Azərbaycan və Ermənistan sülh danışıqlarında inanılmaz irəliləyiş əldə ediblər və uzun bir yol keçiblər.

Bu barədə ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller brifinq zamanı bildirib.

"İki ölkə arasında sülh sazişi bu ölkələr və region üçün, regionda sülh, sabitlik və təhlükəsizlik üçün çox önəmli olacaq. Biz sazişin mümkün olduğunu düşünürük, lakin bunun üçün hər iki tərəfdən çətin seçimlər və çətin kompromislər tələb olunacaq. Ona görə də biz onları son fikir ayrılıqlarını həll etməyə və razılığa gəlməyə təşviq etməyə davam edəcəyik", - deyə o qeyd edib.

Siyasi şərhçi, “Report" İA-nın əməkdaşı Kənan Novruzov “Sherg.az”a söyləyib ki, ABŞ Dövlət Departamenti əvvəllər də belə açıqlamar verib:

“Amma ABŞ sözdə sülhü dəstəklədiyini bildirsə də, əməldə bu istiqamətdə heç bir addım atmır. Amerikanın Cənubi Qafqaz regionu ilə bağlı mövqeyi sülhü istəməməkdən ibarətdir. Çünki Azərbaycanla Ermənistan arasında ehtimal olunan sülh kənar güclərin regiona müdaxiləsinin qarşısının alınması deməkdir. ABŞ isə regional maraqlarının təmin olunmasına çalışır. Bu prosesi isə konflikt vasitəsilə həyata keçirə bilər. Hərçənd indiki məqamda ən optimal variant ABŞ-nin regionda ən böyük hərbi-siyasi aktor Azərbaycan olduğunu başa düşməsidir. Amma ABŞ dolayı yollarla Cənubi Qafqazda mövcudluğunu təmin etməyə çalışır. Azərbaycanla Ermənistan sülh danışıqlarında irəliləyişlərin olduğunu bilirik. Yəni bunu Amerikanın deməyinə ehtiyac yoxdur. ABŞ-nin hər dəfə bunu diqqətə çatdırması absurddur. Sanki sözügüdən fikirləri səsləndirməklə regiona nəzarət etdiyini diqqətə çatdırmaq məqsədi güdür. Lakin Azərbaycanla Ermənistanın sülh danışıqlarındakı irəliləyiş Azərbaycanın siyasi təşəbbüskarlığı və Bakı ilə İrəvan arasında birbaşa diplomatik təmaslar nəticəsində olub. ABŞ həqiqətən sülh istəyirsə, niyə Ermənistanı silhalandırır? Eyni zamanda Amerika tərəfindən niyə Ermənistana qarşı konstitusiyanı dəyişməklə bağlı çağırışlar olmur?”.

Qeyd edək ki, Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirləri Vaşinqtonda iyulun 10-da NATO-nun 75 illiyinə həsr olunmuş sammit çərçivəsində görüşüblər.

İyulun 13-də müxalifətdə olan Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (AXCP) parlament seçkilərini boykot etməklə bağlı qərar verib.

Digər müxalif qüvvələr isə seçkiyə qatılırlar. Onlar bildirirlər ki, seçkilərdə iştirak etməklə mövcud vəziyyəti dəyişmək istəyirlər.

Məmməd İbrahim
"Siyasi məhbusların sayı artıb"
AXCP sədrinin müşaviri Məmməd İbrahim AzadlıqRadiosuna qərarlarını şərh edərkən deyib ki, ötən parlament seçkilərindən bəri heç nə dəyişməyib: "Yenə həmin seçki komissiyası, yenə həmin qanunlar, yenə sərbəst toplaşmaq ilə bağlı qadağalar qalıb. Eyni zamanda, ötən seçkilər dövrünə baxanda siyasi məhbusların sayı artıb".

M.İbrahim qeyd edib ki, AXCP seçkilərdə iştirak üçün hökumətə bundan əvvəl şərtlərini irəli sürmüşdü: "Bunlar seçki komissiyalarında partiya üzvlərimizin iştirakçılığı, siyasi məhbusların azadlığa buraxılması, sərbəst toplaşmaq azadlığı hüququmuzun təmin olunmasıdır. Heç biri təmin edilməyib. Ali Məclisin iclası üçün yerin ayrılmasını istəmişik, onu ayırmayan hökumət bizə seçicilər ilə görüş üçün yer ayırarmı? Yox".

Müşavirin sözlərinə görə, seçkilər qismən də olsa, şəffaf keçirilərdisə, orada iştirak edib qalib gələrdilər: "Amma burada 1 faiz belə şəffaf seçki yoxdur. Belə olan halda, biz bu seçkilərdə niyə iştirak edək?".

Arif Hacılı
"Boykot mümkün deyil"
Başqa müxalif qüvvələr isə boykot qərarına qoşulmur. Müsavat Partiyası Ali Məclisinin sədri Arif Hacılının da fikrincə, indiki siyasi şəraitdə hər hansı bir əsaslı dəyişikliklərə nail olmaq, demək olar ki, mümkün deyil. O, AXCP-dən fərqli olaraq seçkidə iştirak qərarlarını belə əsaslandırır: "Hər hansı siyasi partiya seçkilərə qatılmırsa, Azərbaycanda mövcud olan siyasi şəraitdə özünü faktiki olaraq proseslərdən təcrid etmiş olur".

A.Hacılı vurğulayır ki, Azərbaycan qanunvericiliyinə görə, seçkiləri boykot etmək mümkün deyil: "Çünki seçkilərdə yetərsay yoxdur. Bu baxımından seçkilərin boykot edilməsinin Azərbaycan qanunvericiliyində mexanizmi yoxdur".

Onun sözlərinə görə, Müsavat Partiyası bu seçkilərdə iştirak etməklə həm bütövlükdə Azərbaycanda hakimiyyətin seçki institutunu demokratik proses kimi sıradan çıxarmamasına çalışır, həm də seçki prosesinin gedişində baş verən qanun pozuntuları barədə cəmiyyəti və beynəlxalq ictimaiyyəti məlumatlandırmaq istəyir: "Seçkilərdə iştirak etmədikdə ictimaiyyət bizi onu meydanda tək qoymaqda, hakimiyyətin bu məsələləri daha asanlıqla həyata keçirməsinə şərait yaratmaqda ittiham edir. Biz bu ittihamların qarşısını almaq məqsədilə bu seçkilərdə iştirak edirik. Biz seçki platformamızı ictimaiyyətə təqdim edəcəyik. İnanırıq ki, nə vaxtsa Azərbaycanda demokratik seçkilər olacaq".

Hikmət Babaoğlu
"Boykot etmək iqtidarında olmayan…"
Hakim Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) tənqidləri qəbul etmir. YAP İdarə Heyətinin üzvü Hikmət Babaoğlu "Turan"a bildirib ki, hər bir demokratik cəmiyyətdə seçkilərdə iştirak edib-etməməklə bağlı qərarı siyasi partiyaların özləri verir: "Ancaq seçkilərin boykot edilməsi məsələsi tamamilə fərqli hadisədir".

Onun fikrincə, seçkiləri elə partiya boykot edə bilər ki, onun aldığı qərar həm seçkilərin nəticələrinə təsir göstərmiş olsun, həm də onun arxasında geniş kütlə olsun: "Burada isə "boykot" ifadəsi yerində deyil. Sadəcə, AXCP Azərbaycan siyasi sistemində öz uğursuzluğunu, fəaliyyətsizliyini ört-basdır etmək üçün bu şəkildə bəhanələrə sığınmağa çalışır... Boykot etmək iqtidarında olmayan bir siyasi partiyanın bu termini işlətməsi də doğru deyil".

H.Babaoğlu düşünür ki, AXCP bu gün seçicilərdən səs istəyəcək imkanlara sahib deyil: "Əgər nəticə əldə edilməyəcəksə, doğrudan da, iştirak etməsələr, daha yaxşıdır. Ölkənin siyasi nəbzi də ondan xəbər verir ki, çox mühüm mərhələdə atılan tarixi addımların təqdir olunmaması və AXCP-nin onları dəstəkləməməsi, 2020-2023-cü illər ərzində baş vermiş bütün hadisələr ilə bağlı bu partiyanın verdiyi proqnozların yanlış çıxması onun nüfuzunu bir qədər də azaldıb".

Onun sözlərinə görə, AXCP Rusiya sülhməramlılarının Azərbaycanda qalma müddəti və Laçın dəhlizi ilə bağlı yanlış proqnozlar verib: "Belə olan halda, bunu edən heç bir siyasi partiya istəsə də, seçicilərdən səs ala bilməz. Amma yenə də bu, onların qərarıdır. Düşünürəm ki, AXCP-nin seçkilərdə iştirak edib-etməməsi nə Azərbaycan demokratiyasını əksildəcək, nə də Azərbaycan xalqının demokratiya bayramına kölgə salacaq".

“Mən islahat, milli birliyi gücləndirmək və dünya ilə konstruktiv əlaqə platformasında namizədliyimi irəli sürdüm, nəticədə seçki qutusunda soydaşlarımın, o cümlədən ümumi vəziyyətdən narazı olan gənc qadın və kişilərin etimadını qazandım. Mən onların etimadını dərindən qiymətləndirirəm və kampaniyam zamanı verdiyim vədləri yerinə yetirmək üçün həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq miqyasda konsensus inkişaf etdirməyə tam sadiqəm”.

Bu barədə İranın yeni seçilmiş prezidenti Məsud Pezeşkiyanın Tehran Times nəşrində dərc olunan məqaləsində deyilir.

O bildirib ki, İranın xarici siyasəti "ləyaqət, müdriklik və ehtiyatlılıq" prinsipləri üzərində qurulub, bu dövlət siyasətinin formalaşdırılması və icrası prezident və hökumətin üzərinə düşür.

“Mən bu əsas məqsədi həyata keçirmək üçün ofisimə verilən bütün səlahiyyətlərdən istifadə etmək niyyətindəyəm. Bunu nəzərə alaraq, mənim administrasiyam bütün ölkələrlə münasibətlərdə milli maraqlarımıza, iqtisadi inkişafımıza, regional və qlobal sülh və təhlükəsizliyin tələblərinə uyğun balans yaradaraq imkanlara əsaslanan siyasət həyata keçirəcək. Buna uyğun olaraq, biz gərginliyi azaltmaq üçün səmimi səyləri alqışlayacağıq və xoş niyyətlə cavab verəcəyik”.

Prezident Pezeşkiyan yazıb ki, onun rəhbərliyi altında olan komanda qonşularla münasibətlərin möhkəmləndirilməsinə üstünlük verəcək.

“Biz tək bir ölkənin digərləri üzərində hegemonluq və dominantlıq ardınca getdiyi bir bölgədənsə, “güclü region”un yaradılmasını müdafiə edəcəyik. Qətiyyətlə inanıram ki, qonşu və qardaş xalqlar öz dəyərli resurslarını eroziyaya səbəb olan yarışlara, silahlanma yarışlarına və ya bir-birini əsassız olaraq ələ keçirməyə sərf etməməlidirlər. Əvəzində biz resurslarımızı hamının xeyrinə regionun tərəqqisinə və inkişafına sərf edə biləcəyimiz bir mühit yaratmağı hədəfləyəcəyik. İqtisadi əlaqələrimizi dərinləşdirmək, ticarət əlaqələrimizi gücləndirmək, müştərək müəssisə investisiyalarını təşviq etmək, ortaq problemlərin həlli üçün Türkiyə, Səudiyyə Ərəbistanı, Oman, İraq, Bəhreyn, Qətər, Küveyt, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və regional təşkilatlarla əməkdaşlığı səbirsizliklə gözləyirik. Regionumuz çox uzun müddətdir ki, müharibə, məzhəb qarşıdurmaları, terrorizm və ekstremizm, narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi, su qıtlığı, qaçqın böhranları, ətraf mühitin pozulması və xarici müdaxilələrlə üzləşib. Gələcək nəsillərin rifahı üçün bu ümumi problemləri həll etməyin vaxtıdır. Regional inkişaf və tərəqqi naminə əməkdaşlıq bizim xarici siyasətimizin rəhbər prinsipi olacaqdır”, o qeyd edib.

Pezeşkiyanın administrasiyası ilk tədbir olaraq qonşu ərəb ölkələrini əməkdaşlığa, bütün siyasi və diplomatik vasitələrdən istifadə etməyə çağıracaq ki, “Qəzzada qətliamın dayandırılması və münaqişənin genişlənməsinin qarşısının alınması məqsədi ilə daimi atəşkəsə nail olunması” prioritet olsun.

O hesab edir ki, Çin və Rusiya çətin dövrlərdə daim İranın yanında olublar.

“Biz bu dostluğu çox yüksək qiymətləndiririk. Çin ilə 25 illik yol xəritəmiz qarşılıqlı faydalı "hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq" qurmaq yolunda mühüm mərhələni təmsil edir və biz yeni qlobal nizama doğru irəliləyərkən Pekin ilə daha geniş əməkdaşlıq etməyi səbirsizliklə gözləyirik. 2023-cü ildə Çin Səudiyyə Ərəbistanı ilə münasibətlərimizin normallaşdırılmasında mühüm rol oynadı, beynəlxalq məsələlərə konstruktiv baxışını və uzaqgörən yanaşmasını nümayiş etdirdi. Rusiya İranın dəyərli strateji müttəfiqi və qonşusudur və mənim administrasiyam əməkdaşlığımızın genişləndirilməsinə və genişləndirilməsinə sadiq qalacaq. Biz Rusiya və Ukrayna xalqları üçün sülh üçün çalışırıq və mənim hökumətim bu məqsədə nail olmaq üçün təşəbbüsləri fəal şəkildə dəstəkləməyə hazır olacaq. Mən Rusiya ilə ikitərəfli və çoxtərəfli əməkdaşlığa, xüsusən BRİKS, Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı və Avrasiya İqtisadi İttifaqı kimi çərçivədə prioritet olaraq davam edəcəyəm”, o qeyd edib.

İran prezidenti məqaləsində sanksiyalara baxmayaraq adminsitasiyasının Avropa ölkələri və ABŞ-la əlaqələrin inkişafında maraqlı olduğunu bəyan edib. Onun fikrincə əməkdaşlıq imkanlarına iqtisadi və texnoloji əməkdaşlıq, enerji təhlükəsizliyi, tranzit marşrutları, ətraf mühit, o cümlədən terrorizm və narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsi ilə mübarizə, qaçqın böhranları və digər sahələr daxildir.

“ABŞ və onun Qərb müttəfiqləri regionda və dünyada gərginliyi azaltmaq və idarə etmək üçün tarixi fürsəti əldən verməmədir”, İran prezidenti qeyd edib.

Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski İrlandiyaya səfər edib.

Bu barədə RTE telekanalı məlumat yayıb.

Məlumata görə, onu hava limanında İrlandiyanın Baş naziri Saymon Harris qarşılayıb.

İkitərəfli görüş zamanı V.Zelenski və S.Harris Ukraynadakı müharibəni müzakirə edəcəklər.

“Saymon Harris ölkəsinin Ukraynanın Aİ-yə daxil olmaq cəhdinə dəstəyini bir daha təsdiqləyəcək. Müharibə başlayandan bəri Rusiya və Belarusa deportasiya edilmiş minlərlə ukraynalı uşağa yardım təklif edəcək. O, İrlandiyanın 20 minə yaxın uşağın vətənlərinə qaytarılmasını tələb edən beynəlxalq koalisiyaya üzvlüyünü təsdiq edəcək”, – məlumatda bildirilib.
RBC-Ukrayna

Litva hökuməti yeni prezidentin vəzifəyə başlaması ilə əlaqədar istefa verib.

Bu addım ölkə konstitusiyasında nəzərdə tutulub. Oxu.Az "İzvestiya"ya istinadən xəbər verir ki, cümə günü Baş nazir İnqrida Simonite hökuməti buraxıb, çünki Gitanas Nauseda ikinci müddətə prezident kimi and içib.

İndi Nazirlər Kabineti ən azı iyulun 16-dək müvəqqəti səlahiyyətləri çərçivəsində işləyəcək. Baş nazirin təsdiqi iyulun 16-da Seymin (parlamentin) iclasında baş tutacaq.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan NATO sammiti çərçivəsində Vaşinqtonda ukraynalı həmkarı Volodimir Zelenski ilə görüşüb.

"Report" xəbər verir ki, görüşdə Türkiyə lideri bildirib ki, Ankara taxıl sazişinin bərpası üzrə işə başlayıb və Ukrayna münaqişəsinin həlli üçün vasitəçilik də daxil olmaqla istənilən təşəbbüslərə hazırdır.

Bundan əvvəl Ərdoğan iyulun 3-də Astanada Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının sammiti çərçivəsində Rusiya Prezidenti Vladimir Putinlə görüşündən sonra bildirib ki, Türkiyə Qara dəniz taxıl sazişinin yeni formatda bərpa olunmasına ümid edir. O, bu istiqamətdə aparılan danışıqların nəticə verəcəyinə və Qara dəniz taxıl dəhlizinin yenidən işə başlayacağına ümid etdiyini bildirib.

2022-ci il iyulun 22-də İstanbulda imzalanan taxıl müqaviləsinin müddəti 2023-cü il iyulun 17-də başa çatıb.