Ardını oxu...
Dünya Bankı Türkiyədə zəlzələ bölgələrinə 1 milyard dollar dəyərində maliyyə yardımı edəcək.

Axar.az-ın məlumatına görə, bu barədə Türkiyənin Maliyyə və Xəzinə Nazirliyi məlumat yayıb.

Bildirilib ki, kreditin 296,5 milyon dolları Ekologiya və Şəhərsalma Nazirliyi, 252,2 milyon dolları Səhiyyə Nazirliyi, 388,3 milyon dolları isə İLBANK layihələrində istifadə olunacaq.

"Dünya Bankının Türkiyədə zəlzələdən zərərçəkmiş ərazilərin yenidən qurulmasına verdiyi dəstək son dərəcə əhəmiyyətlidir. Həm beynəlxalq dairələr, həm də öz resurslarımız tərəfindən verilən imkanlar daxil olmaqla, bu ərazilərin bərpası üçün çalışacağıq", - deyə Türkiyənin xəzinə və maliyyə naziri Məhməd Şimşək bildirib.

Xatırladaq ki, fevralın 6-da Türkiyədə səhər saatlarında 7.7 və 7.6 bal gücündə iki zəlzələ baş verib. Dərinliyi 7 kilometr olduğu müəyyən edilən zəlzələ Hatay, Qaziantep, Kilis, Osmaniye, Malatya, Adıyaman, Şanlıurfa, Diyarbəkir, Adana və Kahramanmaraş vilayətlərində ciddi dağıntılara səbəb olub. Zəlzələ nəticəsində ölənlərin sayı 50 mini ötüb.
 
Ardını oxu...
Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə əsasən, hüquqları yarandığı halda işçilərin əmək haqqına əlavə- əmək şəraiti ilə bağlı əvəzödəmək və ya həvəsləndirmək məqsədi ilə tarif və ya vəzifə maaşına, əmək haqqına əlavələr müəyyən edilib ödənilməlıdir.
İşçilərin əmək haqqına əlavələr əsasən bu normativ hüquqi aktlar və sənədlərə əsasən ödənilir: Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarları, Əmək müqavilələri, Kollektiv müqavilələr və müəssisələrin daxili normativ hüquqi xarakterli aktları ilə.
İşçilərin əmək haqqına əlavələrdən daha çox tədbiq olunan və daha çox əhəmiyyətli olan əlavələr aşağıdakılardı:
1. İlki olaraq bildirirəm ki, Əmək haqqına əlavələr bütün işçilər üçün - məcburi olaraq nəzərdə tutulmamışdır, yalnız buna hüququ olan və ya yuxarıda göstərilən sənədlər əsasında həyata keçirilə bilər.
2. AR-nın Əmək Məcəlləsində və ya Nazirlər Kabinetinin Qərarlarında nəzərdə tutulmuş məcburi əlavə ödənişlərdən başqa: Əmək müqavilələri, Kollektiv müqavilələr və ya müəssisələrin daxili normativ hüquqi aktları ilə də razılaşma və ya işəgötürənin istəyi və ya könüllü iradəsi ilə də diskriminasiya halına yol vermədən də, işçilərin əmək haqqına əlavələr təyin edilib ödənilə bilər.
3. AR-nın müəssisə, idarə və təşkilatlarında iş yerlərinin attestasiyasının nəticələrinə uyğun əmək şəraiti ağır və zərərli olan işlərdə çalışan işçilərin tarif maaşlarına əmək şəraitinin ağır və zərərlik səviyyəsindən asılı olaraq artımın (əmsalın) minimum miqdarı aşağıdakı kimi müəyyən edilmişdir:
Əmək şəraiti ağır və zərərli işlərdə əmək şəraitinin ağır və zərərliliyinin:
aşağı səviyyəsində-1,04. orta səviyyəsində
- 1,08. yuxarı səviyyəsində- 1,12
Əmək şəraiti xüsusilə ağır və xüsusilə zərərli işlərdə əmək şəraitinin ağır və zərərliliyinin:
aşağı səviyyəsində- 1,16, orta səviyyəsində
- 1,20, yuxarı səviyyəsində- 1,24
4. Azərbaycan Respublikasının susuz torpaq ərazilərində daimi içməli su mənbəyindən 20 km-dən - 40 km-dək uzaqda yerləşən müəssisə, idarə, təşkilatlarda, iş yerlərində çalışan işçilərin əmək haqqına artımın minimum miqdarı 1,2. 40 km və ondan çox olduqda isə artımın (əmsalın) minimum miqdarı 1,4 məbləğində əlavə ödəniş.
5. Xəzər dənizində yerləşən obyektlərdə çalışan işçilərin tarif (vəzifə) maaşlarına sahillə əlaqə şəraitindən asılı olaraq artımın (əmsalın) minimum miqdarı aşağıdakı kimi müəyyən edilmişdir:
sahillə quru yol əlaqəsi olduqd- 1,4. quru yol əlaqəsi olmadıqda və sahildən aşağıdakı uzaqlıqda yerləşdikdə: 0,5 km-ə qədər - 1,5.
sahildən 0,5 km-dən 70 km-ə qədər-1,65.
70- km-dən artıq-1,75 məbləğində əlavə ödəniş verilir.
6. AR - da dəniz səviyyəsindən hündürlükdə yerləşən müəssisə, idarə, təşkilatlarda və ya iş yerlərində çalışan işçilərin əmək haqqında hündürlük: 1200 metrdən - 1500 metrədək olduqda artımın (əmsalın) minimum miqdarı 1,1. 1500 metrdən-2000 metrədək olduqda artımın (əmsalın) minimum miqdarı 1,2. 2000 metrdən yuxarı olduqda isə artımın minimum miqdarı 1,3 məbləğində.
7. Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərində işləyən mütəxəssislərin tarif (vəzifə) maaşlarına tətbiq edilən artımın (əmsalın) minimum miqdarı-1,2 məbləğində əlavə ödəniş kimi müəyyən edilmişdir.
8. Gecə vaxtı yerinə yetirilən işin hər saatına görə işçiyə - saatlıq tarif (vəzifə maaşının 20 faizi, çoxnövbəli iş rejimi axşam növbəsində: işin hər saatına görə saatlıq tarif (vəzifə) maaşının 20 faizi, gecə növbəsində isə 40 faizi həddində əlavə haqq ödənilməlidir.
9. Daimi iş vaxtı yolda keçən və gediş-gəliş xarakteri daşıyan, növbə (vaxta) metodu ilə işləyən və çöl şəraitində çalışan (gündəlik iş vaxtı başa çatdıqdan sonra öz daimi yaşayış yerinə qayıtmaq imkanı olmayan) müəssisə, idarə və təşkilatların işçilərinə ezamiyyə xərcləri əvəzinə hər gün üçün 15,0 manat əlavə vəsait verilir.
10. Dəniz nəqliyyatında ezamiyyə xərcləri əvəzinə üzücü heyətin üzvlərinə bu qərara əlavə olunan sutkalıq ödənişlər müəyyən edilsin.
Bu ödənişlərdən başqa:
11. İstirahət, səsvermə və ya iş günü hesab edilməyən bayram günləri və ya ümumxalq hüzn günü: görülən işə görə əməkhaqqı -
gündəlik tarif maaşının iki mislindən aşağı olmamaqla ödənilir.
12. İşçilərə iş vaxtından artıq vaxt ərzində: görülən işin hər saatı üçün əmək haqqı - saatlıq tarif (vəzifə) maaşının ikiqat məbləğindən aşağı olmamaqla ödənilir.

Azər Quliyev
Neftçilərin Hüquqlarının Müdafiəsi Təşkilatının
Eksperti - DİA.AZ
 
Ardını oxu...
Bəzi ekspertlərin fikrincə, ölkədə inflyasiya faizləri aşağı salınmasa, əhalinin iqtisadi durumunda çətinliklər yaşana bilər. Qeyd olunur ki, əməkhaqlarının və pensiyaların artılması məsələsinə yenidən baxılmalıdır.

Teref.az xəbər verir ki, deputat Vahid Əhmədov yaxın aylarda maaş və pensiyaların artırılması ilə bağlı gözləntilərə açıqlamasında aydınlıq gətirib:

"Hər ilin payız sessiyasında gələn ilin dövlət büdcəsi müzakirə edilir. Yəqin ki, oktyabr - noyabr aylarında da Milli Məclis 2024-cü ilin dövlət büdcəsini müzakirə edəcək, bu məsələlərə də baxılacaq. Fikirlərlə mən də razıyam. Onsuz da maaş və pensiya artımı hər il olur. Mütəmadi olaraq dövlət büdcəsinə baxanda bu məsələlər üçün nəzərdə tutulan vəsait artırılır. Hər zaman gündəmdə olan məsələdir.

Dövlət başçısı da həmişə sosial sahəni prioritetlərdən biri kimi diqqətdə saxlayır. Ən yüksək faizlə vəsait ayrılır buna. Elə vaxt olub ki, büdcənin 45 faizini bu sahəyə ayırmışıq. Önümüzdə Qarabağın yenidən qurulması, müharibədən sonra dövlətin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi kimi digər prioritet məsələlər də dayanır".(azerforum)
 
Ardını oxu...
Son günlər bir çox mağaza və market şəbəkələrindən alış-veriş zamanı alıcıya təqdim olunan çekləri "ƏDV-ni geri al” sisteminə daxil edərkən problemlər yaranır.

Belə ki, həmin çekləri "ƏDV-ni geri al” sisteminə daxil edərkən vətəndaşlar "çek ləğv olunub” mesajı ilə rastlaşır. Dəfələrlə cəhd etmələrinə baxmayaraq, həmin çek sistemə daxil olmur.

Belə halların yaranmasına səbəb nədir? İqtisadçı ekspert Əkrəm Həsənov Qaynarinfo-ya açıqlamasında bu halların geniş yayıldığını bildirib:

"Mən özüm də evimdə alış-veriş çeklərinin "ƏDV-ni geri al” sisteminə yükləyərkən bunun şahidi olmuşam. Çeki sistemə daxil edərkən mesaj gəlir ki, "çek ləğv olunub”. Bu isə o deməkdir ki, həmin mağaza və marketlər şəbəkələri vergidən yayınır. Ümumiyyətlə, dövlət niyə bu sistemi yaradıb? "ƏDV-ni geri qaytar” sistemi ona görə tətbiq edilib ki, bütün dükanlar, marketlər, iaşə müəssisələri vergidən yayınmasın, istifadə etdiyi xidmətin çekini vursun. Çek vurulanda vergi orqanı onu görür və onun vergisini geri istəyir”.

Əkrəm Həsənov hesab edir ki, dövlər vətəndaşları bu yolla stimullaşdırır, onlar alış-veriş zamanı çeki tələb etsin:

"Belə olanda vergini yığmaq asan olur. Bəzi dükanlar var ki, malı satır, alıcı gedən kimi satıcı onu guya malı geri qaytarıb kimi təqdim edir. Bu qeyri-rəsmi satış olur, bununla mağaza sahibləri vergidən yayınır”.
 

Əhalinin qocalması, həm də yeni doğulanların sayının azalması ilə əlaqədar iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli sosial media hesabında həyəcan təbili çalıb. Ötən illərin statistik göstəricilərini müqayisə edən ekspert deyib ki, 2015-ci illə müqayisədə 2022-ci ildə 43 min 364 uşaq az doğulub: “Ölkəmizdə ildən-ilə doğuş sayı azalır. 2015-ci 166 min 210, 2016-cı ildə 159 min 464, 2017-ci ildə 144 min 41, 2018-ci ildə 138 min 982, 2019-cu ildə 141 min, 2020-də 125 min, 2021-ci ildə 110 min 700, 2022-ci ildə 122 min 846 körpə dünyaya gəlib. Digər çox ciddi problem də var – bizdə əhali də sürətlə qocalır və əngəlli insanların sayı kəskin artır.

Azərbaycanda ahıl şəxslərin (70 yaş və daha artıq olan) sayı 2000-ci ildə 226,7 min nəfərdən 2022-ci il 1 yanvar tarixinə olan məlumata əsasən, 452,1 min nəfərə çatib – təqribən 2 dəfəyə yaxın artım var. Bundan başqa əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslərin sayı artaraq, bu müddətdə 251 min nəfərdən 615 min nəfərə qədər yüksəlib – bu göstəricidə də 3 dəfəyə yaxın artım qeyd olunub.

Yəni demoqrafik vəziyyətimiz kritikləşir, doğuş azalır, yaşlı və əngəlli insanların sayı artır – bu isə o deməkdir ki, bir müddət sonra təqaüd yaşında olanlar artacaq, obrazlı desək, “nəsillər arası həmrəylik” zənciri qırılacaq - indi indi gənclər işləyir, DSMF-yə pul ödəyir, o pulla təqaüdçülərə ödənişlər olunur, sonra indiki gənclər növbəti nəslin ödənişlərini təqaüd kimi almalıdırlar. Zatən DSMF öz xərcini ödəyə bilmir, büdcədən ən çox dotasiya alan qurumlardan biridir, bir müddət sonra büdcənin təqaüd və əngəlli insanlara ödəniş üçün daha çox vəsait ayırmağa məcbur qalacağıq. Bu isə bir tək neft-qaz sektorunda asılı olan büdcənin yükünü çəkilməz edəcək, ödənişlərin azalması, həyat keyfiyyətinin və səviyyəsinin daha da azalması baş verəcək”.
Ekspert hesab edir ki, demoqrafik vəziyyətin düzəlməsi üçün “uşaq pulu” təsis edilməlidir. Bu isə büdcəyə yüklənəcəyi üçün ölkədə dayanıqlı iqtisadi model tətbiq olunmalıdır.

TEREF.AZ-ın məlumatına görə, sosioloq Lalə Mehralı isə “Sherg.az”a açıqlamasında deyib ki, maddi-sosial problemlər içində çapalamasınlar deyə, aztəminatlı ailələr dünyaya birdən artıq uşaq gətirmək istəmir: “Hər nə qədər Azərbaycanda demoqrafik problem yoxdur, artım tempi normaldır kimi fikirlər səslənsə də, ölkəmizin gələcək demoqrafik vəziyyəti ətrafında çox ciddi düşünmək lazımdır. Bəli, uzun müddət Azərbaycanda doğum səviyyəsi ilə bağlı problem yox idi və çoxları hesab edirdi ki, bunu stimullaşdırmağa ehtiyac yoxdur. Amma indi statistika narahatlıq yaratmağa başlayıb.

Biz hansısa vasitələrlə ailələri uşaq dünyaya gətirməyə çağırmalıyıq. Bu sahədə ciddi təşviqat işi həyata keçirmək, onlara maddi-sosial dəstək vermək olar ki, ailə sayını artırsınlar, demoqrafik vəziyyətimizə töhfə versinlər. İnsanlar arasında maarifçilik işləri aparılmalıdır ki, doğum faizi yüksəlsin. Bu öz yerində. Bir məsələni də vurğulamaq istəyirəm. Bir uşaqdan artıq övlad dünyaya gətirən ailəni nə gözləyir? Əsasən problemlər gözləyir. Sosial problemlərə, qidalanma, geyim, təhsillə bağlı gərək olanları əldə edə bilmədiklərinə, ləvazimatları almağa gücləri olmadıqlarına, uşaqlarını təmin edə bilmədiklərinə görə dünyaya uşaq gətirmək istəmir. Yoxsa heç bir valideyn istəməz ki, övladı bu dünyada tək, yalnız qalsın. Biz bu dünyanı tutub durmayacağıq. Valideyn olaraq nə vaxtsa dünyadan köçüb gedəcəyik. Bizdə təşviqat alətləri yoxdur. Hansı tədbirlər görülür ki, bu insanlar dünyaya uşaq gətirsinlər? Bu məsələlər ciddi yanaşma tələb edir və bunu təkcə ailələrin üzərinə qoymaq da düzgün deyil. İnsanlara, ailələrə dəstək verilməlidir. Dövlət nəhayət ki, uşaq pulu məsələsinə bir əncam çəkməlidir. Müzakirələrin, çağırışların nəticəsi olmalıdır. Biz böyük, fantastik məbləğlərdən danışımırıq, hər ailənin köməyinə yetəcək və dövlət büdcəsini zərərə salmayan məbləğdən danışırıq”.
 
Ardını oxu...
Bahalaşmanın psixoloji baryeri aşacağı şübhə doğurmur

Koronavirus pandemiyası dövründə hər şeyin qiyməti qalxdı, lakin ət ən bahalı məhsullardan birinə çevrildi. İki-üç il əvvəl şəhər bazarlarında yaxşı dana ətinin kiloqramı orta hesabla 10-11 manata, quzu əti 12-13 manata təklif olunurdu. İndiki qiymətlər isə, müvafiq olaraq 16-17 və 17-18 manatdır. Bir az da keçsə, biz qiymətin ikiqat artması haqqında danışa bilərik.

Artıq iqtisadçılar bir ağızdan xəbərdarlıq edirlər ki, ətin qiyməti bu qış 20 manatlıq psixoloji həddi aşacaq və artmaqda davam edəcək. Bizdə adətən payızda ət piştaxtalarında qiymət etiketlərində artım müşahidə edilsə də (qəssablar isti Bakı yayını ölü mövsüm adlandırırdılar), qiymətlər sentyabr ayını gözləmədi.

Avqustun son həftələrində mal əti yenidən 1 manatadək bahalaşıb. Ekspert dairələrində son vaxtlar bahalaşma bütün payız-qış mövsümündə baş verəcək daha ciddi proseslərin xəbərçisi hesab olunur və bildirilir ki, artımın pik nöqtəsi yanvarda olacaq.

Paytaxtda olan satıcılar əti eyni qiymətə satmaq istəyərdilər, amma mal-qara satış məntəqələrində qiymətin artması səbəbindən qiymət etiketlərini yenidən yazmalı olurlar. Qiymətlərin yeni artım raundu alıcıları biganə qoymayıb. Deyirlər ki, əvvəllər beş kiloqram ət alırdılarsa, indi eyni pula üç kiloqram ət ala bilirlər.

Ətin dəyəri keyfiyyətdən asılıdır - mal əti yarı qiymətə əldə edilə bilər, lakin belə ətin keyfiyyəti çox aşağı olur. Təkcə qiymət artımı təkcə baş vermədi, həmçinin artan qiymətlərdən sonra bəzi satıcılar təklif olunan məhsulun keyfiyyətini aşağı saldılar.

Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) rəhbəri Eyub Hüseynov AYNA-ya deyib ki, ticarətdə mal ətinin üç növünü ayırmaq adətdir: “Aydındır ki, qiymətlər çeşiddən asılıdır, lakin bizim praktikada bu qayda tətbiq edilmir: adətən çeşidlər qarışdırılır və hər şey orta qiymətə satılır”.

Nəticədə alıcı nəinki daha çox pul ödəyir, o, həm də gizli qiymət artımına görə artıqlaması ilə ödəyir.

Yalnız tənbəllər bu gün bahalaşmanın mənşəyindən danışmırlar - bu, otlaqların azalması, yemin bahalaşması və sənayeni böyük biznesin zəbt etməsi, onun qiymətlərini diktə etməsidir. Şayiələrə görə, qiymətləri istirahət yerlərimizi dolduran turistlər qaldırır, xüsusi möhtəkirlər isə satış nöqtələrində alver edir, mal-qara alıb pərakəndə şəbəkələrə satır, qiymət etiketini sındırırlar.

Amma son artımın təfərrüatı yoxdur. Kim və nəyə əsaslanaraq orta qiyməti daha bir manat qaldırdı - tarix bu barədə susur. Ekspert dairələrimizin nümayəndələrinin ümumi rəyinə görə, ətin qiyməti istehsalın azalması səbəbindən qalxır.

O zaman Dövlət Statistika Komitəsinin nəyə əsaslandığı bəlli deyil. Belə ki, yanvar-iyun aylarında heyvandarlığımızda rəqəm baxımından artım möcüzələri müşahidə olunub. Bu sahədə istehsal 17,43 faiz artaraq, 2 milyard 897 milyon manata çatıb. Azərbaycanda ət istehsalı təxminən 3 faiz artıb.

Dövlət Gömrük Komitəsi də məlumatlardan məmnundur - onun hesabatlarına görə, bu il (yanvar-iyul aylarında) respublikaya 46,9 milyon dollar dəyərində 24,3 min ton ət gətirilib. Bununla yanaşı, cari ilin yeddi ayında diri çəkidə idxal 51,2 milyon dollara (keçən ilin eyni aylarında 29,4 milyon dollar) çatıb. Beləliklə, idxal statistikası 74 faiz artıb.

Kənd təsərrüfatı eksperti Vahid Məhərrəmov bildirib ki, müvafiq idarələrin məlumatlarına əsasən, ölkədə istehsal və idxal artır. Bundan başqa, dünya bazarlarında belə güclü qiymət artımı müşahidə olunmur.

Müəllif: Emma Rzayeva
ayna.az

Son həftələr Azərbaycanda mağazalarda və apteklərdə satılan uşaq qidaları bahalaşıb. Hətta 80 və 100 manata satılan uşaq qidaları var.

Belə qidalarda, əsasən, 20-30 faiz bahalaşma müşahidə olunur. Məsələn, əvvəl 12-aylıq uşaq üçün 15 manata satılan qidalar indi 17 manata təklif olunur. 6-aylıq uşaqlar üçün qidaların qiyməti isə 25 manatdan 31 manata yüksəlib.

AzadlıqRadiosuna danışan valideynlər bildirir ki, uşaq qidalarının qiyməti Azərbaycanda son iki ayda az qala hər həftə bahalaşır.

Bakıda yaşayan Gülnarə Əliyeva deyir ki, iki uşaq anasıdır və son vaxtlar uşaq qidalarına az qala bütün ailə büdcələri xərclənir: “Uşaq qidaları az qala hər həftə bahalaşır, çatdırmaq olmur. Amma almağa məcburuq, çünki nəyisə almaya bilsən də, uşaq qidasını almalısan. Axı uşaq qidalanmalıdır. Ümumiyyətlə, uşaqlara aid nə varsa, son vaxtlar çox bahalaşıb: yeməyin, şəxsi gigiyena vasitələrinin qiyməti od tutub yanır”.

Həkimlər isə deyir ki, ana südü azdırsa, uşaq mütləq uşaq qidaları yeməlidir. Həkim-pediatr Nigar Abdullayeva Turana bildirib ki, ana südü əvəzolunmaz bir qidadır və mütləq şəkildə hər bir uşaq minimum altı ay ana südü qəbul etməlidir: “Lakin bəzi hallar var ki, ananın südü yoxdursa və ya azdırsa, yaxud da ana südünün verilməsinə hər hansısa ciddi əks-göstəriş varsa, o zaman mütləq süni qidalardan istifadə olunmalıdır”.

Lakin o qeyd edib ki, həkim məsləhəti olmadan bu qidaları vermək olmaz: “Hər altı ayda həkim tərəfindən uşağın çəkisi və boyu ölçülür. Uşaq normal çəki almırsa, yalnız həkim məsləhəti ilə süni qidalar verilir”.

Uşaq qidalarının bahalaşması ilə bağlı rəsmi qurumlarla danışmaq mümkün olmayıb. Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Rüfət Quliyev isə Turana deyib ki, uşaq qidalarının bahalaşmasının səbəbləri araşdırılmalıdır: “Uşaq qidalarının satışı ilə məşğul olan şirkətlərə sorğu göndərmək olar. Həmin sorğuda həmin qidaların zavod qiymətləri, Bakıya çatdırılma şərtləri barədə suallar qoymaq olar. Onda bahalaşmanın dəqiq səbəbi üzə çıxacaq”.

Deputatın fikrincə, xaricdəki inflyasiya burada öz rolunu oynaya bilər: “Avropada nominal inflyasiya minimum 6 faiz təşkil edir. ABŞ-da da mənzərə eynidir”.

Komitə üzvü hesab edir ki, qiymətlərin artmaması üçün ən doğru çıxış yolu Azərbaycanda uşaq qidalarının istehsalına başlanmasıdır: “Ərzaq məhsullarının yarısının ölkədaxili istehsal olunduğunu nəzərə alaraq uşaq qidaların istehsalına da başlamaq olar. Hətta bəzi inqrediyentlər Azərbaycana idxal olunsa belə, hər bir halda maya dəyəri düşəcək və qiymət daha ucuz olacaq”.

Mövzu ilə bağlı ölkəyə uşaq qidası idxal edən şirkətlərlə danışmaq mümkün olmayıb. İqtisadçı Zöhrab İsmayıl isə AzadlıqRadiosuna bildirib ki, uşaq qidaları Azərbaycanda xarici ölkələrlə müqayisədə onsuz da 30-40 faiz baha idi: “İndi isə yenə bahalaşıb. Mümkündür ki, həmin qidalar idxal olunan ölkələrdə də bahalaşsın, amma 20 faiz orada bahalaşmaya mən inanmıram”.

O, uşaq qidalarının ölkədə bahalaşmasını yanlış idxal siyasəti ilə əlaqələndirir: “Yəni, həm Əlavə Dəyər Vergisi (ƏDV), həm idxal rüsumu yüksəkdir. Digər gözəgörünməz problemlər də var. İdxalçılar üçün qəbz qiyməti yox, gömrüyün təyin etdiyi qiymət tətbiq olunur. Bu, Azərbaycanda bütün idxala aiddir”.

Z.İsmayılın fikrincə, hökumət uşaq qidalarını ƏDV-dən və idxal rüsumundan azad etməlidir: “Təəssüf ki, biz nə Ümumdünya Ticarət Təşkilatının üzvüyük, nə də beynəlxalq azad ticarət müqavilələrinə imza atmışıq. Ona görə də bizdə ƏDV 18 faizə, idxal vergisi 15 faizə gəlib çıxır. Gürcüstan və Ukraynada isə bu, 5 faizdir, bəzi məhsullara bu rüsum 0 faiz səviyyəsində təsdiq olunub. Uşaq qidasından da pul ummaq soyğunçuluqdur”.

İqtisadçının sözlərinə görə, ölkədə uşaq qidalarının istehsalı müşkül məsələdir, çünki Azərbaycanda daxili istehsalın vəziyyəti yaxşı deyil: “Amma bəzi xarici istehsalçılarla danışmaq olar ki, onlar Azərbaycanda bu qidaların istehsalını təşkil etsin”.

Ardını oxu...
Dünya Bankı orta müddətli dövrdə İran iqtisadiyyatını təhdid edən mühüm daxili və xarici riskləri, habelə İranda yüksək inflyasiyanın səviyyəsini və işsizliyin davam etdiyini bildirib.

“Azad İran” “Telegram”ın məlumatına görə, daxili risklər bölməsində İranın sənaye sektorunda sosial gərginlik və tətillərin güclənməsinə işarə edilib və vurğulanıb ki, İran hökuməti tərəfindən internetin davamlı olaraq məhdudlaşdırılması məşğulluq və iqtisadi fəaliyyətlərə uzunmüddətli dağıdıcı təsir göstərə bilər.

Məlumatda həmçinin qeyd olunur ki, İran iqtisadiyyatının xarici riskləri isə neftə qlobal tələbin və onun qiymətinin azalması, həm də ABŞ və bir sıra Qərb ölkələrinin İrana tətbiq etdiyi sanksiyaları kimi də qeyd olunub.
 

Ardını oxu...
Kənd təsərrüfatının inkişafı və məhsul bolluğu üçün fermerlərə dəstək mühüm amildir.

Ancaq hazırda bu sahədə əsas problemlərdən biri kimi fermerlərin asan kredit əldə edə bilməməsi göstərilir. Mütəxəssislər hesab edir ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Aqrar Kredit və İnkişaf Agentliyi bu vaxta qədər sahibkarlara və fermerlərə 100 milyon manata qədər kreditlər verilib ki, bu da azdır. Ölkəmizin ÜDM-də aqrar sahənun payı cəmi 7 faizdir ki, bu da 7-8 milyard dollarlıq bir dövriyyədir. Burada da AKİA tərəfindən ayrılan 100 milyon dollarlıq vəsaitin də payı olsa da, elə də böyük rol oynamır.

Bildirilir ki, bu sahəyə ayrılan kreditlərin uzun müddətliliyi təmin olunmalıdır. Hazırda AKİA-nın fermerlərə ayırdığı kreditin müddəti 60 ay təşkil edir. Bu da aqrar sahənun inkişafı üçün elə əlverişli hesab edilmir.

Bu sahədə mövcud vəziyyət bahalaşmanın əsas səbəbidirsə, kredit problemini necə həll etmək olar?

DİA.AZ-ın məlumatına görə, kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Akif Nəsirli “Cümhuriyət”ə bildirdi ki, bu gün ölkədə kreditlər hamı üçün əlçatan deyil:

“Kənd təsərrüfatı təyinatlı ucuz kreditlər bütün fermerlər üçün əlçatan olmalıdır. Azərbaycan kimi ölkədə kənd təsərrüfatı təyinatı üçün verilən kreditin faiz dərəcəsi 3-4 faizdən çox olmamalıdır. AKİA tərəfindən verilən 100 milyon manat krediti araşdırsaq görərik ki, ortalama rəsmi faiz dərəcəsi 8-9 faiz təşkil edir. Üstünə də “şapka”nı gəldikdə 15 faizə gəlib çatır. Bundan başqa sənədləşmə dedikdə fermerin adına olan torpaq sahəsi kifayət etməlidir.

Yəni çox sayda sənədlər istəyirlər, bürokratiya yaradırlar. Bunların hamısı “süzgəcin” qoyulmasına, yəni hər adama kreditin verilməməsinə xidmət edir. Özünə güvənən istənilən fermer gedib öz sahəsinə uyğun olaraq gedib kredit götürməlidir. Məsələn, 1 hektarı olana bir limit, 10 hektarı olana başqa limit qoyulmalıdır. Öz fəaliyyətini qurmaq, realizasiya etmək üçün müəyyən kredit limitləri ilə hamıya kredit verilməlidir. Ancaq birinin 100 hektar torpaq sahəsi var, sənəd aparır ki, 100 hektar sahəm var. Həmin 100 hektar sahəsi olana 500-600 min manat kredit verirlər. bu da yığılıb olub 100 milyon manat.

Həmin 100 milyon manatı alanların içərisində real olaraq kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan bəlkə 15-20 faizdir. Bu biabırçılığı aradan qaldırmaq lazımdır. Mən fermer tanıyıram ki, gedib 15-18 faizlə adi kommersiya krediti alır. Güzəştli krediti ala bilmir. Hazırda ət istehsalına töhfə verən fermer gedib 15 faizə kredit götürür. O öz biznes planını təqdim etdiyi halda gəlib onun şəraitini yoxlayıb ona 10 min güzəştli kredit versəydilər, onun gəliri indikindən 15-20 faiz olardı, təsərrüfatını genişləndirərdi. Ancaq 100 milyon krediti oliqarx fermerlər götürüblər. Sadə fermerlərin bundan xəbəri yoxdur. Sadə fermerin o kreditə əli çatmır, gedib kommersiya krediti götürür. Bu da inkişafı boğur. Kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmək istəyiriksə bu problemləri aradan qaldırmaq lazımdır”.
Ardını oxu...
Rusiya Azərbaycan üçün buğda, arpa və qarğıdalının əsas idxalçısıdır.

Cari ilin birinci yarımilliyində Azərbaycanın buğda idxalının 66,3 %-i, arpa idxalının 81 %-i, qarğıdalı idxalının isə 66 %-i bu ölkədən olub. Avqustun 23-dən Rusiyada arpa, buğda və qarğıdalı ixracı üzrə gömrük rüsumları artırılıb. Bundan bir həftə əvvəlki tarixlə müqayisədə bir ton buğdanın ixrac rüsumu 15 % artırılaraq 4 min 269,9 rubl, arpanın ixrac rüsumu 95,7 % artırılaraq 860,3 rubl, qarğıdalının ixrac rüsumu isə 14,7 % artırılaraq 2 min 495,3 rubl olub.

Maraqlıdır, Azərbaycanda taxılın və çörəyin qiymətində bahalaşma gözlənilə bilərmi?

TEREF.AZ-ın məlumatına görə, “Cümhuriyət”-ə açıqlamasında iqtisadçı Eyyub Kərimli bildirib ki, Rusiyanın ixrac rüsumlarını artırması ölkəmizdə taxıl və unun qiymətinin artmasına səbəb ola bilər:

"Ötən il də Rusiya taxıl idxal rüsumlarını 2 dəfə artırdı. Hər 6 aydan bir 10 faiz tətbiq edirdi. Bu da sözsüz ki, qiymətin artmasına müəyyən təsir etmişdi. Bilirsiniz ki, taxıl idxalı əsasən Rusiyadandır və ölkəmizin istehlakının 40 faizi bu ölkənin payına düşür. Bu baxımdan əlbəttə, Rusiyanın ixrac rüsumlarını artırması ölkəmizdə taxıl və unun qiymətinin artmasına səbəb ola bilər.

Düşünürəm ki, bu, haradasa 5 faiz civarında baş verə bilər. Rusiya Ukrayna ilə müharibəyə başladıqdan sonra bir neçə dəfə bu addımı atmışdı. Çünki Rusiya başqa ölkələrə taxılını sata bilmir, embarqo qoyulub. Həm rə Rusiyada rubl dəyərini itirir. Bu baxımdan da, taxılın ixrac rüsumları rublla hesablanacaq. Ona görə hesab edirəm ki, qiymət artımına əhəmiyyətli təsir olmayacaq".

Onun sözlərinə görə, Rusiya sanksiyalara görə əsas bazarlarını itirmək istəmir:

"Məsələn, hazırda Rusiyadan idxal olunan bir sıra məhsullarda qiymətin ucuzlaşdığını görə bilərik. Məsələn, bitki yağının qiymətində ilin əvvəli ilə müqayisədə ucuzlaşma var. Düşünmürəm ki, tezliklə bahalıq müşahidə edilsin. Çünki Rusiya başqa ölkələrə nəsə sata bilmir. Ona görə hesab edirəm ki, qiymətləri artırmaqla məhdud bazarını itirmiş olar. Rusiya sanksiyalar səbəbindən geniş bazarlara malik deyil. Ən çox MDB bazarına çıxış əldə edə bilir. Buna görə də böyük qiymət artımına getməz ".
 
 
 
Ardını oxu...
Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Cənubi Afrikada keçirilən BRİKS sammiti çərçivəsində BMT-nin Baş katibi Antoniu Quterriş ilə görüşüb.

“Report” TASS-a istinadən xəbər verir ki, görüş zamanı tərəflər “taxıl sazişi” məsələsinə xüsusi toxunublar.

Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin məlumatında qeyd olunub ki, Lavrov rəsmi Moskvanın “taxıl sazişi”ndə iştiraka yalnız Rusiya tərəfi qarşısında götürülən bütün öhdəliklər faktiki olaraq yerinə yetirildiyi təqdirdə qayıtmağa hazır olduğunu bildirib.

Dünyapress TV

Xəbər lenti