 |
|
|
Ekspert: “Bizdə hər şey yaxşı başlayır, amma sonra ortada heç bir nəticə olmur”
Bu yaxınlarda ictimaiyyətə təqdim edilən Bakının Baş Planı ən çox müzakirə olunan mövzulardan biri olaraq qalır. Bəziləri bunu həvəslə qarşılayıb, bunun çoxdan gecikdiyini qeyd ediblər. Digərləri isə ən azı müəyyən mənada buna şübhə ilə yanaşırdılar.
Bu sənəd ətraf mühit də daxil olmaqla müxtəlif sahələri əhatə edir və ona əsasən, 2040-cı ilə qədər adambaşına 8 m² yaşıllaşdırma standartlarının təmin edilməsi planlaşdırılır. Bir çox ekoloqlar qeyd edirlər ki, şəhərdə çox ehtiyac duyulan ağacların böyüməsi ilə yanaşı, suvarma suyunun çatışmazlığı problemi daha da aktuallaşacaq. İndi bu ehtiyaclar əsasən içməli suya xərclənir, bildiyimiz kimi, Azərbaycanda onun ehtiyatı kifayət qədər azdır.
Alternativ variantlardan, xüsusilə təmizlənmiş tullantı sularından istifadədən, həmçinin yağış sularının yığılmasından istifadə etmək lazımdır, baxmayaraq ki, Bakıda yağıntılar az olsa da, iqlimin quraqlaşması ilə daha da azalma ehtimalı var. Olsun, yağış suyundan bir çox ölkələrdə suvarma və digər texniki ehtiyaclar üçün istifadə olunur, amma bu təcrübənin paytaxtımızda kök salması üçün nə etmək lazımdır?
Baş planda Bakının mərkəzi hissəsində yağış sularının yığılması sistemlərinin mərhələli şəkildə tətbiqi təklif edilir. Mərkəzi Parkın suqəbuledici sisteminin yaradılması, güclü yağışlar zamanı yağış sularının yığılması üçün daha sonra suvarma üçün istifadə olunmaqla yeraltı su anbarının tikintisinə başlanması, Qış parkının yeraltı dayanacağında yeraltı su anbarının tikintisi, suvarma sistemlərinin quraşdırılması nəzərdə tutulur. Atatürk parkında tikililər, Xətai prospektində su axınının artırılması üçün arxlar, Neftçilər prospekti və bulvarın alçaq ərazilərində drenajlar da plana daxildir.
Bu mümkün yenilikləri AYNA-ya şərh edən ekoloq, “Davamlı Qafqaz” beynəlxalq təşkilatının nümayəndəsi Fuad Bağırov təəssüflə deyib ki, bizim güclü infrastruktur layihələrimiz çox vaxt heç bir nəticə vermir: “Qış parkının altında yağış suyu anbarının təşkili və sonra bu sudan suvarma üçün istifadə edilməsi ideyasına gəlincə, onun effektivliyinə şübhəm var. Məsələn, yeraltı su anbarı tikəcəklər, yazda su yığacaqlar, bəs qazonların suvarılması üçün hansı sudan istifadə olunacağına kim nəzarət edəcək? Belə mexanizmlər yoxdur. Su çəndə uzun müddət qalarsa, iylənəcək və ağcaqanadlar peyda olacaq”.
“Paytaxtdakı digər layihələrlə bağlı vəziyyətə baxsaq, görərik ki, onların çoxu yarımçıq qalıb, bəziləri isə müəyyən müddətdən sonra dayandırılıb. Bir vaxtlar Avropanın ən böyük dayanacağı olacaq eyni Qış parkını götürün. İndi ən yaxşı halda yarıya qədər yaxınlıqda yaşayanların maşınları ilə doludur, qalanları isə yolların kənarında saxlayır, orada saxlamağa davam edirlər. Yeraltı keçidlərdəki eskalatorlar, liftlər çox vaxt işləmir, bəs, səhhətinə görə pilləkənlərlə qalxıb-enə bilməyənlər necə hərəkət edə bilər? Təsəvvür edirsiniz ki, hansısa böyük ticarət mərkəzində eskalator işləmir? Əlbəttə yox! Sahibi ziyarətçilərin özlərini rahat hiss etmələri üçün hər şeyi edir, bəs şəhərə münasibətdə niyə fərqlidir? Qış parkının keçidlərindən birində əlil arabasında olanlar üçün lift var, lakin ondan istifadə etmək üçün ilk növbədə onu işə salacaq adamı tapmaq lazımdır, ona görə də bu, daha çox nümayiş üçündür”, - deyə həmsöhbətimiz bildirib.
Mütəxəssis nəqliyyatın intellektual idarəetmə sistemini də xatırladıb: “Hər dayanacaqda monitor var idi və vətəndaş avtobusun neçə dəqiqəyə çatacağını izləyə bilirdi. Sonra monitorlar sadəcə işləməyi dayandırdı. Yaxud da velosiped yollarının yaradılması zərurəti haqqında çox danışılır. Bəzi yerlərdə bunlar var, bəs sonra nə? Orada həmişə qəza işıqları yandırmış avtomobillər dayanır. Artıq dediyim kimi, bir çox layihələr böyük miqyasda başlayır, amma sonu heç nə ilə bitmir. Bizim nəzarət mexanizmimiz yoxdur”.
“Yağış suyunun toplanmasına qayıdaraq, düşünürəm ki, burada fərqli bir yol tutmaq lazımdır. Yağış sularının yığılmasını, yaşıl dam örtüyünü və şəhər bağlarını özündə birləşdirən binalara üstünlük verilməlidir. Onda həm tərtibatçılar, həm də əmlak sahibləri üçün enerji səmərəliliyi, suyun səmərəliliyi və ətrafdakı məkanı yaşıllaşdırma prinsiplərinə əməl etmək faydalı olacaq. Yeni tikililərin öz yaşıl dam örtüyünün olması və müvafiq sayğaclar quraşdıraraq yağış sularının yığılması tələb oluna bilər. Binalar yaşıllıq prinsiplərinə əməl edirsə, stimul vermək, əks halda isə verilən güzəştləri götürmək olar. Həmçinin xüsusi dövlət fondundan yaşıl kreditlərin verilməsi də stimullaşdırıcı tədbir ola bilər”, - deyə Bağırov vurğulayıb.
O, Danimarkanın paytaxtı Kopenhageni misal gətirib: “Əgər işçi işə maşınla deyil, avtobusla gəlirsə, bu, şirkətə müəyyən layihələrdə üstünlük verir. Onlar havaya atılan tullantılar haqqında aylıq hesabat verirlər. Bir işçi işə velosipedlə gəlirsə, onda üstünlüklər daha çox olur. Məsələn, işçi maaşını artırmaqla həvəsləndirilir və təşkilat vergi güzəştləri alır. Nəticədə daha çox insan ekoloji təmiz nəqliyyatdan istifadə edir. Dövlət ekoloji təmizliyin sərfəli olacağı qaydalar və təşviq sistemləri yaratmalıdır. Fikrimcə, yerli özəl layihələri həvəsləndirmək və onlara imtiyazlar vermək üçün fondlar açmaq, eyni zamanda onlara obyektiv nəzarət etmək daha səmərəli olardı”.
Müəllif: Elya Belskaya
Kiyevlə London arasında imzalanan yeni sənəd iki ssenaridə Ukrayna üçün əlavə bonusdur
Yanvarın 12-də Böyük Britaniyanın Baş naziri Rişi Sunak Kiyevə səfər edib. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə görüşdən sonra müdafiə sahəsində mühüm sənəd imzalanıb. Xüsusən də London Kiyevlə kəşfiyyat məlumatlarını bölüşəcəyini, hərbi təlimlərə kömək edəcəyini və müdafiə-sənaye əməkdaşlığını gücləndirəcəyini vəd edib.
Qısacası:
- Britaniya siyasətdə öz çəkisini gücləndirməyə çalışır. O cümlədən Ukraynanın yerləşdiyi regionda. Səfər və imzalanan sənəd ABŞ və Aİ-nin diqqəti dayanması fonunda prosesin bir hissəsi kimi vacibdir.
- Birinci bənddən irəli gələn daxili siyasi komponent - öz əhalisinə Britaniyanın öz xarici siyasət yolunun mövcudluğunu nümayiş etdirmək.
- İngilisləri Qara dənizin gələcəyi maraqlandırır. Buna görə də dənizə xüsusi diqqət yetirilir. Bizim gücümüz buradadır, çünki dənizdəki dronların konsepsiyası dənizdə müharibə baxımından yenidir.
- Danışıqlar. Bu, dondurma və ya atəşkəslə bağlı məsləhətləşmələr üçün müqəddimə idimi?
İki əsas baxış var.
Birincisi odur ki, cəbhədəki nisbətən sabit vəziyyət burada və indi müharibənin dondurulmasından danışmağa əsas vermir.
İkincisi - başa çatdırmaq üçün aydın perspektivləri olmayan uzun bir müharibə tərəfdaşları düşünməyə vadar edir: "Sonda nə olacaq?"
Hər iki tezisi bir blokda nəzərdən keçirək:
Cəbhədəki “sabit” vəziyyət həm Rusiya Federasiyasını cilovlamaq imkanlarımızın nümayişidir, həm də (təəssüf ki) dondurulma ehtimalı mövzusunu gündəmə gətirir. Xüsusilə "sabitlik" gecikirsə.
İndi bizi izləyirlər. Rusiya Federasiyasından mümkün genişmiqyaslı hücumun effektivliyini qiymətləndirirlər. Bundan sonra çox güman ki, axını çevirmək qabiliyyətimizi nümayiş etdirmək şansımız olacaq. Hətta məhdud, lakin nəzərəçarpacaq uğur belə, ya məsələni nəhayət hərbi yolla həll etmək, ya da Rusiya Federasiyasının zəif mövqeyini nəzərə alaraq danışıqlar prosesinə başlamaq üçün Ukraynaya dəstəyin artırılması zərurəti ilə bağlı tezisləri gücləndirir.
Uğur yoxdursa, müharibənin dondurulması barədə fikirlər artacaq. Bir çox format ola bilər və onlar bizim üçün çox xoşagəlməzdən olduqca sərfəli olana qədər dəyişir. Ancaq burada sual Ukraynanın döyüşmək istəyindən deyil, bir neçə aspektdən gedir:
1.Müharibə əsasən tərəfdaşlarımızın vergi ödəyicilərinin pulları hesabına aparılır. Və onun gecikməsi potensial “bərpa” büdcəsini artırır. Əgər yaxın gələcəkdə məsələnin hərbi yolla həlli şansı yoxdursa, müharibəni dondurmağın mənası var. Bu yanaşma Aİ ölkələri və ABŞ-ın birbaşa və ya dolayı yolla iştirak etdiyi əksər hərbi münaqişələrdə nümayiş etdirilib.
2.“Rusiyanın qalib gəlməsinə imkan vermədilər və Ukraynanı, hətta onun bir hissəsini xilas etdilər” hekayəsi həm də tərəfdaş ölkələrin siyasətçiləri üçün öz seçiciləri üçün yaxşı “qələbə” hekayəsidir.
3.Bizim iş sahəmiz budur: “Rusiyadan sonra nə?” və ya “Rusiyanın yerinə nə?” təhlili yoxdur. Və naməlum qorxudur. Qorxu budur: "Ukraynalılar öz ölkələri ilə nə etmək fikrindədirlər?"
4.Gərginliyin əsas xətti ABŞ və Çin arasındakı rəqabətdir. Burada, Pekin Moskvanı özünə bağlamaq prosesini dönməz hala gətirməmiş Vaşinqtonun müharibəni dayandırması arzu edilir.
Nəticə: yaxın 4-5 ayda biz həqiqətən də danışıqlarda iştiraka məcbur olmayacağıq. Ancaq onlar bu barədə müxtəlif platformalarda (lakin ən yüksək səviyyədə deyil) danışmağı təklif edəcəklər (əhval-ruhiyyəni ölçəndən sonra). Bundan sonra nə baş verəcəyi yuxarıda qeyd olunan 4 məqamdan asılıdır.
Böyük Britaniya ilə adı çəkilən müqavilə isə hər iki ssenaridə Ukrayna üçün əlavə bonusdur. Tərəfdaşlara siqnal və müharibədə Ukraynaya dəstək siyasətini necə rəsmiləşdirməyin nümunəsidir. Digər tərəfdən, (danışıq ssenarisi vəziyyətində) Rusiya Federasiyasının Ukraynaya uzunmüddətli dəstəyin təminatlarının olmaması ilə bağlı tezisi üçün əlavə arqument var. Və nəhayət, daxili sahə üçün yaxşı bir siqnaldır. Prezidentin və Xarici İşlər Nazirliyi komandasının işinin nəticəsindən çox şey asılıdır.
Müəllif: İqar Tışkeviç - Ukrayna Gələcək İnstitutunun politoloqu.
Mənbə: UNİAN
Tərcümə AYNA-ya məxsusdur.
Tarif Şurası, Antinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti “ölüb”?
Noyabrın 15-dən çoxmənzilli binalara istilik verilib-verilməməsindən asılı olmayaraq qiymətlər əvvəllər olduğu kimi yaşayış sahəsinə uyğun yox, ümumi sahəyə uyğun hesablanır. “Azəristilik” bunu NK-nın 05.09.2023 tarixli, 303 saylı qərarı ilə izah edirlər.
Halbuki NK-nın qiymət müəyyən etmək hüququ yoxdur, ölkədə kommunal istehlak qiymətlərini İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Tarif Şurası müəyyən edir və təbii ki, qiymətlərin artıb-azalmasına da bu Şura qərar verir. Tarif Şurasının qərarında isə istilik qiymətlərinin həcmi mənzillərin yaşayış sahəsinin kvadrat metrinə 0.15 manat müəyyən olunub. Hələ ki bu qiymətin artırılması, yaxud başqa meyarla, yəni ümumi sahəyə uyğun hesablanması barədə Tarif Şurasının qərarı yoxdur. Belə bəlli olur ki, “Azəristilik” özbaşına qiymətləri qaldırıb.
Bəs Tarif Şurası niyə susur? Bəs İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidməti istehlakçı hüquqlarının pozulmasına niyə qiymət vermir? Yaşayış olmayan, istilik verilməyən sahəyə görə abonentdən- istehlakçıdan necə istilik haqqı tələb oluna bilər? Bəlkə bu xidmət qurumları “ölüb”, ləğv olunub? İstehlakçı hüquqlarının durumu başqa cür fikirləşməyə yer qoymur...
Məğrur BƏDƏLSOY
Mərkəzi Seçki Komissiyasının (MSK) “Seçki - 2024” Müstəqil Media Mərkəzi fəaliyyətə başlayıb.
"DogruXeber.az" Demokrat.az -a istinadən xəbər verir ki, mərkəzin məqsədi 2024-cü il fevralın 7-də Azərbaycanda keçiriləcək növbədənkənar prezident seçkiləri, onun ayrı-ayrı mərhələləri, səsvermə prosesi, seçki institutlarının, müşahidə missiyalarının, ekzitpol (exit-poll) keçirən təşkilatların fəaliyyəti haqqında dolğun məlumatları Azərbaycan ictimaiyyətinə, yerli və xarici mediaya operativ şəkildə çatdırmaqdır.
Mərkəzin secki-2024.az saytı Azərbaycan, rus və ingilis dillərində fəaliyyət göstərir.
Saytda seçki prosesi ilə bağlı səlahiyyətli şəxslərin və ekspertlərin rəyləri, açıqlama və bəyanatları yerləşdirilir. Eyni zamanda, seçkilərlə bağlı foto və videomateriallar təqdim edilir.
Mərkəzin həm feysbuk səhifəsi, həm də teleqram kanalı aktiv fəaliyyət göstərir.
Erməni katolikosu ikinci Qaregin ABŞ-a gedib. Katolikos Amerikada görüşlərini yekunlaşdırdıqdan sonra Böyük Britaniyaya keçəcək. Qaregin bir il əvvəl də Böyük Britaniyaya səfər etmişdi. Erməni katolikosu Azərbaycanla sülh sazişinin imzalanmasının əleyhinədir. O bunu açıq söyləməsə də, katolikosun son çıxışları buna dəlalət edir. Bu mənada katolikosla baş nazir Nikol Paşinyan arasında fikir ayrılığı mövcuddur. Ümumiyyətlə zəif müxalifət fonunda Nikol Paşinyana qarşı əsas güc mərkəzi kimi kilsə meydana çıxıb. Kilsə siyasətdən kənar olduğunu bəyan etsə də, Paşinyanın Azərbaycanla sülh sazişi imzalamasına mane olmağa çalışacaq. Katolikosun müxtəlif ölkələrə səfərlərinin əsas qayəsini bu təşkil edir.
Elxan Şahinoğlu
TEREF: Xocanın Blogu
Sergey Narışkinin dediklərinin ötən ilin noyabrında Azərbaycan mediasında yayılmış iddialarla nə əlaqəsi?
Telekanalların Prezident İlham Əliyevlə müsahibəsində ABŞ-la rəsmi Bakının münasibətləri haqda nədənsə, sual verilmədi. Dünya paktikasına görə bu cür formatda müsahibələrdə suallar bloku adətən, prezidentlərin məbuat xidmətləri ilə razılaşdırılır. Amerika-Azərbaycan münasibətlərində qeyri-müəyyənlik hələ də davam etdiyi üçün rəsmi Bakının gözləmə mövqeyinə üstünlük verməsi təbiidir.
ABŞ-ın son üç ayda Azərbaycana münasibətdə davranışlarının yanlış olduğu haqda təkcə biz demirik, yaxın ölkələrin ekspertləri də o rəydədir ki, Bakının ən müxtəlif səviyyələrdə(bəyanatlarda, hesabatlarda və sairə) hədəfə götürməsi Vaşinqtona Cənubi Qafqaz siyasətində xeyir gətirə bilməz. Görünür, indi münasibətlərdəki fasilə mövqeləri yenidən gözdən keçirmək üçündür.
Amerika səfirliyinin bugünlərdə yaydığı bir məlumat diqqətçəkəndir. Belə ki, ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirliyi Ermənistan mətbuatında Bakı ilə Vaşinqton arasında münasibətlərlə bağlı yayılan “əsassız və yalan məlumatı” təkzib etdi. Diplomatik nümayəndəlik sosial şəbəkələrdəki bəyanatına diqqət edək: “Yanvarın 4-də ABŞ dövlət katibinin köməkçisi Culyet Noyesin iştirak etdiyi mərasimdə səfir təyin olunmuş Libbi and içib. Tədbirdə onun həyat yoldaşı Danusia və oğlu Endryu da olub. O, Bakıya qayıtmağı və etimadnaməsini ABŞ-ın Azərbaycandakı 11-ci səfiri kimi Prezident İlham Əliyevə təqdim etməyi səbirsizliklə gözləyir”. Sonda bildirilirdi ki, ABŞ-ın yeni səfiri hazırda ölkəsindədir.
Libbinin etimadnaməsinin surətini xarici işlər naziri Ceyhun Bayramova günlər əvvəl təqdim edib və Prezidentə təqdimatın yubanması onun səfir kimi fəaliyyətinə heç bir əngəl yaratmır. Amerikanın bu ləngimədən nə qədər narahat olduğunu demək çətindir. Bakıdakı diplomatik korpusun məlumatından anlaşılan iki nəticə var. Birincisi, səfirin belə tezliklə ölkəsinə qayıtması barədə suallar varsa, izah edilir ki, bu, diplomatik fəaliyyətlə bağlıdır. İkincisi, etimadnamənin təqdim edilməsində yubanma səfirin Bakıda olmaması ilə izah edilir.
Əlbəttə, mənə qalsa, daha uzaqgedən nəticələr də çıxarmaq olar, amma indilikdə tərəflər “fikirləşmək üçün vaxt götürüblərsə” münasibətlərdə hər hansı gərginlik axtarmaq cəhdləri dövlət maraqlarına uyğun deyil. Azərbaycanın siyasəti belədir ki, bütün dövlətlərlə normal münasibəti olsun. 30 il torpaqlarımızı işğalda saxlayan, xalqımıza sağalmaz yaralar vuran hətta Ermənistanla da sülh müqaviləsi imzalamaq üçün edilən cəhdlər bu siyasətə sübutdur. Amma indi dünyada vəziyyət o həddə gərgindir ki, kiminsə maraqlarına mütləq toxunursan, kimlərinsə də, sənin dövlət olaraq maraqlarını gözardı etməsi lazım olur. Biz dünyadakı böyük siyasi geoplitik oyunlarda, savaşlarda yoxuq, arbitr heç deyilik. Prezident Əliyev məlum müsahibədə bu barədə kifayət qədər açıq mövqe ortaya qoydu. Dedi ki, bəziləri indi yarışa çıxıblar ki, sülh danışıqlar hansı ölkədə keçirilsin. “Bu, bir qədər geosiyasi rəqabətə bənzəyən bir şeydir. Mən bunu istəməzdim. Mən ümumiyyətlə istəməzdim ki, Ermənistan-Azərbaycan münasibətləri geosiyasi mövzuya çevrilsin. Bu, bizim iki ölkə arasındakı məsələmizdir, özümüz də bunu həll etməliyik” deyə, dövlət başçısı aydın mövqe sərgilədi.
Bizim yerləşdiyimiz bölgə Rusiya, İran və Türkiyə kimi ölkələr səbəbindən geosiyasi dartışmalarda ağırlığını saxlamaqda davam edəcək. Bu, əlbəttə, bölgədə daima gərginlik deməkdir. Üstəlik, indi ABŞ bölgədə Rusiya və İranla deyil, həm də Türkiyə ilə “kəllə-kəlləyə” gəlir, Ankara-Vaşinqton münasibətlər son illər ümumiyyətlə, düzəlmir. Vaşinqton üçün isə belə görünür ki, ayrıca götürülmüş Azərbaycan siyasəti əhəmiyyətini itirməkdədir. İndi Bakı ilə münasibətlər həm Rusiya, həm İran, həm də Türkiyə ilə münasibətlər konteksində dəyərləndirilir....
ABŞ isə hegamonluğunu saxlamaq üçün bütün dünyada sabitliyi pozmaq siyasəti davam edir. Biz bunun ən son nümunələrini Yaxın Şərqdə görməkdəyik, Yəmən husuilərinə raket zərbələri bölgədə yeni münaqişənin fitilini çəkmək kimi qiymətləndirilir. O cümlədən, keçmiş sovet respublikaları da daxil, dünyada bütün gərginlik nöqtələri hələ də ABŞ-ın istəyi və planlarına uyğun yaradılır.
Rusiya Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin direktoru Sergey Narışkin bir gün əvvəl senasion bir məlumat açıqlayıb. Xarici kəşfiyyatın rəhbəri iddia edib ki, Birləşmiş Ştatlar bütün qüvvələrini “beşinci kolon”u fəallaşdırmağa yönəldib. Söhbət Amerika təhsil proqramlarından iştirak etmiş 80 mindən çox rusiyalı tələbədən gedir. “Müvafiq təlimatlardan sonra onlardan Rusiya Federasiyasının prezident seçkilərinə müdaxilə üçün istifadə olunacaq. Vaşinqton rusları Moskva ilə siyasi mübarizəyə fəal şəkildə cəlb etmək niyyətindədir. Səsvermə ərəfəsində amerikalılar ölkəmizdəki vəziyyəti gərginləşdirmək üçün ən kiçik fürsətdən istifadə edirlər” deyə, Narışkin bildirib.
O həmçinin əlavə edib ki, ABŞ xüsusi xidmət orqanları fevralın 16-18-də Riqada Rusiyada etnik və sosial ədavətin qızışdırılması üsulları ilə bağlı təlim keçirəcək. Əsas diqqət isə onlara millətlərarası və sosial düşmənçilik, seçkilərə müdaxilə, sosial şəbəkələrdə ölkə rəhbərliyini gözdən salmaq üsullarını öyrətmək olacaq.
"Amerikalı təqaüdçülər təhlükəsi" mövzusu Rusiya mediasında geniş müzakirələrə yol açıb. Çünki ABŞ- la münasibətlər normal olanda bu proqram prestijli hesab olunurdu, hətta bu vəzifə pilləsində irəliləmək üçün də bir dəstək idi. Tənqidçi media isə hesab edir ki, indi statusundan asılı olmayaraq yüzlərlə adam müəyyən şübhə altına düşə bilər.
1700934784_mg_9286.jpeg (73 KB)
Maraqlı olan məqam budur ki, hələ ötən ilin noyabrında Azərbaycan mediaslında da belə xəbərdarlıq yayılmışdı. Qeyri-rəsmi iddia olunurdu ki, ABŞ-nin Azərbaycandakı səfirliyi Amerikada təhsil almış bir qrup azərbaycanlı məzunlarla görüş keçirmək istəyir. Görüşün konkret zamanı(27 noyabr) və yeri də (“JW Marriott Absheron” hoteli) göstərilirdi. “Məsələ burasındadır ki, tədbirin adı sözdə məzunlarla görüşdür. Reallıqda isə bu, ABŞ-nin Azərbaycanda fəaliyyət göstərən öz agentura şəbəkəsinin bir araya gəlməsidir”deyə, iddia olunurdu. Sonra xəbər yayıldı ki, əslində belə bir görüş olmalı imiş, amma bu iddialar səbəbindən keçirilməsi lazım bilinməyib.
ABŞ-da təhsil alan və ya nə vaxtsa orada kurslarda iştirak etmiş adamları əsassız olaraq şübhə altına almaq dövlətin maraqları baxımdan ziyanlıdır. Bu cür ittihamlar varsa, əsaslandırılmalıdır. Çünki Amerika xəfiyyə dövləti olsa da, “agentura şəbəkəsi” yaratmağa hədsiz həvəsli İran da deyil...
Amma Narışkinin Bakıdakı iddialardan sonra belə bir xəbərdarlıqla çıxış etməsini də gözardı etmək olmaz. Ən azı o səbəbdən ki, Rusiyada olduğu kimi, Azərbaycanda da prezident seçkisi olacaq...
Nazim SABİROĞLU,
Musavat.com
Cənubi Qafqazın gələcək taleyi ilə bağlı prinsipial inkişaf istiqamətləri artıq tədricən aydınlaşmağa başlayıb. Üstünlük, dünya nəhənglərinin bu regionu özlərinin geopolitik maraqlarının girovuna çevirmək cəhdlərinin də iflasa uğraması üzrə olduğu müşahidə olunur. Cənubi Qafqazda yalnız Azərbaycanın geopolitik iradəsinin hegemon olduğu da artıq inkaredilməz reallıqdır. Və rəsmi Bakı bu reallığı həm region ölkələrinə, həm də Cənubi Qafqazda geopolitik maraqları olan kənar güclərə qəbul etdirməyə nail olub.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin son açıqlamaları isə Cənubi Qafqazın gələcək taleyi ilə bağlı önəmli mesajlar ilə zəngindir. Prezident İlham Əliyev vurğulayıb ki, yekun sülh sazişinin imzalanması üçün hazırda geniş imkanlar mövcuddur. Çünki Azərbaycanın Qarabağdakı erməni separatizmi və terrorizminin sığındığı "boz zona"nın ləğvindən sonra əsas problem artıq həll edilib. Və bu səbəbdən də, yekun sülh sazişi ilə bağlı müzakirələrdə bu mövzunun yenidən gündəmə gətirilməsi üçün heç bir əsas mövcud deyil.
Azərbaycan lideri Ermənistana revanşist davranışların doğura biləcəyi nəticələr barədə də sərt xəbərdarlıq mesajı ünvanlayıb. Prezident İlham Əliyev vurğulayıb ki, əgər, Azərbaycana qarşı hər hansı hərbi təhlükə yaranarsa, dərhal müdaxilə olunacaq, preventiv addımlar atılacaq. Və Azərbaycan liderinin bu mesajı rəsmi İrəvanın Ermənistanın beynəlxalq himayədarlarına bəslədiyi ümidlərin də reallıqdan uzaq olduğunu göstərir.
Məsələ ondadır ki, Prezident İlham Əliyev Azərbaycan ordusunun gücləndirilməsi prosesinin intensiv şəkildə davam etdirildiyini də bildirib. Ermənistanın Fransadan aldığı "Bastion" döyüş maşınlarının Azərbaycanla yeni hərbi qarşıdurmada effektiv olmayacağına da ironik şəkildə eyham vurub. Azərbaycan lideri Fransanın Ermənistana göndərdiyi "Bastion" döyüş maşınlarını yararsız "konserv bankaları" adlandırıb. Və rəsmi İrəvan Azərbaycan liderinin dediklərindən mütləq doğru nəticələr çıxartmalıdır.
Hər halda, Paşinyan hakimiyyəti nəzərə almalıdır ki, əgər, Prezident İlham Əliyev Fransa "Bastion"larını ironik şəkildə "konserv bankaları" adlandırırsa, deməli, Azərbaycan ordusu onlarla müqayisəedilməz səviyyədə daha güclü döyüş texnikasına sahibdir. Ona görə də, rəsmi İrəvan Fransa "Bastion"larına güvənib, Azərbaycanla yeni hərbi qarşıdurmaya cəhd edərsə, bu, Ermənistan üçün faciəvi nəticələr verə bilər. Və bu baxımdan, Paşinyan hakimiyyəti fransız "konserv bankaları"na ümid bəsləmək əvəzinə, yekun sülh sazişini imzalayıb, onun arxasına sığınmağa çalışsa, daha doğru olar.
Digər tərəfdən, Azərbaycan lideri Ermənistanın gələcək taleyi ilə bağlı da müəyyən mesajlar verib. Prezident İlham Əliyev Zəngəzur dəhlizi barədə danışarkən, Ermənistanı faktiki olaraq, konkret seçim qarşısında buraxıb. İndi Ermənistanın gələcək inkişaf perspektivləri məhz rəsmi İrəvanın edəcəyi seçimdən birbaşa asılıdır. Və əgər, Paşinyan hakimiyyəti Ermənistanın beynəlxalq himayədarlarının yerinə yetirilməsi mümkün olmayan utopik vədlərinə uyaraq, yanlış seçim edərsə, Ermənistan əbədi blokada şəraitində qala bilər.
Məsələ ondadır ki, Azərbaycan lideri rəsmi İrəvana Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı öhdəlikləri xatırladıb. Prezident İlham Əliyev vurğulayıb ki, Zəngəzur dəhlizinin təhlükəsizliyi üçün Ermənistanın verdiyi zəmanət yetərli deyil. Ona görə də, 10 noyabr üçtərəfli anlaşmasında nəzərdə tutulan təhlükəsizlik maddəsi yerinə yetirilməlidir. Həmin maddəyə görə, Zəngəzur dəhlizinin təhlükəsizliyini Rusiya sərhədçiləri təmin etməlidirlər. Və bu, Ermənistanın marşruta təkbaşına nəzarət imkanlarının zəif olduğunu nəzərə aldıqda, Zəngəzur dəhlizinin təhlükəsiz fəaliyyəti üçün böyük önəm daşıyır.
Digər tərəfdən, Prezident İlham Əliyev onu da birmənalı şəkildə vurğulayıb ki, Zəngəzur dəhlizi üzərindən Azərbaycandan-Azərbaycana hərəkət Ermənistanın nəzarəti olmadan reallaşdırılmalıdır. Yəni, Azərbaycanın əsas hissəsindən Naxçıvana daşınan yüklər və sərnişinlərin yoxlanılması yolverilməzdir. Çünki həmin yüklər Azərbaycana aiddir və ölkə ərazisindən kənara çıxarılmır. Eyni zamanda, Azərbaycan vətəndaşları da Naxçıvana gedərkən, ölkədaxili səyahət məqsədi güdmüş olacaqlar. Və bu baxımdan, Azərbaycana aid yüklərin və sərnişinlərin yoxlanılması absurddur.
Ancaq rəsmi Bakı Ermənistanın digər yükləri yoxlamasına qətiyyən etiraz etmir. Belə ki, Avropadan Asiyaya və yaxud əksinə daşınan yükləri Ermənistan yoxlasa, rəsmi Bakı buna qarşı çıxmaq niyyətində deyil. Əslində, rəsmi Bakının bu mövqeyi tamamilə ədalətlidir. Çünki Azərbaycandan Naxçıvana yüklərin və sərnişinlərin daşınması ölkədaxili hərəkət anlamına bağlıdır. Ermənistan bu reallığı qəbul etməlidir və Zəngəzur dəhlizinin açılması prosesini ləngitmənəlidir.
Əks halda, rəsmi Bakı uzun müddət Ermənistanın verəcəyi qərarı gözləmək niyyətində deyil. Belə ki, Azərbaycan İran ərazisindən Naxçıvana daha qısa marşrutun inşası istiqamətində qərarının icrasına artıq start verib. Əgər, Paşinyan hakimiyyəti rəsmi Bakının Prezident İlham Əliyev tərəfindən elan edilmiş şərtləri çərçivəsində Zəngəzur dəhlizinin açılmasına qarşı çıxarsa, onda Ermənistan əbədi blokada şəraitinə məhkum qalacaq. Çünki Zəngəzur dəhlizinin reallaşmayacağı təqdirdə, rəsmi Bakı Ermənistanla hər hansı digər nəqliyyat-kommunikasiya xətlərini açmaq niyyətində deyil.
İndi Zəngəzur dəhlizi Ermənistan üçün blokada şəraitindən çıxmaq üçün yeganə şans variantı rolu oynayır. Bu baxımdan, rəsmi İrəvan Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin verdiyi son mesajların şifrələrini doğru oxuyaraq, artıq əldən buraxmaqda olduğu bu son şansı da qaçırmamaq barədə düşünməlidir. Və Paşinyan hakimiyyəti onu da nəzərə almalıdır ki, Zəngəzur dəhlizi açılmasa da, "zaman qatarı" artıq sürətlə hərəkət edir.
Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
"Yeni Müsavat"
Əliyevin “Avrasiyada Rusiya və Çin liderindən hansına zəng edərsiniz” sualına “İlk növbədə Ərdoğana zəng edərəm” cavabı əla idi, həm də gözlənilən. Eyni zamanda, Əliyev bununla təkcə Azərbaycan-Türkiyə qardaşlığını vurğulamır, həm də Türkiyənin Avrasiyada güc olduğu mesajını da verir.
Asif Nerimanli
Teref: Xocanın Blogu
ABŞ Dövlət Departamentinin Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri Lui Bono bölgəyə səfərini Ermənistandan başlayıb. Erməni saytları onu hələ də mövcud olmayan Minsk Qrupunu amerikalı həmsədri kimi təqdim edirlər. Boş xülyadır. İkinci Qarabağ müharibəsi, o cümlədən Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin etməsi və Qarabağ üzərində suverenliyini bərpası Minsk Qrupunun sonunu gətirdi. ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirliyi də yaydığı bəyanatda Lui Bononu yalnız Dövlət Departamentinin Qafqaz danışıqları üzrə baş müşaviri kimi təqdim edib. Minsk Qrupunun tarixin arxivinə göndərildiyini Vaşinqton da qəbul edib.
Luu Bononun bölgəyə səfərinin məqsədi Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin Vaşinqtonda görüşünü təşkil etməkdir. Ancaq Dövlət Departamenti artıq ikinci dəfə bu görüşün baş tutma ehtimalına zərbə vurub. Dövlət Departamentinin dini mövzuda Azərbaycan əleyhinə hazırladığı hesabatı bundan xəbər verir. Nazirlərin Vaşinqtondakı birinci görüşünü də dövlət katibinin müavini O`Brayn Konqresin komitəsində Azərbaycan əleyhinə çıxışı zamanı heçə endirmişdi.
Elxan Şahinoğlu
Teref: Xocanın Blogu
Ermənistanda İran üzrə ekspertlərdən biri deyib ki, İran Ermənistana hərbi dəstək vermək və İrəvanı hərbi texnika ilə təmin etmək istəyir, ancaq baş nazir Nikol Paşinyan qonşusundan silah və hərbi texnika almağa çəkinir. Erməni ekspert bu açıqlamanı durduğu yerdə səsləndirməyib, o, İranın mövqeyini Ermənistan ictimaiyyətinə ötürüb. Böyük ehtimalla Paşinyanın hərbi əməkdaşlıqdan imtina barədə məlumatı İranın Ermənistandakı səfirliyinin əməkdaşları özlərinə yaxın bildikləri erməni ekspertinə ötürüblər. Tehran sadə məntiqdən çıxış edib: “Siz Rusiyadan və uzaq Fransadan hərbi texnika aldığınız halda dostunuz, tərəfdaşınız və dəstəyini sizdən əsirgəməyən İrandan niyə hərbi texnika almırsız?”
Nikol Paşinyan İrandan ona görə hərbi texnika almaq istəmir ki, o bir ayağıyla Qərbdədir, Fransadan hərbi texnika alır, Pentaqondan xahiş edir ki, Ermənistan ordusuna təlimlər keçsin. Bunlar varkən, Paşinyan İrandan hərbi texnika alarsa Qərbin dəstəyindən məhrum olacaq. Çünki, bu halda Qərb üçün Ermənistanın İrandan aldığı dronlar və raketlər vasitəsilə Ukrayna şəhərlərini bombalayan Rusiyadan fərqi qalmayacaq.
Elxan Şahinoğlu
Teref: Xocanın Blogu