradayam.

- Suala konkret cavab vermədin.

- Hazırda “Qarabağ”la müqaviləm davam edir və qarşıda 5 ay var. Bütün diqqətimi “Qarabağ”a yönəltmişəm. Ona görə də karyeramı başa vurmaq, yaxud başqa kluba keçmək barədə düşünmürəm. Hər şey Allahın əlindədir.

Riçard “Qarabağ”da qalmaqda maraqlı idi. Xanımı və qayınanası uzun illərdir Bakıda yaşayırdı, iki qızı paytaxtımızdakı ödənişli məktəbdə təhsil alırdı, özü və ailəsi kifayət qədər dost-tanış qazanmışdı. Üstəlik, ürəyinin üstündə “Qarabağ”ın loqosunu daşıyırdı.

Özü də daha 1-2 il top dalınca qaçmaq arzusundan bəhs edirdi. Ancaq ehtiyatlı danışırdı, “hər şey Allahın əlindədir” deyib, əl yeri qoyurdu. Ki, karyeramı başa vurmağı düşünmürəm, futbol oynamaqda maraqlıyam.

Lakin Riçardı əlinin içi kimi tanıyan Qurban Qurbanov millimizin sabiq üzvünün növbəti ildə “Qarabağ”a lazımi fayda verə bilməyəcəyinə əmin olduğundan, yeni müqavilə barədə tapşırıq vermədi.

Almeyda çıxış yolunu nədə tapdı? Karyerasını Braziliyada davam etdirmək istədiyini deyərək vaxtından əvvəl “Qarabağ”ı tərk etməkdə.

Odur ki, Riçi futbol oynamaq diləyi ilə vətəninə qayıtmaq qərarını verdi. Məşqçi işləmək istəsəydi, Maksim Medvedevlə Rauf Əliyevə olduğu kimi, ona da yer tapılacaqdı. Lakin o, məşqçi kimi də ağlında əsas komandanı tutmuşdu.

Yeri gəlmişkən, son bir ayda “Qarabağ”dan ayrılan braziliyalıların sayı 3-ə çatdı – Olavio Juninyo, Julio Romao, indi də Riçard Almeyda. (Sport.info)

İqtisadçı alim, istiqlalçı deputat Vahid Əhmədov Teleqraf-ın suallarını cavablandırıb.

Onunla müsahibəni təqdim edirik:

- Rusiya ərazisində Azərbaycana məxsus sərnişin təyyarəsinin vurulmasından sonra münasibətlər gərginləşib. Sizcə, bu hal nə vaxta qədər davam edə bilər?

- Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinə geniş aspektdən baxmaq lazımdır. İndiyə kimi Rusiya Azərbaycana qarşı bir çox məsələlərdə əsas rolda yer alıb. 2020-ci ildə 44 günlük müharibədə Rusiya faktiki olaraq Ermənistanı müdafiə edib. Rusiyanın verdiyi silahlarla Azərbaycana qarşı terror-təxribat hadisələri törədilib. 1992-ci ilin fevralın 26-da Xocalıda azərbaycanlılara qarşı həyata keçirilmiş soyqırımı aktında ermənilərlə yanaşı Rusiyanın 366-cı moto-atıcı diviziyasının cəlladları da iştirak edib. 1990-cı ilin 20 yanvarında Bakıda sovet ordusunun Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirdiyi qırğınlarını heç kəs unutmayıb. Bütün bunlara baxmayaraq Azərbaycan dövlət olaraq Rusiya ilə qonşuluq münasibətlərini qoruyub saxlamağa çalışıb. Hətta qardaş Türkiyə (Şuşa Bəyannaməsi - 2021-ci il iyunun 15-də Şuşa şəhərində Azərbaycan və Türkiyə arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında imzalanmış bəyannamə) ilə müttəfiqlik sazişi imzalandıqdan sonra, Rusiya ilə də müttəfiqlik (2022-ci ilin fevralın 22-də Azərbaycan ilə Rusiya arasında müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti haqqında Bəyannamə) haqqında bəyanat imzalandı. Məqsəd Rusiya ilə münasibətləri balanslaşdırmaqdan ibarət idi.

Bütün bunlara baxmayaraq Rusiya son illər Azərbaycana təzyiqlər etməyə başlayıb. Ötən il dekabrın 25-də AZAL-a məxsus Bakı-Qroznı reysini həyata keçirən "Embraer-190" sərnişin təyyarəsi Rusiya tərəfindən vurulması isə münasibətlər gərginləşib. Rusiya bunun məsuliyyətini üzərinə götürüb, günahını etiraf etməlidir. Kompensasiya ödənilməli və digər zəruri prosedurlar icra olunmalıdır. Rusiya bunu etmək əvəzinə özünü “haqlı” çıxarmağa çalışır. Qəza ilə bağlı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin mövqeyi açıq şəkildə bəyan edilib. Rusiya isə gözləntilərin əksinə artıq-əskik hərəkətlərə yol verir. Təyyarə qəzası ilə bağlı açıqlanan hesabatlardan sonra da Moskva günahı boynundan atmağa çalışır. Bu azmış kimi Rusiya Dövlət Dumasının bir neçə başı xarab deputatı və müəyyən komitələrin üzvləri Azərbaycan barəsində ağızlarına gələni danışmağa başlayıb. Bunlara son qoyulmalıdır. Belə davranış Rusiya tərəfinə başucalığı gətirməyəcək. Azərbaycan tərəfindən də bu davranışlara adekvat reaksiyalar var və olacaq.

- Moskvanın Bakıya qarşı bu davranışlarının kökündə hansı amillər dayanır? İnadkarlıq etməklə Rusiya nəyə nail olmaq istəyir?

- Azərbaycan adi dövlət deyil. Kifayət qədər sayılıb-seçilən dövlət olan Azərbaycanın hərbi gücü, iqtisadi imkanları var və bu, daha da genişlənir. Ona görə də, Rusiya tərəfi Azərbaycana qarşı bu hərəkətlərə yol verilməməli idi. Azərbaycanın haqlı olduğu məsələlərdə onunla razılaşmaq lazımdır. Bu gün Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalanmamasının günahkarlarından biri də elə Rusiyadır. Kreml istəmir ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında müəyyən münasibətlər qurulsun. Çünki Rusiyanın xarici siyasətində ancaq işğalçılıq xətti mövcuddur. Post-sovet məkanındakı müstəqil dövlətlərə də SSRİ-nin bir hissəsi kimi yanaşılır. Amma Azərbaycan müstəqil dövlətdir. Prezident İlham Əliyev müstəqil siyasət həyata keçirir. Bu gün Azərbaycan dünyada müstəqil və güclü tərəfdaş kimi ciddi mövqeyə malikdir. Ona görə də Azərbaycanla bağlı məsələyə bir az ehtiyatla yanaşılmalıdır.

- Rusiyada bəzi şəxslər Azərbaycanı hədəf alan açıqlamalar verir. Anti-Azərbaycan ritorikasının Rusiyanın ayrı-ayrı strukturlarında güclənməsinə səbəb nədir?

- Sözsüz ki, Rusiyanın absurd iddialarına qarşı Azərbaycandan da adekvat reaksiyalar verilir. Görünür, indiyə kimi Rusiyaya edilən güzəştlər onu daha da şirnikləşdirib. Əslində, bu güzəştləri etməyə ehtiyac yox idi. Vaxtında onların cavabı verilməli idi. Azərbaycan tək deyil və onun Türkiyə, türk dövlətləri, Pakistan, İsrail kimi müttəfiqi, tərəfdaşları var. Ona görə də Moskvanın təxribatlarına göz yumulmamalıdır. Rusiyanın dediyi hər sözü qəbul etməyə ehtiyac yoxdur. Rusiya-Ukrayna müharibəsinə görə çətin durumdadır. Müharibənin necə qurtaracağı hələ bəlli deyil. Proseslər göstərir ki, bu məsələlər Rusiyanın parçalanması ilə nəticələnə bilər. Ona görə də Rusiya çalışmalıdır ki, qırmızı xətti keçməsin. Bu gün Azərbaycanda rusdilli əhalinin sayı az deyil. Eyni zamanda Rusiyada işləyən, təhsil alan azərbaycanlılar var. Hər iki tərəf bir çox amilləri nəzərə almalıdır.

- Faktiki olaraq Azərbaycana qarşı təhdidlər var. Buna cavab olaraq hansı addımlar atılmalıdır?

- Bu bölgədə Azərbaycana yeganə dostu, müttəfiqi qardaş Türkiyədir. Qardaş ölkə ilə bütün istiqamətlərdə əlaqələr genişləndirilməlidir. Həmçinin Türk Dövlətləri Təşkilatı (TDT) ilə hərbi-siyasi müstəvidə münasibətlər möhkəmlənməlidir. Rusiya isə faktiki olaraq təklənib. Belarus, Şimali Koreyadan başqa Rusiyanın yanında heç bir ölkə yoxdur. Çin isə heç də özünü Rusiyanın dostu hesab etmir. Həmçinin Azərbaycanda rusdilli məktəblərin fəaliyyəti araşdırılmalıdır. Azərbaycanda rusdilli məktəblər dövlət büdcəsindən maliyyələşməməlidir. 5 il qabaq mən bu fikri Milli Məclisdə deyəndə çoxları başqa cür yanaşırdı. Əgər Rusiya Azərbaycanda rusdilli məktəblərin olmasını istəyirsə, onun maliyyələşməsini təmin etməlidir. Mən vəzifədə ikən və Milli Məclisin olduğum dönəmlər də daxil olmaqla 32 il idi ki, Rusiyaya getmirdim. Sonuncu dəfə 1992-ci ildə Rusiyada səfərdə olmuşam. 2023-cü ilin dekabrında Azərbaycan əsilli iş adamı Qod Nisanovun atası Semyon Nisanovun yas mərasimində iştirak etmək üçün Moskvada oldum. Rəhmətlik Semyon Nisanov mənim dostum idi. (Semyon Nisanov vaxtilə Qubanın ən böyük konserv zavodunun direktoru olub). Təxmini iki gün Rusiyada qaldım və oradakı vəziyyəti gördüm. Əvvəlki Rusiyadan, Moskvadan əsər-əlamət qalmamışdı. Ona görə də Rusiya rəhbərliyi öz günlərinə ağlamalıdır. Başqa dövlətlərin torpaqlarında, daxili işlərində maraqlı olmalı deyillər.

- Bu günlərdə Rusiyanın Azərbaycanda casus, agentura şəbəkəsinin olduğu açıqlandı. Şəbəkədə keçmiş yüksək çinli məmurların adları var. Sizin, bu məsələlərə münasibətiniz necədir?

- Azərbaycanda Rusiyaya bağlı, ora meyilli adamlar çoxdur. Bu kimi məsələlərin üzə çıxması üçün arxivlər açılmalı, kimin kim olduğu bilinməlidir. Vəzifədə, bəzi dövlət təşkilatlarında, seçkili orqanlarda Rusiyaya meyilli qüvvələr var. İndi mediada Rusiyaya işləyən bir neçə sabiq məmurun adı açıqlanıb. Əslində arxivlər açılsa, oradan elə adamların adları çıxacaq ki, bunlar, onların yanında heç kimdir. Amma bu qüvvələr unutmasın ki, indi onların nəsə etmək imkanları yoxdur. Azərbaycan xalqı öz müstəqilliyini qoruyub saxlamağa qadirdir. Prezident İlham Əliyev həmişə bu amili qeyd edib. Azərbaycan dövləti öz gəncliyinə arxalanır. 44 günlük Vətən müharibəsində Azərbaycan gəncliyi bunu bir daha sübut etdi.

“Biz illərdir Ramiz Mehdiyevin Azərbaycandakı “beşinci kolon”un rəhbəri və əsas fiquru olduğunu qeyd etmişik. Hazırda Azərbaycan-Rusiya münasibətləri gərginləşir və bu fonda “Rus Evi”nin fəaliyyəti dayandırılır. Bununla yanaşı, Rusiyaya xidmət edən və ya onunla əməkdaşlıq edən məmurların adları hallanır. Amma sual yaranır: əgər münasibətlər bu qədər gərginləşməsəydi, bu adlar yenə üzə çıxarılacaqdımı? Yəni bu məsələlər dövlət maraqlarından irəli gəlir, yoxsa necə? Bu, daha ciddi təhlil və müzakirə tələb edən məsələdir”.

Bunu Yenicag.az-la söhbətində Ağ Partiya başqanı Tural Abbaslı deyib.

Partiya sədri ötən gün “Qafqazinfo” portalında adları Rusiyaya casusluqda hallanan sabiq məmur-nazir elitası ilə bağlı iddiaları müzakirə edib.

“Qafqazinfo” kifayət qədər nüfuzlu media quruluşudur və yayımladığı məlumatlar hüquq-mühafizə orqanları üçün siqnal xarakteri daşıyır. Əgər belədirsə, niyə prokurorluq və digər hüquq-mühafizə orqanları dərhal hərəkətə keçmir? Əgər yayılan məlumatlar doğru deyilsə, həmin şəxslər niyə media quruluşlarından rəsmi şəkildə tələb etmirlər ki, onlar haqqında yalan informasiyalar yayılmasın? Reallıq budur ki, keçmiş vəzifəli şəxslər bir mərkəzdən göstəriş alır və o mərkəzin dediklərini icra edirlər.

Məsələn, Əbülfəz Qarayevə zəng edilib və narahat olmamağı, onun həbs olunmayacağınımı bildiriblər? Proseslər beləmi olur? Ramiz Mehdiyev isə həm illərdir “beşinci kolon” rəhbəri, həm də Rusiyaya yaxın fiqur kimi tanınır, eyni zamanda, Bakının mərkəzində milyonlarla ölçülən mülklərə sahibdir. Eldar Mahmudovun da analoji vəziyyətdə olduğunu görürük. Bütün günü şəhərdə milyonluq zirehli maşını ilə sağa-sola şütüyür, övladlarının da milyonluq maşınları var”, – deyə o, əlavə edib.

T. Abbaslı onu da vurğulayıb ki, Azərbaycanın müstəqil siyasət yürütmək istəməsi və Rusiyanın isə əvvəlki təsir imkanlarını qorumaq cəhdləri bu qarşıdurmanın əsas səbəbidir:

“Rusiya hələ də Azərbaycanı asılı dövlət kimi görmək istəyir, lakin Azərbaycan artıq müstəqil siyasət aparır və öz qonşuları ilə bərabərhüquqlu münasibətlərin qurulmasına çalışır. Bunun fonunda Rusiyanın bəzi deputatları və məmurları Azərbaycan əleyhinə fikirlər səsləndirir, “beşinci kolon” üzvlərinin adları hallanır, müəyyən şəxslər “persona non-qrata” elan edilir. Bu, qarşılıqlı siyasi mübarizənin göstəricisidir. Əsas məqam isə ondan ibarətdir ki, Azərbaycan öz müstəqilliyini tam şəkildə qəbul etdirməli və dövlət maraqlarını qorumalıdır. Necə ki, İran və Fransa ilə münasibətlərdə balans qurmağa çalışırıq, eyni yanaşma Rusiya ilə də tətbiq olunmalıdır. Dövlətin təhlükəsizliyi və maraqları hər şeydən üstün olmalıdır və aidiyyəti qurumlar bu məsələyə aydınlıq gətirməlidir”.

Deputat: “Rusiyada qanunsuz yaşayan vətəndaşlarımızın sayı məhduddur, onları qəbul etmək Azərbaycan üçün elə də problem deyil”

Ötən il dekabrın 25-də Bakıdan Qroznıya uçan AZAL-ın sərnişin təyyarəsinin raketlə vurulmasından sonra qəzaya uğraması hadisəsi Azərbaycan-Rusiya münasibətlərində soyuqluq yaradıb. Təyyarə insidenti ilə bağlı Azərbaycan tərəfi Rusiya qarşısında üç şərt qoyub: təyyarənin vurulmasına görə üzr istənilməsi, cinayətkarların cəzalandırılması və kompensasiya ödənilməsi. Rusiya tərəfi isə hər vəchlə təyyarənin raketlə vurulmasını boynuna götürmür, eyni zamanda, Bakının tələblərindən ikisini – günahkarların cəzalandırılmasını və kompensasiya tələbini yerinə yetirmir. Əvəzində Rusiya mediasında anti-Azərbaycan təbliğatı geniş vüsət alıb. Bu isə münasibətlərdə gərginliyi bir az da artırıb.

Bu gərginlik fonunda tərəflər bir-biri ilə bağlı addımlar atmaqdadırlar. Məsələn, fevralın 3-də Azərbaycan Rusiyaya Bakıda fəaliyyət göstərən “Rus Evi” barədə nota göndərib. Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Ayxan Hacızadə bildirib ki, Rusiyanın “Rossotrudniçestvo” agentliyinin Azərbaycan ərazisində fəaliyyətinə xitam verilməsi ilə bağlı yerli mətbuatın sualına cavabında deyib ki, “Azərbaycan Respublikası ərazisində bu kimi təşkilatların fəaliyyəti milli qanunvericiliyə, ölkələr arasında qarşılılıq prinsipinə və ikitərəfli əsasda əldə olunmuş razılıqların tələblərinə uyğun olaraq tənzimlənir”.

““Rossotrudniçestvo”nun Azərbaycandakı nümayəndəliyi olan Rusiya İnformasiya-Mədəniyyət Mərkəzi – “Rus Evi”nin hüquqi şəxs qismində qeydiyyatının mövcud olmadığı və təşkilatın Azərbaycan qanunvericiliyini ciddi şəkildə pozduğu barədə Rusiya tərəfinə məlumat verildikdən sonra, 3 fevral 2025-ci il tarixində “Rus Evi”nin fəaliyyətinə xitam verilməsi barədə Rusiya tərəfinə nota göndərilib. Bununla, Azərbaycan tərəfinin ölkəmizdə “Rus Evi”nin fəaliyyətinə xitam verilməsi barədə qərarından irəli gələrək, Rusiya tərəfindən bu istiqamətdə müvafiq tədbirlər həyata keçirilməsi gözlənilir”, - XİN rəsmisi əlavə edib.

Rusiya tərəfi isə bu ölkədə yaşayan azərbaycanlı miqrantların qovulması ilə hədələyir. Rus mediasında azərbaycanlıların qovulmasına çağırışlar edilməkdədir. Əldə etdiyimiz məlumatlara görə, fevralın 5-dən etibarən Rusiyada işləyən azərbaycanlıların sənədlərinin yoxlanılması, miqrasiya sənədləri qaydasında olsa da, onlara qarşı xəbərdarlıqlar edilməsi, təzyiqlər göstərilməsi geniş vüsət alıb.

Proseslərlə bağlı AYNA-nın suallarını cavablandıran Milli Məclisin deputatı Rasim Musabəyov təyyarə qəzası ilə bağlı Rusiyanın lazımi addımlar atmaması münasibətləri gərginləşdirən faktordur:

- Hesab edirəm ki, Azərbaycan da, qarşı tərəf də hər şey barədə məlumatlıdır. Sadəcə Moskvanın şəraitə adekvat davranmaq əvəzinə, Azərbaycana yuxarıdan-aşağı baxmaq, faktları ört-basdır eləmək, etirafdan boyun qaçırmaq cəhdləri, təbii ki, ikitərəfli münasibətlərə mənfi təsir göstərməyə bilməzdi. Açığını deyim ki, “Rus Evi” ətrafında baş verənlər təyyarə qəzası ilə bilavasitə bağlı deyil. Bir müddət əvvəl oxşar problemlə bizim Moskvadakı Ümumrusiya Azərbaycanlıları Konqresi üzləşmişdi. O zaman müxtəlif bəhanələrlə Konqresin qeydiyyatı ləğv edilmiş, Bakının rəsmi müraciətlərinə müsbət cavab verilməmişdi. Bunun müqabilində Azərbaycan da həmin “Rus Evi”ni qeydiyyata almadı. Sadəcə onun fəaliyyətinə əngəl törədilmir, bir növ göz yumulurdu.

Müqayisə üçün onu da deyim ki, Moskvadakı Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin cəmi iki əməkdaşı var. Amma “Rus Evi”ndə 20-dən çox insan çalışır və onlar müxtəlif fəaliyyətlə məşğul olurlar. Bu isə Azərbaycanın xüsusi xidmət orqanlarında müəyyən şübhələrin yaranmasına rəvac verdi. Azərbaycanda Rus Dram Teatrı, rusdilli media, telekanal var, 300-dən çox orta məktəbdə rus dili tədris olunur. O cümlədən Rusiyanın bir çox universitetlərinin filialları, özümüzün Slavyan Universiteti fəaliyyət göstərir. Yəni ki, burada rus mədəniyyətini təmsil edəcək hansısa “evə”, mərkəzə ehtiyac yoxdur.

- Yəni “Rus Evi”nin bağlanmasını doğru qərar sayırsınız...

- Əlbəttə, Azərbaycan hökumətinin “Rus Evi”nin fəaliyyətini dayandırması barədə qərarı tamamilə doğrudur. Əgər rəsmi Bakı milyardlarla büdcəyə malik USAİD-in fəaliyyətini dayandırırsa, “Rus Evi” də bu qəbildəndir.

Bilirsiniz, Azərbaycan Rusiya ilə münasibətlərini süni şəkildə korlamaqda maraqlı deyil. Əksinə, Rusiyada ölkəmizlə münasibətlərin normal məcrada davam etməsinə marağı olan dairələr mövcuddur. Onlar Azərbaycanla enerji daşıyıcıları sahəsində əməkdaşlığa ciddi əhəmiyyət verirlər. Bu əməkdaşlıq qarşılıqlı hörmət əsasında qurulmalıdır. Ümid edirəm ki, Kreml rəsmiləri baş verən son hadisələri götür-qoy edəcək və Azərbaycanla ikitərəfli münasibətlərə dürüst, obyektiv yanaşacaqlar.

- Amma Rusiyada azərbaycanlı miqrantların qovulması gündəmə gətirilib...

- Məsələ burasındadır ki, keçmiş postsovet ölkələri arasında Azərbaycan Rusiyaya heç zaman borclu qalmayıb. Hər şeyin haqqı ödənilib: silahdan tutmuş digər məhsullara görə. Əvvəllər Rusiyaya şəxsiyyət vəsiqəsi ilə gedilirdi. Moskva xarici pasport tələb edəndə birinci bu tələbi yerinə yetirdik. Demək istədiyim odur ki, azərbaycanlılar Rusiyanın qaydalarına əməl ediblər, bu gün də əməl edilir. Azərbaycan və azərbaycanlılar hər zaman Rusiyanın təzyiqlərinə hazır olub, indi də hazırdır. İndi miqrasiya ilə bağlı qanunları sərtləşdiriblər və bunu hər kəsə şamil edirlər. Ola bilsin ki, azərbaycanlılara qarşı münasibətdə bir qədər də sərt davranılır. Qanunsuz miqrantları ölkədən çıxaracaqlar, çıxarsınlar. Onsuz da Rusiyada azərbaycanlıların sayı digər ölkələrdən gedən miqrantların sayından çox deyil. Təxminən 600 min azərbaycanlının Rusiya vətəndaşlığı var ki, onlar bu dövlətin vətəndaşlarıdırlar, qanun sərtləşməsi onlara şamil olunmur. Rəsmi rəqəmlərə əsasən 500 min Azərbaycan vətəndaşı Rusiyada işləyir, miqrant kimi yaşayır. Bu say o qədər də çox deyil. Rusiyada qanunsuz yaşayan vətəndaşlarımızın sayı məhduddur, onları qəbul etmək Azərbaycan üçün elə də problem deyil. Yəni qanunsuz miqrantlar məsələsində Rusiyanın təzyiq rıçaqı böyük deyil. Eyni zamanda, bu, Rusiyanın özünə də ziyandır. Azərbaycanlılar da, elə digər ölkələrdən gedən miqrantlar da Rusiyanın əmək bazarında önəmli rol oynayır. Rusiya əmək bazarında problemlər yaratmaq niyyətindədirsə, buyursun. Miqrantlarla bağlı nə qanun qəbul edirlərsə, sərt tədbirlər görürlərsə, buna hüquqi baxımdan nəsə deyə bilmərik. Sadəcə yəqin ki, Azərbaycan da müəyyən addımları atacaq.

Müəllif: Anar Bayramoğlu