ABŞ Prezidenti Co Baydenin təyyarəsində uçan jurnalistlər oğurluq ediblər.

Bu barədə “Politico” nəşri məlumat yayıb.

Nəşr bildirir ki, bu günlərdə Ağ Evdə İşləyən Jurnalistlər Assosiasiyasına bir məktub daxil olub. Məktubda jurnalistlərin ciddi şəkildə nizam-intizama əməl etməsi tələb edilib.

Məktubda bildirilir ki, son vaxtlar Prezident Co Baydenin təyyarəsinin jurnalistlərə aid bölməsində oğurluq halları artıb. Baydeni hər səfərdə 13 jurnalist müşayiət edir. Onlara təyyarədə yeməkdən əlavə prezidentin imzası olan suvenirlər də hədiyyə edilir.

Bəzən aeroportda jurnalistlərin baqajını yoxlayarkən dövlət təyyarəsinə aid qab-qacaq aşkar edilir.

“Politico” yazır ki, tanınmış redaktorlardan biri bu yaxınlarda dostlarına verdiyi qonaqlıqda təyyarədən oğurladığı boşqablardan istifadə edib. Oğurlanmış boşqabların sayı o qədər çox olub ki, bütün qonaqlara kifayət edib.

Venera planetində həyat ola bilər, Massaçusets Texnologiya İnstitutunun (MIT) alimləri Astrobiology jurnalında dərc olunan araşdırmada belə bir nəticəyə gəliblər. Onların fikrincə, əgər Veneranın zəhərli buludlarında həyat formaları varsa, onlar çox güman ki, həyat üçün mühüm tikinti materialı olan amin turşularından məhrum olmayacaqlar.

"DogruXeber.az" Space.com-a istinadən bildirir ki, Venerada temperatur bir neçə yüz dərəcəyə çatır və o, insan dişlərini korroziyaya salan, gözləri, burnu və boğazı qıcıqlandıran rəngsiz, kanserogen maye olan aşındırıcı sulfat turşusu ilə örtülmüşdür. Beləliklə, qayalı planet canlı orqanizmlər üçün uyğun hesab edilmir. Bununla belə, elm adamları Veneranın cəhənnəm mühitində yarana biləcək hər hansı həyatın onun planetin səthindən daha soyuq olan zərərli buludlarında tapıla biləcəyindən və beləliklə də bəzi ekstremal həyat formalarına şərait yarada biləcəyindən şübhələnirlər.

MIT tədqiqatçılarının apardığı yeni laboratoriya təcrübəsi, 19 amin turşusunun bir az su ehtiva edən sulfat turşusu məhlulunda təəccüblü şəkildə ən azı bir ay qaldığını müəyyən etdi. Bu məhlulda sulfat turşusunun konsentrasiyası Veneranın buludlarında olan konsentrasiyaya bənzəyir. Nəticələr göstərdi ki, kükürd turşusu, ümumiyyətlə, Yerdə mövcud olan üzvi kimyaya həmişə "düşmən" deyil və Veneranın buludlarında bu mürəkkəb, həyatı təşviq edən molekulların ən azı bir qismini ehtiva edə biləcəyini göstərir.

Yeni araşdırmanın həmmüəllifi, MIT astrofiziki və planetoloqu Sara Siqer, -"Bu, oradakı həyatın buradakı kimi olacağı demək deyil. Əslində, bunun olmayacağını bilirik".

Ötən ilin əvvəlində Seeger və onun həmkarları 20 "biogen" amin turşusunu (yeməklərin parçalanmasında, enerjinin yaradılmasında, əzələlərin qurulmasında və s. roluna görə Yerdəki bütün həyat üçün zəruri olan molekullar) su ilə qarışdırılmış sulfat turşusu flakonlarında həll etdilər. Veneranı simulyasiya edin. buludlarda tapılan mühit. Dörd həftə ərzində onun komandası digərləri arasında qlisin, histidin və arginin də daxil olmaqla bu amin turşularının strukturunu təhlil etdi. Molekullardan 19-nun molekulyar "onurğası"nın yüksək turşuluq mühitinə baxmayaraq, toxunulmaz qaldığı aşkar edilmişdir.

Venerada həyat ola bilər, yeni araşdırma iddia edir
Tədqiqatın həmmüəllifi Yanuş Petkovski deyib: - “İnsanlar konsentratlaşdırılmış sulfat turşusunun son dərəcə aqressiv həlledici olduğunu və hər şeyi parça-parça edəcəyini düşünürlər, lakin biz bunun mütləq doğru olmadığını düşünürük”.

Təcrübə dörd həftədən sonra əlavə fəaliyyət əlamətlərinin olmaması səbəbindən dayandırıldı.

Tədqiqata rəhbərlik edən Massaçusets Politexnik İnstitutu Worcester-in bakalavr tələbəsi Maksvell Siger, - "Sadəcə bu onurğanın sulfat turşusunda sabit qaldığını göstərmək Venerada həyatın olması demək deyil. Təhlükə altında olsa, bildiyimiz kimi həyat [Venerada] mümkün olmayacaq." - deyə bildirib.

Yoxlanılan 20 amin turşusundan doqquzu meteoritlərdə də tapılıb ki, bu da tədqiqatçıların fikrincə, bu molekulların meteoritlərin vurması nəticəsində Venerada da peyda ola biləcəyini göstərir.

2025-ci ilin yanvarında bu planetə göndəriləcək özəl maliyyələşdirilən Venus Life Finder missiyası Veneranın qalın buludlarında belə molekulları axtarmaq niyyətindədir. Missiya Veneraya Foton adlı kosmik gəmi göndərəcək, o, Veneranın yanından keçərək planetin atmosferinə üzvi birləşmələri aşkar etmək üçün nəzərdə tutulmuş kiçik, tək alətli zond buraxacaq. Zondda paraşüt yoxdur və o, səthə düşməzdən və məhv edilməzdən əvvəl Veneranın yaşamaq üçün nə dərəcədə yararlı ola biləcəyini qiymətləndirmək üçün Yerə radio məlumatlarını geri göndərəcək.

Ankara və Tehranın bölgədəki vəziyyətə münasibəti fərqlidir
ABŞ Prezidenti Cozef Baydenin dəvəti ilə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan mayın 9-da Vaşinqtona rəsmi səfər edəcək. Türkiyə lideri ilk dəfə Ağ evdə amerikalı həmkarı ilə görüşəcək.

Tərəflər sonuncu dəfə ötən ilin iyulunda Litvada keçirilən NATO sammitində bir araya gəlmişdilər. Ötən həftə Türkiyə Milli İstihbarat Təşkilatının başçısı İbrahim Kalın və xarici işlər naziri Hakan Fidan ABŞ-a səfər etmişdi. İndi isə növbə dövlət başçılarınındır.

Ərdoğanla Baydenin görüşündə terrora qarşı mübarizə, Qəzza zolağındakı son vəziyyət və müdafiə sahəsində əməkdaşlıq məsələlərinin müzakirə olunacağı gözlənilir.

Bu səfərə dair xəbər yayılan günlərdə İranın İnqilab Keşikçiləri Qvardiyasının (SEPAH) informasiya vasitələri Türkiyə Prezidentinə qarşı qarayaxma kampaniyası aparmağa başlayıb.

SEPAH-ın təbliğat maşını Rəcəb Tayyib Ərdoğanı “dildə Fələstin, ürəkdə İsrail yanlısı” kimi təqdim edir. Bununla da onu müsəlman və ərəb dünyasında nüfuzdan salmağa çalışır.

Martın 26-da İranın ali rəhbəri ayətullah Seyid Əli Xamənei HƏMAS Siyasi Bürosunun sədri İsmayıl Həniyə ilə görüşüb. Ali rəhbər bu görüşdə də HƏMAS-ı tərəddüdsüz dəstəkləyəcəklərini vəd edib.

Bundan başqa, martın 26-da Tehranda hakimiyyətin təşkil etdiyi çoxminli mitinqdə terrorçu “Fələstin İslami cihad” qruplaşmasının lideri Ziyad ən Nahala çıxış edərək, “İsraili məhv edənədək mübarizəni davam etdirəcəklərini” bildirib.

İran hakimiyyəti bütün qüvvəsi ilə HƏMAS-la İsrail arasında dialoqun baş tutmasına çalışır. Belə bir hadisənin baş verməsi bu silahlı-siyasi qruplaşmanın, yaxud bəzi ölkələr tərəfindən terror təşkilatı sayılan qurumun legitimliyinin qəbul edilməsi olardı. ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller isə “əli qana batdığı üçün” HƏMAS-ı Fələstinin siyasi-ictimai həyatında görmək istəmədiklərini bildirib.

Bu, həm də İranın dirijorluğu ilə fəaliyyət göstərən silahlı-siyasi qruplaşmaların aqibətinə işarədir.

SEPAH və onun informasiya kanalları ABŞ ilə Türkiyənin Yaxın Şərqlə bağlı danışıqlarını da qısqanır. Çünki baş verən hadisələr fonunda İranın regionla bağlı məsələlərdə əsas fiqur olaraq qəbul ediləcəyini planlaşdırırdılar. Bununla Tehran qərb qarşısında şərtlər irəli sürəcəyinə ümid edirdi. Ancaq bu baş vermir. İran hakimiyyəti hələ də terror qruplaşmalarının sponsoru statusunda qəbul olunur.

Planı baş tutmadığından hikkə və kinini Türkiyə tuşlayıb.

İsrailin dostları və düşmənləri məlumdur. Bu yəhudi dövlətinə münasibətdə seyrçi qalanlar da tanınır. HƏMAS-ın müdafiəçiləri isə yarımçıq şəkildə görünür. Bunlardan biri İrandakı rejimdir. Tehran rəsmiləri bu qruplaşmanın İsrailə hücuma keçdiyi gününün tarixindən xəbərsiz olduqlarını belə beynəlxalq ictimaiyyətə sırımağa çalışırdı. Seyid Əli Xamənei müharibə başlayandan sonra İsmayıl Həniyə ilə ilk görüşdə hücumun başlayacağı tarixdən xəbərsiz olduqlarını, onlara yardım etməyəcəklərini, bu müharibəyə qatılmayacaqlarını bildirsə də, dəstəklədiklərini vurğulamışdı. Sonrakı günlərdə Tehran rejiminin müxtəlif səviyyəli rəsmiləri HƏMAS-ı dəstəklədiklərini, ona hər cür yardım edəcəklərini bildirdilər.

İran hakimiyyətinin təmsilçiləri gah HƏMAS-a yardım etmədiklərini bildirir, gah da əksinin iddia edirlər. Ancaq onun regionda formalaşdırdıqları silahlı birləşmələr bu və ya başqa şəkildə HƏMAS-İsrail müharibəsində iştirak edirlər.

Bu günlərdə Yəməndə SEPAH, Ənsarullah (husilər) və Hizbullahın HƏMAS-İsrail müharibəsi ilə bağlı məsləhətləşməsi İranyönlü silahlı qruplaşmaların fəaliyyətinin əlaqələndirildiyini deməyə əsas verir.

Tehran rəsmiləri keçirdikləri müxtəlif görüşlərdə də HƏMAS-ı müdafiə edir, bu qruplaşmanın fəaliyyətini Fələstin azadlıq mübarizəsi ilə eyniləşdirirlər.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da HƏMAS-ın İsrailə qarşısı mübarizəsində biriniciləri dəstəkləyir. İsrailin baş naziri Binyamin Netaniyahunun ünvanına kəskin ifadələr səsləndirir.

Ölkənin xarici işlər naziri Hakan Fidan Fələstin məsələsi üzrə təmas qrupunun təmsilçisi kimi ABŞ-də səfərdə də olmuşdu. 1947-ci ildə BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasında Türkiyə və İran vahid Fələstin dövlətinin yaranmasına səs vermişdi.

Zaman keçib, şərtlər və şərait dəyişib. Türkiyə hesab edir ki, İsrail və HƏMAS arasında getdikcə şiddətlənən münaqişənin davam etməsi iki dövlət prinsipi çərçivəsində suveren və müstəqil Fələstinin qurulmaması ilə bağlıdır.

Rəsmi Ankara Fələstinlə İsrail arasında sülhün bağlanması üçün qarant dövlət rolunda çıxış və vasitəçilik etməyə hazır olduğunu bildirir.

İran rejimini, o cümlədən SEPAH-ı Türkiyənin HƏMAS-la əlaqəsi, İsrail dövlətinə münasibəti qıcıqlandırır. Çünki Ankara ilə Tehranın vəziyyətə, İsrailə münasibət tamamilə fərqlidir. İran tərəfi İsraili dünyanın siyasi xəritəsindən silmək arzusundadır.

İran Prezidenti İbrahim Rəisinin ötən ilin noyabrında Türkiyəyə səfəri ləğv olunarkən Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Nəsir Kənani demişdi ki, səfər tərəflərin qarşılıqlı razılaşması əsasında təxirə salınıb: “Bəziləri suyu bulandırmaq üçün proqnozlar verməyə çalışır. İran və Türkiyə arasında münasibətlər konstruktivdir. Biz müxtəlif məsələlərdə bir-birimizlə əməkdaşlıq edirik”.

“Suyun bulanmasına” səbəb İran tərəfin müəmmalı çıxış və açıqlamasıdır. Yayılan xəbərlərə əsasən, rəsmi Tehran Ankaranı İsrailə qarşı sərt mövqe nümayiş etdirmədiyi üçün ittiham edib. Qarşı tərəf buna görə də səfəri təxirə salıb.

İran hakimiyyətinin, SEPAH-ın yetişdirdiyi və daim imkanlarından faydalandığı Livanın “Hizbullah” təşkilatının lideri Şeyx Həsən Nəsrullah X səhifəsində Rəcəb Tayyib Ərdoğan haqqında öz ədəbini nümayiş etdirərək “su bulandırmışdı”: “Mətbuatda Fələstinə dəstəyini nümayiş etdirən, lakin pərdə arxasında yenə də İsraillə hər cür sövdələşmə və hərəkətlərdə iştirak edən hər kəs ikiüzlüdür”.

SEPAH-ın Ərdoğan barəsində bu günlərdə yaydığı materialla Nəsrullahın şərhi eyni xəttin göstəricisidir.

İran hakimiyyətinin qonşu və uzaq müsəlman ölkələrə münasibəti kimin neçə üzlü olduğunu çoxdan təsdiqləyib. Elə Azərbaycan torpaqları işğal altında olanda və 44 günlük müharibə zamanı da Tehran özünü ifşa etdi, iddia etdiyi “müsəlman təəssbkeşi” rolundan çox-çox uzaqda olduğunu göstərdi. Odur ki, İran XİN-in sözçüsü və bütövlükdə İran hakimiyyəti, həmçinin SEPAH “Hizbullah” liderinin bulandırdığı suda hələ də balıq tutmaq sevdasını davam etdirir. Bu yerdə atalar sözü vəziyyəti daha aydın xarakterizə edir: İran hakimiyyəti, SEPAH “öz gözündə tiri görmür, başqa gözdə çöp axtarır”.
Sədrəddin Soltan
pressklub.az

Hazırda Cənubi Qafqazda regional təhlükəsizliyin güclənməsi prosesi gedir. Dünən toxunulmaz sayılan formatlar, modellər dəyişdirilir və yenidən nəzərdən keçirilir. Regionda ənənəvi aktorlarla yanaşı, Qafqazla bağlı ambisiyaları və ideyaları olan yeni oyunçular meydana girir.

Teleqraf.com xəbər verir ki, bunu rusiyalı politoloq Sergey Markedonov deyib.

Onun sözlərinə görə, hazırda Cənubi Qafqazla bağlı geosiyasi aktorlar arasında ən çətin məsələ nəqliyyat dəhizləri ilə əlaqəlidir:

“Uzun müddət Qafqazda təhlükəsizlik sistemi kontekstində 3+3 formatı müzakirə olunsa da, bu, hazırda ən azı iki versiyada mövcuddur: Türkiyə və İran. Üstəgəl, İran variantı ciddi regional determinizmi nəzərdə tutursa, üç regional ölkə, üstəgəl üç nəhəng Avrasiya qonşusu, eləcə də Qəblə münasibətləri nəzərə alan, formal olaraq eyni şeyi deyən Türkiyə formatı daha çevikdir.

2014-23-cü illərdə mövcud olan tendensiyaları nəzərə alsaq, Rusiya üçün ən sərfəli eksklüziv regional seçimdir. Amma Moskva, Ankara və Tehran nə qədər çalışsa da, çətin ki, xarici təsirdən tam qurtula bilsinlər. Və burada məsələ təkcə NATO deyil. Qafqaz regionunda təkcə qərbləşmənin yox, həm də şərqləşmənin təsiri var.

Məsələ budur ki, həm Çin, həm də Hindistan yeni dünyanın mümkün qlobal güc mərkəzləri kimi Qafqaza böyük maraqla baxır, məsələn, Mərkəzi Asiyada olduğu kimi, hələ də öz resurslarını burada yerləşdirə bilməyiblər. Amma bu gün onların Qafqaz işlərində iştirakı daha da aktuallaşır.

Çin artıq Gürcüstanın üç ən böyük ticarət tərəfdaşından biridir və Tiflis NATO, Avropa Birliyi və ABŞ ilə sıx əməkdaşlıq etsə də, Çinlə ilk azad ticarət sazişi imzalayan ölkə oldu. İddialı “Bir Kəmər, Bir Yol” layihəsinin həyata keçirilməsi təkidlə diktə edir ki, Qafqazın bütün dövlətləri bu işə cəlb olunsun. Eyni zamanda, bu ölkələr Pekinə müstəqil qlobal güc mərkəzi kimi baxırlar və ümid edirlər ki, bu, üçüncü və ya alternativ geosiyasi xətt olacaq və onun vasitəsilə “ikinci soyuq müharibə”dən qaçmaq mümkün olacaq”.

Markedonov Hindistanın Cənubi Qafqazın işlərinə qarışmağa çalışdığını söyləyib:

“Azərbaycanla Pakistanın sıx münasibətləri Hindistanı qəzəbləndirir, nəticədə Dehli Ermənistanla əməkdaşlığa böyük maraq göstərir. Ermənistan-Hindistan hərbi əməkdaşlığı bununla şərtlənməlidir. Dehlinin də Şimal-Cənub dəhlizində ciddi marağı var. Bu da onu Rusiya və İranla sıx əlaqəyə sövq edir ki, bu da Qərbdə müəyyən əsəbiliyə səbəb olur. Azərbaycan Hindistanın Qafqaz regionunda ən böyük ticarət tərəfdaşı olmaqda davam edir. Azərbaycana 79.4 milyon, Azərbaycandan Hindistana isə 595 milyon dollardan çox məhsul və xidmətlər ixrac olunub. Bu, Gürcüstan-Hindistan və Ermənistan-Hindistan ticarət əlaqələrinin göstəricilərindən çoxdur.

Mahiyyət etibarilə demək olar ki, qloballaşmanın ümumi nəzəri kateqoriyaları Qafqaz regionuna doğru irəliləyir. Bakı-İrəvan və ya Tiflis-Suxumi problemləri bu gün təkcə sovet layihəsinin mərkəzi olan Moskvanı yox, Paris, Pekin, Vaşinqton, Dehli, İslamabad və Təl-Əvivi də narahat edir. Bütün bunlar regional oyunun müəyyən qaydalarının işlənib hazırlanmasında böyük çeviklik və kreativlik tələb edir, əlbəttə, son məqsəd sülh və sabitlikdirsə, “Avrasiya barıt çəlləyi”nin yaradılması deyilsə”.