Dietoloq Yelena Solomatina sağlamlığa ən çox zərər verən qidaları sadalayıb.Foodinfo.az bildirir ki, ekspert "Veçernaya Moskva"ya müsahibəsində şirniyyatlar, mürəbbələr, konservlər, xəmir məmulatları, pivə - bütün bu məhsulların yüksək glisemik indeksi olduğunu, buna görə də qanda qlükoza səviyyəsini artırdığını bildirib.Mütəxəssisin sözlərinə görə, bu qidalardan alınan enerji yükü böyük miqdarda insulin istehsalına səbəb olur.Bu, kollagen istehsal prosesinin pozulmasına gətirib çıxarır. Ekspert əlavə edib ki, daxili toxumalar sərtləşir və qırışlar əmələ gəlir.

Pis qidalanma demək olar ki, bütün xroniki patologiyaların inkişafına təsir göstərir.
Foodinfo.az xəbər verir ki, artan yorğunluq, yuxu pozğunluğu, artıq bədən çəkisi və oynaqlarda problemlər varsa, pəhrizinizi yenidən nəzərdən keçirməlisiniz.
Mədə yanması, şişkinlik və digər həzm problemləri də pəhrizin dəyişdirilməsinin zəruriliyini göstərir.

Son illərin arıqlama trendi ilə bütün işi-gücü yağlarını əritməyə çalışmaq olanların hamısını yəqin bu sual düşündürür: Əriyən yağlar, piylər bədəndən necə xaric olur?

İlk növbədə piy qatının nə olduğunu və necə yarandığını bilib düzgün addımlar atsanız, bəlkə də heç qurtulmaq istəyəcəyiniz bir şey olmaz.

Piy – ifrat dərəcədə qəbul olunan və sərf edilmədiyi təqdirdə ehtiyat kimi saxlanılan enerjidir.

Artıq piylərdən azad olmaq üçün onları, yəni enerji ehtiyyatını sərf etmək lazımdır. Bu sadəcə fizikadır. Əslində bu kimi yağların yanması prosesi birbaşa beyinlə əlaqəlidir. Yəni qarına polietilen kəmər bürüyüb tərliyərək və bu tərlə birlikdə yağın əriyib üzə çıxmasını zənn etmək kimi absurd fikirlər tamamilə yanlışdır.

Mütəxəssislər də deyirlər ki, piyin paylanması və itirilməsi genetika, cins, yaş və fiziki aktivlik səviyyəsi də daxil olmaqla bir çox amillərlə əlaqədardır.

Adətən kişilər əvvəlcə qarın nahiyəsində, qadınlar isə bud və sağrı nahiyəsində piyi itirirlər. Bununla belə, çox şey orqanizmin xüsusiyyətlərindən də asılıdır.

Doktor Vəfa Paşazadə bildirib ki, enerji qəbulu azaldıqda, bədənimiz enerji boşluğunu doldurmaq üçün yağ ehtiyatlarına çevrilir:

“Bununla belə, bədəndəki mürəkkəb metabolik hadisələr nəticəsində yağlar bədəndən çıxır. Adekvat kalorili defisit yağların hüceyrələrindən ayrılmasına və enerji kimi istifadəsinə səbəb olur.

Bəs yağlar bədənimizdən necə və hansı vasitələrlə xaric olur?

Həkimin sözlərinə görə, qidada olan yağlar bədəndəki adipositlər adlanan hüceyrələrdə triqliseridlər şəklində saxlanılır:

“Triqliserid üç növ atomdan ibarətdir: Karbon, hidrogen və oksigen. Triqliserid parçalandıqda, təxminən 20 faizi suya, qalan hissəsi isə karbon qazına çevrilir. Su kimi dəridən tər və göz yaşı ilə, ifrazat sistemindən isə sidik və nəcislə xaric oluna bilər.
Karbon dioksid isə tənəffüs yolu ilə ağciyərlərdən çıxır”.

Avstraliyanın Yeni Cənub-Qərb Universitetində aparılan klinik araşdırmaya görə, yağın böyük hissəsi karbon dioksid kimi xaric olur. Tədqiqatçılar piy itirmə prosesi zamanı atomların keçdiyi yolların müşahidəsində müəyyən ediblər ki, 10 kq piy itkisi üçün onun 8,4 kq-ı karbon qazına çevrilərək ağciyərlər vasitəsilə nəfəsə buraxılır, qalan 1,6 kq isə bədəndən xaric olan mayelərə çevrilir.

Ağciyərlərin sidik, nəcis, nəfəs və digər bədən mayeləri ilə oksidləşmə nəticəsində orqanizmdə əmələ gələn H2O ilə arıqlamaq üçün əsas ifrazat orqanı olduğu bildirilir. Yetkin bir insanın gündə 18 min dəfə nəfəs alması, ən azı 2 min qram karbonun ayrılması deməkdir. Bu, çəki itkisinin təxminən üçdə birinə uyğundur.

Yanmış yağlar bədəndən karbon qazı və su şəklində xaric olur. Bu mənada yandırılmış yağların bədəndən çıxarıldığı əsas orqan ağciyərlərimizdir.

Nəticə etibarilə piydən azad olmaq üçün maksimum fiziki aktiv olmaq və ehtiyat piylərin yığılmaması üçün düzgün qidalanmaq mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Tükənmişlik sindromu müəyyən aylarla məhdudlaşmayan və ilin istənilən vaxtında baş verə bilən mürəkkəb bir problemdir. Bununla belə, ilin sonu, tətildən sonrakı dövrlər və mövsüm dəyişiklikləri kimi amillər bəzi insanlarda tükənmə riskini artıra bilər.
Qaynarinfo Türkiyənin “Hürriyet” qəzetinə istinadən xəbər verir ki, məşhurlar aləmində tez-tez rastlaşdığımız tükənmişlik sindromu son zamanlar yenidən gündəmdədir. Adətən məşğul dövrlərdən sonra başlayan tükənmişlik sindromunun səbəbləri arasında mövsümi keçidlər də var. Bu səbəbdən qış aylarında tükənmişlik sindromu əlamətləri ilə qarşılaşma riski var.
Bəs, tükənmişlik sindromu nədir və onun əlamətləri hansılardır? Tükənmişlik sindromunun müalicəsi varmı?

Tükənmişlik sindromu nədir?
Tükənmişlik sindromu insanın uzun müddətli iş və ya həyat stressinin öhdəsindən gələ bilməməsi nəticəsində yaranan fiziki, emosional və psixi çökmə vəziyyətidir. Bu, müasir həyatda artan bir problemdir.
Tükənmişlik sindromunun simptomları:
Tükənmişlik sindromu məkrli şəkildə irəliləyə və onun simptomları insandan insana dəyişə bilər. Bununla belə, bəzi ümumi simptomlar daxildir:
Fiziki: Daimi yorğunluq, enerji çatışmazlığı, yuxu pozğunluğu, baş ağrıları, əzələ ağrıları, həzm problemləri, zəifləmiş immunitet sistemi;
Emosional: Həddindən artıq həssaslıq, əsəbilik, ümidsizlik, çarəsizlik, motivasiyanın olmaması, dəyərsizlik hissi, narahatlıq, depressiya;
Mental: diqqət və diqqət itkisi, unutqanlıq, qərarsızlıq, yaradıcılığın olmaması, mənfi düşüncələr;
Davranış: İşə və ya ictimai fəaliyyətlərə marağın itməsi, məsuliyyətdən yayınma, spirtli içkilərdən istifadənin artması, iş performansının azalması.

Tükənmişlik sindromuna nə səbəb olur?
Tükənmişlik sindromu bir sıra amillərin tək bir səbəb olmadan bir araya gəldiyi zaman meydana gələn mürəkkəb bir problemdir. Tükənmişlik sindromunun əsas səbəbləri bunlardır:
İş həyatı ilə əlaqəli səbəblər:
Həddindən artıq iş yükü: Davamlı olaraq imkanlarından artıq işləmək, uzun saatlar sərf etmək və dincəlmək üçün kifayət qədər vaxt tapmamaq tükənmişliyin ən əhəmiyyətli səbəblərindən biridir;
Nəzarətin olmaması: İş üzərində nəzarətin olmaması, qərarlarda iştirak edə bilməmək və daimi təzyiq altında olmaq tükənməyə səbəb ola bilər;
Aydın olmayan gözləntilər: Aydın olmayan iş təsviri, daim dəyişən və ya əlçatmaz məqsədlər stress və tükənmişlik yaradır;
Dəstək çatışmazlığı: İş yoldaşları və menecerlərdən kifayət qədər dəstək və təqdir almamaq tənhalıq və tükənmişlik hisslərinə səbəb ola bilər;
İş-həyat tarazsızlığı: Xüsusilə sıx iş tempi səbəbiylə iş həyatının həyatın digər sahələrini ələ keçirməsi, şəxsi ehtiyacları və sosial əlaqələri laqeyd etmək tükənməyə səbəb ola bilər;
İş yerində mobbinq: Zorbalığa və ya ədalətsizliyə daimi məruz qalma işçilərin tükənməsinə səbəb ola bilər.

Şəxsi səbəblər:
Mükəmməllik: Daim mükəmməl olmağa çalışmaq, özü üçün real olmayan gözləntilər bəsləmək və səhvləri qəbul edə bilməmək tükənmə riskini artırır;
Məhdudiyyətlər qoya bilməmək: Başqalarının istəklərini öz ehtiyaclarınızdan üstün tutmaq, “yox” deyə bilməmək və daim başqalarının xoşuna gəlməyə çalışmaq tükənməyə səbəb ola bilər;
Qeyri-kafi özünə qulluq: Kifayət qədər yuxu almamaq, sağlam qidalanmamaq, idman etməmək və streslə mübarizə aparmaq üçün sağlam mexanizmlər inkişaf etdirməmək tükənməyə səbəb ola bilər;
Təklik və sosial təcrid: Adekvat sosial dəstəyin və əlaqənin olmaması çətin anlarda öhdəsindən gəlməyi çətinləşdirə və tükənməyə səbəb ola bilər.
Digər amillər:
Maliyyə çətinlikləri: Maliyyə çətinlikləri və gələcəklə bağlı narahatlıq daimi stress yaradır, tükənmə riskini artırır;
Sağlamlıq problemləri: Xroniki xəstəliklər, yuxu pozğunluqları və digər sağlamlıq problemləri həm fiziki, həm də emosional olaraq tükənməyə səbəb ola bilər;
Tükənmişlik sindromu mürəkkəb bir problemdir və onun səbəbləri insandan insana dəyişə bilər. Yuxarıda göstərilən amillərdən biri və ya bir neçəsi bir yerdə ola bilər.

Tükənmişlik sindromunun müalicəsi nədir?
Tükənmişlik sindromu ciddi sağlamlıq problemidir və müalicə edilməlidir. Bir neçə müalicə üsulu var:

Həyat tərzi dəyişiklikləri: Stresslə mübarizə üsullarını öyrənmək (yoqa, meditasiya, nəfəs məşqləri kimi), müntəzəm məşq etmək, sağlam və balanslı pəhriz yemək, kifayət qədər yuxu almaq;
Psixoterapiya: Stressin əsas səbəblərini tapmaq, mübarizə mexanizmlərini inkişaf etdirmək, mənfi düşüncə tərzini dəyişdirmək üçün bir terapevtlə işləmək;
Dərman müalicəsi: Semptomları aradan qaldırmaq üçün həkim tərəfindən antidepresanlar və ya narahatlıq əleyhinə dərmanlar təyin oluna bilər. Bununla belə, yalnız dərmanlar həll yolu deyil və digər müalicə üsulları ilə birlikdə istifadə edilməlidir.
Psixoloji dəstək: Təcrübələri bölüşmək, dəstək almaq və tək olmadığınızı hiss etmək üçün tükənmişlik sindromu yaşayan digər insanlarla görüşmək.
QEYD: Əgər tükənmişlik sindromunun əlamətləri ilə qarşılaşırsınızsa, bir tibb işçisi ilə əlaqə saxlamağınız vacibdir. Erkən diaqnoz və müalicə sindromun daha da pisləşməsinin qarşısını ala və daha tez sağalmağınıza kömək edə bilər.

Adətən qaraciyərin özü toksinləri çıxarmaqla məşğul olur, lakin bəzi hallarda orqanın köməyə ehtiyacı var, çünki rifahınız və sağlamlığınız bundan asılı olacaq.
Hibiny.ru xəbər verir ki, qastroenteroloq, hepatoloq İrina Uçurova Doctor Peter portalı ilə söhbətində bildirib ki, orqanizmi toksinlərdən təmizləmək üçün tərkibində təbii sorbentlər olan məhsullara diqqət yetirmək lazımdır. Onlar bir çox meyvə, tərəvəz və giləmeyvələrdə olur.Antioksidantlarla zəngin olan qidalara da diqqət yetirmək lazımdır, çünki onlar bədəni aralıq metabolik məhsullardan təmizləyir, qaraciyər hüceyrələrini bərpa edir, həmçinin orqanın yağlı xəstəliklərinin inkişafının qarşısını alır. Belə məhsullara cəfəri, şüyüd, kərəviz və reyhan daxildir.

Yüksək xolesterol səviyyələri qan damarlarında lövhə meydana gəlməsinə səbəb ola bilər. Foodinfo.az xəbər verir ki, bu da dövranı maneə törədir və infarkt yaradır. Yüksək xolesterolu azaltmaq üçün idman etməli və sağlam əlavələr qəbul etməlisiniz.Ancaq ürək sağlamlığını qorumaq üçün müntəzəm idmanla yanaşı, balanslı qidalanmalı və pəhrizinizə sağlam karbohidratlar əlavə etməlisiniz.Yulaf bədəndən "pis" xolesterolu çıxarmağa kömək edən beta-qlükan tərkibinə görə xolesterolu azaltmaq üçün əla seçimdir. Həmçinin əncir sümük sağlamlığı üçün faydalıdır və vitaminlər, minerallar və liflə zəngindir. Lobya xolesterol səviyyəsini və ürək xəstəliyi riskini azaltmaqla sağlamlığı əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bilər. Alma bağırsaq, diş və tənəffüs sağlamlığını dəstəkləyən antioksidanlar və liflə zəngin güclü meyvədir. Qabıqda olan pektin xolesterolu azaldır və uzun və sağlam həyat üçün vacib olan ürəyin fəaliyyətini yaxşılaşdırır.

Sağlamlıq mütəxəssislərinin ümumi tövsiyəsi daha çox balıq yeməkdir. Mövcud olan çoxlu dəniz məhsulları var və bu sizin seçiminizi çətinləşdirir.

Bəs ən faydalı balıq növləri hansıdır?

Demokrat.az xəbər verir ki, dietoloq Kristen Karli hansı balıq növlərinin ən faydalı olduğunu açıqlayıb.

Balığın insanlara faydası nədir?

Əksər balıq növləri əhəmiyyətli miqdarda protein, B vitaminləri və bəzi hallarda dəmir, selen, sink və hətta kalsium da daxil olmaqla bir sıra minerallardan ibarətdir.

"Zülal əzələlərin qorunması, immun dəstəyi, dolğunluğu və enerjini qorumaq üçün vacibdir. Balıqlarda tez-tez tapılan digər qida maddələri maddələr mübadiləsini, toxunulmazlığı, ürək və sümük sağlamlığını dəstəkləyir", deyə dietoloq bildirib.

Ən sağlam balıq növlərindən bəzilərində omeqa-3 yağ turşuları və D vitamini də var.

"Omeqa-3 sağlam yağlardır, ürəyi, beyni, oynaqları, gözləri və dərini əla formada saxlamağa kömək edir, həmçinin psixi sağlamlığı dəstəkləyir və bədəndəki iltihabı azaldır, D vitamini isə sümükləri dəstəkləyir, immunitet sistemini gücləndirir və əhval-ruhiyyəyə müsbət təsir edir", deyə Karli izah edib.

Eyni zamanda, qorxmaq lazım olan maddələr tez-tez balıqlarda olur - civə, mikroplastiklər və poliklorlu bifenillər:

"Civə zəhərli maddədir və onun orqanizmdə yüksək səviyyədə olması sinir sisteminə, xüsusən də uşaqlarda və hamilə qadınlarda mənfi təsir göstərə bilər. Bu arada, dünyada plastik və kimyəvi çirklənmənin hər yerdə olması ilə mikroplastiklər və kimyəvi çirkləndiricilər dəniz məhsullarında həmişəkindən daha çox yayılıb".

Hansı balıq ən faydalıdır?

1. Sardina;
2. Skumbriya;
3. Qızılbalıq;
4. Siyənək;
5. Farel;
6. Hamsi;
7. Treska.

Yemək üçün sağlam balıqları necə seçmək olar?

- Qida zəncirinin aşağı hissəsində yerləşən kiçik balıqları seçin;

- Əvvəlcədən bişmiş və qızardılmış balıqdan imtina edin;

- Balıq ovu üsulu və məhsulun davamlılığı haqqında məlumat əldə etmək üçün məhsulların qablaşdırılmasını yoxlayın;

- Balıqdakı civə tərkibinə diqqət yetirin. Qılınc balığı, tuna və marlindən imtina etmək daha yaxşıdır.

Səhər yemək qanda xolesterinin azalmasına və ürəyin sağlamlığının yaxşılaşmasına kömək edə bilər.Foodinfo.az bildirir ki, tədqiqatlar göstərir ki, həftədə ən azı üç dəfə səhər yeməyi yeyən insanların ürək xəstəliyinə tutulma ehtimalı çox azdır.Mütəxəssislər hesab edirlər ki, xolesterinin səviyyəsini yaxşılaşdırmaq üçün mütləq səhər yeməyi yemək lazımdır. Və nə qədər tez bir o qədər yaxşıdır. Ürək üçün sağlam qidalanma üzrə ixtisaslaşmış dietoloq Veronika Rouz oyandıqdan sonra iki saat ərzində yemək yeməyi tövsiyə edir. Bu, xolesterolu idarə etməyə kömək edəcək.Bundan əlavə, səhər yeməyini atlayan bir çox insan daha sonra həddindən artıq yemək yeyir.Səhər yeməyində çox vaxt meyvə yeyilir. Bədənimizi vitaminlər, minerallar, fitokimyəvi maddələr və liflə təmin edirlər. Tam taxıllı tost və ya taxıl ürək xəstəliyi riskini azaldan B vitaminləri ilə təmin edir. Xolesterol səviyyənizi daha da aşağı salmaq istəyirsinizsə, səhərlər daha çox bitki mənşəli qidalar yeyin.

Gənələr köçəri quşlar sayəsində qitələrarası səyahət edir və daşıdıqları xəstəliklərlə yeni bölgələrdə təhlükə yaradır. Qlobal temperaturun artması bu parazitlərin sağ qalması və yeni yaşayış yerlərində yayılması ehtimalını artırır.