 |
|
|
ABŞ-ın Qida və Dəman Nəzarəti İdarəsi (FDA) “Red 3” adlı qırmızı qida rəngləndiricisinin istifadəsini qadağan edib.
Axar.az xəbər verir ki, bu barədə “Environmental Working Group” qeyri-kommersiya təşkilatı məlumat yayıb.
Məlumata görə, buna səbəb maddənin xərçəng yaratmasıdır.
Qeyd edək ki, “Red 3” konfetlərin, qazlı içkilərin, öskürək əleyhinə siropların hazırlanmasında istifadə olunur.
Avropa Birliyi bu maddənin istifadəsinə 1994-cü ildə qadağa qoyub.
Təbrizin elektrik enerjisi istehsal edən istilik elektrik stansiyasında mazut istifadəsi səbəbindən yaranan hava çirkliliyi 17 gün davam etdikdən sonra bu gün qəbul edilə bilən səviyyəyə enib və çirklilik azalıb.
Rəsmi İRNA xəbər agentliyinin məlumatına görə, bu gün Təbrizdə hava keyfiyyəti 2.5 mikronluq hissəciklər üzrə 73-ə bərabərdir və bu, "qəbul edilə bilən" şərait hesab olunur. Bu göstərici təhlükəli olmasa da, "təmiz hava" sayılmır. Bununla belə, şəhərdə bu vəziyyətin davamlı olacağı ilə bağlı ciddi şübhələr var. Sosial şəbəkələrdə yayılan bəzi video və şəkillərdən görünür ki, Təbriz istilik elektrik stansiyası hələ də mazutdan istifadə edir və stansiyadan qalxan sıx tüstü havaya qarışır.
Son 17 gün ərzində şəhərin hava çirkliliyi indeksi 130 ilə 180 arasında dəyişib. Bu rəqəmlər göstərir ki, ayın yarısından çoxu şəhər sakinləri üçün sağlamlığa təhlükə yaradan hava şəraitində keçib.
Xəbər agentliyinin digər məlumatına görə, Şərqi Azərbaycan vilayətinin digər şəhəri olan Binabda isə hava çirkliliyi hələ də hamı üçün təhlükəli səviyyədə qalır. Şərqi Azərbaycan Ətraf Mühitin Mühafizəsi İdarəsinin Havanın Monitorinqi Mərkəzi Binab şəhərinin hava keyfiyyətini (AQİ) 172 olaraq göstərib ki, bu da cəmiyyətin bütün qrupları üçün "təhlükəli" hesab olunur.
Binabda yerləşən "Səhənd istilik elektrik stansiyası" da elektrik enerjisi istehsalı üçün mazutdan istifadə edir ki, bu da şəhər və ətraf bölgələrdə ciddi çirkliliyə səbəb olur.
İranda elektrik enerjisi istehsal edən stansiyalar əsasən təbii qaz yanacağına bağlıdır. Lakin son illərdə ölkədə təbii qazın çatışmazlığı səbəbindən bəzi elektrik stansiyalarında alternativ yanacaq kimi mazutdan istifadə edilir ki, bu da hava çirkliliyinə səbəb olur. Bu problem əvvəlki illərdə də mövcud olub və İranda təbii qazın çatışmazlığı müzakirə edilib. Lakin bu il vəziyyətin daha da kəskinləşdiyi görünür.
İranda hava çirkliliyi ətraf mühitin ən ciddi problemlərindən biridir və hər il çox sayda vətəndaşın ciddi sağlamlıq problemləri ilə üzləşməsinə səbəb olur. İSNA xəbər agentliyinin 12 yanvar tarixində yayımladığı məlumata görə, İranda ötən günəş ilində hava çirkliliyi ilə bağlı ölüm halları 30 min 692 nəfər təşkil edib. Bu rəqəm Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən 57 şəhəri və 48 milyondan çox əhalini əhatə edən bir nümunə əsasında hesablanıb.
Hava çirkliliyi indeksi (AQİ) 0-50 arası yaxşı və təmiz hava, 51-100 arası orta, 101-150 arası həssas qruplar üçün zərərli, 151-200 arası bütün qruplar üçün zərərli, 201-300 arası çox zərərli, 300-dən yuxarı isə təcili vəziyyət və kritik hesab olunur.
Virus infeksiyalarının hökm sürdüyü payız-qış aylarında insanların əczaxanalardan soruşduğu və aldığı əsas dərmanlar antibiotiklərdir. Sözsüz ki, əhali arasında belə bir düşüncə var ki, qripə və ya buna bənzər hansısa virusa yoluxan zaman antibiotik içmək onu müalicə edir. Əslində, araşdırmalar, eyni zamanda həkim rəyləri bunun mif olduğunu təsdiqləyir. Eyni zamanda, yersiz istifadə edilən antibiotiklərin faydadan daha çox ziyan verdiyi məlum olur.
Mövzu ilə bağlı Trend-ə danışan infeksion xəstəlikləri və klinik mikrobiologiya uzmanı Dr. Vasif Əliyev bildirib ki, istənilən virus infeksiyaları zamanı insanlar həkim məsləhəti olmadan əczaxanadan antibiotik alıb içirlər.
"Əslində, antibiotik dediyimiz preparatlar anti-bakterial preparatlardır. Bunlar sadəcə bakteriyaya təsir göstərir. Yəni hər hansı bir virusa təsiri yoxdur. İstər koronavirus olsun, istər qrip olsun, istər metapnevmovirus olsun, bunların heç birinə antibakterial preparatların effektivliyi, təsiri yoxdur. Hər bir antibiotikdən gərəksiz istifadə allergik reaksiyalara səbəb ola bilər.
Hər bir antibiotikin özünün qaraciyər, böyrək toksikliyi, bəzilərinin ürəyə toksik təsiri var. Yəni daxili orqanlara mənfi təsir edir. Bunlardan da əlavə, gərəksiz antibiotik istifadə etmək həm maddi ziyandır, həm də ən böyük problem bu antibiotiklərə qarşı rezistentliyin yaranmasıdır.
Gələcəkdə antibiotik istifadə etmək ehtiyacı yarandığı zaman biz bu bəsit antibiotiklərdən istifadə edə bilməyəcəyik. Çünki ona qarşı artıq rezistentlik yaranır. Bu rezistentlik də bir bakteriyadan digər bakteriyaya, bir insandan digər insana rahatlıqla ötürülə bildiyinə görə, gələcəkdə çətinliklər yaranacaq. Ciddi bir infeksiya olduğu zaman həmin şəxs məcbur olacaq ki, xəstəxana şəraitində yataraq və daha güclü, hətta yan təsirləri belə daha çox olacaq antibiotiklər istifadə etsin”,- deyə həkim əlavə edib.
O qeyd edib ki, antibiotikdən gərəksiz istifadədən qaçmaq lazımdır:
"Mən məsləhət görürəm ki, ümumiyyətlə, gərəksiz antibiotikdən istifadə etməkdən qaçaq. Eyni zamanda, həkim məsləhəti olmadan hər hansı bir antibiotik istifadə olunmasın. Əgər antibiotik istifadəsinə ehtiyac yaranıbsa, bunun həkim nəzarəti altında olması daha doğrudur.
Viruslarda antibiotikin hər hansı bir faydası yoxdur. Virus infeksiyasına yoluxan xəstələr başqa insanı yoluxdurmamaq üçün mütləq ev şəraitində istirahət etməli, evdə izolyasiya şəraitində qalmalı, bol maye qəbul edib hərarət salıcı dərmanlardan istifadə etməlidirlər”.
Uşaqlara yersiz antibiotik qəbul etdirmək onların sağlamlığına necə təsir edir?
Bu barədə Trend-ə danışan pediatr Aytən İsmayılzadə bildirib ki, uşaqlara gərəksiz şəkildə antibiotik vermək qəti qadağandır.
"Çünki uşaqlara vaxtından əvvəl antibiotik veriləndə immunitet zəyifləyir, bu zaman da virusla mübarizə zəyifləyir. Daha sonra bakterial ağırlaşmalar baş verir. Bu zaman təkrar antibiotik verilməsinə ehtiyac duyulur. Yersiz antibiotik veriləndə, əgər daha sonra, həqiqətən də, antibiotikə ehtiyac yaranarsa, bu zaman uşaq ikiqat artıq doza almış olur. Bunun da əlavə təsirləri daha çox olacaq.
Buna görə də valideynlərə məsləhətim budur ki, hər virus infeksiyası baş qaldıran kimi antibiotikə qaçmasınlar. Həkimlə məsləhətləşsinlər. Uşaqlara antibiotik həkim məsləhəti ilə, həkimin təyin etdiyi zamanda və miqdarda verilməlidir. Eyni zamanda, antibiotikin təyin edilməsi üçün qan analizlərinə ehtiyac var. Qan analizində bəzi testlər var ki, antibiotik göstəricisini təyin edir. İltihabi göstəricilərin yüksəlməsinə əsasən antibiotik məsləhət görülür”, - deyə o qeyd edib.
Çərəzlər həm dadlı qəlyanaltılar, həm də sağlamlığımız üçün çox dəyərli qidalardır.
Foodinfo.az xəbər verir ki, onlar tərkiblərindəki sağlam yağlar, zülallar, liflər və müxtəlif vitaminlər sayəsində bir çox fayda təmin edirlər. Ancaq bütün çərəzlər eyni dərəcədə faydalı deyil.Çərəzlərin qida dəyəri onların növündən asılı olaraq dəyişir. Bəziləri digərlərindən daha çox omeqa-3 yağ turşuları, antioksidanlar və lif ehtiva edir.
Kişmiş
Xüsusilə Asiya ölkələrində hər gün istehlak edilən kişmişin yaddaşı gücləndirici təsiri var.Neuşatel Universitetinin apardığı araşdırmada Yaponiyada yaşayan insanların yaddaşlarının çox güclü olmasının səbəblərindən birinin də kişmiş yemə vərdişi olduğu bildirilib.
Badam
Ən məşhur çərəzlərdən biri olan badam həm də şəfa mənbəyidir. Həzm sisteminin işini sürətləndirən badam arıqlama prosesini dəstəkləyən qidalar arasındadır. Bol E vitamini ehtiva edən badam həm çiy, həm də qovrulmuş halda istehlak edilə bilər.
Püstə
Şirniyyat və şokoladlarda çox istifadə edilən püstə təkli doymamış yağlar və çoxlu doymamış yağlarla zəngindir. Bu sağlam yağlar ürək sağlamlığını dəstəkləyir, pis LDL xolesterol səviyyələrini aşağı salır və yaxşı HDL xolesterol səviyyələrini artırır.Bitki mənşəli zülal mənbəyi olan püstə əzələ inkişafı və bərpası üçün vacibdir. Dadına görə tez-tez seçilən püstə həm də hüceyrə sağlamlığı, enerji mübadiləsi və sinir sisteminin fəaliyyəti üçün çox faydalı bir qidadır.
Son zamanlar gözəllik qurbanlarının sayı artıb. Bəzən uğursuz estetik əməliyyatlar ölümlə nəticələnir.
Yanvarın 12-də ölkə gündəmini zəbt edən, burun əməliyyatından sonra həyatını itirdiyi iddia edilən 30 yaşlı Nəzrin Mansurovanın başına gələnlər kimi hadisələr estetik əməliyyat etdirmək istəyənlərin canına qorxu salır.
Maraqlıdır, hadisənin səbəbinin həkim səhlənkarlığı olduğu sübut olunarsa, cəza nə olacaq?
Hüquqşünas Hikmət Əliyevin sözlərinə görə, belə olan halda həkim Cinayət Məcəlləsinin 314.2-ci (səhlənkarlıq, ehtiyatsızlıqdan zərərçəkmiş şəxsin ölümünə və ya digər ağır nəticələrə səbəb olduqda) maddəsi ilə təqsirli bilinə və 2-5 il müddətə azadlıqdan məhrum oluna bilər.
Qeyd edək ki, Nəzrin Mansurovanı əməliyyat edən Sənan Mehdiyev 10 il öncə 18 yaşlı qızın ölümünə səbəb olduğu üçün Yasamal Rayon Məhkəməsinin hökmünə əsasən, 8 ay 23 gün müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.
Sonradan bu cəza ev dustaqlığı qətimkan tədbiri ilə əvəzlənərək cəzası çəkilmiş hesab olunub.
Bakı sakinləri estetik əməliyyatlarla bağlı fikirlərini Baku TV-yə bölüşüblər:
Daha tez yatmaq üçün bir neçə qaydaya əməl etmək lazımdır. Bunlardan biri zəif işıq mənbələrindən istifadədir.
Bu barədə rusiyalı nevroloq Yelena Kislova danışıb.
Onun sözlərinə görə, yuxu gigiyenası çərçivəsində yatmazdan iki-üç saat əvvəl parlaq işığın söndürülməsi və səs mənbələrinin azaldılması yuxunun keyfiyyətini yaxşılaşdırır.
"Oxumaq kimi yuxuya getməyə kömək edə biləcək sakit məşğuliyyətlərlə özünüzü rahatladın. Melatoninin təbii artımını və yuxunun başlamasını təşviq etmək üçün yatmazdan iki-üç saat əvvəl zəif işıq (ideal olaraq 15 Vt-dan az işıq) tövsiyə olunur", - deyə həkim izah edib.
Mütəxəssis adi yuxudan azı 30 dəqiqə əvvəl və gecə oyanmalarında elektronikadan istifadədən çəkinməyi məsləhət görüb.
"Kompüter ekranları və portativ cihazlardan yayılan mavi işıq melatoninin təbii istehsalını basdıraraq, yuxuya getmə çətinliklərinə səbəb ola bilər. Əgər yata bilmirsinizsə, saata baxmayın. Başqa otağa keçin və yenidən yuxuya gedə biləcək qədər yorğun hiss edənə qədər rahatladıcı bir şeylə məşğul olun. Əgər gecə yuxu probleminiz varsa, xüsusilə gec saatlarda yatmaqdan çəkinin. Lakin gecə işləyən insanlar üçün təxminən 20-30 dəqiqəlik qısa yuxu gündüz yorğunluğunu azaltmağa kömək edə bilər", - deyə həkim qeyd edib.
Yelena Kislova əlavə edib ki, həmçinin gündüz və ya axşam (yatmazdan əvvəl yox) müntəzəm fiziki məşqlər, düzgün qidalanma və zərərli vərdişlərdən uzaq sağlam həyat tərzi yaxşı yuxuya kömək edir.//Oxu.Az
Həftədə 5 porsiya qara şokolad yemək 2-ci tip diabetin inkişaf riskini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır. Bu barədə BMJ jurnalında dərc olunan yeni araşdırmada deyilir. Tədiqaqtçılarr ki, deyib ki, amma bu fayda südlü şokolada aid deyil.
Tədqiqatçılar 30 il ərzində yemək vərdişləri, sağlamlıq vəziyyəti və bədən çəkisi barədə məlumat verən 192 mindən çox sağlam yetkinin məlumatlarını təhlil ediblər. Tədqiqata görə, həftədə ən azı 5 porsiya hər hansı bir şokolad yeyən insanların 2-ci tip diabetə tutulma ehtimalı 10% daha azdır.
Tək başına qara şokolad daha böyük təsir göstərərək riski 21% azaldıb. Südlü şokolad isə heç bir real fayda verməyib, yalnız uzunmüddətli çəki artımı ilə nəticələnir.
Tədqiqatın müəllifləri iddia edirlər ki, qara şokoladda yüksək səviyyəli flavonollar doymuş yağ və şəkərin çəki artımı və digər kardiometabolik xəstəliklərə təsirini kompensasiya edə bilər.
Soyuqdəymə əleyhinə etibarlı təbii vasitə açıqlanıb. Foodinfo.az xəbər verir ki, bu barədə həkim Sergey Malozyomov danışıb.Onun sözlərinə görə, bir çoxları əsasən sitrus meyvələrini C vitamini mənbəyi kimi tanıyır. Lakin turşu kələm və şirin bibərdə bu element daha çoxdur.Askorbin turşusunun miqdarına görə isə çempion itburnudur. Hətta dəmləndikdən sonra da vitaminlər bu bitkinin tərkibində qalır. İtburnu dəmləmək üçün üzərinə qaynar su töküb bir neçə saat termosda saxlamaq məsləhətdir. Bu üsulla hazırlandıqda bədəni bərpa etmək üçün lazım olan vitaminlər maksimal dərəcədə olacaq.
Bəzi qida əlavələri qəbizliyi aradan qaldıra bilir. Foodinfo.az Lenta.ru-ya istinadən xəbər verir ki, bu barədə diyetoloq Sandra Moqnino danışıb.Onun sözlərinə görə, bir çox insanlar, xüsusən də 60 yaşdan yuxarı insanlar qəbizlikdən əziyyət çəkir. Səhər acqarına bir xörək qaşığı kokos yağı bu problemdən xilas edə bilər. Kokos yağını qəhvəyə də əlavə etmək olar. Bu yağ həzmə kömək etməklə yanaşı, həm də insana enerji verir.Moqnino qeyd edib ki, bu məhsulla ağzınızı yaxaladıqda xoşagəlməz qoxu aradan qalxır. Bundan əlavə, saçlarınızın nəmləndirilməsi və parlaq olması üçün uclarına yağ sürtmək kifayətdir.
Qışda, xüsusilə soyuq dənizlərdə tutulan balıqların pəhrizə daxil edilməsinə üstünlük verilir.
Bu barədə Life.ru- ya dietoloq Larisa Nikitina məlumat verib.Onun sözlərinə görə, okeanlar və dənizlər kimi təbii yaşayış yerlərindən alınan balıqlar fermalarda yetişdirilən balıqlardan qat-qat sağlamdır. Xəstəliyi minimuma endirmək və böyüməyi təşviq etmək üçün qəfəslərdə tez-tez antibiotiklər və hormonlar istifadə olunur.Bununla belə, Nikitina vurğulayıb ki, təbii mühitdən olan balıqlar belə ideal olmaya bilər, çünki bu gün dənizlər çox çirklidir. Dəniz və çay balıqları arasında seçim etsəniz, yenə də dəniz balıqlarına üstünlük verilməlidir.Nikitina əlavə edib ki, A və D vitaminləri ilə bağlı vəziyyət eynidir. Onlar ətdə tapılmır. B vitaminləri, xüsusilə mal ətinin zəngin olduğu B12, qırmızı və toyuq əti ilə də zəngindir. Balıqda həmçinin çoxlu B vitaminləri var ki, bu da xüsusilə qışda faydalıdır.