Elm və təhsil naziri Emin Əmrullayevin sosial şəbəkələrdə məktəblərlə bağlı yazılan statusa şəxsən özünün cavab yazması maraqlı müzakirələrə yol açıb.

Sosial şəbəkə istifadəçiləri digər nazirlərin, məmur və deputatların da hadisələrə belə çevik reaksiya verməli olduğunu bildirirlər.

Hüquqi və Demokratik İslahatlar Mərkəzinin sədr müavini, sosioloq Elçin Bayramov mövzu ilə bağlı TNS-ə deyib ki, məmurlar, deputatlar xalqın fikir və rəyini nəzərə almalı, vətəndaşları maraqlandıran suallara aydınlıq gətirməlidirlər: “Bizdə belə məmurların sayı təəssüf ki, azdır. Məsələn, "Azəriqaz"ın əvvəlki rəhbəri Ruslan Əliyev Azərbaycanda bu məsələdə nümunə göstərirdi. Ölkənin bütün kənd, qəsəbə, şəhərlərində görüşlər keçirir, əhalinin problemlərini yerində dinləyib, həllinə çalışırdı. Sosial şəbəkələrdə tez-tez canlı yayıma birbaşa özü çıxırdı. Yəni, bizdə belə nümunələr olub, amma bu, indi çox az halda baş verir. Məmurun vəzifə öhdəliyidir ki, birbaşa vətəndaş ilə əlaqə yaratsın. Bütün qurumlar demək olar ki, belə işləri mətbuat xidmətlərinə həvalə edirlər. İndi qurumlar və orada olan idarəedici şəxslər problemi özlərindən uzaqlaşdırmaq üçün mətbuat katiblərini önə çıxarırlar. Həmin şəxs də çalışır ki, işlədiyi qurum haqqında mediada ancaq yaxşı məlumatlar getsin. Nəticədə məmurla vətəndaşın təması kəsilir”.

Sosioloqun fikrincə, mətbuat xidmətləri ümumiyyətlə, ləğv olunmalıdır: “Mütləq şəkildə hər idarənin, nazirliyin, komitənin rəhbəri, müavinləri, şöbə müdirləri öz sahəsində birbaşa vətəndaşlarla əlaqə yaratmalıdırlar. Onların qəbul günləri olmalı, sosial şəbəkələrdə çıxış etməlidirlər. Hər həftə jurnalistlərin suallarını cavablandırmalı, brifinq keçirməlidirlər. Nümunəvi cəmiyyət olmaq istəyiriksə, məmurların belə fəaliyyət göstərməsi lazımdır. Onda dövlət ilə cəmiyyət arasında möhkəm bağ yaranır. Hamıya aydın olur ki, hansı sahədə nə işlər görülür. Cəmiyyətdə aktiv ictimai iştirakçılıq məsələsi olmalıdır”.

“Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında” Qanunda əlilliyi olan şəxslər üçün nəzərdə tutulan bütün hüquq və imtiyazların tətbiqi, həmçinin onların reabilitasiyası, pulsuz dərmanlarla təminatı, mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması, infrastrukturun əlilliyi olan şəxslər üçün uyğunlaşdırılması və digər istiqamətlərdə ölkəmizdə müvafiq işlər görülür.

Bu barədə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyindən məlumat verilib.

Əlilliyi olan şəxslər pensiya və ya aylıq sosial müavinət, eləcə də əlilliyi olan uşaqlar aylıq müavinətlə təmin olunur:

Müharibə, hərbi xidmət vəzifələrini yerinə yetirməklə və digər xüsusi səbəblərlə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərə, orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə (I dərəcə) əlilliyi olan şəxslərə pensiya və ya müavinətlə yanaşı, Prezidentin aylıq təqaüdü də ödənilir. Orqanizmin funksiyalarının 81-100 faiz pozulmasına görə və 18 yaşadək əlilliyi müəyyən edilmiş şəxslərə qulluq edənlər də Prezidentin aylıq təqaüdü ilə təmin edilirlər. Prezident İlham Əliyevin imzaladığı Fərman və Sərəncamlara əsasən son illər aparılan islahatlar əlilliyə görə sosial ödənişlərin (pensiya, müavinət, təqaüd) də ciddi artımına imkan verib.

Məlumatda, həmçinin deyilib ki, 2018-2024-cü illərdə ölkəmizdə minimum pensiyada 2,5 dəfə, orta aylıq pensiyada 2,4 dəfə, müavinət və təqaüd ödənişlərində 5 dəfə artım baş verib:

“Həmin dövrdə əlilliyə görə sosial ödənişlərə ayrılan illik vəsaitdə 2,1 dəfə və ya 1,3 mlrd. manat artım özünü göstərib. Qeyd olunan vəsait 2018-ci ildə 1,2 mlrd. manat təşkil edirdisə, hazırda 2,5 mlrd. manata yaxındır”.

Qeyd edilib ki, şəhid ailələri ilə yanaşı, müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərin də mənzillə təminatı həyata keçirilir:

“Ötən dövrdə 16 min, o cümlədən 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra 6,3 min mənzil və fərdi ev şəhid ailələri və müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərə verilib. Həmçinin müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərə ötən dövrdə 7770 avtomobil təqdim edilib. Eyni zamanda 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələri ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslər, Çernobıl AES-də qəzanın ləğvi ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslər, gözdən əlilliyi olan şəxslər dövlət tərəfindən mənzillə təmin edilir”.

Bildirilib ki, ötən dövrdə bu kateqoriyalardan olan minlərlə vətəndaş mənzillə təmin olunub:

“Məsələn, son illərdə onlar üçün Bakının Nərimanov rayonunda 132 mənzilli yaşayış binası tikilərək gözdən əlilliyi olan şəxslərin istifadəsinə verilib. Təkcə son iki ildə isə gözdən əlilliyi olan şəxslərə Bakı şəhəri və Abşeron rayonundakı yeni yaşayış komplekslərindən 500-dən çox mənzil təqdim edilib və proses davam etdirilir. Son illər ölkədə müasir reabilitasiya sisteminin qurulması təmin edilməklə, onun şəbəkəsi daha da genişləndirilib. Həmçinin reabilitasiya sahəsində biopsixososial modelə əsaslanan xidmət spektri yeni istiqamətlər üzrə xeyli genişlənib”.

“Beləliklə, qeyd olunan dövrdə aparılan işlər nəticəsində Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin reabilitasiya mərkəzlərində reabilitasiya xidməti göstərilən əlilliyi olan şəxslərin illik sayı 7 dəfədən çox artıb. Təkcə bu ilin 11 ayında əlilliyi olan 114 min şəxs reabilitasiya xidmətləri ilə təmin olunub, bu kateqoriyadan olan şəxslərə 90 minə yaxın reabilitasiya vasitəsi verilib. 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan 490 şəxs 600 ədəd son nəsil müasir protezlə təmin olunub. 2020-ci ildə və cari ildə qanunvericilikdə müvafiq dəyişikliklər edilməklə, əlilliyi olan şəxslərə dövlət büdcəsi hesabına verilən reabilitasiya vasitələri növlərinin sayı son 4 ildə 4 dəfəyə yaxın artırılaraq 34-dən 130-a çatdırılıb. Əlilliyi olan şəxslər dövlət müalicə-profilaktika müəssisələrində təşkil edilmiş aptek məntəqələri vasitəsilə müvafiq dərman preparatları ilə də təmin olunurlar”, - deyə məlumatda qeyd edilib.

Bildirilib ki, Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə yaradılan, 2021-ci ilin oktyabr ayında açılışı olan DOST İnklüziv İnkişaf və Yaradıcılıq Mərkəzi əlilliyi olan şəxslərin və digər həssas qrupların yaradıcı potensialının inkişaf etdirilməsinə xüsusi qayğının növbəti ifadəsidir:

“Cənubi Qafqazda ilk və ən böyük inklüziv yaradıcılıq və inkişaf məkanı olan bu Mərkəzdə və onun ötən il İsmayıllıda açılşı olan “DOST EVİ” filialında benefisiarlar müxtəlif yaradıcılıq istiqamətləri üzrə təlimlərə cəlb edilməklə, onlara sosial pedaqoji və psixoloji xidmətlər də göstərilir. Eləcə də Heydər Əliyev Fondunun sosial layihələrindən biri kimi ötən dövrdə ölkəmizin 3 bölgəsində əlilliyi olan şəxslərin İKT vasitəsilə məlumat əldə etmək və biliklərini artırmaq üçün Regional İnformasiya Mərkəzləri də yaradılıb”.

Qeyd edilib ki, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyindəki Sosial Xidmətlər Agentliyinin Həssas əhali qruplarından olan şəxslər üçün Sığınacaq və Sosial Reabilitasiya Müəssisəsi müasir tələblərə uyğun yaşayış və reabilitasiya şəraitinin yaradıldığı sosial xidmət müəssisəsidir:

“Burada müəyyən yaşayış yeri olmayan 18 yaşından yuxarı şəxslər də stasionar şəraitdə sosial xidmətlərlə təmin olunur. Hazırda həmin sosial xidmət müəssisəsində 42 nəfər yaşayır ki, onlardan 5 nəfəri əlilliyi olanlardır. Həmçinin sosial xidmətçilər tərəfindən tənha şəxslər evlərində sosial xidmətlə təmin edilir ki, onlardan bir qismi də əlilliyi olan şəxslərdir. Qeyd olunanlarla yanaşı, hər il əlilliyi olan minlərlə şəxs sanator-kurort yollayışları ilə təmin olunur”.

Bildirilib ki, ölkəmizdə infrastrukturun əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərinə uyğunluğu, yəni, onlar üçün müyəssər olması milli qanunvericilikdə də əksini tapır:

“Yeni infrastruktur layihələrinin icrasında, yeni tikililərdə bu amil mütləq şəkildə nəzərə alınır. Köhnə tikililərdə də artıq bu sahədə müəyyən uyğunlaşdırma işləri aparılır. Ümumilikdə, infrastrukturun əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərinə müyəssərliyinin təmin olunması istiqamətində ardıcıl proses həyata keçirilir. Təkcə bu ilin 11 ayında əlilliyi olan 10,3 min şəxs Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyindəki Dövlət Məşğulluq Agentliyi tərəfindən münasib işlərlə təmin edilib. Eyni zamanda, ötən dövrdə əlilliyi olan 8,1 min şəxs üçün özünüməşğulluq proqramı çərçivəsində kiçik ailə təsərrüfatları yaradılıb”.

Qeyd edilib ki, nazirliyin tabeliyindəki Sosial Xidmətlər Agentliyinin Əlilliyi olan Şəxslər üçün Peşə-əmək Reabilitasiyası Mərkəzində ötən dövrdə əlilliyi olan 3500-dək şəxs peşə hazırlığı və əlavə təhsil kurslarına cəlb olunub:

“Ümumilikdə məşğulluq proqramlarının icrasında bu kateqoriyadan olan şəxslərə üstünlük verilir, onlar üçün xüsusi layihələr də icra olunur. Məsələn, bu il dekabrın 2-də Dövlət Məşğulluq Agentliyinin gözdən əlilliyi olan şəxslərin məşğulluğuna dəstək məqsədilə icra etdiyi “Sosial notlar” layihəsi çərçivəsində 18 şəxsə layihə üzrə seçimlərinə uyğun olaraq sintezator, nağara, saz, gitara təqdim edilib. Əlilliyi olan şəxslərin digər şəxslərlə bərabər səviyyədə əmək fəaliyyəti ilə məşğul olmasını təmin etmək işəgötürənin əsas vəzifələrindən biri kimi milli qanunvericilikdə təsbit olunub. Əmək Məcəlləsinə əsasən əlilliyi olan şəxsin səhhətinin peşə vəzifələrini yerinə yetirməsinə mane olduğu, yaxud başqa şəxslərin səhhəti və əmək təhlükəsizliyi üçün təhlükə törətdiyi hallar istisna olmaqla, onunla əlillik səbəbindən əmək müqaviləsini bağlamaqdan, işdə irəli çəkməkdən imtina edilməsinə, əmək müqaviləsinə xitam verilməsinə və öz razılığı olmadan başqa işə (peşəyə, vəzifəyə) keçirilməsinə yol verilmir”.

“Orqanizmin funksiyalarının 61-100 faiz pozulmasına görə (I və II dərəcə) əlilliyi olan işçilər üçün iş saatı həftəlik 36 saatdan artıq olmamalıdır. Əlilliyi olan işçilər gecə vaxtı görülən işlərə yalnız onların yazılı razılığı ilə cəlb edilə bilərlər. Əlilliyin dərəcəsindən, səbəbindən və müddətindən asılı olmayaraq işləyən əlilliyi olan, o cümlədən sağlamlıq imkanları məhdud olan 18 yaşınadək işçilərə əmək məzuniyyəti 42 təqvim günündən az olmayaraq verilir. Onlara özlərinin xahişi ilə bir təqvim ayınadək bir iş ilində ödənişsiz məzuniyyət verilir. Əlilliyi olan şəxslərə əmək məzuniyyəti onların arzusu ilə onlar üçün əlverişli olan vaxtda verilə bilər”, - deyə məlumatda bildirilib.

Bu vəziyyət əvvəllər niyə səlahiyyətlilərin yadına düşmürdü?

Paytaxtda keçirilən Beynəlxalq İqlim Konfransı (COP29) “8-ci kilometr” bazarında küçə ticarət obyektlərinin fəaliyyətinə son qoydu. Bu sahəyə cavabdeh olan məmurlar birdən-birə başa düşdülər ki, bu ən böyük və ən “təmiz” şəhər yarmarkasında sanitar normalar və gözəl mənzərə yoxdur.

Nizami Rayon İcra Hakimiyyətinin beynəlxalq tədbir öncəsi açıqladığına görə, sən demə, antisanitar vəziyyətin aradan qaldırılması və ərazinin abadlaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər ərazini qanunsuz ticarət obyektlərindən təmizləməklə yanaşı, paytaxtın ümumi görkəmini daha da yaxşılaşdıracaq.

Bu vəziyyət əvvəllər niyə yada düşmürdü? Mağaza sahibləri səlahiyyətli şəxslərin xəbəri olmadan qanunsuz fəaliyyətlə məşğul ola bilərdilərmi?

Bütün bunlar başqa müzakirə mövzusudur. Lakin yaranmış vəziyyət ölkəmizdə küçə ticarətinin vəziyyəti ilə bağlı qızğın müzakirələrin başlanğıcı oldu. Bu sahəyə qanuni olaraq kim nəzarət edir və niyə beynəlxalq tədbir ərəfəsində pərakəndə satış obyektlərinin bir çox sahibləri, öz sözləri ilə desək, çətin vəziyyətə düşdülər?

İqtisadi cameənin əksər nümayəndələri bildirirlər ki, küçə ticarəti dünyanın hər bir ölkəsində mövcuddur. Azərbaycan da bu baxımdan istisna deyil. Buna görə də problem fenomenin özündə deyil, belə bir işi idarə etmək üsullarındadır.

İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli AYNA-ya şərhində deyib ki, küçə ticarəti hər yerdə var: “Hara getsəniz - istənilən ölkəni götürün - hər yerdə küçələrdə ticarət görərsiniz: kiçik küçə yarmarkaları, səyyar mağazalar. Mənim digər müşahidəm budur ki, bütün bu sahə yaxşı təşkil olunub və effektiv şəkildə tənzimlənib. Qardaş Türkiyədə bu növ biznesin inkişaf etdiyi də heç kim üçün yeni xəbər deyil. Qonşu ölkənin şəhərlərinin küçələrindəki səyyar ticarət obyektlərinə bələdiyyələr nəzarət edir - özünüidarəetmə orqanları lisenziya verir, qanunu pozanlarla da mübarizə aparır”.

Həmsöhbətimizin müşahidələrinə görə, Avropa ölkələrində belə ticarətə bələdiyyə nəzarəti yaxşı təşkil olunub: “Avropada küçə satıcılarının lisenziyası səyyar pərakəndə satış obyektlərinin tənzimləyicisi funksiyasını yerinə yetirən yerli özünüidarəetmə orqanlarının əsas gəlir mənbəyidir. Bizdə yerli özünüidarə institutu açıq-aşkar ölü doğulduğundan, küçə ticarəti isə yerli polis əməkdaşlarının əlində olduğundan bu yol bizdə tətbiq edilmir. Təbii ki, burada heç bir sanitar normalara nəzarət edilmir, ödənişlər büdcədən yan keçərək şəxsi ciblərə axır”.

“Beləliklə, bizim vəziyyətimizdə ayrı-seçkilik olmadan küçə ticarəti problemi daha dərindədir. Bu sahənin normal işləməsi üçün özünüidarəetmə orqanlarının, şəhər rəhbərliyinin fəaliyyətini qurmaq, səlahiyyətli şəxslərin seçilməsi üçün səmərəli sistem yaratmaq lazımdır. Yalnız bu halda küçə ticarəti subyektləri sivil və şəffaf işləyəcək, sanitar normalara riayət edəcək, lisenziya alıb vergi ödəyəcək”, - deyə Cəfərli vurğulayıb.

Nəqliyyat eksperti Rauf Ağamirzəyev isə fərqli düşünür: “Yolların yaxınlığında və səkilərdə yerləşən pərakəndə satış məntəqələri piyadaları çaşdırır - bəzən piştaxtalar və rəflər səkiləri tutaraq insanları yolun hərəkət hissəsinə çıxmağa məcbur edir. Ölkənin əsas şəhərinin yol şəbəkəsi artıq çox sıxdır, ona görə də paytaxtın hərəkətli hissəsindəki köşklərə və piştaxtalara başa düşülən dərəcədə ehtiyatla yanaşmaq lazımdır”.

“Onsuz da zəbt olunmuş piyada yollarının parametrləri nəzərə alınmadan onları səkilərdə quraşdırmaq olmaz. Axı bu, əlil arabası istifadəçiləri, uşaqlı yoldan keçənlər və bir çox digər piyadalar üçün böyük narahatlıq yaradır”, - deyə o söyləyib.

Öz növbəsində Azad İstehlakçılar Birliyinin rəhbəri Eyub Hüseynov AYNA-ya söyləyib ki, şəhərin küçələrini sadəcə mağaza sahiblərinin ixtiyarına buraxmaq olmaz, amma: “Bununla belə, küçə satıcılarını dünyanın bir çox, hətta ən məşhur şəhərlərində görmək olar. Bir qayda olaraq, bələdiyyələr bu sahədəki tədbirlərə nəzarət edir. Yerli özünüidarəetmə orqanları lazımi qayda-qanun yaradır. Nəticədə vətəndaşlar əlçatan xidmət alır və biznes inkişaf edir - heç kim zərər görmür”.

Müəllif: Emma Rzayeva
ayna.az

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev bildirib ki, vətəndaşın kiçik məbləğdə belə sosial sığortası varsa, ona kapital amnistiyası təqdim edilir. O, parlamentdəki çıxışında “Əgər vətəndaş heç vaxt işləməyibsə, heç vaxt sosial sığorta ödəməyibsə, onların pensiya sisteminə cəlb edilməsi hansı təcrübəyə, hansı məntiqə uyğun ola bilər?” fikirlərini səsləndirib.

Maraqlıdır ki, bu gün ölkəmizdə bir çox müəssisələr iş təcrübəsi olmayan şəxsləri işə götürmür. Bu halda işsizlərin işlə təminatı necə həyata keçirilməlidir ki, gələcəkdə pensiya hüququndan istifadə edə bilsinlər?

Tribunainfo.az xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı sosioloq Üzeyir Şəfiyev öz fikirlərini Bakues.az-la bölüşüb.

Onun sözlərinə görə, nazirin vurğuladığı fikirlər “Əmək pensiyaları haqqında” və eyni zamanda “Sosial sığorta haqqında” qanunlarına əsaslanıb:

“Şəxsin əmək pensiya hüququnun olması üçün təxminən 25 il əmək stajına sahib olmalıdır. Eyni zamanda pensiya kapitalında 40 320 manat nəzərdə tutulub. Şəxs işləməlidir ki, onun pensiya kapitalından bəlli yığım əldə olunsun və gələcəkdə pensiya ala bilsin. İşləməyən insanlara isə yaşa görə müavinət nəzərdə tutulub”.

Ü.Şəfiyev qeyd edib ki, ölkəmizdə işsizlik səviyyəsi statistika olduğu kimi 5.6 faiz təşkil edir. Hökumət işsizliyin aradan qaldırılması üçün hər bir ölkə kimi, Azərbaycan da müvafiq addımlar atır:

“Yeni iş yerlərinin açılması məsələsi bütün ölkələrdə prioritet lərdən biridir. Hər il Azərbaycanın əmək bazarına 100 min işçi daxil olur. Lakin buna baxmayaraq, ölkədə 300 min nəfər işsiz var. Bu şəxslərin işlə təmin olunması üçün addımlar atılır. Sadəcə olaraq, yeni iş yerləri əmək bazarına uyğun kadr hazırlığı fonunda təşkil olunmalıdır. Hazırda ölkədə 60 min işləyən pensiyaçı var. Bu şəxslər pensiyaya çıxanda yerinə işsizlər cəlb oluna bilər”.

Sosioloq hesab edir ki, işsizlər əmək bazarının tələblərinə uyğun bilik və bacarıqlara sahib olmağa çalışmalıdırlar.

Burda qeyd olundu ki, biz minimum pensiyanı artırdıqca pensiyaya çıxmaq üçün pensiya kapitalı artır və pensiya sisteminə daxil olmaqla bağlı çətinliklər yaradır.

APA xəbər verir ki, bunu Milli Məclisin bu gün keçirilən plenar iclasında “Dövlət sosial müdafiə fondunun 2025-ci il büdcəsi haqqında” qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Sahil Babayev deyib.

“Yenə də birinci cavab ondan ibarətdir ki, biz pensiyanı artıraq, yoxsa artırmayaq. Əgər artırırıqsa, bu da olmalıdır. Bu, sığorta sistemidir, birini edib digərini etməmək qeyri-mümkündür, biz sistemi dağıdacağıq. Biz axı eyni zamanda çox böyük bir amnistiya proqramı elan etdik. 2019-cu ildə Azərbaycanda bir qəpik belə sosial sığorta ödəmiş insana 25 il sosial sığorta stajı amnistiya ilə hədiyyə edildi və bunlar da pensiya sisteminə girə bilirlər. Bu gün 2018-ci ilə qədər dövlətə bir qəpik sosial sığorta ödəyən hər bir kəs pensiya sisteminə girə bilir. 25 il ona hədiyyə edilir və pensiya alır. Amma insan heç vaxt işləməyibsə, heç vaxt sosial sığorta ödəməyibsə, onda onların pensiya sisteminə cəlb edilməsi hansı təcrübəyə, hansı məntiqə əsaslana bilər? Onda biz təşviq edəcəyik ki, heç kim sosial sığorta ödəməsin. Ona görə də biz bu gün bu problemin aktual olduğunu düşünmürük. Əgər vətəndaşın kiçik məbləğdə belə sosial sığortası varsa, artıq biz ona kapital amnistiyası təqdim etmiş oluruq”, - deyə nazir bildirib.

2019-cu ildən Azərbaycanda müharibə veteranlarına 80 manat müavinət ödənilir.

Milli Məclisdə 2025-ci il büdcə zərfinin müzakirəsi çərçivəsində bu məsələ də gündəmə gətirilir. Deputatlar vəsaitin azlığını, bu qəbildən olan insanların ehtiyaclarını ödəmədiyini bildirir.

Məsələn, deputat Arzuxan Əlizadə bildirib ki, 2019-cu ildən 5 il keçib: “Nəzərə almaq lazımdır ki, onlara verilən 80 manat 5 il əvvəlki 80 manat məbləğində deyil. Hətta 2006-cı ildə həmin veteranlara 55 manat verilirdi ki, o da həmin zaman təxminən 70 ABŞ dolları edirdi. 70 ABŞ dolları bugünkü ekvivalenti ilə 120 manatdır. Bunu da nəzərə almaq lazımdır və həssas təbəqə olan veteranlarımızla bağlı artımlara gedilməsi məqsədəuyğun olar”.

Deputat Razi Nurullayev isə 80 manatın iki dəfə artırılmasına ehtiyac və tələb olduğunu deyib.

Ümumiyyətlə, vəsaitin kəskin artırılması gözləniləndirmi?

Məsələ ilə bağlı TNS-ə danışan REAL Partiyasının sədri, iqtisadçı Natiq Cəfərli qeyd edib ki, ölkədə təqribən 170 minə yaxın veteran var və onların aldığı 80 manatlıq müavinət kifayət qədər kiçik məbləğdir: “Uzun müddətdir ki, veteranlara verilən məbləğin artırılması ilə bağlı müzakirələr gedir. Yəqin ki, gələn ilin dövlət büdcəsində bununla bağlı müəyyən artımlar nəzərdə tutulur. Amma təəssüf ki, məbləğin, ən yaxşı halda, 100 manata qaldırılması gözlənilir”.

“Siyavuş Novruzov bu problemi indi səsləndirir. Biz isə illərdir ki, sözügedən məsələni vurğulayırıq”.

Bunu “Yeni Sabah” a kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Vahid Məhərrəmov deyib.

SUPER40 endirim kodu - Sən sifariş edənə qədər bəlkə də bu məhsullar tükənəcək!

O, parlamentdə “Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun 2025-ci il büdcəsi haqqında” qanun layihəsinə YAP-çı deputat Siyavuş Novruzov və əmək və əhalinin sisial təminatı naziri Sahil Babayevin “deyişməsi” ilə başlayan mübahisə rəy bildirib.

Xatırladaq ki, Novruzov mübahisə zamanı deyib: “Başqa sahələri deyə bilmərəm, amma kənd təsərrüfatı ilə bağlı şikayətlər çoxdur. Xəstə mal-heyvanları insanlara verirlər, o da qapıdan girəndən 3 gün sonra ölür. Onların da bir dəfə almaq şansı var. Kəndliyə 2 inək 1 illik zəmanət verilir. Heç olmasa, 3 aylıq da yeməyini verin. Çünki kəndli onu ehtiyacdan alır”.

Nazir Sahil Babayev isə irada belə cavab verib: “Özünüməşğulluq proqramı çərçivəsində təqdim edilən hər bir aktiv vətəndaş tərəfindən şəxsən qəbul edilərkən videoçəkiliş aparılır və proqrama qəbul edilən həmin şəxsin elektron kabinetinə yerləşdirilir. Vətəndaşa həmin aktivlə bağlı bütün sertifikat və müvafiq yoxlama, qiymətləndirmə aktları təqdim olunur. Bu, önəmli bir məsələdir. Əgər bu kənd təsərrüfatı aktividirsə, deməli Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin, baytarlıq sertifikatları, yoxlama, sağlamlıq arayışları orda olur. Əgər bunlar avadanlıqdırsa, istehsal, mənşə, mənbə sertifikatları orda olur”.

Öz növbəsində, Vahid Məhərrəmov qeyd edib:

“Siyavuş Novruzov bu problemi indi səsləndirir. Biz isə illərdir ki, sözügedən məsələni vurğulayırıq. Həm mətbuatda, həm də sosial şəbəkələrdə.

Kifayət qədər faktlar var. Tələyə düşən şəxslərin ünvanı və kimliyini də açıqlamışıq. Təəssüf ki, bu hal hələ də davam edir. Daha ucuz, çıxdaş edilmiş, xəstə, qoca və bala salmış heyvanları sağlam inək kimi işsiz insanlara təqdim ediblər. Həmçinin, verilən otun həcmi az, keyfiyyəti isə pis olub. Buna görə bir çox vətəndaş ziyan çəkib.

Heyvanı təhvil alan şəxs onu bəsləyir, baytara aparır və onun yazdığı dərmanlara xeyli vəsait xərcləyir. Bir müddət sonra heyvan tələf olduqda isə vətəndaşa külli miqdarda zərər dəyir.

Bütün heyvanların tələf olduğunu, yaxud hamısının xəstə, qoca heyvan olduğunu demirəm. Elə vətəndaşlar da var ki, özünəməşğulluq proqramı çərçivəsində ona verilən heyvana yaxşı qulluq etmir. Yaxud fakt var ki, vətəndaşa daha məhsuldar heyvan veriblər, lakin o, yemləməni və sağımı vaxtında həyata keçirməyib”.

Ekspert məsələnin həlli istiqamətindən söz açıb:

“Bir vaxtlar Hadı Rəcəbli belə bir təşəbbüslə çıxış edəndə bildirdik ki, bu fikri reallaşdırmaq üçün kəndliyə heyvan verilirsə, torpaq sahəsi də ayrılmalıdır. Yəni örüş və biçənək ərazisi olmalıdır ki, kəndli həmin sahədə o heyvanı otarsın və biçənək ərazisindən ot, yem əldə edib heyvanı saxlaya bilsin. Təkcə ot yox, inəyə xüsusi yem verilməli, həmçinin ona baxanlar xüsusi təlim keçməlidir. Təlimdə inəklərin hansı vaxt aralığında və neçə dəfə sağılması, əməl edilməli olan qulluq qaydaları barədə məlumat verilməlidir. Ancaq bu iş olduqca formal həyata keçirildi. Oliqarx məmurların təsərrüfatından bazara çıxdaş heyvanları çıxarıb dəyər-dəyməz, çox ucuz qiymətlə alıb yüksək qiymətlə sənədləşdirdilər”.